witte doek
Internationale Filmweek Den Haag 1957
- ZENUWEN
NEUROTONIC
KWATYA
HET EENZAME HUIS
een beginmaar nog geen einde
Kennis van sport en sportauto's
20 ct.
't is weer
De schilder der verrassingen
Louis Jourdan reist met zijn
eigen kok
Haarstijl a la Curtis
Eerste vereiste voor een correspondent
in Hollywood
Literaire opdrachten
Volkomen rijpheid
Expert op gebied van menselijke
eetgewoonten
Vrij gebleven
Hans Roest
Twee jonge mensen, die
geen uitweg meer weten
Collegium Musicum
Limburg concerteerde
in Heerlen
ans van
Be/yen
Bachs Torensonates
in Naarden
ZATERDAG 8 JUNI 1957
PAGINA 5
M;
lars
?at
Jv(
'er
niet verdovend
maar genezend
Spaar Kwatta-soldaaijes
voor het
Hel werk. dat de grote Belgische schilder Floris Jespers uit Kongo
heeft meegebracht, heeft een zeer diepe, ja overweldigende indruk
op me gemaakt. Ik zag het merendeel ervan in een onoverzichtelijke
veelheid, toen de schilder zijn nieuwe grote atelier op de bovenste
verdieping van een reusachtig pakhuis aan de Schelde, vlak bij het
Steen, aan het inrichten was. In de eerste plaats imponeerde de
onstuitbare produktiviteit van Jespers mij. Zijn nieuwe atelier is
groot genoeg om er met een auto in rond te rijden. Het zal, als er
vele tussenwanden in zijn aangebracht, vele honderden vierkante
meters expositie-ruimte bieden maar ik betwijfel werkelijk of de
Kongolese werken van de meester (werk dus, ontstaan in het tijds
bestek van slechts een vijftal jaren!) er alle een plaatsje zullen
kunnen vinden. Verder trof mij de kracht en het fel levende, kort en
goed: de intensiteit die er van deze doeken uitgaat en die dit nieuwe
werk van Jespers overrompelend maakt.
FLORIS JESPERS
terug van Kongo
MARLON BRANDO en BING CROSBY
schaakenthousiasten
van Jan Naaykens
De nieuwe stukken voor het komende seizoen verschijnen momen
teel aan de lopende band van de pers. Straks zullen ze u worden
aangeboden door de verschillende uitgevers. Laat onze keus een
wijze keus zijn. Wij spelen inderdaad op de eerste plaats voor ons
eigen genoegen, voor ons eigen plezier, maar wij kunnen er nu
eenmaal niet aan ontkomen, dat ons spel ook anderen beïnvloedt.
Vele anderen zelfs. Daardoor laden wij een verantwoordelijkheid op
onze sehouders. Wij betekenen een n »cht. Wij kunnen ten goede
beïnvloeden of ten kwade. Of we kunnen ook helemaal niet be-
invloeden, maar dan laten wij ons zelf grote kansen ontgaan. Het
publiek heeft ons nodig. Juist in deze tijd hunkert het naar een
teetie steun, naar een beetje houvast, naar een spel met positieve
waarden. Jan Naaykens schreef zo n spel. Een spel, dat de mensen
goed zal doen. Een spel, dat ze weer een beetje vertrouwen zal geven
in de waarde van het Jeven en de goedheid van de mensen. En hij
schreef dit spel in een machtig spannende dialoog.
WERELDNIEUWS
(Advertentie)
(Van onze filmredacteur)
1aeC se'ect>ec°mmissie voor de Inter-
°B ü°na'e Filmweek Den Haag 1957 is
et ogenblik nog steeds aan het selec-
n> althans wat betreft de sluitings
la WaaroP zo mogelijk een Neder-
'(!t'Se film zal worden vertoond.
"fit langdurig uitblijven van een
ten'n'''eVe beslissing een gevolg is van
]a *e veel of een te weinig aan Neder-
Vanflse films, is een vraag, die men ons
11 officiële zijde liever niet beant-
v °0rdde. In elk geval blijkt de keuze
11 buitenlandse films lang zo moeilijk
liet
Vo
4e
'e zijn geweest en is men zelfs al
°r de hele rest van de week klaar met
dat
sarnensteling van een programma.
er als volgt uitziet:
..T,
aandag 17 juni, middagvoorstelling:
ea
Vincente
jyj. - and Sympathy", regie
l!leUi; avondvoorstelling, tevens gala-
Pening: „Saint Joan", regie Otto Pre-
1J1ger.
Dir
regie Luis Garcia Berlanga;
voorstelling: „Le Notti di Cabiria",
-"insdag 18 juni, middagvoorstelling:
!>nch
8§ie Frederico Felïini.
^"'oensdag 19 juni, middagvoorstelling:
ePote, kind van de straat", regie La-
tony Curtis, diê koals geméld eén baard
n het kweken is voor zijn optreden in
8 f'lm „The Vikings", heeft in Engeland
Waar hij op het ogenblik met zijn
Vr°uw Janet Leigh .verblijft, alvorens
baar
ïli
Noorwegen door te reizen ver-
aPt, hoe hij aan het model haar is ge-
„°men, dat
b dan
raa
hem beroemd heeft gemakt
door duizenden jonge bewonde-
rs is nageaapt.
aldus Curtis, „was ik te arm
mijn haar te laten knippen. Wel ver
lamde ik als tweede rangsacteur 150 dol-
per week. doch als ik het geld,
'k had geleend, had terugbetaald, hield
«laar een paar dollars voor mezelf
®r. Dus liet. ik mijn har groeien. Ach
to7af bleek het een succes te zijn, maar
®n zat er niets anders voor me'op.
dislao Vajda; avondvoorstelling: „Rose
Bernd", regie Wolgang Staudte.
Donderdag 20 juni, middagvoorstel
ling: „The Strange One", regie Jack
Garfein; avondvoorstelling: „High Tide
at Noon", regie Philip Leacock.
Vrijdag 21 juni, middagvoorstelling:
,.De Eén-en-veertigste", regie Grigori
Tchoukrai; avondvoorstelling: „Celui qui
doit mourir", regie Jules Dassin.
Tijdens de Internationale Filmweek
in Den Haag zullen verschillende be
langrijke bijeenkomsten plaats vinden.
De Katholieke Film Actie en het
Katholiek Filmcentrum voor de jeugd
houden op dinsdag 18 juni in het Haagse
Gemeentemuseum een contactdag, waar
op o.a. zal worden gesproken over het
belang van de moderne communicatie
middelen, met name de film, voor gods
dienst, cultuur en samenleving, terwijl
verschillende experimentele en andere
films zulen worden vertoond. In de mid
dagbijeenkomst zal door de heer A. van
Domburg „El batalion de las Sombras"
worden geïntroduceerd een film van de
Spaanse regisseur Manuel Mur Oti over
de positie van de Spaanse vrouw.
Het Instituut „Film en Jeugd" komt
de volgende dag bijeen, eveneens in het
Haagse Gemeentemuseum. Tijdens de
ochtendzitting worden enige nieuwe
jeugdfilms vertoond, terwijl aandacht
zal worden gewijd aan films op het ge
bied van het maatschappelijk leven. Tij
dens de middagbijeenkomst worden en
kele films van Amerikaanse, Engelse en
Duitse herkomst gedraaid.
Op donderdag 20 juni des middags om
2 uur belegt, weederom in het Haagse
Gemeentemuseum, de protestants-chris
telijke Stichting Filmcentrum een bij
eenkomst, waarop het 10-jarig bestaan
van deze stichting zal worden herdacht.
Daarna zal de filmer Bert Haanstra een
causerie houden over zijn filmwerk en
zijn ervaringen, waarbij enige van zijn
films zoals „Panta Rhei'" „Strijd zonder
einde" en „En de zee was niet meer"
zullen worden vertoond.
Een jongeman, die met veel ijver en
nauwgezetheid een schriftelijke cursus
in de journalistiek volgt, heeft ons een
brief geschreven waarin hij vertelt, dat
het zijn hartewens is om Hollywoods
correspondent te worden voor een com
binatie van Nederlandse dagbladen en
ons vraagt, hoe hij zich het beste op die
taak kan voorbereiden.
Daar we, evenmin als de Antwoord
man, ooit om een antwoord verlegen
willen zitten en aangezien we aanne
men, dat er in Nederland zeer vele
schriftelijke-cursussen-volgende-aspi-
rant-journalisten zijn, die graag Holly
woods correspondent voor één of meer
Nederlandse bladen zouden worden,
hebben we nagegaan welk advies onze
Amerikaanse collega Joe Hyams van de
„New York Herald Tribune" indertijd
heeft gegeven aan een leerling van de
Columbia School of Journalism, die hem
een soortgelijke vraag had gesteld.
Allereerst kreeg bedoelde jongeman
de raad om een uitblinker te worden
in alle mogelijke vormen van lichame
lijke opvoeding en sport met de nadruk
op zwemmen, golf, croquet, tennis en
schaken. Mannen, die het ver hebben
gebracht in deze takken van sport, zijn
in Hollywood moeilijk te vinden, hoewel
er zeer grote vraag naar is.
Producent Darryl F. Zanuck bijvoor
beeld heeft normaal een hevige afkeer
van gesprekken met verslaggevers op
werkdagen. Maar betrek bem in een op
windend croquetspel op zondag en hij
zal letterlijk alles vertellen.
Clark Gable is gewoonlijk heel moei
lijk per telefoon te bereiken maar een
actieve journalist, die hem onwacht bij
de negende „hole" op de golfbaan van
Hillcrest. krijgt zonder moeite een inter
view.
Schaken is een conditio sine qua non
voor een Hollywoodse correspondent,
die het zout in zijn pap waard wil zijn.
Marlon Brando is een hartstochtelijk
wordt U volledig de baas met
het zenuwpreparaat dezer tijden
De minister van O., IC en W. heeft aan
de letterkundige Herman van den Bergh
een opdracht verleend tot het schrijven
van een essay over het werk van J. J.
Slauerhof (18981936) en aan de letter
kundige C. J. Kelk een opdracht tot het
schrijven van een biografie van dezelfde
schrijver. Beide heren hebben de opdracht
aanvaard.
(Advertentie)
FLORIS
JESPERS
De kunstcriticus Roger Avermaete heeft
Floris Jespers eens „de man der ver
rassingen" genoemd. Dit is een zeer rake
en in zijn kortheid juiste karakteristiek.
Telkens weer heeft Jespers zijn bewon
deraars verrast met iets volkomen nieuws,
dat toch even authentiek en eigen was
als het vorige werk van de meester, waar
men meende dat hij tenslotte zijn defini
tieve vorm had gevonden. Het was op
een geheimzinnige manier in hem ont
kiemd en plotseling in volkomen rijpheid
ontbloeid.
Want dat is inderdaad het wonderlijkste
in de verschillende fasen van Jespers'
langdurige schildersloopbaan: dat iedere
nieuwe „periode" direct begon met gaaf
en rijp werk. Geen aarzelend begin, geen
zoeken of tasten onverwacht en plotse-
Jourdan, die naar Engeland is
om de hoofdrol te spelen in Je
't«ïl
„?dvv Quique (afkorting van Frédéri-
R„n een elegante Parisienne, zijn intrek
hj.^hen in een sjieke kleine woning in
V." „Dangerous Exile' heeft men zijn
4 (Jl)-
lie)
«et r
A^ose Kensington.
V0 aaL met een Engelse
(j haar 5-jarige zoontje en
he„f ze speciaal uit haar geboorteland
dj geïmporteerd leeft Madame Jour-
ha!) °P precies dezelfde manier als in
flwr, huis in Hollywood, haar apparté-
in New York, of het Parijse hotel
ar ze elk jaar twee maanden met haar
doorbrengt. De Jourdans nemen na-
de Franse atmosfeer
waarheen ze ook gaan.
ee'"" Hollywood", aldus Quique, is er
\y kleine Franse kolonie: de Charles
ba„8l!s' de Jean Pierre Aumonts, Claude
e])(aphin en wij. We spreken Frans onder
VpJlar en proberen Frans eten te ser-
D
1)0 at Franse voedselprobleem kos me
\va® de meeste tijd. Ik schat, dat ik zo-
trt0. ®en derde van mijn leven doorbreng
Dhi het zoeken naar geschikt personeel
daarna te leren koken. In elf jaar
A]s er> we 12 verschillende koks gehad,
ke- ze de Franse keuken door en door
e». lopen ze namelijk weg en krij-
ste duur betaalde baantjes. Onze lat-
Aïv,fbende zelfs een Frans restaurant in
Te«ika".
°ewel men misschien uit het feit, dat
Pran zijn eigen kok meebrengt naar
Engeland, zou afleiden, dat zijn dunk
van de Britse keuken niet erg hoog is.
blijkt Louis Jourdan het eten er juist uit
stekend te vinden: „Iedereen had me ver
teld, dat het slecht was. maar dat is niet
zo. De Engelsen maken echter zoveel
verontschuldigingen over hun kookkunst,
gouvernantedat je vanzelf gaat geloven, dat er iets
een kok, mis mee is".
Louis Jourdan heeft een hele studie ge
maakt van de menselijke eetgewoonten
en heeft daarover een heel bepaalde me
ning, die hij niet onder stoelen of ban
ken steekt.
De Britse eetgewoonten: „Zonder een
klok zouden de Britten van honger om
komen. De hele bevolking gaat precies
op dezelfde tijd lunchen, tea-en en dine
ren".
De Amerikaanse eetgewoonten: „Ame
rikanen eten vaak en bij kleine beetjes.
Ze eten heel vlug en wensen vlug bediend
te worden. Ze maken van de luch geen
sociaal evenement zoals de Britten".
De Franse eetgewoonten: „De Fransen
vinden niets verrukkelijker dan het ge
voel van volledige uitputting na een maal
tijd. die drie uur heeft geduurd. Niets
wordt zomaar opgegeten. Van elk hapje
wordt intens genoten.
Zijn eigen eetgewoonten: „Ik houd van
een goed maal 's avonds en dat kan ik
alleen doen. als ik een lichte lunch heb
gehad. Ik ben niet zoals de Amerikanen,
die 's middags om vier uur een grote
biefstuk kunnen verslinden".
schaker en de correspondent, die hem tot
een spelletje uitdaagt, krijgt vast een
goed verhaal te horen. Bing Crosby en
Walter Pidgeon zijn eveneens schaak
enthousiasten.
Vervolgens moet cle aspirant journa
list een (beslist niet-schriftelijke) cursus
in het nuttigen van alcoholica hebben
doorlopen. Het meeste en beste nieuws
in Hollywood krijgt men te horen op
cocktailpartijen. Aangezien er gemiddeld
drie van zulke partijen per dag zijn,
drinkt een ervaren Hollywood-corres
pondent niet meer dan één glas per par
tij, ervoor zorgend 's avonds nog nuchter
genoeg te zijn om alles, wat hem in het
striktste vertrouwen is verteld, op te
schrijven. In geen geval mag men op
een cocktail-partij worden gezien met
een leeg glas. Dat is in strijd met de
goede smaak en iedere traditie in Holly
wood.
Op de derde plaats moet een corres
pondent. die succes wil hebben, een be
hoorlijk aantal titels van boeken ken
nen. Iedereen in Hollywood heeft de
diepste eerbied voor geletterden. De cor
respondent. die de titels kent van de
tien meest verkochte boeken van het
ogenblik, zal nooit gebrek aan stof voor
conversatie hebben, vooral met jeugdige
filmsterretjes, die zeer in het biizonder
bewondering hebben voor „intel'igente
oudere mannen." Hii moet echter min
stens twee van de hoeken helemaal heb
ben gelezen voor het geval er een produ
cent in de buurt is.
Tenslotte dient een goede rorresnnpdenl
alles van soortauto's af te weten U i
moet de namen van alle buitenlandse en
niet meer bestaand" merken ui: n
hoofd te leren, zodat hii nooit zo'n droe
vige figuur slaat als de lournal'st die
toen men hem vroee. wat hii da-hi van
Tonv Curtis' Mercedes, antwoordd»- Ik
dacht dat hii met Janet was getrouw!"
Het is van het grootste belang, da' m-m
minstens even goed on de hoogte is mot
Lagonda. Maserati. Alfa Romeo. Porsche
cn Allard en hun specifieke eigenschmpen
als met de namen van de belangrilkste
filmsterren.
Natuurlijk is er de eeuwige uitzonde
ring. Er was eens een correspondent die
naar Hollywood kwam in een doodge
wone volkswagen. Hii was een lichamelijk
wrak. kon geen golf, tennis, croquet of
schaak spelen, mocht niet drinken om
dat hij een maagkwaal had en had 'n
jaren geen boek gelezen. Toch gini het
hem in het film-Mekka voor de wind
Hij kreeg er een rijk bestaan als wo
ningmakelaar.
ling plaatste de meester zijn bewonderaars
voor iets heel „anders".
En daarmee bracht hij zijn bestrijders
op soms grappige wijze in verlegenheid-
Want wee wie van Jespers ooit heeft ge
zegd, dat hij dit of dat niet vermocht 1
Reeds een paar weken later kon nieuw
werk wel eens deze woorden op overtui
gende wijze logenstraffen en de profeet
belachelijk maken.
De beste Jespers-kenner is de dichter
Gaston Burssens, die behalve een groot
werk, ook 'n kleine studie aan de meester
heeft gewijd. (Voor het Belgische Minis
terie van Openbaar Onderwijs uitgegeven
door de Sikkel te Antwerpen). Burssens
wijst direkt de kern van Jespers' kunst
en kunstenaarschap aan: „Veel schilders
schilderen alsof hun leven er van afhing.
Voor Jespers hangt het schilderen van
zijn leven af. Alles wat hij voortbrengt
staat in functie van dat leven".
Deze onstuitbare levensdrang was het,
die de schilder toen hij al rond de zestig
was dwong „eruit" te gaan. Wie tegenover
hem staat, kan het bijna niet geloven dat
deze levendige, felle man al achterin de
zestig is. Pas terug van zijn derde reis
naar Kongo, waar hij wel dag en nacht
moet hebben gewerkt, zit hij alweer vo!
plannen en hij vertelt me ervan terwijl
hij doorgaat met werken voorlopig hot
op orde brengen van zijn atelier.
Negerin, een der Kongolese tverken van Floris Jespers
Hij is in 1889 te Antwerpen geboren,
als zoon van Emiel en broer van Oscar
Jespers, beiden beeldhouwers. (Het is op
merkelijk, dat sinds kort Floris ook zeer
sterke, wonderlijke plastieken heeft ge
maakt). Als kleine jongen schilderde hij
al. Hij bezocht de Academie en het In
stituut voor Schone Kunsten, maar moest
toen hij vijftien jaar was als cellist in
een orkest spelen, „om de kost te ver
dienen". Eerder vermaakt dan met bit
terheid zegt hij nu: „Ik heb in die dagen
geen enkel schilderij verkocht dat wil
dus zeggen: niet één van de doeken, die
thans in musea hangen
Jespers zette echter door, te leven stond
voor hem immers gelijk met schilderen.
Hij exposeerde en deed van zich spreken
als een der voormannen van de moderne
kunst in Vlaanderen, met zijn broer Oscar.
Paul van Ostayen en Gaston Burssens. Zij
behoorden niet tot de „school van Laetem"
zij waren eenlingen. Maar ook: gedrevenen
en dat deed hen volhoudenen over
winnen. „Nu bezit ik decoraties, te groot
om op een visitekaartje te zetten", zegt
Jespers.
De eerbewijzen en lidmaatschappen zijn
hem toegevloeid, maar de meester bleef
zichzelf dit is: hij bleef rustig doorwer
ken en die vorm hanteren, welke voor
hem op dat moment de enige, de wezen
lijke was. Het succes heeft hem nooit in
en ban gekregen. Floris Jespers is een
vrij man gebleven. Hij kreeg vele vereren
de opdrachten en zijn naam heeft thans
een wereldklank. Zijn in Vlaanderen ge
schilderde oeuvre is groot en verscheiden
genoeg om wel vijf verschillende schilders
roem te bezorgen En zijn Kongolese werk
is, eerder dan het begin van een nieuwe
„periode", 't begin van een nieuwe schep
pingsdag een nieuw leven, dus.
„Ik snakte naar bevrijding uit de ro
mantiek, waarin wij tussen Schelde en
Rijn leven", vertelt de schilder. „Ik vond
deze bevrijding in het contact met de
primitieve natuur en de primitieve mens
in Kongo. Door de welige natuur, de over
donderende kleuren, door de uitbundige,
onbedorven mensen vooral ook, is er een
nieuwe wereld voor mij open gegaan.
Vermoeid van alles hier, ben ik met kin
derogen daarginds gaan kijken."
„Wat het voor mijn werk heeft be
tekend, deze ontmoeting met een onge
repte oerwereld, kunt ge hier zien. De
menselijke kant van mijn werk is dieper
dan vroeger ik heb me onbelemmerder
kunnen uiten".
En de schilder laat mij doeken zien
grote, die een hele wand beslaan en
een ongemeen fascinerende kracht heb
ben; kleine ook, met grote innigheid en
overgave gedaan. Het is de bedoeling,
dat er grote exposities van zullen worden
ingericht, ook in Nederland en andere
landen. Het zal een opzienbarende tour
nee worden dat staat voor mij vast.
Vanuit zijn atelier op de vierde verdie
ping van het pakhuis voor koloniale wa
ren er hangt een zware geur van ca
caobonen heeft men een prachtig uit
zicht op de Schelde. Dit atelier is de
schilder afgestaan door de heer Werner,
een groot en begaafd kunstliefhebber. In
dit atelier hoopt de „Vlaamse Picasso"
voort te zullen werken. Wie weet, welke
verrassingen ons nog te wachten staan..
De hoofdpersonen zijn twee jonge men
sen, die geen uitweg meer weten. Hun
jeugd is een mislukking geweest, In de
sloppen van een grootstad zijn ze opge
groeid voor galg en rad. Hun dagelijks
geestelijk voedsel was het voorbeeld' van
een paar dronken ouders, die alleen maar
wisten wat vloeken was en een pak slaag
geven. En vanuit het huiselijk milieu ver
huisden zij naar een gesticht. Een goed
woord is rog nooit tot hen gesproken.ujaol wl_
Het enige waarmee zij kennis gemaakt'ïeen de jagers mogen schieten, niet de
hebben is: huichelachtigheid, valsheid,
hebzucht. Vanzelfsprekend dat de hele we
reld voor hen slechts uit twee soorten
mensen bestond: de trappers en de ver
trapten. De jagers en de opgejaagden.
De goochemerds en de stommerikken.
Maar het opgejaagde wild kan ook wel
eens terugslaan. En nu zij meerderjarig
geworden zijn. slaan zij terug Niemand
geeft hen hun deel. goed, dan zullen ze
het wel nemen. En ze stelen, ze worden
boeven, ze plegen een overval in een
groot warenhuis. Maar een opgejaagde
blijft nu eenmaal altijd een opgejaagde.
Hun overval mislukt. Er wordt op hen ge
schoten en zij schieten terug. Maar al
opgejaagden. En zij hebben iemand neer
geschoten. Nu wordt de jacht op hen een
algemene klopjacht, die zal eindigen op
de elektrische stoel. Dat één van hen door
de jagers is aangeschoten, telt niet mee;
zij zijn vogelvrij wild.
En in deze paniekstemming vlychten zij
ven eenzaam huis binnen midden in de
bossen. De vrouw des huizes weet zich
geen raad. Het dochtertje, dat ziek op bed
ligt, evenmin. Ze willen gillen, om hulp
roepen, het huis uit vluchten, maar met
een dreigende revolver worden ze ge
dwongen precies te doen, wat de boeven
hen zeggen. On de eerste plaats moet de
gewonde verbonden worden. Maar de
wonde blijkt zo ernstig te zijn. dat. als
er niet onmiddellijk doktershulp komt, de
gewonde sterven zal.
Er wordt gebeld. Het blijkt de heer des
huizes te zijn. Hij wordt gedwongen on
middellijk doktershulp te halen. Hij krijgt
hiervoor een half uur. Is hij binnen het
half uur niet terug, dan zullen zijn doch
tertje en vrouw worden doodgeschoten.
En dit zal eveneens gebeuren, als hij de
politie waarschuwt. Zij schrikken voor
een moord meer of minder niet terug.
Dus de vader mo-et het zelf maar weten.
Op de elektrische stoel komen zij toch,
als zij gegrepen worden. Dan maar liever
voor drie jagers op de stoel dan voor één.
De vader gaat. En het meest span
nende half uur breekt aan. Zal de vader
er toch de politie inmengen, ja of neen?
En zal het hem gelukken binnen het
half uur terug te zijn of niet? Zij wonen
zeer afgelegen en het is nog maar de
vraag of er een dokter thuis is.
Van de kant van de moeder en doch
ter is er alleen maar angst. Van de
kant van de boeven alleen maar haat.
Haat om alles wat het leven ben gege
ven heeft. Wat hen betreft zouden ze
wel de hele wereld kapot willen schieten.
Daarbij komt nog dat de gewonde ver
gaat van de pijn. Hij kan het niet meer
uithouden. Hij raakt bewusteloos. Hij be
gint te ijlen. Als dat er ook nog bij moet
komen, dat de gewonde sterven moet. dan
is de maat helemaal vol. Want de twee
boeven kunnen niet buiten mekaar. Dat
is het enige dat zij hebben: elkaar, el-
kaars vriendschap. Dat is het enige mooie,
het enige waardevolle in hun leven ge
weest. Zij zijn altijd voor elkaar in de
bres gesprongen. Van hun prilste jeugd
af aan. Ze kunnen op mekaar bouwen.
Ze behoeven van mekaar geen verraad te
vrezen, geen leugen, geen valsheid, geen
oplichterij. Zij zijn mekaars houvast, me
kaars enige steunpunten.
En deze vriendschap wordt het aankno
pingspunt voor de vrouw des huizes om
dieper in hun zielen te peilen. Want waar
dergelijke hechte vriendschap mogelijk
is. moeten ook andere mogelijkheden lig
gen. En de vrouw weet hen uit hun schuil-
tent te lokken. Hun tent van bravour en
dreiging, waarin zij hun hunkering naar
een beetje liefde, naar een beetje begrip
en houvast angstvallig verbergen.
En de boeven beginnen hun levensver
haal. Angstig kijkend van de klok naar
de deur. of de vader nog niet komt met
de dokter of de politie. En in die toestand
vertellen zij in flarden hun veel bewogen
leven. En de schrijver laat ons deze ver
halen zien in flash-back scènes. Wij zien
de boeven weer terug in hun jeugd, thuis,
waar alleen maar gescheld gehoord wordt
en wij zien hen terug, later in het gesticht,
waar onbarmhartig regime heerst en nog
later, waar één van hen beiden teleur
gesteld wordt door een meisje. Wij zien
hun hele leven in close-ups aan ons voor
bij gaan. En zoals zij er zelf door gegre
pen worden, worden ook wij erdoor ge
grepen. En ook de vrouw des huizes wordt
erdoor aangegrepen. Voor het eerst in hun
leven ontmoeten zij begrip, medeleven,
liefde.
Maar het half uur kruipt verder en de
vader schijnt niet te komen. Hun wan
trouwen keert weer terug. Alle medeleven
schijnt huichelarij, om gelegenheid te vin
den hen te verraden. Maar zij zullen hun
woord gestand doen. Als de vader niet
op tijd is, dan is het met de vrouw en
haar dochter gedaan.
De vader komt echter wel, al is het net
op het nippertje. En de dokter komt even
eens. Maar de dokter kan slechts consta
teren. dat het nog maar heel kort zal du
ren.
Het slot zal ik u niet verraden, maar
wel. dat het gehele verhaal steunt op een
werkelijke gebeurtenis, die zich vorig jaar
in Amerika heeft afgespeeld
N.B. Vele stukken voor het komend
seizoen zijn mij door verschillende uitge
vers reeds toegezonden, maar nog lang
niet alle stukken. Van de binnengekomen
stukken zal ik zeker aan de beste een be
spreking wijden.
Reeds in het voorjaar hebben wij, aau
de hand van een bespreking, op deze
plaats gewezen op een voortreffelijk ka
merkoor in de Mijnstreek, het Collegium
Musicum Limburg, dat onder leiding van
Jef Somers zich bijna geheel in dienst
stelt om de werken uit de bloeiperiode
van de Nederlandse polyfone school,
die eens de muzikale wereld beheerste,
zo zorgvuldig mogelijk te verklanken. Dit
veertien leden tellende kamerkoor, dat
zorgfuldig in zijn klankverhoudingen is
afgewogen, maakt zich steeds meer de
technische lenigheid eigen om het ijle
spel der zelfstandig gaande stemmen in
deze polyfone klankpoëmen tot een oor
verrukking te maken. Slechts een vier
tal werkjes van Diepenbrock (waaronder
een fraai Wandrers Nachtlied). H. An-
driessen en Geraedts wisselden een pro
gramma van 10 polyfone werken van
Clemens non Papa, da Vittoria, Lassus,
Jannequin en Waelrant af.
Van Jannequin voerde dit kamerkoor
„La bataille de Marignan" uit, dat van
een unieke geestigheid is in het uitbeel
den van een schertsoorlog, vol zit met
klanknabootsingen en tintelende ritmi,
maar tevens een technische verworven
heid eist die niet mis is. Dat doen trou
wens de Vilanellen van Lassus niet min
der. In deze puntige, spitse zang, waarin
de lenigheid van een koor op zijn hevigst
beproefd wordt, slaagde het Collegium
Musicum ruimschoots.
Wat voordracht betreft lag het hoogte
punt wellicht in een aangrijpend gezon
gen Animam Meam van Da Vittoria of in
dat onovertrefbare liefdeslied van Lassus
„Bonjour mon coeur".
Aan dit concert, dat in de imposante
hall van het Heerlense raadhuis die
echter lijdt aan over-akoestiek voor
een talrijk publiek werd gegeven, werkte
ook het Maastrichts Blaaskwintet mede,
dat gevormd is uit solisten van het L.S.O.
De uitnemende hoboïst Piet Kingma is
hun kennelijke leider, waarin echter de
fraaie klarinet van Martin Mulleneers
niet minder .opvalt. Naast een Diverti
mento van Mozart, iets te snel in de mid
dendelen, speelde het kwintet een onbe
kend werk van Reicha, die na Mozart le
vende, wel heel erg de rijpe vruchten uit
Mozart's hof heeft geplukt.
Zijn eigen bijdrage in zijn schepping
zijn vooral thematisch van heel wat min
der kwaliteit. Een volledige verrassing
was de kennismaking met Hindemith's
„Kleine Kammermusik", die naast een
prachtige bouw uitblinkt door levendige
melodiek en ritme. Het Blaaskwintet
gaf er een zeer verzorgde uitvoering van.
Ook de „Trois pièees brêves" van Ibert
is waardevolle muziek, die elke kamer-
muziekliefhebber verrukken kan. Er was
veel bijval voor de uitvoerenden.
o
Bij de uitvoering van de Hohe Messe
van Joh. Seb. Bach, welke op dinsdag 2
'Lr L ln, de ^r0'° Kerk te Naarden door de
Nederlandse Bachvereniging in het kader
van het Holland Festival zal worden ge-
geven zullen de zeer oude z.g. Torensona
tes weer worden ingevoerd. Heel toevallig
kwam de dirigent van de Bachvereniging.
ar. Anton van der Horst op de gedachte
de oude Torensonates, die in vroeger ja
ren werden uitgevoerd en althans op pa
pier bewaard zijn gebleven, weer in te
voeren. Na de jaarvergadering van de
Ned. Bachvereniging, heeft men altijd een
attractie. Vorig jaar had men een aan
tal „dorpsmuzikanten" van de Huizer mu-
ziekvereniging Prinses Irene laten komen
en bij deze gelegenheid kwam dr. v.d.
Horst tot de ontdekking, dat deze muzi
kanten, waarvan twee leden van de
Bachvereniging deel uitmaken, uitsteken
de kopermuziek ten gehore konden bren
gen. Hij heeft een arrangement geschre
ven als inleiding op de Hohe Messe en
het Huizer koperkwartet zal nU gedu
rende een half uur voor de aanvang van
de Hohe Messe de belangstellenden door
het spelen van deze sonates van de trans
van de toren van de Grote Kerk trachten
in de sfeer van de Hohe Messe te bren
gen. Het arrangement van dr. v.d. Horst
bestaat uit drie delen, n.l. het oude koraal
..Aus tiefer Not schreie ich zu Dir" dat
aansluit bij het Kyrie, een bewerking van
het Gregoriaanse Confiteor-thema uit de
Hohe Messe en tenslote een koraal be
werking „Wachet, ruft uns die Stimme".
De solisten in de Hoh,e Messe ziin dit jaar
Erna Spoorenberg, sopraan; Annie Her
mes. alt; Tom Brand, tenor; David "n];e-
stelle, bas en Albert de Klerk, orgel.
