doek
witte
Oscar voor show op celluloid
En vele miljoenen voor
Mike Todd
Steeds meer Nederlanders naar
de bioscoop
WERELD
De moord in de kathedraal
O
Houdt de vuiie was binnenskamers
in drukinkt
Roman van Thomas Becketmartelaar
Groots rais-spel in
Amsterdam
Kameel schreeuwde als een bezetene
Nieuwe plannen van
Carol Reed
Nederlanders filmden
Rotterdam spande de kroon
Herdenking Wereld-
gezondheidsdag
„De twee zwaarden"
Gewillig publiek
Berg
VB
ZATERDAG 6 APRIL 1957
PAGINA 5
„OM PA EEN PLEZIER
TE DOEN"
V erfilming van „Destruction
W' en „Teil it on Drums"
Ca IN SUEZ-KANAAL
Sir Carol Reed zocht een jaar naar
nieuwe scenario's.
MARLèNE DIETRICH
WEER VOOR DE CAMERA'S
Zevenvoudige rol voor Alec
Guiness
In Tropenmuseum te A'dam
„Dis der volken", nieuwe
afdeling
Het lijkt wel of de spoorwegautoriteiten van dit kleine boek - een wtoHsche roman voi kieur
stille stadje m het lieflijke graafschap Kent geslachten-
lang alles hebben gedaan om wat men noemt de stof der
oudheid te bewaren. Of beter gezegd: ze hebben alles, maar
dan ook beslist alles nagelaten om deze stof weg te nemen
en het is daarom geen wonder dat die nu in vele dikke
lagen op de muren en vensters van het station ligt.
Het is alsof zij de reizigers, die van heinde en verre ko
men om de beroemde kathedraal te zien, op de proef wil
len stellen: wie deze proef doorstaat, zal veelvoudig wor
den beloond. Maar dat het een zware proef is, staat vast.
Het entree in Canterbury is bij avond werkelijk een beetje
griezelig. Het gaslicht brandt en de gore, grauwe muren,
met rare hokken en gangen en trappen doen werkelijk
Dickênsiaans aan het doet denken aan zijn beklemmend
ste bladzijden over vieze, armoedige achterbuurten, waar
de misdaad tiert. Deze stal, waarin treinen stoppen en ver
trekken, is afwerend, goor en ongezellig.
„Geen landverrader
Een der ingangen tot de kathedraal.
Religieuze dansen
Hans Roest
Droevig repertoire - beeld van onze tijd
Hans
van
en
„GIJ ZULT DE HEMEL
OPEN ZIEN"
Boeiend boek met gezochte
beelden
IL .1
WERELDNIEUWS
„Sh« ^an onze filmredacteur)
I>1aats»WInan Mike Todd, wiens boven-
Bav*» epos ..Around the World in 80
ltréeir,aiZOjIs scmeld, dit jaar de Oscar
*«1 m beste film van het jaar (hoe-
SthiiniH-. dd zelf hardnekkig en waar-
le«naal tere?ht yolhoudt, dat het he-
Cellul»-^een *s' maar een sliow op
*eaoi»» b'iikt uitgekookte zakenman
ken 01? z°veel mogelijk partij te trek
lij n het door hemzelf misschien wel
be»p„ jSt verwachte voordeeltje dat deze
beeft onderscheiding hem biedt. Hfl
Veetn i Pannen om de film, die een
nog h'hssduur heeft van drie uur plus
In h ®n Pauze, in de herfst van dit jaar
ge„ jt* Londense Palace uit te bren-
v|ndt a KewÜz'8d. In plaats daarvan
gend» Britse première reeds de vol-
ter j. hiaand plaats in het Astoria-thea-
plaa,an Charing Cross-road, dat 1.474 zit-
de «»SeB heeft en dat eigendom is van
0*ank-»rganisatie.
ter]j. ang3 heeft Michael Todd in de let-
een ,en figuurlijke zin van het woord
Par:- "v"egend" bezoek gebracht aan
ter orn daar uit te zien naar een thea-
Pri'ize aar ziin *Um, die niet alleen alle
een wegsleept, maar die hem ook tot
kUn zeer rijk man heeft gemaakt, zou
p.en worden vertoond.
SÜ'eh ravond" aldus vertrouwde hij Art
dje "Wald, een Amerikaanse journalist,
die iachtgebied heeft in Parijs, bij
he]„ e®enheid toe, „dachten we over de
film Wereld 75 miljoen dollars aan de
ben verdienen, maar vanmorgen heb-
Bet We de cijfers weer moeten herzien.
den'>zullen er wel honderd miljoen wor-
hien°eve.e' mlli°en er n°S eens zijn geko-
„A-' sinds bekend is geworden, dat
Wonn Ebe World" de Oscar had ge-
te -„?n' is natuurlijk niet bij benadering
gChatten.
ti^.fht u hierheen gevlogen met uw par-
Se fiere vliegtuig?" vroeg de Amerikaan-
I Urtialist belangstellend.
er"d aarom?" luidde de wedervraag. „Zijn
dinKp noS andere vliegtuigen? Sommige
eeQvn kan ik me hegrijpen, maar het is
vlje„?udig ondenkbaar zonder je eigen
j^gtuig naar Europa te komen".
Todd kijkt tegenwoordig niet op
'r°Uwar armzalige dollars. Dat hoeft hij
Vê-V]^ens niet te doen. Behalve een pri
eel p^Sluig heeft hij een Frans Hals en
bjjfl'ssarro gekocht, een jacht voor de
stejjp^llsmdse Zee, een Rolls-Royce en een
Bat kostbare halssnoeren.
ty6e T is vroeger wel eens anders ge-
vati Want mr. Todd heeft in de loop
1h°eiPin veeE hewogen leven in heel wat
Zijn e financiële situaties verkeerd.
Piotselinge rijkdom heeft hem echter
be<j."Uzelf uitdrukkelijk verzekert, niet
den ven, maar heeft wèl al zijn vrien-
bedorven.
hejpj heb nu niemand meer om me te
knagen" klaagde hij. „Als ik nies of
"Wi houdt iedereen onmiddellijk; zijn
iedg Ik ben een zeer gevoelig mens en
ki>,oLe6n is bang om mijn gevoelens te
Es«n".
^ik| ToddJriik is geworden, wil hij
rond zichzelf scheppen.
„Verhaaltjes over arme jongetjes die
haar ean iaar op zoek ziin geweest
Itaed n~euw,e verhalen, heeft Sir Carol
se„ Fngelands voornaamste filmregis-
ste er tenslotte twee gevonden. Het eer-
Saj yyrhaal, dat hij zal verfilmen is Ni
tty. Balchin's „Destruction Test". Het
be„aae. dat onmiddellijk daarna aan de
(Va„V ,^?mt, heet „Teil it on the Drums"
ft bj llUv t vil 1 t U1J
>1nï? het met de trommen) over de ont-
"lnS van diamantmijnen in Kimber-
die Britse acteur Laurence Harvey ver-
steji. °P het ogenblik een miljoen pond
hij .,ln§ ƒ10.000.000,-) per jaar. Dit hdbft
h°°rnamelijk te danken aan zijn succes
Ir, toneelstuk „The Country Wife",
nieuwste film „The Truth about
^eh"?n," '"De waarheid over de vrou-
|ehsn Ugt hij niet minder dan zes te
stis e*sters> onder wie Julie Harris, de
6 actrice Edwige Feuillère, Eva
sn Diane Cilento. Daarna komt
»The
vijari .,Si:lent Enemy" („De zwijgende
°htnjS een film over kikvorsmannen en
I'.Öoq dlijk daarna „Out the Back Door"
111 (Ur de achterdeur"), waarin hij een rol
van Marlon Brando speelt,
dat j etlclien is het toneelstuk „Het Ei",
hsm 11 Parijs enorm succes heeft, voor
??ngekocht. Hij zal er in Londen en
*ork de hoofdrol in «pelen.
he^llon Films te Voorburg, de onder-
Gera 8 van de filmers Ted de Wit en
rehfilm ÏEaucamP heeft, behalve een kleu-
yaart °ver de Nederlandse zeesleep-
th pr'QP0k een documentaire kleurenfilm
derj duktie over het werk van de Ne-
Te<j dse bergers in het Suez-kanaal.
de s de Wit die het scenario schreef en
vt>er(j Pccvisie over de verfilming heeft,
lep v besprekingen met de autoritei-
5ij e an de Egyptische Kanaalmaatschap-
Sepg Ble't die van de UNO, onder wie
bii^g aE Wheeler, waarna hij toestem-
Verjjj kreeg o.n de werkzaamheden te
unden e?' Cameraman Eddie van der
'i ho, 7,ie reeds meer dan een maand
aantal Snezkanaal verblijft, heeft een
Van ri 7Üer Slaagde opnamen gemaakt
Bezp f.erSirlg der laatste obstakels.
>.3oUrjr Bhn, uiteraard niet bedoeld als
Van k? za] een uniek beeld geven
der"lanrit gigantische werk, waarin Ne
"d zulk een groot apndeel had.
e>lC ^*etrich voor het eerst sinds
weer voor de filmcamera's,
rijk worden, zijn hopeloos ouderwets. Mijn
persagenten hebben me afgeschilderd als
een straatjongen uit Chicago, die het ver
bracht in de wereld. Maar er is niemand
meer, die een steek geeft om zulke klets
praatjes. De legende, die ik nu ingang
wil doen vinden en daarbij kunt u me
helpen is, dat ik ben geboren met een
zilveren lepel in mijn mond, voorbestemd
om miljoenen te erven zowel van vaders
als van moeders zijde.
Pa en ma wilden, dat ik in het spoor
weg- of bankbedrijf ging of een ander
beroep koos, waarbij de familie belangen
had, maar ik zei pa, dat ik in de show
business wilde. Hij gaf me een miljoen
dollars en in minder dan tien jaar was
ik mijn schuldeisers een half miljoen dol
lars schuldig. Dat is nu eens een verhaal
van een rijk jongetje, dat arm werd en
het is nog nooit verteld".
Op de vraag naar zijn verdere plannen
verklaarde Mr. Todd, dat hij films zal
blijven maken, tot hij tot ambassadeur
wordt benoemd. Geld alleen is voor hem
niet genoeg,' hij wil ook verantwoorde
lijkheid.
„Mijn pa heeft zich nooit met de poli
tiek willen ophouden, maar hij had er
geen overwegend bezwaar tegen, dat ik
lid werd van het corps diplomatique, als
ambassadeur wel te verstaan. Pa heeft
me altijd gezegd, dat hij, als ik de show
business er aan wilde geven en ambas-
I
Zevenvoudige filmrol voor Alec
Guinness
sadeur worden, in dat nieuwe avontuur
tien miljoen zou steken. Ik denk, dat ik
het maar zal doen om hèm een plezier
te doen. Tenslotte heb ik al bewezen, dat
ik best op mijn eigen benen kan staan".
Hoewel we nog pas verleden week heb
ben verklaard, geen geestdriftige lezers
van jaarverslagen te zijn, moeten we nu al
weer bekennen met belangstelling kennis
te hebben genomen van de cijfers in het
verslag, dat de Nederlandse Bioscoop
bond over 1956 heeft gepubliceerd.
Uit dit ♦•■pografisch fraai verzorgde ver
slag bliikt. dat de gang van zaken in
1956 voor het filmbedrijf niet onbevredi
gend is geweest. Het aantal bezoekers
steeg namelijk met 3.915.000 (5.9 pet) ten
opzichte van het voorafgaande jaar, een
niet onaanzienlijke vooruitgang in verge
lijking met de jaren 1955 en 1954, toen de
stijging tot resp. 1.5 en 2.2 procent be
perkt bleef.
In tegenstelling tot 1955 was er in het
verslagjaar ook een toeneming van het
bioscoopbezoek m Amsterdam en Den
Haag. Percentsgewijze boekte echter Rot
terdam van de drie grote steden toch nog
de grootste vooruitgang.
Het aantal permanente bioscopen in
Nederland is thans 531 met 252.000 zit
plaatsen. Het aantal reisbioscopen be
draagt 17, het aantal filmverhuurkanto
ren 38 het aantal filmfabrieken 12 en het
aantal filmoroduktiezaken 28.
De invoer van hoofdfilms, die van 497
films in 1946 bijna onafgebroken daalde
tot 404 in 1954 en het jaar daarop weer
steeg tot 449, nam in 1956 verder toe tot
485. Het aantal kleurenfilms steeg van
222 tot 235, maar het aandeel van deze
films in de totale import liep van 49.4
procent terug tot 48.5 procent. Daaren
tegen nam het aantal kleurenfilms in de
Europese produktie met bijna 42 procent
toe.
Het Europese aandeel in het bioscoop-
prog-'amma steeg van 43.44 pet in 1955
tot 46.26 pet in 1956, wat betekent, dat
dit aandeel van 1949 af. toen het slechts
27.75 pet bedroeg, bijna onafgebroken
omhoog is gegaan. Voor de verschillende
landen bedroegen de percentages: Enge
land 8.18 (8.20), Frankrijk 10.85 (11.49),
Italië 10.25 (8.58), West-Duitsland 11.96
(8.92), Nederland 1.77 (1.64) en de ove
rige landen 3.24 (4.50).
Het totale Nederlandse bioscoopbezoek
in 1956 bedroeg 69.940.000 personen te
gen 66.025.000 in 1955.
Voor het eerst sinds 1951 zal Marlène
Dietrich weer in een Hollywood-film op
treden. De titel van de film, die oor
spronkelijk in Londen zou worden ver
vaardigd, luidt „Witness voor de Prose
cution" („Getuige voor het O.M.") Tyro
ne Power en Charles Laughton zullen
haar tegenspelers zijn.
Alec Guinness, pas terug van de ont
beringen in een Japans krijgsgevange
nenkamp op Ceylon (voor een film na
tuurlijk), is tot de ontdekking gekomen,
dat hij in „Barnacle Bill" een nieuwe
Ealing-komedie niet één, maar zeven rol
len zal vertolken, wat hem best is toever
trouwd, want hij deed zo iets al eerder
in „Kind Hearts and Coronets". In deze
nieuwe komedie speelt hij de rol van
vlootkapitein, die bang voor de zee is, en
tegeliik diens voorvaderen, onder wie een
„Zweefvliegtuigen" en „Land-
bouwvliegtuigcn", door Hugo
Hooftman Uitg. N.V. Uitgeve
rij „De Kern", Amsterdam.
In het boekje „Landbouwvliegtuigen"
vertelt de luchtvaart journalist Hugo
Hooftman maar bitter weinig over de
landbouwvliegerij als zodanig en 't is dan
ook een vrij dorre opsomming geworden
van verschillende soorten vliegtuigen die
in de landbouw worden gebruikt. Het
is stellig geen werkje waar men eens voor
gaat zitten om het te lezen. De uitgave
over zweefvliegtuigen biedt de lezer iets
meer, doch is over het algemeen van het
zelfde gehalte als het voorgaande.
De uitvoering van beide boekjes is zeer
verzorgd en het fotomateriaal, dat de
schrijver publiceert is alleszins het, be
kijken waard.
W. H. M. van B.
„Hoe hoog is de lucht", door
Ellen Wales Walpoli Uitg. De
Toorts, Haarlem.
Men kan erover twisten, of juist deze
kindervragen het best voor een bespre
king in aanmerking komen en ook of
de gegeven antwoorden allemaal in de
roos schieten, maar het heeft weinig zin
hierover van gedachten te wisselen. Het
is een aardig boekje, dat aan de ouders
kan leren, hoe zij in het algemeeh op de
vragen der kinderen moeten reageren.
Vooral de inleiding zij ter lezing aanbe
volen.
Prof. dr. Nic. Perquin
(Van onze Amsterdamse redactie)
In het Tropenmuseum te Amsterdam
zal dinsdag a.s. de Wereldgezondheidsdag
worden herdacht tijdens een officiële bij
eenkomst, waarop o.m. minister Suurhoff
het woord voert. Er zijn nog vier andere
sprekers, die allen bepaalde facetten van
het wereldvoedselvraagstuk en de wereld
gezondheidsproblemen belichten. Die mid
dag wordt in het museum ook een
nieuwe permanente tentoonstelling ge
opend, getiteld „Dis der volken". In kort
bestek maar op suggestieve wijze is op
deze expositie aandacht besteed aan het
geen voedselvoorziening eigenlijk zeggen
wil, nl. de mens én zijn voedsel in sociaal
economisch en fisiologisch-pathologisch
opzicht. Op deze nieuwe afdeling van het
Tropenmuseum komen wij nader terug.
f
De plaats, waar St.-Thomas werd neergeslagen.
- Li... 1 xr i en met levendige taferelen. Het leven van
Wie echter de moed heeft uit te stappen
en via griezelige holen het station te ver
laten, moet ook nog door tal van donkere
straatjes heen dringen. Dan pas is hij in
het stadje, dat in de geschiedenis van
Engeland een zo beslissende plaats heeft.
Hier hebben zich aangrijpende drama's
afgespeeld, waarin koningen, aartsbis
schoppen, intriganten en opportunisten de
hoofdrol vervulden.
leiden tot een onherstelbare breuk en
ook hier bleek weer, hoe klein Thomas kon
zijn in het kleine, maar hoe groot en held
haftig als het om ernstige zaken, de Kerk
of het recht betreffend, ging.
Natuurlijk viel Thomas in ongenade en
vanaf dat moment was hij ten dode opge
schreven. Toen pas toonde hij zich in zijn
volle grootheid en vastberaden trad hij de
marteldood tegemoet. Gewapende mannen,
handlangers van de koning, drongen de
Een der meest aangrijpende gebeurte- kathedraal binnen. Dit moment vertelt
nissen is wel geweest de moord in de ka- Alfred Duggan als volgt:
thedraal. In 1170 werd Thomas Becket. I Waar is Thomas Becket?" riep een
aartsbisschop van Canterbury, hier op i spottende stem. „Waar is Tom de Lon-
laaghartige wijze doodgeslagen. De Engel
se romanschrijver Alfred Duggan heeft 'n
roman over het leven van deze merkwaar
dige figuur geschreven, „God and my
right". In een zeer goede Nederlandse
Thomas staat evenals dat van zijn
naamgenoot Thomas More, enige eeuwen
later in het teken van de strijd tussen
kerk en staat. Hij was een uiterst spec
taculaire figuur, een man van uitersten,
soms schijnbaar een zwak mens, maar
als het er op aankwam was hij onbuig
zaam en onvermurwbaar.
Aanvankelijk was hij niet alleen de raad.
gever maar ook de vriend van koning Hen
drik. De koning zag tenslotte in Thomas
een spion om de Engelse geestelijkheid
naar zijn hand te zetten, en hij benoemde
zijn vriend in 1162 tot aartsbisschop van
Canterbury en primaat van de Kerk van
Engeland.
Maar wat hij niet verwacht had, ge
schiedde. Thomas, prachtlievend en ver
kwistend, verloor zich niet aan deze zwak
heden. Zodra hij bemerkte waar Hendrik
heen wilde, zette hij zich schrap. Dit moest
het was Reginald Fitzurse, zijn gezworen
vazal. De hoon van zulk een misdadiger,
die het zwaard had getrokken tegen zijn
eigen heer, was meer dan hij kon verdra
gen. Hij draaide zich om en riep: „Hier
ben ik, geen landverrader, maar priester
en aartsbisschop".
Thomas kreeg een laatste kans: als
hij de wensen van de koning inwilligde,
zou hem geen onheil geschieden. Maar on
middellijk antwoordde hij vastberaden,
dat hij de dood verkoos boven ontrouw
aan zijn ambt. To-en sloegen de mannen
toe.
In een kleine kapel in de kathedraal is
op de plaats, waar Thomas werd neerge
slagen, een gedenksteen met een klein
borstbeeld aangebracht. „Thomas Beckert
denaar, Tom de zoon van de huidendro-
ger?" De spottende stem bleef maar be
ledigingen roepen. Toen riep iemand met
meer ernst: „Waar is Thomas de land
verrader?" Thomas herkende die stem
vertaling is deze roman uitgekomen in de
Prisma-reeks van Het Spectrum.
Het is een zeer boeiend geschreven
Er is in onze tijd een streven merk
baar tot modernisering van de liturgie
en verschillende grote wijzigingen zijn in
de laatste jaren tot stand gebracht. Zo
pas nog weer een wijziging in de huwe-
lijksritus voor de Nederlandse Kerkpro
vincie. Toch zijn de liturgisten het er
vrij unaniem over eens dat men beter
doet het katholieke volk vertrouwd to
maken met de huidige eeuwenoude litur
gie dan te trachten de (steeds wisselende)
smaak van het publiek te volgen. Op het
Liturgisch Congres dat in 1955 te Mün-
chen werd gehouden, drukte een spreker
het zo uit: „De eredienst mag geen ge
sloten werkelijkheid blijven, waarbij Bet
volk verhongert aan rijk gedekte tafels".
Geheel in de lijn van deze opvatting ligt
de poging van pater Michael O.F.M.Cap.
om in een groots opgezet en gemonteerd
Misspel (dat hij de naam gaf „Paaasiaal
des Heren") het kerkvolk beter vertrouwd
te maken met en het groter liefde te geven
voor het onvergankelijk schone en ver
heven Misoffer. Hij legt hierbij de na
druk op MisOFFER, omdat teveel ge
lovigen inzake het begrip „Eucharistie"
onmiddellijk en bij uitsluiting denken aan
H. Hostie en Communie met veronacht
zaming van de grote betekenis, welke
het OFFER heeft.
Voor de samenstelling van zijn spet
heeft pater Michael geput zowel uit de
gedichten van Vondel als van Gezelle en
Gabriël Smit en veel van de zeer oude
liturgie werd er in verwerkt. Daarnaast
ook muziek en dans. De muziek is voor
een deel van de bekende Franse pater-
Jezuiet Joseph Gelineau, n.I. de vaste ge
zangen uit diens mooie „Messe Responso-
riale". De uitvoering van deze gezangen
is voor het bisdom Haarlem een pre
mière en voor zover wij weten, werden
ze slechts eenmaal eerder in Nederland
gezongen. Behalve drie beroepsspelers
Frans 't Hoen als Christus-Priester in de
voorstelling morgenmiddag om half drie,
die in de avond-opvoering wordt ver
vangen door Gerard Heystee; mevrouw
Joop Enkelaar-Keesen uit Amersfoort als
Ecclesia docens (de onderwijzende Kerk)
en Julia Wobben uit Enschede als Eccle
sia orans (de biddende Kerk) is een
zeer groot aantal parochianen van alle
leeftijden in het spel betrokken, omdat
pater Michael van mening is, dat men
sterker beïnvloed wordt door iets waar
aan men deel heeft dan door een spel,
waarnaar men mag' kijken. Ook een
groot gemengd koor werkt aan de opvoe
ring mee.
Religieuze dansen uitgevoerd doof
een groep meisjes van verschillende Am
sterdamse studio's o.l.v. Rosemarie Roos-
kens, eerste assistente van mevr. Stiné
van Driel-Van Leeuwen zullen de ge
voelens welke de katholieken tijdens de
uuiatucau ddiigcuiacui, xiiuiucta ocl.jvcjl i,
archbishop, saint en martyr, died here vaa Bturgische plechtigheden
Tuesday 29th December 1170", staat er
in gebeiteld.
In de hof rondom de kathedraal, waar
de tijd is stil blijven staan, heb ik het boei
ende boek van Duggan gelezen. Ik geloof,
dat hij de sfeer zeer goed heeft aangevoeld
en weergegeven; en naar ik hoorde, is
zijn boek historisch volkomen betrouw
baar. Soms zijn gesprekken en beschrij
vingen wel een beetje te lang in de ver
taling hadden die gerust geschrapt kun
nen worden. Het geheel zou er beter door
zijn geworden.
moeten bezielen, op schone en verheven
wijze uitbeelden. Het overgrote deel der
medespelenden gaat gekleed in fraaie
veelkleurige gewaden, welke door de Til-
burgse firma J. A. Verbunt werden verv
vaardigd naar ontwerpen van de Bra
bantse kunstenaar Luc. van Hoek.
Er zijn van dat „Paasmaal" al opvoe
ringen geweest in alle delen van het land,
hoewel het spel sindsdien al weer ver
schillende malen gewijzigd is, vooral
sinds Gabriël Smit het literair wat ver
zorgder mSakte. Pater Michael wil trach
ten het spel ook in verschillende andere
Amsterdamse parochies opgevoerd te
krijgen. j. s.
(Advertentie)
Jhr. mr. C. J. A. de Ranitz, burgemeester van de Domstad, heeft de
Utrechtse gala-avond ter gelegenheid van de boekenweek aangegrepen om
in select gezelschap zijn hart eens te luchten over wat hij noemde het
„navrante repertoire", dat de toneelgezelschappen vooral de laatste weken
in Utrecht gebracht hadden.
De burgemeester zag in de troosteloze en uitzichtloze stukken een beeld
van deze tijd, waarin men kennelijk behoefte heeft de „vuile was" huiten
te hangen Hij sprak vervolgens de hartgrondige wens uit, dat in het
volgend seizoen meer prettige en ontspannende blijspelen „schone
lingerie" gebracht zouden worden.
Het is erg prettig dergelijke taal van
een vooraanstaand burgemeester te ho
ren. In Amerika schijnen de heren bur
gemeesters er niet eens meer behoefte
aan te hebben om de schouwburgen te
bezoeken. Als ergens het schouwburgbe
zoek de laatste tiental jaren is terugge
lopen dan is het wel in Amerika, onze
voornaamste leverancier in toneelstukken.
De liefde voor het toneel schijnt onze
Utrechtse burgemeester echter zo in het
bloed te zitten, dat hij er tot nog toe lie
ver de voorkeur aan geeft om een scherp
figuur uit het stenen tijdperk, een vriend protest te laten horen. Maar wat zal hij
van Drake en een scheepsgenoot van ka
pitein Cook.
Bing Crosby, die een massa geld pleegt
te verliezen op paarden, die niet hard ge
noeg lopen, verdient dat dubbel en dwars
weer terug met succesrijke films.
Hij heeft een aandeel van 25 pet. in
de winst op de film „High Society" (in
plaats van een honorarium en een goud
mijn in „True Love", dat hij met Grace
Kelly op de grammofoonplaat zong. Bo
vendien krijgt hij 25 pet. van de film
„Man on fire", een drama over een
gescheiden man. die zijn zoon onder zijn
toezicht geplaatst wil zien.
Zijn volgende film wordt een „musical"
met Stanley Dohnen als regisseur. Het is
niet uitgesloten, dat Bing zelf met» de fi
nanciering en de produktie helpt.
doen, als hij volgend seizoen weer gedes
illusioneerd wordt? En wat is er voor re
den om aan te nemen, dat het beroeps
toneel andere wezen zal inslaan wat het
repertoire betreft? Het Nederlandse nu-
bliek schijnt nu eenmaal gewilliger en
geduldiger dan het Amerikaanse, want
ik geloof toch wel, dat wij mogen aan
nemen, dat bij ons de laatste tiental ja
ren het bezoek aan de schouwburg is
toegenomen. Om het repertoire? Of
ondanks het repertoire?
Het Nederlandse publiek is de laatste
tiental jaren een toneelminnend publiek
geworden. In veel bredere lagen heef
men interesse voor het werkelijk grote
toneel gewekt. (Door het amateurtoneel?)
Steeds groter wordt de vraag naar wer
kelijke toneelkunst ook in de provincie
steden en op het platteland. Men heeft
de waarde ervan ontdekt, ontdekt voor
het leven. Men kan de vraag bij lange
na niet beantwoorden. Maar zal dit zo
blijven, als men voort blijft gaan met het
publiek een dergelijk troosteloos reper
toire voor te schotelen? Zal het publiek
ook niet eens ontwaken uit zijn roes en
zich afvragen: wat heb ik er eigenlijk
aan? Je wordt er alleen maar beroerd
van.
Vorige week kreeg ik nog een annonce
onder mijn ogen van een kring toneel-
lievende mensen, die ergens in een dorp
achteraf wonen. Die mensen hebben het
er voor over, om vier maal in het jaar
een gezelschap naar hun dorp te laten
komen, om eens een goed toneelstuk te
zien. U begrijpt wat dit kost, maar als je
in een dorp woont, wil je niet graag van
alles wat mooi is verstoken blijven. De
annonce bevatte een wijziging in het pro
gram, dat aanvankelijk door het bestuur
was samengesteld. Er was een stuk in
opgenomen, dat het bestuur zelf nog niet
gezien had, maar in goed vertrouwen,
afgaande op een of andere recensie, had
gecontracteerd. Het bestuur schrijft nu
aan haar leden: „Na achter de première
te hebben bijgewoond, is het ons duide
lijk geworden, dat we dit somber en triest
stuk onze leden niet mogen aanbieden".
Een dergelijke annonce behoeft verder
geen commentaar. Nadere informatie
maakte mij duidelijk, dat het bestuur een
bijna bovenmenselijke taak op haar
schouders genomen heeft, om haar leden
vier maal per jaar een werkelijk bevre
digend stuk voor te zetten, ondanks dat
het culturele gehalte van de leden van
een vrij hoog niveau is. Maar het be
stuur neemt zijn taak niet minder hoog
op. Hoelang zal dat bestuur het nog vol
houden? En hoelang zal deze kring van
toneellievende mensen nog blijven be
staan bij een dergeliik mistroostig re
pertoire?
Enige tijd geleden liep ik na een voor
stelling in de Amsterdamse schouwburg
Anton Sweers tegen het lijf, die men
daar tussen haakjes bij ieder nieuw stuk
tegen het lijf kan lopen. „En hoe vond je
het stuk" vroeg ik hem. „Ach, het is,
omdat ik voor mijn vak moet, omdat ik
die mensen wil zien spelen, maar anders
ging ik toch niet. Een volkomen verlo
ren avond. Wat zit er nou in in zo'n stuk?
Niets! Niets!" En gelijk had hij en we
hebben nog lang na gekaart over het be
droevende repertoire. Maar de schouw
burg zat stampvol. Een teken des tijds?
Willen de mensen dan beslist geconfron
teerd worden met de vuile was, het mis
troostige, het uitzichtloze, het niets?
Als de burgemeester van Utrecht ko
mend seizoen weer teleurgesteld wordt,
zou ik hem willen zeggen: laat uw liefde
voor het toneel niet wegkwijnen, maar be
zoek de voorstellingen van het amateur
toneel. U ziet dan misschien geen Kunst
maar wel veel liefde en toewijding en
een oprecht streven naar het mooie, het
schone in het leven.
Maar zou ik hem dit wel zonder meer
zo kunnen zeggen? Gaat ons streven de
laatste jaren juist ook niet uit naar der
gelijke „vuile was" stukken? Wij varen
in hetzelfde schuitje. Wij willen het be
roeps o zo graag nadoen. Kunnen wij het
dan niet benaderen in zijn kunnen, zijn
repertoire ligt voor het grijpen. De
Amerikaanse stukken stromen ook bij ons
binnen. En wat wij in ons kunnen te
kort schieten, proberen wij maar het
liefst te camoufleren door stukken van
het beroepstoneel.
Laten we toch verstandiger zijn. Het
leven is toch al zo moeilijk en somber
en triest dikwijls. Laten wij de mensen
iets brengen, waar zij werkelijk iets aan
hebben. Een werkelijk bevrijdende ont
spanning of een houvast, maar geen uit
zichtloosheid, geen troosteloosheid.
Vroeger was het repertoire, dat het
amateurtoneel bracht misschien bene
den alle peil wat artisticiteit betreft,
maar het bracht de mensen iets; het gaf
ze een beetje geluk en troost mee, het
stak ze een hart onder de riem en dat
is toch altijd nog wel wat meer waard
dan artisticiteit zonder meer.
Juist op het moment, dat de circustrein
passeerde, stortte op de weg van Pa
lermo naar Messina een tunnel in.
Er ontstond een paniek. Hulpgeroep
weerklonk in het donker olifanten
trompetterden, leeuwen en tijgers brul
den. Het was een chaos Gelukkig
bleek er maar één gewonde te zijn: de
dompteur Gert Simoneit. Des te groter
was echter de materiële schade: vier
wagens, waaronder die met de belang
rijkste onderdelen van de nieuwe tent,
bleken zwaar beschadigd. Tijdens het
opnieuw inladen van de circustrein
barstte een hevig onweer los: een ka-
nonnade van donderslagen, oogverblin
dend weerlicht en een kletterend ge
weld van hagelstenen.
Als men aan voortekenen geloofde, kon
het niet erger. De olifanten dreigden
zich los te rukken en in een panisch
geweld alles te verpletteren, de roof
dieren sprongen tegen de wanden van
hun wagons omhoog, een kameel
schreeuwde als een bezetene. Ieder was
op zijn post, sjouwde en zwoegde door,
geen droge draad meer aan het lijf
Belééf die spanning van lief en leed
achter de schermen van het circus. Lees
de boeiende en afwisselende geschiede
nis van het circus van vóór onze jaar
telling tot heden.
De cireuskenners J. v. Doveren en Fred
Thomas schreven 't voor u: het stan
daardwerk „De bonte droom van het
Circus". Met leuke pentekeningen en
prachtige kleurenplaten- Voor slechts
f 2,50 kunt u dit boekwerk kopen bij
uw roomboterleverancier of rechtstreeks
bestellen bij het Kantoor „Roomboter-
album", Postbus 47, Den Haag.
Vermeld vooral duidelijk uw naam en
volledig adres. U krijgt het album dan
per omgaande toegezonden, onder rem
bours. Er is ruimte voor nog meer kleu
renplaten en treffende fotoreprodukties
die u gratis krijgt voor rijksbotermer-
ken. Op elk pakje roomboter treft a
zo'n merk aan.
Neem 'n pakje extra voor de zondag!
De bekende auteur van „Des Saints vont
en enfer", Gilbert Cesbron, heeft in „Vous
verrez ie ciel ouvert", onder de letterlijk
weergegeven titel,, Gij zult de hemel open
zien", vertaald door J. W. Hofstra, als
onderwerp gekozen de destijds opzienba
rende gebeurtenissen in Les Ramèges,
een Frans bergdorpje, dat terwille van
een elektrische centrale geheel onder wa
ter werd gezet. De bewoners zo gehecht
aan hun geboortegrond, moesten elders
een nieuw bestaan opbouwen.
Te midden .van dit rumoer laat de
schrijver zich een wonderlijke verschij
ning van de H. Maagd op de in aanbouw
zijnde stuwdam afspelen, althans in de
verbeelding van drie kinderen: Claire,
Odette en Louis, door de in wezen heel zie
lige Odette met veel raffinement geënsce
neerd. Hebzuchtige neringdoenden zijn op
nieuwe welvaart bedacht en trachten het
mirakel te exploiteren, zoals men dit in
vele andere bedevaartplaatsen doet. Men
denke slechts aan Lourdes, doch heel te
recht weet Cesbron in een der hoofdfigu
ren, Michel Legrand, afstand te nemen
tussen het eigenlijke heiligdom en de ker
mis er om heen. Michel Legrand is de
man van betere kom-af, die evenals de
prêtres ouvriers zich onder de arbeiders
begeeft om mede onder mens-onwaardige
omstandigheden aan de stuwdam te wer
ken. Hij ltan „het wonder" goed gebrui
ken om het geloof te doen herleven on
der hen, die bij zulke slechte arbeidsom
standigheden niet meer in goedheid en
liefde kunnen geloven. Een wat geëx
alteerde figuur, niet levensecht, in tegen
stelling met de andere personen, bezeten
door hartstocht en politieke intriges, zoals
ze door de schrijver getekend zijn.
Het origineel niet kennend, kunnen wij
moeilijk beoordelen, in hoeverre de verta
ler hieraan enige schuld heeft, maar de
stijl is zeer hoogdravend met erg gezoch
te beelden, hetgeen vermoeiend op de le
zer werkt. Overigens wel een boeiend en
interessant boek.
I. A.
V«g I
Bokspringende kinderen, een koper-
plastiek van Leen Droppert, prijkend
voor de ingang van de nieuwe
Dr. V. H. Rutgerskleuterschool aan
de Van Maanenstraat te Vlaardingen.
