Arctische staalfabriek Noorwegens revanche
op de geschiedenis
Altijd en overal vers
r
MALCOLM MIXTURE
I,
JTMlymietil
Westduitse politici zoeken
een nieuwe koers
liberalen -
tastend naar
Adenauer - zonder
Moskouse metro te mooi!
denkt weer aan Europa
Oud handelsmerk, „Norway Iron'
op de wereldmarkt
opnieuw
De Franse kiesivetstrijd
Onaangename verrassing voor voorstanders
van arrondissementsstelsel
i
NEDERLANDSE BIJDRAGE VOOR
SURINAME
Na de conferentie van Genève:
Zwerftocht langs
de Poolcirkel
(4)
Ernstige ongeregeld
heden in Bombay
Van Nolle kwaliteit
Bonn vraagt om
opheldering
Voor 40.000 aan
juwelen gestolen
Zonodig beperking van steun aan onder-
ontwikkelde «"ebieden
Vervlogen illusies
DINSDAG 22 NOVEMBER 1955
Zes commissies
Krachten ondergronds
PAGINA 3
:'f£?
Durf
en...
kapitaal
Tegen scheiding van staten
in plastic tabakzak
De stopzetting der
„Heimkehr er"-transporten
AFDELING NIJMEGEN
K. N. P. NIET OPGEHEVEN?
Afgevaardigde zou in strijd
met mandaat gehandeld
hebben
JAGER VINDT MILITAIRE
DOCUMENTEN
REINA PRINSEN
GEERLIGSPRIJS 1955
dige Zr^n. On
danks het fen dat hü er
Vfees voor de geest
„Geen eenheid zonder
ontwapening"
Europese koers?
door
MARTIN W. DUYZINGS
MO I RANA (Poolcirkel) October.
IT7 en smerig bedrijf!", zei de cbef-
fjj ingenieur, men kon zonder moei-
te horen, dat hij dat uitsluitend
uit beleefdheid zei, en dat hij voor het
overige genóót van bet alles verstikken
de, roestrode stof waarin w(j moeilijk
naar adem stonden te li ij gen. Die mor-
igen waren wtf omhoog gegaan een
ruw tegen haar schacht bonkende lift
kooi, en dan een doolhof van smalle,
ijzeren ladders in de enorme toren
die, in Mo I Rana, het sinterbedrjjf be
kroont van de nieuwe ijzer- en staalfa
briek, wier aanleg niet minder dan
230.000.000 guldens heeft gekost (met al
le aandelen in handen van de Staat) en
in wier hallen men nu sedert April j.l.
dicht onder de Poolcirkel, temidden van
een rauwe woestenij van kloven en ber
gen en rotsen en donkere, sinistere spe
lonken, tien duizend ton staal per maand
produceert. De toren stond daar nu al
vele maanden achtereen onafgebroken
te trillen en te zwiepen van het geweld
dat mensen en machines zoveel verdie
pingen lager produceerden. Daar graai
den krijsend de grijpers der hijskranen
rusteloos in de voorraadschuren: enorme
betonnen bakken vol ruwe erts. Daar
reden, in het sinterbedrijf alwaar men
fijn erts aan elkaar sintert tot grotere,
poreuze stukken, tonnen zware, speciaal
geconstrueerde wagons langs een mono
rail over de roosters: 1100 graden hitte
een kunstmatig veroorzaakte hel in een
wereld waarin gemaskerde mannen als
schimmen hun werk verrichtten in een
nimmer aflatende wolk van stof dat men
uren later nog tussen zijn tanden proef
de. Als men tenslotte hijgend het plat
form op de toren bereikte, kon men in
het vale licht van de herfstmorgen zien
wat men in slechts enkele jaren tiids in
de vallei van Mo I Rana tot stand had
gebracht. De haven, de walserjjen, de
fabriekshallen, de schoorstenen en
vooral de nieuwe huizen; tientallen,
honderdien nieuwe huizen met smette
loos wit gekalkte muren en fel rood in
het landschap oplich'ende daken. „Ne
gen jaar geleden", zei de chef-ingenieur,
„was de vallei nog leeg". Nu woonden
er zeven duizend mensen en had men er
een maquette van het uitbreidingsplan:
als gij over een jaar of vijftien door
dringt tot Mo I Rana er- de Poolcirkel,
vindt gij daar niet alleen een iizer- en
staalfabriek die in staat is. jaarlijks niet
minder dan 500.000 ton te produceren,
doch naar alle waarschijnlijkheid bo
vendien een bloeiende, moderne stad
met meer dan dertig duizend burgers. De
chef-ingenieur dacht, dat tegen die tiid
het ski-weitie dat '>ij op een der hellin
gen aan de Zuidelijke rand van de vallei
frequenteerde, ook wel volgebouwd zou
zijn. Daar zag hij wel IP tenon. Als men
dag in dag uit in een roestrode stofwolk
werkte, hart men on gezette tijden be
hoefte aan wat frisse lucht en aan een
ski-weitje
De fabriek was nog slechts gedeelte
lijk gereed. Men raamde haar huidige
productie-capaciteit op 170.000 ton per
jaar. Het betekende nog slechts een aan
loop. Over enige jaren zullen de ovens
en de walsbedrijven 500.000 ton per jaar
leveren, méér dan de jaarlijkse import
van staal en ijzer die in 1954 ruim 400.000
ton bedroeg. Men noemde deze fabriek
aan de Poolcirkel een „revanche op de
geschiedenis". Vier eeuwen geleden al
produceerde men in Noorwegen ijzer,
dankbaar gebruik makend van de enor
me voorraden aan erts. Er was een tijd,
dat Noorwegen onder het handelsmerk
„Norway Iron" ruim 10.000 ton ijzer pet-
jaar exporteren kon, doch aan het eind
van de vorige eeuw ging de Noorse ijzer-
industrie, op de eerste plaats als gevolg
van technische oorzaken, practisch ge
heel ter ziele: een land dat verleden jaar
in de ijzermijnen van Fosedalen en Kir-
kenes een millioen ton erts produceerde
had geen industrie meer om zijn eigen'
rijkdommen te verwerken.
Men versleet aan dit vraagstuk
zowel een halve eenw als vijf, van
staatswege ingestelde studie-com
missies en het duurde tot 1946 al
vorens het Noorse Parlement ten
slotte zijn goedkeuring hechtte aan
een stoutmoedig plan van Com
missie VI, het plan dat nu, negen
jaai later, in Mo I Rana reeds wer
kelijkheid geworden is.
Ertsen en energie!, dat waren de fun
damenten waarop men deze staats-staal-
fabnek bouwen kon, nadat de staat een
maal oereicl gebleken was, 460.000.000
Kronen te investeren in een onderne
ming nie, naar men jj voorrekent, in
feite .fckn1 "slco's in zich borg. Men had
de ertse men had bovendien de ener-
gie: en' wit schuimend, in
Noord-N rwegen onschatbare water.
massa trTc mi ogs de rotsen. Zij vul
len er grote meren, doch
men anders die hele berg had moeten
opblazen, wilde men ruimte vinden om
het krachtstation daar neer te zetten.
Drie millioen ron rots groef men met
dynamiet en machtige boormachines uit
de ingewanden van die berg. Het kostte
zeven jaren van koortsachtige arbeid,
het kostte bovendien een onschatbare
hoeveelheid Noors vernuft en Noors
vakmanschap. Het krachtstation is nu
reeds voor de helft in bedrijf.
In Mo I Rana waar in de electrisch
verhitte ovens iedere ton ijzer 24uo ivvv u
aan electriciteit verslindt en waar men,
ook om redenen van veiligheid, het
grote transformatorstation eveneens in
de rotswand heeft moeten uithouwen,
beschikt men over net zoveel (goed
kope) energie als men slechts hebben
wil. Doch men bouwt in Rössaga, waar
het grote krachtstation ontstaan is in
l^bneken op de eerste plaats, wier
productie-proces aangewezen is op
grote hoeveelheden, in Noorwegen
goedkoop en overvloedig te leveren
hydro-electrische kracht. Wat men
daarvoor nodig heeft, is durf, ener
gie, vakmanschap en.... kapitaal.
Het eerste levert Noorwegen in
royale mate. Het laatste zal, zo men
voort wil gaan op de eenmaal in
geslagen weg, op de eerste plaats
uit het buitenland moeten komen!
1 :c
een gebied dat, ook al bij gebrek aan
wegen, acht jaar geleden nog zorgvul
dig gemeden werd door mens en dier,
nog altijd voort. Als straks, over een
jaar, zes generatoren in werking zijn
met een totaal-capaciteit van 220.000
K.W., zal Noorwegen dicht onder de
Poolcirkel beschikken over, op één na
het machtigste hydro-electrische kracht
station ter wereld.
Er zijn er in Noorwegen die aan het
bestaansrecht en de toekomst van een
staatsbedrijf-in-ijzer-en-staal getwijfeld
hebben. Men vindt hen uiteraard eerder
Gisteren is het in Bombay tot ernstige
ongeregeldheden gekomen naar aanleiding
van een 24-uursstaking die door linkse
partjjen was georganiseerd als protest te
gen de plannen van de regering om de
staat Bombay in drie verschillende staten
te verdelen. De politie vuurde op een
aantal betogers, die haar met stenen be
kogelde. Tien personen kwamen hierbü
om het leven en 225 werden gewond.
Eerder hadden de betogers een viertal
autobussen in brand gestoken, terwijl zij
trams en auto's met stenen bekogelden.
Als gevolg hiervan werd het verkeer vol
komen lamgelegd.
Toen een leider van de socialistische op
positie in de wetgevende vergadering via
een politieradio de betogers tot kalmte
maande was het even rustig in de stad
Later echter zag de politie zich genood
zaakt opnieuw het vuur te openen op een
menigte van naar schatting 150.000 beto
gers.
Tussen voorprogramma en hoofdfilm
Bij een kopje geurige koffie een
verse pijp Malcolm-Mixture,
Waarom met minder genoegen nemen
dan met het beste?
Mixture is het best als hij vers is.
^^Maicolm-mixture is altijd vers,
dank zij de handige
plastic verpakking.
(Van onze correspondent)
Parijs, Maandagavond.
De rcuering heeft na het opschorten van
het debat over de kieswet de behandeling
van het voorstel tot vervroegde verkie
zingen willen voortzetten, doch gevolg ge
geven aan het door de Kamer aangeno
men voorstel-Moisan om het ministerie
van binnenlandse zaken het plan voor een
nieuwe indeling der arrondissementen te
doen indienen.
De klucht heeft zich daarbij voorge
daan, dat j.l. Zondag de prefecten in de 83
departementen van het vasteland de Ka
merleden uit hun departement ten eten
hadden gevraagd, om gezamenlijk uit te
zoeken, hoe de departementen in stem-ar-
rondissementen zouden zijn te verdelen
Op die manier hoopten de radicalen veel
stemmen voor het arrondissementsstelsel
te winnen op grond van het feit, dat de
aftre,lenden zelf hun stuk uit de electora-
"v
a.
Ie taart mochten snijden als hartverster
king voor hun verkiezingscampagne.
De prefecten hebben gisteren de verza
melde gegevens met bijbehorende kaarten
naar binnenlandse zaken gezonden, die
een tekst heeft samengesteld, die nog he
den in een ministerraad zal worden be
handeld.
De heren voorstanders van de knoeistel-
sels van het deftig genoemde „uninomina-
le kiesstelsel van dubbele stembusgang",
het arrondissementsstelsel dus, door de
Senaat en de radicalen, socialisten en
drie-kwart van de Gaullisten begeerd, zijn
van een koude kermis teruggekomen. Het
ministerie van binnenlandse zaken heeft
gisteravond namelijk uitgerekend, dat als
na de eis van de aangenomen mo'tie-Moi-
san Frankrijk in arrondissementen van
ongeveer dezelfde grootte wordt verdeeld
dus arrondissementen van 75 000 inwoners
of 45.000 kiezers ongeveer, men tot het
verbijsterende resultaat komt, dat de be
volkingsverplaatsingen sinds de laatste
toepassingen van het stelsel, dus sedert
1936, zodanige wijziging hebben onder
gaan, dat wellicht de helft, maar zeker
meer dan een-derde deel van de kamerle
den, niet de kans zou hebben inde Kamer
terug te keren. In 32 departementen ver
andert zelfs het aantal zetels zodanig, dat
in de landbouwstreken waar de departe-
menten toch nog drie of vier administra
tieve arrondissementen hebben, er slechts
een enkel arrondissement als kieskring
zou overblijven. In zestien van die depar
tementen zou er slechts een zetel overblij
ven, terwijl in zestien andere met sterke
industriële bevolking het aantal zetels
zeer zou toenemen, zodanig zelfs, dat Pa
rijs en omstreken bijv. met een overwe
gend communistisch kiezerskorps er zes
tien zetels bij zou krijgen en de departe
menten Nord, Pas de Calais, Gironde en
Marseille ieder drie zetels meer zouden
krijgen.
Nu hebben de radicalen en socialisten
vooral hun aanhang beneden de Loire
waar het landbouwelement de verkiezin-
gen beheerst. Men kan dus al vooruit zien
waartoe een heftig gekrakeel over derge-
lllke VPrBnilHinft
De Westduitse minister van buiten
landse zaken, Von Brentano, heeft de
Westduitse ambassadeur in Parijs op
gedragen bij zijn Russische collega in.
lichtingen in te winnen over de plot
selinge stopzetting van „Heimkehrer"-
transporten uit de Sovjet-Unie, aldus
werd gisteren in regeringskringen in
Bonn bekend gemaakt.
Beide ambassadeurs voeren op het
ogenblik te Parijs besprekingen over
de uitwisseling van ambassadeurs tus
sen Moskou en Bonn. Volgens ge
noemde kringen zouden de Russen de
gevangenentransporten ophouden om
daardoor de Parijse onderhandelingen
te beinvloeden.
Er zouden nog ongeveer 3700 gevan
genen in de Sovjet-Unie verblijven
van de 9.626, die zouden worden ge
repatrieerd. Tot nu toe zijn 5.900 ge
vangenen naar hun vaderland terug
gekeerd.
Slechts door een raam open te schuiven
van een woning in de Herman Gorter
straat in Amsterdam-Zuid konden dieven
Zaterdagavond het huis binnenkomen.
Daaruit verdwenen zq met een aantal
kostbare sieraden ter waarde van 35 a
40.000 gld en een bankbiljet van 100 gld.
De afdeling Nijmegen van de KNP is
nog niet opgeheven. Op de vergadering
van de partijraad vn de KNP, waar ge
stemd werd over het al of niet overgaan
naar de KVP, heeft de afgevaardigde
van de.Nijmeegse afdeling vóór gestemd.
Dit was volgens de afdelingsvoorzitter,
drs Troost in strijd met het mandaat, dat
deze afgevaardigde had medegekregen.
Het huidige bestuur van de afdeling
Nijmegen is van oordeel, dat deze plot
seling gewijzigde houding van de Nij
meegse afgevaardigde vertegenwoordi
gers van andere afdelingen heeft bewo
gen te stemmen vóór het overgaan naar
de KVP. De Nijmeegse afgevaardigde,
die zijn mandaat niet opvolgde. is door
de afdeling Nijmegen van de KNP ge
royeerd.
lijke versnijding der arrondissementen bij
het Kamerdebat aanleiding zal geven
Maar heeft men niet van stonde af aan
het vraagstuk van de verdeling der kies
kringen als het meest afdoende middel
beschouwd om het arrondissementsstelsel
te torpederen? Men is uiterst benieuwd
wat nu de houding der regering zal zijn
maar het publiek begint te oordelen dat
de klucht nu lang genoeg geduurd heeft
in de liberale dan in de sociaal-demo
cratische sector. De staat heeft in dit be
drijf nu reeds meer moeten investeren
dan men oorspronkelijk verwachtte en
de ,,A. S. Norck Jernverk", zoals het
nieuwe bedrijf werd gedoopt, zal nog
vele tientallen millioenen verslinden al
vorens het zijn top-productie van 500.000
ton per jaar zal hebben bereikt. Zij die
het niet eens zijn met sommige economi
sche denkbeelden der socialistische re
gering, vragen zich af of men de mil
lioenen welke men in Mo I Rana beste
den moest, niet gemakkelijker en nut
tiger elders in Noorwegen had kunnen
gebruiken. Doch van de andere kant
geven ook de critici wel toe, dat dit
staatsbedrijf in zijn opzet uitstekend
past in het, later geconstrueerde Noord-
Noorwegen-Plan dat de natuurlijk rijk
dommen van het gebied rond de Pool
cirkel ontsluiten en daardoor de bevol
king nieuwe levenskansen bieden wil.
Men kan, zo is in Mo I Rana ge
bleken, in enkele jaren tijds zelfs
Een jager heeft Zondag in de Ameri
kaanse staat Michigan, in de omgeving
van Escanaba. aan de kant van de weg
een pak documenten gevonden, waarbij
tekeningen van militaire installaties m
de omgeving van Washington. Hij heef!
de vondst aan de militaire autoriteiten
tre hand gesteld. Commentaar hebben
deze tot nu toe niet gegeven.
De regering is ervan overtuigd, dat het
de Surinaamse regering volle ernst is
met haar streven om alles te doen, wat
in haar vermoqen ligt om te trachten,
haar jaarlijkse bijdrage in de kosten,
verbonden aan de uitvoering van het
tien-jarenplan, op te brengen. Indien ech
ter Suriname in een bepaald jaar niet iu
staat zou zijn om zijn bijdrage ten volle
op te brengen, maakt de flexibiliteit van
het plan het mogelijk om ook de Neder
landse bijdrage evenredig te verminderen.
Aldus verklaren de ministers Kernkamp
en Van de Kieft in hun memorie van
antwoord over deze materie aan de Eer
ste Kamer.
Zouden de kosten, verbonden aan de uit
voering van Depaalde projecten, hoger
komen te liggen dan thans is geraamd,
dan zal de consequentie wei moeten zijn,
dat de omvang van andere plannen wordt
beperkt, of zoals in het voorlopig ver
slag betoogd het aantal plannen ver
minderd, tenzij de kostenverhoging zou
worden gecompenseerd door kostenverla
ging van andere projecten.
De regering heeft nota genomen van de
suggestie van enige leden om, bijgeval
zou blijken, dat het bedrag, dat voor de
ontwikkeling van Suriname nodig is
hoger zal moeten zijn dan thans is aange-
O
nomen, daarvoor desnodig compensatie te
vinden door eventuele vermindering van
bijdragen ten behoeve van onderontwik
kelde gebieden in het buitenland.
De regering stelt zich voor, in het jaar
lijks aan de Staten-Generaal over te leg
gen verslag een zo uitvoerig mogelijk
beeld te geven van de stand van zaken
met betrekking tot de uitvoering van het
tienjarenplan.
De comptabele controle zal voor wat
betreft de Nederlandse bijdrage geschie
den overeenkomstig de voorschriften van
de comptabiliteitswet, derhalve ook met
inschakeling van de Nederlandse Alge
mene Rekenkamer.
Dit jaar zal de negende Reina Prinsen
Geerligsprijs worden worden uitgereikt
op Donderdag 24 Nov, a.s. 's middags
14.30 uur in de aula van de gemeentelijke
universiteit van Amsterdam. De jury die
de inzendingen heeft beoordeeld bestond
uit: Anna Blaman, Hella Haasse Anfoon
Coolen. Ariaan Morrien en Adriaan van
der Veen.
Kvan de-"aiutlk"eenergfedgraaï de P°°Firkel industrialiseren: met
nog steef j" orei1: Het vraagt trou
wens wel en£ moelte (en vele millioe
nen!, en tienduizenden arbeidsuren!) zo
men haar wil°mzett?n in electriciteit.
Twintig mijlen 1bezuiden Mq j Rana
heeft men nu, onder meer ten behoeve
van de nieuwe ijzer en staalfabriek,
zo n krachtstation gebouwd. Het water
wordt daar verzameld achter twee gi
gantische dammen en vervolgens leidt
men het in kilometerslange tunnels
dwars door een berg naar het nieuwe
krachtstation dat..- eveneens in een
berg werd gebouwd, eenvoudig omdat
HMttl
Moskou's trots, de Me
tro, dis gedurende jaren
't middelpunt is geweest
van de reclame, die Rus
land voor zijn hoofdstad
maakte en thans op de
folders van „Intourist",
het staatsreisbureuu, ais
nummer 6én onder
de bezienswaardigheden
staat vermeldis gewo
gen en te luxe bevonden.
Een der plaatsver
vangende burgemeesters
van Moskou, de heer
promislof, heeft het mo
numentale ondergrondse
bouwwerk jn een inter
view met het geïllu
streerd Weekblad „Ogo-
niok &ecriti8eerd. De
Metro is volgens de heer
Promislof te veel QVge.
smukt et verkwistende
en bouwlcun-
nog steeds trots op was
dat de metro ,,'s werelds
mooiste en meest com
fortabele underground"
is, had hij de ernstigste
bezwaren tegen het feit,
dat de modegril van de
versiering ook daar icas
doorgedrongen. Het gro
te aantal beelden, reliëfs,
fresco's en mozaïeken,
waar honderden Russi
sche kunstenaars aan
hebben geiverkt, waren
otaal overbodig, volgens
Moskouse onderbur
gemeester.
Den voormalige stads
architect van MosJ.ou
Poliakof werd door de
burgemeester ervan be
schuldigd dat hij een der
bovengrondse- stations
aanzien had gegeven
van het Kremlin, met
kerken en torens.
Ook het landbouwten-
toonstellingscomplex
moest het ontgelden. Het
hoofdgebouw daarvan
was opgetrokken in wol
kenkrabberstijl. En der
gelijke dingen schijnen
niet in de soberheid van
het Russische volk thuis
te horen, want in het be
gin van de maand werd
Poliakof ontheven van
zijn post als hoofdarchi
tect van het bureau voor
uitbreidingsplannen te
Moskou en mocht hij de
titel S talinprijswinn aar
niet meer voeren en Mos
kou's hoofdarchitect en
directeur van de acade
mie voor bouwkunst,
Vlasof, die beschuldigd
werd van ivolkenkrab-
berbouw, kreeg ook zijn
ontslag.
BONN, November
Van onze correspondent)
Een sfeer van Onzekerheid spreidt zich aan het einde van de Geneefse
besprekingen over de hele linie der Duitse politiek. Ook de in alle om
standigheden bruikbare een gebruikte slogan, dat alles wat in Genève
gebeurd is weer eens opnieuw de juistheid en de wijsheid van de Bonds-
republikeinse een ieidspoluiek documenteert, kan geen sluier over deze
onzekerheid leggen. Evenmin de bedrijvigheid, waarmee men hier nu dc
stokkende machine c er bewapening op toeren tracht te brengen. De
Duitsers voelen zich door de heren van het Kremlin min of meer in
een sauna geplaatst, waar zij afwisselend op warme en koude stralen
worden onthaald. Na het wanne bad, waarmee voor twee maanden in
Moskou het Duitse zelfbewustzijn werd opgekikkerd, was Genève een
koude douche.
Misschien is dat de diepere grond voor de duidelijke ontnuchtering die
hier te bemerken valt. Dat Duitsland i„ Genève niet aaneen zou worden
^.jr, d.,was biJ voorbaat zeker. Reeds in Moskou was de Duitsers reed'
duidelijk gemaakt, dat de Sovjetleiders in consequnte voortzetting van
hun politiek er niet aan dachten de kracht der tegenpartij doo"r het
potentieel van Oost-Duitsland te laten vergroten. Wat naar het schijnt vael
meer aan de ontnuchtering beeft bijgedragen, is het feit, dat de heer
Molotof zich zo bijzonder weinig heeft laten gelegen liggen aan de openbare
mening in Duitsland en aan de opmars der Duitse politici naar Genève
Geen dezer, vanaf minister Brentano tot aan de mokkende liberaal DeliW
verzuimde bij die opmars te vermelden, dat hij bereid zou zijn desnooiU
ook het contact met Molotov op te nemen. Geen hunner vermocht evenwel
door te dringen tot in het Russische hoofdkwartier,
zorgen aan het hoofd had.
Twee maanden geleden nog pas waren
de Duitse politici in het Kremlin verras'
door lofzangen der Russische gastheren
op hun onovertroffen „Tuechtigkeit". Zij
vonden het zelf bijna te veel eer. In eik
geval kregen zij de overtuiging, dat de
Russen op den duur de vriendschap met
heel Duitsland zouden zoeken ook wan
neer het zich nauwer in het Europese
Valerian Zorin op het dak zouden sturen,
die in het naburige Praag datgene heeft
verwezenlijkt, wat de Russen kennelijk
op de lange duur ook met Duitsland voor
hebben: het Over te halen naar het
Oostelijke kamp
Sedert het pompeuze afscheidsdiner in
het Kremlin zijn alle illusies vervlogen
als zouden de Russen voortaan hun wil
lig dansende poppen in Oost-Berlijn in
een stoffige hoek laten liggen, om zien
geheel te concentreren op Bonn. Inplaats
daarvan echter hebben de Russen zich I
in Genève laten begeleiden door een
grote Oostduitse staf en hebben zij er
de Westelijke Duitsers geen zijdelingse
blik waardig gekeurd. Ziedaar wat voor
vele Duitsers nog meer ontnuchtering
heeft teweeg gebracht, dan het blote feu
der bevestiging van de reeds in 1954 ge-
wonnen wijsheid, dat de juiste hereni
ging geen probleem is. dat in deze jaren
kan worden opgelost.
overheerst in vele Duitse commentaren
nuchtere beoordeling over morele ver
oordeling. Wie zich op de bodem der po
litieke realiteit stelt, kan evenmin van de
Russen verwachten, dat zij door vrije ver
kiezingen afstand van hun Duitse bolwerk
zullen doen, als van de Westelijken, dat
zij door enig Russisch voorstel zouden toe
staan, dat hun verdedigingsstellingen
langs de Rijn zouden worden overgraven.
Dat is de tendentie van vele beoordelingen
in de Duitse pers.
waar men ander,;
keurslijf liet sluiten. De Grote Westduitse
vogel in de Europese lucht zou hun ten
slotte meer waard zijn. dan de sim
ple Oostduitse mus. die zij in de hano
hielden. Daardoor geïmponeerd en onder
een onverwachte pressie gesteld hebben
de Bonnse leiders zich in Moskou diplo
matieke betrekkingen laten opdringen
waarmee zij thans kennelijk in verlegen
heid geraakt zijn. Geen hunner had ver
wacht, dat de zo gulle gastheren hun
Dat is een wijsheid die ook in Bonn
leeft en die vaak door dr Adenauer zelf
is geformuleerd in de stelling, dat zon
der vorderingen in de richting van een
echte ontwapening aan een oplossing van
het Duitse probleem niet te denken viel.
„Zonder ontwapening geen Duitse een
heid". zo zijn de geduld-theorieën van
Bonn vaak gemotiveerd. Voor en tijdens
de conferentie van Genève proclameerde
men In Bonn weliswaar een omgekeerde
volgorde, maar dat was tactiek, getuige
het feit. dat na het verwachte fiasco de
geduld-theorie weer terstond van stal
gehaald is.
De harde werkelijkheid, waarvoor de
Duitsers nu staan is, dat ook rijkelijk
met fantasie gezegende politici zich niet
meer kunnen inbeelden hoe de delen van
Duitsland zullen kunnen worden samen
gevoegd, zonder dat het evenwicht tussen
de grote wereldblokken zal worden ver
stoord. Garanties die van blok tot blok
worden aangeboden, kunnen daar niet
veel aan veranderen. Zij zijn niet meer
waard, dan de in werkelijkheid reeds
bestaande wederzijdse erkenning dei
groten, dat in de periode der kernenergie
geen alverwoestend geweld meer kan
worden aangewend.
Vandaar ook de vrees voor de .geest
van Genève". Sinds de grote heren deze
geest hebben opgeroepen, is men er in
Bonn bang voor geweest. Internationaal
kan het Duitse eenheidsstreven zich im
mers slechts voeden als een parasiet op
de wonde der tweedracht tussen Oost en
West. Het vindt buiten Duitsland geen
voedsel meer, wanneer deze wonde zich
zou sluiten. Menige Duitser huivert bij de
gedachte, dat „de geest" het hele pro
bleem der Duitse verdeling naar het in
ternationale vergeetboek zou kunnen drin
gen. Hoezeer de Duitsers door deze vrees
bevangen zijn, is duidelijk geworden uit
de talrijke commentaren, die ook deze
keer alle werkelijke toeleg der Westelij
ken om de Duitsers in dezen behulpzaam
te zijn, in twijfel hebben getrokken. Het
schijnt een vaste wet te zijn, dat hoe lui
der de bondgenoten de Duitse eenheid
bezingen, hoe valser de tonen in Duitse
oren gaan klinken.
Men geeft er zich rekenschap van, dat
de geest van Genève nog andere toets
stenen heeft dan de Duitse. Hij verplaatst
zich met groot gemak van het ene toneel
der wereld naar het andere. Ook in
Geneve werd, buiten de schijngevechten
om Duitsland, veel over het Nabije en
Verre Oosten gesproken. Dit weliswaar
ook zonder direct resultaat, maar toch
vo,doende om de Duitsers eraan te herin
neren, dat hun probleem in het grote
geheel slechts één onder vele is, en dat
Bonn nu eenmaal niet de pretentie kan
handhaven de navel der wereld te zijn
v d p de Duitse publieke opinie heeft
von Brentano's plechtige waarschuwing,
dat zonder Duitse eenheid een vreedzaam
samenleven niet mogelijk zal zijn, dan ook
geen grote indruk gemaakt. Veeleer schijnt
de nuchtere overtuiging veld te winnen-
dat de geest van Genève ontsproten is aan
de nuchtere erkenning, dat de oorlog een
ondeugdelijk middel is geworden om de
politiek voort te zetten, en dat daarom de
politiek der sterkte haar afschrikkende
werking op de Russen heeft verloren
len
In Bonn ziet men zich voor de moeilijke
taak in deze omstandigheden de Duitse
eenheid niet te laten verstarren De
Bondsregering heeft daarvoor in eerste
instantie teruggegrepen naar de oude
u-, u I Eur°Pese leuzen, onder het motto, dat mei
Alle schijnschone Westelijke voorstel- zonder sterke vrienden zeker niet verder
V00r wije verkiezingen ten spijt, I zal komen. Vorige week was het in Bonn
reeds een druk komen en gaan van man
nen met een bekende Europese naam.
Wanneer de Russen zelf de Europese inte
gratie wat beter op streek hadden willen
helpen, dan hadden zij geen beter middel
kunnen kiezen.
Of in de Bondsrepubliek de geestdrift
voor de Europese koers nog eens de oude
vormen zal aannemen, is echter naar onze
mening zeer twijfelachtig. De gedachte
aan Europa is daarvoor al te zeer belast
met het falen der eenheidsstrevingen. Zij
is voor de Duitsers opgediend als de enige
weg naar een oplossing van de nationale
vraagstukken, doch zij heeft daarvoor haar
deugdelijkheid nog niet bewezen.
Vandaar dan ook, dat dr Adenauer met
zeer gedunde Europese gelederen deze
nieuwe etappe is ingegaan. De liberalen
krijsen het van de daken, dat het dode
punt der Duitse eenheid niet door een
„Europees" getint initiatief kan worden
overwonnen. Na de mislukking gaat het
volgens hen niet aan onverrichterzake te
rug te keren naar een Europese bedrijvig
heid, „waarvan niemand weet hoe zij ons
nader tot ons doel kan brengen", zo meen
de liberale partij, eens een paladijn der
Europese strevingen. Bovendien waar
schuwt deze partij tegen een verbreken
der continuïteit door het dichtslaan van
de twee maanden geleden pas geopende
deur naar het Oosten. Voor de liberalen
zijn de vluchtelingen reeds uit het rege
ringsfront weggevallen.
Het verwondert in deze omstandigheden
niet, dat de leidende figuren der christe
lijke partij proberen met de socialisten tot
een accoord te komen over de verder te
volgen lijn- Maar ook daar, evenals bij
de liberalen, klinkt de roep naar een meer
zelfstandige politiek der Duitsers, geba
seerd op de overtuiging, dat in laatste
instantie alleen de Duitsers zelf met over
tuiging voor hun nationale zaak zullen
ijveren.
Zij hebben zich gesterkt gezien door
de invloedrijke stem van de Frankfurter
Allgemeine Zeitung, die verklaarde: ,,De
bezinning op de vraag of een volk zijn
recht op staatkundige eenheid niet his
torisch verspelen kan. wanneer het het
handelen te lang alleen aan vreemde
mogendheden overlaat, zal na deze con
ferentie met grote kracht op ons toe
komen".
Diegenen, die voor grotere zelfstandig
heid in het veld treden, putten daarbij
gaarne nieuwe argumenten uit de eigen
zinnige stemming der Saarlanders die het
Duitse zelfvertrouwen schijnt te hebben
aangemoedigd.
Zo rest de bondskanselier geen brede
armslag voor een hervatting van zijn
Europese plannen. Reeds vóór Valerian
Zorin naar Bonn is gekomen, doet hij z in
invloed gelden. De eenheidsstrevers in
liberale en socialistische gelederen schij
nen met groter ongeduld uit te zien naar
zijn komst, dan de regering, die hem zelf
binnenhaalde. De Duitse band met het
Westen wordt nu in elk geval belast door
de drang zélf te trachten datgene te be
reiken, wat de grote bondgenoten voor
Duitsland met hebben verworven.
