Alles over vreedzame toepassing van kernenergie, samengebracht
in immense ,,ahnniniunfdial
Attracties op atoomexpositie
MORGEN OPENT EERSTE BEDRIJF IN BOTLEK
M'
VRIJDAG MYSTERIEUZEOPENING DOOR KONINKLIJK PAAR
WERF VAN
VEROLME
IN GEBRUIK
„Swimmingpoor-
paradepaard werkt
met blauwe gloed
De straaljagers op
Deelen
o - V
*v Np? x
WOENSDAG 26 JUNI 1957
PAGINA 5
IV
Suspop, Nederlandse reactor
Isotopen-ziekenhuis en
„hot-Iab"
Rekenwonder, droomkeuken, luchtvaart-,,oudjes", Jules
Verne's visioenen en open hof met immense wandschildering
Voulouse
Popels
Wandelen door een atoom
Radio-activiteit als kleurige
„honingraat"
Zeeleeuwen en vijfkamp
Wetenschappelijk denken
in verf
MUTATIES KONINKLIJKE
MARINE
Ook Gelderse staten uiten
bezorgdheid
SMOKKELAAR VLOOG OP
DRIE „GEKNEUSDE" AUTO'S
•tWbV.t;».
Het ATOOM, imposante en fascinerende
manifestatie op Schiphol
(Van onze Amsterdamse redactie)
Koortsachtig wordt op Schiphol gewerkt aan de „laat
ste loodjes" van de grote internationale tentoonstelling
•>Het Atoom", waarmee Amsterdam het grote publiek
hieer vertrouwd wil maken met de moeilijke materie van
het atoom en met de vreedzame toepassingen van deze
nieuwe vorm van energiewinning. Men zou deze indruk
wekkende expositie enig in Europa, zodat ook het bui
tenland met veel belangstelling dit Nederlands initiatief
gadeslaat als een tegengif kunnen beschouwen voor de
angstaanjagende manier, waarop tot nu toe voornamelijk
de kernsplijting en de kernfusie door middel van atoom
bommen en proeven met waterstofbommen den volkc is
geopenbaard. Atoomenergie vormt de oplossing van het
energieprobleem waarmee dc huidige wereld krijgt te
kampen. Op dit stramien is het atomische gedeelte van dc
tentoonstelling gebouwd. Daarnaast wordt aandacht ge
schonken aan dc elektronica, dc geschiedenis van de
'uchtvaart, de ruimtevaart, de „Keuken van dc Toe
komst" en aan de Visioenen van Jules Vcrnc, van wiens
fantasieën in de tegenwoordige tijd al zo vele werkelijk
heid zjjn geworden, mede dank zij de atoomwetenschap.
Meer dan twintig beeldende kunstenaars en architecten
hebben de afgelopen maanden de één hectare grote hal,
die volgens het ontwerp van de heer A. N. Oyevaar een
Schiphol is al een „atoomluebthaven"
geworden. Over de stationsgebouwen
'eidt een breed wandelterras voor de be
zoekers naar de hal die via een grote
blauwe trap kan worden bereikt. Men
Wordt in de eerste afdeling geconfron
teerd met de geschiedenis van de energie
door de eeuwen heen. Een wandschilde-
ring van de graficus Tom de Heus beeldt
de ongebonden natuurkrachten uit, welke
óén voor écn door de mens zijn getemd
Met zijn spierkracht draait de bezoeker
een tourniquet rond, waarmee een deei
van de draaimolen „De Mens" in bewe-
Smg wordt gebracht. Hoe technisch som-
iJ-ge aspecten van de tentoonstelling ook
?-ijn, zo wil deze „draaimolen" aanduiden
°veral moet toch het menselijk vernuft
achter staan.
Oude en nieuwe werktuigen waarmee
dc spierkracht zo voordelig mogelijk uit
gebuit werd en wordt, vragen dan de be
langstelling. zoals een tredmolen, vroeger
door slaven bediend, een kaapstander,
hijsblok en takel, water- en windmolens
die getrouw volgens oude modellen ge
kopieerd werden.
Met dc uitvinding van dc stoommachine
wordt dc warmte benut. Als voorbeeld
staat opgesteld een oude stoommachine
UH het gemaal dc Cruquius uit dc Haar-
'^mmermeer en de Scrpollct-stoomauto
?'t 1904, die zaterdag speciaal uit Enge-
'ahd is gekomen en op eigen kracht nog
[|Ver onze vaderlandse dreven naar Schip
hol tufte. Dan gaat het hoe langer hoe
s"eller: steeds meer en grotere machines,
'tonmturbine, verbrandingsmotor (een
°udc Spijkerauto), en de dynamo welke
öc ffektriciteit voor de mens beschikbaar
"laakt.
Grafische voorstellingen wijzen op de
grote energiebehoefte en op het „potver
teren". waarlT)ee de wereld op het ogen
blik bezig is. Er moeten andere energie
bronnen worden aangeboord. Het verschil
'dssen eb en vloed vertegenwoordigt nog
®en grote hoeveelheid energie maar is
s'eehts sporadisch te gebruiken, zoals bijv.
Kebeurt bij St.-Malo; ook de zonnestra-
glinsterende aluminiumbekleding heeft gekregen ver
sierd met een metershoge kleurige symbolische afbeelding
van een atoom en van de kernenergie, tot een bewonde
renswaardige tentoonstellingsruimte ingericht, die alle
respect afdwingt. Het lieve sommetje van 6'i miljoen
gulden is aan de opbouw besteed; drie miljoen voor de
hal en de rest voor het interieur. Een hele hoop geld
inderdaad, maar wanneer men straks -zal zien en onder
gaan wat er mee is gebeurd, moed men wel tot de slotsom
komen dat or iets groots mee is verricht.
„Het Atoom", dat vrijdag a.s. door Prins Bernhard in
aanwezigheid van H. M. de Koningin zal worden geopend
op een specifiek „atomische" wijze hoe dat in zijn werk
gaat, wordt nog angstvallig geheim gehouden zal zon
der twijfel een bijzonder evenement worden; mysterieus
en fascinerend soms, maar toch ook zo verhelderend dik
wijls, zodat men de organisatoren roemen mag en hen eren
moet, omdat zij bij de intrede van een nieuw tijdsgewricht
de brede massa met succes een inzicht geven wat de
wereld te wachten staat, als het atoomtijdperk in zijn volle
omvang zal gaan heersen. Nederland mag niet achterblij
ven en deze gedurfde expositie zou wel eens de prélude
kunnen zijn voor een meer intensieve vaderlandse deel
neming in de ontwikkeling van de atoomenergie. „Het
Atoom" kan ons volk daarvoor rijp maken....
De Swimmingpoolreactor kan worden
beklommen. Van het platform af aan
schouwt men in de zeven meter diepe
kuip de blauwe vreemde gloed, die erop
wijst dat het apparaat in werking is. Het
water dient als vertrager, koelmiddel en
afscherming. Op de bodem van het bas
sin bevindt zich een televisiecamera die
de Cerenkovstraling elders in de reactor
hal projecteert. Er is totaal geen gevaar
voor de toeschouwers, dat spreekt van
zelf. Zoals bekend, is déze reactor, die
in de V. S. is aangekocht, bestemd voor
de T. H. in Delft.
Er is nog een derde type reactor, waar
van eveneens een werkend model aan
wezig is. Het is een Nederlands ontwerp.
Suspop geheten, die werkt met een neer
slag van uraanoxyd in water. Dit toestel
dat nog niet geheel is uitgebalanceerd is
uiteindelijk ook in staat energie op te
leveren. Dat de problemen van dit appa
raat oplosbaar zijn, bewijst het model van
de Engelse Calder Hall-centrale, die reeds
sinds een jaar daadwerkelijk energie
voor een elektrische centrale levert. Er
zijn nog meer modellen van andere reac
toren te bezichtigen, zoals de broedreac-
tor. de gasgekoelde reactor, kokend water
reactor enz. Er is ook een maquette, die
aantoont hoe een met reactoren van ener
gie voorziene stad er zou kunnen uitzien
Voorts wordt uitvoerig aandacht besteed
aan de veiligheidsmechanismen, die be
wijzen dat het gevaar niet groter is dan
bij gewone centrales.
Dc isotopen-afdeling is het laatste ato
mische onderdeel van de expositie. Isoto
pen zijn atomen van een element die een
fractie lichter of zwaarder zijn dan de
„gewone" atomen ervan en die chemisch
precies dezelfde eigenschappen hebben.
Dc wetenschap noemt ze „gemerkte"
atomen en ais ze radio-actief zijn, kun
nen ze gemakkelijk met telapparten wor
den opgespoord. Ze worden in de land
bouw. de medische wetenschap en de in
dustrie toegepast. In de V.S. verwacht
men alleen al door gebruikmaking in de
industrie een besparing van 300 tot 600
miljoen dollar.
Op „Het Atoom" is een ziekenhuisje
gebouwd, waar men de isotopcnstraling
benut in de kobaltbron en bjj het nagaan
van levensproeessen. Geconstateerd kan
bijv. worden, svaar radio-actief jodium,
waarmee een patiënt wordt ingespoten,
terecht komt. Op een proefveldje worden
aardappelen bemest met radio-actief
kunstmest, waarmee wordt duidelijk ge
maakt, welk een machtig hulpmiddel de
wetenschap heeft gekregen om achter
nog onbekende gegevens over de planten
groei te komen,
Dc toeoassingen in de industrie worden
steeds talrijker. Zo is er bijv. de dikte-
meter, een apparatuur voor bet meten
van de slijtage van tandwielen. Ook vindt
men toepassingen in oiiepijplcidingen als
verklikker hij de plasticindustrie, bij het
bepalen van de ouderdom van organische
monsters en zelfs heeft men een atoom-
batterij, die een radiootje twee jaar lang
onafgebroken stroom kan leveren. Ook
onze Rijkswaterstaat benut isotopen ten
behoeve van het Deltaplan. Radio-actief
gemaakte glaskorrcltjes kunnen de mate
van zandvcrplaatstingen aan onze kusten
aangeven.
De radio-actieve stoffen moeten in een
laboratorium kunnen worden gehanteerd
zonder gevaar. Men heeft daarom het zg.
„hot-lab" uitgevonden, een werkruimte
waarin alle apparaten van de verte uit
worden bediend. Mechanische handen
grijpen de tangen en buisjes, terwijl de
laborant achter een dikke muur staat.
Van eenbehoorlijke afstand af kijkt hij
door middel van televisie door een mi;
croscoop. Er is een transportsysteem,
waarbij sluizen zijn aangebracht dat de
te behandelen stoffen naar binnen en bui
ten brengt.
Het atomisch voorlichtingsdeel van de
manifestatie is met dit „hot-lab" ten
einde. De bezoeker kan zich nu storten
in het meer gezellige gedeelte dat onder
supervisie staat van de bekende Rotter
damse „attractie-kunstenaar" Jac. Klei
boer.
Technici bezig met de opbomo can de switnmingpooT'-reactorhet paradepaard
van de internationale atoomexpositie op Schiphol.
De kunstenaar Ton Raateland heeft zijn opdracht Beeldt radio-activiteit uit"
aldtis uitgevoerd: een „reuzen-honingraat" met aan. en uitflitsende gekleurde
bollen.
Uit
een zuigfles drinkt de achtjarige Jean
Louis Fernandez op geregelde tijden
«et voedsel, dat hem nog in leven houdt,
En dat al dertien maanden lang. Want
zolang ligt Jean in een diepe bewuste-
'oosheid, resultaat van een aanrijding
Verleden jaar, toen hij een schedelbasis-
'ractuur opliep. Het wonderlijke is, dat
Jean het. ondanks alles, goed schijnt te
[naken. Hij neemt in gewicht toe, maar
komt niet tot bewustzijn.
Sydney Australië
*n de Australische bladen is op het
ogenblik een polemiek aan de gang over
het al dan niet gewenste van een eis
in het collectief contract van de winkel
juffrouwen. De dames of althans de
Miders van de vakvereniging willen
®r een clausule in hebben, die de meis
jes schadeloos zou stellen voor „ver
fjes aan aantrekkelijkheid", door oorza
ken, die verband houden met hun werk
zaamheid. Men denkt bv. aan winkel
meisjes, die in hun winkels 10.000 km
Per jaar lopen en steeds moeten staan
eh zodoende makkelijk spataders kun
nen krijgen, terwijl ook het krijgen van
Platvoeten niet tot de onmogelijkheden
"ehoort. Zei een voetspeoialist: als ze
z°iet,s krijgen, dan hebben de dames het
aan zichzelf te danken; dan moeten ze
maar de juiste èn juiste maat schoenen
hemen. Maar daarmee is de zaak toch
hiet opgelost.
was ruzie in het café en de Napoli-
j;aanse politie kwam aangesneld om Je
*aak even te kalmeren. Een man had
®®n vrouw geslagen. De politieman nam
p'in identiteitskaart, keek nog eens goed
®h zijn mond viel open van kleur- en
Rasechte verbazing. „Klopt die datum"
Vroeg de politie aan de man. die de
,u?ie had veroorzaakt. „Ja", zei hij, „ik
fm.d geboren in 1853 en ben op het ogen-
jv'k 104 jaar oud". Dat was Vincenzo
appo, ,jtje 0p 7.0 hoge leeftijd nog niet
vijzei- geworden was en Filomena
/•apelli, oud 45 jaar, op zo woedende
'jze te na gekomen was.
l°'i den
zullen in Nederland hij Petten
tij-U.) dus te zijner tijd ook een reac-
Jh-centrum krijgen en het volgende kan
t,, ook daar in de omgeving ac-
Sp®el worden. In Engeland hebben ver-
Pillende verzekeringsmaatschappijen
ko Mijk aanvragen gekregen van toe
komstige cliënten, die in de buurt van
tg11 atoomreactor wonen en zich wensen
to v&rzekeren tegen het gevaar van ra-
jhactievg stralen. De klanten zijn nog
dp aanvaard; de atoom-verzekerings-
6pSkundige moet het zaakje eerst nog
h* «tsteqeken.
ling is soms te benutten, o.a. met een spie
gel in de Pyreneeën of met het zonnekook-
toestel uit Birma. Maar al dit soort hulp
middelen kunnen uiteindelijk slechts een
geringe invloed hebben op dc energievoor
ziening. Het enige redmiddel is de kern
energie die ligt opgesloten in uraan en
enige andere elementen. Een kolom van
2 ton steenkool op de expositie te zien
vervangt één gram uraan.
Op vernuftige en logische wijze leert
men vervolgens wat nu een atoom is. Men
wandelt op het ritme van elektronische
muziek door lichtende zeven meter hoge
ringen die de elektronenbanen voorstellen
in het midden waarvan de nietige kern.
Een atoom bestaat dus voor het grootste
gedeelte uit lege ruimte. Wanneer men een
zuurstofatoom bijv. de grootte geeft van
het Kon. Paleis op de Dam is de kern
een minuscuul vliegje dat in dat paleis
ronddartelt. Dank zij eeuwen van tasten
en zoeken, nadenken en experimenteren
heeft de moderne wetenschap het atoom
op de ontleedtafel kunnen leggen. Die
voorgeschiedenis wordt ook uitgebeeld.
In deze afbeelding „Historie der We
tenschap" genaamd, heeft de kunstenaar
Metten Koornstra zijn fantasie uitgeleefd.
Dc Griek Demokritis, die ruim tweedui
zend jaar geleden voor het eerst het
woord „atomos" (ondcn'baar) uitsprak,
peinst hier levensgroot in een arcadisch
landschap. Hij is niet alleen, want een
evenzo levensgrote alchemist werkt in een
geheimzinnige en sinistere ruimte aan de
omzetting van elementen om uit lood goud
of het levenselixer te vcrkrjjgcn. Eeuwen
oude stenen flessen en retorten, plavuizen
halken en meubilair, nit heel Nederland
b(jeen gcscharrd'd, doen het alchemisten-
laboratorium herleven. Koornstra bouw
de ook bet laboratorium van Marie en
Pierre Curie na, volmaakt in dezelfde de
solate sfeer van de tochtige boerenschuur,
waarin hride pioniers en geleerden des
tijds arbeidden.
De tegenstelling tussen het gebrek aan
comfoi't waarmee het Franse onderzoe
kingsechtpaar zich tevreden moest stel
len en waaraan ze met hun toenmalige
kennis waarschijnlijk hun leven hebben
te danken en de moderne hulpmiddelen
komt wel zeer goed tot uiting. In dit la
boratorium staat ook nog opgesteld de
werktafel van prof. Ot.to Hahn uit Ber
lijn, die in 1938 als eerste erin slaagde
een kernsplitsing te doen plaatsvinden.
„Hoe beeld ik radio-activiteit uit?",
moet. de artiest Ton Raateland zich ver
twijfeld hebben afgevraagd. Hij is er
echter in geslaagd op kostelijke en in
drukwekkende wijze zijn opdracht uit te
voeren. Hij heeft nl. een soort reuzen-
honingraat gemaakt met aan- en uitflit
sende gekleurde bollen, die het „bom
bardement" of de kettingreactie voorstel
len. Voor de fijnproevers is er een kabi
net. waarin met allerlei proeven die radio
activiteit wordt gedemonstreerd en ver
duidelijkt, o.a. in de nevelkamer. Appara
ten en maquettes, ten dele op ware groot
te, zullen hem een indruk geven van de
grote omvang der hulpmiddelen waarvan
de moderne wetenschap zich moet bedie
nen om de raadselen van de natuur te
doorvorsen.
Van een loopbrug af krijgt men dan
een magnifiek uitzicht over de reactor-
hol met het paradepaard van „Het
Atoom", de werkende kernreactor van
het „swimmingpool"-type. Lichtblauw
schijnt het water waarin zich het onge
vaarlijke reactieproces afspeelt hem al
tegemoet, maar de bezoeker zal zijn on
geduld nog even moeten bedwingen. Hij
passeert eerst de buitenlandse inzendin
gen, zoals maquetten van een atoomsehip
en van een radiumfabriek om dan ver
baasd stil te staan bij de galerij, waarop
het Amsterdamse G.E.B. op ingenieuze
wijze de kettingreaotie in een kernreac
tor verbeeldt.
Onder een hemel van rode kleurige
ballen door komt men dan in een com
plete model-uraniummijn. De rijke erts
aders lichten op met een groen schijnsel
De radio-activiteit van elke wagonlading
erts wordt gemeten om te bepalen of ver
werking lonend is. In de reactorhal stuit
men op de grafietreactor, een kopie van
de onderzoekingsreactor die in Brookha-
ven in de V. S. is opgesteld, een enorm
gevaarte. Aan de linkerzijde is een groot
gat gemaakt waarin men de opstapeling
van grafietblokken en uraanstaven ziet.
Voor ontspanning maar ook voor in
spanning zorgt de I.B.M.-rekenmachine,
die enkele honderden menselijke reke
naars vervangt en klaar staat om serieuze
problemen op te lossen of om leuke spel
letjes te spelen. In deze hal waarin deze
machine staat, ziet men ook andere toe
passingen van elektronica, zoals haven
radar, navigatie-apparatuur, telecommu
nicatie, de röntgentechniek en natuurlijk
televisie.
Over de droomkeuken hebben we al
een paar keer uitvoerig geschreven. In
Parijs hebben 800.000 bezoekers op de
Salon des Arts et des Menagères deze
vernuftige huishoudwonderen, uitgedacht
door ingenieurs van General Motors, be
wonderd. Het lijdt geen twijfel, of de in-
fra-rode straliqgsoven, de telescriber, het
elektronische gerechtenbrein, de ultraso
nische afwasmachine, de automatische
serveerboy en al die andere futuristische
apparaten in de „Keuken van de Toe
komst" voor de „drukknop-huisvrouw
van overmorgen" zullen ook op Schiphol
enorme belangstelling trekken. Er is een
speciale tribune gebouwd van waaraf men
de interessante demonstraties zal kunnen
gadeslaan.
„Een mensenleeftijd luchtvaarthistorie"
wil erop wijzen, hoe snel de luchtvaart
zich heeft ontwikkeld en hoe snel het dus
ook kan gaan met de atoomenergie. Na
tuurgetrouwe kopiecn van het zweefvlieg
tuig van Lilienthal en het eerste door mo
torkracht voortbewogen vliegtuig van de
zich heel contrastrijk de huidige lucht
vaart aan.
In de luchtvaarthal zijn leerlingen van
een ambachtsschool bezig met vliegtuig
bouw, wordt elders de ruimtevaart ver
beeld met kunstmaan en planetenstelsel
en verzet Jan Nelissen met zijn poppen
theater in het „Kolderhol" onze zinnen.
Naast het restaurant buiten dartelen zee
leeuwen in een speciaal voor hen ge
bouwde vijver, kunnen dc bezoekers hun
krachten meten in een elektronische vijf
kamp en wacht Jules Verne hen op om
hen mee te nemen „211.000 mijlen onder
zee" in een mysterieuze onderwaterwe
reld, waar een walvisgeraamtc hangt, het
verzonken „Atlantis" opdoemt en myste
rieus licht een wonderlijke en griezelige
sfeer schept.
Op weg naar de uitgang komt men dan
nog door de „open hof", een ruimte van
40 meter in het vierkant omgeven door
gebr. Wright, een samenstel van latten, 110 meter hoge muren. Deze muren vor-
spanten en doek, hangen met Icarus aanmen de ondergrond voor de grootste
het plafond. Buiten ziet men de wereld-1 wandschildering, ooit in ons land ver-
beroemde Fokker F VII A en even ver- vaardigd. De Rotterdamse schilder Guus
Jaap Weg hebben met forse hand de
„kleurige" ontwikkeling van het weten
schappelijk denken uitgedrukt van het
teilen op de vinger af tot aan Einsteins
bekende formule E M2 C. Het kunst
gewrocht wordt weerspiegeld in een grote
vijver.
In een film- en lezingzaal kan men tot
slot nog allerlei wetenwaardigs zien en
horen over het atoom en wat dies meer
zij voor men, een heleboel wijzer, „Het
Atoom" en Schiphol verlaat, waarheen
men met een speciale busdienst van Am
sterdam uit kan worden heengebracht.
De toegangsprijs tot deze expositie, die
op waarlijk imposante wijze het leerzame
met het aangename verenigt, kan geen
bezwaar zijn; hij is slechts twee kwartjes,
het bezoek aan de luchthaven inbegrepeq.
Meer dan 100 gidsen, werkstudenten die
in ploegen zullen gaan rondleiden en van
wie enkelen een speciale opleiding in het
buitenland kregen, staan klaar om de vele
duizenden van dienst te zijn.
Met ingang van 1 december zal com
mandeur A. van Karnebeek, thans com
mandant der zeemacht in de Nederlandse
Antillen, worden belast met het bevel
over het oefensmaldeel V. Tijdelijk is
thans belast met het bevel over dit oefen
smaldeel de commandant van Hr. Ms.
Kruiser „De Zeven Provinciën", kapitein
ter zee G. Platerink.
De commandant van het Koninklijk
Instituut voor de Marine, kapitein ter zee
H. A. W. Goossens, zal worden belast met
het commando der zeemacht in de Neder
landse Antillen. Hij zal in oktober deze
functie van commandeur Van Karnebeek
overnemen.
Met het bevel over het Koninklijk In
stituut voor de Marine zal begin septem
ber worden belast kapitein ter zee J. A.
Bientjes, tot voor kort chef van de staf
van de commandant der zeemacht in de
(Van onze correspondent)
Mr. S. Willinge Gratama heeft gisteren
tijdens de zitting van de Provinciale Sta
ten van Gelderland namens de fractie
voorzitters met uitzondering van de
communisten een motie ingediend,
waarin de Staten hun bezorgdheid tot
uitdrukking brengen over de plannen van
minister Staf om op het vliegveld Deelen
een squadron straaljagers te stationeren.
De motie werd met algemene stemmen
aangenomen.
Met name wordt betreurd, dat er geen
overleg is geweest met het provinciaal
bestuur, de omliggende gemeenten en het
bestuur van het Nationale Park „De Hoge
Veluwe". Gedeputeerde Staten worden
uitgenodigd de kwestie Deelen nog eens
met minister Staf op te nemen om te
proberen een nadere afweging van alle
hierbij in het geding zijnde belangen op
zo breed mogelijke basis te verkrijgen.
der op het platform van Schiphol dient I de Ruiter en zijn Amsterdamse collega i Nederlandse Antillen.
Een smokkelauto, bestuurd door H. R.
uit Middelburg, die door douaniers werd
achtervolgd, is maandag op de weg van
Brugge naar Knokke, ingereden op een
drietal auto's die daar eerder met elkan
der in botsing waren gekomen. De be
stuurder van de smokkelauto werd ge
wond naar het ziekenhuis te Knokke
overgebracht. Zijn auto bleek honderden
kilo's boter te bevatten, die in beslag
werden genomen, evenals de auto zelf.
Tegen R. is een bevel tot aanhouding uit
gevaardigd.
ORGEN OPENT de commissaris van de Koningin in de provincie
Zuid-Holland, mr. J. Klaasesz, het eerste bedrijf in de Botlek,
het nieuwe industriegebied van Rotterdam, dat ten westen van
de Oude Maas in ontwikkeling is. Hei is Verolme Dok- en Scheepvaart
Maatschappij N.V., voor welk bedrijf de echtgenote van de burgemeester
van Rotterdam, mevrouw mr. J. M. van Walsum-Quispel, juist een jaar
geleden op het eiland Rozenburg de eerste paal sloeg.
In 12 maanden tijds bouwde men er een helling voor schepen van 50.000
ton, waarop morgen als symbool van de ingebruikneming de kiel zal
worden gelegd voor een 33.000 ton tanker bestemd voor Perzië. Tevens
heeft men in de vette klein van het eiland reeds een 17 meter diepe kuil
gegraven met een lengte van 230 en een breedte van 70 meter, hetgeen
te zijner tijd een bouwdok moet worden voor schepen van 80.000 ton.
Voorts is gereed een geweldige machinale bewerkingshal, een 66 meter
hoge hijskraan, de laswerkplaats, een rolbaan voor het vervoer van
platen en een aanvoerbaan.
Hoewel morgen dus de werf al in gebruik wordt genomen, is nog slechts
een gedeelte gereed van hetgeen men daar op de 90 ha grond wil gaan
verwezenlijken. Het gehele project omvat de volgende dokken en instal
laties:
6 Een helling voor schepen tot 50.000 ton.
C Een bouwdok voor schepen tot 85.000 ton.
Een bouwdok voor schepen tot 120.000 ton.
Een reparatiedok voor schepen tot 120.000 ton.
Eeparatiedokken voor schepen tot 85.000 ton en nog enkele
dokken voor kleinere schepen.
Dat dit plan bijzonder gedurfd is, is eerst goed te begrijpen wanneer
men bedenkt, dat het grootste koopvaardijschip, dat thans (in Japan)
wordt afgebouwd en eerstdaags in de vaart komt de 86.000 ton niet
overschrijdt. Het is de Universe Leader, een tanker, gebouwd in opdracht
van de Griekse scheepsmagnaat Niarchos. Desondanks hebben verschil
lende werven, o.a. in Amerika, reeds opdrachten in portefeuille voor
schepen van 100.000 ton en groter.
Wanneer deze Botlek-werf met genoemde capaciteit tot stand zal zijn
gekomen, is zij de grootste werf van Europa.
Dat het overigens nog een complete woestenij is toont de foto overdui
delijk. Het lijkt meer op een maanlandschap dan op een scheepswerf.
Links bevindt zich de grote machinale hal. Aan de voet van de kraan
begint de helling, waarop morgen de kiel wordt gelegd voor de tanker.
