willen
V.S. willen kernwapenvoorraad
ten behoeve van NATO vormen
Voorstel-Mansfield afgewezen
Minister „niet enthousiast" over
wet industrieel garantiefonds
ome-bedevaart der Ka jotters
Kosten van het levensonderhoud
Beheersvorm openbare
lagere school
Modern Brazilië voorbeeld van
westerse beschaving in tropen
Strijd gaat verder
Kardinaal Van Roey
zestig jaar priester
Wéér minister in
China beschuldigd
$ÜI- Persconferentie van Dulles
Slachtoffers van de
Kinderverlamming het
hevigst in 1952
Nieuwe franse oceaan-
„Neutron" herdacht
De aandbevingen in
Perzië
Mgr. J. Romeijn viert
zilveren priesterfeest
Ontsnapte Hongaarse
ter dood veroordeelden
gearresteerd
Een
massaspel vóór
St.-Pieter
Vooral prijzen van nieuwe aardappelen,
fruit en liaring lioger
Expositie over lantl en volk in hoofdstad
VB
WOENSDAG 17 JULI 1957
PAGINA 3
Geen koersverandering
t.a/v. Moskou
De ontivapeningsbesprekingen
REUS
SCHIETPARTIJEN IN PARIJS
EN ALGIERS: 12 DODEN
Op 18 sept. a.s,:
H.H. WIJDINGEN
VERSE IMPORT
wl■mmmmmmmmim
Half pond Sanlos-koffie
Sisterener'kaa-Se m'u's4er van buitenlandse zaken, John Foster Dulles, heeft
op zijn wekelijkse persconferentie verklaard, dat de V.S. overwegen
bereid zijn de ontwapeningsbesprekin
gen voor onbepaale tijd voort te zet
ten.
Over de recente paleisrevolutie in
Moskou zeide Dulles, dat de Sovjet-lei
ders op den duur rekening zullen moe
ten houden met de onweerstaanbare eis
van het volk voor meer vrijheid.
Volgens hem is een scherpe tegen
stelling in de Sovjet-topleiding over
de vraag hoe men deze situatie het
hoofd zal moeten bieden, de oorzaak
geweest van de val van de groep-Mo-
lotof.
Dulles noemde de door Krcesjtsjef
geleide groep „modernisten" en zag
deze groep als tegenvoeters van een
andere stroming, geleid door Malenkof,
Molotof en Kaganowitsj, die hij als
„fundamentalisten" of „Stalinisten
betitelde.
Hij zei, dat Kroesjtsjef en de zijnen
de strijd maar met kleine meerderheid
hadden gewonnen, dank zij de handige
taktiek van Kroesjtsjefe die de hulp van
p vncujnau
fan V00rraad kernwapens te vormen ten behoeve van de NATO-landen in geval
•net fl611 aanva'- opperbevelhebber van de NATO zou belast kunnen worden
E e e verantwoordelijkheid voor en het beheer van deze voorraad,
dè V«ZaU- rcsu'taat hebben, dat de bondgenoten in geval van een aanval
Voecfl ï"?6* 0m kernwapens zouden behoeven te smeken, zo zeide Dulles. Hij
een vn evenwel aan toe, dat de plannen omtrent het aanleggen van zulk
oorraad nog geen definitieve vorm hebben aangenomen.
oufr'1 Van de redenen, waarom de V.S.
ten hT?en een voorraad kernwapens
lecrJh0eve van de bondgenoten aan te
tüPti li V0Wens Dullesdat het thans
0n nsc™oppelijk bewezen is, dat het
hop;°^e ZQd zVn te verifiëren in
Se r?erre krachtens een denkbeeldi-
ooer ar7°e strekkende ontwapenings-
kprr,ee 0Tnst bestaande voorraden
pJWaPens vernietigd zijn. Hetzelfde
volgens Dulles ten aanzien van
ranli re materialen. Niets kan ga-
deehv™' zo zeide hij, dat deze niet ge-
n„, ttelijk voor bewapeningsdoeleinden
gebruikt zullen worden.
DulleS verklaarde, dat het vormen
sch' 6011 voorraac' kernwapens mis-
eenlen..Wel maar misschien ook niet
vin wyzi.2ing in de bestaande wetge-
voilu nodig maakt. Hij wees er in dit
o rband evenwel op, 'dat de NATO-
PPerbevelhebber zowel een vertegen-
NA^iger van de v-s- is als van de
nip/P"'eden' Det was volgens Dulles
jn denkbaar, dat de opperbevelhebber
2Un hoedanigheid van Amerikaans
heraal het beheer van de voorraad
z°u hebben.
bevraagd of niet overwogen wordt
hnjn maar de voornaamste NATO-
mndgenoten, zoals Frankrijk en
r°ot-Brittannië, van kernwapens te
hn°r?i®n' antwoordde Dulles, dat hij
1 •,utster achtte om over dit vraag-
Znd *n NATO-verband te beslissen,
ociat geen verschil zou worden ge-
i/aaht tussen de verschillende bondge
noten. Indien het denkbeeld van de
oorraad NATO-kernwapens verwe-
enhjkt werd, zou dit volgens de mi
nister een blijk van vertrouwen zijn,
aardoor de solidariteit van de At-
Ptische gemeenschap versterkt zou
borden.
Dulles zeide voorts niet van mening
zijn, dat ook de Sovjet-Unie in het
*ader van het Warschau-pact tot een
oortgelijke geste zou besluiten. „De
^°vjet-Unie stelt niet zoveel vertrou-
cn in haar bondgenoten", zo zeide hij.
Met betrekking tot de ontwapenings-
^esprekingen te Londen zeide Dulles,
dat er tot dusver geen zodanige teleur
stellingen geweest zijn, dat een afbre
ken van de besprekingen gewettigd
2ou zijn. Hij achtte het niet uitgeslo
ten, dat de Sovjet-Unie na 1 augustus
een opschorting van de besprekin
gen zou vragen teneinde de Ameri
kaanse voorstellen, die tegen die tijd
t°ttedig toegelicht zouden zijn, nader
a'Jpfstuderen. Zulk een verdaging
A,te Dulles „constructief".
uit reden waarom het toelichten en
Aanzetten van de Amerikaanse voor-
®Ilen zoveel tijd in beslag neemt,
gaf Dulles aan, dat de V.S. geen enkel
Verstel wensen te doen zonder zich
daarover eerst met de bondgenoten te
«ebben beraden. De Sovjet-Unie be-
„P.^t geen bond? moten te consulteren,
aldus Dulles.
Ue minister ze^je voorts, dat de V.S.
het Centrale Comité had ingeroepen,
dat hij met zijn aanhangers had vol
gestopt.
Volgens Dulles ontwikkelden er zich
in de Sovjet-Unie processen, die de
V.S. tot op zekere hoogte kunnen sti
muleren.
De „fundamentalisten" in het presi
dium schijnen van mening te zijn ge
weest, dat de enige koers, die gevolgd
moest worden, het handhaven van de
absolute gecentraliseerde macht in het
Kremlin was en dat er, volgens het
voorbeeld van Stalin, met ijzeren vuist
geregeerd moest worden" aldus Dulles.
De „modernisten" schijnen daarente
gen de opvatting gehuldigd te hebben,
dat het beter was het volk tenminste
de hoop te laten op wijzigingen, die
hun lot zullen verbeteren. Laatstge
noemde politiek heeft op het nippertje
de victorie weggedragen.
Deze hele geschiedenis laat zien hoe
sterk de krachten in de Soviet-Unie
moeten zijn, die een verandering wil
len", aldus Dulles.
Desgevraagd antwoordde Dulles, dat
de grondslagen van de Amerikaanse
buitenlandse politiek door de wijzigin
gen in Moskou niet veranderd zullen
worden.
Deze houden o.m. in de aanmoedi
ging van de aspiraties voor lotsverbete
ring van het Russische volk.
De minister wees het voorstel van
de democratische senator Mansfield af
om hem (Dulles) naar de Oosteuropese
landen te sturen ter bestudering van
de wijzigingen die zich daar voordoen.
Op die manier zou hij, zo meende hij,
geen produktief gebruik van zijn tijd
maken.
aAblgens een statistiek van de Wereld-
in °nd'boidsraad over kinderverlamming
ziewe 3aren 1950 t0't 1955 is het aantal
.^'«gevallen bijna overal in Europa en
gmerika in 1952 het grootst geweest. In
30 Rnfa was bet aantal gevallen dat jaar
lo waarvan 2.275 met dodelijke af-
en in de V.S. 57.879, waarvan 3.145
Eei gelijke afloop. Het geringste aantal
Zie! van kinderverlamming deed
I* b,v°°r in 1951, namelijk in Europa
28 so met lp459 sterfgevallen en In de V.S.
met 1.551 sterfgevallen. In de gehe-
man ri°d€ naar verhouding meer
dP na€hjke dan vrouwelijke patiënten aan
kiekte bezweken.
,jeEuropa, zonder de Oostelijke lan-
Jjj heden zich minder gevallen voor dan
Was maar bet aantal sterfgevallen
Va-- ln Europa procentsgewijze hoger. Het
v-^rde in de jaren 1950, 1951, 1952, 1953
jn 3,6 procent (1954) tot 5,7 (1950).
h 1950 werden Noorwegen en Zweden
l9g. zWaarst door de ziekte getroffen; in
Lev, Noorwegén en Zwitserland, in 1952
l9sae?arlten' in 1953 Noorwegen en in
Zwitserland.
de a Eranse Nationale Vergadering heeft
Va,-, nen goedgekeurd voor de bouw
Haar6en oceaanreus van 55.000 ton, die
ftp -rnen verwacht, in 1961 klaar zal zijn.
ko raring zal 7.660 miljoen fr. in de
27 acn" bijdragen, die geschat worden op
miljoen fr.
■EranspreSAzal betaald worden door de
schin ?cheePvaartmaatschappij, die het
bassan- exPloiteren. Het schip, dat 2000
§ednn„frs ban vervoeren, zal „France"
u°Pt worden.
's-GRAVENHAGE, 16 juli 1957.
De Eerste Kamer behandelde vandaag
een aantal onderwerpen waarvan alleen
de Wet Stichting Industrieel Garantie
fonds in staat was enige belangstelling
bp de leden te wekken.
Het waren overigens zeer kritische ge
luiden, die los kwamen, met name van
de heren Macnen (K.V.P.), De Wilde
(V.V.D.) en Hellema (A.R.). Deze leden
stonden nl. allen heel sceptisch tegen
over deze wet. De neer Maenen had de
ernstigste bezwaren, daar volgens hem
dit garantiefonds met een opzet van der
tig miljoen niet was aangepast aan de
werkeiyke behoefte van de praktpk,
m.a.w. eveneens ten gunste van de klei
nere en middelgrote ondernemingen.
De heer Maenen vreesde namelijk, dat
dit garantiefonds alleen maar de grote
bedrijven ten goede zou komen, omdat
het geheel zal worden geleid door de
Herstel- en de Middenstandsbank. Met
name wenste dit lid, dat ook de Industrie-
bank Limburg en participatiemaatschap
pijen zouden worden ingeschakeld. Hij
vond op deze wijze het transformatie
fonds van zeer beperkte betekenis en
vroeg ook, welke normen zouden worden
vastgesteld om te beoordelen of een on
derneming van voldoende economisch be
lang is, waarop minister Zijlstra later
antwoordde, dat een goede economische
bedrijfsvoering hier bepalend was.
De heer De Wilde meende, dat met
deze wet op het departement een muis
was gebaard en de heer Hellema. die
zonder enig enthousiasme was voor deze
wet, zeide, dat hier van transformatie
van risicomijdend in risicodragend ka
pitaal in het geheel geen sprake was.
Minister Zyistra antwoordde op dit
alles, dat hy voorzichtig zou zjjn bü
de toepassing van deze wet. Hfl deed
herhaaldelijk uitkomen, dat hij zelf
over deze wet nu ook niet zo bijster
enthousiast was. Indien hiervoor geen
fondsen uit de tegenwaardegelden ter
beschikking hadden gestaan, zo zeide
hy, zou ik dit ontwerp waarschijniyk
helemaal niet hebben ingediend.
Tot de heer Maenen zei de minister,
dat hij aan dit ontwerp zeker zijn minis
teriële leven niet zou verbinden. Toch
wist minister Zijlstra de bezwaren van
de heer Maenen weg te nemen door op te
merken, dat het beter was in het begin
de kring nog niet te wijd te maken, om
dan bij het opdoen van ervaring ook de
mogelijkheid onder het oog te zien andere
bankinstellingen erbij te betrekken. Men
zou daarna, zo suggereerde hij, eens kun
nen informeren bij de behandeling van
de begroting van Economische Zaken.
Hiermee bleek bij de replieken de heer
Maenen gerustgesteld.
De minister bestreed voorts de opvat
ting van de heer Hellema, dat hier geen
sprake was van transformatie. Het betoog
van prof. Hellema, dat hier alleen een
instantie werd ingeschakeld, die het ri
sico draagt, was eigenlijk maar woorden
spel. Ook bestreed hij, dat hier een node.
loos ingewikkeld apparaat werd gescha
pen. Er wordt namelijk helemaal geen
apparaat geschapen.
Zo liep alles dus met een sisser af en
werd de Wet Industrieel Garantiefonds
z.h.st. aangenomen.
Eveneens werden z.h.st. en tevens zon
der discussie aangenomen de verhoging
met een tijdelijke toeslag van de pen
sioenen 19401945 en van de pensioenen
van de zeelieden-oorlogsslachtoffers, na
dat minisetr Algera een mondelinge M.
v. A. had uitgebracht.
By de aanvang der vergadering her
dacht de voorzitter, mr. Jonkman, dege
nen, die waren omgekomen by de ramp
met de „Neutron" van de K.L.M., zijn
deelneming betuigend aan de nabestaan
den.
Minister Algera antwoordde hierop na
mens de regering met woorden van deel
neming.
De volgende week zal de Eerste Kamer
de Huurwetten in behandeling nemen.
F. S.
De sjah van Perzië heeft maandagavond
op een vergadering van het Perzische ka
binet gezegd, dat het getal 2000 dat ge
noemd is als het aantal doden tengevol
ge van de aardbevingen in het noorden
van Perzië, overdreven is, aldus is giste
ren vernomen. De sjah is zondag terug
gekeerd van een rondreis door het getrof
fen gebied.
Het aantal doden werd dinsdag offici
eel geschat op „ongeveer 1000". Een
woordvoerder van de Perzische hulporga
nisatie zei, dat tussen 400 en 500 dorpen
door de ramp zijn getroffen. Het zwaarst
getroffen is het gebied rondom Laridjan,
100 kilometer ten noordoosten van Tehe
ran. In deze streek zijn 300 mensen omge
komen.
De Sjah begeeft zich heden naar Larid
jan.
Dinsdagavond zijn in Parijs en omge
ving een Fransman en een Noordafri
kaan door Noordafrikanen doodgescho
ten. Drie Noordafrikanen werden ge
wond. De politie heeft twee Noordafri
kanen gearresteerd.
In Algerije zijn dinsdag vier Euro
peanen en zes Franse Mohammedanen
vermoord. Vier Franse parachutisten
werden gewond door een handgranaat
in het militaire stadion te Batna. Acht
opstandelingen sneuvelden bij acties
van Franse patrouilles.
Bij de niet-voedingsmiddelen steeg het
indexcijfer voor de groep hygiënische en
medische zorg met 1 punt. Deze stijging
werd enerzijds veroorzaakt door een ver
hoging van de kapperstarieven en ander
zijds door het- oplopen van het index
cijfer voor de premie voor verplicht zie
kenfonds. Deze laatste stijging, evenals de
stijging van het indexcijfer voor de 'groep
verzekeringen en belastingen, moet wor
den toegeschreven aan de omstandigheid
dat de stijging van de uitgaven voor con
sumptieve doeleinden tevens een stijging
veroorzaakte van de indexcijfers voor de
posten, waarvan de hoogte samenhangt
met het voor aanschaffing van het goe
deren- en dienstenpakket noodzakelijke
loon.
(Van onze Brusselse correspondent)
Op 18 september a.s. zal het juist zestig i
jaar geleden zijn dat Z. Ex. Ernest Jozef,
kardinaal Van Roey, aartsbisschop van
Mecheien en primaat van België, de H.
priesterwijding ontving.
Dit merkwaardig diamanten jubileum
zal plechtig gevierd worden in de natio
nale basiliek van het H. Hart te Koekel-
berg, Brussel, waarvan de kardinaal de
grote bouwer is geweest.
Deze viering zal plaats hebben op 8
september, in aanwezigheid van o.m. het
doorluchtig episcopaat, de pauselijke nun
tius en andere geestelijke en wereldlijke
overheidspersonen. Er zal een plechtige
pontificale H. Mis van dankzegging wor
den opgedragen.
In het aartstfisdom zijn nog twaalf gees
telijken in leven,, die samen met de hui
dige kardinaal priester werden gewijd.
Zij zullen, voor zover hun gezondheids
toestand het toelaat, de plechtigheid te
Koekelberg bijwonen.
Vandaag hebben de volgende Studenten
van het fiïosoficum te Warmond uit de
handeri van mgr. M. A. Jansen, bisschop
van Rotterdam, de kruinschering ont
vangen in de kapel van het fiïosoficum;
I. M. van Adrichem, Rijswijk; C. H. van
den Assem, Rotterdam; G. Burgmeijer,
Nieuwveen; J. G. M. Daeter, Rotterdam;
H. A. van Es, Bodegraven; L. Fr. de Groot
Leiden, J. C. Haket, Pijnacker; L. H. J. M.
Haikes, Vlaardingen; Chr. L. M. Hooge-
weegen, Rotterdam; M. J. Houdijk. Gou
da; M. G. van der Leeden, Den Haag; Ph.
G. G. Mudde, Delft; J. V/. Olsthoorn,
Leidschendam; G; M. F. van Slobbe,
Schiedam; A. J. P. Spruit, Zoètermeer;
J. G. J. Straathof, Leiden; F. Th. Swarte,
Voorburg en J. P. J. Zijerveld, Leiden.
Mgr. J. Romeijn M.S.F., apostolisch
vicaris van Samarinda, herdenkt woensdag
24 juli de dag, waarop hij voor 25 jaar
de H. Priesterwijding ontving.
Jacobus Henricus Romeijn werd op 17
februari 19Q6 geboren te Voorschoten. Na
zrjn studies aan het seminarie Hageveld
en het missiehuis te Kaatsheuvel trad hij
in 1926 in het noviciaat van de Missiona
rissen van de H. Familie.
Hij werd 24 juli 1932 priester gewijd
en vertrok in september 1933 naar de
missie van Zuid- en Oost-Borneo. Hier
werkte pater Romeijn, zowel in de kust
steden als in het binnenland, en onder
scheidde zich door een nooit falend opti
misme. blijmoedigheid en apostolische
ijver. Na de oorlog kreeg pater Romeijn
een belangrijk aandeel in de reorganisatie
van de missie, vooral nadat hij in 1953
zijn benoeming! totfTegipnaal-overste voor
het gehele missiegebied had ontvangen
In 1955 nichtte de H. Stoel het apostolisch
vicariaat van Samarinda op. Pater
Romeijn werd op 10 juli 1955 tot titulair
bisschop van Zenopolis in Isauria en
apostolisch vicaris van Samarinda be
noemd. Het 25-jarig priesterfeest zal eerst
later worden gevierd, omdat mgr. Romeijn
momenteel voor enige maanden op dienst
reis is in het uitgestrekte en mofilijk te
bereizen binnenland van zijn vicariaat.
De Hongaarse politie heeft drie ter dood
veroordeelde „contra-revolutionairen", die
donderdag j.l. uit de gevangenis te Boe
dapest wisten te ontsnappen, gearres
teerd, aldus meldt Radio-Boedapest.
Twee hunner, de 23-jarige Zsigmund Si-
pos en de 30-jarige Joszef Erdesz, werden
gisteren gevonden, de 25-jarige Pal Ba-
kosi reeds eerder. Alle drie waren ter
dood veroordeeld, omdat zij een majoor
van de militie zouden hebben vermoord
en de bedoeling zouden hebben gehad
nog meer leden van de militie te doden.
Voorts waren zij beschuldgid van het
organiseren van een opstand ter omver
werping van het régime.
Krachtens een gisteren te Boedapest
gepubliceerd decreet kunnen Hongaar
se burgers, die als gevaarlijk worden
beschouwd voor de openbare veiligheid,
voor onbepaalde tijd zonder verhoor
worden vastgehouden. Tot dusver mocht
dit niet langer dan zes maanden zijn.
Van
onze Brusselse correspondent
- oiusseise co
^er d^^^ottersafdélingen van niet min-
^felriri 1 verschillende landen, uit alle
i'SheiH m"' heerst een koortsige bedrij-
0rne-KpH 64 het 00§ OP de aanstaande
?etl> die aart en de Kajotterscongres-
zun.Van,24 au§ustus tot 4 septem-
^aar de v ?laats hebben. Alle landen,
afgevaarrt;„j - bestaat, zullen te Rome
®?agenoerr f bobben. Men schat, dat
<Jers en arwJ1? u>izend katholieke arbei-
?.e stad zuiie -rs die da§en in de Eeuwi-
,Vüs XII Z1:ln' waar door Z.H. Paus
olickcr, en gorden toegesproken. Ka-
s h daa? verhreiarassen en kleuren zul-
happeijj, broederen en hun gemeen-
Qp geloof en ideaal bevestigen.
^ordenaavoe" ™oeten grote inspan-
«-^'egeerde-, „,,nCe ?m één of meer
H*t betref? hl bedevaart te zen-
^«tiddelde meestal ionge en
«we arbeiders, wier karig loon
natuurlijk niet volstaat om een dure reis
te betalen. Om één Kajotter uit b.v. Cal
cutta naar Rome te zenden, is een bedrag
van 3000 roepies nodig; dat vertegenwoor
digt ginds het loon van vier jaren! Vanaf
het eiland Mauritius kost de reis 6000 roe^
pies, enz. Er werd een solidariteitsfonds
van 6 miljoen Bfrs. opgericht, om in der
gelijke reiskosten tegemoet te komen. Van
dat fonds wordt 2 miljoen door de Belgi
sche Kajotters bijeengebracht.
Nu moet men niet denken dat de gede
legeerden zélf niets doen om aan hun reis
geld te komen. In Leopoldstad (Belg. Kon
go) komen de gedelegeerden op alle fees
telijke gelegenheden ijs en limonade ver
kopen. om op die wijze wat te verdienen.
In India organiseerden zy variété-avon
den. Meisjes van een ver afgelegen
eiland maken handtassen, kinderschor-
ten, tafelkleden e.d. om aan de Rome-reis
te kunnen deelnemen. Zuidamerikaanse
afgevaardigden zullen als stoker op sche
pen, Rome trachten te bereiken. Kajot
ters, die niet van de partij zullen zijn,
sturen bijdragen naar 't solidariteitsfonds
om vreemde makkers in de gelegenheid
te stellen de bedevaart mee te maken.
Prysindexcyfers van het levensonder
houd (1951 100)
Het prysindcxcyfer van het levenson
derhoud, dat maandciyks door het C.B.S.
wordt samengesteld op basis 1951 100,
vertoonde van 15 mei tot 15 juni een sta
ging met 4 punten. Het indexepfer exclu
sief de A.O.W. steeg van 111 naar 115 en
het indexcijfer inclusief de A.O.W. van
116 naar 120.
Deze helar.gryke stijging deed zich in
hoofdzaak voor in de sector voeding (van
115 naar 124) cn wel met name by de
nieuwe aardappelen, het zomerfruit (aard
beien cn kersen) en de nieuwe haring.
Het indexcijfer voor groenten, dat de
vorige maand een bclangryke stpging on
derging, vertoonde deze maand een lichte
daling.
"Al'.
1957
15
15
15
april
mei
juni*)
Voeding
113
115
124
w.o. brood, gebak, meel
118
118
118
aard., groenten, fruit
112
120
177
suiker eri kol. waren,
110
110
110
zuivelprod. excl. room-
130
131
130
109
109
109
119
120
120
Kleding en schoeisel
86
86
86
Hygiënische en medi-
124
124
125
103
103
103
persoonlijke en ge
zondheidszorg
134
134
136
Ontwikkeling en ont
spanning
111
112
112
Verzekeringen en be
lastingen
142
144
152
115
116
120
Totaal, excl. verplichte
soc. verzek. en belast.
111
111
115
Totaal, excl. belasting.
116
117
121
Totaal, excl. A.O.W.
110
111
115
Voorlopige cijfers.
zijn de beroemde Christo Cassimis sigaretten weer
in Nederland verkrijgbaar.
Cassimis
Als vanouds
van de zuiverste Oriënt tabakken
Prijs vanaf f. 1.10 per 20 stuks
Let op het wettig beschermde importzegel
De Sjah van Perzië en Koningin Soraya hebben hun Europese vakantiereis onder
broken en zijn onmiddellijk naar Teheran teruggekeerd om leiding te geven bij
de hulpwerkzaamhèden in het noordoostelijk deel van Perzië, waar zich hevige
aardbevingen hebben voorgedaan. Talloze mensen verloren het leven en er werd
zware schade aangericht. Op de foto ziet men de Sjah en de Koningin (rechts),
aio onmiddellijk naar het rampgebied zijn doorgereisd om de schade in ogen
schouw te nemen.
(Van een speciale medewerker).
BIJ MINISTERIëLE beschikking van
28 juni 1957 is een commissie in
gesteld, die tot taak heeft de mi
nister van O., K. en W. te adviseren
omtrent de wenselijkheid om wijziging
té brengen in de wettelijke regelingen,
die verband houden met het beheer
van het openbaar lager onderwijs
Deze commissie bestaat uit zeven le
den. Voorzitter is mr. A. de Roos,
tevens voorzitter van de vereniging
„Volksonderwijs". Vice-voorzitter is de
heer Tilanus. Leden zijn verder; prof.
Gielen. magister Stokman, mr. Roosjen
de heer Van Sleen en mevrouw Forta-
nier-De Wit. Allen dus doorkneed in
de onderwijs-materie, allen ook met
een uitgesproken overtuiging in de
aangelegenheid waarover zij de minis
ter hebben te adviseren.
Het is duidelijk, dat wijzigingen in de
beheersvorm van de openbare school van
fundamentele invloed kunnen zijn op de
verhoudingen tussen het openbaar en
bijzonder onderwijs, die grondwettelijk
zijn geregeld. Het is ook duidelijk, dat er
bij de voorstanders van het bijzonder on
derwijs alleen geneigdheid kan bestaan
wijzigingen te accepteren voor zover, die
het grondwettelijk recht inzake het onder
wijs zonder enige reserve handhaven. Dit
maakt een eensluidend inzicht der com
missie van meet af aan uiterst moeilijk.
Reeds vóór de oorlog leefde bij veel
voorstanders van het openbare onderwijs
het verlangen naar wijziging van de be
heersvorm der openbare lagere school. In
1945 wijdde de vereniging „Volksonder
wijs" aan deze kwestie een brochure on
der de titel: „Bevrediging door nieuwe or
ganen in het onderwijsbeheer", vergezeld
van de veelzeggende zinspreuk: eenheid
in het nodige, vrijheid in het niet-nodige,
in beide de liefde. Kort daarop volgde nog
een „Nadere Nota" met verschillende pre
ciseringen.
Het uitgangspunt van het verlangen
naar wijziging van de beheersvorm der
openbare school lag in een groeiende on
bevredigdheid over de gedevalueerde po
sitie van de openbare school tengevolge
van de wet op dë financiële gelijkstelling
uit 1920. Die gedevalueerde positie vloeide
niet alleen voort uit de houding van een
aantal gemeentebesturen, die niet meer
dan ambtelijke belangstelling voor de
openbare school opbrachten; het zwaarte
punt lag in de onhoudbaar gebleken gees
telijke fundering, al werd hierover angst
vallig gezwegen. Prof. Kohnstamm stelde
de aanhangers van de openbare school
voor het keiharde feit van een principieel
faillissement door zijn verklaring uit 1948:
„de theorie der neutrale school is pedago
gisch een zo onmogelijke dwaasheid, dat
niemand er in de praktijk zich ook maar
één dag naar kan richten"'. Het ontbrak
dan ook niet aan pogingen ofn de open
bare school aan een nieuwe verstandelijke
fundering te helpen waarvoor kan ver
wezen worden naar het artikel van prof.
dr. H. Nieuwenhuis, die in de „Pedagogi
sche Studiën" van 1951 schreef over .de
geestelijke grondslag van de openbare
school".
Reeds onder minister Rutten is er een
druk departementaal contact geweest tus
sen „Volksonderwijs" en topfiguren bij
O. K. en W. Het gerucht ging, dat er reed?
een volledig wetsontwerp met een paskla
re „memorie van toelichting", zij het zon
der' datum of ministeriële handtekening,
op de landsdrukkerij was klaargemaakt.
VOLKSONDERWIJS". sprekend
namens de voorstanders van een
gewijzigde bestuursvorm, meen
de te kunnen stellen, dat het overheids
bestuur in het algemeen, en bepaalde
besturen in het bijzonder -men
detike aan gesloten confessionele ge
meenschappen niet alleen te kort
schieten, maar ook tekort moeten
schieten „in vaderlijke zorg en bestuur
lijke aandacht" voor de openbare
school. Dit onverpiijdelijk geachte
tekortschieten steunde op een wel
zeer merkwaardige premisse, nl. „om
dat de invloed en de belangstelling van
de ouders en van de leerkrachten te
zeer ontbreken".
De opvoering van die "tweeledige be
langstelling zou het openbaar onder
wijs ten goede komen en dit is het best
te bereiken door de bestuursvorm' te
wijzigen.
Gaat men nu na, wat de voorstanders
van een gewijzigde bestuursvorm willen,
Immers men wil het gemeentebestuur zo
veel mcgelijk ontlasten van de bestuurlij
ke bemoeienissen en deze leggen in han
den van burgerlijke bestuurscolleges, sa
mengesteld uit voorstanders van het open
bare onderwijs.
Aan deze colleges, districtsbesturen ge
noemd, zou het gemeentebestuur de direc
te leiding van het openbare onderwijs
moeten overdragen. Ten aanzien van de
bouw van scholen, de benoeming der leer
krachten en de samenstelling van het
leerprogramma zouden deze colleges een
soort bindend adviesrecht moeten krijgen,
m.a.w. de kernverantwoordelijkfceid zou
bij deze colleges komen te liggen, maar
de financiële verantwoordelijkheid zou
het gemeentebestuur behouden.
Welnu het is zonneklaar dat hierdoor
de openbare school ophoudt openbare
school te zijn. Wat „Volksonderwijs" in
feite wil, is eenvoudig een „neutrale" bij
zondere school op rekening van de schat
kist. Alles komt door de verlangens van
Volksonderwijs op losse schroeven te
staan, zelfs het grondwettelijk recht der
benoembaarheid van alle burgers voor al
le openbare functies, omdat de districts
besturen met hun kernverantwoordelijk
heid alle protestanten en katholieken bui
ten hun colleges zullen houden of kunnen
houden.
S TEL NU, dat Volksonderwijs met
de overige voorstanders van een
gewijzigde bestuursvorm der open
bare school, inderdaad een deel der
gemeentelijke taak krijgt toegewe
zen, is het dan een wet van Meden en
Perzen, dat daardoor de belangstelling
der ouders en leerkrachten zal stijgen?
Is dit niet veel meer een gezins- dan
een ambtelijk probleem? Is het niet
eerder zo: de openbare school is een
vluchtheuvel voor ouders, die geen
levensbeschouwelijke bezwarerf hebben
tegenover de openbare school, en als
er wel levensbeschouwelijke bezwaren
zijn, en dit is denkbaar, daar over heen
zijn gestapt?
Nu komen een aantal nieuwe colleges in
functies, die de bestaande gecamoufleerde
neutraliteit volledig zullen decamoufle-
ren. Het hangt helemaal af van de samen
stelling van die colleges hoe de „kleur"
er van zal zijn. met het gevolg dat er bijv
humanistische scholen zollen ontstaan in
wijken of plaatsen waar deze ouders het
college weten te beheersen Maar in an-
dersgerichte wijken of plaatsen 'zullen
niet-humanisten, communisten of socialis
ten de school naar hun inzichten I hebben begaan.
kunnen organiseren. Dan ka|i na
tuurlijk de leuze- onverdeeld naar de
openbare school wel afgevoerd worden
van de propagandalijst, om de eenvoudige
reden, dat er geen openbare school meer
is, doch deze plaats gaat maken voor een
aantal, laten we zeggen, vreemdsoortige
sektescholen. Zo kan men nog lang door
breien lan de kous der bedenkingen tegen
een gewijzigde bestuursvorm van de open
bare lagere school. Radicaler en veel eer
lijker is de openbare school op te heffen,
waar mogelijk, door een verdere uit
breiding aan het instituut der neutrale
bijzondere scholen te geven. Dan valt er
te praten over een gelijke basis voor alle
bijzondere scholen ten opzichte van de
overheid. Werkelijk openbare scholen,
waarover de gemeente dus de volledige
bestuursmacht uitoefent, blijven dan ai-
leen bestaan ten gerieve van de ouders
die geen enkele binding wensen met wel
ke bijzondere school ook. Ja, zal men zeg
gen, maar bijzondere scholen kosten geld.
Dat is inderdaad zo. maar de protestanten
en katholieken van Nederland weten dat
al heel lang, zonder die consequentie te
hebben afgewezen. Parasiteren op de ge
meenschap is de weg van de minste weer
stand kiezen en daar wil zeer positief
„Volksonderwijs" heen. met het streven
naar een gewijzigde bestuursvorm der
openbare sclfool.
De nieuwe commissie zal meer dan Sa-
lomons wijsheid moeten bezitten óm de
ministeriële opdracht acceptabel uit te
voeren. Ook in 1957 is een cirkel nog rond
en niet vierkant. Wij wachten met grote
belangstelling op het eindrapport van de
commissie.
Volgens het persbureau „Nieuw
China" is wéér een minister in commu
nistisch China, de vierde, openlijk aan
de kaak gesteld wegens „anti-commu
nistische activiteit". Het is Tseng
Tsjao-Loen, vice-minister van hoger
onderwijs.
Op een bijeenkomst van de „Chinese
democratische liga", een niet-commu-
nistische partij die het bewind steunt,
is de minister door verscheidene spre
kers ervan beticht, een bewonderaar
te zijn van de Amerikaanse democratie.
Hij werd ook beschuldigd van het
prijsgeven van staatsgeheimen en zou
niet meegedaan hebben aan de cam
pagne tegen corruptie, verspilling en
bureaucratie. De voornaamste beschul
diging tegen de minister was echter,
dat hij zijn fouten tracht goed te pra
ten in plaats van ze openlijk te be
kennen, aldus „Nieuw China".
Maandag hebbed drie „'-echtse" Chi
nese ministers voor het parlement in
Peking toegegeven politieke zonden te
De ambassadeur van Brazilië in ons
land mr. J. dc Sousa-Lcao - heeft gister
middag in het Koninkiyk Instituut voor
de Tropen te Amsterdam officieel de
„Brazilië"-tentoonstelling geopend, die
een economisch, cultuur-historisch en
etnologisch beeld geeft van Brazilië cn
zün bewoners.
De ambassadeur vestigde vooreerst
de aandacht ®P de betrekkingen tussen
zqn land en het onze, die reeds dateren
uit de 17e eeuw. In beide landen vormden
de Kaapvaart, de suikerhandel en de
West-Indische Compagnie een onuitputte
lijk terrein voor historische onderzoekin
gen en literaire arbeid.
Het is dan ook - zo vervolgde mr. Da
Sousa-Leao - een bijzonder gelukkige ge
dachte geweest van het bestuur vpn het
Instituut om in dit museum het fnoder-
ne Brazilië als een voorbeeld van wester
se beschaving in de tropen ten toon te
stellen.
De ambassadeur sprak de officiële
waardering van zijn land uit voor het stre-
van van Nederland om Brazilië hier meer
bekend te maken. Hij herinnerde eraan,
dat een op de tentoonstelling aanwezige
Cabana" (hut) van de rubbertappers
in het Amazonegebied is gebouwd door
een Nederlandse missionaris,,,een van
het duizendtal Nederlandse priesters, die
in Brazilië wonen en die eveneéns een
verbinding vormen tussen beide volken,
een verbinding, die niet hoog genoeg kan
worden geprezen."
Tenslotte bracht de ambassadeur dank
aan de organisatoren van de tentoonstel
ling met wie hij, naar hij opmerkte, voort-
dan is er alleszins reden tót verwondering, durend een bijzonder prettig contact heeft
gehad. „Ongetwijfeld zullen de Brazilia
nen. die deze zomer Amsterdam bezoeken,
de overtuiging meedragen, dat dit land
een zeer duidelijke belangstelling voor
Brazilië aan de dag legt. Ik vertrouw, dat
de „Brazilië" tentoonstelling die ik thans
de eer heb voor geopend te verklaren,
een voorloper zal mogen zijn van nog nau
were en sterkere banden tussen beide lan
den.
Voordat de Braziliaanse ambassadeur
zijn rede uitsprak verwelkomde de voorzit
ter van het Instituut, prof. dr. V.J. Ko
ningsberger. de talrijke gasten, onder
wie diplomatieke vertegenwoordigers van
verscheidene landen, de Nederlandse
ambassadeur in Brazilië,jhr. mr. M.W.
van Weede, de gevolmachtigde ministers
van Suriname en de Nederlandse Antillen,
benevens vele vertegenwoordigers van
het bedrijfsleven.
De tentoonstelling omvat een groot aan
tal foto's, maquettes, boekwerken, beel
den en grafische voorstellingen, waarmee
een beeld wordt gegeven van de ontwik
keling van deze Zuidamerikaanse staat.
Zij bevat sociografische gegevens, over
zichten van de belangrijkste bestaans-
bronnen, de territoriale voortbrengselen
en belangrijke kunstwerken, waaronder
grote prenten van de moderne architec
tuur.
Tijdens de tentoonstelling, die tot ok
tober a.s. zal duren, zal aan iedere hon
derdste bezoeker een half pond Santos-
koffie worden aangeboden. Op de woens
dagmiddagen in augustus en september
zullen uitvoeringen worden gegeven van
Braziliaanse folkloristische muziek.
