N
Minister Luns voldaan over
Europese verdragen
Tweede Oscar voor de actrice
Ingrid Bergman
^Of/oHtïD
mm
m
jaar de beste Vi
Al
35
raima
Luchtvaartgesprek zonder eind
V.S. trachten onderhandelingen
zoveel mogelijk te rekken
SCHOTLAND gaf goede voorbeeld
Vb
Grote gezinnen
Aspirin
Waarom niet eenzelfde onderwijs-
regeling voor Engeland?
Bijzonder onderwijs
in Engeland
Politiek is de kunst van een juiste keuze
Alternatief voor Nederland minder
aantrekkelijk
Goede propaganda voor
Nederland
Crediteuren Fridor
zoeken oplossing
Literatuurprijs voor
Harry Muliscli
Filmonderscheidingen 1956 in Hollywood
uitgereikt
Lof en kritiek voor
Concertgebouworkest
Katholieke Diocesane
Ouderraad
(II)
Franse studenten en
professoren staken
DONDERDAG 28 MAART 1957
PAGINA S
Gerechtshof in Den Haag?
Fotowedstrijd voor Engelse
toeristen
(Van onze Londense correspondent).
Britse toeristen, die deze zomer ons
land zullen bezoeken, zullen kunnen
deelnemen aan een fotowedstrijd, die door
de Nederlandse ambassade te Londen is
uitgeschreven. Elke toerist kan een foto
insturen van om het even welk onder
werp, mits de foto slechts in ons land
genomen is. Aan de winnaar zal een
prijs van 50 guineas (550 gulden) worden
toegekend; de tweede is dertig guinea- en
de derde prijs bestaat uit een KLM-retour
LondenAmsterdam voor twee personen
De foto's zullen worden beoordeeld
door een jury, bestaande uit dr Jane de
Jongh, cultureel attaché aan de Neder
landse ambassade, Margaret Harker, vi-
cepresidente van de Royal Fotografie
Society en John Gibson, lid van deze
Society. De viiftip mooiste foto's zullen
worden gebundeld in een boekje met als
titel „Holland trough British eyes". Bo
vendien is men van plan een 200 foto's te
exposeren op een tentoonstelling, die in
verscheidene belangrijke steden zal wor
den gehouden. Nadere inlichtingen zullen
gaa.rne worden verstrekt door de reis
bureaus zowel in ons land als in Enge
land.
Nu ook in bisdom Rotterdam
MAX ~OPHUELS
OVERLEDEN
Vrees bleek ongegrond
Late Engelse waardering
Verdeeldheid
Nederlandse luitenant in
Suriname verongelukt
ADAT minister Suurhoff tijdens
het debat over de bestedingsbe
perking in de Tweede Kamer al een
Poging had gewaagd, de bezorgdheid
v°or de grote gezinnen als overdreven
voor te stellen, heeft hij er nog een
Schepje op gedaan door een brief met
oijfers te sturen aan de leden van de
Tweede Kamer (zie de krant v. 20 mrt.
tl.). De grote gezinnen gaan er verge
len met de kleine nog op vooruit, zo
■beent hij te kunnen suggereren. Inder
daad, het heeft meer van suggestie dan
van bewijs, want van verschillende te
verwachten kostenstijgingen weet de
■hinister de omvang nog niet te mei
zon en voor het uitmeten van de in
goed der andere wel bekende pos-
ten baseert hij zich op het budget
onderzoek van 1951. Zoals wij al eer
der opmerkten, zegt ons dit heel wei-
big. Verkeerden we in 1951 niet in een
Periode van een nog veel straffere,
noodgedwongen bestedingsbeperking,
terwijl we nog aan alle kanten de na
sleep van de oorlog en de gevolgen van
het in Korea woedende conflict onder
banden?
Uitgaande van het toenmaals heer
sende relatief geringe verbruik moet
■ben thans wel tot „voordelige" cijfers
tornen. Maar wie zou ze onder de hui
dige omstandigheden durven hanteren?
■De minister!
Dit is teleurstellend, vooral omdat
^ij van deze bewindsman over het al
gemeen reële taal gewend zijn, al
tfacht hij zich soms door een handig
heidje af te maken van zaken, die hem
niet zinnen. Dit handigheidje gaat ons
®chter te ver. Wij hoeven er dan ook
niet aan te twijfelen, dat hij wel an
dere argumenten naar voren zou heb
ben gebracht, wanneer hij ze maar had
hunnen vinden Hij is niet tegen kinder
bijslag, maar blijkbaar wel tegen ver
sterking van de progressie ten behoeve
van grote gezinnen.
U is het met de meeste grote ge
zinnen zo gesteld, dat ze het geld
niet over de balk kunnen gooien, zelfs
niet in tijden van hoogconjunctuur. In-
tegendeel voor hen is en blijft het voort
durend zaak vóór elke besteding iedere
c6nt tweemaal om te draaien. Daarom
'•al b.v. een flinke prijsverhoging van
bielk er waarschijnlijk toe leiden, dat in
deze gezinnen op het verbruik van
■helk, dat toch al niet op het gewenste
ï*eil nog meer zal worden bezui
nigd. De andere posten laten immers
°ok onvoldoende marge.
Al zullen ook de grote gezinnen een
steentje bij moeten dragen, er moet
toch wel voor gewaakt worden, dat het
Gaat ten koste van het noodzakelijke
levensonderhoud, want het is bepaald
niet nodig, dat we juist dóar de beper
king zoeken. Neen, het gaat vooral om
net overige, dat wel waardevol is,
■baar strikt genomen, als het moet, ge-
naist kan worden.
Men mag hier nog bij in de over
weging betrekken, dat reeds sinds ja-
ben de situatie voor de grote gezinnen
onbevredigend is, hetgeen al in 1952
e.dde tot een vurig pleidooi door enige
leden van de Sociaal-Economische Raad
voor een sterker progressie ten be-
fo— Van de grotere gezinnen. Het
enmaals gedane voorstel zou op een
f bedrag aan kinderbijslagen van
260 miljoen per jaar hebben geleid
tot een extra uitgave van f 5 miljoen
Toch werd dit voorstel afgewezen, om
dat de meerderheid van de Raad een
verdere verschuiving in de verhouding
tussen behoefte- en prestatieloon ten
gunste van het behoefte-element onge
wenst achtte. En dan te bedenken, dat
genoemd voorstel nog maar het oog
merk had. het gezinsinkomen op te
voeren tot 75 pet van de berekende ge-
Unskosten.
\V7IJ zijn ons welbewust, dat we met
W het bovenstaande eveneens een
aantal jaren teruggrijpen en dat j
We thans in andere omstandighe
den verkeren. Er is inderdaad sinds
dien wel iets veranderd. Bijvoorbeeld
de afkeer van het in aanmer
king nemen van het behoefte-ele
ment bij de inkomensvorming, die
bij grote groepen van socialisten over
heerste. heeft plaats gemaakt voor an
der inzicht. Ook de kinderbijslagen zim
in de loon der jaren verhoogd, maar
uitdrukkelijk moet worden vastgesteld,
dat de verhoging «eliik opging mei de
loonstijging en dat van een verdere
versterking van het behoefte-element
bij de loon- en inkomensvorming geen
snrake is geweest. Wel was in de loon-
Rtiiging, welke sindsdien plaats vond
lot op zekere hooatp een zekere wel
vaartstoeneming verdisconteerd, maar
men mag toch wel vaststellen, dat
biervan inmiddels weer een groot deel
Verloren is gegaan De positie van het
grote gezin is er dus niet zo erg veel
beter op geworden, zodat er bepaald,
■eden is zich af te vragen, of de beste
dingsbeperking in baar huidige vorm
donder meer het grote gezin kan wor-
opgelegd.
]\^AAR uiteraard zullen ook de be
dragen, gemoeid met doorvoering
Van een verdere progressie, thans een
grotere omvang hebben aangenomen,
dan in 1952. Blijkens het laatste verslag
Van het Kinderbijslagvereveningsfonds
ml. dat over 1954, waren de bijslagen
m dat jaar gestegen tot een totaal be
drag van f 320 miljoen en gezien de
sterke loonstijging der laatste jaren
hjkt het ons niet onaannemelijk, dat
bet bedrag in 1956 gestegen zal zijn tot
dicht in de buurt van de f 400 miljoen.
Opvolging van bovenbedoeld progressie-
Voorstel op zich genomen zou dan thans
misschien f 8 a 10 miljoen vergen.
Moet een dergelijke verhoging van
de uitkeringen uit financierings- en be
stedingsoverwegingen ontoelaatbaar
Worden geacht? Wij menen deze vraag
putkennend te kunnen beantwoorden.
De besteding ervan zal zich, zoals reeds
betoogd, bewegen op het gebied van het
Noodzakelijke levensonderhoud of dat
van de opvoeding der kinderen en wat
de financiering ervan betreft kan wor
den gewezen op het feit, dat het Kin
derbijslagvereveningsfonds vanaf 1947
■laar na jaar overschotten heeft ge
kweekt en dat per eind 1954 een ver
mogen aanwezig was van circa f 110
miljoen, niettegenstaande de premie
Geleidelijk werd verlaagd.
Tn tijden van stijgende lonen zul-
Op een druilerig en donker Schiphol Is
gisterenmiddag minister Luns terugge
keerd uit Rome, waar hij te zamen met
zijn collega's uit Frankrijk, West-Duits-
land, Italië. België en Luxemburg niet
minder dan negentien maai zijn handteke
ning heeft gezet onder de verdragen van
de Euromarkt, de Europese economische
gemeenschap en de Euratom, de Euro
pese samenwerking tot ontwikkeling van
de kernenergie.
Hj) verklaarde wel voldaan te zijn over
het tot dusver bereikte resultaat. „Poli
tiek is de kunst van een juiste keuze. Het
alternatief is voor de meeste landen en
zeer speciaal voor Nederland bepaald
minder aantrekkelijk naar mjjn mening",
zo zei mr. Luns. Hij achtte de verdragen
met het oog op de ingewikkeldheid der
materie wel wat te snel opgesteld. ,.lk
heb heus niet iedere letter gelezen van de
ze uitvoerige stukken, alvorens ik mijn
handtekeningen zette", zo merkte de mi
nister lachend op. Ook Nederland was
doordrongen van de politieke noodzaak de
verdragen snel gereed te hebben, mede in
verband met de op handen zjjnde verkie
zingen in West-Duitsland.
Hoewel er op bepaalde onderdelen nog
wensen en verlangens waren bij de deel
nemende landen, achtte men het in het
algemeen toch beter de opgestelde verdra
gen te tekenen om verder uitstel te voor
komen. Men is bij de onderhandelingen
steeds uitgegaan van de positieve instel
ling, dat een nauwe economische samen
werking voor Europa levensnoodzaak is.
Naar wij vernemen, is in een bijeen
komst van een aantal belangrijke credi
teuren en enige leden van het bestuur
der N.V. Fridor Fabrieken te 's Graven-
hage besloten binnenkort tot een verga
dering van crediteuren te geraken, ten
einde na te gaan in hoeverre in samen
werking met alle belanghebbenden tot
een oplossing der gerezen moeilijkheden
karj worden gekomen.
In afwachting hiervan is besloten de
aanvrage tot voorlopige surseance van
betaling aan te houden.
De bewindsman zei tenslotte het logisch
te achten, dat het gerechtshof straks in
Den Haag zal worden gevestigd. Hoewel
gestreefd wordt naar een zo groot moge
lijke centralisatie van alle bij de Europese
samenwerking betrokken organen, is het
noodzakelijk het gerechtshof elders onder
te brengen. De minister acht daarvoor
Den Haag de aangewezen plaats.
Op Schiphol waren ter begroeting van
de minister aanwezig jhr. mr. H. F. van
Panhuys, chef kabinet en protocol van het
ministerie van buitenlandse zaken en mr.
H. J. Baron van Asbeck, secretaris van
de minister.
„De Bijenkorf" heeft het toekennen van
haar Literatuurprijs dit jaar opgedragen
aan een jury, bestaande uit Anna Bla-
man, Jeanne van Schaik-Willing, Remco
Campert, Ben van Eysselsteijn en Maurice
Roelants, die door zijn medeleden als
voorzitter werd aangesteld.
In aanmerking kwamen de volgende
werken: Louis Paul Boon: „Niets gaat ten
onder"; Hugo Claus: „De koele minnaar";
Marnix Gijsen: „Er gebeurt nooit iets",
Harry Mulisch: „Het zwarte licht"; Jos
Panhuysen: „Gewoon bespottelijk" en
Dolf Verroen: „Van Eeuwigheid tot
amen".
Na stemming moest een laatste maal
worden gekozen tussen Louis Paul Boon
en Harry Mulisch. Ten slotte werd de
prijs met drie stemmen tegen twee toe
gewezen aan Harry Mulisch: „Het zwarte
licht".
De prijs zal worden uitgereikt aan het
einde van de literaire markt in de Bijen
korf te Rotterdam.
De „Russische" Amerikaan Yul Brynner
en de uit Zweden afbomstige Amerikaanse
Ingrid Bergman hebben gisteravond de
Oscars-1956 gekregen als beste acteurs van
het jaar.
Ingrid Bergman, die hiermee haar
tweede Oscar behaalde, verwierf deze
voor haar rol als Tsaristische prinses in
„Anastasia". Eerder kreeg zij de onder
scheiding voor haar rol In „Gaslicht".
Omdat de actrice ir Parijs verbleef, werd
de prijs namens haar in ontvangst geno
men door de Amerikaanse acteur Cary
Grant.
Yul Brynner, de kaalhoofdige ster, die
Tngrids tegenspeler in „Anastasia" was,
kreeg de Oscar niet voor die rol, maar
voor ziin spel als de Siamese monarch in
„The King and I".
De Oscars voor de beste bijrollen gingen
resp. naar Dorothy Malone wegens haar
spel in „Written on the wind" en Anthony
Quinn voor zijn rol in „Lust for life", de
film over het leven van Vincent van
Gogh. Quinn kreeg hiermee voor de
tweede maal de prijs voor de beste bijrol
De Oscar voor de beste documentaire van
1056 kreeg Yves Consteaii's kloorenfilm
.De wereld der stilte", die voor de beste
korte documentaire „The truc story of the
Civil War".
Ook de Britse film ..The bespoke over
coat" van Mankowitz. eei. moderne Jood
se versie van Gogoljs vertelling ..De man
tel" kreeg een Oscar. Dezelfde onder
scheiding viel ten deel aan „Mr. Ma»on
Puddle Jumner" als beste tekenfilm. „The
King and I" voor de beste geluidsweer
gave en voor de beste kostuums in een
kleurenfilm. „The- Solid Gold Cadillac"
voor de beste kostuums in een zwart-wit-
film en de „Tien geboden" voor de beste
filmtrucs.
De beste regisseur was George Stevens
met zijn film „Giant". Het beste filmver-
[Advertentiel
Behalve lof heeft het Concertgebouwor
kest. dat onder Van Beinums leiding zijn
Engelse tournee begon, ook woorden van
kritiek te incasseren gekregen in de pers
reacties op zijn eerste optreden. Na het
concert dat dinsdagavond gegeven werd
in de Roval Festival Hall. richtte de
kritiek zich op twee dingen. Ten eerste
bleek men weinig geïmponeerd, door de
keuze van Matthijs Vermeulens Passa-
caglia en Cortége ..een stuk dat eerder
olifantachtig was dan monumentaal" zoals
een der critici meende. De „Times" zei
het vriendelijker. Het blad oordeelt dat
het orkest de indruk wekte dat niets bui
ten het bereik van deze bewonderens
waardige spelers is. Maar zo gaat de be
oordelaar verder „Van Beinum had beter
een van Vermeulens symfonieën kunnen
kiezen om de grootheid van deze compo
nist te doen kennen.
Wat bij dit eerste concert vooral teleur
stelde was de nogal onbewogen vertolking
die Van Beinum gaf van Mendelssohns
Italiaanse en Tsjaikofski's zesde symfonie.
haal was van Robert Rich voor „The bra
ve one". Het draaiboek van James Poe
voor „In tachtig dagen de wereld rond
(uitgeroepen tot de beste film). Het sce
nario van Lamorisse voor diens Franse
film „De rode ballon". Het beste lied
werd „Que Sera, Sera" uit de Hitchcocks
„De man die teveel wist". De Italiaanse
film „La Strada" werd de beste buiten
landse film genoemd.
Advertent*
...Chief Whip op ieders Hft,/
Na Utrecht, Den Bosch en Groningen,
heeft thans ook het bisdom Rotterdam een
diocesane ouderraad, bestaande uit zeven
vertegenwoordigers van oudercommissies
Van de ongeveer 100 oudercomités, die
het bisdom Rotterdam thans telt, waren
er tijdens de gisteren in Den Haag gehou
den bijeenkomst 80 vertegenwoordigd. Uit
de gegevens, die de voorzitter van deze
bijeenkomst, de heer J. Polman, wist te
verstrekken, bleek dat Rotterdam zelf
aan de kop ligt met in totaal 40 comités,
■dan volgen Den Haag met 19, Leiden en
omgeving 15, Schiedam en omstreken 12
en de overige zijn verdeeld over de gehele
provincie. Daardoor werd ook het voor
stel van de voorzitter geaccepteerd om
Rotterdam twee plaatsen te geven in de
diocesane raad en Den Haag en de krin
gen Leiden, Voorburg-Delft, Gouda, Schie
dam elk een.
De gewenste vertegenwoordiging van
de verschillende schooltypen kon men ech
ter nog niet bereiken, omdat de ouderco
mités voornamelijk nog pas bij de lagere
scholen te vinden zijn.
Men heeft daarom besloten de gistermid
dag gekozen voorlopige ouderraad voor
een jaar te kiezen. Als leden daarvan wer
den aangewezen: J. H. M. Koenen (Den
Haag), A. J. van Haasteren (Leiden) J.
H. M. van Emmerik (Voorburg-Delft) J.
Polman (Gouda), mevr. L. Verkaik (Schie
dam), Voor Rotterdam zal de daar reeds
opgerichte plaatselijke ouderraad nog 2
leden aanwijzen.
De gekozenen zullen de oudercomités
vertegenwoordigen, die in hun kring be
staan.
Voordat de vlot verlopende verkiezing
plaats vond hield de heer F. P. C. de
Koek een inleiding over het onderwerp
„Ontstaan en taak van de oudercomités."
De Duitse film- en toneelregisseur Max
Ophuels is op 54-jarige leeftijd aan een
hartaanval in Hamburg overleden. Hij
is in Saarbrücken geboren en werd, toen
hij 23 jaar was, als regisseur verbonden
aan het Weense Burgtheater. In de laat
ste jaren van zijn leven wijdde hij zich
voornamelijk aan filmregie. Zijn eerste
grote sucessen waren „Die Verkaufte
Braut" en „Liebeiei", die hij voor het
Ufa-concern maakte.
President Eisenhower heeft gisteren op zijn wekelijkse persconferentie gezegd,
t; hopen, dal de Verenigde Staten en Nederland bij de huidige luchtvaartonder
handelingen spoedig een regeling zouden vinden.
Een Nederlands verslaggever merkte op, dat de onderhandelingen niet schij
nen op te schieten en vroeg de president of hij van plan was daar iets aan te
doen.
De president antwoordde, dat niet hij in dergelijke kwesties een overeenkomst
aangaat, maar dat die wel aan hem ter goedkeuring wordt voorgelegd. Zoals hij
aan de Nederlandse minister-president schriftelijk had meegedeeld, zou Kfj wei
alles doen om een welwillende bestudering van het probleem te bespoedigen. En
hij geloofde ook, dat de onderhandelaars spoedig tot een akkoord zullen kunnen
komen.
In een besloten vergadering van de com- derland. Volgens welingelichte bronnen
missie voor buitenlandse handel uit de
senaat hebben gistermiddag vertegen
woordigers van het Amerikaanse departe
ment van buitenlandse zaken en van het
bureau voor de burgerluchtvaart inlich
tingen verstrekt over de luchtverbindin-
gen tussen de V. S. en Engeland en Ne-
zou deze bijeenkomst van groot belang
zijn voor het resultaat van de onderhan
delingen met Nederland. Deze waren gis
teren zelfs opgeschort om de bovenbedoel
de bijeenkomst mogelijk te maken, omdat
enige leden van de Amerikaanse onder
handelingsdelegatie daarbij tegenwoordig
het symbool van vertrouwen
Er bestaat reen Aspirin'-zonder Bzyerkruis
Is één van de weinige
middelen die helpen bij
verkoudheid. Elk tabtet
is voorzien van het merk
Gedeponeerd handeUmerk
eb er ooit andere komen?
kl
is het
„jn derbij slagwezen een rendabele zaak.
'i elke loonstijging worden wel de
N'tkeringen naar evenredigheid ver-
°°gd, zodat men quitte zou moeten
sl>elen, maar de ervaring leert, dat de
loonstijging1 altijd iets "verder doorslaat
(gevolg van de pas ontdekte z.g. auto
nome loonstijgingen), zodat de premie
ontvangsten méér toenemen dan de uit
keringen. Als gevolg daarvan moet ge
durende de laatste twee jaren het ver
mogen ook weer verder zijn gestegen.
Ramen wij het vermogen eind 1955 op
130 miljoen eind vorig jaar zal het de
f 150 miljoen wel dicht genaderd zijn.
Nu is per 1 januari 1957 de premie
verlaagd tot 5 pet, als gevolg waarvan
de inkomsten dus minder ruim zullen
vloeien, maar hiertegenover staat, dat
wegens de 5.6 pet looncompensatie voor
de AOW-premie de premieplichtige
loonsom weer een verhoging ondergaat
en dat deze in de loop van het jaar
verder zal stijgen in verband met de
autonome loonstijgingen. Vermoedelijk
zal dit jaar dan ook wel niet op het
vermogen behoeven te worden inge
teerd.
Er is dus vooralsnog uit financie
ringsoverwegingen geen enkel bezwaar
tegen een versterking van de progres
sie der kinderbijslagen. Wij zouden
daarom met klem willen aandringen op
een snel en goed opgezet onderzoek
naar de huidige positie der grote ge
zinnen en op snelle en afdoende maat
regelen.
■■Kt*,-' wRwnm *-
In frappante tegenstelling met de
enorme geldelijke lasten waaronder
de katholieken in Engeland en Wales
gebukt gaan om hun scholen in stand
te houden, hebben hun noorderburen,
de Schotten, geen enkele financiële
zorg voor het katholieke onderwijs.
Door het z.g. „Schotse Concordaat"
van 1918 wordt het katholieke on
derwijs in Schotland geheel gefinan
cierd door de staat, zonder dat zich
in de bijna veertigjarige praktijk van
deze overeenkomst noemenswaardige
moeilijkheden tussen de katholieke
autoriteiten en de staat hebben voor
gedaan.
Tijdens een bezoek enige jaren geleden
aan de Schotse industriestad Dundee, in
de monding van de Firth of Tay, wees
mgr. J. Scanlan, die toen bisschop was
van het diocees Dunkeld, mij op een oud
herenhuis in de voornaamste straat van
de stad met de woorden: „Hier werd de
architect van het Schotse School-con-
cordaat. mgr. William Brown, bisschop
van Pella geboren". Deze scherpzinnige
en uitermate geestrijke prelaat, die ook
later in de Londense jaren, als bisschop
coadjutor van het diocees Southwark
algemeen erkend werd als een van de
knapste onderwijsexperts, is de grote
promotor geweest van deze Schotse op
lossing. Met grote werkelijkheidszin wist
hij het ..Concordaat" te verdedigen, ook
tegenover de katholieken, die huiverig
stonden tegenover een overneming van
de katholieke scholen door de staat, om
dat zij niet voldoende vertrouwen had
den in de waarborgen van de staat,
betreffende het bewaren van het katho
lieke karakter van de scholen. De
Schotse bisschoppen waren zelf in dit
opzicht verdeeld, en het advies van Paus
Benedictus XV heeft zeker uiteindelijk
de doorslag gegeven.
Door dit Schotse „Concordaat" van
1918 werd kort samengevat de vol
gende regeling getroffen:
1. De katholieke autoriteiten in Schot
land stemmen er in toe al hun scholen
te verkopen of te verhuren aan de
plaatselijke onderwijsautoriteiten.
2. De plaatselijke autoriteiten nemen
het beheer van deze scholen volledig
over en betalen al het onderhoud van
de bestaande scholen, en het bouwen van
nieuwe schplen.
3. De benoeming van de leerkrachten
geschiedt door de plaatselijke onderwijs
autoriteiten.
4. Aan de katholieke autoriteiten
wordt de garantie gegeven, dat het
katholieke karakter van de school be
waard zal blijven. De leerkrachten moe
ten voldoen aan de eisen van de plaatse
lijke onderwijsautoriteiten wat hun vak
bekwaamheid betreft, en aan de eisen
van de kerkelijke gezagsdrager wat be
treft hun karakter en godsdienstige
overtuiging.
Niemand is beter bevoegd lot oor-
delen over de praktijk van het „Con
cordaat", dan de katholieke vertegen
woordiger in de onderwijsraad van de
stad Edinburgh, father Patrick Quille, de
plebaan van de kathedraal in deze
hoofdstad van Schotland. Tn gesprekken
hierover met deze energieke Ier, komt
voortdurend dezelfde conclusie naar
voren: alle hoge verwachtingen van de
voorstanders van het „Concordaat" zijn
verwerkelijkt en de vrees van de tegen
standers voor de staatsinmenging is on
gegrond gebleken.
In 1950, zo schrijft father Quille, tn
een bijdrage voor de Edinburgh Review,
bedroeg het totale aantal katholieke
leerlingen op de scholen in Schotland
143 335. wat 18 procent betekent van de
totale schoolbevolking in Schotland.
Bijna 95 procent van deze katholieke
schoolgaande jeugd is te vinden in de
industriestreek, die loopt van de Forth
naar de Clyde,
Waar te weinig katholieken wonen om
een school te bouwen, zorgen de onder
wijsautoriteiten voor gratis vervoer naar
de katholieke school binnen de vier kilo
meter van hun woonplaats. Uiteraard
zijn de katholieke scholen wat medische
verzorging en leermiddelen betreft ook
geheel gelijk gesteld met de openbare
school.
Vanzelf doet zich de vraag voor:waar-
om is eenzelfde gunstige regeling voor
de bijzondere school ook niet in Enge
land en Wales getroffen?
Voor het beantwoorden van deze vraag
dient allereerst vooropgesteld te worden
dat het schoolklimaat ten tijde van de
tot standkoming van het „Concordaat" in
Schotland aanmerkelijk verschilde van
dat in Engeland. De sterke presbyte
riaanse traditie in Schotland heeft de
eeuwen door de bijzondere, confessio
nele. school als het vanzelfsprekend
medium voor de opvoeding gezien. Ook
waren bovendien reeds na de onderwijs
wet van 1872 de meeste bijzondere scho
len overgegaan naar de staat, met uit
zondering van de 61 katholieke en 74
Anglicaanse scholen.
In Schotland was dus de ..goodwill"
tegenover de confessionele school altijd
vee] sterker geweest. Het is dan ook een
feit dat. afgezien nog van de vraag of
de bisschoppen in Engeland de Schotse
regeling voor hun scholen toen hadden
willen aanvaarden, het Schotse „Con
cordaat" in 1918 niet als een oplossing
voorgesteld is noch door de hiërarchie
noch door de staat.
Niettemin bleef mgr. Brown die in
tussen als bisschoD naar Londen was
verhuisd de bisschoppen waarschuwen
voor de ontstellende stijging in kosten,
die hij reeds lang voor de drastische
hervorming van het onderwijs had voor
zien. Pas in 1923 werd Schotland tot
voorbeeld gesteld in het parlement, en
pas in 1931 sprak de Katholieke Onder-
wiis Raad zich uit ten gunste van het
Schotse ..Concordaat". Kardinaal Bourne
reageerde hierop met de beginselen van
het Schotse ..Concordaat" in overweging
te nemen. Tien iaar lang bleef de zaak
toen rusten. Pas in 1941, toen Butler
juist minister van onderwijs was ge
worden. stelde de onvolger van kardi
naal Bourne, kardinaal Hinslev. een
oplossing voor naar het voorbeeld van
Schotland Dit wilde nog niet zeggen
dat alle katholieken in Engeland het
hiermede eens waren, en zelfs in de
onmiddellijke na-oorlogse jaren, toen de
ondraaglijke financiële last van de
katholieken zich al duidelijk deed voelen
kon men nog zeer heftige tegenstanders
ontmoeten die van de Schotse regeling
niets wilden weten, omdat deze volgens
hen de vrijheid van het katholieke
onderwijs in gevaar bracht.
Tegen het eind van 1942 werd eclite'
het Schotse systeem door de Engelse
bisschoppen in het openbaar verdedigd.
Het bleek echter, dat de minister van
onderwijs deze oplossing niet wilde
accepteren, omdat naar zijn mening de
situatie in Engeland voor de overneming
veel moeilijker was. gezien de verdeeld
heid onder de verschillende confessio
nele scholen.
Het is inderdaad zeer te betreuren
geweest dat alle christelijke scholen in
deze niet samen één ongebroken, front
wisten te vormen, zoals dit in Neder
land het geval is geweest bij de strijd
voor de bijzondere school.
In 1949 deden de katholieke bisschop
pen opnieuw een voorstel tot een op
lossing van de schoolkwestie, naar het
model van de Schotse regeling, echter
gewijzigd in die zin. dat de scholen niet
verkocht maar verhuurd werden. Het
voorste] werd echter door minister Tom-
linson van de hand gewezen, die de met
moeite tot stand gekomen onderwijswet
van Butler niet wilde veranderen, omdat
hij te veel moeilijkheden voorzag in de
Schotse oplossing, niet alleen admini
stratief, maar ook principieel. In Enge
land, verklaarde hij, heeft altijd een
sterke traditie geheerst, die zich verzet
tegen de volledige financiering van
confessionele scholen uit staatsgelden.
Het klimaat is op het ogenblik blijk
baar niet bijster gunstig voor de in
voering van het Schotse systeem en het
is enigszins te betreuren, dat in de
jaren dertig als gevolg van verdeeld
heid onder de katholieken zelf. hel
Schotse „Concordaat" niet onmiddellijk
in Whitehall is voorgesteld en met
kracht verdedigd. Niettemin zullen de
katholieken moeten blijven aandringen
op gelijkstelling van het katholieke
onderwijs in Engeland met dat van
Schotland, zij het dan ook in een min
of meer gewijzigde en aangepaste vorm
Hiervoor zal allereerst noodzakelijk
zijn een voortdurend bewerken van de
openbare mening, die nog steeds onvol
doende op de hoogte is van de unfaire
positie van een zo groot deel van de
bevolking, dat opkomt voor de rechten
van de ouders inzake de opvoeding van
hun kinderen.
Drs. Th. ZWARTKRUIS.
moesten zi.in.
Het hoofd van de Nederlandse delegatie,
staatssecretaris Van der Beugel, had voor
de late namiddag een afspraak met onder
staatssecretaris Chr. Herter, die hem dan,
naar men aannam, het resultaat zou mede
delen van de vergadering van de Congres
commissie.
De voorzitter van de Amerikaanse lucht
transportfederatie heeft een beroep ge
daan op de commissie om geen toezeggin
gen te doen aan de Nederlandse onder
handelaars alvorens de termen van de
overeenkomst nauwkeurig zijn bestudeerd.
De leider van de Nederlandse delegatie
verklaarde op een persconferentie, te ver
wachten, dat binnen enkele dagen zal
blijken of het overleg een succes of een
mislukking is. De mogelijkheid van een
compromis achtte hij niet uitgesloten.
Drs. Van der Breugel betreurde het, dat
de delegatie alleen met de Amerikaanse
regering contact heeft en niet tegelijk met
het Congres. Hij zei, dat de Nederlandse
onderhandelaars zowel vóór als na de
bijeenkomst van de senaatscommissie voor
buitenlandse handel hadden gehoord over
het binnenlandse verzet in de V. S. tegen
uitbreiding van de activiteit van buiten
landse luchtvaartmaatschappijen in het
iand. In verband hiermede merkte hij op,
dat de V. S. niet het enige land zijn, waar
men zowel met binnenlandse als met bui
tenlandse factoren rekening moet houden.
„Op een zeker ogenblik moet men kie
zen".
De commentaar, welke Eisenhower op
zijn persconferentie had gegeven, zag drs.
Van der Beugel als een bevestiging van
de Nederlandse mening, dat de president
het overleg met grote belangstelling en
sympathie volgt en dat hij zal doen, wat
in zijn vermogen ligt, om dit te doen sla
gen.
Spr. verklaarde voorts, dat er tot dus
ver bij de onderhandelingen veel te veel
tijd is verbruikt met gepraat over het dog
matisme van de luehtvairtpolitiek zonder
dat men tot de kern van de zaak kwam.
Hij weigerde echter bijzonderheden te
vertellen, op grond van een afspraak tus
sen de twee delegaties.
De heer Van der Beugel verwacht, dat
hij volgende week woensdag Washington
zai verlaten, na maandag en dinsdag al
daar besprekingen te hebben gevoerd met
minister Staf. Als het er naar uit zou
zien, dat met tot een akkoord kan komen
hetgeen in het komende weekeinde wel
duidelijk zal zijn zou het overleg wel
licht maandag en dinsdag worden voort
gezet.
Ongeveer 170.000 Franse studenten in
Parijs en andere universiteitssteden zijn
gisteren in staking gegaan om hun eisen
voor ruimere studiebeurzen kracht bij te
zetten. Ook professoren en lectoren van
de faculteiten der letteren en wijsbegeer
te staken, omdat zij verstoken zijn ge
bleven van de salarisverhoging, die is
toegekend aan hun collega's, die zich be
zig houden met reseachwerk op het ge
bied van de natuurkunde.
In Nieuw Nickerie, de hoofdplaats van
het district Nickerie in Suriname is de
eerste luitenant der infanterie van de
Kon. Landmacht, H. J. Verburg, woensdag
met een jeep verongelukt. Luitenant Ver
burg, die afkomstig is uit Arnhem, was
25 jaar oud en ongehuwd. Hij behoorde
tot de eerste Suriname-compagnie 1957 en
was op 22 februari in Paramaribo aange
komen. Hij is vanmorgen op de r.-k. be
graafplaats in Paramaribo begraven.
