•'3 19
EPÜUL-
p
b yB
KAARTWAARDERING
CIJFERPUZZEL 4
Onze dagelijkse
PUZZEL
pp
VIQU9
IATERQA
voor done
Was Kenau een „tovenaerster"?
n
m
m
m
m
m
m
m
w
m
m
m
m
w
m
m
m
m
m
m
m
a 9 mm
at v
m,w.
m m m
m. w
4
H
m
BRIDGERUBRIEK
m m s
j m w
w m
s siji
m m m
m
m
w
DE HEILIGE VAN DE WEEE
HET GRABBELTONNETJ#
paginaJ
fS
van de Maasbodepers
m
2
sl
tij m m
Ondanks rijverbod meer verkeersongevallen
JBÊ
24
14
25
moo
420
392
144
243
54
18
70
i pp
■1 p s
9 S!
P5
Wie ben ik?
m
11
if
M
B
B
H. Vastentijd
Algemene puzzel
Wat voor booiü'
Europa-puzz
el
VB
ZATERDAG 23 FEBRUARI 1957
n'
IsJ
ÜH «I
9
2
5
l
5
1
7
1
8
l
8
1
8
1
7
7
I
5
4
1
1
1
3
6
9
4
8
9
5
8
9
1
7
1
7
2
3
B
1
6
1
9
210
448
<d3
20
252
280
tl
Oplossing van gisteren
SLAGZETTEN VAN HEDENDAAGSE
MEESTERS
P| fff g:
jj
la
1 sH
Allerlei diernamen
ra
m
-
ju
63
ZENDTIJD VOOR POLITIEKE
PARTIJEN
Rapport Radioraad niet
gepubliceerd
In januari
Oplossing
1.
X
2_
X
3.
X
4.
X
5.
X
6.
X
7.
X
8.
X
9.
X
10.
X
11.
X
Omschrijving
Oplossing
foil
vC
Schaakred acteur: P. A. KOETSHEID,
Huize Sint-Bernardus, Sassenheim.
(Zaterdag 23 februari 1957
DE INHOUD VAN DEZE RUBRIEK
Behalve twee problemen, ook weer een
partij.
Onder no. 7518 vindt de lezer een twee-
zettempo eerste soort, waarin matveran-
dering met matvermeerdering gepaard
gaat. Dus wel een behoorlijke inhoud.
No. 7519 is een uitmuntende eerste pu-
blikatie. Van deze componist verwacht
men rr'et anders. Hierin treden interfe
renties bij voorbaat op.
No. 7518
G. WATSON, Engeland
Arbejderskak, januari 1957
Mat in twee zetten
mw//.
No. 7519
A. P. EERKES, Wildervank
Eerste plaatsing. Mat in drie zetten.
PROBLEEMOPLOSSINGEN
No. 7511. A. P. Eerkes. Opl. 1. Pg4—e3
dreigt 2. Pe3—c2tt-
No. 7512. M. Havel. Opl. 1. Tg7—g6 met
drie dreigingen als gevolg. Het spel van
zwart laat deze niet gelijktijdig toe.
1c3c2 2. Le5:t 1d3—d2 2.
Dd5:f enz. 1D ad lim. 2. Dc5:f enz.
GOEDE OPLOSSINGEN
Beide problemen werden goed opgelost
door: P. M. Dekker, Rotterdam; J. Dick-
haut, Nijmegen; B. Kouwenhoven, Rotter
dam; F. Pijls, Maasbracht; Paul Rasch-
dorf, Hannover; L. v. Riel, Rotterdam;
G. G. Smit, Schiedam; C. v. d. Weide,
Rotterdam.
No. 7511 door: John Auping, Joppe; dr.
mr. R. Bromberg, Roermond; Marcelle
Coenegracht, Maastricht; W. H. Haring,
Schipluiden; A. G. M. Welters, Heerlen.
CORRESPONDENTIE
J. D. te N. Heeft U als weerlegging
door zwart 1. .Pe7c6 beproefd? Hiei-
na vinden wij geen mat voor wit.
PARTIJ No. 1288
SICILIAANSE PARTIJ
Wit: Kanajan. Zwart: Selinski.
Halve finale kampioenschap van Rusland
1956
(Overgenomen uit Schachmaty)
1. e2e4 c7—c5; 2. Pgl—f3 Pb8—c6; 3.
Lfle2 Pg8—f6; 4. Ptol—c3 g7—g6! 5 d2—d4
c5Xd4; 6. Pf3Xd4 d7—d6; 7. Lel—e3
Lf8g78. Ddld2; 0—O; 9.0-0-0. De over
gang naar een opbouw, die voor deze aan
val karakteristiek is. Hier is deze zet
echter niet op zijn plaats, omdat wit een
tempo verloren heeft, door de voor déze
variant onnodige zet Le2. Beter was 9.
0-6. 9Pf6g4; 10. Le2Xg4 Lc8Xg4;
11. f2—f3 Lg4d7; 12. h2h4 Pc6—e5! De
controle over het veld c4 geeft wit een
zeker overwicht. 13. Dd2e2 Ta8c8; 14.
h4h5 Pe5c4. Sterker was 14Tc3:
15. bc3: Da5. 15. h5Xg6 h7Xg6? Dit leidt
tot slecht spel voor zwart. Er had 15
fg6: moeten volgen. 16. Le3h6 Pc4Xb2?
Een verleidelijke maar foutieve combina
tie. Ook kan zwart zich niet redden door:
15. Lh6:; 17.Th6: e5; 18. Tdhl, ed4:;
19. Pd5. Juist was geweest 16e5; 17.
Lg7: Kg7:; 18. Pb3 met minder goed spel
voor wit. 17. Lh6Xg7 Pb2Xdl; 18. De2—d2
Kg8Xg7. Ook verliest zwart na. 18
Pc3; 19. Dh6 f5; 20. Dg6 of na 18. f6;
19. Lf8: Pc3:; 20. Th8t, Kf7; 21. Th7f. 19.
Dd2—h6t Kg7—f6: 20. Pc3—d5f Kf6—e5;
21. ThlXdl. Nu is er tegen de matdreiging
22. Df4 of 22. Dh2f geen verdediging. 21.
Tc8Xc2t; 22. KclXc2 Ld7—a4f; 23.
Kc2d3. Zwart gaf op.
Het op de juiste wijze waarderen van
een spel dat men in handen heeft, is
dé moeilijkste zaak bij het bieden in
bridge. Soms heeft men een prachtig spel
in handen en kan men er niets mee
doen, omdat al uit het bieden blijkt dat
uw tegenstanders sterk in uw kleur(en)
tegen zitten.
Soms ook heeft men een ogenschijnlijk
zwak spel, doch door het bieden van
de partner wordt het duidelijk, dat men
belangrijke kaarten voor hem bezit.
Evenzogoed blijven er nog situaties over,
waarin men moet raden wat men kan
doen en waarin „het geluk" een aardig
woordje méé pleegt te spreken. Bekijkt
u het volgende spel eens, dat voorgeko
men is in de meesterklasse parencompe
titie, afdeling A van de Nederlandse
Bridgebond:
4» 3
9B83
B 10 9 7 4 2
H93
7
N
W O
Z
4 7 5
Z> A H V 10 4
6
4 A 8 7 6 4
West was de gever en OW waren kwets
baar.
West opende met 2 schoppen, een sterk
bo; noord paste, oost 3 schoppen en zuid
4 harten. Hierop zei west 4 schoppen,
noord en oost pasten.
Wat moet zuid nu doen? Stelt u zich
eens voor op zijn stoel te zitten. Neemt
u aan dat 4 schoppen wordt gemaakt en
probeert u nu nog 5 klaveren als „red-
bod"?
Of past u, erop rekenend 3 slagen te
maken en hopende dat uw partner er wel
één zal hebben?
Als u de NZ-spellen bekijkt lijkt het,
of 4 schoppen één down zal gaan nl.
als NZ 2 slagen in harten en 2 slagen in
klaveren maken. Niettemin zou dat in
de praktijk een verkeerde berekening ge
weest zijn, want west had slechts één
hartentje, zodat de OW-spelers het con
tract van 4 schoppen zonder moeite zou
den hebben gemaakt.
In een partij tussen zeer sterke spelers
waarvan hier sprake was is het
beter met het zuidspel 5 klaveren te bie
den. Men moet er als zuidspeler maar
van uitgaan, dat de tegenstanders wel zó
nauwkeurig bieden, dat zij 4 schoppen
zullen maken. Dat contract zou NZ dan
620 punten kosten zodat het allicht voor
deliger is zelf 5 klaveren of harten te
spelen.
Zuid bood 5 klaveren en noord bracht
het bod weer op 5 harten; OW doubleer
den, doch meer dan één down kon het
spel niet. NZ verloren één schoppen, één
ruiten, en één klaveren en daardoor
slechts 100 punten. Een uitstekend „red-
bod" dus.
Maar stel u zich nu eens voor, in een
zwak bezet parentoernooi te spelen tegen
vrij onbekende tegenstanders. Zouden de
tegenstanders verkeerd geboden hebben
en 4 schoppen niet kunnen maken
dan is uw 5 harten- of klaverenbod
een slag in de lucht. U zult downgaan,
terwijl de tegenpartij down had kunnen
gaan en u boekt een slechte score.
In een dergelijk geval is het meer of
minder „raden" wat men moet doen; is
de tegenpartij zwak, dan is het wellicht
beter het 4 schoppenbod maar te laten
spelen. Zelfs als het er in» zit, hebt u
nog de kans dat de leider van het spel
de enige manier weet te vinden waarop
hij down kan.
MIMIR
'-d blijft de stroom oplossin
gen cijferpuzzels binnenkomen.
En nerkingen van enthousiaste
puzzelaars bevestigen ons, dat wij in de
roos hebben geschoten. De één wenst ze
wat moeilijker, de ander vindt het een
„hele kluif" om op te lossen Het zal
de ene keer wel wat voorspoediger gaan
dan de andere.
Wij hebben één verzoek: schrijf geen
twee oplossingen op één blaadje papier,
maar neem voor iedere oplossing een
apart velletje. Dat vergemakkelijkt een
weinig de berg werk, waar wij ons door
heen moeten worstelen.
Oplossingen kunnen tot donderdagmid
dag worden ingezonden.
Voor de prijzen werden aangewezen:
W. v. Mierlo, johannieterstraat 1, Ooster
hout (NB); W. Henning-Vroegh, Dam 13,
Zierikzee; A. V- J. Stierhout, Laat 155,
Alkmaar; J- de Mooy, Floresstraat 11,
Delft.
Een postwisseltje wordt gezonden.
De oplossing van puzzel no. 3 is aldus
En nu puzzel no. 4.
50
Horizontaal: 1 afstandsmaat, 2 lekkernij,
7 karakter, 10 lof, 11 vrouwelijk zoogdier,
12 eerste Wouw, 13 vogel, 16 aanleg, 19
jong dier, 20 strafwerktuig, 22 verpakking,
24 snoeplustige, 26 aantal stuks drukwerk,
29 soort bier, 30 tandeloos zoogdier, 32
Duits hoofdtelwoord, 33 Rusland, 35 traag
37 bovenaards wezen, 39 zangnoot, 40 bep.
hoofdtelwoord, 42 tegen, 44 onmeetbaar
getal, 45 teken van verdriet, 47 losse naad,
49 plaats in Duitsland, 51 jongensnaam,
52 dierengeluid, 53 mannetjes bij, 54 meis
jesnaam, 57 gracieus, 61 plakmiddel, 62
ontvangmast, 64 lopend touw, 66 muziek
stuk, 68 ondeelbare vorm, 71 lidwoord, 72
boom, 74 insect, 75 toestand van vrede,
76 soort aardewerk, 77 zangnoot.
Verticaal: 1 onbehaard, 2 hel. 3 gods
spraak, 4 onvruchtbare, 5 als onder (afk.),
6 meisjesnaam 7 gegroet (Lat.), 8 begin,
9 lidwoord, 10 plaats in Utrecht, 12 plaats
op de Veluwe 14 zoogdier, 15 zoogdier,
17 vervoersonderneming, 18 dag (Duits),
21 vergaan schip, 23 een rekenkundige
bewerking, 25 oorspronkelijke taal, 27
meetlat, 28 soort paard, 31 zijrivier van
de Donau, 34 Engelse aanspreektitel, 35
Frans lidwoord, 36 tegen, 38 plaats op de
Veluwe, 41 oorspronkelijke bewoner van
Amerika, 43 de onbekende, 46 kleine gift,
48 vruchtbare plaats in de woestijn, 50
soldaat, 53 deel van Nederland, 55 god
heid, 56 klein takje, 58 ongerijmd, 59 lid
woord. (ouderwets), 60 steen, 63 waskuip,
65 ingeving, 67 visgereedschap, 69 inwen
dig leeg, 70 goud (Fr.), 73 en anderen
(afk.).
Horizontaal: 1 kostuum, 6 pil, 7 rot, 9
ritme, 11 akker, 13 ate, 14 elf, 16 Eli, 17 ro,
19 dr, 20 eg, 21 neger, 22 ik, 23 es, 24 ae,
26 eem, 28 urn, 30 men, 23 nemen, 34
trent, 36 neg, 38 alt, 39 robuust.
Verticaal: 1 citer, 2 olm, 3 tij, 4 Urk,
5 moker, 6 pit, 8 tel, 9 ratelen, 10 ee,
11 af, 12'riskant, 15 leger, 18 ons, 19 dra,
23 emmer, 25 emelt, 27 een, 28 un, 29 nt,
31 ent, 33 ego, 35 ras, 37 nu.
No. 3049. 23 febr. 1957.
Redacteur: G. J. A. VAN DAM,
Vossiusstraat 18, Amsterdam-Z.
Alle correspondentie aan dit adres.
Bij vragen om inlichtingen s.v.p. post
zegel voor antwoord insluiten.
Publiceerde ik in de vorige rubriek
een viertal combinaties van dammees-
ters uit het verleden, ditmaal een vier
tal slagzetten van onze tegenwoordige
cracks. Ik ontleen deze partijfragmen-
ten, en de toelichting, aan het zo juist
verschenen, gecombineerde jan./febr.-
nummer van „Het Damspel", het offi
cieel orgaan van de Kon. Ned. Dam-
bond, dat in een speciale uitvoering,
verlucht met vele interessante foto's en
beschouwingen, aan het kortgeleden in
ons land gehouden toernooi om het we
reldkampioenschap is gewijd.
Dit bijzondere „Wereldkampioenschap
nummer" kan ik iedere rechtgeaarde
damliefhebber ten volle aanbevelen.
Voor zover de voorraad strekt zal men
het ongetwijfeld op aanvraag nog kun
nen verkrijgen (met bijvoeging van 60
ets. in postzegels) bij de bonds-admini-
strateur, de heer: J. W. van Dartelen,
Koediefslaan 42, Heemstede (N.H.).
In zijn „Reportage van interessante
spelfragmenten" vermeldt de heer Henk
Smit niet minder dan 43 standen, die
hem opvielen. Hieraan zijn de onder
staande stellingen ontleend. Dit kleine
aantal geeft reeds een goed beeld van
de verscheidenheid, welke men in dit
nummer van H.D. kan aantreffen. De
bekende ÏJmuidense meester Baris Du-
kel brengt voorts een hele serie uitge
werkte partij-analyses, die voor iedere
dammer bijzonder belangwekkend en
leerzaam zijn.
De kampioen van Frankrijk, M. Hi-
sard, voerde in zijn partij tegen de Bel
gische vertegenwoordiger H. Verpoest
een damzet a la Weiss uit. De stand was:
No. 3481
M. HISARD (Frankrijk)
Dn vorige week hebben we het gehad over de befaamde
Symonsdochter van Haerlem", meer bekend als: Kenau.
„Kenu
H. VERPOEST, (België)
Stand: Zw. 4. 11—15, 18, 19, 22, 27.
Wit 26, 30, 31, 35—38, 43, 49, 50. Wit
37—32?
De Belg liep met deze zet in de altijd
nog gevaarlijke, door zijn onopvallend
karakter verrassende damzet, die naar
Weiss is genoemd met zwart: 1823, 12
—17, 27—22, 23—28!, 13—18, 19x48. In
het eindspel wist Verpoest nog een re
mise uit het vuur te slepen.
No. 3482.
R. C. KELLER
(13x Kamp. van Ned.)
E. FANELLI (Italië)
Stand: Zwart 4, 6, 13, 14, 16—19, 23, 35.
Wit 15, 27, 32, 33, 37—39, 44, 45, 48.
Tengevolge van de „pendula' (de Ita
liaan zat vaak in tijdnood!) heeft Fa-
nelli meermalen goed-opgezette parttien
totaal „verprutst". Tegen onze nationale
kampioen Keiler (2de aankomende in het
wereldkampioenschap, met slechts één
punt op de titelwinnaar, de Canadees
Deslauriers) ging Fanelli als volgt ten
onder: Wit: 48—42, 37—31, 6—11, 31—26,
26x37, 11-17. 37—31, 17—21. 31—26?, 21—27.
16x27, 42—37. 27—31, 45—40. 38x47, 23—28!,
39—33, 19—23, 47—42. 13—18, 44—39, 35x44,
39x50, 1822 en de thans dreigende door
braak is onvermijdelijk. Fanelli probeerde
nog het schijfoffer, maar het kon hem
niet meer redden. Het ging n.l, 5044.
23—28, 33—29, 28—32, 26—21 gedw., 29—23,
16—21, 44—39, 21—26 39—34, 26—31!, 34—29,
32—37!, 4238, weer gedw. en hij moest
opgeven. Tegen 3136, 2.924, 3641! is
geen kruid meer gewassen.
In de diagramstand had Fanelli beter
kunnen voortzetten met 3328, 1721 (of?),
48—42! (indien 45—40 dan 18—22 en 21—27)
met minstens gelijk spel, op 611 komt
4540, enz.
No. 3484
L. T KING (China) -
Op de vraag van het Tweede-Kamerlid
Vrolijk of de staatssecretaris van onder
wijs, bereid is het rapport van de Radio-
raad omtrent het beschikbaar stellen van
zendtijd aan politieke partijen op korte
termijn te doen publiceren, heeft de heer
Höppener schriftelijk het volgende geant
woord: De Radioraad is een vast college
van advies en bijstand aan de regering.
Dit brengt mede, dat de adviezen van de
raad uitsluitend aan de regering uitge
bracht worden. Bij de samenstelling van
de adviezen wordt door de Radioraad
daarvan ook uitgegaan. De staatssecretaris
meent, dat derhalve, alleen wanneer
zwaarwichtige redenen daartoe zouden
nopen en alleen na overleg met dit col
lege, een advies van de Radioraad kan
worden openbaar gemaakt.
Daar de heer Höppener dergelijke
zwaarwichtige redenen op dit ogenblik
niet aanwezig acht, kan hij geen vrijheid
vinden tot openbaarmaking van het bo
venbedoelde rapport over te gaan.
W. DE JONG (kampioen van Nederland)
We schreven, dat zij niet mag wor
den beschouwd als 'n Haarlemse
„pétroleuse" of „tricoteuse". De >>Pé~
troleuses" waren de Parijse „Kenau's",
die daarginds de huizen in brand
staken, toen de Commune (mei (1871)
werd overweldigd. De „tricoteuses'
zaten, in de dagen van de Franse
revolutie, bestendig te breien tij
dens de bloedige zittingen der revo
lutionairen. Evenmin mogen we in
Kenau een soort Hollandse Judith
zien, die, gebruik makend van een
krijgslist, de vijandelijke veldheer
doodde om haar stad te redden.
Vóór ons ligt een oranjekleurig boek,
geschreven door dr. G. H. Kurtz, ge
meente-archivaris van Haarlem. (Uit
gave: van Gorcum, Assen). Het oor
deel van deze uitermate bevoegde
schrijfster over: „Kenu Symonsdoch
ter" luidt heel en heel anders:
Hoewel oudere geschiedschrijvers
eenparig haar lof zongen als heldin
en vrijheidsstrijdster, zijn latere his
torici voorzichtiger geworden in hun
beoordeling van deze vrouwenfiguur,
omdat na diepgaand onderzoek van
de archivalia niets aan het licht is
gekomen, dat zou aantonen, dat Ke
nau aan het hoofd van een gewa
pende vrouwenschaar, met kokende
olie en brandende pekhoepels de
stukgeschoten wallen tegen de Span
jaarden zou verdedigd hebben. Daar
entegen leverden deze stukken wél
het verrassende beeld van de ware
Kenau: een kloeke, werkzame vrouw,
met goede en kwade eigenschappen
en een leven vol moeilijkheden, dat
een tragisch einde zou nemen.
Tot zover dr. Kurtz.
„Een leven vol moeilijkheden".
Kenau en haar dochters stonden
binnen Haarlem niet te goeder naam
en faam bekend. Zekere vrouw Vis-
scher „zeyde over de geheele straet,
dat de kinderen van Kenu Symons
dochter tovenaersters waren ende dat
zij een man te voorens gehadt hadde,
van wiens doot Grietgen (Kenau's
dochter) zelfs oorsaeck was geweest".
Men zou dat een rel in een volksbuurt
kunnen noemen, maar een deftige
procureur had het evenmin op Kenau
en haar naaste familie begrepen. Ke
nau, die lang niet op haar mondje
gevallen was, schijnt de rechtsgeleer
de, Mr. Jacob van Medemblick, uit
gemaakt te hebben voor „boef, dief
ende schelm" waarop de heer van
Medemblick het antwoord niet schul
dig bleef: „Segt ghij, dat ick een
banckroetsboef, dief ende schelm ben,
soo seg ick, dat ghij een tovenaer
ster zijt" hetgeen hij enkele malen
herhaalde!
Tegenwoordig zou een dergelijke aan
tijging iemands koude kleren niet ra
ken, maar in die tijdens was het ge
loof aan heksen, tovenaars en wat
dies meer zij zeer algemeen; heel wat
mensen hebben hun leven verloren,
omdat zij van hekserij werden be
ticht. Kenau kon dus een dergelijke
beschuldiging onmogelijk op zich la
ten zitten. Zij antwoordde dan ook
„Daer neem ick tuych bij" d.w.z., dat
zullen we dan de rechter laten uit
zoeken. (In Vondels Gijsbreght zegt
Vosmeer de Spie ick was een tove-
naer, en daer op raeckte ik vast, men
doemde mij ter dood„Een der
gelijke beschuldiging, al werd die ook
slechts gefluisterd en in het openbaar
ontkend, was in die tijd van grote be
tekenis en kon ernstige gevolgen met
zich slepen", stelt Dr. Kurtz.
Voor het een of ander proces draai
de Kenau haar hand niet om. Her
haaldelijk raakte ze in procedures ge
wikkeld. Gewoonlijk liepen die over
de lieve duiten; uit de verslagen komt
duidelijk naar voren, dat onze heldin
erg op de penning was. Ooit trachtte
ze, met vrouwelijke slimheid, de
rechters gunstig te stemmen; zij wees
dan op het niet te ontkennen feit „dat
zij als een goede patriot dese stadt
Haerlem heeft helpen sustineren
(steunen) ende houden totten leste toe,
dat de stadt met accoort es overge-
gaen aen alle gemeene (gemeenschap-
Stand: Zwart 4, 7, 9—13, 15, 16, 20, 21,
24. 26. Wit 22, 28, 31—34, 36—39, 42, 46, 50.
In deze stand staat De Jong slecht. Zijn
laatste zet 2722 was een poging uit
de dodelijke opsluiting te raken. Mocht
King direct tot 2127 overgaan, dan zou
hij zowaar nog verliezen door 3731,
34—29, 28x6. De sympathieke Chinees liet
zich echter niet van de wijs brengen en
won toch een schijf door éérst 24—29 en
daarna 21—27 te spelen!
No. 3485
R. FORCLAZ (Zwitserland)
W
W. HUISMAN (oud-kamp. v. Nederland)
Stand: Zwart 3 8, 9, 11, 13—16, 21, 26,
35. Wit 23, 27, 33, 34, 36, 37, 39, 40, 42, 44, 48.
Huisman maakte hier op geestige wijze
een einde aan de strijd door te spelen
37—31!!, hoe zwart nu ook slaat, er volgt
altijd 34—30 23—18 33—29 en 39x6. Niet
diep, maar overrompelend.
Ondanks het zon daas rijverbod, waarvan
alleen op nieuwjaarsdag en op 27 ja
nuari ontheffing is verleend, is het aantal
verkeersongevallen in Amsterdam gedu
rende januari gestegen met 12'/! pet t.o.v.
dezelfde maand van het vorig jaar. Blij
kens een voorlopige telling van het Bu
reau van Statistiek, zijn 1468 verkeerson
gevallen ter kennis van de politie geko
men. Het is niet uitgesloten, dat de weers
omstandigheden van invloed zijn geweest
op deze stijging. In januari 1956 was de
hoeveelheid neerslag "1- het dubbele van
de normale, terwijl de kwantiteit in de
afgelonen maand 30 net lager is geweest
dan gebruikelijk Het is dus niet onmo
gelijk, dat in 1956 meer motorvoertuigen
waren opgelegd dan dit Jaar.
Op de beide dagen, waarop het zon
dagsrijverbod niet van kracht was. be
droeg het gemiddelde aantal ongevallen
25 tegen 9 op de overige zondagen. Het
totale gemiddelde cijfer van ongevallen
op zondagen was 15.4 tegen 13,8 in ianuari
1956 Het aandeel der ernstige ongeval
len t.w. die welke dood. ernstig letsel of
zware schade tengevolge hadden, was iets
lager dan verleden iaar n.l 14.2 tegen
15.4 pet. Het absolute aantal lag echter
hoger nl. 209 tegen 202.
Gedurende de verslagmaand werden 347
personen door het verkeer meer of min
der ernstig gewond tegen 266 in janua
ri 1956 Het aantal doden of ernstig ge
wonden is opgelopen van 116 in ianuari
1956 tot 162 in de afgelopen maand. De
slachtoffers van ernstige ongevallen maak
ten 47.7 (v.j. 43.6) pet uit van het totale
aantal.
pelijke) vianden". Blijkbaar liep het
met dat „sustineren" toch zo'n vaart
niet? De overheid antwoordde heel
kortaf, louter met 'n „nihil", terwijl
Kenau feitelijk in haar recht stond
Het schijnt dat vooral verhalen en
prenten van Haarlems Duitse huur
soldaten ertoe hebben bijgedragen,
dat de „meyskens van Haerlem" aan
haar reputatie van „pétroleuses" ge
komen zijn. „Deze prenten zijn ge
drukt en gecombineerd met de naam
van Kenau, van wie het dragen der
wapenen door een gedrukt dagverhaal
bekend was geworden, dikwijls ver
sierd met de meest fantastische ver
telsels, welke over haar of de Haar
lemse vrouwen in omloop waren",
stelt dr. Kurtz.
„Kenu Symonsdochter, tot (te) Haer
lem in de Sparwouderstraat" is, gelijk
dr. Kurtz meent, inderdaad „tragisch"
om het leven gekomen. Zij voer op
haar eigen schip naar het hoge noor
den (1588). om daar hout te halen. Dit
schip viel in handen van zeerovers,
welke, naar de wrede gewoonte dier
dagen, de bemanning „de voeten
spoelden"; zeer waarschijnlijk hebben
de piraten toen ook onze Kenau over
boord gesmeten. Later werd het
„smalcarveelschip" stuurloos op zee
teruggevonden en, tenslotte, naar
Hoorn gebracht.
Eindigen we met de conclusie, waar
toe dr. Kurtz in haar interessante
studie komt
Voor ons rijst de figuur van een
moedige vrouw, Kenau Simonsdr.
Hasselaer, die, moge zij dan al niet
de krijgshaftige amazone der legende
zijn geweest, niettemin het symbool
blijft van de heldenmoed der burgers
en burgeressen van Haarlem, in hun
wanhopige strijd om de vrijheid.
1. Ik behoor tot de zee*
mijn hoektanden zijn ver .eiijK
slagtanden. Leef in
zeeën.
rva?r'iik
noon
wel
springbuideldier en leef v0°
lijk in Australië.
2. Ben een buideldier, nog„oorriaIl9e
en (i
3. Mag ik me voorstellen pifl
visachtig zoogdier; éen gto"
twee tanden is een geduc
werktuig.
4. Ofschoon een koe, ben iK^reeiF
min, een waterdier. Het ]Swet'
is, dat ik maar over zes
veis beschik. <jier
5. Geen van de voorafgaand^ ee?
is zo'n rare snuiter als ik
zoogdier, heb geen vleug® vere8'
'n gehoornde snavel en leF jjan»
6. Sta hoogst ongunstig beken 8ai>
met mijn klauwen uren
boomtakken. Eet blaren.
7. Ben zwarte aap en bewoo
Afrika. w°eS(
8. Ben ook een aap, maar ve ie®
ter en sterker dan de vor s
in Neder-Guinea. to®,
9. Ofschoon een muis, behoor pe
tot de insekteneters. Hoe sted-
komen dat katten mij ni n ho"
10. Het vreemde is ik ben e pjaF
en behoor niettemin tot ^o'
mottensoorten 1 Hoe is dat n
gelijk? of
U
de
Met de donkere dwarsband str®'
mijn pels, boots ik de scha® jjcS'
pen van het riet enz. op
tere grond na.
12. Wij met ons allen zijn ""^ppF
13. Heb .oorschelpen die zo gr0° ftiit'
een deur kunnen worden, e
vormige plooien op m'n klL'eiflet
Ik voor mij doe het met G0oi®j
oren en met evenwijdige f
dieren, die hun klauwen
intrekken. 0j
14.
15. Ben voor mijn ondergrondse^,
voorzien van een snuit-kra®
tje en van een sikkelbeent]
Oplossing volgende keer.
De weken van Septuagesima,
Sexagesima en Quinquagesima
vormen samen de Vóórvasten. De
tijd van Septuagesima tot Pasen,
herinnert aan de Babylonische ge
vangenschap. De vreemde, Latijn
se woorden hangen samen met de
telwoor-'-n quinquaginta (50),
sexaginta (60) en Septuaginta (70).
Deze namen wijzen er op, dat zij
verband houden met de Quadrage
sima, de Veertigdaagse Vastentijd.
Het ..Alleluja" verdwijnt; het paars
der altaarrewaden duidt op boete
en versterving.
De introïtus van de eerste twee
zondagen, vooral die van Septua
gesima. klinkt als een noodkreet
circumdedérunt me gémitus mor
tis, dolores inferni circtyndederunt
me de branding van de dood
had mij gegrepen, strikken van het
dodenrijk hielden mij. vast.
Men stelt, dat onder Paus Gre-
gorius I de Septuagesimatijd werd
ge-
ingevoerd; men noemt deze g,
niale opperherder meestal d®
gorius de Grote. Hij behoort 10
beroemdste Pausen die ooit °°.p-
Kerk bestuurd hebben. HÜ "".„je
de, dat de wereld naar haar e0,
liep. De woeste horden der Lo
barden bedreigden de eed
op'
stad. De Paus beschouwde hun
treden als een teken van ^afe
toorn. Slechts door een
schatting te betalen wist Greg°^a,
Rome voor vernietiging te PjpS
Rome voor vernietiging
ren. De ..consul van Cod'
luidde zijn grafschrift
terdege bewust, dat angst en
zetting de mensen radeloos 0 g.
den gemaakt; deze smartelijk® Lp
voelens trillen na in de gebe
der liturgie.
Gelijk Sint-Laurentius, de
lige der statie-kerk, lag de a8f
heid pp een gloeiend rooster;
boven zijn gemarteld licna
zweefden reeds de Engelen ®et
palmtak der overwinning.
Mijn geheel bestaat uit 11 letters en
is de naam van een bijbelboek, dat
vooral de lotgevallen van St.-Paulus
beschrijft. (Op de kruisjes).
1. De grove den levert i' "r
teer, pek, terpentijn enz- '(o^
zonder geschikt voor het P
tief maken van zandgrond 0pj.
2. De ging! is geen naa °3ük
3. De linde laat zich g®1^ y.
snoeien en levert honing-
4. Een plataan (het woord ,e j.
breed, wegens de uitstag
vitig® .t
ken) heeft een schilferacn nos
De wilde vijgeboom uit n
heet sycomore. e o'Ze'
6. De lork bezit naalden. tef
schikt zijn om in de w1" .j.
te blijven.
7. De grote naaldboom van
non heet ceder.
8. Sigarenkistjes worden
maakt van hout van de r js
9. Een prachtige houtsoor
roodgeaderde palissanderh® gtt>.
10. De iep is een echte st®20pieP
1. Afkorting voor heilig.
2. Zot van een rederijkerskamer of
aan een vorstelijk hof.
3. Stukjes hardgebakken spek of ge
braden vlees.
4. Iemand die zich schuldig maakt
aan ergerlijke vernielzucht.
5. Waar, waarop of waarin veel sche
pen voorkomen; „hetIJ houdt
feest" (Vondel).
6. Eenkopje is vervaardigd van
fijn, half doorschijnend aardewerk
met ongekleurd, sterk glimmend
glazuur.
7. Melk die de koeien geven de eer
ste week dat ze in de wei lopen
of op stal staan.
8. Klompje, door vastworden (stollen,
stremmen) in of van een vloeistof
gevormd.
9. Met de ragebol spinrag en stof
verwijderen.
10. Plechtige verklaring, onder aan
roeping van God als Getuige.
11. Duidt een meestal minder gewaar
deerde windrichting aan.
Oplossing volgende keer.
I fhOlO
11. Tot de krachtigste loof00
hoort de eik. „r
12. De naalden van een SP
„alleen"; die van een
steeds twee aan twee.
jen
is
1. Spanje's grootste haven
lona, in Catalonië. 6""
2. Auvergne's hoogland 1
gedoofde vulkanen. ,e tia"
3. Rotterdam is onze eer
stad. n js
4. De beste Spaanse hav 0
gena, als Nieuw Carth p
in 225 v. Chr. jp
5. De befaamde vuurtoren
naai is de Eddystone. p
6. Liverpool is Engelan° itt
zeehaven. „qn
7. Het voormalige keizer
rijk.
8. Normandië is genoe
lf
Noormannen. be
9. Het woord Archang01
Aartsengel.
Eeuwen geleden, ongeveer in het
jaar des Heren 1300, keken veel men
sen angstig naar de avondhemel. Daar
was iets verschrikkelijks te zien een
ster met een lange staart, die als een
waaier tegen de lucht stond. Tegen
woordig maakt niemand daar zich
angstig over. Men zegt gewoon er is
een komeet aan de hemel versche
nen. En men leeft weer kalmpjes door.
Vroeger jaren was dat heel anders.
Een ster met een staart was een te
ken, dat Onze Lieve Heer erg kwaad
was op de mensen. Om hen te straf
fen, zou Hij zeker allerlei plagen stu
ren. Ja, misschien zou die rare ster
tegen de aarde opbotsen en dan zou
den alle mensen dood gaan
Nu. het duurde niet lang, of met
het mooie weer was het afgelopen.
Het koren wou niet meer groeien. En
in die tijd waren er nog geen aardap
pels. Het gras deed het ook niet meer.
De koeien kregen geen eten genoeg
en juist, omdat het zo koud was, had
den de mensen nog meer trek dan ge
woonlijk. Melk, boter, kaas waren
haast niet meer te krijgen en vooral
de arme mensen leden echt honger.
Nu gebeurde het in de stad Leiden,
dat een vrouw nog juist een heel
roggebrood had kunnen edse. \>1°
gaf van dat kostelijke n b®
haar kinderen. De helft
ren gedeeld. Fr -j )-ji
luidde het antv^eZie° Ik
u„i,h«.n ge'* id- .,sy
legde ze weg, voor lateL. dat
Toen nu de buurvrou ^ei 0
zei ze „Zou je die hei [fl
willen verkopen? Het oel"- ,e
schelen wat ik betalen
„Ik weet niet welke 0pd1 ,s
doelt! Ik heb het hele pi«
kinderen
over", lüiuuc
„De mense- hebben B gefpi
helft wegstopte. Hier 1 ijO
die helft voor mij en
kopen". ft js, v
„Als er hog een he' ste®Gt
ik, dat God die in ee .ep
dert. Maar er is heus g uj
over". ff-
Zo liep het gesprek a
Twee dagen later ha pijn- „et p.
vrou-w de helft te
Het was geen brood e st
veranderd in een zYGersk® „iF\eW.
pastoor van de St.-F'®^ 'V
geroepen. „God heelt ^o0r
daan om u te straffe" e s
gedrag" sprak hij, °at pooê3
en plaatste hem op °e
zijn kerk.
