En waarde trein bleef stille staan...
n
Geen filmster-vergoding in Japan
B. Grable gaat zelf produceren
Alfred Hitchcock gaat in Afrika
filmen
EEN WERELD
in drukinkt
Op de PLANKEN
Van feudaal schouwspel naar
neorealisme
Prof. Asselbergs over
experimentele
dichtkunst
Herinnering
aan Felix
Timmermans
Waarom speel
ik eigenlijk?
£2? -
Renaat Veremans
vertelt
Marlon Brando wordt de „Bad Man" in
een Western
Gloria Swanson
tegenspeelster van
Vittorio de Siea
Ha m Roest
Hans van Bergen
ZATERDAG 19 NOVEMBER 1955
PAGINA 11
Ieder jaar, in de eerste week van October, wordt in de Abdy van
Averbode, in het hartje van het Vlaamse land, een Felix Timmer
mans-lierdenking gehouden. In deze schone omgeving, temidden van
de bossen die dan in donkere herfsttinten zijn getooid, komen
vrienden van de grote Vlaamse schrijver bijeen om zich rond zijn
vrouw en kinderen te verenigen bij de plechtige Gulden Mis, die in
de stemmige Kloosterkerk wordt opgedragen. Daarna is er een
voordracht, bedoeld om zich nogmaals in het werk van Timmermans
te verdiepen. Dit jaar gaf de bekende romanschrijver en criticus
André Demedts een indrukwekkende en scherpzinnige analyse van
de romankunst van Timmermans.
Na dit meer officiële gedeelte volgt er een gemeenschappelijke
maaltijd en dan komen er natuurlijk verhalen los, herinneringen aan
de schrijver van „Pallieter' en „Boerenpsalm". De oude trouwe
vrienden Ernest Claes, Flor van Reeth en Renaat Veremans komen
niet uitverteld; zij hebben tal van schone uren met „de Fé" door
gemaakt, uren vol vreugde en gelukMaar ook bittere uren van
angst en zorg.
INAUGURATIE „ALBERTUS
MAGNUS"
„ZO GAAT DAT... IN
BANGKOK"
door Joop van den Broek.
A. W. Bruna Zoon, Utrecht
RENAAT VEREMANS
i
Waarachtige motieven?
De culturele waarde
Timmermans knikte. Maar al te graag
greep hij zich aan deze strohalm vast.
Natuurlijk stopte de trein wél in Lier
Allen uitstappen" klonk het. Anderhalf
uur om Lier te bezichtigen!"
„Spelbrekers
De trein stroomde leeg. Vrolijk en luid
ruchtig gingen de mensen in groepen
het kleine stadje in. Maar de twee vrien
den die zich schuil hielden opdat toch
maar geen enkele stadgenoot hen zou zien
wilden de trein niet verlaten. „Ik ga er
niet uit" zei Veremans. „Ik ook niet"
viel de Fé hem bij. Een conducteur l
probeerde hen eerst te overreden: „Lier
is een mooi "dadje heren. Heus de moeite
waard".
,,'t Kan >est zijn" antwoordde Tim
mermans stug. „maar het interesseert ons
niet". De conducteur mompelde iets van
„spelbrekers" en zei dat ze de trein
waarin de spullen van de feestgangers
waren blijven liggen moesten verlaten
zolang deze stil stond in het station. De
vrienden smeekten om te mogen blij
ven. „Ik heb iets aan mijn been" ver
zon Veremans snel maar de beambte was
onvermurwbaar. Weggedoken in hun kraag
om niet te worden herkend renden de Fé en
de René ten einde raad naar een muur
tje waar ze zich achter verscholen. An
derhalf uur lang bleven ze daar dood
■V-Xy^-v
WERELDNIEUWS
Marton Brando gaat de rol van „Bad
Man"' spelen in oen „Western'
Een der plezierigste verhalen is afkom-1 en vanavond met kleur en verve alles
stig van Renaat Veremans, de componist aan hun vrienden kunnen vertellen!
wiens even uitgebreide als gevarieerde; Eindelijk was het zover, dat het signaal stil staan., tot de feestgangers hen kwa-
oeuvre hier helaas te weinig bekend is. j tot vertrek werd gegeven. Langzaam zette men verlossen.
•7,in „n +*,ir0t ir„_ de „verrassingstrein" zich in beweging, j Terneergeslagen en stil vervolgden de
I vrienden de reis, naar Hasselt. Maar al
le plezier was er voor hen af. Bovendien
Zijn „Adagio-liederen" op tekst van Fe
lix Timmermans, verdienden aan onze
lijde van de grens een veel groter be
langstelling.
Renaat Veremans is een levenslustige
■estiger met een jolige kop en grijze
manen; hij Lierenaar als Timmermans,
is een guitig verteller en een muzikant in
hart en nieren. De twee jonge artisten
raakten al spoedig bevriend; men kan
„Allemaal uitstappen
Waarheen? Vol spanning zaten de twee
jonge mannen naar buiten te turen. Bij
iedere wissel keken ze elkaar aan, alsof
nu over hun geluk werd beslist. De trein
pufte het station uit. Veremans meende
te zien, dat men in westelijke richting
reed. „Gent., en misschien wel Brugge"
hierover lezen in het schitterend geïllus- fluisterde hij verheugd zijn vriend toe.
treerde album „Herinneringen aan FelixTimmermans knikte, met een gebaar
Timmermans", verschenen bij de Uitge- 1 van „Ik heb wel voorspeld, dat het iets
verij P. Vink te Antwerpen. In dit boek bijzonders zou worden". Visioenen gingen
staat echter niet het verhaal, dat Vere- I voor hen open en hun spanning maakte
mans ons deed. Wij vonden de anekdote plaats voor ongeduld.
Tot Timmermans meende, dat de
trein van koers veranderde. „Maar neen,
René, we gaan in de richting Mechelen.
Dat wordt dus Brussel! Hewel, heb ik
je niet gezegd, dat we 't zouden tref
fen?". Veremans knikte. Geen Gent en
Brugge., maar Brussel was ook goed.
Doch toen ze verder reden bekroop hun
opeens een angstige beklemming. Ze durf
den elkaar niet meer aankijken., met
glanzende ogen van spanning staarden ze
kostelijk genoeg haar hier na te vertel
len.
Het gebeurde kort vóór de eerste we
reldoorlog. In die tijd lieten de Belgische
Spoorwegen vanuit Antwerpen zogenaam
de „verrassingstreinen" rijden. Voor een
heel gering bedrag mocht men met een
speciale pleziertrein mee, die des Zon
dags in alle vroegte vertrok., met onbe
kende bestemming. De ene keer voerde de
door de directie uitgestippelde reis naar
zee, dan weer de Kempen in, naar Brus
sel of zelfs naar de Ardennen. Onder
weg werd zo nu en dan gestopt om de
passagiers de gelegenheid te geven het
een of ander te gaan bezichtigen.
De twee vrienden, die vol zaten met
grootse plannen en in Lier zo'n beetje be
kend stonden als artisten voelden er met
hun smalle beurs erg veel voor om op
deze goedkope manier eens wat meer van
„de wereld" te zien. Zij spraken er over
en Timmermans met zijn grote fantasie
schilderde zijn vriend de schitterendste
reizen af: zij zouden het treffen, zij zou
den ver gaan en ongekende dingen zien.
Veremans, onder de indruk gekomen,
stemde enthousiast toe: ja, zij moest
mee met zo'n verrassingstrein!
Maar er was één moeilijkheid: zij woon
den in Lier en de trein vertrok al om half
zeven uit Antwerpen. Zij moesten eerst
naar de Kerk en dan er ging zo vroeg
nog geen trein te voet naar de Sin
jorenstad. Ze peinsden en peinsden en ten
slotte trok Timmermans de stoute schoe
nen aan: hij ging naar een oud paterke,
vertelde van de schone reis en vroeg ten
slotte of de goede man in het holst van
de nacht voor de twee ondernemende rei
zigers een speciale H. Mis wilde lezen.
Aldus gebeurde, 's Morgens om vier uur
liepen de beide jonge artisten die onder
tussen overal hoog hadden opgegeven van
de avonturen, die hun te wachten ston
den, door het stille Lier naar een kleine
paterskerk dezelfde in welks scha
duw Timmermans later zou komen te
wonen! en in het volslagen donker, bij
het licht van slechts twee kleine kaar
sen vierden drie mensen een oude pa
ter en twee jonge artisten de Heilige
Geheimen.
Direct daarna werd de tocht naar Ant
werpen aanvaard. Mooi op tijd kwamen
„de Fé en de René" daar aan. Het sta
tion was vol mensen, er heerste een ge
spannen verwachtingsvolle sfeer. Iedereen
was benieuwd, waar de tocht wel heen
zou voeren. De beide Lierenaars zochten
met kloppend hart een goed plaatsje.,
bij het raam, dan zouden ze niets missen
De R.K.S.V. Albertus Magnus te Gro
ningen heeft Vrijdag in aanwezigheid
van diverse genodigden op een bijzonde
re vergadering in de aula van de Gronin
ger Universiteit veertig nieuwe leden ge
ïnaugureerd, o.w. drie vrouwelijke.
De praeses van Albertus Magnus, de
heer G. D. M. v. Hellemondt verwelkom
de de genodigden o.w. de president-cura
tor, mr W. A. Offerhaus, Commissaris
der Koningin in de provincie Groningen,
de Rector Magnificus prof dr T. A. Rom-
pelman, wethouder J. B. H. Hulsman na
mens het Groninger gemeentebestuur, de
Territoriaal Bevelhebber Noord, de Kolo
nel P. G. C. A. van der Speek Obreen en
vertegenwoordigers van diverae studen
tenverenigingen. Spr. wees op de nood
zaak van algehele vorming van de per
soonlijkheid naast wetenschappelijke vor
ming en stipte enkele symptomen aan
waaruit de vrees valt af te leiden dat
essentiële waarden in het gedrang komen.
De student heeft te zeer een afwachten
de houding aangenomen. Hij moet zijn
stem laten horen en daarmee aantonen
dat zelfstandigheid een wezenlijk bestand-,
deel is van zijn student-zijn-
De feestrede werd uitgesproken door
prof dr W. J. M. A. Asselbergs over de
menselijke verhoudingen in de experimen
tele dichtkunst. Een boeiend betoog dat
de experimentele dichtkunst in een verhel
derend licht heeft geplaatst. Prof Assel
bergs ging uit van een citaat van Luce-
bert, waarin gesteld wordt dat in deze
tijd wat men noemde schoonheid, haar
gezicht heeft verloren. Het troost niet
meer de mens, maar de larven, reptielen
en ratten. Is deze belijdenis een ontgoo
cheling of een stuwkracht voor literairp
vernieuwing? Op deze vraag ging prof
Asselbergs dieper in, ontleedde daarbij
het citaat van Lucebert taalkundig, sprak
uitvoerig over Tolstoi en zijn worsteling
met de vraag „wat is kunst" tot het uit
eindelijke antwoord: rechtstreekse over
dracht van gemoedservaring,
Na een diepgaande beschouwing over
het begrip schoonheid en een schets van
de huidige tijd betoogde spr dat het expe
rimentele gedicht inzicht geeft in de ge
voelselementen van de menselijke verhou
dingen in de huidige samenleving.
De dag was begonnen met een H. Mis
in de O.L, Vrouwekerk (Paterskerk) opge
dragen door de Moderator van Albertus
Magnus de zeereerwaarde dr F. A. B, J.
Vrooms S.J., die ook een predicatie hield
De schola cantorum van Albertus Mag
nus verzorgde de gezangen.
kregen ze nog de spot te verdragen van
hun reisgenoten: „Was Lier niet goed
genoeg voor jullie?" hoonden die. Ve
remans mompelde weer iets over een
„zeer been" en strompelde wat maar
hij vergiste zich telkens in het linker-
en rechterbeen.
Laat in de avond kwamen ze In Lier
fs.ouzcmjc UBC11 van spanning staaruen ze j t gesneejde ODSetoeenhaid Var,
naar buiten. De omgeving werd met elke het geS ze hadden
genoten! Brussel hadden ze gezien en Na-
JBetty Grable heeft een eigen pro
ductiemaatschappij opgericht en zul
in haar eigen films optreden
(Van onze filmredacteur)
Een merkwaardigheid van de Japanse
filmindustrie, waarover wij verleden
week reeds het een en ander schreven is,
lat z-'.i. hoewel op strikt zakelijke wijze
beheerd, niet doet aan een overdreven
verering van de filmsterren, zoals Holly
wood die kent. Acteurs en actrices, regis
seurs en producenten gedragen zich niet
als temperamentvolle prima donna's,
maar als gewone zakenlieden en vaklui.
Het publiek bemoeit zich niet met him
ïarticuliere leven. He beste regisseur» in
'apan verdienen niet meer dan 1 10.000
ier film. In de studio's wordt van de ar-
"sten, hoe beroemd ze ook mogen zijn
erwacht, dat ze hun eigen opmaak ver-
•■orgen en hun eigen haar doen.
Deze factoren, gepaard gaande met
literst zuinige productiemethoden heb-
>en tot resultaat, dat maar heel weinig
"ilms meer dan 200.000,- tot 300.000,-
kosten. Een film als „Jigokumon" (Poort
van de Hel) kostte 470.000,en „De
Zeven Samurai" bereikte het record-
I cijfer van 1.000.000,
Onder de tweeduizend films, die sinds
1950 in Japan zijn geproduceerd, bevindt
zich veel, dat uit een oogpunt van foto
grafie en karakterisatie uitstekend is,
maar ook veel, dat middelmatig, melo
dramatisch in de slechtste zin van het
woord en zelfs ronduit pornografisch is.
Tot het meest populaire genre behoren
de historische films, die ongeveer een
derde van de hele productie uitmaken.
Dif type film is vrijwel uitsluitend geba
seerd op traditionele thema's, direct af
komstig van het „Kabuki"- of „No''-to-
neel en het is vreemd op het bioscoop
scherm vele conventies, symbolen en sti
leringen terug te zien, welke karakteris-
meter vertrouwder. Ze konden en wilden
het niet geloven, neen, neen, het mocht en
kón niet waar zijn. En toch wisten ze
het: de „verrassingstrein" was op weg
naar Lier!
De waarheid drong zich onafwendbaar
aan hen op: naar Lier, waar ze vandaan
kwamen! Ze voelden zich dien ramp- dag kwam vragen, hoe ze het hadden
zalig. Lier! „De mensen zullen daar ons gehad, kónden ze hun teleurstelling niet
uitlachen" stamelde Timmermans. Vere- voor zich houden. „Daar wilden ze ons
mans echter was nog zo optimistisch om p?r<?raaid Ljer laten bezichtigen" viel de
men.Er had, zo hoorden ze, ook in
Lier een „verrassingstrein" gestopt. Dat
was dan zeker een andere geweest.een
goedkopere.
Maar toen het paterke hun de volgende
te fluisteren: „Misschien rijdt de trein
door, naar Diest en verder naar Luik
Fé bitter uit. Het paterke begon te la
chen dat, het schudde. ,,En daar heb ik
volgende maand beginnen.
Betty Grable, de Amerikaanse film-zal vertolken. Robert R. Parrish, een veel-
ster, heeft een eigen productiemaatschap- belovend jong regisseur, die o.a. Gregory
pii gevormd, waarmee zü een aantal films Pectk jn "T,h.e purp,Ie P,ain" regisseerde,
tt„:. j a ïaat deze fl,m maken voor Pennebaker
Saat vervaai digen, dié door United Ar- fncBrando's eigen onafhankelijke pro-
nog wel een speciale Nachtmis voor op-1 tists in roulatie zullen worden gebracht, duetiemaatschappij. Niven Busch schrijft
gedragen!". In minKtens drie van deze films zal Miss het scenario voor de film, waarvoor de
„En wij hebben uren gelopen van Lier j Grable persoonlijk optreden. opnamen in Vista Vision en technicolor
torn* ^rT-en t°m "T"1"1 Tr tTeir" Voorts heeft United Artists een over-
li Ulfr \er worden getranspor- eenkomst aangegaan met Arthur Gardner
teeid klaagde Veremans. Jules Levy cn Arnold Laven om drie
Toen zei de oater ernstig nat wa« films van deze 8rocP te financieren en te
roenzei ae pater ernstig. „Dat was distribueren. Gardner, Levy cn Laven
om .lullie te beduiden, -dat ge van hier züf die aan het hoofd staan van Gramercy
en hier thuis hoort". Hij zei dit tegen de j Pictures- zijn jonge producenten, die
man, 1..., 0, „not,,, 1.M1.V kj*
ter zou worden van het stille stadje aan
.Vice Squad en „Down three dark
Streets. Gramerey Pictures heeft
twee films op het programma staan. Met
de eerste daarvan) getiteld „The Trap"
zal begin van het-Volgend jaar een aan
vang worden gemaakt. In de loop van
1956 volgt „Cushér's Last Stand".
tiek zün voor het klassieke Japanse
theater. Dit maakt de films soms moeilijk
te begrijpen voor het Westerse publiek,
dat onbekend is met de intrige of met
de symbolen, die de Japanner van jongs-
af kent. Westerlingen vinden het verhaal
dan'ook verwarrend of zijn geneigd er
meer achter te zoeken dan de Japanners
hebben bedoeld.
Nauw verwant aan het historische
genre-film is de „samurai"-film vol avon.
turen en zwaardgevechten en gewoonlijk
met minstens twee duels. Verschillende
Japanse filmmaatschappijen hebben ook
en met succes gespeculeerd op de
voorkeur van het publiek voor oorlogs
films. waarin omstreden figuren als ge
neraal Yasmashita, admiraal Yamamoto
en zelfs Tojo als held optreden, zodat zij
herhaaldelijk van anti-Amerikaanse ten-
denzen zün beschuldigd.
Een categorie films, die meer aandacht
verdient dan ze in hét buitenland heeft
gehad, is het grote aantal „democrati
sche" films, die sinds de oorlog zijn ge
produceerd door vakverenigingen of on
afhankelijke filmmaatschappijen. Deze
films zijn door en door realistisch in
vele er van treden amateurs op - en I ^arneseen kar«erdienaar en een onderwij-
schilderen Japan zoals het is. Gebaseerd
op het leven van het gewone volk: boe-
Gloria Swanson, die onlangs nog een
kort bezoek aan Nederland heeft gebracht
zal, naast Vittorio de Sica als Seneca, de
rol van Agrippina spelen in een nieuw
verfilmde biografie van keizer Nero. De
titelrol van deze film, die door de Italiaan
Steno wordt geregisseerd, zal worden ge
speeld door Alberto Sordi, terwijl Brigitte
Bardot is aangezocht voor de rol van
Poppeia.
Als regisseur ligt Vittorio de Sica over
hoop met het syndicaat van Italiaanse
filmartisten, dat zich hevig verzet tegen
zijn plan om in zijn volgende film „Het
Dak" geheten, hoofdzakelijk amateurs als
spelers te gebruiken. De Sica heeft zelfs
naar aanleiding van dit conflict een spe
ciale bijeenkomst belegd, waarop hij als
zijn mening te kennen gaf, dat over het
algemeen beroepsartisten in films dienen
op te treden, maar dat bepaalde rollen
soms uitsluitend door mensen uit het
volk met succes konden worden gety
peerd. Met name was dit volgens hem het
geval in de film, die hij momenteel voor
bereidt. Na lang zoeken heeft hij ten
slotte zijn beide hoofdrolspelers gevonden,
die in de film het jonge gezin moeten uit
beelden, dat op zoek is naar een dak
boven zijn hoofd. Het zijn Giorgi Listuzzi,
een voetballer uit Triëst, die op het ogen
blik werkloos is en Gabriëlla Pallotta,
een 17-jarig meisje uit Rome, dochter
ren, vissers, kantoorbedienden, bevatten
ze gewoonlijk een bepaalde sociale bood
schap, zoals bijvoorbeeld de door onder
wijzers vervaardigde anti-oorlogsfilm
„Kinderen van Hirosjima".
Gedeeltelijk onder invloed van deze
realistische films, gedeeltelijk ook omdat
er tekenen zijn. die er op wijzen, dat de
de voor export bestemde films haar aan
trekkelijkheid voor het Westerse publiek
beginnen te verliezen. Dit jaar kreeg geen
enkele Japanse film een prijs in Venetië)
is er, naar de correspondent van „The
Times" uit Tokio meldt, een duidelijk te
onderkennen streven onder de producen
ten om het kleurige, feudale schouwspel
te vervangen door moderne, neorealisti
sche films, geïnspireerd op de Sica en
andere Italiaanse regisseurs. De broeder
schap der mensen, de gemeenschappelijke
banden tussen de massa's van alle lan
den in Oost en West, hun lief en leed
dif zijn de onderwerpen, die volgens
de Nikkatsu en andere Japanse film
maatschappijen de universele belangstel
ling zullen trekken. De recettes in Japan
schijnen deze mening te bevestigen, maar
dergelijke films moeten ook in het bui
tenland bekendheid krijgen.
de Nethe „waar de trein bleef stille staan'
Joop van den Broek heeft reeds ver
scheidene goede avonturenboeken geschre
ven. „Zo gaat dat., in Bangkok" Is een
nieuw bewijs van zijn kunnen. Hij schrijft
levendig en weet een intrige uit te spin
nen, welke de belangstelling van de le
zer vasthoudt. Door ziin kennis der plaat
selijke omstandigheden verkreeg ook d'
boek een aantrekkelijke couleur locale. I
zijn beschrijving van de merkwaard!
toestanden welke in een land als Sian
heersen overdrijft hij niet. Hij weet er
het een en ander van. Intussen, het ts
misschien door het te realistische karak
ter van zijn werk, dat het als thriller en
avontuurlijke dtective-story misschien
velen niet helemaal voldoen zal. Hij ver
waarloost daardoor het mysterieuze as
pect, alsmede de klassieke politiële sfee-
•n deze maken toch voor menigeen de
oekoring van een dergelijk verhaal uit
i gaat da*' 'n Bangkok" is intussen
i 1 alIe.szms lezenswaardig en boeit van het
„Ik moet nog lachen als ik ex (UUi begin tot het eind, al doet de ik-toon soms
i t jwe' eens hinderlijk aan .Het heeft vaak
aentvIiets van eigen roem..
Regisseur Jean Renoir heeft een radi
cale wijziging aangebracht in het scenario
van zijn eerstvolgende film. Aanvankelijk
was hij voornemens het leven te verfil
men van generaal Boulanger. Historische
overwegingen hebben hem waarschijnlijk
er toe gebracht, deze hele figuur te laten
vallen en haar te vervangen door een vol
komen denkbeeldig persoon. Volgens de
laatste berichten zou Renoir's nieuwe
film, die eerst „Le Coeur a L'Aise" en
vervolgens „L'Oeillet rouge" tot titel had,
thans „Elliena" gaan heten, de naam van
de heldin, die zal worden gespeeld door
Ingrid Bergman.
Producent-regisseur Stanley Kramer
heeft met Cary Grant cn Frank Sinatra
een contract afgesloten voor twee van
de drie hoofdrollen ln de film „The Pride
and the Passion", een Vistavision- en
technicolorproductie, die in Spanje zal
worden opgenomen. Het verhaal van deze
film is gebaseerd op „The Gun", een ro
man van C. S. Forester, die de strijd van
het Spaanse Volk om het juk van Napo
leon af te schudden tot achtergrond heeft.
Cary Grant speelt de rol van een Brit
se zee-officier, die een guerilla-leider
moet helpen, een reusachtig kanon via
Spanje naar Engeland te brengen.
Kramer's vorige film, „Not as a stran
ger" waarmee hij zijn debuut maakte als
regisseur, komt binnenkort hier te lande
in roulatie. De hoofdrollen in deze film.
gebaseerd op het gelijknamige boek van
Marton Thompson, worden vertolkt door
Robert Mitchum, Olivia de Havilland.
Frank Sinatra, Gloria Gahame, Brode-
rick Crawford en Charles Bickford.
De eerstvolgende film, die Alfred aan het woord door middel van artikelen
Hitchcock voor Paramount zal regisseren, over de montage-theorie van Einstein,
is „Flamingo Feather" naar het gelijkna-1 over het geluid en over de kleur in de
mige boek van Laurens van der Post. Het film, die als scriptie werden ingeleverd
verhaal speelt in Afrika en Hitchcock zal b^j het schriftelijk examen van de kader-
Arnold Laven regisseert op het ogen- ongetwijfeld een groot deel van de film school der K.F.A. in Den Haag. De op
blik voor Metro Goldwyn Mayer de film lnoe Afrikaanse jungle opnemen. stellen zün wat schools en de voorbeelden
„The Rack". Zodra hij aan zijn verplich- i Bovendien heeft Paramount de verfil- worden kennelijk gegeven naar aanlei-
tingen jegens MGM heeft voldaan, zalArpe^?"i;aa"fe~?cht va"een .roman I ding van het geleerde, maar getuigen
hij met zijn partners beginnen aan de pf" Th°mas Narcejac en toch van de degelijkheid, waarmee de ge-
voorbereiding van „The Trap". V!i v- z.omer ,van 1956 i doceerde stof is opgenomen en van de
door Hitchcock in VistaVision zal worden I mogelijkheid om, zoals de redactie op-
Marlon Brando heeft intussen met Pa- verfilmd en wel in de Amerikaanse staat1 merkt, „binnen niet al te lange tijd bij
ramount een contract afgesloten voor de -ouisiana.
hoofdrol in de verfilming van het verhaal
„To tame a land" van Louis 1'Amour,
dat zich in het Wilde Westen afspeelt De redactie van „Filmforum" laat in
en waarin Brando de rol van „Bad Man" haar laatste nummer een drietal jongeren
'oria Siuanso
r in haar laatste
m „Suns et Bou-
vard", zal als
grippina de te-
mspeclster zijn
m Vittorio dc Si-
i als Seneca in
n nieuwe film
er keizer Nero.
geestdriftige jonge mensen een behoor
lijke mate van critisch inzicht en begrip
voor de film bij te brengen".
Twee ,,Filmfront"-redacteuren nemen
de nieuwste Nederlandse film ..Ciske de
Rat" onder de critische loupe en komen
tot de conclusie, dat er reden is tot grote
voldoening, zij het niet tot juichen. Jac.
Dirkse vindt het resultaat „heus niet veel
beter" dan „Sterren stralen overal" of
„Rechter Thomas" en vraagt zich af, of
er onder onze voortreffelijke „documen-
taristen" geen krachten schuilen, die ook
de „speelfilm" adnkunnen.
Piet v. d. Ham vraagt zich in een ar
tikel naar aanleiding van het 60-jarige
bestaan van de cinematografie in Neder
land af, wie hier nu eigenlijk de xilm-
pioniers* zijn geweest.
Antwoord aan de heer F. Brakkee
De heer Brakkee geeft in het Octo-
ber-nummer van „Elckerlyc" een ver
slag van een onlangs te Rotterdam ge
houden vergadering van het W.K.A.
Hij bepaalt zich hierbij echter niet tot
een louter verslag, maar buit tevens de
gelegenheid uit om allerlei meningen zij
nerzijds naar voren te brengen. „Onze
confidenties" noemt hij dat.
Nu kan ik mij niet geheel scharen ach
ter de conclusies, die op de bewuste
vergadering getrokken zijn naar aanlei
ding van een soort openbaar gesprek en
evenmin achter de confidenties van de
heer Brakkee, waarin hij mij tracht te
betrekken. Vandaar dit antwoord.
Op de bewuste vergadering was de
heer Frits Bloemkolk uitgenodigd, om
een spreekbeurt te vervullen. De heer
Bloemkolk echter hield niet zozeer een
redevoering, maar maakte er een debat
avond van.
„Op een charmante manier, met zwie-
ri,S® omhaal dus, legde hij ter bezin-
nlng de volgende vraag in de zaal:
Waarom speel ik eigenlijk?", aldus
het versiag van de heer Brakkee.
0ntsPon zich een geanimeerd ge-
iPre:„' j was iemand, die een heel
boeiend argument aanhaalde. Wat
hena in belangrijke mate trok was de
aard van velerlei rollen, die hij zo al
te spelen had gekregen. Al repeteren-
de en spelende overpeinsde hij in walk
opzicht zijn figuur edel 0f minder edel
handelde Attent op alles wat helpen
kan weer wat bewuster en zuiverder te
leven, was zijn vrije-tijds-besteding ook
als het ware een confrontatie met een
mens, een^^toneelfiguur, die anders.
appeleren aan de gemeenschapszin en
dus eigenlijk in zijn diepste betekenis
aan de naastenliefde.
Het kwam uit in een bonte stoet van
openhartige en gezellige confidenties, die
vaak hilariteit verwekten.
Je leert je tikkeltje afgunst beheersen
als een ander beter speelt dan jij
Je leert op je tong bijten als een an
der staat te stuntelen.
Je leert een nederige rol spelen.
Je leert bovenal geven en nemen.
En een derde groep van meningen
lag meer in het artistiek-technisehe
vlak. De ijver en de wil en de opoffe
ringen om te scheppen
zo'n paar van die eerlijke oprechte kerels van het toneelspelen gaan praten. Wal
in de klas aanwezig waren. Zij staken kunnen wij er allemaal mee opdoen?
hun vinger op en zeiden ronduit: „We Wat kunnen wij er allemaal niet van le-
vinden het nogal verheven al die edele ren? Misschien is de vraag foutief ge-
speeimoticven. U moet het ons maar niet steld. Maar nu heeft iedereen zijn best
kwalijk nemen, maar w\j spelen voor ons :edaan om toch maar zo'n mooi en diep
ei.i i ei. ip 11 nogelijk antwoord te geven.
te hangen", staat op Uw rekening en be
hoort U ook te bewijzen.
Meneer Brakkee geeft U nu eerst eens
eerlijk antwoord op wat U denkt, dat de
taak van het W.K.A. is? Omschrijft U
zijn taak eens duidelijk er ,g wat uw
De Franse regisseur Jean Revoir
heeft Ingrid Bergman aangezocht do
titelrol te spelen in zijn nieuwe film
„Elliana"
Dit enige gezonde standpunt werd hun We spelen in die pseteB<zmnvoor ons ple» »JjJS °"r
niet kwalijk genomen, maar de heer Brak- zier toneel (behalve enkele opgeblazen ?n 1 meer ver
gen om hier te concluderen tot een soort
minderwaardigheidscomplex „wij for
muleerden, dat die mensen zich op
pervlakkiger wanen dan ze zijn., want
dat plezier danken ze aan het feit, dat
ze het goed doen dus vele edele strevin
gen mee laten doen, al staat dat alles hun
nu niet zo verstandelijk-duidelijk voor
de geest". Ik zeg maar: het zal je ge-
Ik zie al zo'n vergadering voor me! zegd worden, dat je niet eens voldoende
De heer Brakkee noemt dit alle even j verstand hebt, om .ie eigen motieven te
zovele waarachtige motieven! Ze zijn netonderkennen voor een bepaalde vrije-
zo waarachtig als de motieven van eentijdsbesteding!
schoolklas vol jongens, waarvan de mees-; Zie U de dingen nu zelf niet een beetje
ter op een heerlijke zomerse middag I verward, heer Brakkee? Het zijn alle-
vraagt: „jongens, waarom komen jullie maal zulke dikke heel dikke woorden
vandaag eigenlijk naar school, in plaats wanneer U resumerend tot de drie volgen-
kee voelt zich toch onmiddellijk gedwon- Ijdeltuiten, die dromen van hele zalen aan !'7d,yan; pn da" kunnen we pra-
hun voeten!), evenals we voor ons ple- ^n' k"nt wel hakken op tet-
zier voetballen! Maar het voetballen heeft geal> L u? j f fl hl®1" of daar eens ge"
ook zijn nuttige zijden! Alle vrije-tijds- wh®b'' dat, tot een van de taken van
bestedingen hebben haar nuttige zijden, noort, „om ons katholieken
de school wel". Maar Keesje weet nog
een vee] mooier antwoord: „We willen
toch wat worden meester!" Er ontrolt
zich een bonte stoet van gezellige confi
denties in de klas, die vaak hilariteit
verwekken. „Ik wil later dokter worden,
meester en daarvoor moet je je veel
beter of minder goed. groots, meesle-' offers getroosten!" „Op school leer je ge
pend. pedant of gemeen handelde meenschapszin meester, als je alleen vis-
Velen der aanwezigen vonden een gro- sen Saat- niet!" „Omdat we op school de
te aantrekkingskracht: het welbewust meester hebben" triomfeert Gerrit boven
deelnemen aan een zeer saamhorige ge- aHes uit! Totdat Pietje, een heel stille
meenschap m. het team dat tezamen jongen, maar eerlijk als goud, zijn vin
een stuk maakt.
Inderdaad, een mens, van nature
een gemeenschapswezen, gevoelt het als
een edele menselijke handeling zijn
van te gaan vissen? Jantje jij?" „Omdatlde motieven komt op de vraag: „waar-
je van vissen niksleert, meester en van|om speel ik eigenlijk?"
Ten eerste: om „de innige confronta
tie met alle mogelijke mensentypen,
welke wij gestalte geven in velerlei si-
vooral als deze in gemeenschap beoefend
worden.
Alles wat U gezegd hebt (of in de ver
gadering besproken is) over het toneel
spelen kunt U bijna woordelijk on ieder
gemeenschapsspel toepassen. Niet dat het
erg is, maar we zouden gaarne toch een
ietwat dieper antwoord hebben, als we
spreken over de waarde van het toneel
spel. Het is niet de kunst om eep hele
boel kwaliteiten van een of ander spel te
noemen, maar juist die kwaliteiten naar
voren te brengen waarin het ene spel vol
komen verschilt van het andere.
U denkt natuurlijk onmiddellijk: „Ha.
Jaar hebben we Hans van Bergen weer
aan het woord". Maar nu ik U toch over
tuigd heb van uw eigen hoogdraverii bent
U misschien genegen wat milder over mij
te oordelen en uw bewering, dat mijn
godsdienstzin louter uit dikke woorden be
staat, enigszins te herzien.
Want waar haalt U de bewering van
daan, dat ik aan iemands spel kan zien
of hij katholiek is? Of dat ik gezegd heb.
dat het W.K.A. een bastion der edelen
t t j mee de NATU bedoelt? U verwijt mij
Ten tweede, omtot een ander gebrek aan naastenliefde en ik wil de
•ijn in gemeenschapszin (U heeft dus amateurtoneelwereld in twee vechtende
ook al een boek over het existentialis- kluwen verdelen. Staaft U al deze bewerin-
ne gelezen.) gen eens Laat het niet alleen maar gro-
Ten derde: om „de pure vreugde om woorden zijn.
eigen vrije persoon te richten op een
ander met wie hij, alleen in samenwer
king tot iets groots kan komen. Er
zijn weinig vrlje-tijds-bestedingen die zó
zen goed werkstuk af te leveren in onze
/rije tijd".
- Gelooft U dat nu allemaal zelf? Hebt
ger opsteekt: „Omdat ik van me moeder u zichzelf dit werkelijk wijs gemaakt?
moest meester, anders was ik heus wel p0e kom, sluit U nu maar aan bij del Van Bergen, om cultuurgoederen uit te
gaan vissen De klas schrikt zich dood, mening van die paar eerlijke gezonde dragen. Een taak dus ten opzichte van de
U verheugt U erover, dat niemand op
de bewuste vergadering naar voren geko
men is met het geliefd motief van de heer
maar de meester lacht. Tenminste nog
één waarachtige knul in zijn klas.
Maar nu doe ik het klasje van de heer
Bloemkolk onrecht aan, als Ik nu niet on
middellijk vermeld, dat er ook bij hem
mensen in de zaal en meen nu maar heus
niet, dat zij zichzelf te oppervlakkig wa
nen. Ze zijn alleen maar eerlijk en
staan met twee benen stevie op de grond.
gemeenschap. .Want dit vindt U een onge
zond motief Vindt U dit werkelijk zoveel
ongezonder dan: het tot een ander zijn?
Ik vind het een veel gezonder motief. Wat
Iets anders is het, als wij over het nutiU er verder bijsleept „om de apostel uit
voor verdere vervlakking te behoeden",
maar met zo'n enkele flard uit een of
ander lang artikel maakt een gentleman
er zich niet van af.
Mijn grootste zorg is altijd geweest
er zijn veel te weinig verenigingen lid
van het W.K.A. Gezien het grote aan-
verenigingen in Nederland kunnen
we het lidmaatschap van het W.K
bijna terug brengen opeen bitter
Klein percentage. En net W.K.zc. ueeft
leden nodig om iets te worden! Geen
leden, die lid zijn omdat de bisschop
pen dat nu eenmaal willen, maar actie
ve leden! En als wij iets willen berei
ken moeten we eerst naar de oorzaken
zoeken van het falen. De NATU is veel
groter, veel machtiger! Dat is niet nood
zakelijk! Waarom sluiten alle katholie
ke verenigingen zich niet aan? Dan zou
den de moeilijkheden veel eerder opge
lost zijn. Waar ligt de fout? Het W.K.A.
moet de verenigingen op de eerste plaats
wat te bieden hebben, als deze zich wil
len aansluiten. De verenigingen moeten
de noodzaak ervan inzien. Dat doen zij
momenteel niet! Als het voor een ver
eniging hetzelfde blijft of zij zich bij de
Jatu aansluit of bij het W.K.A. (pas op,
Jit zeg ik niet!), dan is er geen nood
zaak. Er moet wel degelijk een ideaal
achter staan, zoals de geestelijk advi
seur van het W.K.A. indertijd betoogde:
„Goed katholiek toneel kan alleen ont
staan, wanneer er een bewust levende
mens achter staat. We moeten komen tot
een werkelijk beleven van ons geloof om
daardoor vanzelf tot getuigen te komen.
Dit alleen is de bestaansreden van een
werkverband katholiek amateurtoneel".
„Biggies In Spanje", door Cap
tain W E Johns Uitg. Born
N.V. te Assen.
Majoor James Bigglesworth onder
de oudere jongens al lang bekend als
simpelweg Biggies beleeft zijn tiende
avontuur ln het Spanje van de burger
oorlog. Biggies en zijn mannen moeten
een belangrijk document naar Engeland
overbrengen Doch dit blijkt niet zo "e-
makkelijk te zijn; er komen heel wat be
levenissen, ook in de lucht, aan te pas
voor het zover Is. De Biggles-serle, spe
culerend op de grote belangstelling van
de jeugd voor de luchtvaart, kunnen we
van harte aanbevelen. Het zijn moderne
spannende boeken die vele longensharten
sneller zullen doen kloppen.
„Arbeidsovereenkomst", door mr
dr E. W. Catz Uitg. E. Kluiver,
Deventer.
In dit geschrift geeft de schrijver een
schets van de arbeidsovereenkomst zoals
die in ons burgerrecht haar neerslag heeft
gevonden. Daarbij sluiten aan beknopte
beschouwingen omtrent handelsagenten
en handelsreizigers, het Buitengewoon Be
sluit Arbeidsverhoudingen 1945 de wet
houdende nadere regelingen van de col
lectieve arbeidsovereenkomst en de wet
op het algemeen verbindend en onver
bindend verklaren van bepalingen van
collectieve arbeidsovereenkomsten.
Het geschrift is bedoeld als een in
leiding tot de practijk, een opzet, waarin
de auteur zeer wel ls geslaagd
De rechtspraak is tot ultimo Decem
ber 1954 bijgewerkt.
„Mens en misdaad" door M. Zee-
gers Uitg. Bosch en Keuning
N.V Baarn.
De schrijver, psychiater en psychia
trisch deskundige bij een rechtbank, geeft
in dit boek een bijzonder interessante uit
eenzetting van ziekelijke en abnormale
karakters i.v.m. de criminaliteit.
Na een heldere analyse van psychia
trische begrippen als psychopathie, neu
rose en hysterie, welke met sprekende
voorbeelden uit de practijk worden geïl
lustreerd. worden enige sneeiale gevallen
onder de loupe genomen Zo belicht de
auteur op verhelderende wijze de achter
gronden van een .normale" diefstal Aan
de hand van een tweetal gevallen van
misdaden tegen het leven wordt in het
licht gesteld, hoe noodzakelilk het is door
osvchiatrisch onderzoek tot meer kennis
omtrent de drijfveren van de dader te
komen. De auteur laat ons hierbij zien,
hoe zelfs in de ernstigste misdrijven, vaak
'lgemeen r ensp'ijke karakterLpkken te
bespeuren zijn. die van invloed moeten
rijn op de vaststellin" van de strafmaat.
Tenslotte wijdt de schr. een beschou
wing aan de bc'^kenis van de -i-
sche rapporten i.v.m. de strafrechtelijke
veroordeling. Een belangwekkende studie!
