prru onderschatting van algemene vorming
U C L11 massaficatie aan universiteiten
Conflict met de staat over ver
deling; van de winst
Dit jaar geen versnelling
activiteit verwacht
f
Duo
Toonkunst bijeen in Venlo
Belevenissen van een jong gezin
öl
Misverstanden over Amerikaans onderwijs
Avonturen
van
prof. Créjhe1
nar°
De krant kunt U niet missen - Geen dag
Kon. Ned. Springstoffenfabrieken
Econom ische werelds it natie
Ernstige inzinking evenmin waarschijnlijk
Plannen voor koorvernieuwing
NIEUWS TREKT ALTIJD
IEDERE DAG
NSC
MAANDAG 1 JULI 1957
PAGINA 10
Kleine groepen
Huiswerk voor de proffen
Nieuw systeem
VEENENDAALSCHE
STOOMSPINNERIJ
Versterking van reserves en
hoge afschrijvingen
VOORLICHTING BETREF
FENDE SCHADEVERZEKE
RING
INHOUD BRIEF AAN
MINISTERS BEKEND
GEMAAKT
Effect Suezcrisis viel mee
1956: jaar van prijsstijgingen
Voorlopig geen oplossing
Mevr. THEODORA CORNELIA CLAZING
Johannes Petrus Heybeck
VAN NIEUWENHUYZE'S
AUTO'S ZONDER CHAUFFEUR
STELLEN NOOIT TELEUR
°nt°onbai
onze beter te vroeg
dan te laat verkoop
Prachtige uitvoering van Jeanne d'Arc au bucher
303. Pieter komt vandaag met mij
spelen.
.hij heeft een heleboel speel-
goed.
en hij heeft beloofd, dat hij
het een en ander mee zal nemen.
(Van een bijzondere correspondent)
Washington, juni 1957
Dat het Amerikaanse onderwijssys
teem een heel ander karakter draagt
dan het Nederlandse, weet ieder, die er
zich zelfs maar oppervlakkig mee
heeft bezig gehouden.
Over dat verschil in karakter ech
ter heerst nogal wat misverstand. Men
is wel eens geneigd het te overdrijven.
Zo bijvoorbeeld is het een misver
stand te beweren, dat de Amerikaanse
school de algemene vorming lager aan
slaat dan de Nederlandse school en in
schrille tegenstelling tot de Neder
landse school veel eerder tot speciali
sering overgaat. De Nederlandse le
raar Middelbaar Onderwijs verneemt
in de regel met een zeker minachting,
dat In het Amerikaanse „Middelbaar
Onderwijs", zijnde de High-school vak
ken worden gedoceerd als home-eco
nomics", verpleging, bankwerken, avia
tiek, mechanische boekhouding en zo
meer. Reeds bij het verlaten van de
Lagere School, zo menen zij, wordt
de Amerikaanse jeugd tot een bepaalde
keuze gedwongen en van een algemene
vorming komt niets terecht. Dit is be
slist niet waar, evenmin als het waar
is, dat in Nederland ieder kind, dat de
Lagere School verlaat alleen maar al
gemeen ónderwijs krijgt.
Het voornaamste verschil tussen het
Nederlandse onderwijssysteem en het
Amerikaanse, tevens de voornaamste
oorzaak van dit algemeen misverstand,
is, dat in Amerika nagenoeg alle onder
wijs is samengebracht in de vier stan
daard-typen: Elementary School, High-
school, College en Universiteit. Terwijl
Nederland een welhaast eindeloze vari
atie bezit van scholen: Gymnasium,
H.B.S.M.U.L.O.Ambachtsschool
Huishoudschool en Vakscholen in alle
mogelijke soorten, Landbouwscholen,
Tuinbouwscholen en ga zo maar door,
tracht Amerika zoveel mogelijk aldeze
variëteiten onder te brengen in een der
vier standaard-typen. Er bestaan wel
vakscholen, zelfs tot het Hoger Onder
wijs toe denk aan de vermaarde
technische hogeschool van Boston
doch dit zijn uitzonderingen, betrekke
lijk hoge uitzonderingen zelfs.
Over het algemeen werkt het systeem
zo, dat men de student eerst recht begint
te specialiseren in die school, waarvan
men aanneemt, dat het de laatste is, die
hij bezoekt. In de High-school bijvoor
beeld wordt een duidelijk onderscheid
gemaakt tussen die leerlingen, waarvan
men aanneemt, dat zij naderhand door
studeren in een College en die leerhn-
gen, die na de High-school het volle le
ven ingaan. Deze laatste begint men in
de High-school inderdaad te specialise
ren in „departementen" -
ten" of afdelingen hoe men ze wil noe
men die zeer dicht de Nederlandse,
ambachts-, vak- en huishoudscholen na-
bij komen. De eersten echter krijgen
over het algemeen cursussen^ die m de
laatste jaren wel enigszins zijn aange
past aan de richting, waarin zij zich
voorstellen te gaan studeren tenslot
te is dat in de onderscheiding H.B.S.-a,
H B.S.-B, Middelbare Handelsschoo.,
Middelbaar-Technische school, Gymna
sium-alfa en Gymnasium-bêta ook het
geval maar die toch een zekere alge
meenheid niet ontberen.
De tendens tot specialiseren is In het
Amerikaanse onderwijs misschien wel
iets sterker dan in het Nederlands,
maar dat onderscheid is niet zo we
zenlijk en zo groot als het bij oppervlak
kige beschouwing der leerprogramma s
van de „algemene scholen' lijkt.
Een tweede misverstand is het te me
nen, dat het hele Amerikaanse onder-
wijs-systeem, en met name het univer-
sitaire rust op massaficatie. De door
snee Nederlandse hoogleraar krijgt ril
lingen van afgrijzen wanneer hij ver
neemt van Universititen, die nun stu
denten in de tienduizenden tellen en zul
ke zijn er in de Verenigde Staten met
enkele doch zeer vele. En zij groeien
nog steeds.
De staats-unïversiteit van Ohio bij
voorbeeld heeft op het ogenblik in de
hoofd-universiteit in Columbus (daar
naast zijn er nog vier kleinere bij-univer
siteiten in de vier hoeken van de staa.)
22.000 studenten, doch zij groeit zo
snel, dat, naar een der hoogleraren mij
meedeelde, zij verwacht binnen vijftien
jaar de 40.000 te hebben bereikt. Er zijn
er echter nog veel grotere in Amerika,
vooral in het westen.
Het merkwaardige is echter, dat men,
docerende aan zulke instellingen, van
die grootheid betrekkelijk weinig ziet.
Men ziet Inderdaad de enorme uitge
strektheid van de „campus", het eigen
terrein der universiteit, met het ene
miljoenen-gebouw naast het andere en
met „dormitories" voor somtijds dui
zenden jongelui, die met hun boeken en
dictaten onder de arm naar de colleges
gaan tegen het uur, dat deze aanvan
gen; maar daarmee is het ook afge
lopen.
Zodra men de college-zaal betreedt
ziet men maar zelden meer een massa.
De tienduizenden van het eindcijfer val
len in feite uiteen in een zeer groot aan
tal kleine groepen.
Het is niet zo, dat aan een Amerikaan
se universiteit van bijvoorbeeld 20.000
studenten bijvoorbeeld vier- of vijf
duizend jongelui de colleges in de rech
ten volgen en dat daar één armzalige
hoogleraar enkele duizenden staat
te beschreeuwen door een microfoon, zo
als het in Europa wel eens wordt voor
gesteld.
Men mag in de eerste plaats niet uit
het oog verliezen, dat de Amerikaan
se universiteit in twee gedeelten uiteen
valt: het College met een gestandaardi-
7—56.
Tjerk Hommeles was meteen weer opge
sprongen en stond nu derigend voor de tuin
man, die nog versuft op de grond zat. „Je
bent er bij, meneer Muurbloem. Op heter
daad betrapt Dat zit niet glad, wat 7" riep
de detective uit. „Ik mag een boon worden
als ik jouw geschreeuw snap, makker", ant
woordde Manus Muurbloem en wreef met
een pijnlijk gezicht over zijn hoofd. Intus
sen was de koning met de anderen op de
plaats des onheils aangekomen.
,.Zeg Tjerk", vroeg hij de detective, „wat
betekent dit allemaal?" Tjerk iHommeles
seerd-vierjarige opleiding, vergelijkbaar
met de hoogste klassen vari de Neder
landse Middelbare school en de eerste
jaren van de Nederlandse Universiteit
enerzijds en vervolgens de daarop steu
nende eigenlijke Universiteit, die alleen
Masters- en Doctors-graden verleent.
Verreweg het grootste gedeelte van de
studenten aan een Amerikaanse univer
siteit met uitzondering van enkele
zoals Harvard. Yale en Princeton, die
zich zo goed als helemaal op het eigen
lijke Universitaire onderwijs toeleggen
volgt de „Colleges". Het onderwijs aan
deze „Colleges" lijkt meer op dat van
de Nederlandse Middelbare scholen dan
op dat van de Nederlandse universiteit.
Het werk van een professor aan een
„College" brengt hem ook in veel nau
wer contact met zijn studenten dan dat
van een Nederlands hoogleraar.
Een Nederlands hoogleraar zou het in
de regel ver beneden zijn waardigheid
achten om zijn studenten zozeer achter
de vodden te zitten als een van zijn col
lega's in Amerika. Een Amerikaans pro
fessor in de politieke en sociale weten
schappen bijvoorbeeld zit 's avonds net
zo goed „werk" van zijn 18 tot 22-jarige
leerlingen na te kijken als een Neder
landse leraar aan een Gymnasium of
H.B.S. en beklaagt er zich net zo vaak
over, dat hij door die werk-nakijkerij
nauwelijks meer tijd heeft voor voortge
zette studie. De grote handboeken van
het Volkenrecht worden hier op dezelf
de manieT met de studenten doorgeno
men als wijlen „Kleintjes en Huybers"
op de H.B.S.-en en Gymnasia in mijn
tijd. Met proefwerken over een aantal
hoofdstukken bij tijd en wijle. En even
als de Nederlandse Middelbare-school-
leerling in zijn „School-agenda" tabel
len vindt van de voornaamste algebra
ïsche formules, kan de Amerikaanse
Universiteits-student zijn dictaat-boeken
versieren met een overzicht van de
wijsbegeerte, in kleuren gedrukt op één
dik vel plastic!
In deze „Colleges" zijn de klassen zel
den groter dan veertig tot zestig man.
Dreigen zij groter te worden dan
splitst men ze en breidt men het aan
tal hoogleraren uit. Daar zit het geheim
van de reuzen-universiteiten; zjj hebben
ook een enorme staf van hoogleraren
en docenten. Een betrekkelijk kleine
universiteit als de katholieke „Notrc
Dame", met niet meer dan 6000 stu
denten, heeft een docentencorps van
meer dan driehonderd man.
Amerika zoekt in feite naar middelen
om de massificatie in het onderwijs te
vermijden.
Een typisch voorbeeld hiervan vormt
een recente reorganisatie van het nfe-
disch onderwijs aan de Western Reserve
University in Cleveland, Ohio, waaraan
o.m. de op Curacao geboren Nederlan
der professor Ecker als bacterioloog
is verbonden. Deze reorganisatie komt
hierop neer, dat de studenten, die ieder
jaar slechts in een zeer beperkt aantal
worden toegelaten minder dan hon
derd ieder jaar aanstonds in kleine
groepen worden verdeeld. Deze groe
pen doorlopen (na hun College-tijd, waar
in zjj al enkele jaren op de medische
studie z(jn voorbereid) vier „fasen",
die samenvallen met vier jaren.
Voor elke „fase" is een kleine
groep van hoogleraren aangewezen, die
de volle verantwoordelijkheid op zich
nemen voor de studenten in die éne fa
se. In de tweede fase, in het tweede
jaar dus, krijgen zij een andere groep
hoogleraren. Deze hoogleraren stellen
gezamenlijk het programma op. Zodoen
de wordt vermeden, dat iedere hoogle
raar maar raak eisen stelt, iets, wat
in Nederland nogal eens voorkomt. Zij
moeten gezamenlijk een programma sa
menstellen, dat de student in staat is
binnen een jaar af te werken en waarin
hij precies datgene leert, wat hij in de
loop van dat jaar nodig heeft.
Verschillende hoogleraren hebben on
der dit systeem hun leerstof aanzien
lijk moeten inkrimpen. Fysiologie en
bacteriologie bijvoorbeeld, waar de stu
denten onder het oude (op Europa ge-
inspireerde) systeem met ieder voor hun
eigen vak alleen verantwoordelijke hoog
leraren honderden college-uren aan
moesten besteden, hebben onder de
druk van de samenwerking een flinke
veer moeten laten.
En achteraf bezien zijn de betrokken
hoogleraren er eigenlijk erg gelukkig
mee; zij zijn, wederom onder de druk
van de voortdurende onderlinge samen
werking en de gezamenlijke verantwoor
delijkheid, tot het inzicht gekomen, dat
zij inderdaad te veel eisten. Zij blijven
uiteraard voor een aanzienlijk deel hun
colleges ieder afzonderlijk geven voor
de hele „fase", maar een deel der col
leges geven zij óók gezamenlijk. Her
haaldelijk ontmoeten zij de kleine groe
pen, waarin de „fase" verdeeld is
met enkele hoogleraren tegelijk of met
alle vijf of zes tezamen om één spe
ciaal punt van alle kanten tegelijk in zijn
verschillende aspecten te belichten. Op
die manier ontmoeten zij hun studenten
ook geregeld in zeer kleine groepen. De
samenwerking van de student met de
hoogleraar gaat daar alleen maar op
vooruit. En dit systeem werkt in Cle
veland zo goed, dat verschillende univer
siteiten het beginnen over te nemen.
Een duidelijk voorbeeld van hoe men
in Amerika eerder zoekt de persoonlijke
contacten van hoogleraar en student
te versterken dan zwakker te maken zo
als men in Europa vaak meent. Men
gaat hier verder dan Europa.
Dit betekent uiteraard niet. dat het
Amerikaanse onderwijs boven alle kri
tiek verheven is. De kritiek komt ech
ter van een zijde, die men niet zou ver
wachten. Daarover in een volgende be
schouwing meer.
Het vorige artikel over het Ameri
kaanse onderwijs verscheen in dit blad
van 26 juni 1957.
De binnenlandse afzet van de Veenen-
daalsche Stoomspinnerij en Weverij on
derging in 1956 blijkens het jaarverslag
een niet onbelangrijke stijging. De af
zet in het laatste kwartaal van 1956 on
dervond in belangrijke mate de invloed
van de internationale spanningen. Deze
incidentele stijging had mede tot gevolg
een daling der voorraden, welke in de
balans tot uitdrukking is gekomen. De
voorraden liepen terug tot 2.912.967
(3.453.852).
Voor zover op bepaalde exportmark
ten werd verloren, werd dit gecompen
seerd door uitbreiding van exportmark
ten elders. Zowel ten aanzien van de
binnenlandse als van de buitenlandse af
zet is de order-portefeuille bevredigend.
In verband met de te verwachten zeer
belangrijke investeringen acht de direc
tie het ook dit jaar van belang de reser
ves te versterken en de afschrijvingen
op een hoog peil te handhaven. De in
vesteringen beliepen in 1956 593.043
(565.976).
Het saldo exploitatierekening beliep
984.43.9 (1.026.357), terwijl diverse ba
ten f 100.928 (126.133) opleverden. Na
43.403 (52.474) bijdrage stichting pen
sioenfonds. f 593.043 (565.976) afschrij
ving op vaste activa, (v.j. vooi-ts inhaal-
loon en salaris 1955 81.000) f .20.000
(303.039) toevoeging aan de extra re
serve, f 225.000 reserve voor extra
afschrijvingen, 33.821 reserve
voor deelnemingen en beleggingen res
teert een winstsaldo van f 170.000
(150.000). Voorgesteld wordt, zoals ge
meld. aen dividend van 11 (10)pct uit te
keren.
De Nederlandse Vereniging van Auto
mobiel-assuradeuren en de Nederlandse
vereniging van Ongevallen- en ziektever
zekeraars hebben besloten tot de oprich
ting van een voo^'-^'ngscommissie uit
het schadeverzekeringsbedrijf.
De opdracht, welke deze voorlichtings
commissie bij haar instelling van de ge
noemde verenigingen heeft gekregen, is
het geven van voorlichting over de taak
en de functie van het schadeverzekerings
bedrijf.
De organisaties, die dit initiatief hebben
genomen, omvatten nagenoeg alle in Ne
derland werkende automobiel- resp. on
gevallen- en ziekteverzekeraars. Deze or-,
ganisaties hebben reeds eerder besloten
tot de instelling van raden van toezicht.
Op de enkele dagen geleden gehouden
vergadering van aandeelhouders der Kón
Ned. Springstoffenfabrieken N,V. werd
zoals wij eerder meldden besloten de
jaarstukken over 1956 van de agenda af
te voeren, daar van de zijde der rege
ringscommissarissen was verzekerd, dat
zij, indien de voorgestelde balans en ver
lies- en winstrekening mochten worden
goedgekeurd, hun veto zouden uitspreken
Om aandeelhouders en certificaat
houders enig inzicht te geven in de fac
toren die tot deze betreurenswaardige
In een rapport van de Ver. Naties over
de economische wereldsituatie wordt t.a.v.
de vooruitzichten voor 1957 opgemerkt,
dat hoewel de vooruitzichten vol onzeker
heden zijn, voor de naaste toekomst geen
versnelling in de economische activiteit
wordt verwacht. De onzekerheidsfactor is
echter groter geworden.
De toestand waarin alle produktie- en
arbeidscapaciteit volledig wordt benut,
werd in de meeste landen reeds in 1955
bereikt en de situatie voor bepaalde sleu
telartikelen, zoals brandstoffen en staal,
is sedertdien niet krapper geworden.
Wat de vraagzijde betreft wijzen de al
gemene vooruitzichten er op, dat de toe
neming van de vraag door middel van
overheidsmaatregelen wordt geremd, doch
dat er geen aanwijzingen zijn voor een
vermindering van de totale vraag. Wel zijn
er aanwijzingen van enige vertraging in
de investeringen in vaste activa.
In de Ver. Staten waar de totale eco
nomische uitbreiding in 1956 bescheiden
was, bleef de toestand in de eerste maan
den van 1957 betrekkelijk stabiel en de
huidige verwachtingen gaan in de richting
van het voortzetten van een bescheiden
economische expansie in de loop van dit
jaar.
De hoofdpunten van dit rapport. dat
voornamelijk betrekking heeft op 1956,
kunnen als volgt worden samengevat
Hoewel de wereldeconomie in haar ge
heel genomen in 1956 zich in stijgende
richting bleef bewegen bestond in alle
landen toenemende bezorgdheid over de
stijgende druk op de prijzen en maakten
sommige landen zich zorgen over het
toenemende deficit op hun betalingsba
lans.
Het uiteindelijke effect van de Suez-
kanaalcrisis was veel minder ernstig dan
aanvankelijk werd gevreesd.
In de meeste landen stegen de kosten
aanzienlijk waarbij de toenemende pro-
duktiviteit niet even groot bleek te zijn
als de stijging der lonen.
In de belangrijkste exportlanden was
de binnenlandse produktie over het alge
meen hoger, terwijl het verbruik eveneens
groter was, terwijl er voorts een flinke
stijging viel te constateren in het deel
van 't nationale inkomen, dat voor kapi
taalvorming wordt besteed.
De snelle economische expansie in de
landen met geleide economie bleef in
1956 aanhouden, hoewel ook hier het tem
po trager was dan in 1955.
De buitenlandse handel van de landen
met geleide economie steeg in 1956 meer
dan in 1955 en hun handel met de overige
wereld nam sneller toe dan de handel van
deze landen onderling.
In het overzicht wordt er op gewezen,
dat het jaar 1956 in de meeste industriële
landen werd gekenmerkt door het veel
vuldig voorkomen van prijsstijgingen, wel
ke steeds betrekkelijk groot bleken te zijn
Uit een onderzoek van de verbruikers-
prijzen blijkt, dat de stijging van deze
prijzen voornamelijk moet worden gezocht
in de sector voeding en diensten.
Deze verhoging van de kosten voor le
vensonderhoud stimuleerde de vraag voor
loonsverhogingen waarbij in het afgelopen
jaar de loonsverhogingen groter zijn ge
weest dan de prijsstijgingen. De stiiging
in de kosten welke voortvloeide uit de
hogere lonen werd echter niet geheel ge
compenseerd door een toegenomen produk-
tiviteit.
gang van zaken hebben geleid, menen com
missarissen (niet-regeringscommissarissen)
en directie niet beter te kunnen doen dan
door hen de tekst te overleggen van een
brief welke door hen is gericht aan de
minister van defensie, van economische
zaken en van financiën, bewindslieden
welke bij de aangelegenheid zijn betrok
ken.
In deze brief wordt o.a. gesteld, dat
voor de'oorlog meermalen de wenselijk
heid ter sprake is gekomen van een wij
ziging der overeenkomst met de staat. Na
de oorlog bleek de overeenkomst gheel
verouderd, zodat zij nodig herzien moest
worden. In 1947 werd een voorstel ont
worpen en sinds 1949 zijn onderhandelin
gen met de staat gevoerd zonder dat een
besluit is genomen. Telkens bleek de ver
kregen oolossing voor de regering niet
aanvaardbaar te ziin.
Inmiddels bleef de bestaande overeen
komst van kracht en steeds is daarbij de
afwijking ven de statutair voorgeschreven
winstverdeling, nl. het reserveren van
bepaalde bedragen vóór de winstuitkering
zoals dit door het bestuur voor een gezond
beheer noodzakelijk werd geacht, aan
vaard.
In de commissarissen verga dering van 25
april jl. heeft de regeringscommissaris
meegedeeld, dat de ro'nlster van financiën
bezwaren had tegen het voorstel tot wij
ziging der overeenkomst. De minister was
bereid een gewijzigd voorstel te doen be
handelen en wenste de nieuwe overeen
komst ook te doen gelden voor 1956
De vergadering echter achtte een derge
lijke gang van zaken zeer ongewenst.
Directie en commissarissen kunnen niet
aannemen dat het de bedoeling is van de
minister van financiën een abrupt einde
te maken aan de sinds meer dan 30 jaren
door het gebruik gesanctioneerde afwijking
van de letter der overeenkomst. In de prak
tijk is toch gebleken, dat deze handelwijze
in het belang, niet alleen van de ven-
dat na een
de Genade-
Met grote droefheid geven wiju kennis,
langdurig gedragen lijden, voorzien van
middelen der H. Kerk, is overleden
Weduwe van
ln de ouderdom van 80 jaar.
Schiedam, 28 juni 1957.
St.-Liduina Gesticht.
Nieuwe Haven 225.
Rozenkransbidden maandag- en dinsdagavond te 7 uur
in de kapel van Huize St.-Liduina, St.-Liduinastraat 20
De gezongen H. Mis van Requiem zal opgedragen wor
den op woensdag 3 juli a.s. te 9 uur in de kapel van
Huize St.-Liduina, waarna de begrafenis zal geschieden
vanuit de kapel op de r.-k. Begraafplaats te Schiedam.
VAKANTIE JAPONNEN kleine en grote damesmaten
f 19.75 - f 21.75 - f 23.75 - f 27.75
BIG-BEN DAMES- en KINDER PLASTIC REGEN
MANTELS de beste, geklede en lichte regenbescher
ming. Dames f 9.75 - f 12.75 - f 15.75 - f 19.75
Kinderen f 8.75 - f 10.25 - f 11.75 - f 13.25
W I D 1 J D Lange Kerkstr. 19
O* D Telefoon 6.6.1.3.5.
Zoals steeds ons materiaal recommandeert zichzelf.
Grote Amerikaanse auto's en OPELS REKORD 1956.
v. Nieuwenhuyze's Autobedrijf, Aelbrechtskade 154, Rotterdam
Telefoon 5.6.9.9.0. (2 lijnen)
Dan is het toch wel hoog tijd dat
u iets doet aan die pukkeltjes,
vale vlekkerige huid en steeds
terugkerende huiduitslag.
D.D.D.. het helder vloeibare ge
neesmiddel dringt in twee tellen
door tot diep in de huidporiën.
Het doodt de ziektekiemen, de
jeuk bedaart - de huid geneest!
Héérlijk om uw huid met D.D.D.
geregeld intens te zuiveren en
op te frissen. Kleine flacon f.1.20.
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
Verzorg uw overgevoelige huid
met luchtige D.D.D. BALSEM
en desinfecterende D.D.D. ZEEP.
Personeel gevraagd
Gevraagd in klein rusthuis ver
pleeghulp en huishoudelijke hulp,
met vakantieregeling. Rusthuis
Nieuwdam, C. P. iielestraat 7b,
telef. 39636.
Lessen
Auto- Scooterrijschool „Centrum"
Erkende en gediplomeerde BFA
rijinstructeur. Speciale theorie.
Filmavonden- en bromfietscursus
sen. J. Scheper, Nieuwstr. 12,
(Gebouw Sursum Corda) telefoon
6435666601.
Handel en Bedrijf
Ontwikkelen v. rolfilms klein en
groot, 's Morgens gebracht en
's avonds klaar. Foto K. van Vuu-
ren, Hoogstraat 106, Schiedam.
Bestel zelf uw rijwiel. Recht
streeks van de fabriek 50 tot 60
gld. goedkoper. 52 Jaar ervaring.
Dit zegt u genoeg. Vraagt gra
tis prijscourant Benzo Rijwielfa-
briek, Vlaardingen.
Magnifiek porselein
Voortreffelijke moderne vormen. Glanzend
sneeuwblank en ivory.
Tafelservies 22 dig. voor 6 personen
nü fl. 18.95
Ontbijtservies 10 dig. voor 6 personen
nu 8.50
Royale porseleinen familie-theepot
nü 2.50
Zuiver kristal en fonkelend helder glas
Coupes, romers en tumblers in grote en
kleine maten. In onze beter te vroeg dan
laat verkoop
nu fl. 0.29
tot 0.98
Zorg, dat u er
vroeg bij bentl
Beter te vroeg
dan te laat
verkoop in uw
PROFITAHAL.
Publikatie van
A. Jungerhans,
Coolsingel hoek Binnenweg Rotterdam
tel. 11.75.00 (7 lijnen)
nootschap, maar ook van de staat is ge
weest, en dat zonder deze handelwijze de
vennootschap reds lang zou hebben opge
houden te bestaan. Directie en commis
sarissen hopen dan ook, dat de minister
zal kunnen besluiten de jaarstukken te
aanvaarden. Opgemerkt werd, dat de staat
volgens de voorgestelde winstverdeling in
totaa] ruim 27 pet. op zijn kapitaalstor
ting zal ontvangen, tegen de aandeelhou
ders 11 pet.
Toen antwoord op deze brief uitbleef,
werd op 4 juni een vergadering gehouden
van commissarissen en directie en op 27
juni de aandeelhoudersvergadering. Zeer
tegen de verwachting in zijn de betogen
vruchteloos gebleken en hebben de minis
ters gemeend van hun bijzonder recht van
veto volledig gebruik te moeten maken.
Directie en commissarissen betreuren
dit natuurlijk zeer, maar zullen zich hier
naar dienen te richten. Zij hebben thans
de ministers verzocht op korte termijn
met een concreet voorstel te komen om
uit deze impasse te geraken. Over de
tijdsduur van de komende onderhandelin
gen kan men niet optimistisch zijn. Ge
tracht zal worden met enige spoed een zo
niet definitieve, dan toch voorlopige rege
ling te treffen.
Aandeelhouders- en certificaathouders
wordt aangeraden dit gebeuren niet te
zwaar op te nemen. Commissarissen (niet-
regeringscommisarissen) en directie me
nen, dat het geschil is ontstaan door on
voldoende bekendheid van de huidige re
gering met de 'historische groei van de
nauwe band die de staat met de vennoot
schap verbindt. Zij zijn er van overtuigd,
dat tenslotte de zo aangename verhouding
met de staat hersteld zal worden, zodra
het misverstand uit de weg zal zijn ge
ruimd. Zulks zal echter wel enige tijd in
beslag nemen.
De koorvernieuwing de al jarenlang
brandende kwestie van de toevoer van
jong bloed naar onze Nederlandse koren
vormde het Leitmotiv van het 128e jaar
congres dat de Nederlandse Maatschappij
tot Bevordering der Toonkunst zaterdag in
Venlo heeft gehouden. Zelden of nooit te
voren heeft een jaarcongres dezer Maat
schappij zoveel belangstelling getrokken
als deze bijeenkomst in feestzaal National,
waar rond 150 leden uit het gehele land
zich verzameld hadden, om te luisteren
naar een rapport over dit vraagstuk, uit
gebracht door een commissie van vier.
welke op het vorig jaarcongres te Arn
hem was ingesteld.
Het overgrote deel dezer gasten was
reeds vrijdag in Venlo gearriveerd, waar
hun precies 70-jarige gastvrouwe, het Ko
ninklijk Toonkunstkoor „Orpheus" hun
vrijdagavond onthaalde op een uitzonder
lijk muzikaal evenement: Honeggers
„Jeanne d'Arc au bucher". op imponeren
de wijze op het speciaal vergrote podium
van het oude Venlose Concertgebouw uit
gevoerd door het jubilerende Venloze
koor, het jongenskoor van het Venlos?
St.-Thomascollege, het L.S.O. en een tien-
ta! vooraanstaande Franse en Nederlands?
voordrachtskunstenaars en solisten.
Deze glanzende uitvoering van Honeg
gers weergaloze en baanbrekende meester
werk werd o.a. bijgewoond door de Com
missaris der Koningin in Limburg, mr. dr
Houben en de heer Wagemans, hoofd van
de afdeling muziek van het Departement
van O. K. en W. Zij maakte onder de sug
gestieve en welzekere leiding van Or
pheus' dirigent, Peter Schnitzler, op het
grote en uitgelezen publiek een overweldi
gende indruk.
Marthe Dugarth (Jeanne) sprak Claudeis
tekst met zuivere, beheerste zeggings
kracht en bereikte sublieme hoogtepun
ten. Stijlvol en imponerend vertolkte Clan-
de Etienne de rol van Frère Dominique
terwij] Trudy Spit opviel door haar rak?
interpretatie van Moeder Wijnvat. Zil
vonden in dit merkwaardige werk
waarin soli, declamaties, koorzang en or
kestbegeleiding, voorzover men hier van
begeleiding kan spreken, nu eens elkaar
afwisselen, .dan weer samengaan en zelfs
tegen elkaar ingaan een keur van ar
tiesten aan hun zijde: Corry Bijster, Corry
van Beckum, Wattv Krap, Han Lefêvre
(rechter Poreus), Emile Linssen, Leon
Combé en de verteller Frans Somers (een
voortreffelijke Heurtebise). Het L.S.O. in
zijn wat bizare bezetting musiceerde met
grote toewijding aan het koor werden
de zwaartste eisen van zekerheid en be
weeglijkheid gesteld, en dat „Orpheus" -de
voor een amateurkoor schier onoverko
melijke moeilijkheden ogenschijnlijk zo
licht en zonder opvallende struikelingen
„nam" duidt wel op een bijzonder Intense
studie en toewijding, en imponeerde zo
danig, dat prof Reeser, voorzitter van de
Ned. Mij. tot Bevordering der Toonkunst
verklaarde: „Orpheus heeft hiermee een
nieuwe concertzaal voor Venlo verdiend
Prof. Reeser zei dit vrijdagavond, toen
na het concert de gasten op het stadhui-
werden ontvangen. En loco-burgemeester
mr. E. Haf f mans getuigde bij deze ge
legenheid, dat „Orpheus" na^ de vele bij
zondere prestaties in zijn 70-jarig bestaan
met Honeggers oratorium de kroon op zijn
werk had gezet. Bij wijze van zomeravond
verfrissing kwamen tijdens deze ontvangst
op het stadhuis de reusachtige stichters
van Venlo, Valuas en Guntruud op de
Markt een dansje maken bij de muziek
van de Venlose Fanfare, waarna ook nog
het muziekkorps der Limburgse Jagers, in
nieuw gala gestoken, zijn opwachting
kwam maken; een en ander tot groot
genoegen van de 150 dames en heren, die
zich ten doei hebben gesteld, het amateu
risme in de toonkunst hoog te houden
zoals prof. Reeser het formuleerde.
Wil men dat ook in de toekomst blijven
doen, dan moeten onze koren niet „ver
grijzen". Er moet een gestadige toevloed
geschapen worden van jonge krachten.
Over een van de wijzen, waarop dat zou
kunnen gebeuren handelt het rapport van
de commissie van vier (de heren Van
Amelsfoort, Beekhuis, Brandts Buys en
Dresden), dat zaterdag door de drie eerst-
genoemden werd uiteengezet. Men zou
b.v. door de oprichting van Jeugdkoren
(1218 jaar) bijvoorbeeld op middelbare
scholen en jongerenkoren (18—25 jaar)
moeten bevorderen, die zelfstandig dienen
te zijn en zelfstandige uitvoeringen kun
nen verzorgen. Daaruit zouden dan de
grote koren geleidelijk hun nieuwe krach
ten kunnen betrekken. Er is reeds een uit
gebreide bibliotheek van geschikte com
posities met eigentijdse werken, zoals ook
in Duitsland en Engeland al gebeurt.
Het zou voorts wenselijk zijn dat de mi
nister van O. K. en W. aan Nederlandse
componisten opdrachten gaf, met het doel
speciaal deze zingende jongeren enthou
siast te maken voor goede en hoogstaan
de koorzang.
De heer Van Amelsfoort had al aange
duid, dat vele jongeren zich in onze gro
te koren niet thuis voelen. Daarop ging de
heer Brandts Buys wat dieper in met
gunstige en ongunstige voorbeelden uit de
praktijk. Speciaal met een universiteits
koor had hij in dit opzicht geen goede er
varingen opgedaan. Slechts 1 procent van
de leden bleek later naar een „groot"
koor over te gaan. Hij schreef dit toe aan
de te lange repetitieduur, die een nieuw
koorwerk vereist en waardoor de animo
verslapt en hij meende, dat in sommige
koren een „kliekjesgeest" heerst, waarin
een nieuweling zich niet thuisvoelt. Er
ontbreekt wel eens iets aan de „sfeer"
in een koor.
Nadat de heer Beekhuis nog een uit
eenzetting had gegeven over de organisa
tievorm van jeugd- en jongerenkoor,
machtigde de vergadering ljet hoofdbe
stuur f 1500.— te besteden aan de bestu
dering van de praktische uitvoerbaarheid
dezer plannen.
Men heeft de Maatschappij verzocht, het
Initiatief te nemen tot oprichting van een
„Nederlands instituut voor dramatische
muziekbeoefening". In het bestuur daarvan
zouden de Mij-. de operagezelschappen, de
conservatoria en de subsidiërende over
heid zitting moeten hebben. Als dit plan
verwezenliikt kan worden, zal de Ned. Mij.
tot Bevordering der Toonkunst voor het
aanvangskapitaal f 5000.beschikbaar
stellen. Ook zal de Mij. een vocalisten-
prijs van f 500.— ter beschikking stellen
voor het dit jaar weer te houden voca
listenconcours in ,,'s-Hertogenbosch Mu-
ziekstad".
zette een hoge borst op en lachte fijntjes.
„Jaaaazei hij langgerekt, „ik zal het
maar zeggen, want jullie snapt er toch niets
van. Luistert goedDit miserabele tuin
mannetje, dat nu zit te kijken alsof het niet
tot tien kan tellen, dit tuinmannetje is de
dief van het standbeeld. Ik heb hem op
heterdaad betrapt, toen hij op klaarlichte
dag met het beeld liep te slepen Daar
kijkt u vreemd van op nietwaar Ik heb
weer een staaltje speurderswerk laten zien
om van te rillen en ik vraag meteen om op
slag 1"
Vol verwachting keek Tjerk Hommeles de
koning in het gezicht of zijn woorden wei
de nodige indruk hadden gemaakt. Maar
koning Krelis, en ook de anderen barstten in
een hartelijk lachen uit. „Haha", schreeuwde
de koning, „die gekke Hommeles dat je bent,
dat beeld hebben we zelf allang terugge
vonden Hahaha Ik had Manus Muurbloem
bevel gegeven om het beeld weer naar het
voorplein te rijden Haha Wat ben je toch
een goei detective Ook Créghel en Boude-
wijn lachten Tjerk Hommeles midden in zijn
gezicht uit. Hij had het dan wel verdiend ook.
