Luchtig zomerstuk bij „Haagsche Comedie
G
Het drama der onteigening van
de Soedanese missiescholen
Montgomery bezocht Nijmegen
en Tilburg
BESTEDINGSBEPERKING
en onderwijs
Antwerpen ziet olie-industrie
zijn neus voorbijgaan
li itgifteheleid in de
IJssei meerpolders
t
Moderne schilderkunst in
het zonnetje
loeilampjes
'i,
Benoemingen in liet
bisdom Rotterdam
V ier tons-vrachtauto's
werden administratief
„zestonners
Ritter-prijs van Ritter-
orde
Nederland tot offers bereid 0111 nieuwe
oorlog te yoorkomen
Voorwaarden voor
scholen
Hoofdstad Operette
gaat „Ein Walzer-
traum" spelen
Het Zeebrugse havenplan
Spannen Den Haag en Bonn samen?
Eerste K.AJ.-groep
naai* Rome
I 1
I
MAANDAG 19 AUGUSTUS 1957
PAGINA 3
TI
e„ i ^oel Coward,
jo "Lijspelauteur, die meest zelf zijn
stukken speelt en er zo nodig
bij operettes nog de muziek
jur; VCK3r schrijft, heeft zijn uitgebreid
jrc oeuvre weer met een komedie
Aangevuld. En nog vóór de nieuwe
Wereld het blijspel op de planken
tot ^rijgt te zien de auteur gaat
daar zelf de hoofdrol in vervul
len, al loopt hij tegen de zestig
beeft ons Haagse ensemble zich
gehaast er het Nederlandse pu
bliek op te onthalen.
Geen chef d. oeuvre
Knoeiende ambtenaar had nog
meer op zijn geweten
'v
bonden
In Tilburg
Geen aula's en slechts bi j
uitzondering gymnastiek
lokaal
SCHOONZOON VAN
CHURCHILL DOOD
AANGETROFFEN
De voortrekkers
Slechts vijf oliehavens
België wordt uitgeschakeld
Regering wacht te lang
be-
Een chef-d'oeuvre is Naakt met vioo."
?eker niet. Heus niet meer dan een zich
be' ln louter kolder verliezende persiflage
°P de hedendaagse schikterkunst, spe-
riIaa* ^aar ..abstracte" uitingen. En
?eze beperking van het thema zou vooral
n het begin en tegen het ietwat abrupte
einde het schouwen tot een lichtelijke
verveling kunnen maken, ware het niet,
bat het veelal briljante spel van Cees
Laseur en de zijnen het publiek daar
Ecmakkelijk overheen hielp. Ten dele
vermoedelijk ook over de vaste Coward-
sUil, welke uit de levendige dialoog het
Postume beeld doet rijzen van een
..levensgenieter", die toch kwalijk ten
Voorbeeld kon worden gesteld.
De gehele handeling voltrekt zich in
öe door Hep van Delft ontworpen
studio van Paul Sorodin te Parijs, die
°P het moment dat de klucht een aan
vang neemt juist het tijdelijke met het
®euwige heeft verwisseld en op père
Laehaise begraven is. Gestorven be
heerst hij de scène van het begin tot het
eind, waartoe zijn trouwe kamerdienaa
en vriend Sebastien het sein geeft door
aan de „treurende nabestaanden" te ver
zekeren, dat de schilder geen testament
heeft nagelaten, al wat hij verdiende
tegelijk opmaakte enzelfs nooit een
Penseel had aangeraakt, doch zijn
..geniale" doeken deed „schilde-en" door
anderen. In het verloop van het blijspel
blijkt dan, dat daaraan debet waren een
tweetal tijdelijke vriendinnen van de
..kunstenaar", een zevende-dag-adventist
en laatstelijk voor het kunstwerk dat
aan het blijspel zijn titel leende een
!4-jarige knaap, de zoon van Sebastien
zelf.
Het spreekt vanzelf dat de mededeling,
boor de handtekening van de artiest be
vestigd, als een donderslag b(j heldere
hemel de familieleden en bekenden treft,
bie alfen op hun wjjze reageren. Aller
eerst de sinds lang niet meer met Soro-
bin samenlevende echtgenote (Kitty
Kluppell) die, op de erfenis afgekomen,
zich moeite geeft om zodra mogelijk
Weer te verdwijnen. Wij nlmen het de
actrice niet kwalijk, dat zij voor de pijn
lijke taak niet geheel berekend scheen.
In haar rol kan zjj ook moeilijk op tegen
be moderne-jeugdmanieren van haai
dochter Jane, door Do van Stek met veel
nadruk op de planken gezet. Behalve
boor deze werd de „bedroefde weduwe"
opgehouden door een „kunstkenner" van
Professie, zekere Jacob Friedland, voor
Mgr. M. A. Jansen, bisschop van Rotter
dam, heeft benoemd tot kapelaan te
Wassenaar (St.-Willibrordusparochie): de
jveleerw. heer J. W. v. d. Burg, leraar aan
het seminarie Hageveld.
In zijn plaats is als leraar aan het
Seminarie benoemd de weleerw. heer S.
c- T. de Vette, kapelaan te Vlaardingen
'Parochie van St.-Jan de Doper).
Te Vlaardingen heeft mgr. Jansen be
noemd tot kapelaan de weleerw. heer A.
Saers, tot op heden verbonden aan de
Parochie van de H.H. Engelbewaarders te
Lisse. In zijn plaats is thans te Lisse
Penoemd de weleerw. heer J. C. Ooster-
Wijk, neomist.
de vermaarde wie Johan Valk in het krijt trad, om
diens door het schandarj bedreigde repu
tatie het kostte wat het kostte te be
schermen. Dat hij een enkele maal in
het larmoyante verviel, is stellig aan
de auteur te wijten, die overigens het
snobisme in deze figuur geestig wist te
hekelen.
Als zoon van de weduwe trok Frans
Vorstman zich maar net zoveel van de
catastrofe aan als in zijn kraam te pas
kwam en Anneit Nieuwenhuyzen
stond hem als zijn eega dapper ter zijde
maar des te meer deed hij zich te
goed aan lekkere hapjes, die hij als
monologen ten beste gaf.
De vrouwelijke glansrol was voor
Elisabeth Andersen, een Russische prin
ses. ook al op het overlijdensbericht af
gekomen om als ex-medewerkster van
de „meester" een slaatje uit het gevai
te slaan. Uitstekend getroffen in haar
beweeglijke creatie en niet te verbeteren
krompraterij. Op haar volgde in gelijke
positie Ida Wasserman; zij beeldde een
vrij-ordinaire ex-Jackson-girl niet zon
der verdienste uit, maar een tikkeltje
Vlaamse leut klonk er toch wel in door.
Haar vriend, Coen Flink, had weinig
anders te doen dan even flink te zijn.
waarbij van zijn „ondergrondse humor"
niet veel te merken was.
Er was weer een journalist van de
partij, die uitnemend gekarikaturiseerd
werd door Bas ten Batenburg, zo zelfs,
dat deze man van de pers aan het eind
van de handeling nog niet verder was
dan bij het begin en van het schandaal
helemaal geen notie kreeg.
Een goede noot voor de jeugdige 14-
jarige zoon van Sebastien, die zich kor
daat en veelbelovend tegenover pa-lief
weerde.
Last but not least de Sebastien-rol, die
Cees Laseur op het lijf scheen geschre
ven, al bleek hij niet steeds even rol
vast. Wat hem niet euvel kon worden
geduid, omdat hij niet minder dan 14
talen moest kunnen spreken. Maar de
figuur van de geslepen kamerdienaar,
die alles en allen naar zijn hand zet,
zodat niet al te grote brokken worden
gemaakt, gaf hij ten voeten uit. Zijn ver
zuchting aan het slot, dat er eindelijk
meer vakmensen in de schilderkunst zul
len opstaan, bleek de toeschouwers uit
het hart gegrepen, die tijdens de bloe
menhulde de vertoning met minuten
lang applaus beloonden.
L. H.
V)
Vier maanden lang heeft de Haagse
politie de gehele administratie van het
rijksbureau voor wegverkeer nauwkeu
rig onderzocht. Dit, onidat men ver
moedde dat de 28-jarige ambtenaar G.
P.. die op dit bureau werkte nog meer
op zijn geweten heeft dan alleen de ver
valsingen, waarvoor hij eind april van
dit jaar werd aangehouden.
Hij had ervoor gezorgd, dat gestolen
auto's uit Duitsland, die naar ons land
werden gebracht, werden „geëcht" door
er goede papieren voor af te geven. Nu si
na dit lange onderzoek gebleken, dat hij
75 maal zijn medewerking heeft gegeven
bij andere vervalsingen. Voor de twee
dehands of nieuwe vrachtauto's verzorg
de hij de papieren, die een zwaardere
tonnage dan de werkelijke aangaven.
Viertonners werden daardoor zestonners
en stegen flink in prijs.
De politie heeft twee mannen aange
houden die voor deze vervalsingen aan
de ambtenaar geld hadden gegeven. In
totaal had P. ongev. 1000 ervoor gekre
gen. De politie neemt nu aan dat deze
vervalsingsaffaire rond is.
:-v
- vr -
Ida Wasserman en Cees Laseur in „Naakt met Viool"
U'nz Oostenrijk)
„Best gedaan, tijgertje", bromde de
leeuwentemmer Hilbert van het Circus
Nrone, na een zeer geslaagd nummer en
"ij klopte het lieve dier liefkozend op
tij^errug. De tijger klópte even terug,
bet gaat nu wel weer met Herr Hilbert,
boewei de dokter er bijna een complete
baaicursus aan besteden moest voor hij
oe temmer weer min of meer in zijn vel
bad.
°hannesburg (Z.Afrika)
Nu ja, een mens kan wel eens vergeet
achtig zijn, maar zo?'Bij de ingang van
et douanekantoor op de luchthaven
v°nd een douaneambtenaar een overjas
®n een aktentas. Bij het doorzoeken van
e gevonden voorwerpen trof men in
en der zakken van de jas een diamant
ab 53 karaat aan ter waarde van vele
enduizenden guldens. Verder bevond
t'ch in de tas nog een pak bankbiljet-
-eb, die na telling een fortuin, namelijk
p tOO.ooo bleken te vertegenwoordigen,
spo Van de ei®enaar ontbreekt ieder
^eg maar gewoon Charles, als je me
j, oet hebben. Dat zal Prins Charles van
gbgeland aan zijn kameraden gaan zeg-
Q,b. Wanneer hij op de kostschool van
jjjbbarn zijn intrek gaat nemen. Konin-
hip t^abeth en Prins Philip hebben
kerf0111 sPeciaaI verzocht. Dat is geble-
van Uit een sohrflvén van de directeur
leerrde school aan de ouders van alle
daa n' waarin mededeling wordt ge-
Prjb van de wens van Koningin en
ni-bs- Met de leraren wil men echter
van ver gaan. Die zullen de Hertog
pej cornwall, zoals de Engelse kroon-
ï>ri„s officieel heet, keurig, netjes met
bs Charles blijven aanspreken.
'Son (Vietnam)
ti^eJ 's de laatste tijd een minder pret-
va„ boel in de zuidwestelijke provincies
«ie
tnam. Daar worden links en
- bp tientallen moorden gepleegd door
kgfj ISolovige dorpelingen, die dan den-
der bat zij de bevelen van de „koning
v°ort •monen" gehoorzamen en die
dat zs 'n de veronderstelling verkeren,
"jen 6 ats beloning voor die moordpar-
8nt0 °hzichtbaar zullen worden. De
bestjj.b.iten hebben nu een comité tep
\vatn ding van het bijgeloof opgericht,
de hr dorpelingen moeten er van op
veien °§te worden gebracht, dat de be-
!Verk jY.bb de „koning der demonen" in
'ep v '.ikheid afkomstig zijn van agen-
bp hun v6 Noa-Hoa-opstandelingen, du»
bet Cn °eurt weer bevelen krijgen uit
°hrus.trVmunistische Noord-Vietnam om
te zaaien in het zuiden.
Het Soedanese parlement heeft zijn
goedkeuring gehecht aan de onteigening
van de missiescholen in de zuidelijke helft
van de Soedan. Ongeveer 300 van de 346
misschiescholen werden sedert 1 april
genationaliseerd onder krachtig protest
van de Soedanese bisschoppen, de ka
tholieke ouders en politici uit het zuiden
waar het grootste deel van de bijna
200.000 Soedanese katholieken leven. Zij
wijzen er in hun protest op, dat de na
tionalisatie ten doel heeft de islam te
verspreiden door tegenwerking van de
missie. De nieuwe wet. welke de minis
ter van Onderwijs nagenoeg volledig zeg
genschap geeft over de misschesoholen,
bepaalt:
1) dat alle scholen, welke geheel of
gedeeltelijk door de regering worden ge
subsidieerd, ten alle tijde door de rege
ring in beslag genomen kunnen worden;
2) scholen, die uit. eigen middelen ge
dreven worden, genationaliseerd kunnen
worden op de volgende wijze:
a. indien de particuliere fondsen wet
tig verkregen zijn, kunnen de scholen te
gen vergoeding genationaliseerd worden.
Deze vergoeding wordt door de regering
vastgesteld;
b. indien de fondsen verkregen zijn op
een wijze, die de regering niet goed
keurt, dan kunnen de scholen zonder com
pensatie genationaliseerd worden.
Ofschoon de laatste jaren de subsidies
inderdaad aanzienlijk zijn geweest, heb
ben de missies toch steeds minstens de
helft van de bouwkosten gedragen.
De bisschoppen van de Soedan houden
dan ook vol, dat de scholen uitsluitend
missie-eigendom blijven en dat subsidies
van regeringswege daarin geen veran
dering kunnen brengen. Bij in beslagne
ming is de regering verplicht, aldus de
bisschoppen, voor het gebruik der school
gebouwen huur te betalen.
Het protest der bisschoppen had als
enig resultaat, dat de mohammedanen,
die een overwegende invloed hebben, met
dreigementen antwoordden. Het Arabische
dagblad te Khartoem, Al Ayam, wierp de
Italiaanse missionarissen voor de voeten,
dat zij onder voorwendsel van godsdienst.
het imperialisme van Mussolini en van
de Paus wilden herstellen. De regering
van haar kant kwam terug van haar be
lofte van vrij godsdienstonderwijs en be
let sindsdien de missionarissen de toe
gang tot de nationaliseerde scholen.
Aldus bericht het K.N.P,
Op 16 aug. heeft een aantal vrienden van
dr. P. H. Ritter jr. te Utrecht de „P. H.
Ritter-orde" opgericht, „die zich ten doel
stelt zijn levenswerk te steunen en evt.
te vervolgen, de herinnering aan deze ge
zaghebbende figuur levendig te houden,
zijn lessen uit te dragen en voorts te
strijden voor het behoud van historische
waarden, goede vormen, stijl en decorum
en weldoordachte opbouwende kritiek".
Tevens ligt het in de bedoeling jaarlijks
een „P. H. Ritter-prijs" uit te loven.
Waarvoor is nog niet bekend. Er is een
voorlppig kapittel gevormd, dat op 28 sept.
a.s. vervangen zal worden door een defi
nitief kapittel, dat op deze huldigingsdag
van dr. Ritter, gekozen zal worden door de
aspirant-leden van de orde, die op de eer
ste vergadering de statuten moeten keu
ren en de beleidslijnen vaststellen.
(Van onze correspondent)
Sinds 1948 tracht ik een andere oorlog
over west-Europa te voorkomen. Tot nog
toe hebben ons aller pogingen goed suc
ces gehad. De politieke leiders van de ver
schillende landen hebben het juiste inzicht
gehad in de bestrijding van een nieu
we oorlog. Ik ben evenwel blij te kunnen
zeggen, dat het politieke leiderschap niet
op mijn schouders rust en ik wens hun
wijsheid toe in hun beslissingen en maat
regelen. De volkeren van Europa geven
vlijk van vaste wil om elk offer te bren
gen, teneinde iedere aanval te weerstaan.
Onmiddellijk na de oorlog scheen deze
wil mij niet zo sterk toe als nu. Thans
echter is de bereidheid om deze offers te
brengen groter geworden, zodat de volke
ren elk offer zullen brengen. Vooral in
Nederland blijkt deze bereidheid aanwe
zig te zijn."
Aldus sprak Veldmaarschalk Mont
gomery, Viscount of Alamein, zaterdag
middag in de Trèveszaal van het Nijmeeg
se stadhuis, waar hij als ere-burger van
de Keizer Karelstad officieel door het vol
tallige gemeentebestuur werd ontvangen,
ter gelegenheid van zijn jaarlijkse inspec
tiereis. Tal van prominente persoonlijkhe
den uit de kringen van wetenschap, cul
tuur, handel en industrie waren bij deze
ontvangst tegenwoordig, alsmede Sir
Paul Mason, ambassadur van Groot
Brittannië in Nederland en luit.-generaal
Buurman van Vreeden als vertegenwoor
diger van de minister van oorlog.
Veldmaarschalk Montgomery kwam
met het Franse opleidingsschip ,,L' Ami-
ral Exelmans" om precies twaalf uur aan
de Waalkade aan. Op het achterdek stond
Montgomery breeduit lachend en har
telijk wuivend naar de honderden Nijme-
genaren, die zich op de Waalkade had
den verzameld. Nadat hij voet aan wal
had gezet drukte de veldmaarschalk de
hand van de burgerlijke en militaire auto
riteiten. waaronder verschillende oud be
kenden. en terwijl de Nijmeegse Politie
Harmonie pittige marsmuziek speelde,
schreed Montgomery langs de haag van
burgers, die hem spontaan toejuichten.
Staande in zijn open cabriolet, waar
in ook burgemeester Hustinx had plaats
genomen, reed de velmaarschalk vervol
gens naar het stadhuis, waar een offici
ële ontvangst plaats had.
Na de ontvangst werd vóór het stadhuis
de hoge gast een muzikale hulde gebracht
door de 120 man sterke Philips-harmonie
uit Eindhoven. Bij zijn vertrek naar de
woning van de burgemeester, waar de
lunch werd gebruikt, werd Montgomery
door een duizendkoppige menigte lang
durig toegejuicht.
Te half zes vertrok Montgomery
naar Tilburg, waar hij eveneens de
gast was van het gemeentebestuur. Hier
werd hij op het Paleis Raadhuis ontvan
gen. waar hij door burgemeester mr.
C Becht begroet werd.
Ook hier sprak de veldmaarschalk over
de toestand in Europa. Zijn mening is,
dat hij er van overtuigd is, dat de Rus
sen een goedkope oorlog wensen. Een
aanvallende oorlog ligt hun niet omdat
deze te duur uitkomt.
Dit is het resultaat van de organisatie
van het Nato-leger. In geen geval mag
dit verzwakt worden. Omdat de Russen
geen directe aanval op West-Europa zul
len doen, richten zij zich nu tot de volke
ren die van het westen afhankelijk zijn.
Door deze politiek is Rusland er in ge
slaagd de betrekkingen tussen Engeland
en Frankrijk als ook die van deze staten
tussen de Verenigde Staten te vertroebe
len.
West-Europa ondervindt last van de
Russische acties op de economische ver
bindingslijnen voor wat het Midden-
Oosten betreft.
Bij de Gutehoffnungshuette in Duits
land is een olie-booreilandge
bouwd, dat is gemaakt voor rekening
van een van de dochterondernemingen
van de British Petrol Company". Het
gevaarte, genaamd „Adam Enterprise",
kost ruim 7 miljoen gulden. Er is op het
„eiland", dat ongeveer IS, meter boven
zee uitsteekt, accommodatie voor vijftig
personen. Het heeft een oppervlakte van
ongeveer 53 bij 30 meter met een extra
platform van 23 bij 23 meter voor heli
kopters. Nadat Nederlandse zeeslepers
het in ongeveer drie maanden naar de
Perzische Golf sullen hebben gesleept
wordt de eigenlijke boorinstallatie, die
een diepte van ongeveer 4500 meter kan
bereiken, erop gemonteerd, Deze instal
latie kost ongeveer 5 miljoen gulden.
Montgomery bracht saterdag een bezoek
aan Nijmegen, waarvan hij ereburger is.
Op het bordes van het stadhuis nam hij
een aubade in ontvangst. Naast Monty
de Engelse ambassadeur Mason,
De minister van Volkshuisvesting en
Bouwnijverheid heeft aan de gemeentebe
sturen medegedeeld aan welke voorwaar
den de bouwplannen voor lagere en kleu
terscholen moeten voldoen om voor goed
keuring in aanmerking te kunnen komen.
Volgens deze leidraad zal van het bouwen
van aula's,, schoolzalen, lokalen voor bij
zondere doeleinden en kamers voor school
artsen in de huidige omstandigheden moe
ten worden afgezien. Eveneens van de
bouw van vaklokalen bij scholen voor
g.l.o. De bouw van vaklokalen bij scholen
voor v.g.l.o. en u.l.o. is daarentegen wél
toegestaan. Bij scholen voor u.l.o. kan
per vier leslokalen de bouw van een na-
tuurkundelokaal worden toegestaan en
per acht leslokalen een natuurkundelo-
kaal en een tekenlokaal.
De bouw van gymnastieklokalen zal als
regel niet worden goedgekeurd, tenzij een
lagere school wordt gebouwd in een
nieuwe woonwijk en mits aannemelijk is,
dat het lokaal tevens wordt gebruikt voor
gymnastiekonderwijs buiten schoolver
band, terwijl de bouw van dit lokaal bo
vendien door de minister van Onderwijs
urgent wordt verklaard. Bij de bouw van
u.l.o.-scholen zal van geval »tot geval
worden beslist of de bouw van een gym
nastieklokaal nodig is.
Bij scholen voor kleuteronderwijs wordt
per drie werklokalen één speellokaal toe
gestaan.
In de komende seizoen zal de Hoofd
stad Operette, de voortzetting van de
Fritz Hirsch Operette, onder directie van
Meijer Hamel, Otto Aurich en Fritz Stei-
ner „Ein Walzertraum" van Oscar Strauss
ten tonele brengen in een veertigtal
plaatsen van ons land. In de voornaam
ste rollen treden o.a. op: Fritz Steiner,
Otto Aurich, Jan Handerson, Claire dai
ry, Rose Parrish, Marga Graf, Herman
Valsner, Ad Heerings en Walter Fein.
Voorts zijn er nog vele andere medewer
kenden. Voor de vrouwelijke hoofdrol,
die van Franzi, onderhandelt de directie
op het ogenblik met een vooraanstaande
Weense operettester.
De schoonzoon van Winston Churchill,
Anthony Beauchamp, is gisterochtend
dood in zijn flat in Hyde Park Gardens in
Londen aangetroffen. Zijn dood zou het
gevolg zijn van een te grote dosis slaap
tabletten. Beauchamp, die van beroep fo
tograaf was. is 39 jaar geworden. Hij
trouwde in 1949 in Amerika met Ghurchills
dochter Sarah.
Zondagmorgen om half 6 is het eerste
contingent van de kajotters en kajotsters,
die deelnemen aan de Wereld Rome
Kruistocht van de K.A.J. ui* Den Bosch
vertrokken. Het betreft hier enkele hon
derden jongens en meisjes uit het ooste
lijk deel van Brabant, die vergezeld zijn
van een aantal aalmoezeniers.
Tevoren was voor hen in de parochie
kerk van St. Pieter te Den Bosch een
nachtmis opgedragen door de diocesaan
aalmoezenier Rector Janssens. Al gevolg
van het vroege uur was de belangstelling
op het station miniem te noemen.
In de trein was een luidspreker-installa
tie aangebracht voor het doorgeven van
mededelingen en het voorbidden en voor
het onderling verzorgen van recreatie.
De grote meerderheid van de ongeveer
3000 Nederlandse kajotters en kajotsters,
die aan de Rome-Kruistocht deelnemen,
zal woensdag vertrekken.
(Van onze correspondent)
Brussel, augustus.
Enige tijd geleden heeft, zoals wij in
dertijd gemeld hebben, de Belgische re
gering plannen bekend gemaakt om in
Zeebrugge een oiiehavcn aan te leggen.
De Griekse reder Aristoteles Onassis had
zijn hulp aan het projpect toegezegd, zo
werd van regeringszijde verklaard, en hij
zou in Zeebrugge enkele scheepswerven
bouwen.
De regeringsverklaring lokte van alle
zijden direct reacties uit; alleen hoorde
men weinig over de mening van scheep
vaartkringen in Antwerpen. Het neutrale
blad „Soir" schrijft nu zonder omwegen,
dat in Antwerpen de indruk domineert,
dat de plannen van de regering nogal on
nauwkeurig en in ieder geval fragmen
tarisch zijn. Men merkt op, dat het ak
koord met Onassis nog niet getekend is,
terwijl men bovendien van mening is,
dat het in concessie geven van terreinen
voor het bouwen van scheepswerven het
gevaar meebrengt, dat het grote plan voor
de inrichting van de haven in de war
wordt gestuurd. In feite, zo wordt gezegd,
is Onassis een vervoerder, die er zich
toe zal beperken vier of vijf supertan
kers te bouwen, maar die zich verder
niet zal bezighouden met raffineren of
distribueren van olie. Dit kan inderdaad
de bouw van een grote petroleumhaven
in Zeebrugge dwarsbomen, omdat daar
bij de nadruk gelegd zou moeten worden
op de opslag van olie als basis voor een
pijpleiding van Zeebrugge naar Antwer
pen met zijleidingen naar Gent en Brus
sel, 1
In ieder geval, zo zegt men te Ant
werpen, zullen de oliemaatschappijen
door de regeringsplannen er niet toe aan
gezet worden om hun raffinaderijen naar
Zeebrugge te verplaatsen. Eén van deze
maatschappijen heeft overigens al be
sloten een nieuwe raffinaderij met een ca
paciteit van drie miljoen tón bij Duis
burg te bouwen, waarvoor de olie aan
gevoerd zal worden door de Sappeurlei-
ding van Marseille naar het Ruhrgebied.
„Soir" wijst er op, dat het verbruik van
olieprodukten in West-Europa tussen
1957 en 1975 zal verdriedubbelen en dat
voor het transport avn die hoeveelheid
maar vijf havens in aanmerkinge komen
Milford Haven en Wilhelmshafen-Ham-
nl. Marseille, Le Havre, Rotterdam,
burg.
Aangezien Antwerpen nu eenmaal niet
voor supertankers bereikbaar is, is het
noodzakelijk dat, wil België niet terzijde
gelaten worden, van Zeebrugge een volle
dige petroleumhaven wordt gemaakt en
niet alleen maar een haven, waar petro
leum aangevoerd kan worden. Volgens
„Soir" is de toestand op het ogenblik zo:
de ruwe olie zal over West-Europa wor
den verspreid door een net van pijplei
dingen, die lopen van Marseille naar Keu
len en Rotterdam met vertakkingen naar
Parijs, Straatsburg en misschien Antwer
pen. De capaciteit van deze leiding zou
dertig miljoen ton zijn. Vervolgens komt
er een pijpleiding van Wilhelmshafen
naar Keulen.
Belgic wordt dus bijna volledig uitge
schakeld. Men meent in Antwerpen, dat
Bonn en Den Haag samenwerken en er
naar streven een stelsel van olieraffina
derijen te bouwen, die zowel in Rotterdam
als in Keulen een gezamenlijke capaciteit
zouden hebben van 20 miljoen ton per
jaar. In België is de totale raffinagecapa-
citeit slechts 4% miljoen ton, die binnen
enkele jaren misschien uitgebreid kan
worden tot 6 miljoen ton.
Men concludeert hieruit, dat over een
jaar of vijftien Nederland en West-Duits-
land over een raffinagecapaciteit beschik
ken, die zes tot tienmaal groter zal zijn
dan die in België. De verliezen voor de
Belgische economie zullen des te groter
worden, omdat talrijke industrieën zeer
nauw bp de olicraffinering zijn betrokken
zoals b.v. de petrochemie.
In Antwerpen had men gewild, dat de
regering aan de petroleumindustrie
waarborgen had gegeven dat binnen kor-
te tijd supertankers te Zeebrugge zouden
kunnen meren en de aangevoerde ruwe
olie per pijpleiding naar Antwerpen door
gevoerd zou kunnen worden. Men had
tevens gehoopt, dat de regering zou in-
terveniëi^n bij de partners van de Ge
meenschappelijke markt om gedaan te
krijgen, dat een deel van de benodigde
vergroting van de raffinagecapaciteit
naar België zou gaan.
„Soir" valt de regering op dit punt
aan. „Als wij nog meer tijd verliezen,"
zo zegt het blad, „dan zullen alle nieu
we raffinaderijen in West-Duitsland en
Nederland gebouwd worden, terwij! Ant
werpen en Zeebrugge* dan zonder klant
komen te zitten. De regering spant het
paard achter de wagen," aldus „Soir."
„Zij is van mening, dat er een pijp
leiding Zeebrugge-Antwerpen moet wor
den aangelegd, maar zegt dat deze kwes
tie eerst dan bezien zal worden als be
wezen is, dat supertankers in Zeebrugge
kunnen meren. Maar waarom," zo
vraagt het blad zich af, „zouden er
tankers naar Zeebrugge komen, wanneer
men niet over raffinaderijen beschikt?"
(Van onze landbouwmedewerker)
HET IS NU bijna anderhalf jaar
geleden, dat de Tweede Kamer
een zeer belangrijke uitspraak
heeft gedaan inzake het beleid met
betrekking tot de uitgifte van cul
tuurgrond in de IJsselmeerpolders.
Met alleen de stemmen van socialis
ten en comrrtunisten tegen aanvaard
de de volksvertegenwoordiging een
motie-Bi ewenga, waarin de regering
werd uitgenodigd om een deel van
de in het IJsselmeer gewonnen cul
tuurgrond in erfpacht en in eigendom
uit te geven. Daarbij werd de voor
keur uitgesproken voor uitgifte in
eigendom, met name aan eigenaars-
grondgebruikers van het oude land,
die tengevolge van overheidsmaatre
gelen cultuurgrond moeten afstaan.
De toenmalige minister van finan
ciën had er niet veel oren naar om
staatsbezit om te zetten in particu
lier eigendom. Eigenlijk vond hij de
motie zinloos, omdat de Kamer enige
weken later toch zou worden ontbon
den en het kabinet na de verkiezin
gen zou aftreden.
Bij een recent bezoek aan de Noord-
Oostpolder, waarbij w'j tevens in de
gelegenheid waren een blik te werpen
op de kortelings drooggekomen nieuwe
polder Oost-Flevoland, moesten wij on
willekeurig terugdenken aan het debat
over de nota beleid inzake uitgifte cul
tuurgrond in de IJsselmeerpolders, dat
in de bovenvermelde motie was uitge
mond. Staatsrechtelijk was het natuur
lijk een heel merkwaardige opvatting
van de heer Van de Kieft dat de uit
spraak van de Kamer geen betekenis
kon hebben, omdat de verkiezingen voor
de deur stonden. Zou dat het geval zijn
dan had men de nota beter na de ver
kiezingen aan de orde kunnen stellen.
De hele behandeling zou dan eigenlijk
zinloos zijn geweest. Maar zo is het na
tuurlijk niet. Ook het nieuwe Kabinet
zal goed doen om rekening te houden
met f^e uitspraak, door de oude Kamer
op de valreep gedaan. De uitslag van
de verkiezingen heeft waarlijk niet zo
veel verschuivingen teweeggebracht, dat
men zou mogen aannemen, dat de over
grote meerderheid er thans radicaal an
ders over denkt.
DIT NEEMT niet weg, dat ook het
nieuwe kabinet-Drees tot op de
dag van vandaag nog niet is be
gonnen met de uitvoering van de
motie-Biewenga. Stelt het zich over
eenkomstig de opvatting Van de
Kieft op het standpunt, dat het niets
te maken heeft met een motie, aan
vaard aan het einde van de vorige
parlementaire periode? Of voelt de
huidige schatkistbewaarder even
weinig of nog minder dan zijn voor
ganger voor uitbreiding van de par
ticuliere grondeigendom? Het laat
ste komt ons niet onwaarschijnlijk
voor.
In socialistische kring is een duidelij
ke afkeer van de gezonde leuze „boe
renland in boerenhand" aan het licht
gekomen. Het komt ons voo- dat het zijn
nut zou kunnen hebben, wanneer de
Kamer bij de eerstkomende passende
gelegenheid aan deze belangrijke zaak
herinnert en desnoods een nieuwe dui
delijke uitspraak doet. O.i. ligt hier een
mooie kans voor die volksvertegenwoor
digers, die vrijwel dagelijks moeten wor
stelen met een minister, die het liquidi
teitstekort van de schatkist stelt tegen
over hun overtuiging, dat herstel van
het economisch evenwicht mede bevor
derd moet worden door particuliere be
zitsvorming. De schatkist kan worden
bijgevuld en de particuliere bezitsvor
ming kan worden bevorderd door ver
koop van een deel van de nieuwgewon-
nen gronden aan de boeren. Dat lijkt
ons een gezondere politiek tot sanering
van 's rijks financiën dan het steeds
verder aandraaien van de belasting-
schroef.
DE REGERING heeft zich bij de
behandeling van de desbetref
fende nota sterk verzet tegen de
gedachte om een deel van de polder-
gronden te verkopen. Haar bezwaren
kwamen hierop neer, dat het gevaar
van bedrijfssplitsing zou ontstaan,
dat uiteindelijk in vele gevallen een
situatie zou ontstaan, waarbij de
eigendom en het gebruiksrecht niet
in handen zijn van dezelfde persoon
en dat verkoop financiële nadelen
voor de staat met zich zou meebren
gen. Haar argumenten hebben de
meerderheid van de Kamer niet kun
nen overtuigen. In de eerste plaats
niet, omdat maatregelen mogelijk ge
acht werden, waardoor ongewenste
splitsingen voorkomen zouden kun
nen worden. In de tweede plaats niet,
omdat ook pachters van particuliere
gronden voldoende beschermd zijn,
dank zij de pachtwetgeving. En in
de derde plaats niet, omdat het in de
grond geïnvesteerde staatskapitaal
bij vrijmaking en andere aanwending
een groter rendement bij minder ri
sico op zou leveren.
Dit alles tegen elkaar afwegende is er
zakelijft gezien geen enkel overwegend
bezwaar legen uitgifte van althans een
deel van de nieuwgewonnen grond in
particuliere eigendom. Daarom is het
al eszins redelijk, dat hiertoe de moge
lijkheid wordt geopend voor boeren, die
tengevolge van stadsuitbreiding, open
bare werken en herverkaveling ter ver-
hn!frvTÜi -Tfn de a§rarische structuur
hun bedrijf moeten opgeven. Tenslotte
is er nog een argument om niet alle
nieuwe gronden staatseigendom te la
ten. Uiteindelijk zou de staat dan eige
naar worden van een aanzienlijk deel van
ae cultuurgrond, tezamen uitmakende
een oppervlakte, welke enige flinke pro
vincies beslaat. En dat is behalve voor
socialisten en communisten een vooruit
zicht, dat allerminst aanlokkelijk is.
t
