Theologanten geconfronteerd
met het bedrijfsleven
Studie van menselijke
verhoudingen
Goede behandeling bindt werk
nemer aan de zaak
Nederlandse gevallenen kregen
erebegraafplaats in Oslo
Coördinatie geldinzamelingen
voor katholiek hoger onderwijs
Edward Gries (1843-1907)
i
Vader
is weer
geen
half mens
RENNIES
De Missie en de
internationale
w
hulp
Darius Milhaud vijfenzestig jaar
1
H
1
Van „Le groupe des sixde
vruchtbaarste componist
:fri^ n
Omgekomen in Noorwegen, Zweden, Finland
Kredietverlening aan
lagere overheid
St.-Radboudstichting steunt ook de
studentenwereld
Albert Heyn
Zestien oncliepwater-
mijnenvegers
Prinsessen op bezoek
Sir William Graigie
s overleden
Oppositie in Malakka
constitueert zich
VB
WOENSDAG 4 SEPTEMBER 1937
PAGINA 3
„We gaan kijken"
Werkt de arbeider aftleen
om geld?
Gevoelig voor
behandeling
Ned. Bank vraagt beperking
4 pet klanten-obligatielening 1957
naar de beurs
RECTIFICATIE
TOTALE SUBSIDIE VAN
ONGEVEER f 60.000
Subsidie naar behoefte
Hulp bij huisvesting
Kan geen eten zien - vergaat van de zuurbrand
tegen brandend
maagzuur
NTEGENZEGGELIJK is de
^componist Darius Milhaud 't
vruchtbaarste lid gebleken van
de groep „jongeren" Milhaud
heeft inmiddels vijfenzestig le
vensjaren achter de rug die
tijdens de eerste wereldoorlog on
der de naam van „Le Groupe des
Six' op het Franse muziekforum
verschenen.
Zijn gids
Tonale avonturen
Maatschappelijke bete
kenis van de Missie in
niet-westerse gebieden
I.
da'
of
'd«
Gil'
i oöi
yOS
een forum, waarin drie leden van de on
dernemingsraad en diecteur drs. N. Daal-
derop zitting hadden, geleid door de per
soneelschef, de heer Ducrot.
(Van onze Utrechtse redacteur)
Iteedr, tijdens zijn seminarie-opleiding dient de toekomstige priester met de
iaatschappij, waarin hij straks zijn zielzorglijke taak heeft te vervullen, in
b"raking te komen Een dergelijk geluid hoort men steeds meer als de voor-
lading tot het priesterschap in discussie komt.
tiih de moderne mens te begrijpen, dient de zielzorger ook iets van diens
^krniljeu af te weten, dat een stempel drukt op het persoonlijk leven. Dan
(,jn hij Zicj, beier een beeld vormen van de totale mens, voor wiens zielehei!
heeft te waken en krijgt hij begrip voor zijn moeilijkheden.
H het Groot-Seminarie Warmond worden daarom de lessen in sociologie
sch. bepaald tot het aangeven van enkele principes, volgens welke de maat-
L al>Pi} geordend moet zijn, maar klinkt nu en dan ook de stem van een
n hit de praktijk, die door zijn dagelijkse aanraking met het bedrijfsleven
te vertellen, boe deze beginselen in de praktijk worden toegepast.
,®én der secretarissen van de Alg. Kath.
eikgeversvereniging, de heer A. N. J.
w'hhuizen, kent door eigen ervaring in
gerfchiltende grote bedrijven en door een
\v ®Seld contact met ondernemingen,
men prijs stelt op zijn deskundig
'es. de grote waarde van een goed
tic ^neelsheleid. In menige les heeft hij
0 Warmondse theologanten verteld, wat
het goede menselijke verhoudingen in
ge hedrijf verstaan moet worden en het-
11 hiervoor wordt ondernomen.
^è'\aat ons eens ®aan kijken, hoe dat nu
ben ik is", was het verlangen van een
3 Paa'de werkgroep en zo trok een dezer
line n h«er Veenhuizen met zijn leer-
fa,gan naar de Koninklijke Metaalwaren-
bja,llek v/h J. N. Daalderop en Zn. te Tiel.
o0kU?riyk hadden de heren theologanten
bet langstelling Voor de fabricage van
trA hnodukt en waar het een bedrijf be-
30on Waar l"00 man werkt en per dag
den Verschillende artikelen gemaakt wor-
ge Was een rondwandeling door de uit-
Hrekte fabrieksgebouwen een nieu-
jnj,'abriek met een investering van 2
ai k?.en a'3 uitbreiding is in aanbouw
Qlizonder boeiend en interessant,
an de hand van een duidelijk schema
hei5 bezoekers duidelijk gemaakt, dat
va Sehele fabricage-proces volgens een
Vos' plan verloopt en moderne bedrijfs-
d€«r.lni> een perfecte organisatie veron-
]j s'clt, waarbij de verschillende afde
el i^n als raderen van een machine in
5.a?r grijpen,
apn a'le bewondering voor de technische
a baratuur concentreerde zich toch de
0 bdacht van de theologanten het meest
*ioh^e poai"e van de bier werkende mens,
afvragend, in hoeverre hij bij de ver
oorgevoerde mechanische arbeid nog
°}doening vindt in zijn taak, die soms
r'j eentonig lijkt.
^erkt hü uitsluitend voor geld of is hij
bewust met anderen een gemeen-
i «r - -
diensten bewijst? Weet de jongen of man
wel prctfies wat hij met de zo simpele
handeling maakt? Waarvoor het op zich
zelf zo onbetekenende plaatje of draadje
dient? Dat hii dit voorwerp zo goed mo
gelijk moet afleveren, omdat een bepaald
instrument of toestel pas goed werkt,
wanneer allf. onderdelen deugen?
Over deze vragen werd levendig gedis
cussieerd en men wist het te waarderen
als een jongen zei zijn baantje eerst ver
velend te hebben gevonden, maar niet
graag meer iets anders deed, omdat hij
door verkregen handigheid nu 40 pet. bo
ven zijn basisloon verdiende.
Is het lóón dus voor de arbeider de
voornaamste factor?
Deze en andere vragen werden aan een
nauwkeurige bestudering onderworpen in
De conclusie was, dat het loon wel een
voorname factor is, maar een goede be
handeling niet minder de arbeider aan
zijn bedrijf bindt. Vooral jonge mensen
zijn er erg gevoelig voor, dat zij in hun
waarde als mens worden erkend en recht
vaardig bejegend.
De arbeider is ook niet alleen uit op
hoger loon, zo was de algemene opvat
ting, om zich materieel wat meer te kun
nen veroorloven, maar ook om zich op
cultureel gebied door het bezoeken van
toneel of film te verrijken. Niet het minst
om zijn kinderen te laten studeren, want
de arbeider voelt heel goed, dat hoe ho
ger de arbeid gekwalificeerd is, des te
meer het geestelijk niveau stijgt, waarop
de mens als werker staat.
Gezien werd een zekere correlatie tus
sen werkmilieu en het gezinsleven, waar
bij men het goed achtte, dat de vrouwen
door een bezoek zo nu en dan aan de fa
briek, voor het werk van haar mannen
geïnteresseerd werden. In dit opzicht
heeft ook het bedrijf een taak met actieve
vorming.
Een interessant punt was de automa
tion, waarvoor de arbeidersklasse niet
bevreesd behoeft te zijn. De lichamelijke
inspanning wordt minder en er ontstaat
meer vrije tijd, waarop de arbeider ech
ter voorbereid moet worden. Vrijkomen
de arbeidskrachten in de industrie- om
dat machines de mens nog meer werk
uit handen gaan nemen, zullen zeker el
ders een plaats kunnen krijgen, waarbij
men alleen maar behoeft te denken aan
de uitbreiding van de dienstverlenende
sector.
De Warmondse theologanten voelden
zich door deze confrontatie met een be
langrijk en groot bedrijf zeer verrijkt en
van zijn kant was de heer Daalderop bij
zonder voldaan over deze wézenlijke be
langstelling van toekomstige zielzorgers
voor het bedrijfsleven.
De Nederlandsche Bank heeft te ken
nen gegeven dat zfj het onder de huidige
omstandigheden niet gewenst acht, dat de
in het register der kredietinstellingen in
geschreven kredietinstellingen haar kre
dietverlening aan de lagere overheid
(daaronder niet begrepen de Bank voor
Nederlandsche Gemeenten) uitbreiden.
Veeleer, aldus de Nederl. Bank, moeten
wij er op aandringen, dat zij er naar stre
ven die kredietverlening geleidelijk terug
te brengen tot het gemiddelde van de uit
staande bedragen per de uitimo's van de
corresponderende kalendermaanden van
de voorafgaande twee jaren. Wij hebben
hierbij het oog zo besluit het schrijven,
op de totaliteit van debetstanden in reke
ning-courant, verstrekte kasgeldleningen,
zowel voor langere als voor kortere ter
mijn, alsmede call- en call-fixe leningen.
In verband met de aanvraag tot beurs
notering te Amsterdam van de 4 pet
winstdelende klanten-obligatielening 1957
maximaal groot 5.000.000 ten laste van
Albert Heijn N.V. te Zaandam is een
prospectus verschenen met nadere toe
lichtingen. De pet. obligatielening is
verdeeld in obligaties aan toonder, elk
groot nominaal 50, waarvan telkens 20
obligaties kunnen worden omgewisseld in
1 obligatie aan toonder groot nominaal
1 000.
Het voordelig saldo exploitatierekening
over dc eerste vier maanden van 1957 be
draagt 2.858.000 tegen 9.646.387 voor
geheel 1956. Na afschrijvingen en interest
betaling bedraagt het saldo winst
980.000. Over geheel 1956 resteerde na
afschrijvingen van 4.94 miljoen, interest
ad 1.24 miljoen en reservering voor be
lastingen ad 1.18 miljoen een saldo
winst van 2-27 miljoen).
Door het wegvallen van een woord is
in het artikel gisteravond over „Tweede
Kamer en EEG-verdrag" de aanhef van
de zevende alinea geheel onjuist gewor
den. De betrokken zin moest luiden:
„Toch is het niet onmogelijk, dat men
zódanige voorbehouden maakt, dat zulk
afwijzend standpunt van onze part
ners, volgens hetwelk bekrachtiging,
onder voorbehoud gelijk staat met
verwerping, wellicht niet zou kunnen
worden volgehouden".
(Van onze Utrechtse redacteur)
Enige tijd ge-leden is onder auspiciën
van het Episcopaat, een stichting in het
leven geroepen, die zich de bevordering
der financiële belangen van het katholiek
hoger onderwijs in de meest uitgebreide
zin ten doel stelt. Het bureau van deze
stichting, genaamd Centraal Fonds voor
Katholiek Hoger Onderwijs, is gevevstigd
Koningslaan 24 te Utrecht.
Uiteraard werkt de stichting ten nauw
ste samen met de St.-Radboudstichting.
Tot de taak van de stichting behoort
mede het bevorderen en intensiveren van
de werkzaamheid van de bekende dioce
sane en parochiale universiteitscomité's.
De stichting treedt dus zeker niet in de
plaats van deze c-omité's, maar wil deze
de helpende hand reiken.
Het is ons bekend, dat de St.-Radboud
stichting voornemens is, vermoedelijk in
het begin van 1958, een reeds eerder ge-
De Koninklijke Marine hoeft opdracht
gegeven voor de bouw van lfc ondiep-
watermijnenve-gers. De vlagofficier ma
terieel, schout-bij-nacht W. J Kruys,
heeft de desbetreffende contracten uit
gereikt aan de directieleden van de
scheepswerven, die de mijnenvegers zul
len bouwen, te weten de werf „De
Noord" N.V. te Aiblasserdam, de Arn
hemse scheepswerven te Arnhem, en de
scheepswerf G. De Vries L-sntsch jr. te
Amsterdam.
De werf „De Noord" zal zes stuks voor
haar rekening nemen, waarbij he* eerste
schip, dat wordt afgeleverd, zal dienen
als prototype. De beide andere scheeps
werven zullen ieder vijf mijnenvegers
bouwen. Acht schepen worden gebouwd
voor Amerikaanse en acht voor Neder
landse rekening.
De schepen krijgen een waterverplaat
sing van ongeveer 200 ton. Zij zullen zo
veel mogelijk van hout worden gebouwd.
voerd overleg met de verschillende stu
dentenorganisaties te hervatten, teneinde
te komen tot een coördinatie van alle
geldinzamelingen ten behoeve van het ka
tholiek hoger onderwijs.
In dit verband is het niet onaardig met
enige cijfers aan te tonen, hoe zeer ook
studenten en hun verenigingen de steun
van de St.-Radboudstichting ondervinden,
omdat in de kring van katholieke afge
studeerden nog wel eens de klacht wordt
vernomen, dat de stichting voor hen niets
doet. Wanneer men de verschillende pos
ten, die wij even afzonderlijk zullen be
zien, tezamen rekent, blijkt, dat voor het
studiejaar de studenten-organisaties en
enkele fondsen, waaruit studenten indivi
dueel worden gesteund, in totaal een be
drag van zeker 60.000 zullen ontvangen
De verdeling van deze gelden geschiedt
•naar gelang de behoefte en na overleg
met de onderscheidene verenigingen. Alle
katholieke studentenverenigingen, behalve
die in Tilburg, waarvoor een afzonder
lijke regeling geldt, ontvingen reeds se
dert enige jaren 500.- voor het doen
houden van wetenschappelijke lezingen
en vorig jaar werd daarbij gevoegd een
bepaald bedrag ter vrije beschikking. Bo
vendien werd, behalve in Utrecht en Til
burg, een bedrag van 300.- beschikbaar
gesteld voor een theologische cursus.
2.- werd gegeven, waarna onlangs be
sloten is met het oog op de huisvestings
moeilijkheden van de verschillende ver
enigingen de steun, naarmate da nood, op
nieuw te vergroten.
Zo ontving het Collegium Studiesorum
Veritas Utrecht, dat zijn sociëteit nood
zakelijk moest uitbreiden de plechtige
inzegening geschiedt dinsdag 10 september
door de Aartsbisschop Z.H. Exc. Mgr. dr.
B. Alfrink aanvankelijk 2800.- meer
en ƒ3- voor elk Hd, voor het komende
studiejaar nog eens te verhogen met
2000.-, hetgeen dus neerkomt op een
basisbedrag van 5.500— Verder is aan
Veritas een lening verstrekt van 25.000.-
tegen een jaarlijkse rente van 5*/o.
St.-Thomas" in Amsterdam zal 1000.-
ontvangen, „Sanctus Virgilius" in Delft
3.300.-. „Albertus Magnus" in Groningen
1.800.- en „St.-Augustinus" in Leiden
300,-, terwijl al deze verenigingen ook
nog 3.- voor ieder lid krijgen.
Wat Tilburg betreft, de hier bestaande
studentenvereniging „St.-Olof' toucheert
telken jare een exploitatie-subsidie van
ƒ2.300.-. Verder is haar een bouwsubsidie
van 2.500- toegezegd, zodra zij met de
bouw van een nieuwe sociëteit begint.
Aan „Carolus Magnus" in Nijmegen
wordt jaarlijks 3000- geschonken voor
aflossing en rente van de hypotheek, die
op het Corpsgebouw rust. Ter beschik
king van de moderator komt 1.750.-
voor het lenigen van bijzondere noden
onder de studenten. Aan beurzen voor in
Nijmegen studerende Hongaren werd in
het afgelopen studiejaar 3.870- uitge
keerd, aan beurzen voor andere buiten
landse studenten 1.245. een bedrag van
1000 kwam ten goede aan onbemiddelde
studenten en tenslotte kreeg het curato
rium van de Nijmeegse universiteit nog
een bedrag om met behulp daarvan stu
dentenactiviteiten te stimuleren.
Tenslotte delen wij mee, dat de Unie
Katholieke Studentenverenigingen
*1
itC*® te vormen, die door gezamenlijke
banning aan de maatschappij nuttige
Op de begraafplaats „Vestre Gravlund"
te Oslo is gistermorgen een Nederlands
oorlogskerkhof geopend. De plechtigheid
begon in de kapel van deze begraafplaats,
waar vier leden van het garderegiment
een erewacht vormden bij de katafalk.
Dc Nederlandse ambassadeur in Oslo, jhr.
mr. M. P. M. van Karnebeck dankte de
Noorse staat en het gemeentebestuur van
Oslo namens zjjn landgenoten voor deze
erebegraafplaats. Hjj achtte het zeer be-
(angrjjk, dat de gevallenen nu een geza
menlijke rustplaats hebben gekregen.
De Noorse minister van defensie Nils
Handal herinnerde aan de strijd, die Ne
derland en Noorwegen tegen de gemeen
schappelijke vijand hebben gestreden.
„De handelsvloten van beide landen zijn
die strijd op leven en dood zonder aar
zelen ingegaan en daaruit is een altijd-
-x
durende vriendschap tussen Nederland en
Noorwegen ontstaan.
Wij hopen', aldus de minister, „dat de
nabestaanden zullen beseffen, dat hun
dierbaren in dit land bij vrienden rusten
De Noorse regering en het Noorse volk
beschouwen het als een eer, deze graven
te mogen verzorgen". Sommigen der ge
vallenen zijn nooit gevonden, maar de
minister vond het juist, dat ook hun na
men op deze begraafplaats zijn ver
eeuwigd.
Een der nabestaanden onthulde vervol
gens op de begraafplaats het door de Rot
terdamse beeldhouwer Cor van Kralingen
vervaardigde monument. Daarna werden
kransen gelegd door de Nederlandse am
bassadeurs te Oslo en Stockholm, door
minister Handal namens de Noorse rege
ring, door de heer Stranger namens de
gemeente Oslo en door mevr. H G. van
Anrooy-De Kampenaer, presidente van de
Ned. Oorlogsgravenstichting.
Twee geestelijken wijdden de, graven
der katholieke gevallenen en een veld
prediker sprak een kort gebed, waarna
het Noorse- en Nederlandse volkslied door
een Noors militair muziekkorps werden
gespeeld.
Op het oorlogskerkhof hebben 35 Ne
derlandse militairen en burgers, die in
de tweede wereldoorlog zijn omgekomen
en in Noorwegen, Zweden en Finland
tijdelijk begraven zijn geweest, hun laat
ste rustplaats gekregen.
Me H.M. de Koningin komt ook prin
ses Marijke zaterdag a.s. het Aalsmeerse
bloemenspel „Bloem en operette" in het
Olympisch Stadion te Amsterdam bij
wonen.
H.K.H. Prinses Irene zal op donderdag i
5 september een bezoek brengen aan
het garderegiment fuseliers „Prinses
Irene" te Vught. I
Rennies herstellen prompt 't evenwicht -
neutraliseren alle overtollig maagzuur
in een wip.
Op 't moment dat ge 'n Rennies neemt
en deze begint te smelten op de tong,
zakt de pijn. om na enkele minuten
geheel te verdwijnen.
Neem toch Rennies. Ze zijn zo gemak
kelijk in te nemen, zonder water of wat
ook, - gewoon laten smelten op de tong.
En helemaal niet nóór. Integendeel:
smakelijk èn onopvallend!
Eerstgenoemd basisbedrag is nog eens voor het komende studiejaar door de St-
verhoogd tot 700- waarna.ast voor elke Radboudstichting met 6.700- bedacht zal
aangesloten student nog een subsidie van worden.
^"og steeds is Edward Grieg de Noorse componist die zowel de
c°ncertliefhebber bekoort door zijn van Scandinavisch melancholie door-
tr°kken Pee r-G y n t-S uiten en Klavierconcert als de
klavierspeler door de intieme sfeer der Lyrische Stücke. De
Moeste pracht van het Noorse landschap en van de Noorse aard werd
S^emperd door de rust en sereniteit der fjorden, die van Stavanger in
^et bijzonder, waarin zijn levensdagen rustig vervlogen.
Sejjg William Graigie, een beroemde En-
Igt'o 'c°graaf, stierf maandag te Wat-
an'. ten zuidoosten van Oxford. Hij
jaar oud.
kort voor zijn
die 27 talen
dood werkte
kon spreken,
Sir
LctiCii tvuii ajju. cwci
ands-EngeJs woordenboek. Zijn
scl
-U°nair
''Olp i ^"^AO-JCiXlgc'la wuutucuuucn,
s?tsch'ii Ven heeft hij aan de studie van
.Sch n neen inj aan ue siuuic vctu
^o^de talen gewijd. Hij stelde een
van het Amerikaanse idioom
t Waarin hij bijv. het origine van
„hij wist te brengen tot de 17e eeuw.
as mede-uitgever van de Oxford
„ÖSmtionary.
i °Or j ns heeft Sir Graigie veel ge-daan
l?hcjs a studie van het Keltisch, het IJs-
Ua'ect candinavische, Friese en Schotse
en de oorsprong van het Ameri-
e Engels.
Twee linksgeoriënteerde partijen op Ma
lakka hebben een „nationaal Socialistisch
front" tegen de regering gevormd, zo is
gisteren bekendgemaakt. Het zijn de
Volkspartij, een overwegend Maleise or
ganisatie, en de Arbeiderspartij van Ma
lakka. die hoofdzakelijk Chinezen als le
den heeft
Een woordvoerder van de coalitie zeide,
dat het Front Malakka met de kolonie
Singapore wil verenigen, met alle socia
listische groeperingen buiten het land wil
samenwerken, volledige vrijheid op poli
tiek. sociaal en economisch gebied aan
de bevolking van Malakka wil verzeke
ren en dat het een sterke en rechtvaar
dige Socialistische staat wil opbouwen.
De twee partijen zijn niet in de wetge
vende Raad vertegenwoordigd.
Namen als Honegger, Poulenc, Auric,
Tailleferre en Durey rijzen hier als ster
ren aan de trans op, die veel licht in
onze muziekwereld hebben verspreid
Doch welke kwalificaties men ieder hun
ner moge toekennen, Milhaud bleek on
der hen de veelzijdigste en vruchtbaar
ste „muziekschepper te zijn. Daar staat
tegenover, dat zijn gemakkelijk en lenig
vloeiende muziekstroom weinig bedwon
gen werd in de bedding van een vast
vormenstramien. Gelijk Hindemith, die
men met recht een veelschrijver kan
noemen, gutst bij Milhaud een soort
lavastroom uit zijn zuidelijk-latijns en
joods gemoed met zulk een kracht, maar
ook met zulk een gemis aan zelfcon
trole dat men in zijn werken tussen
uitersten van oorspronkelijke inventies
en alledaagsheden geslingerd wordt. Het
is voor deze figuur dan ook bijzonder
heilzaam geweest zijn levensweg te zien
doorkruist door een universeel-literair
talent als Paul Claudel.
rktü
CLAUDEL werd vanaf de jaren 1911
Milhauds gids in het domein van
het klassiek-Grieks drama. Claudel
schiep met name van Aischylos' Orestes
een prachtige Franse versie en Milhaud
volgde onmiddellijk dit voetspoor door
de trilogie van dit drama: Les Choépho-
res, Agamemnon en Les Euménides, tot
DARIUS MILHAUD
een schier ongeëvenaard muzikaal mo
nument om te scheppen.
Ook hier weer openbaren zich uiter
sten van een bijna chaotische klankvoor
stelling èn vindingen van volstrekte oor
spronkelijkheid. Het slot b.v. van de
Choéphores is van dit laatste in al zijn
beknoptheid een luisterrijk voorbeeld.
Hier voor het eerst laat een componis:
het ritmisch-gedeclameerde woord sa
mengaan met louter slaginstrumenten
en we' jp een moment waar drie grote
rampen alle liriek of melodiek in dit
drama hebben doen verstommen. Ver
gelijken we deze dramatische vorm met
het verstijfde recitatief der oude orato
ria dan staat men vol bewondering voor
zulk een muzikale inventie.
Parallel met deze monumentale ver
beelding staat een Amerikaanse trilogie
als Christoph Colamb voor koor, toneel
en cinematografie, waarvoor eveneens
Claudel de tekst schreef (1928), welke
later nog aangevuld werd door Juarez
et Maximilien (1930) en Simon Bolivar
(1943).
HET verwondert ons dan niet dat
Claudel in 1917 bij zijn benoeming
tot Frans ambassadeur in Brazi
lië, Milhaud als secretaris engageerde
Brazilië is voor Milhaud een bron van
nieuwe begeestering geworden waarvan
de serie pianostukken Sandador do Bra
zil een universele bekendheid hebben
verworven. Hier is de vorm nl. dusda
nig geserreerd door tango-ritmen dat de
componist bij voorbaat tot beperking of
geslotenheid van vorm wordt gedwon
gen. Ondanks de uniformiteit van het
grond gegeven, wist hij bier een bewon
derenswaardige veelvuldigheid van me
lodiek tentoon te spreiden, welke met
een welluidende pianoklank hand in
hand gaat.
Bitonaliteit vond hier op een alleszins
aannemelijke wijze een der eerste toe
passingen. Aan harmonische of tonale
avonturen heeft het deze componist
nimmer ontbroken, maar, gelijk het zijn
spontane-improviserende aard is, het
was meer avontuur da# overleg en de
blijvende waarde ligt in het duister der
toekomst verscholen. A] zijn muziek we
melt zodoende kaleidoscopisch dooreen
al brandt voortdurend in dit kleuren
gamma een méditerranees zonlicht. Zijn
Suites provengales voor orkest waar
van Capitol zo juist een prachtige gram-
m-ofoonopname heeft gemaakt met het
„Concerte Arts Orchestra" ademen
geheel de zuidelijke geest van Aix-en-
Provence waar Milhauds wieg eens
stond.
Helaas is de fysieke toestand van de
ze muziekschepper de laatste jaren van
dien aard hij wordt in een invalide
wagentje op de Parijse boulevards voort
gereden dat van hem weinig creatief
werk meer te verwachten is. Doch zijn
catalogus is dan ook op 65-jarige leef
tijd vol!
M. M
•ET vraagstuk van de hulp aan
de niét-westerse gebieden houdt
de publieke opinie in ons land
meer en meer bezig en krijgt ook
onder de katholieken in groeiende
mate de aandacht die het verdient.
Deze belangstellingsgroei onder de
katholieken verloopt evenwel niet
unisono, hetgeen, naar wij hopen, de
daadwerkelijke belangstelling voor
deze problematiek slechts meer zal
prikkelen. Met name is er rond de
activiteiten van de Nederlandse Or
ganisatie voor Internationale Bijstand
(NOVIB) een polemiek ontstaan, die
overigens aansluit op eerdere scher
mutselingen rond hetzelfde onder
werp.
In „De Tijd" van 14 augustus jl.
heeft mr. K. van Rijckeyorsel in een
artikel „Ons Missiethuisfront" be
toogd, een en ander naar aanleiding
van de financiële hulp die de NOVIB
van het gehele Nederlandse volk
vraagt (1 pet-actie: Daadwerkelijke
Gerechtigheid, hulpprojecten voor de
Soedan, Marokko, Griekenland enz.),
dat de katholieken de internationale
solidariteit op een andere „oneindig
veel betere, tevens financieel veel
doelmatiger wijze kunnen bevorde
ren door hun steun te geven aan onze
8000 in de missie zonder enige be
staanszekerheid en zonder enigerlei
eigenbaat werkende priesters en reli
gieuzen". Het betoog van mr. Van
Rijckevorsel verkreeg in „De Tijd"
van 22 augustus jl. versterking van
een artikel van pater Ed. Baneke
C.ss.R., de provicaris van de missie in
Suriname, die van ganser harte instemt
met de conclusie van mr. Van Rijcke
vorsel, dat wij onze krachten niet
moeten versnipperen.
Tegen deze zienswijze, die overi
gens reeds enige jaren met kracht zo
wel binnen als buiten Nederland is
vertolkt door prof. Zeegers, de initia
tiefnemer van het „Kardinaal van
Rossum Instituut", heeft „Het Binnen
hof" gemeend enige bezwaren te moe
ten formuleren. Het blad is het eens
met mr. Van Rijckevorsel „dat de
Kerk en haar missionarissen de eerste
en belangrijkste pioniers zijn geweest
bij het tot beschaving en ontwikke
ling brengen van de achtergebleven
gebieden". „Het Binnenhof" voelt
overigens niets „voor de beweringen
van lieden, die ten onrechte menen
de wijsheid in pacht te hebben, als
zou het werk van missie en zending in
feite toch niet meer dan lapwerk zijn".
Hieraan voegt de schrijver in „Het
Binnenhof" echter toe: „Maar we kun
nen evenmin voorbijgaan aan het feit,
dat het instituut der lekenmissionaris
sen en het is van zeer ondergeschikt
belang nu vast te stellen door welke
oorzaken) te laat op gang gekomen is,
zodat missionarissen en zendelingen,
tegen wil en dank, bepaalde aspecten
aan de emancipatie der achtergeble
ven volkeren onvoldoende hebben
kunnen behartigen". Deze vaststelling
levert in feite „Het Binnenhof" een
argument voor het bepleiten van een
medewerking van katholieken aan de
acties van de NOVIB, van welke ac
ties het blad klaarblijkelijk verwacht,
dat deze de emancipatie der niet-
westerse volkeren wel zullen bevor
deren.
Het artikel van mr. Van Rijckevor
sel heeft inmiddels ook een reactie
ontlokt aan pater S. Jelsma M.S.C.,
een van de initiatiefnemers bij de op
richting van de NOVIB en lid van het
bestuur („De Tijd" 28 augustus jl.). Na
een citaat uit de bekende rede van
Z. H. de Paus voor de vergadering
van Pax Romana, waarin de H. Vader
het als wenselijk uitspreekt, dat de
katholieken hun medewerking geven
„aan alle instellingen die in theorie
en praktijk de gegevens der natuur
wet eerbiedigen", meent pater Jelsma,
dat geen enkele regel van het artikel
van mr. Van Rijckevorsel en geen
woord uit het artikel van pater Ba
neke zich zelfs maar tot de helft ver
heft van de hoogte van deze pauselijke
visie. Pater Jelsma noemt dit naar
het ons voorkomt nogal akelig over
haast een „in wezen afschuwelijk
tekort". Naast enkele opmerkingen
over de zienswijze van „Het Binnen
hof" willen wij in de loop van deze
beschouwingen ook aandacht wijden
aan de o.i. voor kritiek vatbare wijze,
waarop door pater Jelsma wordt ge
tracht zijn standpunt met uitspraken
van het kerkelijk gezag kracht bij te
zetten.
IJ zijn de mening toegedaan, dat
de o.i. niet voldoende genuan
ceerde voorstelling van zaken
door „Het Binnenhof" kan leiden tot
een ernstig misverstand en bovendien
de opinie onder de niet-katholieken
ten aanzien van de sociale en cultu
rele betekenis van missie en zending
niet nplaten zal ongunstig te beïn
vloeden.
Vooreerst: wanneer men consta
teert, dat de activiteiten van de leken
missionarissen en lekenhelpers te laat
op gang zijn gekomen, zal men de
kwalificatie „te laat" op zijn minst
wel nader mogen motiveren. Men kan
immers vragen: te laat in vergelijking
met anderen of in vergelijking met de
noden? Kan „Het Binnenhof" naast
missie en zending andere particuliere
activiteiten aanwijzen, die vóór de
laatste wereldoorlog continu gericht
waren op de sociale en culturele ver
heffing van de niet-westerse landen?
Wij mogen er hier misschien terloops
wel aan herinneren, dat in kringen,
die thans gelukkig óók het in
ternationaal altruïsme ontdekt heb
ben. nog niet zo lang geleden missie
en zending als de vooruitgeschoven
posten van koloniale activiteiten wer
den beschouwd. Men koesterde in be
paalde politieke kringen zelfs de hoop,
dat de dekolonisatie de problemen der
niet-westerse volkeren vanzelf zou
oplossen!
Maar, zou men verder kunnen op
werpen, kunnen in eigen kring de
katholieken zich niet de vraag
stellen of zij zelf niet eerder
deskundige lekenhulp aan de mis
sie hadden moeten geven? Wij ge
loven dat er in dit opzicht voor zelf
verwijt geen reden is.
De hulp van de technisch deskun
dige leek is thans in de missie nodig,
omdat de inplanting van de Kerk in
een aantal missielanden het stadium
heeft bereikt, waarin de sociale en
culturele emancipatie van de inheem
se katholieke gemeenschappen een
technisch-deskundige hulp vraagt, die
voor een groot deel door leken kan
en moet worden gegeven. Voorlopig
nog door uitheemse, door westerse
leken; daardoor ook zo spoedig mo
gelijk door inheemse lekenkrachten.
Wat tot nu toe is gedaan door missie
en zending, meestal zonder steun van
de koloniale overheid, vaak ook met
haar tegenwerking, betekent een
machtig stuk sociale en culturele ver
heffing. Het is in het belang van de
niet-westerse volkeren, dat dit werk
van missie en zending wordt voort
gezet, d.w.z. in alle opzichten wordt
getransponeerd op het vlak van de ac
tuele maatschappelijke behoeften.
Dit vraagt het uiterste van de ka
tholieke financiële inspanningen, van
het katholiek organisatorisch vermo
gen en van onze intellectuele capaci
teit. Naar onze overtuiging zijn wij
hier niet te laat. Maar wanneer wij
thans niet het uiterste doen, zullen
wij historisch onze roeping niet heb
ben begrepen.
Het principiële gevaar, waarin de
huidige ontwikkeling van het sociale
en culturele emancipatiewerk van de
missie, resp. van de inheemse christe
lijke gemeenschappen verkeert, is het
in de hand werken door de katho
lieken van een lapidair oordeel, dat
dit emancipatiewerk door zijn beper
king niet in staat is de fundamentele
problematiek van de niet-westerse ge
bieden in zijn volledige omvang op
te lossen, zodat de katholieken zich
in hun missionaire activiteiten maar
zouden moeten beperken tot traditio
nele werkzaamheden, doch daarnaast
alle verdere steun dienen te ge
ven aan de neutrale ontwikke
lingsprojecten van intergouverne
mentele organen, van nationale
overheden en omvangrijke particu
liere organisaties als b.v. de NOVIB,
die deze oplossing wel zouden kunnen
bereiken.
Een dergelijk algemeen standpunt
verliest een aantal distincties uit het
oog, die juist operationeel zulke be
langrijke consequenties vertonen. Het
vraagstuk der ontwikkeling der niet-
westerse gebieden wordt daardoor ge
simplificeerd op een wijze, die naar
onze mening niet houdbaar is Wij
hopen dit in een volgend artikel na
der te adstrueren.
