als gerucht over A.R.-ministers weersproken
Dank zij zachte winter en grote
invoer uit Amerika
m
Zaligverklaringsproces van een
Nederlander in volle gang
POSITIE VERPLEGENDEN
EIST VERBETERING
\)e ei^e
Onze openlucht-recreatie vormt
beangstigend probleem
geprikkeld
mm
Mgr. P. J. Savelberg
en
virgin"*3
en King
en
90 cent
Recital Bernard Bartelink in Hees wijk
Ieder Nederlander heeft 490 m2 „ruimte"
^ozartplaquette onthuld in Den Haag
Een pluim voor mr. Tilanus
les van Duitsland
Lichte ontspanning op de kolenmarkt
der Europese gemeenschap
„Rik Wouters-
retrospectieve"
Derde Internationale
Congres van Ingenieurs
te Bergamo
SU®
Shakespeare in de
Lakenhal
Eigentijdse orgelmuziek
Dr. Veegerkliniek wordt
geopend
DONDERDAG 6 JUNI 1957
PAGINA 3
A 's-GRAVENHAGE, 5 juni 1957
Ovp 311 einde van de tweede dag der debatten
de huurwetten kreeg de heer Tilanus een
'^Oje van de katholieke heer Van Rijckevorsel.
be Historische leider had gesproken aan het
ln van de avondvergadering en de heer Van
jw *evorsel zeide, dat deze rede bij hem zeer was
bd en' noemde haar zelfs, wat toon en ge-
d9„e eid betreft, het beste betoog, dat hij in deze
<ht gehoord. Hetgeen intussen niet weg nam,
Cïv de heer Van Rijckevorsel het met de inhoud
niet eens was.
Van* heer Tilanus was begonnen met te getuigen
ZlJn „stomme verbazing" over een publikatie
Df
in een ochtendblad, waarin werd gezegd, dat de
vraag, of de anti-revolutionare ministers Zij'stra
en Algera moeten aftreden, een van de factoren is,
die spanning veroorzaken, maar dat de anti-revo
lutionaire woordvoerder Van Eibergen nog niet
had onthuld, of hij ook verlangde dat zit hun ont
slag zouden aanbieden. Dat was klaarblijkelijk al
leen een kwestie van boulevard-sensatie, maar zij
had de heer Tilanus met stomme verbazing gesla
gen. ,.Wii leven, politiek gesproken, nog altijd in
Nederland," zo zeide hij, „en niet in Frankrijk,"
en hij noemde dit een vertroebeling van de Neder
landse opvattingen. Ministers zijn geen mandata
rissen van een partij maar dienaren van de Kroon.
q Geen koude socialisatie
Hü
Eenling tussen honderdvijftig
■f
Compensatie-perikelen
door voortdurende pijn
'AKKERTJES"
helpen direct
Noodtoestand door personeels
tekort
King
C>lar5deli
>*N!ngSDKl
Managers ziekte
Planologische aspecten
OPRICHTING BISDOMMEN
ROTTERDAM EN
GRONINGEN
Huurdebat bracht geen sensaties
eeti°rr wie de heer Tilanus kent, is zulk
Xc'amatie niet ongewoon. Hij is een
c°rre Jdstitutioneel politicus, van de oude,
tondo stempel. De spanning, welke er
hij 01 deze huurwetten is ontstaan, weet
HWe lets anders en wel hieraan, dat
het j, ?n v°elt, dat met het huurprobleem
v woningprobleem samenhangt, dat
k benauwt. En toen kwam hij tot
tygj, dggestie, die wij, na een reis door
uitsland in 1952, reeds hebben ge-
verheugt ons dan ook uiter-
hor&^ dit geluid hier nu ook eens te
n^aarom», zo vroeg de heer Tila-
W "brengt men in West-Duitsland,
^ohi Zoveel is vernield, het woning-
bjj spoediger tot oplossing dan
bief* komt, omdat men daar de ar-
,6rs vrijwillig laat overwerken,
dat zij van dit extra verdiende
Sojjj. b6lasting behoeven te betalen. Dat
bltp 1 hier niet te kunnen. Het is ons
nd, dat minister Lieftinck hier
stra aan wilde en ook minister Hof-
j^ zal er wel niet voor te vinden zijn
ar over de honderdeneen fiscale
u^dere moeilijkheden is wel heen
ker 0rnen, vond de hefer Tilanus. Ze-
v. moet men hieraan toevoegen
111611 ze^s blemoeilijkheden en
te lt, mP van eenblokkering denkt
uhnen overwinnen,
tfe aijdere oorzaak van spanning zag
^5 - 6r Tilanus in de huurverhoging met
d i? ?enl' die niemand leuk vindt. Zelf
h vUf!', er °°k liever een gezien van tien
J hen procent, zónder de rompslomp
eetlt®n blokkering. Maar zover is het nu
n aa' niet gekomen, al meende hij ook
dat die hele blokkerings- en de-
tn ringsaPParatuur niet nodig is, om-
^icht 00 v'a Bouw- en Woningtoe-
stitr, ide nodige verbetering zal kunnen
dieren.
<bsV®tdgens hoort men wel spreken, al-
Is v heer Tilanus, van de blokkering
Hij ®n een „koude socialisatie". Maar in
°bzicht schaarde hij zich aan de zijde
UV4.1.V.4V.». -'*J
bt j6 ^eer Andriessen, die had betoogd,
•W e huiseigenaren niets wordt ontno-
omdat het eigendomsrecht alleen
bic h-idelijk wordt beperkt. De uitdruk-
"ot 'koude socialisatie" vond hij dan
'hispiaatst.
de hij toch de regering volgen en het
tijdens de kabinetsformatie gegeven
woord gestand doen.
Zoals gezegd, mr. Van Rijckevorsel
prees de heer Tilanus zeer om zijn ireni
sche rede. Zelf nam hij echter een ander
standpunt in en hij gaf daarmee een ver
klaring van zijn opvatting die hij als een
ling in het voorlopig verslag van dit wets
ontwerp had doen opnemen. Daarin had
hij gezegd, geen vertrouwen te hebben in
dit stelsel van huur- en loonronden, maar
dat men met durf en fantasie een andere
richting zou moeten inslaan.
Zijn standpunt was dit: nü is er, na de
huurronden die wij reeds hebben beleefd,
nóg niets bereikt. Alle huurverhogingen,
die wij hebben gehad, zijn nog niet eens
gelijk aan de stijging van de bouwprij
zen in hetzelfde tijdvak. Zo komen wij
er dus niet uit en daarom refereerde de
heer Van Rijckevorsel zich aan het Bel
gische systeem van huurklassen, waarbij
men, binnen een vooraf bepaalde tijd, de
huren met een forse ingreep brengt op het
niveau, dat men uiteindelijk beoogt.
Zoals het nu gaat, blijft men doorsuk
kelen, was zijn betoog. En daarom geloof
de hij niet in dit beleid. Hij deed nog Oe
suggestie de zaak eenvoudiger op te lossen
dan door een ingewikkeld systeem van
blokkering en deblokkering. En wel ae
verbetering van woningen te stimuleren
door toe te staan jaarlijks 12% procent
van de aangebrachte verbeteringen af te
trekken van de inkomstenbelasting
Met de slotverklaring van de heer Ti
lanus. dat deze zich wenste te houden
aan de gemaakte afspraak, was de heer
Van Rijckevorsel het echter niet eens.
Ik heb niet, zoals de heer Weiter, zo
erkende hij, ab nitio, bezwaren gehad
tegen deze overeenkomst. Ik heb dit be
schouwd als een vooroverleg voor
een moeizame kabinetsformatie. Ik had
toen niet dezelfde bezwaren als nu, maar
thans moet ik mij afvragen of wij dit wet-
gevings-wangedrocht op de natie mogen
loslaten. Deze vraag moet ik, zo zeide hij,
ontkennend beantwoorden.
Minister Witte begon nu nog even met
zijn antwoord, maar in de enkele zinnen
die hij zoals gebruikelijk zeide, als
inleiding op zijn rede van morgen, bleek
toch wel dat hetgeen de heer Van Rijcke
vorsel had betoogd, hem nogal hoog zat.
Hij zeide namelijk, dat het hier gaat om
de sanering van de verworden verhouding
van de huren en dus om een volkshuis
vesting. Op gewetensconflicten, zo zeide
hij, zal ik morgen niet ingaan, maar ik
zal komen met argumenten en niet met
kwalificaties.
Waarop zal hij mogen nog meer hebben
te antwoorden?
Bijvoorbeeld op de heer Vondeling
(P.v.d.A.), die een amendement heeft in
gediend, om geen twee derde, maar niet
meer dan een vierde gedeelte van het ge-
De Hoge Autoriteit van de E.G.K.S.
is na overleg met het kolencomité van de
O.E.E.S. tot de conclusie gekomen dat
er een lichte ontspanning op de kolen-
markt is ingetreden.
Naar het zich laat aanzien kan, on
danks vakanties, en dank zij een groter
aantal werkdagen verwacht worden, dat
de steenkolenproduktie in het derde kwar
taal van 1957 1 miljoen ton meer voor
verkoop zal opleveren dan in het tweede
kwartaal. De vraag zal gelijk blijven aan
die in het tweede kwartaal, waarbij re-
<5- -■> achtte deze wetsontwerpen ze- kening is gehouden met een even grote
"iet zonder bezwaar, maar er moet voorraadsvorming in beide kwartalen.
Ten aanzien van het huishoudelijk ver
bruik wordt gerekend met een iets gro
tere bevoorrading aan steenkolen, eier
kolen, cokes en bruinkoolbriketten dan
in het derde kwartaal van 1956, toen de
bevoorrading bijzonder groot was.
De invoer uit het Ver. Koninkrijk zal
ongeveer 750.000 ton bedragen, dus on-
Sïihenmaal een belanSrÜke huurver-
"S komen en zo had hij zich, mede
enkele van zijn fractiegenoten, na
studie, bij de gekozen oplos-
hl
'"ür neergelegd. Liever had hij een
verhoging gezien van 10 a 15
e"t» maar nu dit niet zo was, wil-
m Sjjp m
deblokkeerde geld beschikbaar te stellen
voor het betalen van belasting.
Verder heeft hij alleen nog met de heer
Bomraer (P.v.d.A.) te maken, die met een
amendement kwam om de huurverhoging
voor de bedrijfspanden te beperken tot
vijftien procent.
Verder werd de middag besteed aan de
kwestie van de compensatie, waarop mi
nister Suurhoff zal hebben te antwoorden.
De bezwaren waren hier. dat nu in de
loonopbouw een nieuw element is geko
men en wel het behoefte-element, dat
dreigt een juiste loonopbouw scheef te
trekken, aldus de heer Van Mastrigt
(CHU). Het is nl. zo dat de compensatie
van nü een loonbeslag is, waarvan de
jeugdige arbeiders mlijven verstoken,
maar die men later toch bij het loon zal
moeten trekken. Maar bovendien zal men
straks bijslagen kunnen gaan eisen voor
allerlei behoeften. En vervolgens was er
dan natuurlijk weer de kwestie van de
prijsstabilisatie. die men in gevaar zag.
Voor de heer Van de Wetering (CHU)
was de blokkering beslist niet te aanvaar
den en hij sloot zich aan bij het amende
ment Bommer betreffende de bedrijfs
panden.
Ook de heer Roemens (P.v.d.A.) achtte
de loonopbouw in gevaar gebracht met
deze compensatie en de heer Van Vliet
(KVP! zag allerlei verontrustende factoren
in de compensatie, vooral wat die mensen
betreft, die sociale uitkeringen krijgen, de
kleine zelfstandigen en de achtergebleven
groepen.
Zeer reëel vroeg hij, hoeveel méér deze
compensatie het Rijk zal opbrengen aan
loonbelasting, dan het zelf uitgeeft aan de
twee procent compensatie voor het over
heidspersoneel. Ook vroeg hij minister
Suurhoff bescheid over de geruchten om
trent een verhoging van de A.O.W.
De algemene beschouwingen zijn nu ten
einde. Morgen antwoordt de regering. Dat
wil zeggen, dat vier ministers het hunne
hebben te zeggen op de beschouwingen
van zeventien sprekers: de ministers
Witte, Hofstra, Suurhoff en Zijlstra.
Oorspronkelijk was het de bedoeling, dat
nog deze week deze hele huurzaak zou
worden afgedaan. Momenteel ziet het daar
echter niet naar uit. Als morgen de minis
ters hebben geantwoord, zullen de replie
ken moeten volgen en daarna de artikels-
gewijze behandeling, mèt de amendemen
ten en het is moeilijk aan te nemen, dat
dit in één middag zijn beslag zal hebben
gekregen.
Of de voorzitter van de Kamer moet
een drastische spreektijdbeperking instel
len.
Wij zeggen altijd: „Bij God en de kamer
president is alles mogelijk". Maar momen
teel lijkt het erop, dat de huurzaak deze
week niet haar beslag zal krijgen.
F. S.
Het rijksmuseum KröllerMüller te
Otterlo heeft het beeldje van Rik Wouters
„Houding" in bruikleen verstrekt aan het
Koninklijk Museum voor Schone Kun
sten te Antwerpen. Aldaar zal van 6 juli
tot 15 september 1957 een tentoonstelling
gehouden worden, genaamd „Rik Wou
ters-Retrospectieve".
(Advertentie)
In het kader van de Pax-Romana-be-
weging zal het Secrétariat International
des Ingénieurs, Agronomes et Cadres Eco-
nomiques Catholiques (S.I.I.A.E.C.) zijn
derde internationale congres houden van
2528 juli te Bergamo (Noord-Italië).
Dit congres heeft tot onderwerp: „De
integratie van de ingenieurs", welk on
derwerp in een zestal voordrachten zal
worden belicht, waarna de behandelde
stof nader wordt besproken in werkgroe
pen.
Voor inlichtingen over deelneming kan
men zich wenden tot het bureau van de
Katholieke Ingenieursvereniging, van
Geusaustraat 151, Voorburg (Zuid-Holland)
zo bericht het K.N.P.
(Van onze Romeinse correspondent).
ROME, 3 juni 1957
Op 21 mei j.l. heeft in het Vaticaan de
Riten Congregatie in „sessio ordinaria"
vergaderd over de introductie van het
apostolisch proces van zaligverklaring
van de Nederlandse priester, monseigneur
Petrus Josephus Savelberg.
Mgr Savelberg heeft zich in de tweede
helft van de vorige eeuw in Nederland
grote naam verworven door de stichting
van de congregatie der Broeders en Klei
ne Zusters van de H. Joseph. In Heer
len geboren op 10 februari 1827. besloot
hij na zijn middelbare opleiding aan
het college van Rolduc priester te wor
den: in het jaar 1854 werd hij gewijd.
Na enkele jaren leraar te zijn geweest
aan het Bisschoppelijke College te Roer
mond, werd hij benoemd tot kapelaan
te Heerlen en enige tijd later in het
naburige Schaesberg.
Hier, in zijn geboortestreek, voelde hij
zich speciaal aangetrokken tot de zorg
voor ouden van dagen en voor verwaar
loosde en behoeftige kinderen en wezen
In zijn veertigste levensjaar stichtte hij
de congregatie van Broeders en Kleine
Zusters van de H. Joseph.
Doordat op het eind van de vorige eeuw
in Heerlen de eerste Kneipp-inrichting
werd geopend, is de congregatie die
nog maar amper bestond omgebogen
naar de kant van de ziekenverpleging.
Savelberg heeft nog meegemaakt dat
het eerste ziekenhuis werd geopend in
Heerlen in het jaar 1902, welke ziekenin-
richting uiteraard werd genoemd naar de
heilige, voor wie de Heerlense priester
geveer evenveel als in het tweede kwar
taal. Uit de oostelijke landen Polen en
de Sovjet-Unie wordt de gebruikelijke
hoeveelheid verwacht, n.l. eveneens
750.000 ton. Hieruit volgt dat om de steen-
koolbalans van de gemeenschap in even
wicht te brengen, de invoer uit Amerika
1 miljoen ton minder zal kunnen bedra
gen dan in het tweede kwartaal, maar dat
toch nog altijd 8 miljoen ton Amerikaan
se kolen nodig zullen zijn.
De ontspanning op de markt is vooral
te danken aan de zachte winter van 1956
1957, aan de omvangrijke Amerikaan
se koienimporten, waardoor de verbrui
kers opnieuw een voorraad hebben kun
nen vormen. De structuur van de markt
binnen de gemeenschap is echter niet ge
wijzigd en vertoont aan de ene kant een
vraag naar steenkool die nog steeds de
neiging heeft te stijgen, en' aan de an
dere kant een produktie, die met moeite
boven het niveau van 1956 zal komen, ten
gevolge van het toegenomen aantal vrije
dagen.
Dank zij de kleine seizoensvraag van
huishoudelijke verbruikers en een produk-
testijging van 150.000 ton kan voor het
derde kwartaal 1957 ten aanzien van co
kes verwacht worden, dat de balans in
evenwicht zal zijn.
Ten aanzien van de verwachtingen in
het derde kwartaal 1957 kan het volgen
de overzicht worden gegeven: Produktie:
62 miljoen ton, invoer uit derde landen
10,5 miljoen ton, vermindering voorraad
bij de mijnen nihil, in totaal 72,5 miljoen
ton. Verbruik 64 miljoen ton, eigen ge
bruik van de mijnen en levering aan
het mijnpersoneel 7,3 miljoen ton, uit
voer, naar derde landen 1.5 miljoen ton,
in totaal 72,8 miljoen ton.
In 's Hertogenbosch is gisteren de jaar
vergadering gehouden van de groep ver
plegende werkende in overheids- en se-
mioverheidsdienst, die georganiseerd zijn
in de Algemene r.-k. Ambtenarenvereni-
ging.
In het openingswoord heeft de voorzit
ter, de heer L. Kommeren, het probleem
van het tekort aan verplegenden aan de
orde gesteld. Hij verweet de verantwoor
delijke instanties, dat zij in gebreke blij
ven de salariëring van de verplegenden
te herzien, één der oorzaken, waarom het
tekort aan verplegenden, dat op dit mo
ment reeds ontstellend groot is, steeds
ernstiger vormen gaat aannemen. Er
moet zelfs gesproken worden van een
noodtoestand. Spreker deed een dringend
beroep op de overheid om. evenals kort
geleden voor de onderwijzers is geschied,
ondanks de bestedingsbeperking, ook voor
de verplegenden een groot gebaar te ma
ken, opdat in ieder geval de saiarisposi-
tie zodanig wordt, dat hierin geen be
zwaar is gelegen voor die jonge mannen
en vrouwen, die het beroep van verple
gende willen kiezen. Spreker overtuigd
van de mogelijkheid van een drastische
verbetering van de materiële positie van
het verplegend personeel. Hij ontveinsde
zich riiet, dat dit een verhoging van dt
verpleèggelden en een dienovereenkom
stige Verhoging van ziekenfondspremies
met zich zou brengen, doch hij meende
dat de bevolking, wanneer zij op de juis
te wijze wordt voorgelicht over de ernst
van de toestand, bereid za] zijn de nodi
ge offers te brengen, omdat wei vast
staat, dat prijs wordt gesteld op een goe
de verzorging bij ziekte en deze nu, en
zeker in de toekomst, zeer ernstig in het
gedrang zal komen.
Niet alleen echter de salarispositie zag
de heer Kommeren- als reder van het
tekort aan verplegenden, ook andere oor
zaken zijn aan te wijzen. Hij noemde o.a.
het tekort aan voorziening t.a.v. de vrije
tijdsbesteding vooral van het inwonende,
meestal jonge personeel, het te veelvul
dig laten verrichten van huishoudelijk
werk, vooral in de ps"chiatrische in
richtingen en tevens toonde spr. zich
voorstander van het drastisch verbeteren
van de menselijke verhoudingen die in ve
le inrichtingen nog veel te wensen over
laat.
Afgevaardigden uit het gehele land
spraken hierna in dezelfde geest en on
derstreepten de woorden van de voorzit
ter.
In zijn slotwoord verzekerde de heer
Kommeren, die met algemene stemmen in
deze vergadering als voorzitter werd her
kozen, dat het testuur alles wat mogelijk
is zal doen om de maatregelen, die no
dig zullen zijn ter verbetering van de naar
voren gebrachte punten doorgevoerd te
krijgen en hij wekte de afgevaardigden
op, ieder op zijn of haar eigen plaats,
alles te geven, opdat deze noodtoestand
in het toch zo mooie beroep van verple
gende zo spoedig mogelijk tot het verle
den zal gaan behoren.
zo veel eerbied had gevoeld: het St.-Jo-
seph-ziekenhuis. Op 11 februari 1907, 80
jaar oud, stierf hij.
Het werk, waaraan hij zijn leven had ge
wijd. had toen ai een grote vlucht geno
men. De broeders van de H. Joseph
stichtten in Nederland enige huizen, waar
zij zich geheel wijden aan de zorg voor
verwaarloosde kinderen. Zo ontstond het
nu nog bestaande broeder-huis in Heel
bij Roermond.
Maar vooral de zuster-congregatie be
leefde opmerkelijke bloei. Behalve in Ne
derland, stichtte zij huizen in België,
Indonesië, Nieuw-Guinea en China. Spe
ciaal in China hebben de Kleine Zusters
van de H. Joseph belangrijk werk ver
richt.
Toen de toestand daar dermate gespan
nen werd, dat voor het leven van iedere
missionaris moest worden gevreesd,
kwam de huidige algemene overste, Mr.
Gerarda, voor een zware gewetensvraag
te staan. Moest zij haar zusters in Chi
na laten of terugroepen?
Tijdens haar visitatie-reis in 1948 werd
het haar duidelijk, dat haar zusters iede
re dag het grootste gevaar liepen. Her
haalde malen werd haar gevraagd of het
niet verstandiger was alle zusters van de
congregatie uit China terug te roepen.
Dit was echter een aangelegenheid,
waarin zij niet alleen durfde beslissen
en daarom kwam zij op haar terugreis
naar Rome waar zij, in december 1948.
tijdens een audiëntie bij de H, Vader de
ze zeer ernstige kwestie aan hem voor
legde. Aan de ene kant was daar het al
leszins begrijpelijke verzoek om China te
verlaten, gezien de toenemende kerkver
volging in dat land, aan de andere kant
was er de bezorgdheid om de verpleeg
den, aan wie de zusters tot dan toe haar
beste krachten hadden gewijd, en de som
bere vooruitzichten voor de missie.
Het antwoord van de H. Vader luidde:
„Blijft u volhouden en O. L. Heer zorgt
voor de rest."
(Het is de moeite waard te vermelden,
dat alle zusters van de congregatie later
ongedeerd het communistische China heb
ben kunnen verlaten).
Maar om terug te komen tot de stich
ter. In 1934, dus 27 jaar na zijn dood,
werd in Roermond op last van mgr. Lem
mers het „informatieve proces" geopend
dat twee jaar heeft geduurd.
Na de eindzitting op 29 mei 1936 werden
de stukken naar Rome gestuurd. Op het
ogenblik is kardinaal Aioisi Masella de
„ponens" van deze voor ons Nederlan
ders zo belangrijke causa en mgr. J. Da-
men, rector van het Nederlandse priester
college te Rome, is postulator
Tot slot vermelden wij nog, dat de vo
rige algemene overste van de congrega
tie van de Kleine Zusters van de H Jo
seph, Moeder Oda, nog in leven is.
En wellicht is geen enkel lid van deze
hoogst verdienstelijke congregatie op dit
ogenblik gelukkiger dan zij. omdat zij een
van de weinigen is, die de Dienaar Gods.
mgr. Savelberg nog persoonlijk hebben
gekend.
-7
Zaterdagmiddag 8 juni zal in het ste
delijk museum „De Lakenhal" te Leiden
een tentoonstelling worden geopend, ge
titeld „Shakespeare op het Engelse to
neel". Deze tentoonstelling is tot stand
gekomen in samenwerking tussen „The
British council", hef Leids Academisch
kunstcentrum en het gemeentebestuur van
Leiden.
De heer Crichton van „The British
Council" te Londen zal een inleiding
geven tot de tentoonstelling, die geopend
zal worden door dr. J. M. Roosenschoon,
chef afdeling onderwijs stadhuis, Leiden.
Tevens zal in het stedelijk museum „De
Lakenhal" van 9 juni tot 8 juli de ten
toonstelling „Moderne kunst in Gronin
gen" te bezichtigen zijn.
Op 2e Pinksterdas 's middags om 4 uur
kan men in de Abdijkerk der Norbertij
nen in Heeswijk een orgelconcert be
luisteren, dat als tweede in de serie van
deze zomer gegeven wordt voor de „Vrien
den van het Orgel" en alle verdere be
langstellenden. Als solist zal optreden de
Amsterdamse organist Bernard Barte
link.
In de tijd van enkele jaren is dit nu
reeds de derde keer, dat Bartelink in
Heeswijk concerteert. Behalve Albert de
Klerk die jaarlijks een concert verzorgt,
eUrige ensemble, waarin Margaret Brown een bezoek bracht aan het
cWje 6rre^n in het Gattersea Park te Londen, maakt deel uit van de zomer
Sg; le Van Elizabeth Winter. De rok is van witte Soedan-katoen met de
'lid e decoratie van Arabische vazen in terracotta, gentriaan-blauw, petu-
tojj1 zuidrt. De blouse is van katoenen popeline. Ter completering van het
9e dient de brede zwartlederen band, bezet met zilveren figuurtjes.
'lij <3b
u van Diligentiagsbouw te
C')hettlL"age is gistermiddag een Mozart-
rjr\7 onthuld welke vervaardigd
W1 ^oh-r Haagse beeldhouwster Ma-
'os- De plaquette, die Mozart aan
^ii VOorste''t. is met steun van het
U' Von kunstverbond door de Kon.
tia,,Sci1j r Natuurkunde aangekocht. Dr.
de' G. J. W. Rueb
>L ap sDe Deeranouwsier n
^k-^stuv® der genodigden een fraai
6f,Ierl:>eek, v00rzitter van „Diiigen-
41 m^-i T,* -r-« i
tnej. G. J. W. Rueb, secretaresse
anri 's-Gravenhage van het
ji os Kunstverbond, verrichtten de
W He beeldhouwster mocht onder
iil ontvangst nemen. Na dr.
V dr. p voerde de gezant van Oosten-
aKde Afuhs, het woord, die er zijn
0ver uitsprak dat deze plaquette
van de god van het licht en van de lief
de, zoals hij Mozart noemde, juist op deze
plaats, aan de ingang van het allerhei
ligste der muziek, werd aangebracht.
Eerst wanneer de mensheid de diepere
waarde van de muziek van Mozart za]
beseffen, zo zei hij verder nog, zal zij
de duistere krachten van het geweid over
winnen en opnieuw de weg opwaarts kun
nen inslaan. Tenslotte bracht mevrouw
Elisabeth Hensbeek op een originele ta
felpiano, welke beschikbaar was gestelo
door het gemeentebestuur, het „Air com-
munement dit Willem van Nassau" met
variaties ten gehore, dat Mozart in het
huis op het Spui componeerde. Zij werd
voor haar vertolking met een dankbaar
applaus en een bloemstuk beloond.
(Van onze correspondent).
Ofschoon er al sinds jaren een min of
meer intensieve algemene discussie over
het recreatieprobleem bestaat en het ver
schijnsel in vele kringen tegelijk als
probleem wordt ervaren en gesteld, wordt
het onderwerp van de openlucht-recrea
tie niet bepaald door veel wetenschappe
lijk inzicht verlicht. Aldus heeft dr. H.
M. Jolles, de eerste inleider op de
woensdag te Utrecht gehouden studiedag
over „Recreatie en Volksgezondheid", ge
organiseerd door het Ned. Congres voor
Openbare Gezondheidsregeling, de vaag
heid van de wetenschappelijke visie op
het recreatie-probleem geschetst. Waar
bij hij, misschien ongewild, tevens een
verantwoording heeft gegeven van het
houden van een studiedag als de onder
havige.
Dat het probleem op zich niet zo heel
eenvoudig en gemakkelijk is, kan men
overigens afleiden uit een beschouwing,
welke de tweede inleider, dr. H. J. Dijk
huis, directeur van de Volksgezondheid
te 's-Gravenhage, heeft gewijd aan wat
men weieens noemt de maatschappelijke
en intellectuele bovenlaag.
Het mag begrijpelijk zijn aldus deze
spreker dat deze groep er geen ge
noegen in kan vinden om „en masse" te
gelijk met duizenden anderen het ple
zier van het buiten-zijn te beleven, een
andere vraag is hoevelen van hen per
soonlijk werkelijk in staat zijn om zich
te recreëren.
Er is in de laatste tijd veel geschre
ven over de „managers disease": hart- en
vaatstoornissen bij de mens, die in voort
durende spanning zich zelf overbelast
en dag en nacht met zijn werk bezig moet
zijn. In het „Deutsche Zeitschrift tür
Zahnheilkunde" werd enige tijd geleden
erop gewezen, dat de oorzaken van de
„managers disease" veeleer gezocht moe
ten worden in karaktereigenschappen en
in de foutieve leefwijze van leidingge
vende mensen. Een overdreven eerzucht
en een eenzijdige belangstelling uitslui
tend voor het werk, werden als voor
naamste oorzaken genoemd.
Voor deze intellectuele bovenlaag, die
in de regel door de maatschappelijk positie
wei de materiële mogelijkheden voor re
creatie heeft vervolgde dr. Dijkhuis
geldt veel meer het probleem dat dege
nen, die er toe behoren, niet in staat zijn
om zich periodiek van hun werk los te
maken en werkelijk te recreëren. Het
vrije weekend in eigen woning, in eigen
gezin, bestaat voor hen nauwelijks.
„Het is erg, wanneer de mens in zijn
werk geen bevrediging meer kan vinden
en van weekend tot weekend leeft en
van vakantie tot vakantie; maar, besloot
spreker, het is even erg om over het
weekend heen te leven om in gedachten
reeds met de volgende week bezig te
zijn".
Het werkelijke probleem voor de groep
Nederlanders, die duidelijk behoefte heeft
om de recreatie in directe nabijheid van
anderen door te brengen en die groep
i zeer groot ligt in het scheppen van
goede mogelijkheden. Wanneer men stelt,
dat recreatie een zekere mate van acti
viteit vraagt, aldus dr. Dijkhuis, kan o.a.
alleen gedacht worden aan actieve sport
beoefening en niet aan het als toeschou
wer bijwonen van wedstrijden. Dit laat
ste heeft veei meer het karakter van
vrijetijdsbesteding en is in wezen weinig
anders dan het bezoeken van een bio
scoop. Voor de stedeling, die daarvoor
ambitie heeft, is zeker het volkstuintje
één van de beste mogeliikheden om ge
durende een groot gedeelte van het jaar
zijn ontspanning in de vrije natuur te
zoeken.
Voor de recreatie gedurende het week
end en de vakantie gaan de gedachten
veel meer uit naar mogelijkheden, welke
voor grote groepen mensen bedoeld zijn.
Hierbij komen de volksgezondheidsaspec
ten duidelijk naar voren.
Talloze kampeergelegenheden, recrea
tie- en vakantie-oorden voldoen op dit
punt zeker niet aan redelijke eisen. Het
is een niet op zich zelf staan-l iets, maar
een uiting van het verschijnsel, dat de
hygiëne van het milieu over het algemeen
in Nederland nog onvoldoende gewaar
deerd en verzorgd wordt.
Sinds enige jaren is onder het Neder
landse volk de vrees ontstaan voor een
schaarste aan recreatie-mogelijkheden in
de vrije natuur. Enerzijds ziet men een
steeds toenemende behoefte aan recreatie
door verstedelijking en door rationalisatie
van het arbeidsproces, anderzijds een
steeds ernstiger bedreiging van de aan
wezige recreatie-ruimte, welke reeds
thans niet overvloedig genoemd mag
worden.
Aan dit probleem heeft ir. R. v. d.
Waal, hoofd van het Bureau Recreatie
en Natuurbescherming van de Rijks
dienst voor het Nationale Plan, op het
congres enige interessante beschouwin
gen gewijd.
Nederland is nog slechts voor 13 pet.
bedekt met landschapstypen welke voor
de recreatie het meest waardevol zjjn,
zoals bos, heide en duinen; dit komt neer
op 490 m2 per inwoner. Ter vergelijking
dient, dat in België 900 m2 per inwoner
beschikbaar is, in Duitsland 2100 m2, in
Frankrijk 4300 m2 en in Zwitserland
4500 m2.
Met deze cijfers voor ogen zou men
geneigd zijn te stellen, dat het uiterste
minimum reeds thans bereikt is. Toch zal
het ook in de toekomst vaak niet te ver
mijden zijn, dat natuurschoon opgeofferd
wordt, omdat andere, zeer klemmende
belangen daartoe dwingen. Maar wel zal
de eis gesteld mogen en moeten worden,
dat niet lichtvaardig over dit kostbare
nationale bezit wordt beschikt.
Een van de belangrijkste recreatie
vraagstukken vormt de voorziening van
de Randstad Holland met mogelijkheden
voor dag-creatie. Het strand, dat een
enorm opnemingsvermogen paart aan een
buitengewone aantrekkingskracht, vormt
de belangrijkste recreatie-mogelijkheid
voor bijna vijf miljoen bewoners van dit
gebied; de werkingssfeer ervan reikt
echter nog veel verder. Voor de gehele
Nederlandse bevolking en voor de bui
tenlanders ligt hier een belangrijk va-
kantiegebied en zelfs in toenemende ma
te dank zij de touringcars een doel
voor dagtochten. Wanneer over enige ja
ren de autoweg naar het Roergebied
klaar zal zijn, kan op een nog veel gro
tere stroom van dagjesmensen uit dat
gebied worden gerekend, dan nu reeds
het geva! is.
De bewoner van de Randstad moet zijn
belangrijke recreatiegebied dus met an
deren delen. Op vele plaatsen is de druk
te op warme, windstille dagen reeds
thans zo groot, dat aan de recreatieve
waarde getwijfeld kan.worden, zodat een
verdere ontwikkeling met zorg tegemoet
moet worden gezien.
Zonder overdrijving kan worden ge
steld, dat op vrije dagen in de zomer,
met minder fraai strandweer, nu ai een
tekort aan recreatie-ruimte voor de Am
sterdammers en in nog sterkere mate
voor de Rotterdammers bestaat. Re
cente waarnemingen hebben aangetoond,
dat op dagen met gunstig weer èt 1/3
van de bevolking de stad verlaat: voor
zo gTote aantallen biedt de omgeving van
de grootste twee steden echter onvol
doende mogelijkheden.
Na nog te hebben gewezen op de nog
gedeeltelijk onbenutte recreatie-moge
lijkheden, welke het polderland, de
oeverlanden van meren en binnenwateren
en ook de watersport nog kunnen bieden
(en aanstonds ook de nieuwe Zuiderzee
polders), naast het bewaren en verbete
ren van vakantiegebieden van voldoende
afmeting, concludeerde ir. v. d. Waal, dat
de recreatie-mogelijkheden zullen moe
ten voldoen aan de uiteenlopende wen
sen, voor zover deze het doel van de
vrijetijdsbesteding, de recreatie in de
letterlijke zin van het woord, niet scha
den.
is hij de eerste, die daarvoor in aanmer
king gekomen is. Er zullen in ons land
weinig jonge organisten zijn, die zich met
zulk een talent en enthousiasme omhoog
werken.Van Bartelink's bijzondere durf
'getuigt de nog onlangs op het orgel van
de Oude Kerk te Amsterdam gegeven uit
voering van het volledige eerste deel van
het Wohltemperiertes Klavier van Bach.
Hierdoor wilde hij een antwoord geven op
de vraag, op welk instrument het werk
in al zijn aspecten het best tot zijn recht
zou komen. Aldus plaatst Bartelink. die
toch pas in 1950 afstudeerde aan de Kerk-
muziekschool. zich weer eens op de voor
grond, inzover hij al niet de aandacht op
zich gevestigd had sinds 1954, het jaar
waarin hij de Prix d'Excellence en de Ju-
bileumprijs van Toonkunst behaalde.
Bernard Bartelink houdt er van zijn
programma's zo oorspronkelijk mogelijk
op te stellen. Evenals bij zijn vorig op
treden speelt hij ook nu slechts werk van
eigentijdse en bij voorkeur Nederland
se! componisten en wel van Jos van
Amelsvoort (1912), Albert de Klerk (1917)
en Jaap Dragt (1931). Verder speelt hij
een eigen werk in 1955 behaalde hij
„met lof' zijn compositiediploma en
eindigt roet werken van Olivier Messiaen
(1908) en Gaston Litaize (1909) bij welke
laatste hij op uitnodiging van de Franse
regering een stage maakte van enkele
maanden.
Op 19 juni zal de Dr. Veegerkliniek
van de medische faculteit van de r.-k.
Universiteit te Nijmegen worden geopend.
De kliniek zal staan onder leiding van
prot. dr. Mali. Begin september zullen
aan de medische faculteit ook de colleges
in de biologie beginnen. Het aantal stu
denten, ingeschreven aan de r.-k. Univer
siteit, heeft reeds de 2100 overschreden.
De jongste aflevering van de Acta Apos-
tolicae Sedis publiceert de tekst van twee
apostolische constituties, waarin Z. H. de
Paus een kathedraal kapittel opricht in
het bisdom Groningen en Rotterdam. De
publikatie bevat ook de tekst van de apos
tolische brief welke de H. Laurentius Mar
telaar uitroept tot hemelse patroon van
het diocees Rotterdam.
In de loop van het a.s. winterseizoen
zal te Brussel een grote tentoonstelling
worden gehouden van werken van Dirk
Bouts en van zijn school. Particulieren
en musea uit Duitsland, België, rtalië,
Nederland en de Verenigde Staten zullen
daar1 werken voor in bruikleen zenden.
Men zal er ook Bouts beroemd altaarstuk
van Leuven kunnen zien.
Van 15 december tot in januari zullen
daarna deze werken in het Prinsenhof te
Delft kunnen bewonderd worden.
