Avonturier met capaciteiten
I
1
I
IN BESCHERMING GENOMEN!
V erheugende staatsvoogdij over
onze molens
a
I
I
D
R
Volbrengers van werken
feest
Overwinning
door de truc
^e! de lichtjes
Hij zat in het cachot
Op een moerassig
eiland
y
^ooii van een pachter
Wapen met
,S afgeslaëen koppen
Urm
Prinses Pocahontas
I
ZATERDAG 25 MEI 1957
PAGINA 3
IN JAMESTOWN MET BIJZONDERE ATTRACTIES
t
^ongelofelijke Captain Smith" was de
r°ndlegger van de eerste permanente
be
oelse vestiging in Amerika. Aan hem is
^et in belangrijke mate te danken geweest,
Atl.^"ge^ tenslotte vaste voet langs de
antische Oceaan verkreeg en in staat was
kolonie te stichten, die op den duur de
0 e<jerlandse vestigingen overvleugelde en
jy °kte. Nieuw Amsterdam werd daardoor
k evv York. Maar de steeds groter wordende
°nie zegde ten slotte de gehoorzaamheid
0 moederland op en verklaarde zich
^afhankelijk. Ze werd de Verenigde Staten
anAmerika, verwierf er steeds meer grond-
eUed hij en werd wat het nu is: de mach-
je^fer' ,Pvoren hadden andere Engelse kolonisten reeds een neder-
gesti°ht, intussen veel zuiderlijker, op een eiland in de James
'H ^et hwdige Virginia, zoals tussen twee haakjes vroeger een
vnn'pfe<Jee^te VaU de kust van Atlantische Oceaan ten noorden
gele !°rida Sen°emd werd. In het jaar 1607 hadden ze de grondslag
3Sq5 •?;00r de Stad Jamestown, welke zich thans opmaakt, haar
Sttiij'i"'^ kestaan mel grote feestelijkheden te vieren. Captain John
°nth WClS bekwame or8<™isator, die ondanks alle gevaren en
Van eringen doorzette. Hij zal in het bijzonder herdacht worden.
en 1111 t0t en met novemher zal de ene herdenking in Jamestown
Oio ni"ev,n" °P de andere volgen. Het oude Jamestown, dat in een
Jam "S 8ebouwd werd, is geheel gereconstrueerd, alsook het oude
kolf". 'etens heeft men de drie schepen, waarmede de eerste
de nSten a,riveerden, nagebouwd. Het waren de „Susan Constant",
OaZi lscovery e" de „Godspeed". Ze zijn zo nauwkeurig mogelijk
nit°tSt-eU ZUllen fun%eren in de grote optochten en openlucht-
bijee,?tleSï Welke gehouden zullen worden. Er zijn miljoenen
en J2' acht, om de herdenking zo prachtig mogelijk te doen zijn
en verwacht, dat tijdens de feestmaanden honderdduizend
tigste en rijkste republiek ter aarde. In dit
gemenebest gaat men thans enkele belang
rijke data uit de geschiedenis er van her
denken. De tocht van de „Mayflower",
waarmede indertijd de Pilgrim Fathers naar
Amerika togen, trekt grote belangstelling.
Deze notedop, die herinneringen oproept
aan Henry Hudsons „Halve Maen", maakt
dezelfde reis als het oorspronkelijke scheepje
van die naam. Het bereikte, wat nu de Ver
enigde Staten is, ter hoogte van Kaap Cod
en de Pilgrim Fathers landden hij wat tegen
woordig de stad Plymouth in de staat
Massachusetts is, niet zo heel ver van
New York en Boston.
Ip'i'n- Jnmestown en de in de buurt gelegen historische
amsburg en Yorktown zullen komen.
ien
steden
h
-
- kis tlfankfiiLi
Kinderhoofd Powhatan geeft bevel tot het doden van Captain Jolm
'n'air zijn dochter Pocahontas rechts) smeekt hem, diens leven
te sparen. Naar een oude prent.
Octave De Coninck
Observator
1
I
Op
de
40
dc
.000
n va"
•lek
eer
oef
oe"
.nO*
ae><'
I van Nieuw-Enaeland
^HiTele» A41A 1
gen de Spanjaarden. In Spaans Amerika
had hij vier steden gebrandschat en twin
tig schepen buitgemaakt.
Tijdens de reis is er om onbekende re
denen onenigheid ontstaan tussen Newport
en de nogal driftige Smith. Het gevolg
was, dat deze in arrest zat, toen het smal
deel de Amerikaanse kust in het zicht
kreeg. Hij was beschuldigd van poging tot
muiterij, welk woord in die dagen door
commandanten tamelijk gauw in de mond
genomen werd, als een opvarende een
beetje lastig was. Captain Smith had op
enkele van Newports beslissingen aanmer
kingen gemaakt. Zijn humeur had blijk
baar onder het verblijf in de veel te
nauwe ruimte van het schip geleden. Hij
was bovendien jong en irriteerde de veel
oudere Newport, die reeds in 1592 zijn
eefste lauweren geoogst had.
Captain Smith, de man, die de grond
legger van de nieuwe kolonie zou worden,
zat in het cachot, toen een aantal opva
renden voor het eerst aan wal ging. Dit
geschiedde onder leiding van George Per
cy, de achtste zoon van de Hertog van
Northumberland, zoon dus van een oud
adellijk geslacht, maar een personage
met weinig capaciteiten. Evenals ande-
halve dan mooie weiden, bekoorlijke
rivieren en bossen van stevige bomen..
Hij verkende de monding van de Chesa
peake Baai. Op 26 april 1607 werd door de
voornaamste officieren de verzegelde
brief geopend, welke door de bestuur-
deren van de Virgina Compagnie was mee
gegeven en waarin gestipuleerd stond
wie een soort uitvoerende raad zouden
vormen. Toen Newport hem voorlas, aar
zelde hij, na zijn eigen naam triomfante
lijk genoemd te hebben.. Daarna las hij
langzaam: John Smith. De anderen wei
gerden, hem in de raad op te nemen. Ze
moesten hem evenwel in vrijheid stellen,
gingen daarna tot uitvoering over van
de instructies, welke verder nog in de
brief vervat waren. Ze zagen zich
de taak opgedragen, een kolonie te stich
ten, honderd vijftig kilometer stroomop
waarts van een flinke rivier, zodat ze vei
lig zouden zijn voor een aanval van de zee
uit. De plek moest gemakkelijk verdedig
baar zijn en ze dienden te zorgen, dat de
Indianen zich niet in de buurt zouden ves
tigen.
kolonisten slaagden er evenwel niet
in, een ideale plaats te vinden en
kozen tenslotte een moerassig eiland
uit- hetwelk evenwel het voordeel had.
dat de schepen er behoorlijk ligplaats
langs konden nemen. Men behoefde ze
slechts aan stevige bomen vast te maken
Er stond ook bij eb voldoende water. Na
dat de eerste voorbereidselen waren ge
maakt, koos de uitvoerende raad een com-
re edellieden in de groep weigerde hii mandant en wel Edward Wingfield, een
aanvankelijk, aan het gewone werk mee man van goede geboorte, doch eveneens
te doen bomen om te hakken, hout te klo
ven etc.
Hij was evenals het merendeel naar
Arnerika getrokken, in de hoop, er goud te
vinden en zo snel mogelijk, met schatten
beladen, naar het vaderland terug te ke
ren. Trouwens de expeditie was uitgerust
ten einde de streken te vinden, vanwaar
de Spanjaarden het goud haalden, het-
welke zij in hun galjoenen naar Spanje
verscheept hadden.
Daarom schreef George Percy in zijn
eerste rapport, dat hij niets vond de
moeite waard, om over te spreken, be.
h(i,
IncJ A
pr.^a.at? een keel merkwaardig man,
n ®mith. Hij was de zoon van
va Engelse pachter en liep als jon-
Je,erti,en Saar van huis weg, om
eh T» in de wijze wereld te beproe-
f>rWhteÜride.aan enig reisgeld te komen
nt hij zijn schoolboeken en zijn boe
rpJ "**J" UV41VV1MVWH.U Cil i
?ns I*Twee Jaar daarna kwam
^§en j erecht en üet zich voor
f.'flUt, 2e sPanJaarden werven. Hij leerde
''ik wde krijgskunst, alsmede vermoede-
l^rig at Hollands en keerde als twintig-
Nt (lr,Veteraan naar Engeland terug, om
lij d,p 6 militaire ruiterkunst te leren. Toen
JiSar V|ot°nder de knie had, toog hij weer
ka®r ri vasteland en wel naar Hongarije
"h bnagrote 00r,t>g tussen de Hongaren
Om °ndgenoten en Turken woedde.
W erweg werd hij op het schip, dat
Ss» ar de Adriatische Zee moest
van al ziin bezit beroofd en in
ï?Ven orPen. Hij slaagde er in zich
lratP„Water 'e houden tot hij door een
v^Ood P werd opgepikt.
rat ::gedwongen was hij enige tijd pi-
beran?r hiJ slaaSde er toch in, zijn doel
?'j iw ken. In het Hongaarse leger werd
pi biet °pen ?rmen ontvangen, aangezien
p b boi een uitstekend voorstel kwam, om
a b kni ";rde stad te bevrijden. Hij paste
b® Wap toe, waardoor de Turken in
p cht u Werden gebracht. In een donkere
«rs jachten de verbonden Christenle-
b brdon Zenden ^chtjes aan het gloeien,
5f0ot a de indruk wekkend, dat een
Nut aantal musketiers naar een bepaald
.loe trok. In werkelijkheid concen-
hij in
bondenen, Prins Sigismund Bathory van
Transylvanië, hem het recht een wapen
te voeren, met drie afgeslagen Turkse
koppen... Maar de Turken namen hem
tenslotte gevangen en zonden hem als
slaaf naar de Kaukasus. Na enkele jaren
sloeg hij zijn baas, die hem mishandelde,
dood en wist te vluchten. In Engeland te-
rug beschreef hij zijn avonturen in een
dik boek.
Toen er voor de drie genoemde sche
pen een état major moest worden aange
steld, die tevens het gezag in de te stich
ten kolonie zou voeren, solliciteerde Cap
tain Smith bij de Virginia Compagnie,
waardoor ze werden uitgerust en bemand
Hij werd aangesteld, echter niet als com
mandant van de kleine vloot. Dat werd
een zekere Captain Newport, die zich
naam had verworven door expedities te-
weinig bekwaam voor zijn taak. Hij
miste de eigenschappen van een leider.
Na enkele weken vertoonden zich de
eerste Indianen. Hun houding deed de ko
lonisten naar hun musketten grijpen, maar
ze verdwenen weer in de bossen. New
port besloot daarna, verder het land in te
trekken, intussen nog steeds over het wa
ter van de baai. Hij stond John Smith toe
mee te gaan met zijn kleine detachement.
Reeds op de eerste avond kwamen ze in
een Indiaans dorp, waar ze vriendelijk
ontvangen werden. Ze gaven de India
nen messen, kralen en belletjes en ver
volgden daarna hun tocht. Herhaaldelijk
kwamen ze nog met Indianen in aanra
king. Een hunner, een intelligente jonge
man, sloot zich bij hem aan', maar maakte
zich onderweg weer uit de voeten, waar
door Newport argwaan kreeg. Hij ver
moedde, met een spion te doen gehad te
hebben. En inderdaad, in het nog slechts
uit enkele hutten bestaande Jamestown
hoorde hij, dat men er een overval van de
Indianen te verduren had gehad. Een man
en een jongen waren gedood, veertien ko
lonisten hadden verwondingen opgelopen.
De Indianen waren tenslotte met een ka
nonschot. dat pardoes een hele boom
velde, op de vlucht gejaagd.
Newport gaf bevel, palissaden en andere
versterkingen op te richten. Hierbij onder
scheidde John Smith zich bijzonder, het
geen tot gevolg had, dat hij in de uitvoe
rende raad werd opgenomen. Het zou ons
te ver voeren, de lotgevallen der kolonis
ten op de voet te volgen. Ze moesten
allerlei ontberingen verduren. Newport
zeilde naar Engeland terug, de kolonie in
een desolate toestand achterlatend en be
lovend, zo spoedig mogelijk met voedsel
terug te komen. De kolonisten leefden we
ken lang bijna uitsluitend van de in de
rivier veel voorkomende, grote en sma
kelijke steuren. In enkele maanden stierf
de helft van de mensen. De óverblijven-
den dwongen Winfield het commando neer
te leggen en sindsdien werd John Smith
de feitelijke leider. Hij slaagde er in, met
vriendschappelijk gezinde Indianen koren
Het stanbeeld van Captain John Smith te Jamestown,
te ruilen voor bijlen en andere werk
tuigen, echter niet dan nadat er enkele
schermutselingen hadden plaats gevon
den, waarbij intussen geen slachtoffers
vielen.
In december 1606 begaf John Smith zich
vol staatsie naar het grote opperhoofd
Powhatan, dat over een aantal stammen
langs de Chesapeake Baai'heerste. Voor
dat hij in diens dorp aankwam, viel hij in
'n hinderlaag en werd gevangen genomen
Men voerde hem naar het opperhoofd, dat
een flink gebouwde man met grijze haren
bleek te zijn. Hij had een majestueus
voorkomen, aldus schreef Smith later, ver
bazingwekkend voor een halfnaakte wil
de.
De „Discovery", zoals het de kust van Amerika bereikte, na een tocht van
vier maanden.
r6 Turk hoofdmacht zich elders en viel
v 5r> tnf onverwacht in de rug aan. het-
v 1 de e,en volledige zege en het ontzet
rafelt i. ,d leidde. Naar zijn biograaf
1b s zii -CaPtain Smith deze truc tij-
6tel. Jh diensttijd in de Nederlanden ge-
vreeg "werd tot kapitein benoemd en
fl^Merf c.ommando over 250 ruiters. Hij
tv r ziir, jich een grote vermaardheid
if^rij, duels met Turkse aanvoerders,
eOtejiijhy steeds zegevierde. Uit er—
üchn i!id voor de hem bewezen diens-
°hk een der aanvoerders der ver-
In de litanie van de heilige Pastoor
van Ars komen meer dan dertig ere
titels voor. Hoeveel zouden wij ervan
verdienen? Laten we er eens een dozijn
uitnemen voor zelfcontrole. Misschien
valt het mee, misschien ook moeten
we tot onze beschaming constateren, dat
het met ons nog maar min of meer po
ver gesteld is.
De heilige Joannes Maria dan was een
voorbeeld van kinderlijke gehoorzaam
heid, dienaar van het Onbevlekte Hart
van Maria, lelie van onbevlekte zuivei-
heid, getrouwe navolger van het lijden
van Christus, peilloze diepte van nede
righeid, getrouwe aanbidder van het H.
Sacrament, vurige minnaar van de hei
lige armoede, tedere vriend van de ar
men, doordrongen van de vrees voor
.vv..:
Gods oordelen, trouw bezoeker van de
zieken, vol medelijden met de ellende
van anderen, beschermer van de wezen.
Men zal ons mogelijk tegenwerpen
Ja maar dat was een heilige. Zeker,
dochgeworden. Ook de heilige Pas
toor van Ars begon als gewoon mens.
De heiljgheid is hem niet aangewaaid.
Misschien bepeinst ge eigen karakter
fouten of moeilijkheden bij pogingen
tot verbetering.
Teneinde ontmoediging te voorkomen
enkele bijzonderheden uit de levens
schets van de heilige Vianney:
Hij werd bekoord tegen de H.
Deugd en hij kende de vernederende
prikkel, waarover de H. Paulus
klaagt, maar tot aan zijn dood be
waarde hij de blanke lelie der kuis
heid. Hij had van nature een driftig
karakter en hij moest zich een hevig
geweld aandoen, om geduldig en
zachtmoedig te zijn, doch hij slaagde
daarin zo volkomen, dat zijn gelaat
niet de minste sporen droeg van ver
stoordheid.
Het is dunkt ons overigens wel duide
lijk, dat Joannes Maria heeft moeten
vechten om er boven uit te komen en te
blijven.
Hij nam echter twee grote middelen
te baat: de H. Eucharistie en de H. Mis.
Vandaar dat we nog pas een pleidooi
hielden voor de veelvuldige communie
ook via een avondgelegenheid, vandaar
ook dat we elke week op 'het officie van
de zondag attenderen tot mogelijk beter
meebeleven. Hoe beter dit meeleven
hoe meer gunsten volgens S.t-Thomas
niet alleen voor het geestelijk leven
doch ook voor tijdelijke aangelegenhe
den.
Met deze wetenschap begrijpen we
ook beter de tekst van de Collècte van
morgen:
Verleen ons op Uw ingeving te
denken wat goed is en het onder Uw
leiding ook te volbrengen.
Volbrengen ook. Daarover onderhoudt
ons St.-Jacobus in het Epistel, wanneer
hij van ons eist:
Weest volbrengers van het woord
(Gods) en niet alleen aanhoorders,
want dan bedriegt ge u zelf. Een
volbrenger van werken zal zalig wor
den.
We behoeven dje arbeid niet alleen
te doen- Vragen moeten we. Almaar vra
gen aan de Hemelse Vader in Christus'
naam. Hij is het o.a. die gelijk de pastoor
van Ars opmerkt, door het H. Sacrificie
der Mis, voor ons bemiddelt en alle ge*
naden schenkt door zich te offeren voor
de mensen als offer van verschuldigde
dankbaarheid.
Een H. Mis is van oneindige waarde:
En een van de krachtigste middelen om
te geraken tot de hemelse glorie, waar
om in de Secreta zo dringend wordt ge
vraagd.
Donderdag a.s. Hemelvaartsdag.
Zoudt ge de hemelvaart zonder meer
aandurven?
dames-rëgenkleding
GA MAAR KIJKEN BIJ
Modieus
Elegant
Duurzaam
Uitstekende kwaliteit
Verzekerd tegen
verlies en diefstal
en bovendien
Voordelig in prijs
Be heer Rijckevorsel. lid van de Tweede
Kamer heeft ons zeer aan zich verplicht,
en in het bijzonder ondergetekende, door
het stellen van vragen betreffende het
behoud van onze molens. In het alge
meen betrof het de molens van ons gehele
goede vaderland, maar in het bijzonder de
molens in de buurt van Leiden.
Het antwoord, dat de staatssecretaris
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap-
penn, de heer.Poppener, mede namens de
minister van Landbouw, Visserij en Voed
selvoorziening ir. Mansholt, en de minis
ter van Verkeer en Waterstaat, mr Al-
gera, hierop heeft gegeven luidt als volgt
..De regering is van mening, dat wind
molens een belangrijk element vormen
in het Hollandse polderlandschap en dat
het verdwijnen van deze molens ook in
de omgeving van de rijksweg Leiden-
Burgerveen dient te worden tegengegaan
Er wordt bij de voorgenomen ruilverka
veling naar gestreefd het molenlandschap
cn het Noordoostelijke deel van het Hoog
heemraadschap van Rijnland zo min mo
gelijk te schaden. Het rijk wil zich daar
voor de nodige financiële offers ge
troosten".
Dit Is een hele geruststelling voor hen
die het wel menen met ons steeds inkrim
pende landschap en zijn typische Hol
landse stoffering.
Dus in weerwil van de moderne gejaagd
heid, het motorgeloei en de koude zake
lijkheid, toch nog bespeurbare tekenen van
goede smaak, goede wil en begrip om
van ons landje een oord te maken, waar
het aangenaam is te vertoeven. Door
lichtvaardige afbraak van molens, de bo-
mensterfte (die nog lang niet overwonnen
is) de meteoor-achtige snelheid waarmee
de steden steeds meer en meer vrucht
baar land opslokken, is er de laatste ja
ren toch al zoveel schoons onherstelbaar
vernietigd, zodat dit regeringsbesluit
geenszins te vroeg komt. Intussen juich ik
het standpunt van de regering van harte
toe. Beter ten halve gekeerd, dan ten hele
gedwaald.
De Vereniging „De Hollandse Molen"
kan ook niet alles alleen doen. Deze
vereniging heeft al heel wat molens voor
afbraak behoed en anderen kundig ge
restaureerd.
REMBRAflDT
Hoe ernstig de omgeving en de molen
geschaad kunnen worden door halve af-
braak of verminking, toont u een van
mijn tekeningen. Zie dit karikaturale
misbaksel daar staan langs de Rijndijk
te Hazerswoude. De molen draagt n b de
naam Rembrandtmolen. Het is duidelijk
dat de vorst onzer schilders hier niets mee
h™ I keeft. De molen van Rem-
brandts vader stond zeker niet op deze
ail rï€I1Bhad althans een heel ander mo-
n °p de andere tekening ziet gij een
alleraardigste wipmolen. Het is de zoge
heten „Blauwe Wip" in de Rietveldse pol-
der onder Hazerswoude.
John Smith ervoer spoedig, dat er kor
te metten met hem zou worden gemaakt
Ze hadden hem reeds op de grond gewor
pen en hadden hun knotsen klaar, om zijn
hersenpan te verbrijzelen, toen een Indi
anenmeisje hem met haar lichaam be
schermde. Het was Pocahontas, die later
in Engeland en in de geschiedenis der
Verenigde Staten beroemd zou worden als
Prinses Pocahontas. Powhatan gaf aan
haar smeekbeden gehoor en zond John
Smith na enkele dagen naar Jamestown
terug. Er was in die tijd 'n hechte vriend
schap tussen de Engelsman en het onge
veer vijJtien-jarige meisje gegroeid. Po
cahontas kwam later herhaaldelijk naar
Jamestown.
Het was John Smith, die de hele Che
sapeake Baai verkende en in kaart bracht
Hij was een ontdekkingsreiziger met vele
kwaliteiten, keek goed uit zijn ogen, leerde
de taal der Indianen en noteerde alles,
wat hem belangrijk toescheen. Hieraan
hebben we enkele interessante boeken te
danken, die ons heel wat vertellen over
het Amerika, zoals de eerste kolonisten
ook de Hollandse, het vonden. Hij zeilde
de Potomac op, de rivier, waaraan Was
hington, de hoofdstad der Verenigde Sta
ten ligt, ontmoette een stam van reuzen
en maakte tenslotte een kaart van heel
„Virginia", die van grote historische
waarde is. Ze werd o.a. gebruikt voor het
vaststellen van de bekende Mason-Dixie-
linie en bij het uitvaardigen door de ko
ning van Engeland van het landcharter
voor Lord Baltimore.
John Smith, ofschoon door de kolonis
ten tot hun president verheven, moest
naar Engeland komen, om zich te verant
woorden, hetgeen hem gelukte. Hij zag er
Pocahontas weer, die met een Engelsman
getrouwd en met veel eerbewijzen aan het
hof ontvangen was, maar spoedi, ziek
werd en stierf,.Hij keerde nog een keer
naar Amerika terug, schreef voorts nog
ettelijke boeken, gaf Nieuw Engeland zijn
naam, deed de Pilgrim Fathers naar Ame
rika tijgen en overleed, 51 jaar oud, er-
vonden te hebben waarvan hij zei: no
place is more convinient for pleasure,
profit and mans sustenance.. Ja, volgens
hem was er geen beter oord voor een
prettig leven, voor het maken van een
goede winst en voor een goed leven dan
de Nieuwe Wereld. Als enige dank voor
al zijn moeiten werd hij met de titel
„Admiraal van Nieuw Engeland" begif
tigd.
