van de Franse
pacificatie
Wie spreekt
de waarheid
in
Algerije
over Algerije?
G
0m
ruit i
Red ame-deskundigen moeten
anders doen dan gewoonlijk
„Nous avons trop vu\ zeggen ze
Vreemde branden in "V redestein-
rubberfabriek te Den Haag
Binnen enkele uren sloegen op vijf plaatsen
de vlammen omhoog
niojes
U». fc* -
Hongaarse vluchte
lingen tot de regering
Verzachting noodmaat
regelen op Cyprus
De Tunesisch-Algerijnse
grens
uibijijmiïj
DONDERDAG 12 SEPTEMBER 1957
F AGIN A 5
j 4
De SAS-kapitein, die mij
mooi gesproken. Er had ee
De kinderen van een
inheemse burgemeester
in een dorp
waar de pacificatie
succesvol was
zijn buitenpost ontving, had
accent van sterke overtuiging
in zijn stem geklonken, toen hij sprak over het nieuwe Al
gerije, dat opgebouwd moest worden, over de scholen, de
goedkope woningen, de hospitalen, de werkverschaffings
projecten, die gecreëerd moesten worden en waarmede hier,
in dit kleine bergdorp, een begin werd gemaakt.
De bevolking ziet hoe wij ons best doen. Zij waardeert ons
'werk. Zij weet, dat de aanwezigheid van Frankrijk vrede
betekent, dat het FLN ellende en chaos betekent
In naam van ffe
mensheid
Niet anti-Frans, maar-
Het drama van Algerijë
Dorpen... dorpen...
reeltje te bekijken) zo lang onbe
graven bleef liggen. „O, dat is al
leen maar voor een ogenblik, totdat
er politiefoto's van hem gemaakt
zijn", zegt hij. Zoals ik dat altijd doe,
stel ik even later dezelfde vraag aan
een andere Franse functionaris. Hij
antwoordt mij, dat de familie van de
dode nog steeds niet is komen op
dagen om hem te begraven. Als ik
tenslotte aan een derde functionaris
de vraag stel, antwoordt deze met
een verontschuldigend gebaar: „Wat
wilt u? Dat zijn nu eenmaal de or
ders. Wij moeten die man hier als
afschrikwekkend voorbeeld ten toon
stellen
Drie fellagha's, vijf,
twaalf, dertigduizend...
DERDE KL.M.-VICKERS
VISCOUNT GEDOOPT
Plechtigheid in Kopenhagen
Als écu schaap. 4
Een matig mens
A
m -.a.
Ploegers naar Amerika
4
INDRUKKEN
UIT EEN
OPSTANDIG LAND
I!
De dode fellagha
Half verbrande kranten
Hii'.'/iV':
igén. De tijd voor J
er, ten aanzien van
l,r^e„n7,^Wc,e. Z.«l I» i« VT-g.
Verantwoordelijkheid j
j! Wedstrijdpremies
Reclame en T.V.
Weddenschap
Buy-ology
DESCHADUW
De SAS-kapitein zegt ongeveer de
zelfde dingen, die in de steden, in Al-
giers en Constantine en Oran en zelfs
in de dorpen overal als slagzinnen en
in aanplakbiljetten op de muren ge
kalkt zijn. De dikke burgemeester,
die in dit dorp al spoedig na het ves
tigen van de SAS werd geïnstalleerd,
knikt met een diep ernstig en plechtig
gezicht almaar „ja, ja", bij ieder
woord, dat de kapitein spreekt. Als
ik hem enkele vragen stel, kijkt hij
eerst weifelend naar de SAS-officier,
die dan meestal in zijn plaats ant
woordt. Er is weinjg twijfel over wie
in dit dorp de baas is: de SAS-otficier
of „monsieur le maire"
Later verneem ik, dat de dikke bur
gemeester in het kader van dit dorp
de inheemse dorpen zoals trouwens
de inheemse bevolking in het alge
meen zijn straatarm een der rijkste
mannen is. Ook in andere dorpen heb
ik ditzelfde verschijnsel geconstateerd.
Acht hij zijn rijkdom - hoe betrek
kelijk die waarschijnlijk ook is bi.)
de Fransen veilig voor de afpersing
van het FLN? Of is hij. zoals de Fran-
sen mii verzekeren, werkelijk 3ie ide-
alist, die gelooft in het betere morgen
van een hartelijke Frans-Algerijnse sa
menwerking? In alle geval heeft hij
op het ogenblik weinig andere keus
meer dan voortgaan op de eenmaal in
geslagen weg. Hij zit in de boot en
hij kan er niet meer uit, want door
zijn burgemeestersambt te aanvaar
den is hij bij het FLN als „collabora
teur" geregistreerd. Er zijn verschil
lende mislukte aanslagen op hem ge
pleegd. Zijn oudste zoon is bij wijze
van represaille door het FLN veT~
moord en met de dreigbrieven, die
hij heeft ontvangen zou hij een kamer
kunnen behangen. Nee, deze burge
meester, die hier puffend in de warmte
van de gloeiende sirocco (hete wind,
typisch voor bepaalde streken in N.
Afrika), die over het land blaast,
deelneemt aan onze rondgang langs de
school en het gemeentehuis in aan
bouw, is niet te benijden. Hij moet of-
wel een zeer moedig man zijn ofwel
een zeer bang man
Maar wat hier van zij, is het met
waar, dat tenminste de Fransen hier
een schitterend werk verrichten.
PF
Een schaduw maakt zich los van
achter een groepje bomen als ikla
ter, helemaal alleen (mijn chauifenr
en het escorte zijn toevallig nog nlct
bij de hand) terugga naar miin auto,
die daar geparkeerd staat. Een Mo
hammedaan. lang en mager, tamelijk
oud al, komt behoedzaam naar poren.
,.Au non de l'humanité" zegt h:j op
zachte, bezwerende toon. „je veux te
parler.... Jij bent buitenlands jour
nalistIk heb gehoord wat ze alle
maal verteld hebben. Scholen en hui
zen zullen ze uit de grond stampen,
ze zullen de werkloosheid doen ver
dwijnen. Geloof je het zelf?Heb
je misschien ook de branden gezien
overal langs de weg toen je hier naar
toe kwam? Het is het FLN dat dit
doet, zeggen ze.... Maar het is niet
het FLN, het zijn de Fransen, die hier
overal het land en de schamele oogst
van de mensen in brand steken. Ieder
een hier in de streek weet dat. Het is
een systematische politiek van collec
tieve represailles en van uithongeren
Dat is nu wat wij hier een „verdel
gingsoorlog" noemen.... In naam van
de mensheid, ik vraag je, is zoiets ge
oorloofd? Kun je zoiets goedprater.?
Durf jij dat te verzwijgen in je
krant
Nee, ik verzwijg niet in mijn krant
wat deze eenvoudige man, die mij tu
toyeerde omdat hij dacht dat dat zo
hoort, mij gezegd heeft, wat Mental
len anderen van zijn „broeders" zoals
hij zijn geloofsgenoten noemt, mij op
tientallen andere plaatsen verteld heb
ben, wat tallozen van zijn „broeders"
overal in heel Algerije aan alle buiten
landse journalisten vertellen: dat de
„pacificatie" nog een tweede gezicht
heeft, dat minder goed past irr net in
drukwekkende en hoogdravende jar
gon van de Franse propaganda.
De man, die mij zojuist „au nom
de l'humanité" (dat zei hij letterlijk)
aansprak, en die één lange aanklacht
uitsprak tegen de zojuist geciteerde cn
andere hier niet te noemen ontole-
rabele methoden van het Franse leger,
was in wezen niet anti-Frans. Hij was,
naar hij mij vertelde, ook geen hand
langer van het FLN, dat hij, naar hij
zeide, wantrouwde, maar dat hem vol
strekt ongemoeid liet. Hij had in de
laatste wereldoorlog, zoals zijn va
der in de eerste wereldoorlog en zoals
zo velen van zijn „broedersvoor
Frankrijk gevochten. Hij had Frank
rijk loyaal gediend, was zelfs „mutilé
de guerre". Hij had au fond ook nim
mer, naar hij zeide, geloofd in de na
tionalistische leuzen of in de „onaf
hankelijkheid" van Algerije, zoals die
door het FLN gereclameerd wordt.
Maar hij kwam in opstand tegen wat
Frankrijk hem en zijn „broeders" in
deze laatste twee, drie jaren had aan
gedaan. Hij kon, zoals hij mij ver-
«tra
v».
•:<v, -•••
klaarde, niet lezen en niet schrijven
(er is ontstellend veel analfabetisme in
Algerijë, ik heb mij laten vertellen,
dat 80 pet van de inheemse bevolking
niet kan lezen of schrijven) maar hij
begreep zeer goed wat de invloed van
de pers was en hij formuleerde, en
passant, een beginsel van journalis
tieke beroepsethiek, waardoor hij mi.i
versteld deed staan. „Toi, qui écris
dans les journaux, t'as une mission
de prophéte.... Jij moet de mensen
onderwijzen, hun leren wat waarheid
en leugen is...." Dat zei hij letterlijk.
Ik was diep getroffen. Het was niet
de eerste maal, dat een inheemse Al
gerijn mij aansprak en mij, al was het
misschien ook op minder verheven
manier, soortgelijke dingen zei. Het
zou ook niet de laatste maal zPn.
Soms is de taak van een jpui naast
erg moeilijk. Wie sprak de waarheid:
de talloze nobele en idealistische Fran
sen, die hier met een hoog besef van
plicht en menselijkheid aan het werk
zijn, of de eenvoudige Mohammedaan,
die in een heilige verontwaardiging een
aanklacht verheft?
Dit is het eeuwigheidselement, dat
ik gevonden heb in het huidige door
de opstand verscheurde Algerije: te
midden van de vredesproclamaties van
de Fransen, in de schaduw van de
scholen, de huizen, de hospitalen, die
zij nu, vooral in het jongste verleden,
zijn begonnen te bouwen in de scha
duw van dit alles zal zich steeds weel
de gestalte aftekenen van een man, van
talloze Algerijnse mannen, die beschul
digen, die niet meer geloven, die scep
tisch zijn. „Nous avons trop vu", zeg
gen zij. Zij hebben alle vertrouwen
verloren.
Dit is het drama van Algerijë.
Veel dorpen heb ik in het „gepacifi
ceerde" (te pacificeren?) Algerijë ge
zien, dorpen aan de voet van het At
las-gebergte, dorpen in de bergen van
Kabylië of van Aurès. Soms hielden
De SAS-officier had mij eerder ver
teld, dat dit dorp drie fellagha's had.
Ik heb steeds verbaasd gestaan over
de punctualiteit, waarmede men in de
diverse dorpen onmiddellijk weet te
vertellen: hier zijn drie fellagha's, hier
vijf, hier twaalf. Het is mogelijk, dat
men dit weet door de bevolkingsregis- f
ters, die men bezig is op te bouwen, 4
Men kent dan degenen, die zich
hebben gemeld om te worden
schreven en een identiteitskaart
len, denk ik. Maar dit kan slechts gei
den voor de „gepacificeerde" gebir
den, niet voor de „zones interdites
Toch zou men op deze wijze wel onge
veer moeten weten hoeveel opstande
lingen d.w.z. „officiële" rebellen, die
wapens dragen er ten naaste bij in
geheel Algerije zijn. De residerende m.-
mster, de heer Lacoste, geeft, geloof
ik, het cijfer van 30.000. Volgens de
zelfde minister worden er de laatste r
tijd 800 per week gedood. 4
Minister Lacoste is, tenminste in zijn j
publieke verklaringen, een onveroeter- f
lijke optimist. Lang, heel lang geleden f
al sprak hij verschillende malen over
„le dernier quart d'heure", dat fameuze
„laatste kwartiertje" van de opstand,
dat aangebroken zou zijn. Ik heb niet
de minste reden om te betwijfelen, dat
er op het ogenblik inderdaad 800 op
standelingen per week onschadelijk
worden gemaakt. Gezien de moderne
wapens en de helikopters en vliegtui
gen, die de Fransen bij de strijd in
schakelen, moet dat werkelijk niet zo n
kunst zijn. Maar dan vraag ik mij toch
wel af of er werkelijk maar 30.000 op
standelingen échte, gewapende op
standelingen in dit land zijn.
Maar hier, in dit dorp, is natuurlijk
wel alle reden tot optimisme. Een derde f
deel, ofwel 33,33 pet van alle opstande- f
lin-gen in deze sector is hier immers 4
in één nacht gisternacht onscba- 4
delijk gemaakt, en wel door de plaat- 4
selijke bevolking, die loyaal is aan
Frankrijk. Allen, zonder één uitzonde
waren deze opstandelingen ge-
:h niet 4
inge- 4
te ha- j)
lts gei- 4
gebie- 4
rdites".
1 onee-
Namens de Nederlandse afdeling van-
de federatie van Hongaarse vluchtelin
gen heeft de heer Paul Zoltan, voorzitter
dezer afdeling, aan de minister-presi
dent, dr. W Drees, een adres aangebo
den.'In dit adres, dat door de minister
president persoonlijk in ontvangst wei d
genomen, wordt aan de Nederlandse
regering verzocht om in de algemene
vergadering van de Verenigde Naties,
die vandaag is begonnen, met kracht te
willen opkomen voor de vrijheid en het
recht van het Hongaarse volk. Teven®
wordt in dit adres dank uitgesproken
voor hetgeen de Nederlandse regering
tot dusver voor het Hongaarse volk heeftl
gedaan.
De derde nieuwe Vickers Viscount-
machine, die de K.L.M. van de serie van
bestelde toestellen heeft ontvangen, de
PH-VIC „Ellehammer", is vanmiddag in
aanwezigheid van Prins Axel en talloze
andere Deense genodigden op het vlieg
veld Kastrup bij Kopenhagen officieel ge
doopt door de zoon van de bekende Deen
se luchtvaartpionier, ir. Hans Elleham
mer.
Daarmede is de uitvoering van het plan
voortgezet alle negen toestellen te noe
men naar luchtvaartpioniers uit de gehele
wereld.
De Britse gouverneur van Cyprus, veld
maarschalk Sir John Harding, heeft gis
teren een verdere verzachting van de
wetten tegen het optreden der Cyprische
verzetslieden bekendgemaakt.
Tot nu toe werden personen, die on
wettig in het bezit van vuurwapens wer
den aangetroffen, ter docd veroordeeld.
De straf voor dit misdrijf wordt thans le
venslange gevangenisstraf.
De rechter moest tot nu toe over ver
zetslieden, die met vuurwapens hadden
geschoten of bommen hadden geworpen,
het doodvonnis uitspreken. In het vervolg
zal hij ook een mildere straf kunnen op
leggen.
Te Tunis is gisteren van welingelichte
zijde vernomen, dat president Habib
Boerguiba gisteren bii de Franse ambas
sadeur George Gorse heeft geprotesteerd
tegen het oversteken van de Algervms-
Tunesische grens door Franse militaire
eenheden, hetgeen volgens de president
..vrijwel elke dag" zooi geschieden.
Hij verklaarde, dat Tunesie de o
schendbaarheid van zijn grenzen
alle middelen en zo nodig met wapet^
geweld", zal verdedigen en dat het eve
tu-eel ook een beroep op de international
organisaties zal doen.
de
wij halt in een dorp, bezochten waren aeZe of
plaatselijke SAS-officier en de ^houl wone misdadigers.
en de huizen en het gemeentehuis m ofwel.... ofwel.... zou het mis-
aanbouw. Bijna altijd vonden wn een schien kunnen zijn, dat deze fellagha
zwijgende bevolking en een inheemse _edood is door een lid van een vijan-
burgemeester, die al niet veel wei- g familie op grond van een oude
sprekender was en die zich zich.baar vete, -^ant familieveten en de wet
onbehaaglijk voelde. Door nog meer j00g om 00gj tand om tanf"
dorpen zijn wij zonder te stoppen heen- hier een dijna sacrale traditie, voor
gereden, langs de eindeloze rijen man- onder <je Berbers van het Kabylische
nen in smerige boernoezen, die m de bergland. soms wordt de taak van de
hete zon van de dag werkeloos langs Fransen hierdoor wel eens verlicht
de weg zitten, triest beeld van de meest (Wordt vervolgd)
schrijnende sociale kwaal, waardoor ait
land evenals het gehele Midden-
Oosten is aangevreten.
Altijd waren de wegen gevaarlijk.
Zeldzaam zijn de streken, waar men
kan rijden zonder escorte en zonder
Een kudde schapen liep te grazen in
een alpenweide in de streek van Sion. i
Rust, klingelende klokjes, mooie verge-
zichtenen tóch moet zo'n schaap
ergens van schrikken. Het stomme dier f
sprong zo maar over een ravijnrand f
heen, de peilloze diepte in. We zeiden, f
dat het een kudde was, die liep te gra- f
zen en het kudde-instinct ontbrak ook 4
niet. Want nauwelijks had het eerste 4
schaap de dodende sprong gemaakt, of 4
er volgde er nog een, en nóg een, ver- 4
schillende andere, totdat praktisch alle
schapen van de 260 te pletter waren ge-
vallen op de uitstekende rots-punten,
diep beneden. Als één schaap over de
dam is J
Het schijnt een vochtige boel te zijn in
San Fransisco, de grote havenplaats aan a
de westkust van de States, de poort naar
de Pacific en alles wat daar achter ligt.
Het alcoholverbruik per hoofd van de
bevolking van Frisco is namelijk drie en
een half maal zo groot als het gemid- F
delde verbruik in de V.S. F
In Groningen bestaat het Ploegcomite
Nederland, uitgaande van de boerenor-
ganisaties. In april van dit jaar hebben, t
na gehouden wedstrijden in het ploegen,
twee ploegers zich de bekwaamsten in 4
dit diepgaande vak getoond: Wirnde
Lint uit Zevenbergsehoek en A. van Dij-
ke uit 's Heer-Arendskefke. Ze krij-
gen nu loon naar werken. Vandaag zijn
ze in het vliegtuig naar Amerika ge
stapt, om 19 en 20 september in Peebles
(Ohio) de mouwen op te stropen, om
zich te meten met de kampioenploegers
uit andere landen En wie weet, mis
schien komt een van hen als wereld
kampioen terug.
De officieren op bovenstaande foto zijn lwec pacificators
beiden SAS-officieren die wij „ergens in Zuid-Kabyhe hebben
OlltlTbOfZt.
De officier op de achtergrond oefent tegelijkertijd de functies uit van
.sous-préfêt" en van coordinator der diverse_Guigwet
gevestigde SAS. Het doet weinig terzake, dat hy
heet. Belangrijker is het misschien te zeggen,, dat hij een yer rusUg
man van rond de vijftig is, die men zich eigenlijk beter met
om zich heen kan voorstellen dan als militair en civiel bevelhebber
op een der gevaarlijkste posten in Algerije. Hy heeft voojften.fe
campagne in Indo-China meegemaakt en hij is nu al bijna drie jaai
Hifisgetn fantast en geen fanaticus, maar een bezadigd, evenwichtig
en wijs mens, van wie ik zou durven zweren, dat hv nooit van zi n
leven één enkele leugen verteld heeft. Hy is iemand, aie een huizen
hoog respect afdwingt en die overtuigt. Hij is de incarnatie van de
honnête homme". Hij dwingt geloof af in zijn zending en in die van
Zoals deze kolonel Guiguet, zo hebben wij vele andere Franse offi
cieren in Algerije ontmoet. De kapitein, die op de voorgrond ovde
foto staat, is'één van hen. Het zijn mensen, wier naam, denk ik nooit
in de kranten vermeld wordt, maar men mag hen, zonder zich aan
overdrijving schuldig te maken ongetwijfeld waarlijke helden noemen.
En het zijn vaak mannen als dezen, die juist door de invloed, die zij
snel weten te winnen, vaak het eerste doelwit zyn van het FLN^
G. ti.
machinepistolen op de vloer van de
wagen. Verschillende malen beleefde
men een kritiek moment, bijv. als men
reed op een weg, waar de vorige dag
een „accrochage" (schermutseling) had
plaats gevonden, waaraan niet minder
dan 133 rebellen hadden deelgenomen.
Een stilstaande (naar later bleek de
fecte) auto op de weg of een schare
vogels, die opeens wegvlogen, Konden
wijzen op een hinderlaag. Dan stopte
het kleine konvooi en een geblindeerde
wagen van het escorte trok op ver- f
kenning uit, terwijl in de achtergeble- 4
ven auto's niemand meer iets zei en 4
iedereen zijn wapen omklemd hield. 4
Maar er is nooit iets gebeurd. Ik heb
nóóit een fellagha in actie gezien. Voor
zover ik weet tenminste.
In een van de dorpen waar wij halt f
gehouden hebben was de vorige nacht f
een kleine „accrochage" geweest tus-
sen een klein groepje fellagha's en 4
naar de SAS-officier mij vertel
de mannen van de plaatselijke
„harka". Eén fellagha was daarbij ge
dood. Ze hebben hem mee terugge
bracht naar het dorp en ze hebben
hem neergelegd op een geïmproviseer
de stenen bank midden in het dorp. Een
van de mannen van het dorp, he- ge
weer over de schouder, staat met iets
als de triomf van een jager naast hem.
Hij is naar mij wordt verteld, degens,
dié deze fellagha heeft gedood. Af en
toe betast hij eens de benen van de
dode.
De fellagha is door een regen van
kogels getroffen. Hij heelt uit talrijke
wonden gebloed. Ik meen te zien. dat
zijn benen gebroken zijn. In alle geval
heeft men hem over een hele afstand
over de grond voortgesleept, waar
schijnlijk van de plaats waar nij ge
dood werd tot hier toe. Of wat heelt
men met hem gedaan en hoe komt hij,
als ik mij niet heel sterk vergis, aan
die gebroken benen? Hij draagt geen
uniform. Met één oog staart hij has.r
de hemel. Hij is lang en mager en heeft
zwarte krullende haren.
De verslagene is een man van d.t
dorp. Ongeveer een jaar geleden was
hij teruggekomen uit Frankrijk, waar
hij, zoals bijna alle andere valide man
nen uit deze streek, jarenlang gewerkt
had. Korte tijd na zijn terugkeer was
hij verdwenen. Hij was ,,un droit com-
mun", zo onderstreept de SAS-off;cer
tegenover mij, een man. die wegens ge
wone misdrijven een aantal veroor
delingen achter de rug had. Het is een
feit, dat velen van de fellagha's ban
dieten en misdadigers zijn. Zo niet door
iets anders dan wordt dit minstens be-
wezen door de waarlijk crapu.eu„é
misdrijven, waaraan zij zich veelal
schuldig maken. Maar als ik vraag op
grond van welke misdrijven deze men
dan veroordeeld was, weet de SAS-of
ficier die overigens een serieuze in
druk op mij gemaakt heeft geen an1-
woord. „Voor diefstal of zoiets, genoot
ik", zegt hij tenslotte ontwijkend. Ik
had liever gehoord dat hij ronduit ge
zegd bad: wegens het misdrijf van re
bellie en wegens medeplichtigheid san
alle misdaden, die de rebellen bedrij-
ven.
Nog een ander iets treft mij. Ik
heb aan een der Franse ambtenaren,
die hier aanwezig zijn. gevraagd waar
om deze dode fellagha hier in deze
brandende hitte (en ik dacht er, on
getwijfeld wel in een overmaat van
nutteloze bezorgdheid, in stilte bij:
temidden van de kinderen, die af en
toe naderbij sluipen om het tafe-
(Van onze Haagse redactie)
Terwijl de storm met orkaankracht
door de regennacht loeide, zijn er op he
terrein van de Rubberfabriek Vredestein
aan de Haagwcg te Den Haag hedennacht
enkele merkwaardige branden uitgebi
ken, die echter door sne(i ingrijpenvan
de fabrieksbrandweer en de Haagse
brandweerlieden praktisch in de kiem g
smoord konden worden.
Nadat om kwart over elf een eerste
brand werd gemeld in de afdeling ebo
niet- en mattenpers. volgden binnen drie
kwartier dergelijke meldingen 1.n het
kleedlokaal, de slangenafdeling en de
rubberdozenpere. Met schuimblusappara-
ten kon de bedrijfsbrandweer deze ech
ter snel blussen.
Het vermoeden, dat hier opzet aanwe-
zi v was, werd nog versterkt dooi dat men
oo een van deze plaatsen halfverbrand
kranten aantrof, in linnen gewikkeld.
Toen om twaalf uur een vrij ernstige
brand werd gemeld in het magazijn, waar
een stapel tuinslangen m vlam stond.
werd de assistentie van de Haagse brand
weer ingeroepen, die terstond met drie
autospuiten, ladder en materieelwagen
uitrukte. Door het snelle ingrijpen van
de brandweer kon worden voorkomen,
dat de brand zich uitbreidde.
Hoe gevaarlijk de situatie was, bleek
wel uit het feit, dat de atapei brandende
slangen tegen een eensteensmuurtje lag,
waarachtig zich 5000 liter ben^'je®"
zol bevonden, nodig voor het bereiden
van sofutie.
Terwijl de brandweer in actie was werd
om half twee opnieuw een b"nd gem
op ongeveer 200 meter van het magazijn,
namelijk in de afdeling transportbgnd-
controle. Deze brand kon eveneens met
schuimblussers bedwongen worden.
nok hier viel een lucht van verbrand
papier en linnen waar te Jfemen- De ^°d"
tie heeft terstond een onderzoek naar de
mogelijke dader van deze vreemde brand
stichtingen ingesteld. Het bedrijf kon no -
maal doorwerken en de schade bleet De
Slrkt tot enkele kleine voorraden slan
gen een doorgebrand plafond in het ma
gazijn en veel waterschade.
snoepend Nederland. Ftuiltclla
is het heerlijk frisse en...
zachte snoepje waarvan
alléén van Melle
het geheim kent
In 3 smaken:
aardbeien - sinaasappei
ii'/ii'iJk
is de juichkteet van
{"f/h
citroen
Voordat.
(Van ónze speciale verslaggever
aan het Tweede Internationale
Reclamccongres
de deelnemers aan net '^^''^^dwerd geopend, zich wal
Europadat. gisteren in Den Haag o vm Economische Zaken en dc
konden verpozen m „De Witte wa n ontvangst hadden georgam-
burgemeester en wethouders valf^V^g^teravond om tien uur de Man-
secrd, is dc. eerste dag fjg Te taptoe blies, hadden vele spre-
cr werden behartenswaardige dtnffe» ecns zyn> dat zij om
Ook nu bleek weer, dat de rccla™ef "f'"of feel ran jmn dagelijkse werkzaam-
de aandacht te trekken, ,iet3'ee" etn fan gewooniyk. Het is een veelvuldig ver-
heden uitmaakt, anders Aaenlvik mets nieuws brengenDat is thans
breide gedachtedat confirresse \nbüster zijlstra het auditorium in de
ZtZZTTe^tal'errast met zijn pleidooi voor de vrije ^concurrentie,
John Coleman letterlijk het v0]SeJ'('e- woorden. Ik zeg
het. communisme met -°~ee.r - J „,rrri,i delen in ziin netten zal
*vnu* ;"nTrtirf voor dit zelfonderzoek is inderdaad rijp. In dc jaren dertig was
tangen. J kapitalisme, een wijdverspreide ontgoocheling en een
laire' In de wereld van vandaag zien ivij een steeds toenemende ont-
'sende miljoenen van dc Afrikaanse en Aziatische werelddelen in zijn netten
maten «te in Europa is de mens bezig zichzelf weer te vinden. Zyn onzeker-
l-rden -ouden dc inleiding kunnen betekenen van een nieuwe creativiteit ten
aan-ien van het zakelijke cn sociale denken. De roerselen van dit denken kan
inderdaad reeds onderkennen. Als een zaak van de allereerste orde moeten
wij nu dit zelfonderzoek stiviulern'
Dit liegt er niet om. Evenmin hetgeen
ir Edar Dessau uit Denemarken gister
middag zei in een rede over „De verant
woordelijkheid voor en de ethiek van
wereldomvattende reclame". Ook hij
wees erop, dat in onze vrije wereld vele
landen helaas nog tot zekere hoogte een
geleide economie hebben en, behalve de
commerciële belangen van de onderne
mingen, kunnen dreigingen van werk
loosheid, plaatselijke valuta-problemen,
f een zwakke handelsbalans, evenals fis-
cale belangen er de oorzaak van zijn,
dat beperkende bepalingen of invoerbe-
t perkingen worden ingesteld hetgeen
4 niet wenselijk is voor de principes van
4 vrijheid en zeker niet voor de exporteur.
4 In de hele westelijke wereld beweegt
zich tegenwoordig 'n golf van verkoop-
i methoden met behulp van wedstiijd-
premies, bonnen voor korting, loterij-
j briefjes enz. Deze methoden kunnen op
J korte termijn zeer doeltreffend zijn.
j Maar hierdoor wordt de consument in
vele gevallen gedwongen iets anders te
kopen dan het artikel van zijn eigen
f keuze, omdat de verleidende kracht van
r al deze prachtige kansen hem zijn oor-
F spronkelijke doel doet vergeten In plaa
4 hiervan wordt op zijn gokinstinct gespe-
4 culeerd. Vroeger of later zal, aldus ,r.
4 Edar Dessau, de openbare mening tegen
4 deze propagandamethoden voor merk
artikelen in het geweer komen.
Ook al is geen speciaal referaat ge
wijd aan het zo brandende vraagstuk
van Reclame en T.V., toch heeft deze
Deense spreker het probleem gesteld.
Hij ging daarbij uit van de constellatie
in zijn vaderland, waar een nationale
omroep bestaat. Hoe doeltreffend de
reclame via dit nieuwe medium van de
T.V. ook kan zijn, toch was hij ver
heugd, dat in zijn land een verbod was
uitgevaardigd om via de Deense T.V. re
clame te maken.
Dr. Mark Abrams uit Londen gaf
vervolgens een interessante uiteenzet
ting over het belang en de werkwijze
van de studie van consumenten-be
hoeften. Slechts ter illustratie van de
importantie herhalen wij het cijfer dat
hij noemde. In de Verenigde Staten
wordt naar schattin? meer dan 12 mil
joen dollar voor motiveringsonderzoek
uitgegeven.
In een zeer levendig betoog over wat
hij noemt „buy-ology". vertelde dr. G.
van der Wal, directeur-generaal van de
Nederlandsche Jaarbeurs, een ervaring
die hem was overkomen toen hij nog di
recteur was van een van onze grote wa
renhuizen. Zijn secretaris kwam hem
op een morgen meedelen, dat er twee
heren waren, die hem wilder, spreken.
Het waren respectabele lieden en dus
werden zij bij dr. Van der Wal op zijn
kantoor gebracht. Een van hen toonde
hem een advertentie, die de vorige
avond in de dagbladen had gestaan en
waarin werd meegedeeld, dat in het wa
renhuis een keuze uit 196 verschillende
lipsticks te maken was. „Is dat niet wat
overdreven. Dat kan niet waar zijn".
Hem werd meegedeeld, dat deze adver
tentie was geplaatst zonder voorkennis
van vde directeur, maar dat deze zich
baseerde op de volgende twee principes.
Ten eerste dat de advertenties altijd de
volledige waarheid bevatten en verder
dat de politiek van het warenhuis steeds
op „understatement" was gebaseerd. Dr.
Van der Wal nam dus voetstoots aan,
dat meer dan 196 lipsticks te vinden
zouden zijn! De heren werden uitgeno
digd te blijven lunchen. Alle lipsticks
zouden bijeengezocht worden en waren
er minder dan 196, dan zouden beide
heren van elk exemplaar één cadeau
krijgen. Waren er meer dan 196 dan zou
den de heren van ieder een exemplaar
moeten kopen. Er kwamen.217 ver
schillende lipsticks en de parfumerie-
afdeling boekte de grootste verkoop in
eens n.l. voor een bedrag van f 998,35.
De vrije keuze van de consument is
in dit voorbeeld wel zeer duidelijk ge
demonstreerd.
Maar hoe koopt de consument? Dit
tracht, men door de „buy-ology" te ach
terhalen. De vrijheid van keuze wordt
beperkt door de grootte van het. beschik
bare koopbedrag. En daarbij komt nog
het volgende, dat geen enkel mens in
staat is uit de overvloed van aangebo
den goederen een uiteindelijke beslis
sing te nemen, waarbij alle artikelen de
revue ziin gepasseerd. Dit zou slechts
een elektronisch brein kunnen presteren.
Persoonlijke preferenties en groepspsy
chologische factoren spreken bij de be
slissing van de consument mee. De klant
is slechts koning binnen de beperking
van ziin eigen beurs.
Slechts 24% van de aankopen worden
gedaan onder impuls van het moment.
")e mannelijke kopers zijn minder gene
gen hun momentele impulsen te volgen
dan de vrouwelijke. Wij moeten echter
goed realiseren, aldus dr. Van der Wal,
dat 90% van het nationale inkomen door
de handen van de huisvrouwen gast om
te worden besteed. Zoveel mogelijk be
studeren, hoe zij tot-een bepaalde koop
gewoonte komt, is de taak van de „buy-
ology" de wetenschap die de reclame
man moet richten naar een doelmatige
reclame, waarbij de vrijheid van de
keuze voor de consument nooit uit het
oog mag worden verloren. Deze Vierde
Vrijheid is een hoog goed en men bouwt
nog steeds op deze these, die Lord Be-
veridge heeft gesteld en ontwikkeld.
Wij willen dan ook niet nalaten te
vermelden, dat Lord William Henry Be-
veridge een speciale boodschap tot het
congres heeft gericht waarin hij stel^
dat het adverteren het publiek moet die
nen door het heter bekend te maken
met alle mogelijkheden, die bestaan in
de wereld, waarin het heden leeft.
