Vandaag om 3 uur
26 minuten slaakten
500.000 Neder
landers de kreet
mm
mijn iust en mijn leven
in
De eenzame prelaat
Vrijgezellen
Canterbury-Rome
„Het arsenaal van Teuben"
MiMii
Jt
gATERDAG 1 JUNI 1957
Müonal:-
FÏÏAXck
$||8
J;/-
fit/*,
V A f t
'/h&f&u. tf.
«fan iffilinir'i^'iiiiaiIll fill
I
I
De super-bomber-spinner
Kinderachtig?
Certificaat
Papieren
MIMIilili
MEN kan niet anders dan kardinaal Wyszynski
beklagen om de manier, waarop men hem
van alle kanten in politieke polemieken
tracht te verwikkelen. Thans zijn het, zoals onze
Eomeinse correspondent gisteren uitvoerig be
richtte, de communisten, die pogen propagandisti-
Sche munt te slaan uit het huidige bezoek van de
Poolse primaat aan het Vaticaan. Zij schrijven in
hun persorganen, dat aan de kardinaal een uiter-
hvate gereserveerde, zo niet koele ontvangst door
öe H. Stoel ten deel gevallen zou zijn. De opzet
van deze communistische propaganda-campagne is
duidelijk. Het fcs de bedoeling een breuk tussen de
kardinaal en het Vaticaan te suggereren, zo niet te
Provoceren.
Het meest weerzinwekkende en verachtelijke
van deze communistische manoeuvres is, naar het
®ns voorkomt, echter het feit, dat de communisten
rich zodoende opwerpen als de verdedigers en be
schermers van de kardinaal. Deze heren zijn blijk
baar maar kort van memorie, want het is nog maar
Uauwelijks zeven maanden geleden, dat zij nog
uver de toen gevangen zittende kardinaal schreven
als over een „volksverrader", „kapitalistenknecht"
cu meer van die mooie dingen. Thans willen Mos-
kou's handlangers blijkbaar suggereren, dat deze
relfdc kardinaal, die jarenlang het verzet van ge
heel Polen tegen het perverse communisme be
lichaamde, die in zijn jaren van gevangenschap
en Martelaarschap niet zwichtte, zich thans plot
seling ontpopt zou hebben als een soort progres-
sist, zo niet formeel communist.
Het martelaarschap van de zwaar beproefde
kardinaal is blijkbaar nog lang niet ten einde.
Men kan niet anders dan hem bewonderen om de
even moedige als standvastige manier, waarop hij
steeds ook maar de geringste aanleiding tot ge
ruchten en tot praatjes heeft vermeden. Maar
sinds duidelijk was geworden, dat de kardinaal
Uiet bereid was om „headlines" te leveren of „sen
sationele" interviews toe te staan, aan wie dan
°ok, heeft een groot deel van de pers maar haar
toevlucht genomen tot verzinselen of vérgaande
speculaties. Vandaag is kardinaal Wyszynski
evenals zijn Hongaarse broeder Mindszenty tot
een zeer eenzaam prelaat geworden.
Ongetwijfeld echter zal de kardinaal uit zijn
bezoek aan Rome ondanks het feit, dat hier een
Uieuwe propaganda-campagne rond zijn persoon
ontketend werd een grote troost putten. De
ï*aus heeft hem de rode bonnet overhandigd, sym
bolische beloning voor zijn onverzettelijkheid te
gen het atheïstisch communisme, en tijdens zijn
gehele verblijf in Italië hebben de katholieken en
z'jn broeders, de kardinalen en bisschoppen, hem
de openbare blijken van hun grote bewondering
cn sympathie gegeven.
Neen, als kardinaal Wyszynski niet welkom zou
geweest zijn ten Vaticane, dan zou hij niet uit
genodigd zijn. Het is overigens duidelijk, dat, als
de kardinaal ten Vaticane overladen was met
Publieke huldebetuigingen iets wat trouwens
ju geen enkel opzicht in de traditie van de H. Stoel
ligt daaruit hetzij nu meteen, hetzij over enige
jj.id de meest boze consequenties voor de kardinaal
hadden kunnen voortvloeien, zodra het getij in
Warschau (of in Moskou) weer eens zou keren.
Het probleem van de woningnood heeft zeker
niet in de laatste plaats de vrijgezellen op de
schopstoel gezet; weliswaar overstemmen de nood
kreten om gezinswoningen het geroep der eenlingen,
maar de vraag brand in alle heftigheid, gelijk af en
toe blijkt wanneer de vrijgezellen voor even hun
geïmproviseerde schuilhoeken verlaten om collec
tief hun stem te verheffen. Bij de bouw van nieuwe
Woningen wordt met hun belangen praktisch geen
rekening gehouden, het prijsbeleid helpt hen niet
verder. Men kent de voorbeelden, waarbij schemer
lampjes, bloemenvazen en beddenspreien als geto
lereerde dekmantels moeten dienen om voor op
kamertjes de huurprijs van een geheel huis te vra
gen: een bedrag, dat in de meeste gevallen met pijn
en toch graag wordt betaald, omdat de uitwijkmo
gelijkheden nihil zijn.
Wat verder zwaar op de vrijgezellemmaag ligt is
de onevenredig hoge belasting, nog stammend uit
de dagen van de Duitse bezetting. Terecht wijst men
°P Suriname, waar de tarieven redelijk bleven. Zo
af en toe wordt tegen deze uitzonderingspositie ge
ageerd, zoals op Hemelvaartsdag te Amsterdam.
Noodkreten van de vogelvrijen, wier belangen te
Vaak worden vergeten, omdat het hier „slechts
om een groep vantienduizenden gaat.
De rijzige Anglicaanse aartsbisschop van Can
terbury, dr. G. Fisher, laat zich bij persinterviews
Uogal eens verleiden tot onvoorzichtige uitlatingen,
die hij later moet corrigeren. Ditmaal was het geen
ondoordachte taal, die dr. Fisher sprak. Zijn scher
pe uitval tegen de katholieken, „die", zo verklaarde
bij, „een openlijke oorlog voeren tegen de Kerk
*an Engeland" was een weloverwogen uitspraak
Voor een vergadering van de Anglicaanse clergé
b» Wolverhampton.
Met verbazing hebben velen zich afgevraagd,
Waar deze openlijke oorlog van de katholieken te
gen de Kerk van Engeland dan toch in bestond.
Voor nauwkeurige waarnemers van de interconfes
sionele verhoudingen in het naoorlogse Engeland
tvas het echter reeds enige tijd duidelijk geworden,
dat verschillende Anglicanen zeer geprikkeld wer
den door de moderne en openlijk gevoerde acties
van de katholieken in Engeland, die door een
schriftelijke geloofscursus en door advertenties in
de bladen de katholieke leer onder de massa
brengt. Dat hierbij de continuïteit van de Kerk in
®ngeland met de Kerk die Augustinus in Canter
bury stichtte duidelijk werd uiteengezet, is van-
Zelfsprekend.
Doch sinds wanneer is het verkondigen van eigen
geloofsovertuiging identiek met een oorlogsver-
blaring? Dat de Anglicanen nu zelf ook in een
^hriftelijke cursus hun standpunt uiteenzetten
tegenover de katholieken, werd toch ook door de
taatsten niet opgevat als een oorlogsverklaring.
De aanbieding van het voorzitterschap van de
wereldraad van Kerken aan de Paus is ongetwij-
.elfl eeil grapje van de aartsbisschop, maar het was
Jammer genoeg geen gelukkig voorbeeld van En-
e®tae humor en wel wat ongepast voor iemand in
Zlin functie. In scherp contrast met de botte en
°naangename toon van dr. Fisher staat de waardige
factie van de aartsbisschop van Westminster, dr.
w- Godfrey, die verklaarde: „het Engelse volk
.°°ïdele zelf wie openlijk oorlog voert". Waardig
p °°k de reactie van de hoofdredacteur van „The
^atholic Herald", Michael de la Bedoyere, die deze
^eek schrijft zijn lezers te moeten teleurstellen,
fwanneer zij verwachten, dat hij scherp geschut
Sen de aartsbisschop van Canterbury in stelling
,.ai brengen. Na een uiteenzetting van het katho-
ek standpunt over de ene, ware Kerk van Chris-
jj s> roept hij op tot eenheid van alle Christenen in
j efde met eerbied voor elkanders overtuiging,
u laatste opvatting ligt ons inderdaad nader aan
,et hart.
i i 't»
bvv/< -i <y> -t - rf//
:/i'i .-4
ti 'ïttf'f //v
i' <•- ft
§C A
t
ff Ay/ y
v VN
Snuffelen in de luchlvaarthistorie
maar we hebben vorige week
prutsen, de zuidwester op vi
den. Een spinner, daarachter een
staaldraadje, daarachter een war-
teltje, daarachter een antikink-
loodje of antikinkvaantje. Bij zo'n
ijzerfabriek van allemaal aparte on
derdeeltjes raakt er allicht eens iets
in het ongerede.
Jan Schreiner, de auteur van
„Flitsend Nylon", heeft een spin
ner ontworpen, waarbij staaldraadje
anti-kinklocd en wartel pvcrbodig
worden. Men behoeft dus alleen de
spinner maar aan het snoer te kno
pen en men kan vissen.
Deze spinner, hij noemt hem
„Super-Bomber". heeft bovendien
het voordeel, dat de - enkele - haak
steeds met de haakpunt naar boven
door het water gaat (we hebben het
gecontroleerd in het bad), zodat men
veel minder vaak vast komt te zit
ten aan waterplanten. Zo is er elk
seizoen wel weer iets nieuws om ons
mee te vermaken. Het zijn vaak
maar kleinigheden, doch het zijn
juist deze kleinigheden, die onze
sport perfect maken, nietwaar? Wie
heeft er nooit staan tobben met een
glijdobber?.
Men had een bepaalde glijdobber
gemonteerd en die blijkt bij de heer
sende wind en in dit bepaalde water
niet te voldoen, weshalve men hem
wil vervangen door een andere.
Prompt moet dan ook de haak van
het snoer en het lood, dat men met
zoveel moeite heeft bevestigd. Nee,
zegt een vernufteling (we kunnen het
niet helppn, maar het was wéér
Schreiner). ik vind een glijdobber
uit. die ten alle tijde zonder moeite
van de lijn genomen kan worden,
zonder dat haak en lood verwijderd
hoeven te worden.
Dat zijn zo van die dingen, waar
mede we Ons in de gesloten tijd be
zig houden, om morgen aan de wa
terkant nog meer plezier van onze
sport te hebben.
Wat we nog meer doen in het vis-
loze tijdperk? De kost verdienen na
tuurlijk, maar ook: luisteren in de
hengelsportzakeh. Komt een juf
frouw de winkel binnen en ziet in een
vitrine een tweedelige plug. Zegt ze:
„Gut. wat leuk. Waar dienen die op
vouwbare visjes voor?" Bij een an
dere winkelier (historisch!): klant
hele avond in de badkamer zitten
ge de „local colour'"
wil gaan vissen met de spinhenge
en de winkelier geeft „instructie'
Zegt de winkelier: „Moet U de liji
door de ogeji halen, lepel (bedoel
werd: spinner) aan de lijn knope.
en dan aan de onderste haak van d
dreg van de lepel een aasvisje doen'
Zulke „voorlichting" wordt ann
1957, terwijl de derde druk va:
„Flitsend Nylon" radicaal uitver
kocht is, in ons land nog gegeven
Maar straks l
Men kan zich daarover opwinden
maar wat geeft het. broeders in he
gilde van St.-Petrus (zijn naam zi,
gezegend!). Zo'n voorgelichte stakjjlj
ker komt straks aan de waterkan™
en als hij van het goede hout gesne'
den is, als hij onder het goede ge
sternte van de Dierenriem, de Vis
sen geboren is, dan zal hij het te
kort in zijn techniek wel ontdekke:,
en na een seizoen stumperen, krijgi
hij de slag wel te pakken. We worde t l
er niet warm of koud van, want on
beheersen rtiomenteg] andere gedach
ten. Zullen we nu morgen met d-
vlieg gaan vissen op voorn of me
een uitgekookt licht, tuigje aan eei
nog lichtere Japanner? Of gaan w
in Botshol op'de snoek. Of zoudem
we meer kans hebben in Uithoorr*
waar we nog een snoekje weten
liggen op de hoek van een bred
tocht?
De voorpret, mannen-broeders, i
vaak nog mooier dan de visdag zeH?
ve. Op de langverwachte visdag kaj#"
het regenen of de wind kan in d"
noordhoek zitten. Maar als we ove
onze stafkaart zitten en plannen ma
ken, is er alleen maar de spannin
en de zekerheid, dat onze spullen pi
cdbello in orde zijn en keurig geor
dend liggen te wachten in de vistas
Vind ons niet kinderachtig, vrien
den. maar de nacht vóór zo'n eerst
visdag van het seizoen doen we geej 1
oog dicht. We hebben nu lang genoe
gegaapt voor de étalages, genoe
geknutseld aan onze spullen, genoe
kaarten geraadpleegd.
We willen vissen.
Moge dit nieuwe seizoen een geslaag
seizoen worden.
Voor U en
Stc
y
- /j/f" -r/ft-• 'v
i
4 V V
waarmede in oktober 1953, tijdens
de London-Christchurch-race de
benzine van de K.L.M.-Liftmaster
dr. ir. M. H. Damtne werd geme
ten en een stukje vleugelbekleding
van het Wright-vliegtuig, compleet
met een plechtig, officieel certifi-
caa.t.
Snuffelen in de luchtvaarthisto
rie, mijn lust on mijn leven, zegt
Teuben, die dertig jaar is, eens
postzegels verzamelde, maar in
19U „overstapte" naar de herinne
ringen uit de vliegwereld.
Hij speurt met liefde en ambitie,
voert correspondentie met lucht
vaartprominenten over de hele we
reld en bouwde zo een uniek parti
culiere verzameling op, een verza
meling, die, speciaal bij de insiders
bekend staat als „het arsenaal var.
Teuben".
<\V-s W - k
~'i
m
:-y-#V4Xy,
s-
tf Vliem Ttubtfl
''/f/i'M rh£ti:rr.v:
>3A.'fA:v/,, i'.-r t'/i >!/-'■. Ui Ï'A%, Sv
4 et Zr T 't
U/'ïïA ta'A'
-■•?■*>*, vx' te sa*-; w
',4U'fi,
r" l-y*vi r-4-;>
it*. ïriptstii A>f
>'ƒ- ihit* i'r&ffpr
Vy ra, iyr 'it-rü.X.Zz w, -f./X.r ■-
si irir.tA-,. T
te, P» t'r- .-Al rj
tér CreUkt w'8#*s»s.fh.'-r
H. c.
-SS«»
Een stukje van de vleugelbekleding van het Wright-vliegtuig.
tvaarmee in 1903 voor het eerst een „mechanische vlucht"' tvero
gemaakt. Teuben kreeg het van een relatie van de Gebr. Wright
Compleet niet cerlijicaat!
vissen..."
Goéd, toegegeven..! Ze waren vanmorgen om 3.26
uur niet alle 500.000 present aan de waterkant. Maar
goed ook, want wat zou dat een gedrang geweest zijn...
Maar een goed deel van dat halve miljoen was er
toch wel en aan de Amsterdamse Bosbaan een
van de beste vaderlandse karpervijvers was het
weer een gedrang van je welste. Wist u dat er
enthousiastelingen zijn, die een dag tevoren al beslag
leggen op een plaatsje voor het komende festijn?
We zijn vannacht niet wezen vissen, nee. Journalis
tieke plichten dreven ons naar een Brabants' klooster,
maar onderweg in de trein hebben we er elke sloot
op aangekeken of er wel vis zou zitten. Terwijl de
trein van Amsterdam naar Utrecht raasde dachten
we bij elke mooie rietpol „daar zou een snoekje
kunnen liggen" en toen de trein langs een rustig
plasje denderde, gleden onze gedachten weg naar een
visdag op de karper. Vindt u ook altijd, dat viswater
vanuit de trein er nog aanlokkelijker uitziet, dan
wanneer men langs de kant zijn hengel aan liet
optuigen is?
Misschien komt het vanwege de
onbereikbaarheid op dat ogenblik.
Men zit in de trein en benijdt iedere
hengelaar die men passeert.
En nu, op de eerste juni en zonder
de kans vandaag het viswater te
gaan opzoeken helemaal! Tien weken
is dan ook wel een lange tijd. Onze
hengelsportleverancier op het Leid-
seplein moet ons de laatste we
ken wel stierlijk vervelend gevonden
hebben, want er ging haast geen dag
voorbij, dat we,niet even binnenwip
ten om te informeren „of er al plat
vis op de kust is", „of er al nieuwe
grote voornvHegen ziin", „of hij een
paar Fair Play-spinnertjes voor ons
achter de hand houdt" enzovoorts
en zo verder. Gelukkig vist onze le
verancier zelf ook en hoe, en kan hij
die gesloten-tijd-kriebel van zijn
klanten best begrijpen.
worden opgetild, schiet zo'n penne
tje als een veer omhoog.
We hebben het piekfijn uitgepro
beerd in het bad. Ze kunnen een
macht lood dragen en daarom wor
den ze in Mokum wel „loodsjouwer-
tjes'' genoemd.
Ook op spinnergebied hebben we
weer wat nieuws om in het komen
de seizoen ijverig mee te experi
menteren.
Ook de meest geoefende werphen
gelaar heeft van die dagen, dat hij
niets goeds kan doen. Eerste worp
spinner in het riet. Tweede .worp
blijft haken achter een waterlelie
stengel. Derde worp spinnerdreg
slaat om het staaldraadje. Vierde
worp vult u zelf maar iets in
Een hoop van die misworpen ont
staan. doordat we zo'n hoop inge
wikkelds aan het snoer moeten bin-
Ach, de niet-heng^laars (wat missen
de stumpers veel!) zullen het kinder
achtig vinden, maar we hebben vo
rige week een hele avond in de bad
kamer zitten prutsen aan snoer
tjes en het 'is merkwaardig wat. er
allemaal te repareren valt in de we
ken voor de Grote Dag. Spelen,
noemt onze levensgezellin dat en toen
we, van wege de „local color", tij«-
dens het karwei in de badkamer onze
zuidwester opzetten, kreeg ze zowat
de slappe lach en holde meteen
naar het fototoestel, dat altijd schot-
klaar aan de kapstok hangt. „Geen
gezicht" oordeelde ze sniklachend,
maar wij voelden ons gelukkig als
een kind. We hadden juist een-paar-
mooie - nieuwe - Franse - buigzame
- magnifieke - niet - te - dure - pen
netjes op de kop getikt en die heb
ben we gemonteerd aan een draadje
12/00 om binnenkort de grote voorn
van de Botsholse plassen te gaan be
lagen.
Die pennetjes hebben een grote
kurkdrijver en een dunne, buigzame
celluloid schacht. Wanneer ze wor
den gemonteèrd aan een snoer met
een staande haak (en moeten we u
nog uitleggen wat daarmee bedoeld
wordt)? en aas plus laatste loodje
we hebben nu lang genoeg gegaapt voor de etalages. We willen vissen!
papiertjes, waarop Wm Teuben be
slag heeft weten te leggen. Andere
documenten? Het dagboek van ko
lonel G. Walaart Sacré, de eerste
commandant van het vliegveld
Soesterberg (1913—1919), waarin
we in plastische taal de eerste stap
jes van onze militaire luchtvaart
baby zien beschreven. De particu
liere correspondentie van Antony
Fokker, waarin men een trouw
verslag kan vinden van diens eer
ste proefnemingen.
Handtekeningen van pioniers als
Arthur Whitten Brown, Glenn Cur-
tiss, Hugo Eckener, Claudius Dor-
nier, Henri Farman en Louis Ble-
riot.
Het eerste leerboek op het gebied
van aërodynamisch vliegen (Der
Vogelflug, door Otto Lilienthal).
Een contract, waarin Marinus van
Heel zich verplicht op 9 juli 1911
twee maal op te stijgen. Het vlieg
brevet van Neerlands eerste avia-
trice. Beatrix de Rijk en een brief
je van de toenmalige minister van
Oorlog, waarin deze haar aanbod,
al vliegend aan de bescherming van
ons land deel te nemen (1915),
voorlopig afslaat. Een gedeelte van
de telexorder waarin de geallieerde
luchtlandingen bij Arnhem en Nij
megen worden bevolen (september
1944).
Vindt ons niet' kinderachtig, vrien-
ren souvenirs. Zo bezit Teuben
ook een Mocca-kopje uit het be
roemde Duitse luchtschip de „L.Z.-
127 Graf Zeppelin", een zakhorlo
ge. dat vader Fokker aan zijn zoon
Anthony gaf, toen hij hem voor het
eerst had zien vliegen (Haarlem,
Koninginnedag 1911), de peilstok,
gleden onze gedachten weg naar de visdag op de karper
UCHTEB en bijna onbewogen
doet de Amerikaanse radio
reporter Herbert Morrisson
zijn verhaal. Het luchtschip L.Z. 129
„Hindenburg" landt op het vliegveld
van New Yersey. Het is 7 mei 1937.
Voor Morrisson is het een routine
karweitje. Hij vertelt over de be
langstelling, de landing, het weer.
In vakkringen: het gewone ver
haaltje.
Dan plotseling, slaat zijn stem fel
over. Brandgilt Morrisson,
brand, het luchtschip brandt: Hij i
schreeuwt het door de microfoon
terugdeinzend van ontzetting.
Brand'.!! zijn stem .is onherken
baar van emotie. Oh luisteraars, het
is verschrikkelijkhet lucht
schip brandt. Éven wordt het stil.
Dan begint de radio-reporter te
huilen Óp de achtergrond hoort men
het knetteren van de L.Z. 129
„Hindenburg"
Als even later, definitief de stilte
valt, zijn we allen nog onder de in
druk. Het verhaal grijpt aan, zelfs
nu nog, twintig jaar later. We zit
ten in de kamer van luchtmacht
luitenant Wm Teuben; dezp opna
me van de historisch geworden
radio-reportage uit New Yersey
vormt een van de vele curiositei
ten uit de verzameling, die zijn flat
in Voorburg vult. Het is een van
de meest waardevolle curiositeiten,
een van de meest indrukwekkend?
bovendien.
Bij de verzameling bevindt, zich
o.m. het. vliegbrevet van Neder
lands eerste aviatrice, Beatrix
de Rijk
Luitenant Wim Teuben, lucht
vaartenthousiast en verzame
laar. Hij heeft zijn voornaam
afgekort tot Wm.
We snuffelen verder en vinden
andere luchtvaartsouvenirs, min
der tragisch, soms zelfs amusant.
Zo is daar bijvoorbeeld een decla
ratie, getekend door Z.K.H. Prins
Hendrik, die na in juni 1918 eenen
dertig minuten te hebben gevlogen,
twee gulden kreeg, de gebruikelij
ke vliegtoelage in die tijd.
Het is een van de vele historische
