a IDS
EEN GEVAARLIJK BOD
m
m
ér
PUZZEL
jxrz jjrssr?-= -ra -i; tr
ViV
a n Ji
CIJFER-PUZZEL 2
j§§
IiiéÉ!
VOD» 30NG
Pjotr Welikiej "f
m
m
VI ouo
iwmmr
SCHAKEN
BR1DGERUBRIEK
m
m
m
ONZE DAGELIJKSE
m Ni
9
5
Z
7
14
8
9
5
3
35
8 februari 1725
IÉ
DE HEILIGE VAN DE WEE&
HET GRABBELTONNETJE
iü
s
16
72
20
8<I0
57fc
hp
s
SSI
ÜJ
S
13
ill
f3
13
'M
3 <0
9
64
sr
z
Waar vandaan?
Nederland-puzzel
9 februari: H. Cyrillus van Alexandria
Twee a.s. Pausen
ontbiiten samen ,r
VB
ZATERDAG 9 FEBRUART1957
PAGINA 6
m
8
mm
s
Hf-
01-
Él
SU
B
1680
336
1
3
4
8
7
9
7
5
1
2
3
2
1
3
2
1
2
9
1
1
5
1
9
1
5
4
8
9
4
8
3
1
1
9
2
1
8
Peter thuis
Dubbele dood?
1.
2.
3.
4.
5.
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Zijn dood
nV°° ee<>
Schaakredacteur P. A. KOETSHEID,
Huize St.-Bernardus, Sassenheim.
Zaterdag 9 februari 1957.
DE PROBLEMEN VAN DEZE WEEK.
No. 7513 is wel de beste eerste publi
catie die wij, tot heden, in 1957 plaatsten.
Van Koll's tweezetten, die in het afge
lopen jaar in deze rubriek verschenen,
waren alle de volle belangstelling waard.
De aandacht hebben we toen vooral ge
vraagd voor no. 7488, rubriek 1 december.
Onze waardering is echter nog groter
voor no. 7513. Als blijk van sympatie
verbinden we aan de oplossing een
schaakwerkje als prijs.
Als voorwaarden gelden hier, evenals
bij 7497 van Jac. Haring, dat wordt aan
gegeven door de matstellingen die in het
schijnspel na zetten van zwart gereed
liggen en die door de sleutelzet van wit
plaats maken voor andere. Bij 7497 waren
vier van onze oplossers, die aan deze
voorwaarden voldeden.
We zijn benieuwd of zich nu meer ge
gadigden aanbieden.
Als driezet nog een uit het B. C. F.-
toernooi en ten slotte nog een partij.
PROBLEEMOPLOSSINGEN.
No. 7507. Jac. Haring. Opl. 1. Kd2 drei
ging 2. Pgl—e2tt- Na 1. Dc6 speelt zwart
c4c3 met schaak.
No. 7508. P. A. Koetsheid. Opl. 1. f4f5
dreigingen, 2. Pd2f en 2. fe6: enz. 1
Lf5: 2. Pg6! enz.
Goede oplossingen.
Beide problemen werden goed opge
lost door J. Dickhout, Nijmegen; F. Pijls,
Maasbracht; H. L. van Riel, Rotterdam,
Paul Raschdorf, Hannover; G. G. Smit,
Schiedam; C. v. d. Weide, Rotterdam.
No. 7507 John Auping, Joppe; P. M.
Dekker, Rotterdam; W. H. Haring, Schip
luiden; Joh. Konings, Oudenbosch; B.
Kouwenhoven, Rotterdam.
Nagekomen oplossingen van no. 7505 en
no. 7506 J. Dickhaut.
CORRESPONDENTIE.
J. D. te N. Uw moeilijkheid is begrij
pelijk daar uw sleutelzet niet is die van
de auteur.
Partij no. 1287.
Caro-Kann Verdediging.
Wit-: Ferlie. ZwartDr. Bergraser.
Kampioenschap van Frankrijk 1955.
(Overgenomen uit L'echiquier de France).
1. e4, d5; 2. e4Xd5, Pf6; 3. c4, c6; 4. d4,
c6Xd5; 5. Pc3, e6. Hiermede zitten we in
de Panov-Botwinnik variant van de Caro-
Kann-verdediging. 6. Pf3, Le7; 7. c5, 0 0.
Het voorspel voor de ontwikkeling der
stukken. 8. Ld3. Men ziet dat wit een
tempo verloren zou hebben na 7. Ld3
door d5Xc4, 8. LXc4. 8b6; 9. b4,
a5!; 10 Pa4, Pbd7; 11. a3, a5Xb4; 12. a3xb4,
e5!. Met de dreiging 13e4, op 13. c6,
Lb4:t enz.; 13. d4Xe5, Pe4; 14. Db3, Lb7,
op 14. Le4: volgt d5Xe4, 15. Pd2, b5, enz.;
15. c5Xb6, Pe5:!; 16. Pe5:, Lf6; 17. Lb2,
Te8; 18. Le4:. Na 18. 0—0, Pd2; 19. Dc2,
Pfl:, 20. Lh7:f, Kf8 heeft wit onvoldoen
de compensatie. 18Le5:; 19. Le5:,
Te5; 20. 0—0, d5Xe4. Wit heeft een pion
meer, zwart heeft echter een betere stel
ling. 21. Pc5. Beter schijnt 21. De3 enz.
21TXal; 22. TXal, e3!; 23. Dd3.
Meer weerstand had wit geboden met 23.
Pb7: b.v. 23e3Xf2t, 24. Kfl! en
wat nu? en op 23e2, 24. Tel, Dd2,
25. Dbl, Td5, 26. f3 enz. 23e3Xf2f,
24. Kfl, Dh4. Als de loper er niet was,
zou deze zet onmogelijk zijn wegens Ta8f
gevolgd door mat. 25. Dc3. Op 25. g3
Dh3f, 26. Kf2:, Dh2:f, 27. Kfl, Dg2 mat.
Nu dreigt 25Telt, er volgt: 25
Dh2: en wit geeft op, er dreigt mat door
Dg2: of Dgl.
No. 7513.
A. J. VAN KOLL, Rotterdam.
Eerste plaatsing.
Mat in 2 zetten.
asigï wm ag-rssm
Als een bridgepaar bepaalde conventies
speelt, doet het goed zich daar nauw
keurig aan te houden. Doet men dat niet,
dan bestaat he.t gevaar dat de partner
verkeerde conclusies trekt en er zeer
slechte resultaten ontstaan.
Wij dachten aan het vorenstaande, toen
wij in een grote paren wedstrijd twee
spelers bezig zagen met het volgende
spel:
4» A 10 7 4
A 10 3
-
4. A V 10 8 7 5
H V B 9 8 3
H V B 9 5
<>6 5
Allen kwetsbaar. De Noordspeler open
de met 1 klaveren. Oost paste, Zuid bood
1 schoppen en West volgde met 2 ruiten.
Noord bood hierop 4 schoppen een goed
bod, dat vele minder sterke spelers ten
onrechte als „uitbod" opvatten. Een hoog
bod, waarvoor men een goed spel nodig
heeft, kan nooit een uitbod zijn en als
de partfter een sterk spel heeft, kan hij
ja moet hij op een dergelijk hoog
bod doorbieden.
Zuid deed dat dan ook; na zijn partners
4 schoppenbod liet hij 4 Sansatout horen
Azen vragen. West paste en nu ging
Noord nadenken inplaats van gewoon
maar zijn 3 azen aan te geven. Ik heb
zo'n mooi spel dacht Noord, dat ik mijn
renonce in ruiten maaT eens als aas ga
tellen en daarom gaf Noord met een
bod van 5 SA aan, dat hij vier azen had.
Nu ging Zuid weer eens tellen geen
azen, doch „speelslage n". Als
Noord 4 azen had, moesten NZ kunnen
maken: 6 slagen in 5 slagen in <5
plus O-aas en «ï»-aas, d.w.z. 13 slagen. En
daar in een „parenwedstrijd" een bod
van 7 SA nu eenmaal zwaarder telt dan
een bod van 7 schoppen, bood de Zuid
speler dus 7 Sansatout....
West doubleerde en Zuid, nog steeds in
vol vertrouwen op zijn partner, redou
bleerde. West haalde zijn schouders op
over dat redoublet en OW begonnen met
het maken van 6 slagen in ruitenDat
wil zeggen, dat OW dus 3400 punten
noteerden op een spel, waarin normaal
NZ tenminste 1430 punten, misschien zelfs
2210 hadden kunnen schrijven. Een ver
schil van 5610 punten..-.
Het zou misschien wel goed voor Noord
zijn, als hij eens om een tariefje robber
bridge speelde en zo'n catastrofe mee
maakte. In een dergelijk geval, waarin
de portemonnee gaat meespreken, zijn
spelers gevoeliger dan in een wedstrijd,
waar het maar als één slecht spel telt.
Doch in robberbridge is men dergelijke
onzin ook héél snel afgeleerd.
MIMIR.
No. 3047. 9 februari 1957.
Redacteur: G. J. A. VAN DAM,
Vossiusstraat 18, Amsterdam-Z
Alle correspondentie aan dit adres. Bij
vragen om inlichtingen s.v.p. postzegel
voor antwoord insluiten.
ANALYSE SPELSTUDIE
No. 3475.
%W/
foTj
Horizontaal: 1. familielid; 5. drank; 7.(afk.); 28. steen; 29. soort hond; 31. hete;
kleur; 11. ijzeroxide; 13. Nederl. vliegveld; 33. verdieping; 35. meisjesnaam; 36. pl. in
16. oosterse titel; 17. Russisch heerser; 19. België; 38. vlaktemaat; 39. meisjesnaam;
beetje; 20. vulkaan; 22. edelgas; 24. ambts-j 41. bevel; 45. gereedschap; 46. slot Eng.);
halve (lat. afk.); 26. dunne; 28. vaartuig:47. deel v.e. motor; 48. gedroogde halmen;
29. dus (eng.); 30. telwoord; 32. thee j 51. eenhoornvis; 54. hollen; 55. verlich-
(Duits); 34. Ind. dakbedekking; 36. bevel; tingsartikel; 57. gebogen; 59. iedere; 61.
37 leer der gevechtsvoering; 40. kleding-j uitheems zoogdier; 62. barre; 63. heilige
stuk; 42. land in Z.-Amerika; 43. pl. in(afk.); 65. lidwoord; 69. pl. in Duitsland;
België; 44. behoeftig; 45. matras vulling; j 72. rondhout; 74. zoals de akten getuigen
I 49. meisjesnaam; 50. meisjesnaam; 52. ont- j (lat. afk.).
1 kenning; 53. deel v.e. trap; 55. soort on-
I derwijs (afk.); 56. karakter; 58. bericht; 60. Oplossing van gisteren.
laatst leden (afk.); 62. dus (lat.); 64. brand- Horizontaal: 1. lans; 5. aloe; 9. essen;
baar koord; 66. week; 67. plant; 70. regel;n. sloep; 12. et; 13. tante; 15. r.o.; 16. de;
71. wacht van krijgslieden; 73. lengtemaat; i 17. ara; 18. as; 19. roer; 22. muil; 25. mr.;
75 muziekteken; 76. holte in de muur; 77. i 26. in; 27. raaf; 29. Utah; 31. ei; 32. lei; 34.
van het jaar. j e.k.; 36. l.o.; 37. renet; 39. va; 40. kolos;
I 42. reëel; 44. eist; 45. alle.
28. fles; 29. uier; 30. he-
Stand: Zw. 2, 6—9, 11, 13—21, 23, 26.
Wit 25, 27, 29, 32—35, 37—41, 44, 46—
48, 50. (V.D.). Wit aan zet.
De vraag wasr „Kan wit winst of-
schijfwinst forceren?" En het antwoord
luidt: „Ja!" Laten we de in aanmerking
komende mogelijkheden om direct aan
wijsbaar groot voordeel te behalen eens
nader bekijken.
Allereerst kan wit een dam-zet uit
voeren door 1. 3228. 23x43 A. 2. 29
24, 20x38. 3. 3933!, 21x32 (gedw., op
38x29, 34x3, 21x32, 3x49 wint). 4. 48x39,
38x29. 5. 34x1 (gedw., op 34x2, 1621,
37x28, 17—22!, 28x17, 21x12 enz.) zw.
na 34x1, 19—24!. 6. 37x28, 13—19, 1—34
(of?), 8—13, dreigt thans 24—29 of
1318 met gelijk spel. Wit kan niet nóg
een schijf offeren, want dan kan zwart
vroeg of laat drie schijven offeren om
de witte dam op te vangen en weer ge
lijk spel te maken. Wit is dus wel gedw.
tot 8. 34—30, 13—18, 9. 39—34 en
wit redt zijn dam en zal het spel wel
winnen. Op zw. A. 21x43 volgt dezelfde
spelgang.
Wit schijnt echter ook door dwang-
spel te kunnen winnen, namelijk door
1. 2924, zw. naar keuze. 2. 33 of 35x24,
zw. naar keuze. 3. 35 of 33x24! Ogen
schijnlijk heeft zwart nu geen goede zet
meer tot zijn beschikking.
Op zw. 3: 7 of 812 volgt namelijk
4. 24—19, 13x24. 5. 37—31, 26x28, 6. 38
—33, 21x32. 7. 33x4 wint.
Op zw. 1419 volgt 4. 2420, 15x24.
5. 27—22, 18x27 (gedw., op 17x28, wit
25—20, 24x15, 34—29, 23x43 of 45,
!32xl). 6. 32—28, 23x43. 7. 37—32, 27x38.
i 8. 39—33, 38x29. 9. 34x1, 43—49 gedw.
j 10. 4035 en wint.
En op z. 1722 zou verrassend vol
gen 4. 3429!! (meerslag), 22x33. 5.
39x10, 15x4. 6. 29—23!, 18x20. 7. 25x1
wint.
1 8. dwaas; 9. jongensnaam; 10. groot water; I 11. stam; 14. nr; 20. oma; 21
»snaam; 15. pl.t 24. ina; 27. riool; 28. fles;
[in Noorwegen; 18. klaar; 21. luizenei; 23. j vel; 31. elke; 33. en; 35. kale; 37. rot; 38
No. 7514.
R. REISENAUER, Praag.
4e prijs B.C.F. Tourney, No. 81, 1955-1956.
Mat in 3 zetten.
dierenverblijf; 14. meisjesnaam; 15. pl.24. ina; 27. riool
Noorwegen; 18. klaar; 21. luizenei; 23
s; 25. pl. in Gelderland; 27. enzovoorts1 tea; 41. l.s.; 43. el.
Awz
haar in zo ruime mate zijn toegezwaaid. „Machtig leuk „erg in de sma g
vaUen". „reuze interessant", „een geweldige vondst", dat zijn zinsneden, die men
met allerlei varianten, in talrijke brieven kon aantreffen De ^ee a g
welke ook met nadruk geslaakt werd, was overbodig. Dit zij ter geruststel g
tathUgTrettb^r o'nlr onze puzzelaars v\nden, dat het nog wel wat
mÏüS^mi Andere nijvere oplossers verhelen oris niet, dat er menig drup-
Se op het voorhoofd heeft gepareld. Wel, de puzzel zal de ene keer wel wat
Moeilijker zijn dan de andere. Maar altijd - daar twijfelen wij na_de eerste keer
geen ogenblik meer aan
1 tegemoet gezien.
jre. mcicii ctxtijxA -
zal de Cijferpuzzel op zaterdag met spanning worden
Hier volgt dan no. 2;
Voor wie het nog niet weten de puz
zel moet als volgt worden opgelost In
de open vakjes moet één van de cijfers
1 tot en met 9 worden ingevuld, zodanig
dat het produ! op de horizontale onon
derbroken rij gelijk is aan het getal dat
er links van aangegeven staat en op de
verticale rijen aan dat wat er boven staat.
Staan er twee cijfers in een vakje, dan
heeft het bovenste betrekking op de ho
rizontale rij en het onderste op de ver
ticale.
De prijswinnaars zijn G. Mees, Heren
weg 7, Noordwijkerhout; L. Broenen,
Nieuwstraat 72, Gilze (N.-B.); A. Raap
horst, Heulweg 43, Kwintsheul; J. Zaal,
Adriaan Niemantstraat 37, Rotterdam.
Een postwisseltje wordt gezonden.
Oplossingen inzenden tot donderdag
middag. Er zijn 4 prijzen van 2.50 be
schikbaar.
De oplossing van de opgave van ver
leden week is aldus
Zo noemen de Russen hem: „Pjotr Welikiej
Wij, Nederlanders, kennen hem als: czaar Peter de Grote.
dat is die Russische keizer, die in Zaandam woonde!"
Zo'n beetje wel, ja. Te Zaandam staat zijn standbeeld, geschenk aan
de stad van een Russische keizer: de czaar bezig met de bouw van
een onvoltooid schip.
Ondanks deze op zichzelf zeer fraaie
dwang-winst faalt wit, want zwart zou
zich op het nippertje kunnen redden
door als derde zet te spelen: 26—31!!,
wit 4. 27x36 (de beste) en dan zw. 712
waarna wit niet kan verhinderen dat
zwart zijn geofferde schijf terug wint.
Er dreigt immers nu 2328 en op 39
33, 23—29 met 18x20!
Wanneer we nu dit vraagstuk tot een
zuiveranalyse-vraagstuk willen ombou
wen dan moet de damzet er uit worden
gewerkt. Dit kan op betrekkelijk een
voudige wijze geschieden door wit 41 te
verplaatsen naar 36 en wit 50 naar 45.
Dan blijft de kans op winst door het
dwangspel 1. 2924, 35x24, 33x24 er in.
De damzet, die nu op 1419 kan vol
gen, is wel kostbaar, maar geeft kans
rijk eindspel, namelijk door: 2420, 27
—22 (18x27 gedw.), 36—31, 47—41, 38
—33, 32—28, 34x1 (41—47 of?), 39—33,
47x29, 1x34, met goede winstkansen.
Ook in de andere varianten verliest
zwart, zoals hiervoor reeds is behandeld.
Maaren daarom wordt het dus nu
een „analyse-vraagstuk", wit kan op
deze wijze geen voordeel behalen, om
dat zwart, na de afruil: 2924, x24, x24
direct antwoordt met 2631, wit 37x26,
en 712 (niet 812 wegens 2722,
26x10 enz.). Thans dreigt 2823 en
zwart houdt gelijk spel!
OPLOSSING WEDSTRIJDPROBLEEM
Kring voor Damproblematiek
De stand was: Zw. 6, 811, 1315,
18, 19, 26, 35, 36. Wit 17, 24, 25, 27—31,
37 en 4347. De door de bekende pro
blemist ir. Viergever bedoelde afwikke
ling is als volgt: 1. 2823 (19x28 gedw.)
2. 4338. 3. 4741 en dan loopt de rest
verder op rolletjes en voert tot een mooi
afgewerkt, rein slot met 3732 (47x50),
32x3, 27x18, 46—41!, 29—23, 24x4, 3x11,
2520, 4x6. Het tweemaal doen komen
van een witte dam op de lijn 6/50 is
geèstig gevonden.
Dit vraagstuk heeft echter een twee
tal andere oplossingen, namelijk: 1.
28—23 (19x28). 2. 27—21, 3. 47—41. 4.
37—31, 5. 41x3!! en ook wit 1. 28—23
(19x28), 2. 29—23. 3. 27—22. 4. 47—41,
4439 (of?), 3731, en 41x3. Door deze
tweede mogelijkheid is het vraagstuk
ook niet te redden door in de beginstand
de witte schijf 43 op 42 te plaatsen, want
dan wint weer 2823, 2923, 2722,
42—38!, 47—41, 37—31, 41x3.
Gezien deze moeilijkheid vermoed ik,
dat de K.V.D. deze opgave zal terug
nemen en een ander vraagstuk daarvoor
in de plaats zal brengen, tenzij men de
bedoeling heeft gehad met opzet een
probleem met bij-oplossingen te bren
gen, teneinde de scherpzinnigheid en
opmerkzaamheid der oplossers op de
proef te stellen.
Het zou echter m.i. wenselijker zijn,
in dit speciale geval, dan een vraagstuk
te geven, dat verschillende bij-oplossin
gen en/of duals bevat met de mededeling
bij de opgave, dat zij, die de meeste
nevenopl. aangeven mededingen naar de
uitgeloofde prijs!
Ik verwacht, dat de K.V.D. binnen
kort hieromtrent wel nadere mededelin
gen zal doen. In verband daarmede wor
den de namen van de oplossers nog niet
gepubliceerd.
Dan is er nog het befaamde Czaar-
Peterhuisje, herinnerend aan 's mans
verblijf in 1697. anno 1895 heeft de
eigenaar, de later door de communis
ten -vermoorde Nicolaas II. er een ste
nen gebouw omheen laten zetten; het
scheefgezakte geval stond toen oo in
storten.
Overigens loopt het, met dat verblijf
in de hoofdstad der Zaangemeenten
aardig los: het heeft slechts een week
geduurd. Zegge en schrijve: acht da-
gen.
Wanneer wij het befaamde huisje,
lange jaren in vergetelheid geraakt,
met onze leerlingen bezoeken, stellen
ze prompt de vraag: „Waarom ging
een man, die toch zo rijk was. in dit
hutje wonen? Hij had toch best cap
herenhuis kunnen kopen, of huren.
Dat had hij ook! Maar antwoor
den we dan verder Peter wou voor
alles onbekend blijven. Gewoon: een
arbeider uit Rusland, die het, vak van
scheepstimmerman grondig wou le
ren. Het schamele huisje van smid
Gerrit Kist was voor zo iemand al
meer dan mooi genoeg. En dan. ae
czaar had een hekel aan grote holle,
ruime vertrekken. Zijn Russisch pa
leis te Preobrazjenskoje had slechts
lage en bekrompen kamers. Moest de
vorst langdurig een grote zaal voor
lief nemen, dan liet hij tot z'n eigen
persoonlijk gerief, in die zaal een
apart „hokje" afschieten. Misschien
zou men dat tegenwoordig: ruimte
vrees noemen.
Neen, czaar Peter verbleef stellig
niet, gelijk Blok schrijft „zelfs gerui-
men tijd als eenvoudig werkman te
Zaandam" want vooral in de geschie
denis kan men een week moeilijk
„geruime tijd" noemen.
„Geruime tijd" maakte hfi kennis
met de scheepstimmerwerven yan
Amsterdam, waar de geleerde Nico
laas Witsen. een burgemeester, door
reis en studie Rusland van nabij ken
de.' Daar legde Peter de grondslagen
voor de bouw van z'n vloot, daar voor
al knoopte hij betrekkingen aan met
onze varenslui en werklieden, van
wie velen hem naar zijn onmetelijk
Rijk zouden volgen. „Peter Michai-
lov" zo luidde zijn schuilnaam
heeft overigens ook nog „gestudeerd
aan de Theems. Zijn „studies" in onze
hoofdstad duurden enige maanden;
het schoollokaal" was de werf der
V.O C (Oostindische Compagnie)
In een brief aan een hoge. Russi
sche geestelijke schrijft de ijverige
leerling: „We bevinden ons in Neder
land. in 'de stad Amsterdam en ver-
keren door 's Heren goedertierenheid
en dank zij uw gebeden in coede wel-
stand Het Goddelijk gebod aan
Adam volgend, werken wij hard. het
geen wij niet noodgedwongen doen,
maar om de zeevaart, te bestuderen,
opdat, we. deze wetenschap volkomen
geleerd hebbende, naar huis zouden
terugkeren als overwinnaar der vij
anden van Jesus' naam, en als bevrij
ders der Christenen, die daar (in Tur
kije n.l.) wonen hetgeen il: tot mijn
laatste ademtocht niet zal nalaten na
te streven". (B. RaDtschinsky; Peter
de Grote in Holland).
Ongetwijfeld ging Peter's belang
stelling allereerst uit naar zaken de
zeevaart betreffende maar hu legae
toch ook andere contacten. Zo bracht
hij een bezoek aan de wereldberoem
de professor Herman Boerhaave te
Leiden. Binnen hetzelfde kader knoop
te hij vriendschap aan met een an
dere hooggeleerde, professor Frederik
Ruijsch (Amsterdam), ontleedkundige
en stichter van het eerste anatomi
sche museum. Het goed bewaarde,
stoffelijk overschot van een kind gat
hij daar naar Russische zede. een kus;
in het oude Rusland bestond de ge
woonte een dode de laatste afscheids
kus te geven vóór de begrafenis.
De rusteloze vorst, min of meer
mensenschuw, moet ook stadhouder
Willem III tijdens een diner hebben
ontmoet, waar hij zich niet bijster op
z'n gemak gevoelde.
De vijftiende januari 1698 kreeg hij
van Gerrit Claesz Pool. zijn leermees
ter. z'n „einddiploma". Deze scheeps
timmerman der V.O.C. verklaarde, dat
Peter Michailov zich gedurende „de
tijd van zijn edele verblijf als een
neerstig (ijverig) en kloeck tim
merman" had gedragen en dat hj -
les onder de knie had „hetgeen een
groot en heel_ deftig timmerman be-
b'oe1 20e'■januari 1698 vertrok de ho
ge gast van Hellevoetsluis naar En
geland.
Wanneer we de Russische boer uit
Peter's tijd zouden V1$L_1!
Pjotr óók groot, „welikiej? (Klem
toon op i).
Het. antwoord zou zonder enige twij
fel ontkennend luiden. Want hij ver
ving de gezinsbelasting door een be
lasting (hoofdgeld) op aiie mansper
sonen. uitgezonderd adellijke en gees
telijke. Op de armzalige dis van ve
len waren onkruid en schillen geen
ongewone gerechten. Met de Franse
boer uit latere jaren kon hij zich
„taillable et corvéable a merci noe
men. iemand wie men zoveel heren
diensten en belastingen kon opleggen
als men maar wilde. De boeren za
gen zich op èèn lün gesteld met
„eholopen", knechten, om niet te zeg
gen: slaven; het verschil werd prak
tisch uitgewist. „De boeren". aldus
"E. Seeger („Rusland") „bleven
niet meer dan werktuigen, een bos
bomen, dat men kon vellen en ge
bruiken. de bron ener steeds bredere
rivier van belastingen".
Zouden we dezelfde vraag voorleg
gen aan een geestelijke van de schis
matieke kerk, tien tegen één. dat de
ze óók niet erg enthousiast zou blij
ken. Peter de Grote was feitelijk een
grote dwarsbomer van die kerk. Be
perkte het getal der priesters. Plaat
ste alle kerkelijke instellingen onder
zijn toezicht. Stelde een leek aan, een
ambtenaar als „paus" (om het eens
praktisch uit te drukken) en maakte
van „'het college van kardinalen"
(weer bij wijze van spreken! een on
derdeel der staatsmachinerie. Alle
geestelijken werden staatsambtenaren
van hoog tot laag. De Katholieken
hadden niet veel reden tot klagen, zij
behielden hun eigen Latijnse Bisschop,
ja. de Pauselijke Stoei meende zelfs,
dat het klimaat gunstig lag voor her
eniging met Rome, een mening, die
ongegrond bleek te zijn. Tot aan de
revolutie van 1918 is Peter's „regle
ment" van kracht gebleven.
De gewone „burger" zou terecht,
zijn ergernis luchten over Peters ze
deloos leven en zijn drankzucht, mis
schien zou hij. sterker nog. de gru
welijke barbaarsheid laken, waarmee
een nieuwe hoofdstad St.-Petersburg,
uit de grond werd gestampt (plm.
1700). „Heel Rusland" werd gemobili
seerd om letterlijk, hand- en spandien
sten te bewijzen, bij gebrek aan schop
pen en kruiwagens, moest men de
aarde in zijn voorschoot aandragen.
Van enige „sociale" zorg was. uiter
aard. geen sprake. De werkliedên ver
kozen de dood boven arbeid aan dit
ontwerp. Duizenden lieten het leven.
Nieuwe duizenden vulden de open
plaatsen aan. Toen „het paradijs" uit
de moerassige bodem verrees, zeiden
de mensen: het is op doodsbeende
ren gebouwd. Later werd St.-Peters
burg „Leningrad" (grad-gorod- zoveel
als: vestiging, stad; Belgrado-Beograd
de Witte Stad).
ffimoh
Begin januari 1725 kort na
ningen. werd de czaar ernstig
Hij moet erg veel pijn hebben aeie
want zijn kreten waren niet om a a
horen; Kersten noemt het „een j
lijk gebrul". De man. die Y'°°r«VeS-
onmetelijk Rijk de deur naar het ari
ten openwierp, overleed de 8e feor
1725,
Of was het de 28e januari, om vi'
uur 's ochtends?
Volgens Kersten wél. Ook profess0
dr. Locher geeft: 28 januari.
De K.R.O. herdenkt de czaar. me
temin de 8e februari.
Prof. Locher stelt onze radio in
gelijk. Naast 28 I plaatst hij: 8 j
Het zit 'm in de tijdrekening! je
volgens de Juliaanse; 8 II volgens
Gregoriaanse.
1.' Je komt in de keuken. Je.t"fjic
der breekt juist een pijpje kaneel s
voor over de appelmoes. Waar v
men kaneel? gr
2. In je verfdoos ligt een tu ajj
staat op: sepia. Hoe komt men
sepia? „taat
3. Op het rekje met specerijen si-
een doosje met vuurrode „dingetj
ze zijn afkomstig van de muskaatn
Hoe heten ze? 4e.
4. Een tube verf draagt »e' arf
schrift: indigo. Waar komt die
vandaan? Welke kleur? jne
5. Moeder bakt cake met e
stukjes gember erin. Waar wordt
gember vervaardigd? ,.=^e
6. Voor morgen staat een heerij
vla op het menu. Moeder legt een j
nille-stokje gereed. Waar komt
vandaan? ,„nies
7. Over de gestoofde varkensiapj t
strooit ze een ietsje thijm. Maar
dat „poeder" vandaan?
Oplossing volgende keer.
Op de 9 kruisjes komt de naa$
van de zuidelijkste seul in de m
der Westerschelde. Op alle num r(j-
afkortingen en woorden uit de a
rijkskunde van Nederland.
6.
7.
8.
9.
id#
Onmiskenbaar heeft de halve bar
baar. die deze czaar was. handel,
nijverheid, landbouw en veeteelt be
vorderd in zijn buitenlandse politiek
behaalde hij belangrijke resultaten;
toegegeven. K. Kersten stelt („Peter
der Grosse"; Querido. A'dam): „Groot
was hij slechts voor die klassen, wel
ke oogstten waar hij gezaaid had en
die zijn naam op de vaandels schre
ven, welke honend over een tot de be
delstaf gebracht, geknecht en weer
spannig volk wapperden".
Omschrijving:
1. Afkorting voor een windrichtl f,
die hier te lande veelvuldig v°
komt. 5e
2. Waterloop tussen buitenau
gronden. tl
3. Rechter zijriviertje van de v
loopt langs Geldern. Goch. Genn
4. Dit woord Is misschien gev°iel'
uit: „Isalaland" het land van de
derse IJsel. isro°f'
5. Grootste handelsstad in het rk-
den. met drukke scheepvaart en m
ten
6. De Friese naam van de Kujb B|j
ontspringend op de Drentse greb
Veenhuizen. -lacel8!
7. Linkerzijrivier der Overu®,
Vecht vroeger de scheepvaa
voor Twente.
8. Dorp onder Venhuizen. zwu
telijk van Enkhuizen.
9. Windrichting, die meestal
sympathie geniet.
Oplossing volgende keer.
„Veel is hij gesmaad als een eer
gierig en heerszuchtig man. doch
zeker in zijn latere leven treedt hij
gematigd op en weet dan om des
vredes wille zijn persoonlijke idee
ën prijs te geven".
Aldus luidt het oordeel van Kard.
De Jong over deze grote kerkle
raar (Kg. I. 283).
Sint-Cyrillus heeft, vooral gestre.
den tegen Nestorius en zijn dwaal
leer. 'Het zou ons veel te ver voe
ren op deze laatste nader in te
gaan, door de Paus gekenschetst
als een goddeloze nieuwigheid. De
Kardinaal zegt er o.m. dit van: de
leer van Nestorius neemt het mys
terie weg en leidt tot ontkenning
van de Godheid van Christus en
daardoor tot de ondermijning der
gehele. Christelijke geloofsleer.
Nestorius. vernietigde het geloof
in de persoon van de Godmens
Christus en aldus het fundaibe
zelf van het geloof.
RO'
Op de kerkvergadering vannVef
me. in 430, sprak de Pau,a_a til'
deze dwaalleer de veroordeli»'' je
en dreigde Nestorius buiten
Kerk te sluiten als hij niet m iep.
tien dagen zijn dwalingen »er
j d®
Door deze veroordeling ^YeGaria
verering van de H. Maagd de
als „Theótokos" Moeder-des^r
ren. buitengewoon bevorderd. -e-
ook vóór deze tijd had de
Hike Stoel reeds uitdrukkin- ie
ven aan het verlangen Mar
vereren: Paus Sylvester hao
mers te Rome de oudst-oe cta
Mariakerk gestidht. de
Maria Antiqua. ^j)
Op het concilie van BPlieseaItien®
voerde Cyrillus het woord n f«ete
Paus. Nestorius werd -ag'
de
werd
(hij was bisschop), tot srote jert
ie van het volk. dat „de mj!«p
met fakkellicht naar hun w°
oegeleidde.
MINIATUUR
Tot besluit ditmaal een „miniatuur-
tie" dat gebaseerd is op een kortgeleden
door mij, via de wedstrijd-commissie
van de K.V.D., voor de onlangs gehou
den „Reünie" van dit componisten-ge
nootschap, opgegeven motief. Dit motief
komt in deze bewerking op een meuvve
wijze te voorschijn, door bet te vereni
gen met een ander motief, waardoor een
oorspronkelijk geheel is ontstaan, ge
combineerd met tric-trac-winsten.
Stand: Zw. 4, 8, 10. 14, 17, 18, 35.
Wit 15, 19, 27, 29, 33, 50. (V.D.)
Wit forceert de winst. Oplossing in de
volgende rubriek.
Vóórdat Joseph Sarto. de latere
Paus Pius X. de Bisschopsstoel van
Rome beklom, werd hij door Paus Leo
XIII tot opperherder van Mantua be
noemd. Bij die gelegenheid sprak de
Paus: „Als het bisdom Mantua zijn
nieuwe Bisschop niet liefheeft, is daar
mee bewezen, dat het volstrekt van
niemand houden kan. want monseig
neur Sarto is wel de eerbiedwaardig
ste en beminnelijkste Bisschop".
Op zekere dag bracht de jonge
priester, Don Achille Ratti, een be
zoek aan het historische „Mantova",
gelijk de Italianen de stad noemen.
(De onmiddellijke opvolger van Pius
X was Benedictus XV. na deze kwam
Kardinaal Ratti op de Stoel van Sint-
Pieter).
Don Ratti la3 de heilige Mis in de
hoofdkerk van Mantua, de kathedraal
St.-Andrea. met haar beroemde koe
pel. Na afloop van de H. Dienst,
dacht Don Ratti: „Het z°u niet be
leefd zijn te vertrekken, zonder de Bis
schop te hebben begroet". Hij ging
dus naar het bisschoppelijk paleis en
schelde aan. maar er deed niemand
open. Hij belde nogmaals, maar bin
nen scheen geen sterveling te luiste
ren. Daar hij merkte, dat de deur
op een kier stond, gin? hij. zij het niet
dan aarzelend, naar binnen. Plotse-
ling bevond hij zich in teg® pe
heid van monseigneur Sar' j,iel
grote koffiepot in de han° -jet eji8
kerkvorst keek helemaal on\>ei>
baasd. maar vroeg wat de
bezoeker van hem wilde?
„Ik ben hier op doorreis^ geiaer'
neur, en ik heb de heilige niet
in de kathedraal. Ik wil a
trekken zonder u begroet 1
antwoordde Don Ratti. j^jis
„Hebt u zoeven de hailiae
gedragen? Ja? Dan heeft e( 0 ju'
ontbeten en nodig ik u u'' peJ(
ontheten en nodig iK u ^of' fit
met mij te gebruiken, v te o
van pas om mij een ha» 8ji°at t'
pen. want mijn zuster di verJa
keuken doet, heeft zich jo „e
nu moet ik het zelf ^lijk
moet m» maar niet jpj" 'l
maar ik reken op uw nu'
Aldus gebruikten fweejat tjefy
Pausen op een ogenblik. t;ara .jdGl
beiden aan de pauselijke pe» ve
gezamenlijk een ontbijt ui®1
hun „caffelatte" (kott'e rt.
melk). na<*1 K
Paus Pius X stierf j»„4 wer G,
20 augustus 1914 In W5* "e
6\j dugusius jyi-t m x jrtB in'
onder de jubelende toej^gt
de honderdduizenden °P
tersplein, heilig verklaar»
