Het toerisme is een kwetsbare
welvaartsbron
'I iS>SïL
m m m m
r$ m b m
m m m m m
inm. m m
m m
m 'wê-, ci
1ATER0
VOOR OOK
Botanisternas konung":
KARL VON LINNé
V.Ï
MERKWAARDIG
SPEL
CIJFERPUZZEL No. 17
m
kv
m
if m m
i m
mm
iL
fe<
«V
t'V»
HET GRABBELTONNETJE
Vl'>'
ft,'"'
Bridgerubriek
van
de Maasbode-f
KV
sv6
$*8
R
i'iÊÊ s i iis^
EEN DUURTE-EILAND
Jaarvergadering van
A.N.Y.Y. te Hoorn
Goes' gasthuisbestuur in
gebreke gesteld
Vals bericht omtrent
overheidssalarissen
m.
^1P
H «i i
m mm feu fl>
I
w
Wie het weet,
vinger opstekell^e
NS11'
ies
Vijftien vraagj
y'v
uit de lezerskring
VS,
%vic
S-S
189
2520
162
ZATERDAG 25 MEI 1957
BEDRIJFSGENEESKUNDE
DUITSE JURISTEN EERDEN
PROF. MEIJERS
Onwaar en tendentieus
Telegraaf wekt ongefundeerde
verwachtingen
IN WOERDEN MOEST HET
BADHUIS SLUITEN
Waternood in waterrijk
Holland
ONTSLAGEN POLITIEMAN
GING SPECULEREN
DE DROOGTE IN BIRMA
9
m
WÊ t üf WÊ WÊ
ém A -Mm ófe »lf
WÊ WÊ WQ
WM Sr füü WÊ-
■mm mm
■mw. mm,
m
lag fgf
ÉS!
V)
I0i
ti V
?Nklet
Sc"
Xc.eiij
S >la
v, 6 v,
SattS
'et 'ook
W?1
en
St'eii,
Oplossing grit#;
elt
O. L. Vrouw-van-de-mieren
S >6'
b'S'
o?
2ÉÉI
5
8
2
8
3
1
8
9
2
7
3
5
8
5
1
1
7
8
9
5
7
T""3
7
3
6
5
1
1
1
8
9
8
vN
12
113360
420
192
290
270
2520
280
140
10
24
SSt
„Wij kunnen niet ongestraft een duurte-
eiland worden. Het toerisme is een kwets
bare welvaartsbron en de huidige gang
van zaken verontrust de V.V.V.direc
teuren", aldus merkte gisteren een der
sprekers op de jaarvergadering van de
Algemene Nederlandse Vereniging voor
Vreemdelingenverkeer, de heer J. Vet uit
Arnhem, op in een toespraak namens de
V.V.V.-directeuren.
Spr. zei o.m. dat men, wat de restau-
rantprijzen betreft, op weg is een van de
duurste landen van West-Europa te wor
den. Ook wees hij op de vele klachten,
die over prijsopdrijvingen zijn binnenge
komen. Buitenlandse toeristen vertrouwen
argeloos op de buitengewone eerlijkheid
van de Nederlanders. Schending hiervan
rekent men ons extra aan.
Een Horeca-vertegenwoordiger ant
woordde hierop, dat geen onderneming
zonder rendement kan werken. Het Ne
derlandse prijspeil nadert dat van de ons
omringende landen. De ondernemer is
vrij in het bepalen van zijn prijzen. Wel
heeft hij de verplichting, deze duidelijk
zichtbaar aan te duiden. Excessen van
prijsopdrijving indien een hotelier
meer vraagt dan zijn aangekondigde prij
zen achtte spreker uit den boze.
Tevoren had staatsraad mr. L.N.Dec-
kers, voorzitter van de A.N.V.V., een
overzicht gegeven van de algemene situ
atie van het toerisme in Nederland. Hij
sprak o.a. over de blokkering van veertien
De hoge Autoriteit van de K. S. G.
heeft een bedrag van 30.867 dollar uitge
trokken voor onderzoek op het gebied van
de bedrijfsgeneeskunde in Nederland,
Frankrijk, West-Duitsland en Italië. Voor
onderzoek inzake de z.g. stoflong werd
een bedrag van 68.800 dollar beschikbaar
gesteld.
procent twee ton van het A.N.V.V.-
budget. waardoor het voor de vereniging
uiterst moeilijk zal zijn zich extra in te
spannen, om op de goedkoopste manier
deviezen binnen te brengen. „De A.N.V.V.
begrijpt niet. dat moet worden beperkt op
bestedingen, die rechtstreeks leiden tot
verbetering van 's lands financiële posi
tie", aldus staatsraad Deckers.
Tegen het slot van de vergadering
werd in verband met de financiële toe
stand van de A.N.V.V. de opmerking
gemaakt, dat de buitenlandse toeristen,
die met Pasen naar Nederland stroom
den, meer aan benzinebelasting in de
schatkist brachten dan de A.N.V.V. per
jaar aan subsidie krijgt.
De groep Duitse rechters en procureurs,
die thans in ons l=md vertoeft, heeft gis
teren op de begraafplaats Westerveld een
krans gelegd op het graf van prof. F. M.
Meijers.
Het ambtenarengerecht in 's Hertogen
bosch heeft in de zaak betreffende het
ontslag van dr. Scherphuis het gasthuis-
bestuur te Goes ernstig in gebreke ge
steld en als zjjn oordeel te kennen ge
geven, dat het ziekenhuisbestuur de fei
ten onwaar en zeer tendentieus heeft
voorgesteld. Dit blijkt uit de motivering,
waarop de uitspraak in deze zaak berust
en die thans aan de partijen is toege
zonden.
Zoals bekend werd het ontslag van de ge
neesheer-directeur van het gasthuis door
het ambtenarengerecht nietig verklaard.
Sinds 1947 vervulde dr. Scherphuis zijn
ambt als geneesheer-directeur. Nimmer
deden zich moeilijkheden met het bestuur
voor. aldus het ambtenarengerecht. Dit
verklaarden ook de beide vroegere voor
zitters, ir. Stoel Feuerstein en de heer
Van Riesen, toen zij als getuigen door
de rechter werden gehoord. De beschul
diging geuit in een brief van de heer Van
Zweeden, de voorzitter van het zieken
huisbestuur aan de raad dat dr. Scherp
huis zijn positie als geneesheer-directeur
gebruikte ten voordele van zijn eigen
praktijk en die van zijn vrouw, acht het
gerecht voldoende weerlegd door de ge
tuigenverklaringen van de medici-specia
listen.
Dat de verhouding tot de collega's-
specialisten slecht zou zijn, zoals het be
stuur meedeelde, is tevens onwaar. In
de motivering wordt geen waarde gehecht
aan het advies van B. en W., daar dit
uitsluitend gebaseerd is op liet rapport
Van Zweeden, terwijl dr. Scherphuis niet
is gehoord.
Dat „De Telegraaf" eenmaal 1 april in
het jaar niet genoeg acht is zo langzamer
hand wel bekend en er blijken wonderlijk
genoeg in Nederland nog heel wat men
sen te zijn, die van deze aprilmopjes niet
genoeg kunnen krijgen. Dat het blad ech
ter telkens de ambtenaren uitkiest om
hen „er in te laten vliegen" is bepaald
ergerlijk, temeer omdat het blad door
zijn berichtgeving verwachtingen wekt
juist bii de laagst bezoldigden onder de
ambtenaren.
Vandaag brengt „De Telegraaf" onder
een vier kolomskop op de voorpagina een
bericht, als zou in het overleg tussen de
minister van Binnenlandse Zaken, Bezits
vorming en P.B.O. en de ambtenarenor-
ganisaties overeenstemming zijn bereikt
over een per 1 juli ingaande (verkapte)
loonsverhoging. De minister zou bij het
laatste vooroverleg persoonlijk aanwezig
zijn geweest.
Niets is minder waar. Vrijdag zijn in
het Georganiseerd Overleg de normale
routinebesprekingen gevoerd, waarbij tal
an onderwerpen ter sprake zijn geweest,
behalve de loonkwestie. De minister was
niet aanwezig. Enig uitzicht op een spoe»
dige overeenstemming bestaat niet.
bedoeling toen eerst een nieuwe bron te
boren en daarna voor proeg een ander.-
schoon te maken Maar de verzanding is
daarna in een zo snel tempo doorgegaan
dat reeds verleden week de watervoorzie
ning enkele dagen kritiek was. Het plan
om deze week met het boren te beginnen,
moest plotseling opgegeven worden en
daarom zat er niets anders op dan eerst
voor proef een bron schoon te maken. Dit
heeft echter tot nog toe weinig resultaat
gehad.
„Wegens watergebrek tot nader order
gesloten". Deze laconieke mededeling
staat sinds vrijdag op het gemeentelijke
badhuis van Woerden. En op de deur
van vele badkamers op de bovenverdie
pingen van Woerdense huizen zou eenzelf
de aankondiging op haar plaats zijn. In
de plaatselijke pers is reeds een oproep
gericht tot de burgerij om toch vooral zui
nig te zijn met leidingwater.
Deze geluiden zijn voor Woerden niet
nieuw. Na de oorlog zijn er al heel wat
Vier maanden gevangenisstraf met. af
trek en een geldboete van f 10.000 of drie
maanden hechtenis eiste de officier van
Justitie bij de Utrechtse rechtbank tegen
de 51-jarige koopman W W. aldaar, die
zich moest verantwoorden wegens ont
duiking van de inkomsten- en vermo
gensbelasting over de jaren 1954 en 1955
In deze twee jaar had hij voor vermo
gensbelasting resp. bedragen van 133.14?
en t 242.547 verzwegen, terwijl zijn aan
gifte voor de inkomstenbelasting over de
zelfde periode ruim zesduizend gulden te
laag was.
De koopman die de hem ten las'e ge
legde feiten toegaf, verklaarde uit ran
cune tegenover de maatschappij te hebben
gehandeld. Hij was in 1941 ontslagen bij
de gemeentepolitie te Utrecht wegens het
niet volgen van de nieuwe richtlijnen en
sindsdien had hij geen passende optrek
king kunnen vinden. Met een klein kapi
taal, belegd in Amerikaanse effecten was
hij gaan speculeren en het gevolg was
dat zijn bezit jaarlijks was verveelvou
digd. Om zich een compensatie te ver
schaffen voor de z.i. onbillijke behande
ling door de Staat, was hij in 1950 begon
nen met ongeveer twintigduizend gulden
te verzwijgen voor de vermogensbelasting,
doch het bedrag was jaarlijks aangegroeid
Tenslotte had hij niet meer geweten, hoe
zich uit de situatie te redden.
Zijn raadsman, mr. Van Ravenswaay.
noemde zijn cliënt iemand, die door het
noodlot was achtervolgd. Hij wees erop
dat de koopman na zijn arrestatie mmid-
dellijk had getracht schoon schip te maken
en dat hij thans nog een grote navorde
ring van de fiscus te wachten had. Hij
drong er bij de rechtbank op aan de op
te leggen straf te beperken tot een geldr
boete. Uitspraak 7 juni a.s.
Bewoners van afgelegen dorpen in
Birma, dat thans door een hittegolf van
- I ongekende hevigheid wordt getroffen,
hebben een heidense gewoonte, welke
dateert van de tijd, vóór het boeddhis-
druk op de waterleiding liet dikwijls veel
te wensen over. Maar nadat verleden jaar
19 oktober het geheel gemoderniseerd?
en geautomatiseerde bedrijf officieel in
gebruik was gesteld, leek alle narigheid
voorgoed van de baan.
Enkele maanden geleden gaven drie van
de vijf bestaande bronnen echter plotse
ling tekenen van verzanding. Het was de
me de algemene godsdienst werd, in ere
hersteld: zij verkleden zich als kikkers
en kwaken, om zodoende regen uit te
lokken.
In vele Birmaanse plaatsen is de tem
peratuur tot 43 graden Celsius gestegen.
Vee sterft door het gebrek aan water
w :y
5M mmv
No. 3062. 25 mei 1957
Redacteur: G. J. A. VAN DAM
Vossiusstraat 18, Amsterdam-Z.
Alle correspondentie aan dit adres. Bij
vragen om inlichtingen s.v.p. postzegel
voor antwoord insluiten.
DE TWEEDE „ZELFMAT"-COMPOSITIE
IN DE DAMPROBLEMATIEK
(Zelfmat-positiedwang)
Gaf ik in de vorige rubriek de eerste
zelfmat-constructie, gebaseerd op „slag"-
dwang, ditmaal de tweede compositie,
thans geconstrueerd op het principe van
„zet"-wang.
De condities, waaraan een zelfmat-
probleem in de damproblematiek dient te
voldoen, zijn dus (zoals ik in het vorige
artikel uitvoerig toelichtte) in afwijking
met die der schaakproblematiek gebouwd
op de (voor elke damspeler aanvaard
bare) logica van stand en ontleding. Dit
houdt in, dat voor de zelfmat de volgende
normen gelden:
le. Wit, aan zet, speelt zó, dat zwart
gedwongen is van wit te winnen om zelf
verliet; te voorkomen.
2e. Wit mag dit slechts op één bepaalde
manier kunnen doen. Kan wit zwart op
twee of meer manieren dwingen van hem
te winnen, dan zijn dat bij-oplossingen.
3e. Indien zwart vrij blijft om remise
tP maken, dan faalt het vraagstuk, want
dan was er voor zwart geen dwang om
te spelen, zoals wit wilde afdwingen.
4e. Wit's aanvangsstand dient zodanig
te zijn, dat hij bij normaal spel in ieder
geval toch zou verliezen. Het zou onna
tuurlijk zijn als wit voor zichzelf een ne
derlaag zou gaan afdwingen, terwijl hij
bijvoorbeeld op andere manier remise zou
kunnen maken.
5e. Wit, verloren staande, kiest dus vrij
willig een „mooie" dood, welke slechts
op één bepaalde manier mogelijk mag
zijn. Andere oplossingen worden daar
door schijnoplossingen.
Thans hieronder een voorbeeld van
„zelfmat" door middel van zet-dwang.
ZELFMAT-ZETDWANG
Stand no. 3501
len van de zwarte schijf op 2, door middel
van dezelfde spelgang, wit een overwin
ning in plaats van een nederlaag kan af
dwingen. Dit vraagstuk wordt nog fraaier
door het enige zetten verder terug te
werken (te verdiepen) en van de volgende
beginstelling uit te gaan: Zw. 11—13, 15,
19—22, 27. Wit 30, 35, 37—39, 42. 43, 45, 47
Wit 1. 3025, 2024 (gedw. anders schijf
winst voor wit). 2. 25—201, 24—29 (gedw..
op 24—30, 35X24, 19X30, 39—33, 15X24,
3328. 22 X 33, 38 X 20 en wit zal winnen).
Thans is de stand van het „zelfmat-vraag-
stuk" ontstaan met dit verschil dat schijf
41 op 42 staat en de zwarte schijf op 2
ontbreekt. Wit nu 3. 45—10, 15X24. 4.
3934, 1923 (gedw.). 5. Nu éérst veer
3731, 27X36, want op 5. direct 34—30
houdt zwart gelijk spel met 1117 enz.
Dus 5. 37—31, 27X36. En dan als 6de zet
3430, 1319 (gedw.). En daarna volgt de
combinatie door 7. 40—34. 8. 35X44. 9.
4440. 10. 4339. 11. 38X18, waarna wit
wint door 19—24 (of?). 12. 18—12, 24—29.
13. 12—7, 29—33 of 34. 14. 7—1, 33 of 34—39.
15. 1—40!, 39—43. 16. 42—38, 43X32. 17.
40—29!, 32—37, 18. 29—23!, 36—41 (gedw).
19. 47X36, 37—42. 20. 23—37, 42X31. 21.
36X27 en wint.
Deze mogelijkheid om een zelfmat-con
structie te transformeren in een gewone
„zet-dwang"-studie met: „Wit forceert de
winst van de partij of van een schijf" is
natuurlijk toevallig en dit behoeft geens
zins geregeld voor te komen.
In de „zelfmat-zetdwangstudie" van de
oud-wereldkampioen B. Springer, welke
in de volgende rubriek zal worden ge
plaatst (in verband met de daaraan ver
bonden uitgebreide bespreking) doet zich
een overeenkomstig verschijnsel voor.
Daarvan is de stand zó, dat wit verlies
dreigt af te dwingen, maar door geheel
anders te spelen de winst kan forceren.
Een soort dubbel-probleem dus.
Voor de probleem-componisten, die hun
krachten eens op het construeren van
„zelfmaf'-vraagstukken willen beproeven,
geef ik tenslotte hier engie motieven, die
zuiver op het ,,zelfmat"-idee berusten.
Het spreekt vanzelf dat er aldus verschei
dene motieven zijn te vinden.
ZELFMAT-MOTIEVEN EN -IDEëEN
Stand no. 3502
(Slag- èn zetdwang)
v
Zwart 3, 25. Wit 9. 20 (Van D.. Ie oubl
Zwart aan zet. 25X14 gedw en wint.
Stand. no. 3503
(Slag- èn zetdwang)
vv
Zwart 2, 22. Wit 7. 17 (Van D.) Zwart
aan zet, 22X11 gedw., en wint.
Stand no. 3502 zou als zelfmat-motief
niet goed zijn bijv. met verandering in:
zw. 3, 5, wit 9 en 10, omdat er dan geen
slagdwang voor zwart 'S en zwart in beide
gevallen zou verliezen. Een heel voorlo
pige bewerking van dit motief is bijv. zw.
Zw. 2, 11—13, 15, 19, 21, 22, 27, 29 (10
sch.). Wit 20, 35, 37—39, 41, 43, 45, 47 (9
sch.): Wit, aan zet, staat verloren en
dwingt zwart van hem (wit) te winnen
op de door wit bepaalde, enige manier.
(Geo van Dam, le publikatie).
Wit. 1. 45—40 (A), 15X24; 2. 39—34, 19—23
(gewd., anders verliest zwart); 3. 37—31
(B), 27X36; 4. En nu 34—30, 13—19 (gedw.,
anders verliest zwart, bijv. op zw. 4.
22—28, wit 5. 30X6, 28—33 (of?) 6. 38—32,
33—38 (of?) 7. 43—39, 38X27; 8. 6—1 en wit
zou winnen in plaats van zwart). Dus
zwart is wel gedwongen tot 4. 1319.
Daarna voert wit een elegante combina
tie uit, waarvoor hij de vereiste stand
door zijn voorgaande zetten heeft afge
dwongen en waardoor hij wèl verliest,
maar op fraaie wijze. Namelijk: 5. 4034,
29X40; 6. 35X44, 24X35; 7. 44—40, 35X44;
8. 4742, 36X47. (Een klein constructie
vlekje is het feit, dat wit de 7e en 8e zet
kan omwisselen). 9. 4339, 44X33; 10.
38X18, 47X1 en zwart moest, of hij wilde
of niet, winnen!
Op A. wit 1. 2014. 19X10 zou bijvoor
beeld kunnen volgen 2. 3933 (of?), 1014.
3. 33X24 en dan zwart 22—28, hetgeen dus
geen remise-redding voor wit zou zijn
geweest. Zijn beginstand is inderdaad
reddeloos.
Als wit bij B. (3e zet) direct 34—30 zou
spelen, antwoordt zwart 1117, 30X8
gedw., en wit heeft géén invloed meer op
het zwarte spel. Zwart kan naar eigen
keus nu winnen of remise maken, zodat
wit: 3. 3430 enz. een schijnoplossing is
volgens de „zelfmat"-normen!
Evenals in de eerste zelfmat, gebouwd
op „slag-dwang", is het frapperende van
deze compositie ook thans toevallig weer,
dat door een enkele verplaatsing van een
stuk (wit 41 naar 42) en het laten verval-
Schaakredacteur: P. A. KOETSHEID,
Huize Sint-Bernardus, Sassenheim.
(Zaterdag 25 mei)
DE PROBLEMEN VAN DEZE WEEK
No. 7554 hebben we voornamelijk over
genomen wegens de sleutelzet, die we wel
aardig vinden. Het variantenspel is zeer
mager. Heel wat gunstiger steekt no. 7555
af in variantenspel tegen het hiervoor
genoemde. De ontleding zal de oplosser
stellig voldoening schenken.
Met no. 7556 brengen we iets eigenaar
digs. Als men de L op a5 naar a7 ver
plaatst, ontstaat een andere oplossing. We
verzoeken onze lezers beide sleutelzetten
in te zenden.
No. 7556
M. PETRI
Tweede prijs „Schach-Echo" 1956
Mat in twee zetten
Wit: Kal, Dg8, Tbl—dl, La5, Pd8;.
Zwart: Kc5, Tf6—h6, Lb6—hl; c4, e5,
h2, h3.
Verplaatsing van La5 naar a7 verandert
de sleutelzet.
PROBLEEMOPLOSSINGEN
No. 7545. M. Havel. Opl. 1 Pd4 dreigt 2.
Lg2f, Kh2. 3. Ff3; 1Pf4 2. Lg4+,
Kg3: 3. Pf5t? 1Ld4: 2. Tel! en 3.
Thlff. Uit de ingekomen oplossingen blijkt
ons, dat deze opgave ook is op te lossen
met 1. -Tg4. De enige verdediging van
zwart is 1Lf6, waarna volgt 2. Tel
met ondekbaar mat Thlft. Er waren ook
inzenders, die als eerste zet kozen Tg2,
doch dit faalt op Lf6. Speelt wit nu Tgl?
dan Lg5!
No. 7546. J. A. W. Swane. Opl. 1. Pf5:
dreigt 2. Dg4:ft.
No. 7547. P. Bisma. Opl. 1. P«3 dreigt 2.
Pe7—f5tt.
GOEDE OPLOSSINGEN
J. Dickhaut, Nijmegen; F. Pijls, Maas-
bracht; Paul Raschdorf, Hannover; L. v.
Riel, Rotterdam; C. v. d. Weide, Rotter
dam.
No. 7546 en np. 7547 door mr. dr. R.
Bromberg, Roermond: L. v. D., Maassluis;
P. M. Dekker, Rotterdam-' dr. A. Hoynck
van Papendrecht, Berg-ijck; B. Kouwen-
hoven, Rotterdam; H. Riemersma, Maas
tricht.
No. 7546 door W. H. Haring, Schiplui
den; L. F. Hendriks, Horn; M. G. L. van
Teeffelen, Rotterdam.
CORRESPONDENTIE
L. M. v. D. te M. De verpielding berust
wel op een vergissing!
No. 7554
H. MOSER, Duitsland
Schach-Echo 1957
Mat in drie zetten
No. 7555
L. I. LOSINSKI. Moskou
le prijs Sahovske Sekcije 1955
Mat in twee zetten
Wf&m 'gvxm
m
Hf
3, 11, 12, 21, 23—25, 35. Wit 13, 36—40. Wit
139!. 35X31 en 36X20 en zwart is gedw.
van wit te winnen om zelf verlies te voor
komen. Hier is echter de beginstand niet
absoluut voor wit verloren. Stand no. 3503
kan voorts bijv. niet woiden gewijzigd in:
zw. 5. 23. wit 10 en 19: of in zw. 23, 25.
wit 19, en 20: of in zw. 3, 23, wit 8, 18,
of zw. 3, 23, wit 9, 19, omdat zwart dan
niet gedwongen is om op één bepaalde
manier te slaan om zelf verlies te voor
komen. Hij verliest namelijk altijd, hoe
hij ook slaat
Hieruit blijkt reeds hoe voorzichtig men
reeds bij het construeren van „zelfmat-
motieven" moet zijn om niet in conflict
te komen met de aan het begin van deze
rubriek voorgeschreven „zelfmat-nor-
men".
Eenvoudiger „zetdwang"-motieven zijn
bijv. zw. 2, 4, 13, wit dam op 1. Zwart
aan zet. Zw. is nu gedwongen met 27
van wit te winnen, omdat hij anders zejf
verliest. Dito bijv in: zw 1, 3, 12, wit aam
op 4. Zw. 39 gedw. Daarentegen is niet
goed: zw. 2, 4, 13, wit dam op 5, want nu
is zwart niet gedw. de witte dam te van
gen met 410 om zelf verlies te ontgaan,
want hij kan ook remise maken. Wit kan
hem het doorbreken naar dam, over de
lange lijn. nooit beletten.
Voorts zijn er de z.g. „oppositie-eind-
standen". Bijvoorbeeld: zw. 3, wit 31. Wit,
aan zet, forceert zwart hem (wit) te over
winnen door 27 (8), 21 (12), 16 (17), met
gedwongen spel voor zwart omdat anders
wit wint. Of zw. 3, wit 35. Wit speelt nu
30 (9), 25 (14), steeds gedwongen voor
zwart óm verlies te ontgaan. Of iets inge
wikkelder: Zw. 3, 22. Wit 31, 36. Wit speelt
gedw. 31—27 (31). 27 (8), 21 (12), 16 (17) en
zwart wint om zelf verlies te kunnen
voorkomen. Ook dit zijn geen slagdwang,
maar „zet"-dwang-zelfmatmotieven.
Nog eenvoudiger zijn de oppositie-stan
den als: zw. 35, wit 50. Z.a.z. Voorts zw.
31, wit 46. Zw. a.z. Hier kan de witte
schijf 46 bijv. niet op 47 staan, omdat
zwart dan geen gedw. spel heeft en het
ook eenvoudg remise KAN laten iopen als
hij zo dwaas zou willen zijn. Aldus zijn er
overal langs de verticale zijden van het
bord standen te vinden, zoals: zw. 1, wit
16. Zw.a.z. Zw. 2, wit 16 of 17. Z.a.z. Zw.
3, wit 18. Zw. 4, wit 19 of 20. Zw. 5,
wit 20. Steeds zw. aan zet. Ook op de
tweede horizontale rij van boven gaat dit
nog, bijvoorbeeld: Zw. 6, 21. Of zw. 7,
wit 21 of 22. Voorts zw. 8, wit 22 of 23,
dito zw. 9, wit 23 of 24; en zw. 10, wit 24
of 25. Steeds zw.a.z.
Op de derde rij gaat dit alleen nog maar
bij: Zw. 15. wit 30. Z.a.z. En op zw. 11, wit
De 23ste mei j.l. was het tweehonderd vijftig jaar geleden, dat de
grote Zweed, Karl von* Linné, geboren werd, die zijn landgenoten als
de koning der plantkundigen „botanisternas konung" bewonde
ren. Tegen deze achtergrond krijgt het bezoek van onze Koningin
Juliana en Prins Bernhard aan Zweden een bijzondere betekenis.
Immers Karl von Linné, die wij beter kennen onder de naam
Linnaeus, heeft enige tijd in Nederland gestudeerd.
1. Op een winkel aa£Jr"ah
straatweg staat: ^"^gen?
Eigenlijk heette hij anders dan op
zijn monument te Bennebroek ver
meld staat: „Linnaeus" in de naar
hem genoemde hof. Zijn geslachts
naam luidde: Ingemarsson, wat, na
tuurlijk. zeggen wil: Zoon van Inge-
mars. Doch de familie Ingemarsson
huisde onder de machtige schaduw
ener oude linde en kreeg de bij
naam: Lindelius. Van Lindelius
naar Linné is maar een kleine stap.
En dat „von" kwam er later bij als
adels-predikaat, want de koning-der
-kruidkunde werd tot ridder be
noemd.
Zijn vader was hulppredikant in
een zeer mooi gedeelte van Zweden,
Smaland (smoo-land). Dominee Nils
hield veel van de natuur en het was
waarlijk geen wonder, dat Carl een
aardje naar zijn vaartje had. Hij
voelde veel meer voor planten en
dieren dan voor de studie aan de La
tijnse school. De tijd, die hij aan zijn
huiswerk had moeten besteden,
bracht hij in het vrije veld door en
zijn leraren schroomden dan ook niet
te verzekeren, dat er van deze leer
ling geen spaan terecht zou komen,
laat staan een eerzame dominee! Nu,
dat was niet tegen een dove gezegd.
Vader Nils deed de deugniet in de
leer bij een schoenmaker, die alléén
maar voor de natuur voelde in zo
ver deze huiden voor zoolleer ople
verde. Dat werd voor Carl een moei
lijke tijd, maar hij troostte zich door
de zolen van zijn vrienden te lappen,
voor het aldus verdiende geld kocht
hij dan boeken of vergrootglazen.
Gelukkig waren er mensen, die
wèl wat in Carl zagen en hem de
hand reikten. Eens op een nacht,
toen hij bij het licht van een kaars
planten zat uit te pluizen, werd hij
door zijn beschermer „overvallen".
Deze zorgde er toen ook voor, dat de
bioloog-in-de-dop kon gaan stude
ren aan de universiteit van Uppsala.
Om zijn studies te voltooien reisde
Linnaeus naar Harderwijk, waar het
„torentje" zijn naam nog steeds
heeft bewaard. Hier promoveerde hij
binnen een maand tot doctor-in-de-
geneeskunde (1735). Het was nie
mand minder dan de wereldberoem
de Boerhaave, die hem in aanraking
bracht met de hooggeleerde Burman,
tevens met de schatrijke George
Cliffort, die de „Hartecamp" bij
Haarlem onderhield. Linnaeus kwam
daardoor aan het hoofd van deze be
faamde dieren- en plantentuin te
staan. Hij kende nu verder geen ma
teriële zorgen meer en wijdde zich
hoofdzakelijk aan plantkunde. Het
scheen, alsof deze studie hem aan
Nederland gebonden hield, maér.
het hart heeft ooit zijn redenen die
de rede niet heeft! In Zweden wacht
te zijn bruid op hem, dochter van
dr. Moré, en zo keerde Linnaeus dan
naar zijn eigenlijke vaderland terug
(1738). Vestigde zich als arts te
Stockholm en werd al gauw hoog
leraar aan de hoogeschool van Upp
sala. Hij was toen plm.' vijfendertig
jaar en zou zich nog tientallen jaren
wijden aan de „lieflijke wetenschap".
In 1778 is hij overleden, aan de
gevolgen van een hersenbloeding.
Evenals Herman Boerhaave was Lin
naeus een geleerde, die door zijn stu
die nader tot de Schepper werd ge
leid. Het siert de Zweden, dat zij
één van hun grootste landgenoten,
grondlegger der wetenschappelijke
plantenbeschrijving, zo feestelijk
herdenken. Kunsttermen als bloem
kroon, meeldraad e.a., door ons zo
„gemakkelijk" gebezigd bij het deter
mineren van planten (volgens het
stelsel van Linnaeus géén gemakke
lijke bezigheid), werden door Lin
naeus ingevoerd. Hij legde voor vele
eeuwen de soortnamen en die der
geslachten van de planten vast. De
Linnaeus-Society te Londen kocht
van de weduwe zijn verzamelingen,
bibliotheek, brieven enz., deze bewa
rend als aandenken aan de beschei
den geleerde, die onder ons zijn
tweede vaderland vond.
Zijn levensdevies was: „Lev rat-
tradig, Gud ser dig"; in het geleerde
Latijn van die dagen: „Innocue vivi-
to, nwmen adest".
Het komt hierop neer: voor wie
goed leeft, is de Goddelijke hulp
steeds aanwezig.
rah". Wat wil dat z^®roU*
2. Op een plaat staaL®f wild af
gebeeld, die op Wh eeI) r»
rijdt, vergezeld en
Wat stelt dit voor? d 0p t
3. Elders een koning, rö arend
leeuw, terwijl hij e®
zich voert. Betekeni .-n u
4. Hoeveel „Katwijken j?" n
kend? Hoeveel pL-3
veel „Hengelo's? heêft ^2-
5. Het slot Loevestem ne
maal als gevangen
Heet het zo naar oe
iemand de loef a ^edet
eef
6. Iemand wou een ver p<
complimentje mak:it een 'Li-
kind en zei: „U hebt e o#
ogig kind". De moed p,
stemd. Waardoor? KfLstiS
7. Kaap de Goede HopP-
nisterre. Waar liS*
voor Kaap Snert? iDg.
8. De Hondsbosse 2ee in
waren dat voor non
bossen? af:
9. Maak dit rijmpje eens
Bredero het edelste.
Wassenaar het oudste.
Egmond het rijkste. jji
En.... pl<*
10. Hoe heet „de mooiste
Noord-Limburg?" jaren
11. Waar hadden vroeger J) n
Mennisten (doopsgeZ1„eii
hemel? tpnde V
12. In de Middeleeuwen ,,KWJV
enkele „goede steden
stond men daaronder-
eens een?
13. Klazienaveen. onder^E ^egde
was deze Klaziena „j,
deze kolonie soms aa,„'
14. Waar wonen onze lan^el «e
die men, schertsend, J
Tukkers noemt? ,ote fil°%e'
15. Hoe heette de beroemd-
der Oudheid? Hoe
vrouw?
Oplossing volgende kee
s'tt öieti
.«OTkif
Net te
1. De koningsdochter u „„den liiiJ'
nië, die elfduizend ^ffp l)'-5
Rome begeleidde, heet
d.i. beertje. w'1
2. De naam Jan, Joanne:eesV
gen: God is genadig «et?'#
3. Door het woord -jgt
speelt een woord heen- j,
levendig, gezond befe ,jogr
4. Men spreekt van een c J
terwijl het Latijnse
hart „cor" is. Hier
wooi*d,t
Grieks woord voor hath fij^j
Heel heel lang geleden brachten
dienaars van de vorst-aartsbisschop
van Salzburg, Thiemo, een prachtig
beeld naar Adlwa-ng. Het stelde Ma
ria voor, met Haar gekruisigde Zoon
op de schoot. De kunstenaar had het
zo prachtig gebeeldhouwd, dat er een
aparte kerk voor werd gesticht, een
bedevaartskerk. Aartsbisschop Thie
mo wijdde het heiligdom omstreeks
het jaar 1100 in. Uit alle bergdorpen
in de omtrek trokken pelgrims naar
de beeltenis. Plechtige processies
zongen de lof van de heilige Maagd.
Eeuwen later kwamen misleide
boeren met bijlen en mokers, dors
vlegels en breekijzers naar de kerk
toe. Er was een nieuwe godsdienst
gepreekt. Beelden mochten er in
geen kerk meer zijn. En zeker mocht
er niet vóór die beelden gebeden
worden. Ze sloegen veel heilige za
ken kort en klein vernielden de mis
gewaden en de gekleurde vensters,
en maakten van het genadeoord een
ruïne.
Tientallen jaren later herstelde
keizer Ferdinand de of de. Het puin
werd opgeruimd. O wonder! Tijdens
dit werk vonden de arbeiders dit
stenen beeld ongehavend weer. Het
lag midden in een mierenhoop! Ui,
alle plooien en gaatjes kropen de
mieren te voorschijn. Ja, toen het
beeld al weer lang en breed op het
altaar stond, kwamen er soms toch
nog weer mieren uit. De mensen
noemden het toenOnze-Lieve-
Vrouw-van-de-mieren! Onder deze
naam werd het eeuwen vereerd.
Toen kwam keizer Joseph II in
Oostenrijk op de troon. Deze man be
moeide zich dikwijls met zaken waar
hij niets over te zeggen had. Zo be
paalde hij, dat er geen bedevaarten
meer naar Adlwang mochten gaan.
Het genadebeeld moest verwijderd
worden. Een ander beeld op zijn
plaats gezet! Onder groot gemopper
van de boeren, werd het oude naar
achteren geschoven. Keizerlijke die
naars zagen toe.
Daar kwamen de boerinnen aan
zetten. Pakten het nieuwe beeld van
het altaar weg en brachten het naar
de dienaars: „Jullie worden wel be
dankt, maar hier hebben jullie je
beeld terug. Wij hebben er niet om
gevraagd. Wij hebben het onze. En
wie het hart heeft dat aan te raken,
krijgt met ons te doen!" De veld
wachters van Joseph II durfden de
vrouwen niet aan. Het oude beeld
bleef in de kerk van Adlwang en
Paus Pius IX zegende de bedevaart
met grote, geestelijke gunsten.
5. In het huis van een
spreekt men liever m
strop om geen onpre* en- vi,
neringen wakker te ro „jf
6. Iemand die strodake 'jjgjt
noemt men wel een hete
7. De naam Theodorus vSiai'
Godsgeschenk. OngeV'6
lijke betekenis is de n J
theüs. jat K i>
8. Prof. Timmers stelt, %steL i
het heilige getal bil }s Gt',
omdat het samenge5te 4 e^ei
Ljn
uum»—0 J
(Drieëenheid)en 4 (oe x 1
ten, de wereld). We k ^er.
beden van het Onze
gaven van God de
7 sacramenten enz.
13,
9. Het ongeluksgetal 15 j l° t#
er. vóór Judas' verra iee f
het Laatste Avondmaalt-/
men, 12 apostelen edrage!l
10. De paters Jezuïeten t
bonnet met 4 vleuggf' jtföV.
11. Wij ontmoetten in „,jzef'rt
Spanje (Burgos) Kar^f
niken; in ons land
niet voor. ueA'
12. De vrek van Mohere .t
nagon rover). ay v'
13. Ds. J. Hasebroek koos
doniem: Jonathan. _rediP i"
14. De zwaarmoedige P pc"
Haverschmidt noetna
Paaltjens.
15. Herkauwm-c-in-'t-wiia
in Australië.
26. Zw.a.z. Op ieder ander veld, waar de
zwarte schijf op deze derde rij staat, is er
géén dwang meer en heeft zwart de keuze
om te winnen ofremise te maken. In
het laatste geval heeft wit dus zwart met
kunnen dwingen om hem (wit) te over
winnen en er is geen sprake van een
„zelfmat".
Ik vertrouw, dat na de toelichtingen m
deze en in de vorige rubriek onze compo
nisten en oplossers nu voldoende met de
logica van de zelfmat-constructies in de
damproblematiek vertrouwd zijn.
Wellicht is er t.z.t. aanleiding om voor
dit wel zeer speciale en moeilijke genre
eens een afzonderlijke problemisten- en
oplosserswedstrijd te organiseren.
Eén onzer trouwe lezers, zond ons een
spel dat bijzonder belangwekkend is en
dat wij dus gaarne een plaatsje in deze
rubriek gunnen. De kaartverdeling:
987
P H 8 6 3 2
O A H 5 2
•f» 6
V 10 4 3
-
V
•f» VB 10 9873
A H
9 B 10 7 5 4
O 10 9 8 7
54
6*5 2
9AV9
O B 6 4 3
A H 2
Zuid gever, allen kwetsbaar.
Biedverioop:
Zuid West Noord Oost
1+ doublet IQ? pas
2+ 2+ 30 3
4Q 4+ pas pas
doublet pas pas pas
Noord kwam met +6 uit, zuid nam de
slag. Als zuid een routine-spelletje speelt
en vervolgt, maakt west het spel. Te
recht realiseerde zuid zich, dat west een
+-kleur moest hebben en hij vervolgde
daarom met fPAas. Hierdoor werd west
t r o e f k o r t en de catastrofe die west
bij het bieden had uitgelokt werd volledig:
5 down.
Vaak ziet men minder geroutineerde
spelers de fout maken, die west hier
maakte gaan bieden op een spel. waar
op men door lengte in de kleur der tegen-
I partij beter had kunnen passen. De west
speler van dit spel was wel bijzonder
optimistisch en kon niet éénmaal zijn
mond houden, terwijl de kracht van zijn
spel een dergelijke actie helemaal niet
rechtvaardigde. Zou er om geld gespeeld
zijn, dan noemen wij dit „h ij biedt
als Rockefeller" (m.a.w. hij heeft
geld genoeg te verliezen).
Als west gewoon past, is het zeer de
vraag of NZ niet op de rotsen van de
grillige distributie zullen stranden. Als
NZ nl. het normale contract van 4<1?
bereiken, is het de vraag of noord dat con
tract zal maken. Merkwaardig genoeg kan
4(? gemaakt worden, doch de winstvoe
ring is vrij problematisch en het is aardig
deze zelf eens trachten te vinden (uit
komst Heer).
De les die men uit het geheel kan trek
ken is deze. Wanneer de tegenpartij
opent en men heeft een grillig verdeeld,
doch vrij zwak spel, moet men passen.
Meestal is het spel dan voor de tegen
standers moeilijk te hanteren en hoe
hoger ze bieden, des te groter de kans
dat ge een aardig aantal punten zult
schrijven. Biedt ge toch zelf, dan is de
kans groot dat G ij aan de lastige kaart
verdeling ten onder gaat. Een factor hier
bij is nog of „het wel sportief is" te pas
sen, als men een lange kleur of kleuren
heeft. Daar bridge een puntenspel is en
géén beoefening-der-schone-kunst, moet
ge steeds dat bod kiezen wat u de meeste
punten kan opbrengen.
Als ge denkt dat met passen te kunnen
bereiken, moet ge dat doen. Op hun tijd.
zullen uw tegenstanders dat óók tegen u
doen.
MIMIR.
In ieder hokje moet één van de cijfers
1 tot en met 9 worden ingevuld. Het pro-
dukt van die cijfers, in een ononderbro
ken rij in horizontale richting moet
gelijk zijn aan het getal, dat links op die
rij staat aangegeven, in verticale richting
aan het getal dat er boven staat.
Staan er twee getallen in één hokje, dan
heeft het bovenste betrekking op de ho
rizontale rij en het onderste op de verti
cale
Oplossingen kunnen ingezonden worden
tot donderdagmiddag. Er zijn vier prijzen
van 2.50 beschikbaar.
Over de puzzelrubriek kan geen brief
wisseling worden gevoerd.
De winnaars van onze Cijferpuzzel
no. 16 zijn deze week: 1. H. C. Rosemeyer.
Hoogstraat X, IJzendijke; 2. E. A. Tholen,
Julianalaan 27, Delft 3. Th. M. Verstralen
Drakenburg 31a, Rotterdam-Zuidwijk; 4.
J. M. Kievits, Breedveldsingel 37, Rotter
dam-Noord. U kunt deze week uw post-
wisseltje thuis verwachten.
De oplossing van puzzel
V »Oo
Ohi %L
vt\>t
s
V Or, -Ml
090
86HO
(8
128
2(0
1920
9072
15
1680
!(>80
7
2
HO
2520
3
630
20V8
9*1
a
Q
1
