^eike Asma bespeelt orgel in de
Oude Kerk te Amsterdam
fc
Wegenbouw in Duitsland
Paasdrukte in België
s
Afzet Amerikaanse landbouw
overschotten
Buitenland koclit in 1956 voor f 109
(v.j. 497) milj. Nederlandse effecten
o gelijk li ede n tot loonsverhoging zonde
nadelige repercussies werden overtrokken
vb
President TSederlandsche Bank
DROOG EN MEER
ZON
Prof. G. H. L. Zeegers
Onderhandelingen
tussen Peking en
Formosa
bS4
§emene vergadering
Romana geopend
Ambtenaar verduisterde
29.000 gulden
Dronken passagier stak
buschauffeur in oog
Vele voorraden
geruimd
Structureel overschot van f 600 miljoen op
onze betalingsbalans nodig
Beroep op bestaande liquide reserves speelde
grote rol bij overbesteding
WOENSDAG 24 APRIL 19S7
PAGINA 3
y
d »V
r 7
V' 1
Gregorius
Commandeur orde H.
de Grote
Per abuis voor Zwarte Ruiter
aangezien
Eerst een klap met aklentas
ri -
s""* - i
Structureel overschot
nodig
Nadeel van vertraagde door-
werking der loonsverhoging
Kostenstijgingen gevaar
voor export
Onderhandse leningen
Inflatoire financiering
door gemeenten
MEXICAANSE AMBASSADEUR
OVERLEDEN
i
Een kleine depressie boven Frankrijk
veroorzaakte gistermiddag in Zeeland een
halve millimeter regen en vanmorgen
kwam vooral in het westen en zuid-wes
ten van ons land nog veel bewolking voor,
maar deze bewolking drijft naar het wes
ten weg. Ons land blijft ook de komende
dagen onder invloed liggen van het hoge-
drukgebied, dat zich van Finland over de
Britse eilanden tot de Azoren uitstrekt.
Oostelijke winden blijven droge lucht aan
voeren, waarin de temperatuur 's middags
tot 15 a 19 gr. C. stijgt.
Morgen kan in vrijwel het gehele land
weer overwegend zonnig weer worden
verwacht. Warmer is het alleen in het
zuiden van Europa, waar o.a. in Frankrijk
middagtemperaturen van meer dan 20 gr.
C. voorkomen.
De kans is vrtf groot, dat het de komen
de avond in een groot deel van ons land
helder weer zal zijn en dan is het de
moeite waard om in de late avonduren
een blik naar de noord-westelijke hemel
te richten, waar de komeet Arend Roland
zeer duidelijk zichtbaar is, gisteravond
kon hü in de noordelijke helft van ons
land al worden waargenomen.
Tijdens de gisteren gehouden bestuurs
vergadering van het Katholiek Sociaal
Kerkelijk Instituut heeft de Pauselijk
Nuntius-Internuntius in Nederland, mgr.
Paolo Giobbe, medegedeeld, dat Z. H. de
Paus de directeur-generaal van het insti
tuut, prof. G. H. L. Zeegers, heeft be
noemd tot commandeur in de Orde van
de H. Gregorius de Grote.
Met deze onderscheiding heeft de H.
Stoel van zijn waardering willen getuigen
voor het vele werk. dat prof. Zeegers voor
het Internationale K.S.K.I. in het alge
meen en voor de migratie in het bijzonder
heeft verricht.
Volgens berichten in de Japanse pers
heeft de premier van communistisch
China, Tsjoe En-lai, gezegd, dat er reeds
onderhandelingen over samenwerking
met de Chinese Nationalisten op Formo
sa gaande zijn. Dit zou Tsjoe En-lai ge
zegd hebben tot de secretaris-generaal
van de Japanse socialistische parle-
mentsfractie, waarvan op het ogenblik
een afvaardiging een bezoek aan Peking
brengt.
Tsjoe had verklaard dat de huidige
onderhandelingen»' met de nationalisten
tot doel hebben „tot een derde Kwom-
intang (nationalistisch) communistische
samenwerking te komen." De commu
nisten en de Kwomintang werkten in
1920 en 193" reeds eerder samen.
fl>h*us
r r' zii .scïleen gedurende dc paas-
v ingen l'er aan dc wilgen te hebben
c0°r e Althans in de overigens niet
j?»cert.i gerucht vervaard zfjnde
v°fs'ad ant'es van de hoofdstad en de
Me'dse r, muisstil. Slechts in de
a,?1'en van de Oude Kerk te Am
is" Wij]f een het muziekleven zich voor
?"tiet H. concentreren en wel met
a9 deze te Brotendeels met dc hoogheid
*eestdagen overeenstemde,
fl" 1an)iHjna' die tweede Paasdag in
h" W'iij, i a? Rotterdam het orgel van
achs j chhinakerk bespeelde, o.m, met
t" het c°neerto, concenteerdc 's avonds
»...Volprezen instrument in de Oude
'"ds eJi deed het niet voor het eerst,
v'.de trpi, iar<m hanteert hjj hier de
d'let"aUp s en sedegen klaviaturen
jbij tPn door de gewone vaardigheid
h 8estCglCm *°t de graad van virtuositeit
i>0t'Sheirt maar door een handigheid en
jj- om het wat ongezouten te zeg-
v"2e Or n EeUike niet vinden, bereikt
j,a0 eje ®telist slechts zijn doel. Het orgel
r'tterï» rlc waar eenmaal de grote Jan
Veri,Van dc Gouden Eeuw met zijn
b Ven Ugdc, is vrijwel onaangetast ge-
-"Uivg 'nds de dagen dat de grote orgel-
''9 j,,. Van die tijd. Christian Vater, er
erstuk schiep.
vahge föhnen pijpwerk verkreeg door die
<5t en van harding een stabiliteit die
te„V6r" zowel als de rondheid van
wn Soe
brakti r~
s niet anders dan voor een soort
in ooncertmatig bespeelbaar. Zulk
Sweelinck dc Amsterdamse
goede kwamen. Maar klaviaturen-
olstiSp1,er"':'ediening werden stroever en
y e^tenkracht nu brengt Feike Asma
^ebbii^en clen'£t;' hem zien spelend, een
«eesten:
aan de oude
orgelslagers
afleiding van „slachten"
(.'tl. Papftll „1 nv, /jrt-lrt /-Vil#
benaming van
maar dan min-
mm dan van
Rarellel met deze oude orgel-
ttéS, ëaat in nog veel ruimer zin de
b?'isoho van deze breed-uitgebouwde.
gewelven zelf. Hier dreigde
j,'Me ar geleden zelfs een ramp door
«Ni „rniolming der zoldering. Men
SSU?" een tijd
?eh en bespelingen gesloten te heb-
bl6tls'te?a een tijdlang deze kerk
g!" en bespelingen gesloten tf
b 5evet:uuden, ze een provisorische steun
h' is -,'f terwiil de linker-zijbeuk nu ge-
<)eü«2e ^gesloten voor totale vernieuwing
ih bo- Verigens ternauwernood opvallen
bl °reei Van invloed zijn. Doch zoals we
(Jlkep nu in zijn volle luister hoorden
Cr "Wouden we zulk een prachtige
°C''' fa üng d'e de klank een stralende
cht in deze ruimte verleent, wil
der ruimte moet volgens
op de wonderbaarlijke
is te Rome de elfde al-
bjbvegin ergadering van de internationale
bi hkon,Van ^>ax Romana geopend. De
lil' Mis is geopend met een plechtige
bi»"'9 M6llïe om kwart voor zes in de
be Pr a8giore werd opgedragen door
®h barrière, bisschop van Lausan-
bai^ha ®|meen aalmoezenier van Pax
Ce ais ri hedenmiddag beginnen in het
•V' Aa„r kanselarij de openbare zittin-
af„ deze algemene vergadering ne-
Vj, «btlig Vaardigden uit 28 landen deel.
W ®8en,, zbn °P dit congres aanwezig
''Cti bati„00rdigers van de UNESCO, het
^Ctk Vannt^' Arbeidsbureau, de Fede-
''tin beu katholieke Universiteiten, de
bet 1- Intemationale Migratiestich-
V^e ^„katholiek Centrum voor Coör-
hwb J de UNESCO en de vereniging
AJjp ate Christiana". Aldus meldt
"?ren (s
if8e't ^'"3ht het huwelijk geslo-
'ohf ein Jordans, dirigent van
s Orkest met mej. Netty
Cooymans.
Orgel in de Oude
Kerk te A'dam.
len toewensen aan onze eigen katholieke
kerkenbouw, en essentieel punt waar
geen enkele kerkelijke bouwcommissie
zich om schijnt te bekommeren.
Asma liet o.m. het bekende koraal van
Bach „Wohl mir dasz ich Jesum habe"
klinken en wel zó transparant van stem
voering en met zulk een gloedvolle sono
riteit als we zelden of nooit hoorden.
Kwamen hem hier weergaloze oude klank
kleuren als dulciaan, baarpijp, roerkwint
en prestant te hulp, ook dc bewerking als
zodanig van Bachs befaamde koraal
variatie deed dit kleinood zingen geljjk
een Adagio van een strijktrio.
Als nieuwe klank hoorden we Jean
Langlais' Acclamations. Té weinig is het
oeuvre van deze blinde opvolger van
Cesar Franck en Tournemire in de Sainte
Clotilde te Parijs bekend. Hij sluit in
zoverre bij zijn grote voorgangers aan,
dat hij zich geheel laat leiden door de
luister van onze liturgie en er zowel de
hevigheid van een visioen als de verstil
ling van een gebed aan ontleent. Het was
wonderlijk hoe Asma op dit oude, barok-
instrument equivalente kleuren voor dit
werk wist te ontdekken.
In het centrum van dit programma, dat
ook enkele minder beduidende stukken
omvatte, stond het Concerto no. X in d
van Handel. Het werk is bekend, maar
nog niet bekend genoeg. Want wie het in
een ideale gestalte wil beluisteren zou het
Asma moeten horen spelen op dit, ons
luisterrijkste orgel der Nederlanden.
Want als de oude Sint-Bavo een wereld
naam bezit en ook Gouda daarnaast ge
noemd wordt, moge men wel bedenken,
dat Amsterdam stellig de primus inter
pares, de eerste onder de grote gelijken
genoemd worden mag door de groter
variëteit van klankkleur en de dieper
sonoriteit. Als Handels muziek de meest
stralende bekroning is van de Barok, dan
hoort men ze hier in de, volle klankluis
ter. Zulks te meer omdat Asma de weer
barstige speeltechniek in de loop der jaren
volkomen overwonnen heeft en met een
bepaald briljante vlucht deze akkoorden
en stemkruisingen de ruimte inslingert als
een Vulcanus zijn gloeiende hamer door
de hemelsferen.
Genoeg om een ieder op te wekken
zich bij de duizenden te scharen die thans
het vaste auditorium van deze organist
uitmaken.
MARIUS MONNIKENDAM.
De 36-jarige L. P. K. uit Den Haag, amb
tenaar aan een der departementen, is door
de recherche aangehouden als verdacht
van oplichting.
K. was werkzaam bij de afd. compta
biliteit aan een der ministeries, waar hij
zich onder meer belastte met de uitbeta
ling van declaraties.
Hij heeft in de afgelopen acht maanden
kans gezien 'n vijftal betalingsopdrachten
tot een totaal bedrag van f 29.000.—, uit
te schrijven en zelf te incasseren. Een
vijftal andere betalingsopdrachten waren
ai „in roulatie", maar voordat hij ook
deze had ontvangen, werd hij aange
houden.
K. zag kans oude betalingsopdrachten
voor de tweede maal te gebruiken. Hij
stuurde eerst brieven naar een willekeu
rig adres, alwaar hij dan vertelde, dat ze
voor hem bestemd waren en tevens het
verzoek deed om een belangrijke brief,
die hij eveneens wachtte, voor hem te
bewaren. De belangrijke brief met de be
talingsopdracht ging hij tenslotte op dat
willekeurige adres halen en op het post
kantoor inde hij de chèque.
Op een adres in Rijswijk, dat ook door
hem was gebruikt, vertrouwde men de
zaak niet. Men dacht er zelfs met de
„Zwarte Ruiter" te doen te hebben. Men
waarschuwde de politie en toen K. de
„belangrijke brief" kwam halen, werd hij
door de politie vastgehouden. Na onder
zoek kwam de oplichting aan het licht.
In een lijn 5 van de busdienst te Nij
megen ontstond gisteravond een vecht
partij, die voor de passagiers ernstige
gevolgen had kunnen hebben. Een pas
sagier in beschonken toestand maakte
ruzie met de chauffeur (H. W. uit Nij
megen) en wond zich daarbij zo op, dat
hij de bestuurder een slag in het gezicht
gaf met een aktentas. De chauffeur had
zoveel tegenwoordigheid van geest de
bus nog tot stilstand te brengen. De ge
volgen waren anders niet te overzien
geweest.
De passagier bleek hiermee echter zijn
woede nog niet bekoeld te hebben. Na
dat W. zijn lastige klant met veel over
redingskracht uit de wagen had gekre
gen, kwam de laatste toch weer terug.
Er ontstond een vechtpartij op straat,
waarbij de passagier blijkbaar kans
heeft gezien een mes te trekken. Hij stak
er de buschauffeur mee in het rechter
oog. Het ooglid en hoornvlies werden
beschadigd, maar het liet zich gister
avond aanzien,, dat de chauffeur het
licht uit het oog niet zal verliezen. De
dader werd op het bureau in de Molen
straat ingesloten.
(Van onze Brusselse correspondent). 1
Vrijdagmiddag is het dan goed begon
nen. Eigenljjk was de rush naar de zee
en dc Ardennen reeds een week eerder
gestart, toen duizenden moeders en kin
deren vertrokken, omdat dc openbare
scholen reeds vóór de Goede Week met
vakantie gaan.
Maar het waren vooral de paasdagen,
door de toeristen ai vrijdag en zaterdag
ingezet, die honderdduizenden naar bui
ten lokten. Nooit tevoren zag men zulk
een exodus.
En dit gold dan niet alleen de bezittende
klasse. Er waren vakantiegangers uit
alle rangen en standen. Daaruit bleek
weer eens te meer, dat op het ogenblik in
België nagenoeg iedereen flink geld ver
dient
Niet allen hielden het bij België zelf.
Het schijnt voor veel Belgen nog steeds
een point d'honneur te zijn, dat men op
vakantie tenminste één grens overschrijdt.
De vliegdienslen op het zuiden van Frank
rijk, naar Spanje. Portugal en Italië
waren dan ook verdubbeld. Voor Parijs
waren dagen tevoren alle plaatsen in de
helikopters besproken. Auto's snelden in
alle richtingen, doorgaans met een haast
alsof men bang was ergens te laat te
komen, terwijl de tijd die men daarmee
wint. in de loop van de dag in cafés,
maar vooral in goede eethuizen wordt
gespendeerd. Want dit is een eigenschap
van de meeste Belgen: als zij straks weer
terug zijn, zullen zij met véél details aan
hun vrienden vertellen waar en wat zij
gegeten hebben, want het ontdekken van
een gelegenheid ou Ton mange bien,
heeft doorgaans voor hen meer betekenis
dan een bezoek aan een museum, een
rondgang in een oude kerk, of het rustig
bewonderen van een mooi landschap.
Langs de wegen in België zelf waren,
niét minder dan 7346 gendarmen opgesteld
om het verkeer te helpen regelen met 723
voertuigen tot hun beschikking. Ruim
elfhonderd gendarmen met ongeveer 600
voertuigen werden in reserve gehouden
Ondanks het feit, dat honderdduizend
automobielen meer in circulatie waren
dan op de gewone dagen, hadden de
gendarmen dit jaar geen helikopters van
waaruit zij vanuit de lucht instructies
konden geven als hier of daar grote op
stoppingen zich voordeden.
In de stations was de drukte eveneens
geweldig. Er waren honderd extra treinen
voor alle richtingen ingelegd.
Met het oog vooral op de grote drukte
langs de wegen hadden de toeristen
organisaties en de automobielhouders tal
van waarschuwingen gegeven. En ook
aanduidingen hoe mén, zoveel mogelijk,
ongevallen moest voorkomen.
„Weest voorzichtig", klonk het aller
wegen. „Dat deze weekend-dagen geen
rouwdagen worden", enzovoorts. Men
haalde zelfs, om nog meer nadruk op de
waarschuwingen te leggen, het aantal
doden en gewonden op die vorig jaar met
de Paas-exodus slachtoffer van het ver
keer geworden waren.
De mensen van het meteorologisch in
stituut. die van de zijde van degenen die
van het toerisme leven allerlei verwijten
naar hun hoofd geslingerd krijgen als zij
vóór de week-ends slecht weer durven
voorspellen, zijn voorzichtig geworden.
Zo luidde het weerbericht voor deze
Paasdagen uitermate voorzichtig: „Het is
mogelijk, dat het mooi weer zal zijn,
zoals het ook mogelijk is. dat het slecht
weer kan zijn. Het is ook mogelijk dat,
als het slecht weer is 's morgens, er
's middags opklaringen kunnen zijn. Het
tegenovergestelde is ook mogelijk".
Dat vernomen hebbende, -hebben de
meeste weekend-gangers warme kleren en
een regenjas meegenomen. Doch niemand
zal nu kunnen beweren, dat de meteoro
loog slecht weer heeft voorspeld
Terwijl de grote steden leegliepen,
werd die leemte grotendeels aangevuld
door toeristen uit het buitenland. Duizen-
den Engelsen kwamen met de mailboten
naar Oostende, vanwaar zij zich over
België verspreidden.
Op de Grote Markt van Brussel zagen
wij autobussen en auto's uit bijna alle
landen van Europa en ook toeristen uit
andere werelddelen. Japanners, Ameri
kanen, Canadezen, donkere mannen en
knappe vrouwen in sari uit India en ten-|
slotte hier en daar ook wat Belgen.
Van de Grote Markt gaat het dan
regelmatig naar het ondeugende „Man
neke" op de hoek van de Stoopstraat,
die de eer heeft honderden malen ge
filmd en gefotografeerd te worden. Dat
alles belet hem evenwel niet, zijn be
kende bezigheid ongestoord en vooral
ongegeneerd voort te zetten. Al die be
langstelling raakt zijn koude kleren niet,
zouden wij haast geschreven hebben,
doch die heeft hij niet.
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft mede namens het
ministerie van Landbouw bekend ge
maakt, dat d.c Ver. Staten op de wereld
markt op billijke wijze zullen blijven
concurreren en daarbij alles zullen ver
mijden, wat tot een ontwrichting van
de wereldmarkt zou kunnen leiden.
Bij de tenuitvoerlegging van de bij
opleggen, opdat nadeel voor andere ex
porteurs zoveel mogelijk zal worden
vermeden en zullen zij blijven aandrin
gen op een constructieve besteding van
alle landelijke valuta's, welke de ver
koop van landbouwoverschotten ople
vert, aldus een bericht van Usis.
Zodra het moeilijke probleem van de
overschotten is opgelost, zijn de Ver.
Staten voornemens een eind te maken
aan de thans in uitvoering zijnde nood-
programma's tot afzet van overschotten.
Voorts wordt er op gewezen, dat, of
schoon het zogenaamde „Cultuurgrond
Bank"-programma in de Ver. Staten
nog maar sinds kort bestaat, per 15
maart reeds 8,12 miljoen ha in de Cul
tuurgrond Bank zijn opgenomen. Dit be
tekent, dat dit uitgestrekte areaal niet
voor de voortbrenging van marktpro-
dukten zal worden gebruikt.
Hieronder volgt nog een opgaaf van
de voorraden per eind december 1956 in
vergelijking met de grootste voorraden,
die in voorafgaande jaren te boek ston
den, aldus Usis.
Burgemeester en Wethouders van Am
sterdam hebben de raad voorgesteld in
verband met het bereiken van de 70-jarige
leeftijd met ingang van 16 september a.s.
eervol ontslag te verlenen aan prof. dr.
M. A. van Bouwdijk Bastiaanse, gewoon
hoogleraar in de verloskunde en de leer
der vrouwenziekten, prof. dr. H. A. Brou
wer, gewoon hoogleraar in de Rgemene
en praktische geologie err de petrologie
en aan prof. dr. J. ten Cate, gewoon hoog
leraar in de fysiologie, allen aan de Uni
versiteit van Amsterdam.
Grootste
voorraad
Rijst 1.173.680
Boter 236.256
Melkpoeder 297.570
Gerst 25.911.000
Katoenzaadolie 397.980
Eieren 49.887
Lijnzaad 3.346.000
Lijnolie 239.514
Zaden 188.078
Sojabonen 2.909.000
rit'
Een gezicht op een van de twee imposante viaducten in het nieuwe, zeven
kilometer lange stuk snelweg tussen Stuttgart en Vim in Zuid-Duitsland.
Het nieuwe weggedeelte heeft een verval van 250 meter en werd in twee
jaar tijd aangelegd voor ongeveer dertig miljoen gulden. Het nieuwe
traject is bestemd voor het verkeer in zuidelijke richting, de reeds
bestaande weg zal het verkeer naar het. noorden moeten verwerken. De
weg zal begin mei officieel in gebruik worden genomen.
De lopende rekening van de betalings
balans vertoonde op kasbasis in 1956 een
tekort van 608 (v.j. overschot 302)
miljoen. De achteruitgang beliep op kas
basis 910 miljoen; op transactiebasis be
droeg het decres zelfs circa 1,6 miljard.
Het tekort op de handelsbalans groeide
tot 2470 (1771) miljoen aan. Het onzicht
bare verkeer gaf een batig saldo van
1862 (2073) miljoen. Het particulier
dienstenverkeer had in laatstgenoemde
sector echter in 1955 een geflatteerde uit
komst opgeleverd in verband met des
investeringen in de transitohandel.
Het totale Nederlandse particuliere be
lang in het buitenland nam met 349
(611) miljoen toe. Het belang dat het bui
tenland zich door kapitaalverschaffing
aan Nederland heeft verworven, nam in
1956 slechts met 43 (595) miljoen toe.
De Nederlandse kapitaalverstrekking aan
het buitenland vond in 1956 nagenoeg uit
sluitend in de vorm van investering en
kredietverlening plaats.- Langs deze weg
vloeide 420 (532) miljoen aan kapitaal
naar het buitenland. Emissies van bui
tenlandse obligaties kwamen niet voor.
Door netto verkopp van buitenlandse
effecten kon 93 miljoen aan kapitaal
naar ons land terugkeren (v.j. 239 mil
joen afvloeiing door netto aankoop van
buitenlandse effecten). De netto aankoop
van binnenlandse effecten door nlet-inge-
zetenen is teruggelopen tot 109 (497)
miljoen. Het kapitaalverkeer als geheel
genomen geeft een afvloeiing naar het
buitenland van .298 (285) miljoen te zien.
Het tekort van de totale rekening van de
betalingsbalans beliep 906 (17) miljoen
Dr. Holtrop wijst erop dat ten onrech-
Dc conjuncturele hausse, die de beide voorafgaande jaren reeds had
gekenmerkt, heeft ook in 1956 onverflauwd aangehouden. Wanneer
niettemin het verslagjaar moet worden aangemerkt als een jaar van omslag,
dan is dat niet omdat 1956 een breuk bracht in de conjunctuur, doch om
dat in de loop van het jaar het evenwicht tussen nationale bestedingen en
nationale middelen in toenemende mate verstoord bleek. Het teveel aan
bestedingen openbaarde zich in spanningen op de geld- en kapitaalmarkt
en in een aanzienlijk betalingsbelanstekort, dat aan het einde van het
jaar bleek te zijn opgelopen tot ruim 900 miljoen, waarvan 600 miljoen
uit hoofde van het lopende verkeer, aldus dr. M. W. Holtrop, president
van De Nederlandsche Bank in zijn jaarverslag over 1956, waaraan wij het
volgende ontlenen.
Volgens het Centraal Planbureau steeg
het nominale nationale inkomen met
circa 7 pet., bij een stijging van de be
roepsmatig werkzame bevolking met
circa VA pet. Rekening houdende met
een gemiddelde prijsstijging, die op 3,3
pet. wordt geschat, mag men de stijging
van het reële nationale inkomen op 3',2
a 4 pet. stellen en de stijging van het
reële inkomen per hoofd van de be
roepsmatig werkzame bevolking op 2
a 2)2 pet.
Tegenover de nominale inkomensstij
ging met 1% stonden evenwel een toe
neming van het particuliere verbruik
met 10%, een toeneming van de over
heidsbestedingen met 12%% en een toe
neming der netto investeringen in vaste
activa, de woningbouw daarbij inbegre
pen, met 25%. Daar tenslotte ook van de
voorraadvorming voorlopig een toene
ming met meer dan 20% wordt geraamd
behoeft het geen verwondering te wek
ken. dat het nog vrij aanzienlijke natio
nale overschot, dat het jaar 1955 te zien
gaf, omsloeg in een tekort.
De geschetste verschijnselen gingen
gepaard met een zeer belangrijke ver
schuiving in de inkomensverdeling. Ter
wijl het nationale inkomen steeg met
7%, bedroeg de toeneming van de door
bedrijven betaalde loonsom, inclusief so
ciale lasten, niet minder dan 12 pet. Het
gemiddelde loon per werknemer, in cl.
sociale lasten is met 10% verhoogd. De
overige inkomens bleven bij de gemid
delde inkomensstijging verre ten achter;
hun gemiddelde toeneming bedroeg
slechts 1%%.
Dr. Holtrop verklaart dat door de
loonsverhoging van 1956 de mogelijk
heden tot loonsverhoging zonder nade
lige repercussies, zoals 111 het vorige
verslag reeds werd gevreesd, zijn over
trokken.
Dat met name het ondernemersinko-
men onder een druk kwam te staan,
volgt reeds uit het feit, dat de gemid
delde stijging van de loonkosten de ge
middelde toeneming van het produktie-
volume per arbeider met niet minder
dan 7 a 8% overtrof, welke kostenver
hoging slechts zeer ten dele door een
stijging van de verkoopprijzen werd ge-
compenceerd.
De prijzen ondergingen slechts een
matige verhoging. De gemiddelde prijs
index van het levensonderhoud steeg
t.o.v. 1955 met 2% en ook de groot-
handelsprijzen vertoonden een zelfde
matige stijging. De aanzienlijke loons
verhoging bracht derhalve aan de werk
nemers een zeer belangrijke welvaarts
vermeerdering, die bijdroeg tot een stij
ging van het volume van het particu
liere verbruik per hoofd van de bevol
king met 6 a 7%. Aan het einde van het
jaar was de index van de prijzen van
het levensonderhoud evenals die van de
groothandelsprijzen plm. 5% boven het
peil van eind 1955. Hierin komt mede
de door de politiek van prijsstabilisatie
vertraagde, gedeeltelijke doorwerking
van de verhoging der loonkosten in de
prijzen tot uitdrukking. Deze doorwer
king was aan het einde van het jaar nog
geenszins geëindigd.
Er demonstreert zich hier een nadee!
van de politiek van prijsstabilisatie.
Voor zover deze namelijk slechts leidt
tot vertraging in een op zichzelf niet
vermijdbare prijsontwikkeling brengt
zü, in geval van loonsverhoging, een
verhoging van het reële looninkomen.
die niet blijvend is en die dan ook ge
paard zal gaan met een slechts tijdelij
ke verhoging van het consumptieniveau.
Bij de daarna volgende prijsaanpassing
geeft dit onvermijdelijk aanleiding tot
teleurstellingen.
De stijging van het industriële pro-
duktievolume beliep 5% (bij een toene
ming van de personeelsbezetting met VA
pet) van de invoer 12 pet (van con
sumptiegoederen 25 pet) en van de uit
voer 5 pet. Laatstgenoemde stijging van
de uitvoer, die niet bij de stijging van
het nationale produkt ten achter bleaf.
zou op zichzelf tot tevredenheid aanlei
ding mogen geven, indien zich niet in de
loop van het jaar een verontrustende
achteruitgang in het stijgingspercentage
t.o.v. dezelfde periode in het vooraf
gaande jaar had vertoond. Thans be
staat er inderdaad reden tot enige be
zorgdheid over de ontwikkeling van de
export.
Of bij de relatieve achteruitgang van
de export sléchts sprake is van de in
vloed van de ten dele als tijdelijk te be
schouwen vergroting van de binnen
landse kostenstijging zou hebben geleid
tot een verzwakte concurrentiepositie in
het buitenland, valt op dit ogenblik nog
moeilijk te beoordelen. Binnenlandse
kostenstijgingen brengen steeds het ge
vaar mede, dat hun werkelijke beteke
nis voor de exportpositie zich eerst
openbaart, wanneer de hoogconjunctuur
plaats maakt voor een zekere teruggang.
Bezien uit een financieel en monetair
gezichtspunt was de overbesteding
slechts mogelijk, doordat de behoefte
aan middelen ter financiering van het
excedent der investeringen de voor-
raadsinvesteringen en de netto buiten
landse investeringen daarin begrepen
te vaak wordt gemeend, dat met het in
evenwicht brengen van de lopende reke
ning reeds eqn bevredigend resultaat zou
zijn verkregen. Dit is geenszins het geval.
F wordt gemiddeld een ruim overschot
vereist, teneinde het structurele tekort op
de kapitaaltekening te dekken.
Voor aflossing op buitenlandse kredie
ten. bijstand aan Suriname en Nieuw-
Guinea, investeringen in en lange en
korte kredietverlening aan hel buiten
land en voor handhaving van een hoog
exportniveau en het bevorderen van een
intensief dienstenverkeer, komt men tot
een structurele behoefte aan kapitaal
export van 450 a 500 miljoen. Daarbjj
komt circa 150 miljoen voor noodzake
lijke trendmatige stijging van de devie
zenreserve in verband met de toeneming
van het buitenlandse betalingsverkeer.
Het overschot op de lopende rekening
van de betalingsbalans, zal, behoudens ba-
t-n uit kapitaalimport, 600 miljoen per
jaar moeten overschrijden, alvorens in
het raam van het nationale inkomen en
de nationale bestedingen inderdaad van
een surplus zal mogen worden gesproken.
Bij de bespreking van dè oorzaken van
de veranderingen in de binnenlandse
geldhoeveelheid wordt gewezen op een uit
monetair oogpunt tegenstrijdige werking
van een hoge geldmarktrente; deze sti
muleert de activering van primaire liqui
diteiten en vermeerdert aldus het aan
bod van inflatoire financieringsmiddelen,
terwijl het juist haar voornaamste func-
i tie moet worden de vraag naar deze fi-
nancieringsmiddelen af te schrikken.
De kredietverlening der handelsbanken
voor afbetalingsfinanciering is in 1956 met
f 30 miljoen tot 76 miljoen vermin
derd. Daartegenover nam de kapitaal
deelneming in financieringsmaatschap
pijen, die overigens geacht kan worden
te worden gefinancierd uit het eigen ver
mogen der banken, met 8 miljoen toe.
Verstrekt door
1955
1956
Lev.verzekeringmijen
390
530
Spaarinstellingen
460
650
Hyp.banken.scheepsh.b.
120
90
Pensioen, en over.fonds.
360')
410')
70')
1001)
1.400
1.780
Opgenomen door
660
540
Hypotheekbanken
70
30
60
90
Bedrijfsl., woningbouw
610-) 1 120'-')
boven het bedrag der lopende besparin
gen, gedekt kon worden uit een beroep
op een tweetal financieringsbronnen,
welke van inflatoire aard zijn, te weten
het beroep op beschikbare liquiditeits-
reserves en het beroep op geldcreatie.
Het was kenmerkend voor de mone
taire ontwikkeling in 1956, dat vooral
het beroep op bestaande liquide reser
ves een zeer belangrijke rol speelde. Dit
verschijnsel deed zich niet alleen in ons
land, maar bijvoorbeeld ook in de Ver.
Staten voor. Langs indirecte weg valt
uit de daling van de binnenlandse geld
hoeveelheid met ruim 300 miljoen, bij
een gelijktijdige, met de stijging van het
nominale nationale inkomen samen
gaande, vermeerdering van de geldbe- Een, ter, dele op ramingen, steunende
hoeften voor het lopende verkeer in de berekening van onderhandse en hypo-
orde van grootte van 600 miljoen, te thecaire leningen geeft het volgende
concluderen, dat per saldo niet minde, -'aatje (in miljoenen guldens en afgerond
dan 900 a 1000 miljoen uit liquide re- i op veelvouden van 10 miljoen)
serves in geldvorm moeten zijn vrijge
maakt. Langs directe of indirecte weg
zijn deze gebruikt voor de financiering
van bestedingen.
Daarnaast werd aan beroep op geld
creatie bijna 600 miljoen ontleend.
Hiervan kunnen ruim 100 miljoen
worden toegeschreven aan de activiteit
der giroinstellingen en aan de uitgifte
van munten en muntbiljetten ten laste
van het Rijk, de overige circa 450 mil
joen werden ontleend aan de uitbreiding
van het actieve bedrijf van het gezamen
lijke bankwezen.
Bijna alle sectoren van de nationale
huishouding hadden een aandeel in het
gebruik, dat van inflatoire financie
ringsmiddelen werd gemaakt. Het Rijk
behaalde weliswaar, vooral dank zij de
vervroegde inning van belastingen, een
overschot op de eigen liquiditeitsreke
ning, doch zag zich anderzijds genood
zaakt tot belangrijke aflossingen op zijn
vlottende schuld, waardoor andere sec
toren van de nationale huishouding in
staat waren op hun liquiditeitenvoor-
raad in te teren.
De lagere overheid maakte in nog
ruimere mate dan in de voorafgaande
jaren van inflatoire financieringsmidde
len gebruik. In het bijzonder de gemeen
ten konden de financiering van hun in
vesteringsuitgaven voortzetten door een
beroep op de geldscheppende instellin
gen en door het rechtstreeks afsluiten
van kasgeldleningen met derden. Boven
dien teerde de lagere overheid in op
haar eigen liquiditeitenvoorraad, waar
door in totaal een bedrag van 460 mil
joen uit inflatoire financieringsbronnen
ter beschikking kwam. Daar de toene
ming van de investeringsuitgaven van
de lagere overheid ongeveer 400 mil
joen bedroeg, kan gesteld worden, dat
deze toeneming ten volle met een infla
toire financiering is gepaard gegaan.
1.400 1.780
Gedeeltelijk geraamd.
-) Sluitpost.
Uit het in het verslag opgenomen over
zicht van de kapitaalmarkt blijkt, dat het
waargenomen c.q. langs indirecte weg ge
raamde netto beroep in 1956 f 2.370 (2 760)
miljoen bedroeg, waarvan f 240 (640) mil
joen door het riik, f 750 (660) miljoen
door de lagere overheid, negatief f 10
(v.j. positief 290) miljoen door het bui
tenland. 10 (50) milioen door geldschep
pende instellingen, f 260 (510) miljoen
door gezinnen en bedrijven (statistisch
waargenomen) en f 1.120 (610) miljoen
door gezinnen en bedrijven, langs indi
recte weg benaderd. Het netto aanbnri
op de kapitaalmarkt beliep 2.370 (2.760)
miljoen, waarvan afkomstig van institu
tionele beleggers f 1.800 (1.900) miljoen,
buitenland f 110 (500) miljoen, geldschep
pende instellingen 80 (140) miljoen, ge
zinnen en bedrijven, langs indirecte weg
benaderd, (sluitpost) 380 (220) miljoen.
De ambassadeur van Mexico ir Neder
land, dr M. A. Chêvez is in Mexico City
overleden. Hij is 65 jaar geworden. Dr
Chavez werd in oktober 1954 in Den Haag
geakkrediteerd en verliet ons land vorig
jaar oktober. Hij is geruime tijd ziek ge
weest.
