Op valse formulieren spek naar
Duitsland uitgevoerd
Bij nieuwe huwelijksritus al de
aanwezigen betrokken
Kantoorbedienden lieten over
winsten in eigen zak glijden
TOON voor het BUITENLAND
coors
NOOIT LAG ER ZULK EEN
KLEURENWEELDE GEREED!
door PERCY KING
Wild Wêstïïi Eejde
Zeister ondernemers voor de rechter
Linnaeushof geopend
Bruid en bruidegom doen intrede onder
zang
van Introitus
Assuradeursfirma moest de vuile was
wel buiten hangen
Toon Hermans' nieuwe One-Man-Show
9
BEHANG kleedt en kleurt
VB
ZATERDAG 6 APRIL 1957
PAGINA 4
r*
Ernstig
Rfu MA N O
Brei aan de gezondheid van
uw gezin met de nieuwe
anti-reuma wol: Neveda
Reumanon. Let op de „R"
op de omhand!
Wasbaas hoorde 5 jaar eisen
DRIE-JARIG KNAAPJE
VERDRONKEN
IDENTIFICATIE-TEAM NAAR
TSJECHOSLOWAKIJE
Voorziet in toeristische behoefte
(Van onze correspondent)
ver!o vfngsrSngen
Laat Uw woning ook werkelijk Uw „thuis' zijn
Persoonlijkgebruik van behang opent
geheel nieuwe perspectieven
Verloop der plechtigheid
TWEE SOLDATEN ILLEGAAL
DE GRENS OVER
Brief in vloeiboek
,'Hoe gedwee die meisjes
Gevangenisstraffen van een jaar met
aftrek eiste de officier van Justitie, jhr.
mr. N. Witsen Eiias, tegen drie van de vjjf
verdachten, die vrijdag voor de Utrechtse
rechtbank moesten terechtstaan wegens
valsheid in geschrifte.
Vmv vaak, die vrijwel de gehele dag
m beslag nam, betrof het valselijk opma
ken van certificaten van oorsprong en van
de veeartsenijkundlge dienst voor een
grote partij Belgisch en Frans spek, welke
in de maanden oktober—november van
verleden jaar via ons land naar West-
Dnitsland werd nitgevoerd, toen de grens
van laatstgenoemd land was gesloten voor
de Invoer van spek uit België en Frank
rijk wegens het aldaar heersende mond
en klauwzeer.
De 49-jarige procuratiehouder A. IC. uit
Driebergen, in dienst van een onderne
ming te Zeist, ontving in september jl.
bezoek van de directeur van een Duitse
firma, die een partij spek van Franse her
komst had gekocht, doch geen kans zag
deze in Neurenberg te krijgen. Hij ver
zocht de medewerking van K. om dit
spek naar West-Duitsland uitgevoerd te
krijgen en ofschoon deze aanvankelijk
weigerde hierop in te gaan, besloot hij
onder aandrang van de andere partij de
zaak te bespreken met zijn directeur.
Daar de Zeister onderneming in grote fi
nanciële moeilijkheden verkeerde, zag
deze er wel winst in. Op 22 oktober van
het vorig jaar ging er een partij van 10.000
kilogram „Nederlands" spek de Duitse
grens over, voorzien van een vals certi
ficaat van oorsprong, alsmede een dito
veterinaire goedkeuring. Toen er later
nog een tweede partij naar Hannover
werd verzonden, kwamen er van Duitse
zijde klachten binnen, dat Nederland het
toegestane contingent voor spek had over
schreden, terwijl officieel de toewijzing
nog niet was uitgeput. Een onderzoek
bracht de zaak aan het licht en als ge
volg hiervan volgde de in hechtenisne
ming van een drietal personen.
In zijn requisitoir merkte de officier
van Justitie o.a. op, dat het delict van
ernstige aard is te achten, gezien de in
ternationale achtergrond. Hjj meende dat
geknoei met officiële documenten de Ne
derlandse naam in het buitenland zou
kunnen schaden.
Tegen de 49-jarige directeur M. van T.
te Zeist, die hij moreel verantwoordelijk
achtte, eiste de officier een jaar met
aftrek; eenzelfde straf hoorde de 41-jarige
directeur ener N.V. te Driebergen, W.
W. van R., aan wien valsheid in geschrifte
en uitlokking tot medeplichtigheid ten
laste waren gelegd, eisen. Tegende34-jari-
ge koopman W.V.E. uit Zeist werd wegens
vervalsing van certificaten van oorsprong
en veterinaire verklaringen, eveneens
een jaar met aftrek gerequireerd.
Tegen de procuratiehouder K. eiste de
officier acht maanden gevangenisstraf en
tegen de 22-jarige im- ën exporteur H.
R. I. te Utrecht, die op aandringen van
zijn opdrachtgevers zijn medewerking had
verleend bij het invullen van de certifi
caten van oorsprong, vijf maanden ge
vangenisstraf met aftrek van voorarrest.
De uitspraken in deze vijf zaken volgen
dinsdag 16 april.
(Van onze correspondent)
Vrijdag moest de 37-jarige wasbaas
G. S. te Groningen zich voor de arron
dissementsrechtbank te Assen verant
woorden voor een overval op de Boe
renleenbank te Eelde. De officier van
justitie eiste vijf jaar gevangenisstraf.
Maandagmiddag 17 september 1956
om half drie begon plotseling de auto
hoorn op het dak van de Coöperatieve
Boerenleenbank te Eelde te loeien;
alarm. De toegeschoten Eeldenaren za
gen een man de bank uit rennen en
naar een grijs-blauwe Peugeot hollen.
Tijdens zijn vlucht loste hij nog drie
schoten uit een stengun op de hem
ijlings achtervolgende H. Hoven, de be
kende kortebaan-crack, en verdween
daarop in zijn auto.
Door het moedige optreden van de
kassier van de bank, de heer A. R. Hart-
lief en van zijn assistente, mej. W. Boer-
ma, was de overval echter mislukt. Toen
S. de bank binnengekomen was, ging hij
naar het loket, richtte zijn stengun op
de kassier, die daar zat met een tas
met 3000 gld naast zich en riep: „Geef
op die tas". „Nooit", repliceerde de kas
sier. Intussen zag de assistente kans, on
gemerkt op de alarmschei te drukken,
waarvan het geluid niet tot in het ge
bouw doordrong. „Schiet dan maar", zei
de kassier, liep echter in de richting
van de overvaller, alsof hij de tas af
wilde geven, gooide haar toen plotse
ling weg en sprong achter een open
staande kluisdeur. Inmiddels wierp mej.
Boerma zich op de grond. Er volgden
twee schoten, die de muur raakten, vlak
bij de plaats waar de kassier tevoren
had gezeten. Toen holde de wasbaas de
bank uit.
Na onderzoek bij garages bleek, dat
er een Peugeot was verhuurd aan een
zekere S. Al vrij spoedig werd hij ge
arresteerd. S. gaf toe een jaar tevoren
ook al eens (tevergeefs) geprobeerd te
hebben een overval te doen op deze
bank. Hij bekende volledig.
Uit de rapporten en het pleidooi van
de raadsman bleek, dat S. m de oorlog
goed werk had verricht bij het verzet.
Volgens de verdediger was S. zijn hoofd
volledig kwijt. Hij wees er verder op,
dat de verdachte niet alleen geestelijk
maar ook lichamelijk veel heeft geleden.
Hij vroeg tenslotte alle omstandigheden
bij het bepalen van de straf in aanmer
king te nemen.
Dnderdabmiddag geraakt in een onbe
waakt ogenblik het 3-jarig zoontje vai
de heer Cuijten te water in de haven bij
de veiling te Berkel, waaruit het knaapje
enige tijd later levenloos werd opgehaald.
Onder leiding van de adjunct-directeur
van de Oorlogsgravenstichting, de heer
P.W. de Hertogh jr. zal morgenochtend
het Identificatie-team van deze stichting
naar Tsjecho-SIowakije vertrekken. Het
team zal er werken aan de opsporing van
ongeveer honderd oorlogsslachtoffers, voor
het merendeel militaire krijgsgevange
nen uit de laatste oorlog die verspreid
over het gehele land begraven zijn.
De Tsjechoslowaakse autoriteiten verle
nen naar wij vernemen aan de Oor
logsgravenstichting bü haar werk in hun
land alle medewerking en geeft het iden
tificatie-team vele faciliteiten.
Hét is vóór Nederland als bloemen-
larid niet moeilijk in april en mei zijn
reputatie hoog te houden. Overal staan
de bollenvelden in bloei en de Keuken
hof vormt een expositie, die over de
bloemenrijkdom van ons land geen twij
fel zal doen ontstaan.
Na het bollenseizoen is er echter
meestal maar weinig te zien op het ge
bied van bloemen en planten. Om in dit
gemis te voorzien heeft de N.V. „Lin
naeushof" te Bennebroek op de histori
sche grond, waar de Zweedse natuur-
historicus Carolus Linnaeus zijn opzien
barende onderzoekingen verrichtte be
treffende de wetten, die het leven in het
bloemenrijk bepalen, een tuin aange
legd. waar ook gedurende de zomer
maanden een veelheid van bloeiende
bloemen en planten te zien zal zijn.
Thans zijn de bolgewassen in volle
bloei.
Er gaat van de Linnaeushof een rus
tige sfeer uit; de aanleg is bijzonder
verzorgd, maar het park houdt het ka
rakter van een tuin.
Gistermiddag heeft de ambassadeur
van Zweden, de heer S. Dahlmann, de
Linnaeushof voor het seizoen 1957 ge
opend. Vooral uit de kringen van de
V.V.V. bestaat voor de Linnaeushof gro
te belangstelling; men is van mening
dat de hof in een belangrijke toeristi
sche behoefte voorziet.
Een paviljoen met een groot terras,
een midgetgolfbaan (voor Pasen gereed)
en een speciale speelhoek voor kinderen
maken de Linnaeushof tot een buiten,
waar men enige uren van een weldadige
rust kan genieten in een prachtige, na
tuurlijke omgeving.
Neêrlanda
grootste sortering
ook de nieuwste
modellen.
Op de nieuwe ritus voor het voltrekken
v»n het Sacrament van het Huweljik, wel
ke het hoogw. Episcopaat voor geheel de
Nederlandse Kerkprovincie heeft doen op
stellen, is de goedkeuring van de Romein
se Ritencongregatie afgekomen, zoals wij
reeds hebben gemeld. Het is 4e bedoeling
van het Hoogw. Episcopaat defce ritus ver
verplicht te stellen, zo spoedig voldoende
rituaiia voor de geestelijken en handboek
jes voor de gelovigen beschikbaar zijn.
Dit tijdstip is niet ver meer verwijderd,
aldus vernamen wij nog van officiële
zijde.
De sluiting van het huwelijk geschiedt
door de wederzijdse toestemming van man
en vrouw. Doch Christus heeft deze over
eenkomst tussen gedoopten ook verheven
tot de waardigheid van Sacrament. Dit
betekent, dat deze huwelijkssluiting te
vens een heilig teken is, dat Gods bij
zondere genade aanduidt en tegelijk geeft
om de huwelijksstaat naar Gods Wil en
bedoeling te beleven.
Al is de ritus, die voor de strikte fle
digheid nodig is, uit zijn aard zeer een
voudig, de Kerk is reeds vroeg tegemoet
gekomen aan het verlangen der gelovigen
om dit zo gewichtige moment in hun le
ven met een wat breder liturgisch cere
monieel te omgeven. Om aan het kerke
lijk huwelijk een nog plechtiger viering
te geven, deed het Hoogw. Episcopaat een
wat meer uitgebreide ritus samenstellen.
Z. H. de Paus heeft echter door het her
stel en de omvorming van de Paaswake
en de herziening van geheel de viering
van de Goede Week-plechtigheden nog
Ingezonden Mededeling
(Van een deskundige)
HET openen van een rol werkelijk
goed, modern behang kan even ver
rassend zijn als het ontluiken van een
bloemknop. Nimmer tevoren lag er zulk
een kleurenweelde opgeslagen in de
magazijnen van verrukkelijk koel,
bleek blauw dat doet denken aan kris
talhelder bergwater, tot het warme,
diepe rood van verse rozen.
Dit is geen extatische beeldspraak,
maar het verheugende resultaat van wat
men het gelukkige huwelijk van weten
schap en kunst zou kunnen noemen,
waarbij het vakmanschap als getuige
heeft gefungeerd. Nooit eerder heeft de
deskundige zo goed geweten hoe door
een juiste keuze van dessin, ritme en
tint die sterk persoonlijke sfeer kan
worden opgeroepen welke de moderne
mens in deze tijd van vervlakkende
uiterlijkheden zozeer begeert en be
hoeft.
Het jaar 1957 belooft daarom een
goed behangjaar te worden een jaar
waarin het prachtige materiaal dat be
hang in feite is, de kans krijgt op een
werkelijk functionele toepassing in tien
duizenden huiskamers en slaapver
trekken. Men weet uit vorige publi-
katies wat daaronder vaktechnisch
een ander verlangen als rechtmatig er
kend, nl. de wens naar een meer gemeen
schappelijke viering van de liturgische
plechtigheden. De wijze, waarop de Ne
derlandse katholieken met deze viering
hebben meegeleefd, deed blijken, dat de
tijd voor zulk een gemeenschapsdienst min
of meer rijp is geworden. Daarom is ook
bij de kerkelijke viering van de huwe
lijkssluiting gestreefd naar een meer ge
meenschappelijke dienst, waarin al de
aanwezigen betrokken zijn.
Het verloop van de plechtigheid zal
voortaan als volgt worden. Onder de zang
van de Introitus doet het aanstaande echt
paar zijn intrede in de kerk. Het wordt
door de priester aan de ingang van het
priesterkoor ontvangen en voor het altaar
geleid. Daar roept de priester Gods hulp
af over de komende heilige handeling en
keert zich dan tot bruidegom en bruid
om hen op het verheven ogenblik te wij
zen en hun de vragen te stellen, of zij
bereid zijn de nieuwe levensgemeenschap
aan te gaan. Daarna geven bruidegom en
bruid elkander hun ja-woord. Terwijl het
koor in een zang om Gods bekrachtiging
vraagt, wijdt de priester ten aanschouwen
van de jonggehuwden hun beider ringen.
Zij geven elkander de ring onder de ze
gen van de priester, waarna alle aanwezi
gen zich verenigen in een gemeenschappe
lijk gebed, dat op het einde wordt over
genomen door het koor in de smeekzang
van het Kyrië Eleison. De Eucharistie
viering met de priesterlijke zegen voor het
jonge echtpaar en hun Communie is het
waardig besluit op dit christelijk huwe
lijk, gesloten voor het altaar Gods, in
tegenwoordigheid van de priester der
Kerk en bezegeld door Gods genadevolle
werking.
Nw. Binnenweg 66-68 - Rotterdam
Twee Nederlandse soldaten, resp. 19 ®n
20 jaar oud, zijn, naar gisteren in Olden
burg is meegedeeld, donderdag aldaar
gearresteerd wegens illegale grensover
schrijding. In de nacht van 2 op 3 apru
zouden zij, in uniform en zonder geldig8
papieren, Duitsland zijn binnengekomen.
Verdere mededelingen werden door de
justitie in Oldenburg geweigerd, omda'
het onderzoek nog niet is afgesloten. Oo»
werden de namen der gearresteerden nie'
genoemd.
In een zaak, die als gevolg van de dis
crete behandeling door de rechtbank te
Amsterdam, voor de publieke tribune
zeer veel mysterieuze facetten behield, is
gistermiddag door de officier van Justitie,
mr. J. Tonckens, tegen twee inmiddels
ontslagen kantoorbedienden van een Am
sterdamse assuradeursfirma, wegens ver
duistering in dienstbetrekking en vals
heid in geschrifte ieder een jaar gevan
genisstraf met aftrek van het voorarrest
geëist. Terecht stonden de 32-jarige C. J. D.
die op 5 december j.l. is gearresteerd, en
diens assistent, de 29-jarige A. J- B., gede
tineerd sedert 24 januari j.l. Uit de lang
durige behandeling van de zaak bleek,
dat beiden te maken hadden met schade
afwikkelingen en dat zij bij de verkoop
van goederen, die tijdens het vervoer be
schadigd of bedorven waren, dikwijls over
winsten maakten, die ze in hun eigen
zakken lieten glijden._
Zo had b.v. de firma voor Russische
assuradeurs enkele duizenden guldens
overgemaakt aan kopers van een partij
hout, die tijdens het transport zoek was
moet worden verstaan: het gebruik van
behang op zodanige wijze, dat niet
alleen kleur, sfeer en „persoonlijkheid:
van een vertrek op gunstige wijze wor
den beïnvloed, maar ook het eigen ka
rakter van de bewoner tot uiting komt.
Behang als zachte begeleiding van
schilderijen en meubilair. Behang om
sombere kamers op te vrolijken en te
zonnige kamers af te dempen. Behang
om een plezierig ritme aan de wand te
geven, de ruimtelijke werking te ver
beteren of rust ën harmonie in huis te
brengen. Kortom: behang, dat van een
woning een „thuis" maakt en dat de
mens in zijn eigen vertrouwde omge
ving rijker, evenwichtiger en dus ge
lukkiger maakt.
Modern behang doet wonderen!
Wie in dit voorjaar met het plan
rondloopt zijn kamer opnieuw te laten
behangen, mogen wij aanraden een
briefkaart met naam en adres (van
zichzelf en van zijn behanger) te sturen
aan Rath Doodeheefver, Prinsen
gracht 730-736, Amsterdam. Hij ont
vangt dan gratis een fraai prospectus
met instructieve behangsuggesties en
enige van de 1001-mogelijkheden, die
R D-behangsels bieden.
Advertentie
Rath Doodeheefver ontwerpers en fabrikanten van behangselpapier^
Toon Hermans heeft zichzelf gister
avond voor het Amsterdamse publiek in
zijn nieuwe one-man-show In het Eeidse-
pleintheater gepresenteerd als de „Lichte
Muzeman" en daarmee inderdaad zijn
eigen plaats onder de Nederlandse caba-
ratiers duidelijk aangegeven. Deze rasar
tiest dient de lichte muze maar dan ook
wel zo met hart en ziel, dat het door hem
heel serieus gemeend en gevoelig liedje
als „Ik hou van jou, zolang mijn hart
blijft kloppen Jacqueline" door het pu
bliek met lachschaters ontvangen wordt.
Toon heeft bekend op een persconferen
tie, na de voorstelling, dat hij de eerste
maal, toen dat gebeurde in Gent en Ant
werpen, waar hij zijn show enige weken
geleden ten doop heeft gehouden, zich erg
beledigd heeft gevoeld. Maar hij heeft
zich er nu bij neergelegd.
Dat zal Hermans ook wel moeten, want
alles wat hij doet, zegt of zingt, is nu een
maal mal. Gelukkig niet alleen mal. Zijn
woordspelingen zijn meermalen heel spits
en raak getroffen, zijn visuele „gags"
dikwijls onovertroffen en zijn liedjes
meestal zo levensblij en lichtgetind, dat
het Iedereen zijn zorgen doet vergeten. In
zijn bijna tweeënhalf uur durend optre
den waren enkele heerlijke hoogtepunten,
zoals voor de pauze de „Ballade van het
moeilijke begin", de komieke Franse taal
les, het sprankelende zwerversliedje „Je
te salue, mon soleil" en de koddige sa
menspraak met Toons charmante assisten
te Phillis Laie over Shakespeare, gevolgd
door een raak toneelstukje over „Sybille
en d'r derde man".
Na de pauze troont de cabaretier op
zijn „kolderzolder" of Schlagerij", en tus
sen een hoop nuttige rommel boeit hij an
dermaal het publiek met zijn internatio
naal fijnzinnig liefdesliedje „You are, Sie
sind, voi's êtes", laat hij de zaal slap lig
gen door voor twee minuten goochelaar
te spelen, met een feestneus op nietszeg
gende redenaars of fanfareledèn te imite
ren, of als ballonnenkoopman(?) zich te
keren tegen het „zwarte chanson".
Toon houdt van klanknabootsingen en
ditmaal heeft hij die verwerkt in een
Frans, Amerikaans en Italiaans liedje,
welke door de zaal gretig meegezongen
worden.
Als geheel leek ons deze one-man-show
die zoals men weet, een voorbereiding is
op Hermans' buitenlandse tournee van
iets minder grandioos gehalte dan zijn
vorige, maar het kan natuurlijk zijn, dat
de herinnering aan die grootse première
van zulk een zwaar artiestenkarwel vorig
jaar, te veel verwachtingen heeft gewekt.
Het Leidsepleintheater heeft de kunste
naar, zijn medewerkster en het muzikale
trio, dat voortreffelijk secondeerde, ovatie
op ovatie gebracht, en allen uitbundig in
de bloemen gezet. En Toon zou Toon niet
zijn, als hij nog niet eens met een ex
traatje gekomen was: een heel mooi lied
je over Amsterdam in de zonneschijn.
Tot half juni blijft de one-man-show ln
Amsterdam, Dan gaat Hermans met zijn
internationaal programma eerst naar
het Raymundtheater in Wenen en vervol
gens naar München.
Aanleiding tot deze blikverruiming tot
over de grenzen Is zijn optreden vorig
jaar voor de Nederlandse televisie ge
weest, waaruit contacten met het buiten
land zijn gegroeid. Hoelang de cabaretier
wegblijft weet hij niet. Misschien een
maand of vier" en als het meer wordt,
doe ik het niet met opzet". Zo mogelijk
wil hij in de toekomst ook naar Frankrijk
en Engeland en uiteindelijk ligt het in
zijn >edoeling een show te maken die hij
in ieder land kan brengen. Filmpiannen
zijn ?r ook al. „Maar het scenario dat men
in München, waar ik destijds een geslaagd
proefoptreden heb gehad, aanbood, beviel
me niet. Ik heb nu zelf een scenario ge
schreven en wacht af hoe daarover ge
oordeeld wordt". Nederland zal Toon met
zijn heerlijke conférences en zijn gekke
coiffure straks dus een tijdje moeten mis
sen. Alle reden om voordien in Amster
dam afscheid van hem te komen nemen.
W.
geraakt. Kort nadien kwam het hout
Rotterdam terecht. De Amsterdamse fir'
ma verkocht het nu zelf aan een and®'
en zou dus feitelijk de voor het hout on''
vangen 5100.- aan de Russische assura'
deurs hebben moeten overmaken. De ver-
dachten wisten dit bedrag echter op °f,
volgende wijze .in de wacht te slepen. Tf,
stelden een volkomen gefingeerde bri®*
op aan een persoonlijke zakenrelatie W®'
wetende, dat de directie des avonds
brieven in de vloeiboeken praktisch of'
gelezen signeerde en de kopieën parafeef'
de, legden zij de brief in zo'n vloeibri;
en kregen deze prompt officieel geteken®
terug. De brief werd nimmer verzond®1^
maar op grond van de geparafeerde k®'
pie maakte de te goeder trouw zijn8
boekhouder 5192,74 over op de bankt®'
kening van de hierboven genoemde r«'
latie. „Ik heb zelf geen bankrekening
daarom heb ik een bedrag van 5192.'
dat ik te goed heb op Uw rekening lat8'
overmaken", schreef een der verdacht®1'
aan de relatie. Toen het geld op
bankrekening gestort was, verzocht hij
relatie het gemakshalve op de giroreK®
ning van zijn medeverdachte te stort®8:
Voor zijn moeite liet hij de relatie Is
behouden.
Tenslotte was de beide verdachten
verduistering van 2500.- ten laste ée'
legd, die zij door middel van een chèfl^
aan toonder hadden opgenomen bij een fir.'
ma, die weer een andere partij hout b8
gekocht.
Uit opmerkingen van de president bl®®^
dat er nog veel meer knoeierijen 8L
het licht zijn gekomen. Behalve de tw
verdachten, waren ook andere person8®1-
leden aan de tand gevoeld. Een van h®
begon tijdens de zitting op de publi®^,
tribune plotseling de president toe te T0^
pen, dat zijn manipulaties hier niet
zake waren en niet moesten worden ooff®.
somd. Op bevel van de president W®'1
hij van de zitting verwijderd.
Het vooronderzoek naar twee and®1?;
duistere zaken liep vast. Wegens gebr®
aan bewijs werden zij geseponeerd.
directie heeft aanvankelijk de justi"
buiten deze knoeierijen willen laten". 8,l
dus de president, „omdat zij, hetgeen '7
kan begrijpen, de vuile was niet buit®,
wilde hangen". Ook kwamen telkens ®8
kele meisjes ter sprake, die op het k8<1
toor werkten en die soms opdrachten v®
de verdachten moesten uitvoeren. „W
derlijk hoe gedwee die meisjes in dat b®'
drijf allemaal zijn", was een opmerkt®'
van de president.
De uitspraak volgt op 17 april af-
(Advertentie)
verbouwingen
VOORHAVEN 101 «TEL 34971 ROTTERDAM
Zaken zijn Zalen
8).
Zij en geen ander. Ik ken haar. Blijkt mijn on
derstelling juist, dan hoef je ook niet te vragen, wie
achter het bureau „S.O.S." zit. Vervloekte pech, dat
Horn zo heet gebakerd is! De arbeiders lieten een
deel van hun eis vallen; met wat goede wil van weers
zijden was wel een oplossing gevonden.
Ik betwijfel het. De algemene opinie is, dat Horn
met een dag of wat toegeeft. Je kent de Soroeërs
niet. Grote kinderen, die graag geloven wat ze wen
sen. Ze wanen zich hele helden nu ze gaan staken.
Ring en Ravn zijn eerste klas schoeljes. Waren zij
er niet geweest, dan was het nooit zover gekomen.
Ik weet het niet, Larsen, maar ik vrees, dat we aan
de vooravond van de nodige poppenkast staan.
Ik zal eerst een paar informaties in Kopenha
gen inwinnen, daama steek ik een visite bij Hom
af. Misschien lukt het mij hem tot ander inzicht te
brengen.
Dan neem ik mijn h'oef voor je af. Jensen zei
het op een toon, die geen twijfel liet of hij was er
zeker van, de hoed op het hoofd te zullen houden.
De telefoongesprekken met Kopenhagen namen nog
al wat tijd in beslag. Larsen kwam bovendien min
der te weten dan hij had gehoopt, doch wat hem kon
worden meegedeeld was niettemin voldoende om zon
der restrictie Horn's handelwijze als onberaden en
gevaarlijk te stempelen. Ondanks het ver gevorderd
uur,begaf hij zich naar de woning van de fabri
kant. Ellen deed open.
Als u komt om vader te spreken, Hr. Larsen,
zei ze bedrukt, hebt u een vergeefse wandeling ge
maakt. Hij wil niemand zien, zelfs mij niet. Zijn be
middelingsvoorstel is verworpen. Om negen uur werd
telefonisch medegedeeld, dat de alleruiterste eis tien
procent is. Alleen de oudste arbeiders, ongeveer
vijftig, hebben zich tegen staking verklaard. Vader
antwoordde woest, dat ze te kiezen hadden tussen
morgenochtend allen present of niet één man aan
het werk.
Weet u, dat hij zich met Kopenhagen in verbin
ding heeft gesteld voor werkwilligen?
Hij deed zowat de hele dag niets anders dan
met Kopenhagen telefoneren. Ook weer toen het be
sluit van de vergadering bekend was. Vader wei
gerde me elke Inlichting. Na het laatste telefoonge
sprek ging hij naar zijn slaapkamer en snauwde,
dat hij voor niemand was te spreken, onverschillig
wie. Ik hoorde, dat hij de huishoudster opdroeg, mor
genochtend om half vijf zijn ontbijt gereed te heb
ben.
—Uw vader is voornemens, hoog spel te spelen,
Froken Horn. Een spel, dat hem wel eens véél duur
der kan komen te staan, dan inwilliging van de ge
stelde eis, al ben ik de laatste om de handelwijze
van de arbeiders goed te keuren.
Hij laat zich door Fru Runge opwarmen. Vindt
u het niet bar, dat vader mij overal buiten houdt,
maar wel voortdurend met haar praat? Inger is
ontegenzeggelijk mooi en charmant; toch ben ik in
het geheel niet op haar gesteld. O, ik weet, dat va
der nog niet te oud is om te hertrouwen, maar de
hemel beware me voor een stiefmoeder als Fru Run-
ge!
Lang duurt het niet meer, Froken Horn, of Soroe
is van haar bevrijd.
Ellen schudde het hoofd. Tegen ons heeft ze er
met geen woord over gesproken, dat ze van plan zou
zijn te vertrekken. Was het maar waar! Ze hitst
vader tegen zijn arbeiders op. Ik vind de manier,
waarop ze hem behandelen, in één woord dun,maar
ik vergeet niet, dat ze zijn misleid. Fru Runge ha
mert er op, dat hij er niet één moet terugnemen.
Ik zal voor haar geïntrigeer een stokje steken,
Froken Horn, Waar is ze?
In de huiskamer. Ik wil haar niet zien, het is
me onmogelijk.
Ellen ging naar haar boudoir.
Larsen bedacht zich een ogenblik; toen trad hij de
huiskamer binnen. Fru Runge zat op de divan, haar
uitverkozen plekje. Zij las een roman, die zij dicht
klapte, zodra ze de bezoeker zag.
Ieder had ik kunnen verwachten, behalve u, be
groette zij hem met een geforceerd glimlachje.
Kan ik me voorstellen. Omhet heel kort te ma
ken, ik weet nu met welk doel je naar Soroe kwam.
Kijk eens aan! Je blijkt meer aan mij te den
ken dan ik aan jou!
Om Niels Hom te bewerken zich met het. bureau
„S.O.S." in te laten. Ik heb vernomen, dat het een
onderneming van je vriend Poul Lynge is, een even
verachtelijk sujet als jij.
Fru Runge maakte .een gebaar van verveling. In
geen jaren heb ik van hem gehoord.
Je liegt. Jij bent nog altijd een handlangster.
Hoe zou je het vinden, Larsen, als jij je met je
eigen zaken bemoeide? informeerde zij hooghartig.
Dit zijn mijn zaken. Daarom grijp ik in. Je pakt
je bullen en vertrekt morgen met de eerste trein.
Gisteravond stond je me een termijn van drie
dagen toe. Eén is pas voorbij. Maar om even dui
delijk te zijn als jij, ik ben helemaal niet van plan te
vertrekken. Wel in d'e allerlaatste plaats op jouw
commando.
Je zult doen wat ik zeg! Knoop dat in je oor,
Jytte Hjort.
Zij lachte hem in zijn gericht uit. Even keek Lar
sen haar aan, dan schokschouderde hij en verliet het
huis.
Op weg naar Jensen kwam hij verscheidene groep
jes stakers tegen. De mannen deden uitgelaten; som
migen was het aan te zien, dat zij gedronken had
den. In de regel bezondigden zij zich daar niet aan;
matigheid behoorde tot de Soroese deugden. De sta
king had hun echter het hoofd op hol gejaagd. Een
staking was iets nieuws voor hen, iets dat zij tot nu
toe alleen van horen zeggen of uit de krant ken
den. Enkelen leken opgewonden kinderen, zo zeker
waren ze van hun triomf. Eén hunner hield hem staan
de.
Ha, Hr. Larsen! Al gehoord? We hebben er
maar eens een paar dagen vakantie van genomen!
Ik betwijfel, of jullie vrouwen er ook die zonni
ge kijk op hebben, vriend!
Zult u gewaar worden als we een dikker week
loon neertellen! Binnen een paar dagen geeft de baas
toe. Hij begon al met de helft aan te bieden. De rest
volgt.
Larsen liep door. Daar hij de bedrijfsleider niet
thuis trof, liet hij een boodschap achter. Hij nam een
paar uur slaap en was om kwart voor vijf bij het sta
tion in afwachting van de werkwilligen uit Kopen
hagen. Weldra voegde Jensen zich bij hem. De spe
ciale trein arriveerde met enige vertraging. Nauwe
lijks was het eerste contingent stakingbrekers op het
plein verschenen, of de bedrijfsleider riep ontsteld uit:
Grote goden! Kijk eens, wat Hr. Horn op Soroe
loslaat!
De stroom hield een poosje aan. Het was inder
daad geen elite gezelschap dat naar de fabriek op
marcheerde. Er zat niet de minste orde in de troep;
de kerels liepen in rijen van vier, vijf of zes, net
naar het hun uitkwam. Van menigeen kon het geen
lopen worden genoemd; het was waggelen.
Ja Jensen, zei Larsen verbeten. Hr. Horn is sta
pel. Van nu af aan heeft Soroe opgehouden, een rustig
oord te zijn.
Er is één verontschuldiging, de baas wist niet,
dat ze hem zo'n zootje op het dak zouden sturen.
Dat kan nooit als excuus gelden. Hij had zich te
voren op de hoogte moeten stellen. Het loopt op raus-
partijen uit, Jensen. De stakers zullen niet dulden,
dat dergelijke individuen hun plaatsen innemen.
Zou het niet meer tegen te houden zijn?
Larsen trok de schouders op. Een geluk bij een
ongeluk, dat de bende zo vroeg is gearriveerd. An
ders had je direct de poppen aan het dansen gehad.
Ik zal Hr. Horn onder het oog brengen, wat hij ge
daan heeft. Maar niet nu. Voor het ogenblik lijkt het
me verstandiger, hem uit de weg te blijven. Over een
paar uur, als hij tot inzicht gekomen moet zijn, dat
hij het paard van Troje heeft binnengehaald, dan wil
ik een hartig woordje met hem wisselen.
Met dit voornemen, begaf Larsen na te hebben
ontbeten, zich om acht uur op stap. Het bericht over
de aankomst van werkwilligen had zich als een lo
pend vuurtje door Soroe verspreid en in groepen
schoolden stakers voor de ingang van de fabriek sa
men. Larsen zag de toekomst donker in, tenzij het
Horn duidelijk was geworden, welk koopje „S.O.S."
hem had geleverd en zich liet' overreden, de bende
met een week loon naar Kopenhagen terug te zen
den.
Op enige afstand van de fabriek hield een politie
agent hem aan. U doet beter, niet verder te gaan,
meneer. De stakers zullen u niet laten passeren. Ze
zijn in een allesbehalve gemoedelijke stemming.
Ik kan het ze niet kwalijk nemen, agent. Hr.
Horn is wel wat hard, van stapel gelopen met het
werven van werkwilligen. Hij had wijzer gedaan, de
onderhandelingen niet zo botweg af te breken. Tot
dusver geen ongeregeldheden voorgevallen?
Een stuk of wat keien gegooid. En op het ter
rein een schot gelost. Niemand gewond. Het is zo
als u zegt, het steekt ze, dat direct onderkruipers
zijn te werk gesteld. Christenezielen, waar heeft Hr.
Horn zó gauw die wonderlijke verzameling op de kop
getikt?
Het is mijn bedoeling, daarnaar te informeren,
agent. Maak je niet bezorgd. De arbeiders zijn op
mij niet gebeten.
Larsen liep naar de fabriekspoort. Hij was er een
meter of twintig van verwijderd, toen een groepje
stakers hem de weg versperde.
Wat moet dat? snauwde de woordvoerder. Je
hebt daarginds niets te maken, verstaan?
Jesper trad naar voren. Het is Hr. Larsen, Horn's
nieuwe secretaris. Hij kan passeren.
Mij een zorg wie het is! Hij staat aan de kant
van de kapitalisten, van de arbeidersvijanden, dat
is me, voldoende!
Luister eens hier, jongens, zei Larsen gemoe
delijk. Al hebben jullie roekeloos gehandeld, toch trek
ik één lijn met jullie. Hr. Horn heeft een grote fout
gemaakt. Dat wil ik hem vertellen. Misschien is hij
voor rede vatbaar en stuurt hij de troep naar Ko
penhagen terug.
In orde. Hr. Larsen. Jesper maakte ruim baan
voor hem.
De poort was gesloten. Eerst na herhaald beuken
werd ze op een kier geopend. Een ongure tronie staar
de Larsen aan. Hij voelde zich wee worden van de
alcohollucht, die hem tegemoet kwam.
Wat moet je?
Ik ben Hr. Horn's secretaris. De patroon heeft
me ontboden.
De poort ging nu halverwege open en Larsen stap
te er vlug doorheen. Onmiddellijk werd hij beet ge
grepen door twee kerels, die hem zonder plichtple
gingen fouilleerden.
Geen wapen, rapporteerde een van hen.
Laat door.
Larsen stapte naar het directiegebouw. Zijn ge
dachten waren van weinig opbeurende aard. De ben
de voelde zich reeds heer en meester van het ter
rein; er zou heel wat komen kijken om ze goed
schiks weg te krijgen.
De deur van Horn's privékantoor stond aan en
zonder kloppen trad Larsen binnen. De fabrikant zat
achter zijn lessenaar; tegenover hem, de handen in
de broekzakken, een sigaar tussen de tanden, Ernst
Smidt.
Zo, zei Larsen grimmig. Ik blijk dus juist te zijn
ingelicht. Jij speelt tegenwoordig met Poul Lynge on
der één hoedje. Wel, verwonderen doet het me niet,
dat twee zulke uitgelezen schoeljes elkaar de broe
derhand hebben gereikt, Smidt.
XII
Een donkere gloed had langzaam Horn's wangen
gekleurd.
Je manier van begroeting is niet, al te beleefd,
Larsen. Dit is inderdaad Hr. Smidt. Hij vertegen
woordigt het arbeidsbemiddelingsbureau „S.O.S."
dat voor werkkrachten heeft gezorgd, nu mijn eigen
volk er de brui aan geeft.
U maakt zich toch geen illusies, dat dit bijeen
geraapt zootje in staat is, uw mensen te vervangen?
Horn streek zich over de kin. Hij zat wat met zijn
houding verlegen. Erg opwekkend zien ze er niet uit
daar heb je gelijk in, beaamde hij met tegenzin.
Maar om vriendelijke gezichten is het me niet te doen
geweest, wèl om flinke werkers.
Het juiste standpunt, knikte Smidt. Maak u niet
ongerust. Niemand hoeft me te leren, hoe ik me van
een gegeven opdracht moet kwijten.
Daarvan ben ik overtuigd, antwoordde Larsen
scherp. Hij wendde zich tot Horn. Stuur ze terug, van
waar zij gekomen zijn, meneer Horn.
En de krankzinnige eis van de arbeiders inwil
ligen?
Hr. Hom moet zijn financiële verplichtingen te
genover „S.O.S." naleven, onverschillig of de Kopen-
hagers blijven of subiet vertrekken, zei Smidt zoet
sappig. Op zijn verzoek zijn ze hier. Wil er van een
terugnemen van de stakers sprake wezen, dan ge
schiedt dit alleen op de oude voorwaarden. Natuur
lijk kunnen mijn mannen niet in een vloek en een
zucht de fabriek op volle kracht doen werken, maar
het zijn bekwame vaklui. Hun handen staan niet ver
keerd. En verondersteld, dat ze in capaciteit te kort
zouden schieten, dan nog heeft hun komst het ge
wenste effect: de Soroeërs murw te maken. Want in
de eerste plaats doen ze dienst als stakingbrekers.
Hr. Horn's arbeiders zullen gauw genoeg inzien, dat
ze niet onmisbaar zijn en de hemel op hun blote
knieën danken als ze terug mogen komen.
Het zou feitelijk meer zijn dan ze verdienen,
Larsen. Ik kijd nu al aanmerkelijk schade van hun
afdreigingstactiek. De bemiddeling van „S.O.S."
kost me tienduizend kronen; gezwegen van de spe
ciale trein. Eenzelfde bedrag was ik verplicht te
storten in een garantiefonds, waaruit werkwilligen
schadeloos worden gesteld, die van de zijde van de
stakers lichamelijk letsel hebben ondervonden.
Een bepaling, die altijd gemaakt wordt, me
neer. Maar het zal best loslopen, verzekerde Smidt
haastig. Mijn mannen is verboden, een voet buiten
uw terreinen te zetten. Wat de opmerking betreft
over een bijeengeraapt zootje, Hr. Larsen, dat u soms,
dat de braafste jongens als stakingbrekers dienst wil
len doen? Ze weten, dat zij voor de kans staan, een
paar kapotte benen of een kogel door het lijf te krij
gen. Misschien had u een paar ministers bereid ge
vonden dit karweitje tekomen opknappen. Zo'n bof-
ferd ben ik niet. Ik kan alleen kerels leveren, die hun
schoenen hebben versleten met vergeefs zoeken
naar werk enzó om een stuk brood verlegen zit
ten dat het hun een zorg is geworden hoe ze het ver
dienen. Maar kerels met stijvige knuisten en durf.
Natuurlijk, antwoordde Larsen sarcastisch. Met
een ruk keerde hij zich van Smidt af, Het is me
een raadsel, Hr. Horn hoe u zulke hulp kon aan
vaarden.
De fabrikant draaide in zijn bureaustoel heen en
weer. Opnieuw had hij het met zijn betere gevoelens
te kwaad, die hem voorhielden, dat hij zich op ver
keerde paden bevond en zich had laten overhalen
tot iets wat niet te rechtvaardigen was. Doch op
nieuw verhardde hij zich. Die toon staat me maar
matig aan, Larsen. Ze willen mij er onder hebben-
Goed. Dan zullen ze merken, dat ik tot het laatst
toe van me afbijt, en stevig ook. Het gaaf om mijn
zaak en een buitenstaander heeft me geen lesjes uit
te delen hoe ik handelen moet.
Smidt knikte triomfantelijk. Dat is tenminste taal
van een man. Hr. Larsen laat zich lelijk in de kaart
kijken; hij maakt gemene zaak met de stakers. Wan
neer het tegen een patroon gaat, zingen ze alle
maal hetzelfde liefde, Hr. Horn, van hoog tot laag-
Het zit hun in het bloed.
Jammer.dat je vriend Lynge er niet bij is,
Smidt, om te applaudisseren. Ja, waar hangt dit il'
lustere lid van de maatschappij uit? Moet hij voor
lopig achter de schermen blijven?
(Wordt vervolgd).