Verrassende stap van Nagy: neutraliteit
geproclameerd en hese herming van
V.N. en Grote Vier gevraagd
Textiel blijft vrij van omzet
belasting, suiker niet
m
Britten en Fransen bombardeerden
vliegvelden
Bezorgdheid en ontsteltenis in
heel de wereld
Op het allerlaatste ogenblik uit
een omsingelde stad
BUITENGEWONE
KABINETSZITTING
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Het „Heer red ons"
komt weer op de
lippen van velen
Hongarije'
de V.N.
MMM
Na bevrijdingsroes weer dodelijke dreiging
Strategische punten bezet
De strijd rond het Suezkanaal
Israëliërs aan winnende hand in de
Sinai-woestijn
Eisenhower: Onjuist geschillen met
wapenen te beslechten
Toen kwam de bevrijdende telefoon
Vrijdag 2 november 1956
Dit was bij bet ochtendgloren het laatste nieuws uit het thans
opnieuw door de Russische troepen belegerde Boedapest: Over
de stad ligt een angstige, gespannen stilte, slechts afgewisseld door nu en
dan het geblaf van een mitrailleur en het gedonder van kanonschoten. Het
staat vast, dat de Russen in de loop van de nacht een steeds nauwer
wordende ri"g om de stad gesloten hebben en elk ogenblik verwacht men
dp aanval op de Hongaarse hoofdstad, waar de vrijheidsstrijders gezworen
hebben zich tot de laatste druppel bloed te verdedigen. Alle Hongaarse
vliegvelden zijn, zo luiden de laatst ontvangen berichten, thans weer dooi
de Russen bezet. In de loop van gisteren waren van verschillende zijden
grote hoeveelheden tanks en talloze soldaten vooral over de noordelijke
en oostelijke grenzen Hongarije binnengerukt.
in
Verhoging gedistilleerd accijns en invoer
recht ten/ine: afschaffing subsidies
op melk en suiker
WEKHHFMIC.HT
De bevolking van Boedapest is inmiddels weer
begonnen met bet opruimen van de enorme
puinhopen e.d.
Radioboodschappen van de premier Imre Nagy, die later
ook van andere zijde bevestigd werden, deden de
wereld verder weten dat: 1. de Russische vice-minister-
president Mikojan gisteren in Boedapest geweest en
diezelfde dag nog is vertrokken; 2. Nagv bij de
Russische ambassadeur te Boedapest protesteerde te
gen het opnieuw binnentrekken in Hongarije van de
Srote afdeling Sovjettroepen en tanks; 3. Nagy een
demarche bij de VN. had ondernomen om mee te
delen, dat Hongarije uit het Pact van Warschau ge
treden was en dat hij Hongariie's neutraliteit be-
K, heriml wenste te zien door de V.N. en de Grote Vier.
Vn Kardinaal Mindszenty, ongebroken na zijn jaren
lange marteling heeft, gisterenavond Iaat, na nauwe
lijks een dag de vreugde geproefd te hebben, reeds
over de radio moeten verklaren: „De toestand in ons
Hongaarse iand 0p het ogenblik hoogst ernstig.
Alles wat eigenlijk nodig is om het leven te kunnen
voortzetten, is op het ogenblik afwezig. Maar in mijn
hart koester ik geen haat, voor geen mens. Binnen
twee dagen zal ik trachten onze natie in een per
soonlijke boodschap een oplossing voor te leggen".
jHelaas, dat was op hetzelfde ogenblik, dat corres
pondenten van heel de^ wereldpers in allerijl Boedapest
verlieten om aan de ijzeren greep van de steeds na
derbij komende Sovjet-omklemming te ontkomen.
Scheepvaart gestremd
Ontsteltenis en bezorgdheid
V ërliezen
De weerverwachting van het geldig
van vanavond tot morgenavond, luidt:
Enkele verspreide opklaringen, maar ook hier
en daar wat regen en op vele plaatsen mist.
Zwakke tot matige wind uit oostelijke richting
maar in Zeeland aanvankelijk nog krachtige
noordelijke wind. Lagere temperaturen.
Zaterdag 3 november: zop 7 40 uur, onder
17.10 uur; maan op 8.36 Uur, onder 17.28 uur.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Sovjet-tanks rukken weer op
naar Boedapest
Advertentie
De roem van de TIP is
voor velen
NauXv verbonden met
droge kelen.
Maar is het niet groots
Dat steeds Tip van Bootz
Weer vermag onze
tongen te strelen?
Italië heeft vandaag de kwestie
van de Russische tussenkomst in
Hongarije voorgelegd aan de thans
aan de gang zijnde zitting van de
Algemene Vergadering van de
Verenigde Naties.
fi
Mevr. P.B.K.,
TIP L. fl.
Wassenaar ontv.
Rood van Bootz.
Het Nederlandse kabinet is gister
ochtend om elf uur in buitengewone
zitting bijeengekomen ter bespreking
van de toestand in het Midden-
Oosten.
Eerder is van officiële zijde in Den
Haag medegedeeld, dat de Nederlandse
regering, „overvallen door de radiobe
richten over de gebeurtenissen in Egyp
te". de ontwikkelingen met spanning
en grote ongerustheid volgt. Eveneens
werd er aan herinnerd, dat de Neder
landse regering haar reeds eerder inge
nomen standpunt handhaaft, dat een op
lossing dient te worden gevonden door
besprekingen in de Verenigde Naties.
Inmiddels stelt de regering alles in
het Werk de Nederlandse onderdanen en
eigendommen in het Midden-Oosten te
beschermen, waartoe besprekingen zijn
en worden gevoerd met Nederlandse
scheepvaart- en luchtvaartmaatschap
pijen en de diplomatieke en consulaire
vertegenwoordigers.
De Hongaarse regering onder leiding van Imre Nagy zorgde gisteren
wel voor een complete verrassing, toen bekend werd, dat zij een
formele boodschap had gezonden aan de secretaris-generaal van de
Verenigde Naties. Dag Hammarskjoeld. waarin weid meegedeeld, dat
Hongarije was uitgetreden als deelnemer aan het Pact van Warschau,
de communistische tegenhanger van de NATO. Bovendien verklaarde
de Hongaarse regering, dat ze zich als volledig neutraal beschouwde
en ze verzocht, dat de vier grote mogendheden en de V.N. deze
neutraliteit zouden garanderen. Zij deelde tegelijkertijd mee, dat ze
deze kwesties aan de eerstvolgende gewone vergadering van de Alge
mene Vergadering die op 12 november aanvangt, zou voorleggen.
In zijn brief aan Hammarskjoeld deelde Nagy verder nog mee, dal
de Hongaarse regering betrouwbare rapporten hadden bereikt, dat
grote afdelingen van het Sovjetleger opnieuw Hongarije binnen
trokken. Hij had hiertegen sterke protesten laten hoi en bij de Russische
ambassadeur in Boedapest en onmiddellijke terugroeping van de
Russische legereenheden geëist.
Jn de loop van donderdag, nadat de ochtend nog een zekere bevrijdings-
roes had gekend, kwam er plotseling onrust onder de bevolking van
Boedapest. Steeds opnieuw kwamen er berichten over belangrijke
Russische troepenbewegingen. Grote tankadelingen waren langs de
Roemeense grens binnengekomen en ook bleek, dat de Russische
troepen, die woensdag uit de Hongaars hoofdstad waren vertrokken,
op 25 tot 40 kilometer van de stad opnieuw posities innamen en op deze
Xvijze tenslotte Boedanest begonnen in en af te sluiten. Tegenstrijdige
Vruchten deden steeds weer de ronde. Het ene ogenblik werd bekend,
f,.'A de vliegvelden bij Boedapest weer door de Russen bezet zouden
z,.in; even later kwam een Russische mededeling, dat het samentrekken
van bepaalde Russische eenheden om vliegvelden slechts ten doel had
de evacuatie van gewonden en Russische gezinnen te beveiligen.
Maar donderdagavond laat bleken toch weer allerlei strategische pun
ten in Hongarije door Russen bezet te zijn. Twee Hongaarse vlieg
tuigen, die uit Wenen naar Boedapest waren vertrokken, zijn weer naar
de Oostenrijkse hoofdstad teruggekeerd, omdat ze onderweg werden
beschoten.
Intussen werd gisteren bekend, dat Nagy ook tot minister van buiten
landse zaken was benoemd. Verder had Nagy aan Worosjilof, het
staatshoofd van Sovjet-Rusland, een telegram gezonden om onverwijld
onderhandelingen te beginnen over het wegtrekken van de Russische
soldaten, terwijl tevens aan het licht kwam, dat Mikojan, een der vice-
premiers van de Sovjet-Unie, naar verluidt voor de tweede maal, een
bezoek aan Boedapest bad gebracht, thans om de status van de Sovjet-
strijdkrachten in Hongarije te bespreken.
Naar werd gemeld, heeft donderdag ook de Hongaarse katholieke volks-
partij haar werkzaamheden hervat.
De regering wil de tijdelijke vrijstelling van omzetbelasting voor textieiproduk-
ten per 1 januari 1957 in een definitieve omzetten. Een wetsontwerp hiertoe zal
met spoed worden voorbereid. Verlenging van de bestaande vrijstelling van
omzetbelasting voor suiker kan niet worden verwacht.
Een v.efson.werp, waarin een verhoging van het bijzonder invoerrecht op ben-
worden tegemoetCgezien°P ëediSti,Ieerd is voorzien, zal op korte termijn kunnen
fnrf!™5 meent voorts, dat de consumentensubsidies op melk en suiker thans
'P „fh*"0" worden afgeschaft. Gezien de consequenties van deze afschaf-
i g zi.l verder ovferleg daarover echter noodzakelijk. Definitieve beslis
singen wil zij uitstellen totdat advies van de Sociaal Economische Raad is ont
vangen.
Bovenstaande wordt medegedeeld door de minister van Financiën in zijn Me
morie van Antwoord aan de Tweede Kamer over de algemene financiële be
schouwing betreffende de Rijksbegroting 1957.
Britse en Franse bommenwerpers hebben gisteren de gehele dag aanvallen ge
daan op negen Egyptische vliegvelden in de nabijheid van het Suezkanaal en
Cairo. Volgens een mededeling van het Brits-Franse hoofdkwartier op Cyprus is
de actie succesvol geweest. De bedoeling van de aanval was, zo verklaarde een
woordvoerder van het Franse ministerie van defensie om de vliegvelden on
bruikbaar te maken en de toestellen op de grond te vernietigen, zodat zij niet
zouden kunnen ingrijpen in de actie van de Brits-Franse vloot, die van twee
kanten in het noorden naar Port Said en in het zuiden naar Suez op-
stoomde. De Brits-Franse luchtmacht had, aldus het ministerie, practisch geen
weerstand ondervonden van de Egyptische luchtmacht of Egyptische luchtdoel-
artillerie, hoewel uit Cairo werd bericht, dat de Egyptenaren zes „vijandelijke"
toestellen hadden neergeschoten.
Volgens radio-Cairo heeft de Brits-
Franse luchtmacht Cairo gebombardeerd,
waarbij negen personen het leven ver
loren en de luchthaven, de Egyptische
militaire academie, het Almaza hospi
taal. een moskep en verschillende plaat
sen in het Shubradistrict bij Cairo rri'.n
of meer ernstig geraakt waren. Niet al
leen Cairo maar ook Alexandria. Ismailia.
Port Said en Suez zouden zijn gebom
bardeerd.
Alle scheepvaart in liet Suezkanaal Is
gisteren gestremd, doordat een Egyptisch
fregat tos zinken werd gebracht door
een bombardement van de kanaalzone.
„De gewapende a^nvr]I van Engeland, Frankrijk en Israël op Egypte is een
grote vergissing a - 1 e een verklaring va.> president Eisenhower tijdens
een toespraak, die hij woensdagavond hield vo«r alle Amerikaanse radio- en
elevisiestations. „VV ij aanvaarden het gebruik van wapenen niet als eer wijs en
imst instrument om internationale geschillen te beslechten". Hoewel hij toegaf,
Fo-, f onrustige situatie, die in het Midden Oosten ontstaan was, nodeloos door
P was verscherpt door zijn eigen politiek, o.a. de bewapening met commti-
ulrAn wapens, achtte hij de acDe van de aanvallende landen nauwelijks te
verenigen met de principes en doelstellingen van de Verenigde Naties.
Hij
u verder. dat het de hoop en
de bedoeling van de Verenigde Staten
was deze zaak Voor de -algemene verga
dering van de V.N te brengen (hetgeen
intussen reeds gebeurd is). De president
besloot zijn toespraak met de medede
ling. dat hl] niet van plan was het Ame
rikaanse congres voor een speciale zit
ting bijeen te roepen, terwijl het de
bedoeling van de V.S za! blijven'de
strijd lokaliseren en een einde te ma
ken aan het gewapende conflict.
De reactie in heel de wereld, toen
bleek dat de gevechten tussen de Egyp.
tische en Israëlische troepen waren ge
volgd door een gewapende aanval van
de Engelse en Franse lucht- en zeemacht,
was er een van grote ontsteltenis en
diepe bezorgdheid.
Premier Nehroe van India, een der
leden van het Britse gemenebest was
zêer sterk in zijn uitlatingen. Hij zeide
ten aanzien van de aanval op Egypte:
agressie herinneren als wat nu tegen
Sypte plaats heeft" Hii zond een bood-
St v, aan de Verenigde Naties om
.krachtige stappen te ondernemen ten
einde een wereldoorlog te voorkomen",
in deze boodschap beschuldigde hij zo
wel Engeland als Frankrijk ervan, dat
deze landen, inplaats van de Israëlische
aanval op Egypte tot stilstarjd te bren
gen. nu zelf aan de aanval op Egvpte
deel te nemen Ook zond hii in dit ver
band speciale boodschappen aan presi
dent Eisenhower en aan Dulles Boven
dien heeft hij een verzoek gedaan aan
de Franse en Britse premiers, evenals
aan president Nasser, de vijandelijkhe
den Onmiddellijk te staken.
Instemming van Australië
en Nieuw-Zeeland
De Australische premier, Menzies.
daarentegen liet weten, dat Australië de
Engels-Franse actie steunde, zoals hij
ook in het Australische huis van afge
vaardigden meedeelde. Ook de premier
.Ik kan me geen ernstiger geval van van Nieuw-Zeeland, Holland, zei dat hij
het volle vertrouwen had in de juistheid
van de Britse actie, om Engelse strijd
krachten in de zone van het Suezkanaal
te brengen
Tito noemde in een verklaring toen
was de Engels-Franse actie nog niet be
gonnen de Israëlische agressie een stap
die een onmiddellijke oorlogsdreiging in
hield met onmetelijke consequenties".
DP persuitlatingen in de meeste lan
den. aldus meldt Reuter, veroordelen
over het algemeen de Frans-Britse actie
Ook in C.anada. üd van het gemenebest
waren de uitingen van.de bladen over
het algemeen viiandig tegenover de door
Engeland en Frankrijk ondernomen
actie.
Westelijke alliantie in gevaar
De Franse bladen, de communistische
uitgezonderd, waren het eens met de
Frans-Britse actie. Paris-Presse schreef:
..We hebben ons al genoeg moeten
schamen". De Spaanse pers betreurde
de actie. De Canadese ..Toronto Globe"
drukte haar mening a!dus uit: „Met de
Ineenstorting van de Westelijke Alliantie
lijdt de vrije wereld een van de ernstige
verliezen van deze generatie". Een
Australisch blad, „The Melbourne Ar
gus". heeft een andere mening dan de
Australische premier. Dit blad schrijft:
..Volgens de traditie is Engelands oorlog
oorlog ook Australiës oorlog. Maar deze
gewapende aanval op Egypte is alleen
maar Edens oorlog".
In de meeste Europese hoofdsteden
zijn de landskabinetten gisteren in
spoedzittingen bijeengekomen, teneinde
de ontstane situatie onder ogen te zien.
waarbjj het schip geraakt werd. aldus
maakte het Egyptische legerhoofdkwar
tier bekend. Een tweede Egyptisch fre
gat werd in de Golf van Suez tot zinken
gebracht tijdens een gevecht met de
Britse kruiser „Newfoundland". Even
huiten de haven van Haifa maakten de
Israëliërs en Egyptische destroyer buit.
Franse marinevliegtuigen hebben giste
ren een Egyptische torpedobootjager van
de Russische ,Skoryi"-klasse in brand
gebombardeerd.
In de Sinai-woestijn woedt nog steeds
de strijd tussen de Israëlische en Egyp
tische troepen welke laatsten. aldus
maakte de Israëlische ambassade te
Washington bekend, in volledige wan
orde aan het terugtrekken waren op
hoog bevel van president Nasser. In Tel
Aviv werd gisteren bekend gemaakt dat
de Israëlische troepen het gebied van
Gaza van Egypte hebben afgesneden De
Israëliërs zouden o.m. honderd tanks,
waarvan vele van Russisch.en Tsjechisch
maakse] waren, buit gemaakt, die door
de Egyptenaren waren achtergelaten. De
Egyptische activiteit, in de lucht was
volkomen verlamd. Er .waren volgens
Israëlische bekendmakingen tien Egyp
tische straalvliegtuigen, waaronder Rus
sische Migs, neergeschoten.
De Egyptische verliezen, doden, ge
wonden en krijgsgevangenen werden
door de Iraëliërs op 5000 man geschat,
terwijl de Israëlische verliezen relatief
licht waren. Er waren ongeveer 100 Is
raëliërs gesneuveld. De Israëlische lucht
macht is volkomen intact. Ef zijn alleen
twee pipercubs, die als verkenningsvlieg
tuigen dienst deflen, neergeschoten. De
Israëlische luchtmacht is tijdens de strijd
opgetreden tegen de Egyptische land
strijdkrachten. Volgens geruchten, welke
bevestigd werden door reizigers uit Tel
Aviv zouden aan deze operaties ook
Franse straaljagers hebben deelgeno
men, nadat zij voorzien waren met Is
raëlische kentekens.
De Israëlische troepen, aldus werd be
kend gemaakt, hebben gisteren de Egyp
tische vliegbasis Rafa ten zuiden van
het gebied van Gaza veroverd. Volgens
een communiqué van de Israëlische le
gerleiding hebben de Israëlische troepen
het veroverde gebied in de Sinai-
woestijn aanzienlijk uitgebreid. Men
heeft nu het grootste gedeelte van de
noordelijke helft van het Sinai-schier-
eiland bezet. Men slaagde er echter niet
in het divisie-hoofdkwartier te Ab Ogila
te veroveren, doch men was van mening
dat de va] van de basis niet lang meer
op zich zou laten wachten.
In het noorden van Israë] zouden
gisteren, aldus berichtte radio-Cairo, de
Syrische troepen slaags zijn. geraakt met
eenheden van het Israëlische leger. De
tails van deze gevechten waren gister
avond nog niet bekend
ROTTERDAM, vrijdagochtend
v™ ha!.f.twaa,f gisteravond keken we op ons horloge.
Neem jij dat stuk even door, zeiden we tegen een collega op de redactie, want
dadelijk komt mijn voorberichtgesprek met Wenen.
Zó zeker waren er van, dat we onze redacteur die woensdag voor een avon
tuurlijke tocht door Hongarije naar Boedapest gestart was donderdagavond
prompt op de afgesproken tijd aan de telefoon in hotel Kummer in Wenen
zouden treffen. Maar dat ging althans voorlopig niet door.
En dan wordt het aI snel minder prettig. Men vraagt opnieuw aan, en nóg
eens en nog eens. „Nein, der Herr Journalist aus Holland ist noch nicht
zuruck Dat was het onveranderlijke antwoord, dat ons een groot deel van
de nacht, tot vanochtend toe werd gegeven. En het werd vooral minder prettig
en zelfs beangstigend, omdat we intussen uit een stortvloed van steeds
alarmerender berichten konden opmaken, dat het allerminst goed ging met
Boedapest en de vrijhcidsrevolutie. De stad Boedanest werd gebombardeerd
kwam een bericht rond drie uur onze onrust nog vergroten. Dat er een uur
later een bericht kwam, dat het eerste in zoverre tegensprak, dat er van geen
vliegtuïgbombardement sprake was, maar dat de stad werd beschoten, gaf ons
evenmin veel opluchting.
Bie opluchting kwam eerst, vanochtend om half zes, toen een meelevende
njkstelefoonjuffrouw, die het vergeefse zoeken naar onze redacteur de hele
nacht van nabij had gevolgd, ons bijna triomfantelijk meldde: „Ik heb hem
hij vraagt u aan uit Eisenstadt".
En daar kwam dan onze bijna verloren gewaande man aan de lijn. Moe.
overmne, boordevol verhalen en geen tijd gehad om zelfs maar een potlood
op papier te zetten Dan komt altijd het moeilijkste ogenblik in het bestaan
van het thuisfront: diezelfde man die, je weet het, eigenlijk onmiddellijk na
zulke belevenissen en vermoeienissen een daglang in bed gestopt moet wor
den, ga je toch nog pressen zijn verhaal maar te vertellen, steeds maar méér
en liever nog wat vlugger, want er is nog zoveel, wat gedaan moet worden
/o vindt u vandaag in dit blad de neerslag van enkele van zijn belevenissen:
op weg naar Boedapest, een verblijf in de stad, toen alles nog een zegetocht
van de revolutie leek en dan voor vandaag zijn verhaal van een vlucht,
die hij zelf eigenlük beschamend vond. Maar een hele wereldpers, wijs
geworden op vele gevaarlijke tochten, hield hem gezelschap.
