u
Minister Cals deelt ongerustheid
over tekort aan leerkrachten
Toon Uw goede smaak
Rook
Is ontslag van Ambonezen uit
militaire dienst ongeldig?
Europese verdragen aanvaard
door Eerste Kamer
Vrijstelling van dienstplicht nu
voor alle leraren v.li.m.o.
r b
Bestedingsbeperking tast wezenlijke
onderwijsbelangen niet aan
v»
oranje doosje
Minister Luns: E.E.G. geen couveuse-kindje
maar levenskrachtige zuigeling
a
Tl 7
DONDERDAG 5 DECEMBER 1957
PAGINA 3
Motie inzake onderzoek lerarensalarissen
aangenomen
Decentralisatie in
coördinatie
Grotere vrijheid in de
toekomst
Tekort aan leerkrachten
Motie
Financiering scholenbouw
Geen overvolle klassen
,ii V.H.M.O.
Subsidievermindering vrije
jeugdvorming
Geen evacuatiebespre-
kingen in Djakarta
Australië houdt deur open
j -A
i
mimi
.^1
smmm
Nederlandse kandidate
voor „Anne Frank"
Proefproces voor
bij
Regeling van augustus werd uitgebreid
V
v.h
V^:
«n-
*6'
Benelux blijft kern
De goede sigaar
Vol verwachting....
Hard gewerkt
Haagse rechtbank
ACHTTIENJARIGE JONGEN
VIEL IN DORSMACHINE
N.O.V.I.B. blijkt over
f 90.000 te beschikken
Voor s/art nieuwe projecten
d
DEN HAAG, 4 december.
Zoals gewoonlijk, heeft minister Cals
Vandaag met verve en overtuiging zijn
^'sferen van vele zijden bekritiseerde on
derwijsbeleid in de Tweede Kamer ver
dedigd, al hebben we de bewindsman toch
wel eens in een „betere vorm" gezien,
^el slaagde de minister erin, een record
te breken wat de beknoptheid van zijn
rede betreft. Muntten de redevoeringen,
die hjj hield bij de behandeling van zijn
begroting sedert zijn optreden als minis
ter uit door een toenemende omvangrijk
heid, vandaag presteerde hij het de Kamer
,n de luttele tijd van bijna drie uur van
*»twoord te dienen. Dat is, zo constateer
de voorzitter Kortenhorst verheugd, twee
""r minder dan twee jaar geleden en een
Uur minder dan vorig jaar.
Kamervoorzitter prees de minister
om zÖn lofwaardige poging mede te wer-
hen tot de besprekingsbeperking, waaraan
de Kamer zich heeft onderworpen, omdat
&nders de begrotingsbehandeling meer en
meer dreigt te verzinken in een oeverloze
"'oom van de meest uiteenlopende en
Gedetailleerde beschouwingen en opmer
kingen. Het was overigens toch nog een
heel verhaal, wat de minister te vertellen
had aan de kritisch-gezinde volksverte
genwoordiging. Desondanks bleek bij de
'eplieken, dat hjj nog verschillende vra-
Gen en opmerkingen over het hoofd had
Gezien.
v.hdinister Cals begon zijn rede in Sint-
f* Solaas-stijl met een proeve van ama-
'euristische dichtkunstbeoefening, waarin
"I nuchter voorstelde, dat hem de roede
etl de gard gisteren niet waren gespaard,
maar dat hem gelukkig toch ook wat
'noepgoed was ten deel gevallen.
Terzake komende, stelde hij eerst uit
drukkelijk voorop, dat de bestedings-
Perking de wezenlijke belangen van het
°Pderwijs niet heeft aangetast Dit in ant
woord op de kritiek van de heer Gortzak,
het tegendeel had beweerd. De onder
wijsbegroting is de laatste twee jaar zelfs
350 miljoen gestegen. Op het depar
tment wordt hard gewerkt, zo consta-
eerde de minister verder, en hij was ver-
bgd, dat hieraan althans niet was ge-
W'ijfeld bij alle kritiek op vertraging in
Wetgevende arbeid. In verband met het
'aatste wees de bewindsman er nog eens
?P, dat ook het departement van O- K. en
C' worstelt met een tekort aan bevoegde
"achten en aan voldoende werkruimte.
.daarom de overbelasting, waarondier
*?«t departement gebukt gaat, niet bestre-
door meerdecentralisatie van taken,
0 hadden gisteravond de heren Scholten
n Peters opgeworpen? Het departement
pmoeit zich teveel met allerlei, dat niet
p.1 zijn taak behoort, aldus hun mening,
-'ertegenover stelde de minister, dat de
gV«rl*eid wel degelijk tot taak heeft zich
eh beeld te vormen van wezen en doel
van het onderwijs met alle consequenties
dien. Anders is zij niet voor haar taak
prekend. Wel was hij het eens, dat de-
c^«rheid hierbij zoveel mogelijk van de-
htralisatie moet gebruik maken.
probleem is, hoe tot decentralisatie
jW" het onderwijsbeleid te komen met be-
®Hd van de nodige coördinatie en plan-
j Pg. Zo zal men b.v. bjj de scholenbouw
een doeltreffende spreiding moeten ko-
eh en dit kan men niet zonder meer
erlaten aan een toevallige pastoor, do
nzee of burgemeester. Hiervoor is plan-
v. en coördinatie van bovenaf onont-
ear'iik.
xviVVerigens maakt het bijzonder onder
is de situatie ten deze ook niet gemak-
w.'lk. Regelmatig komt men bjj de onder!
iJG'nSpecties om advies vragen in aller
gie kvyesties, waar die inspecties zich
"blijk niet mee moeten bemoeien.
tij?'tv°arig Sin2 de minister in op de kri-
Welke gisteren was geleverd op de
van zaken t.a.v. de befaamde Kader-
°htk Voor voortgezet onderwijs. Hij
y,QC?nde, dat dit 'een mammoethwet zou
Het ontwerp zal ongeveer hon-
artikelen bevatten. Alle belangrijke
s^]®n zullen hierin worden geregeld, zo
h*id 6 hij pater Stokman gerust. De vrij-
tr.,-1 die in dit ontwerp aan het voortgezet
Sr0. wijs gelaten wordt, zal heel wat
.r 2Ün dan nu, zelfs groter dan in het
kiin 'hgediende wetsontwerp tot verrui-
Tv Van de vrijheid in het V.H.M.O.
'i(!ar"ens zal in deze Kaderwet de paci-
'«gedachte, de financiële gelijkstelling
v°ort n doorgetrokken t.a.v. heel het
stre gezet onderwijs. Hierbij wordt ge-
nK- naar een combinatie van planning
Zijjj hjectieve normen. Beide elementen
t«r ?°°dzakelijk, zo benadrukte de minis-
8«nover de heer Peters, die hier
na zoals hij bij de replieken verklaar-
'•«Ve 1 akkoord kon gaan, mits de objec
tie hormen primair eijn.
Seiij^^hinister beloofde verder al het mo
ts doen om dit grote wetsontwerp
'j uuen uiii uit wcwuuK.v.f-
h> tp °«dig als mogelijk is bij de Kamer
Ajj dienen,
cals was het er overigens niet mee
MINISTER CALS
In Sinterklaasstijl
eens, dat de huidige onderwijswetgeving
de onderwijsvernieuwing zeer in de weg
staat. Binnen het kader van deze wet
geving voltrekt zich op tal van plaatsen
reeds volop een vernieuwing van het on
derwijs.
De ongerustheid over het tekort aan
bevoegde leerkrachten kon de minister ten
volle delen. Bij het lager onderwijs is de
toestand te dezer zake ernstig, bij het
V.H.M.O. is zij zeer. ernstig, vooral met
het oog op de naaste toekomst.
Vóór de oorlog ging 42 pet. der leerlin
gen van de lagere school over naar het
voortgezet onderwijs. Thans is dit percen
tage gestegen tot 86 pet. De belangstelling
svoor voortgezet onderwijs is dus meer
dan verdubbeld. Hierbij komt dan nog de
sterke bevolkingstoeneming na de oorlog.
Tegen deze achtergrond moet men het de
overheid niet euvel duiden, als zij niet in
staat is ervoor te zorgen, dat in de eerst
komende tijd bij het voortgezet onderwijs
voldoende leerkrachten en lokalen aan
wezig zullen zijn.
Dc heer Tans (P.v.d.A.) herinnerde er
bij de replieken echter aan, dat mej. Nolte
in de Tweede Kamer reeds in 1949 had
gewaarschuwd tegen het ernstige tekort
aan leerkrachten, dat er de komende ja
ren zou ontstaan. De vraag mag toch wei
gesteld worden, of de regering op dit
punt bljjk heeft gegeven van een voldoen
de vooruitziend beleid. De gevolgen, welke
uit de sterke bevolkingstoeneming en de
sterk verhoogde verticale mobiliteit na de
oorlog voor het onderwijs zouden voort
vloeien, had men toch veel eerder kun
nen zien aankomen.
De minister releveerde nog eens de
maatregelen, welke zijn genomen om het
lerarentekort tegen te gaan. De zeer aan
zienlijke salarisverhoging van 17 pet.,
welke de leraren in 1953 gekregen hebben,
is mede geschied met het oog op het drei
gende lerarentekort.
Op de opmerkingen van mevr. Forta-
nierde Wit (V.V.D.) inzake het uitslui
ten van de salarisverbetering der hogere
ambtenaren ging de minister verder niet
in. De liberale afgevaardigde diende hier
op bij de replieken een motie in van de
volgende inhoud:
De Kamer, van oordeel, dat grote on
tevredenheid t.a.v. het onderzoek inzake
de salariëring en het carrièreverloop
van leraren bij het V.H.M.O. en van met
hen vergelijkbare groepen van over
heidsdienaren (de wetenschappelijke
ambtenaren) dringend vereist is, ver
zoekt de minister maatregelen te negnen
dit onderzoek op zeer korte termijn te
doen voltooien.
Tegen deze tamme motie had de minis
ter geen enkel bezwaar. Hem was niets
liever dan dat dit onderzoek spoedig vol
tooid zal zijn. De motie werd z.h.s. aan
genomen.
De scholenbouw is ook in een precaire
situatie terechtgekomen. Ook hier is het
grote knelpunt momenteel de financie
ring. Hiermede zijn we dit jaar in ern
stige mate vastgelopen. Minister Cals kon
ten deze echter een belangrijke mede
deling doen, die althans de eerstkomende
maanden uitkomst brengt. Uit de natio
nale woningbouwlening komt 25 miljoen
beschikbaar voor de gemeentelijke scho
lenbouw in de komende drie maanden.
Wat het bijzonder onderwijs betreft, heeft
overleg met minister Hofstra ertoe ge
leid. dat dit onderwijs de komende twee
maanden 20 a 25 miljoen tegen de huidige
marktvoorwaarden met rijksgarantie kan
lenen voor de scholenbouw in deze sec
tor. Na deze twee maanden zal men ver
der zien, wat te doen om het financiële
probleem op te lossen.
Over het zwartboek van de Raad van
leraren zei de minister ook nog iets. In
toon en opzet is het waardiger dan vele
uitlatingen uit het verleden. Het is ech
ter jammer, dat zulke vooraanstaande
lieden in het onderwijs hun tijd enkel
hebben besteed aan deze kant van de
zaak. Hadden ze tegelijk een wetboek
overgelegd, dan hadden zij meer recht
van spreken gehad.
In de avondvergadering werden de
andere afdelingen van de begroting voor
O., K. en W. behandeld.
De heren Stufkens^ (P.v.d.A.) en Kleis-
terlee (K.V.P.) maak'ten ernstig bezwaar
tegen de drastische vermindering van de
post subsidie voor de vrije jeugdvorming.
De heer Kleisterlee deed een dringend
beroep op de bewindsman om de vrije
jeugdvorming enigermate te ontlasten van
de eenzijdige druk der bestedingsbeper
king. Verder koesterde de K.V.P.-spreker
bezwaar tegen het ontbreken van objec
tieve normen bij subsidiëring op dit
terrein.
De heren Verhoeven (K.V.P.) en Wil-
lems (P.v.d.A.) pleitten wederom voor
meer geografische en sociale spreiding
van de kunst. De heer Verhoeven vroeg
verder de restauratie van de basiliek te
Oudenbosch op de urgentielijst te plaat
sen.
De Nederlandse filmproduktie bespre-
I kend, jnerkte hij op, dat men een broe
dende kip niet moet storen. Wat de speel
film aangaat, lijkt het er echter op, dat
de broedende kip op een leeg ei is gezet.
De heer Willems vreesde, dat het lege ei
van de heer Verhoeven een vuil ei zal
blijken te zijn.
Moeten we onze consumptie in het alge
meen beperken, ten aanzien van kunst
werken dient de consumptie juist te wor
den gestimuleerd, meenden de heren Wil
lems en Verhoeven. Het bezoek aan con
certen loopt meer en meer achteruit. Hoe
komt het toch, dat de orkesten zo weinig
worden ingeschakeld bij schoolconcerten?
De heer Gortzak (C.P.N.) gaf blijk van
de mening, dat de democratie voor 100
procent wordt vermoord, wanneer de
communisten worden uitgesloten van
zendtijd voor politieke propaganda.
Staatssecretaris Höppener zal morgen
antwoorden.
AD INT.
Uit officiële berichten, die woensdag
avond uit Djakarta in Den Haag zijn ont
vangen, is, naar wij vernemen, duidelijk
geworden, dat tussen de Nederlandse
diplomatieke vertegenwoordiger in Dja
karta en de Indonesische emigratie
autoriteiten generlei besprekingen over
evacuatiemaatregelen voor de Nederlandse
kolonie in Indonesië zijn gevoerd.
Het contact, dat de Nederlandse ver
tegenwoordiger in de afgelopen dagen met
de betreffende instanties in Djakarta heeft
gehad, beperkt.? zich tot lopende kwesties
over uitreisvisa en tot het vertrek van de
„Oranje", dat, zoals bekend, zonder moei
lijkheden heeft plaats gehad.
De „Oranje" is dinsdagavond uit Dja
karta in Singapore aangekomen op weg
naar Amsterdam. Het schip, dat maandag
met drie uur vertraging uit Djakarta
vertrokken was. bleef slechts een uur :in
Singapore alvorens de reis naar Colombo
voort te zetten. De kapitein van het schip
weigerde journalisten te ontvangen. Direct
na aankomst voerde hij besprekingen met
de Nederlandse consul-generaal in Sin
gapore. D. Middelburg. Leden van de be
manning zeiden, dat het aantal passagiers
aan boord normaal voor een reis was.
Volgens de correspondent te Canberra
van de Melbourne Herald heeft de Austra
lische minister van immigratie. Athol
Townley, vandaag verklaard, dat. indien
de Nederlandse autoriteiten Australië zou
den benaderen om een toevluchtsoord te
verschaffen aan Nederlanders, wier leven
of welzijn bedreigd wordt, ieder geval on
getwijfeld met de meeste sympathie be
handeld zou worden.
De correspondent zei, dat de regering
diep bezorgd is over de nieuwe wending,
die de campagne tegen de Nederlanders
in Indonesië heeft genomen.
V V f'. 1 N:. A*
vr-
•- *\-. -
V A V.* s>Vv 'y, - V' bj. 'V 's
1 v N v" ;i i;
S
omSwhSssmSSmnS
(Van onze Amsterdamse redactie)
De heer Owen McLean, die de wereld
afreist om een geschikt meisje te vin
den voor de rol van Anne Frank in de
gelijknamige film, heeft sinds zijn aan
komst in Nederland op maandag j.l. 70
Nederlandse kandidaten getest, die ge
selecteerd waren uit een aantal van 600
gegadigden. Hij heeft daarbij als beste
bevonden de 15-jarige Marianne Sars-
tadt uit Amsterdam. Van haar zijn en
kele proefopnamen gemaakt, die naar
Amerika zullen worden verstuurd. De
heer McLean heeft in Amerika al drie
duizend meisjes op haar geschiktheid be
proefd. Uit haar midden kwamen twee
jongedames naar voren, die ook een kans
kunnen maken. Zoals reeds werd be
richt gaat mr. McLean nu nog naar Ber
lijn, Wenen en Tel Aviv. Als hij zijn
speurtocht heeft volbracht, zal de defi
nitieve keus worden bepaald.
Marianne Sarstadt, die gistermiddag
aan de wereld van de publiciteit werd
voorgesteld, is balletdanseres. Wat haar
uiterlijk betreft, vertoont zij inderdaad
enige gelijkenis met de afbeeldingen, die
van wijlen Anne Frank nog bestaan.
Een grote zaal van de rechtbank te
's Gravenhage was gisteren tot de laatste
plaats bezet met ongeveer 150 Ambonezen,
die aandachtig luisterden naar de plei
dooien in een proefproces, dat een Am
bonees, een cx-KNIL-mililair, tegen de
staat aanhangig had gemaakt.
De klachten over een overbezetting van
klassen bij het V.H.M.O. kon minister
Cals niet onderschrijven. De komende ja
ren zal dit euvel wel gaan optreden, maar
thans is er nog geen sprake van. De
bewindsman was nog geen enkele afwij
king van het maximum der bezetting ge
rapporteerd.
Van het ministerie van O., K. en W.
Vemomen heeft de minister voor
lï zich op verzoek van zijn ambt-
>0t
op VCiiUCh »»u 1
Van O., K. en W. bereid verklaard
v"Vv^BUstus 1.1. getroffen rereling in-
,,Hr Kr'3stelling van militaire dienstplicht
u 11 to!Voeg6e leraren bij het v.h.m.o. ook
h ^siei ®assing te doen zijn op de leraren
li 've a bhysici en chemici. Thans Is der-
vrüsteilingsregeling van toepas-
alle bevoegde
hi.
Ieraren bij het
i" dwaling luidt als volgt: vrijstelling
v khti„ st ZE»1 worden verleend aan dienst-
'ij^ die niet in werkelijke dienst
31
en die in het tjdvak gelegen
3Uli 1957 en 1 augustus 1958 een
als leraar vervullen of gaan
a- aan vakscholen voor v.h.m.o.,
4e volgende voorwaarden wordt
^'1 ntoiAB» bevoegd zijn tot het
onderwijs
aan bedoelde
geven van
scholen.,
Zij dienen daaraan tenminste 20 les
uren per week te geven.,
3. In hun functie zullen zij als onmis
baar moeten worden aangemerkt. Tij
dens het uitstel van eerete oefening, dat
hun ten behoeve van hun studie is ver
leend, mogen zij het voor hun vak gel
dende studieschema slechts met ten
hoogste één jaar hebben overschreden.
De vrijstelling zal niet eerder voor goed
worden gegeven, dan nadat tenminste drie
maal voor de duur van een jaar vrijstel
ling is verleend, met dien verstande
echter, dat de vrijstelling steeds tijdelijk
za] blijven, totdat belanghebbenden de
leeftijd van 30 jaar zullen hebben bereikt.
De aanvragen om bedoelde vrijstelling
moeten worden gericht aan de minister
voor Defensie, en worden ingediend door
tussenkomst van de burgemeesters.
Ook de Eerste Kamer heeft nu, in haar vergadering van gisteren, de Europese
Verdragen aangenomen. Het wetsontwerp tot goedkeuring van het verdrag
lot oprichting van Europese Economische Gemeenschap werd aanvaard met
1(5 tegen 5 stemmen, terwijl het wetsontwerp tot goedkeuring van het ver
drag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor atoomenergie werd
aangenomen zonder hoofdelijke stemming, zij het met de communistische
aantekening van tegenstemmen.
Er waren kennelijk nogal wat Kamerleden reeds op St.-Nicolaas-inkopen
uit, want er bleken 24 leden afwezig te zijn, toen er werd gestemd.
Minister Luns was bij de beantwoording van de sprekers even de kraam
kamer binnengestapt, althans hij nam het beeld over van de heer Van Riel,
die gisteren over de E.E.G. had gesproken als een couveuse kindje. Nu ging
de minister niet een biologische beschouwing ten beste geven maar in
tegenstelling tot de heer Van Kiel meende hij, dat dit kindje toch wel zeer
levenskrachtig was. Natuurlijk zijn er veel zorgen en toewijding nodig voor
de zuigeling, maar men zal zijn best doen bij de opvoeding er een sterk en
volgroeid mens van te maken.
de couveuse- politiek wil voeren. De zes landen zullen
Waarna minister Luns -
afdeling verliet en opmerkte, dat de tot
standkoming van de Europese Verdragen
in niet geringe mate te danken i-s aan het
doorzettingsvermogen van de Benelux-
staten. Het wordt geen „sprong in het
duister" maar de minister zou liever wil
len spreken van „een duister binnen
schrijden", een duister overigens, dat on
miskenbaar lichtpunten vertoont.
De ledenstaten zullen ieder afzonder
lijk door dit verdrag sterker worden. Het
verdrag biedt verder betere perspectieven
voor de arbeidsverdeling en betekent een
grotere wel
vaart in Euro
pa en de ge
associeerde
gebiedsdelen
Reeds thans is
een grote in
vloed merk
baar bij de
onderhandelin
gen in het ka
der der OEES
Het voorne
men. dat be
staat om tot
een vrijhan
delszone te
komen bewijst
dat de ge
meenschap een MINISTER LUNS
open handels-Schrijden in het duister.
ook na 1 januari individueel aan de
onderhandelingen over de vrijhandelszone
deelnemen. Zc zullen allereerst tot over
eenstemming moeten komen over de in
houd daarvan, want men is het erover
eens, dat de vrijhandelszone onmogelijk
is indien sommige van deze landen niet
akkoord gaan met. de inhoud. De regering
is van oordeel, dat de door Engeland ge
boden kans om tot een vrijhandelszone te
komen moet worden aangegrepen.
De regering zal proberen het aantal
Nederlandse afgevaardigden naar de As
semblee uit te breiden. Zij staat de
concentratie der instellingen in één stad
voor.
De Benelux zal een ern blijven in de
E.E.G. en de hierbij aangesloten landen
zullen hun handelsovereenkomsten kun
nen voortzetten. De E.E.G. zal geen ge"
sloten gemeenschap worden en in het
verdrag is een clausule opgenomen, op
grond waarvan ook andere landen kunnen
toetreden.
Sprekende over bet Euratomverdrag,
merkte minister Luns op, dat dit het
ter beschikking stellen va-n atoomwapens
aan Europa niet in de weg staat Op het
gebied van het kernonderzoek bestaan
nog grote leemten zowel op nationaal als
internationaal gebied. Hier dient een
samenwerking te komen tussen alle wes
terse landen, zodat een ieder profijt kan
trekken van het onderzoek. In het kader
van Euratom is het niet uitgesloten, dat
Nederland bijzondere opdrachten zal ont
vangen.
Ten aanzien van de invloed der radio
actieve straling bestaat nog niet voldoen
de kennis en ook op dit stuk zal het
onderzoek geïntensiveerd moeten worden
De minister van economische zaken,
prof. Zijlstra. gaf hierna een verduide
lijking van enige artikelen der Europese
verdragen.
De stijging van het reële inkomen,
voortvloeiend uit de E.E.G.. zal de vraag
naar een goede sigaar, vervaardigd uit
tropische tabakken doen toenemen en
maakt een ernstige concurrentie van de
uit, inheemse tabakken vervaardigde siga
ren niet waarschijnlijk, aldus minister
Zijlstra.
Het ligt in het voornemen van de re
gering om bij de besprekingen in de
E.E.G. steeds weer te wijzen op de be
volkingssituatie in Nederland, zo ver
klaarde minister Zijlstra. Ook bij het in
dustrialisatiebeleid zal de regering hier
mee voortdurend rekening hebben te
houden. De publiekrechtelijke bedrijfs
organisatie zal bij het óverleg met be
trekking tot de Europese verdragen zon
der twijfel worden betrokken.
De kernenergie is voor Nederland van
bijzondere betekenis. Er is wel voldoende
olie in de wereld, doch deze is geen zuiver
handelsartikel op het ogenblik, doch een
object voor politieke chantage. De aard-
oliewinning in Nederland is gunstig. Wat
het aardgas betreft mogen de verwachtin
gen gespannen zjjn op grond van de
recente vondsten in het westen van Ne
derland.
Wij wonen op het ogenblik in een huis,
dat weliswaar niet in lichterlaaie staat,
maar toch al gevaarlijk begint te smeulen
en waar wij op de bovenverdieping zitten
en de brandweer beneden staat met, een
vangzeil. Wanneer deze brandweer op
zeker ogenblik roept: „Spring" dan vol
gen wij die raad op, ook al doet het pijn,
zo merkte minister Zijlstra nog op tot
besluit van zijn beantwoording der door
de Kamerleden gemaakte opmerkingen
over de Europese verdragen.
Minister Hofstra beantwoordde hierna
nog enkele vragen, die betrekking hadden
op de financiële aspecten van de Euro-
markt. In het kader van de E.E.G., zo
zeide hij o.a., zal gestreefd moeten worden
naar een aanpassing der fiscale wetgeving
in de Westeuropese landen.
De minister van Landbouw, Visserij en
Voedselvoorziening, dr. S. Mansholt, ver
klaarde, dat ten aanzien van de vrijhan
delszone voor de landbouw geen gelijke
regeling zal worden opgesteld als reeds
voor de È.E.G. bestaat. De situatie in deze
vrijhandelszone is nog weinig duidelijk,
doch wel is een wijziging ten gunste aan
Engelse zijde waar te nemen. Hij zou het
toejuichen, indien Denemarken tot de
E.E.G. wilde toetreden, doch voor dit land
kan geen afzonderlijk landbouwprotocol
worden opgesteld.
Minister Mansholt betreurde de uitlating
van een der afgevaardigden volgens welke
de Nederlandse vertegenwoordigers te
slap zouden zijn opgetreden tijdens de
E.E.G.-besprekingen. Er is heel hard ge
werkt in Brussel aan de landbouwpara-
graaf van het verdrag. Het Nederlandse
standpunt week meestal af van dat der
andere landen en wij ondervonden van
andere landen slechts weinig steun, aldus
de minister. De Nederlandse delegatie
heeft haar uiterste best gedaan te berei
ken wat mogelijk was.
De minister van Verkeer en Waterstaat,
mr. J. Algera. behandelde enige vervoer-
technische kwesties verband houdende
met het E.E.G.-verdrag. Een positief cle
ment van het verdrag is, zo merkte hij op.
dat dit een goed aangrijpingspunt biedt
voor een gemeenschappelijke vervoers-
politiek. Een tweede punt is dat een aan
tal discriminatoire vervoerspolitieke maat
regelen, die op het ogenblik nog unilate
raal worden genomen, thans het voor
werp zullen uitmaken van een gemeen
schappelijk beleid.
Nadat vervolgens dc heer De Gronth
(V.V.D.) had gerepliceerd, waarop een
korte dubliek van de ministers was gp-
volgd, werd overgegaan tot stemming. Bij
de tegenstemmers tegen het E.E G.-ver
drag, bevonden zich, behalve de commu
nisten, ook de heren De Grooth. Molenaar
en De Wilde, allen van de V.V.D.
Voor deze militair pleitte mr. A. G.
Maris; de eisen die werden gesteld waren,
dat het ontslag uit het KNIL van 20 juli
1950 onverbindend zou worden verklaard
of in ieder geval de opzegging uit de tij
delijke dienst bij de Koninklijke Land
macht en dat ook de uitkeringsregeling
voor Ambonezen, die op 13 mei 1956 is in
gegaan, onverbindend zou worden ver
klaard.
De Ambonees stelt zicht op het stand
punt, dat hij nog steeds de status van mi
litair jjezit, in casu die van sergeant bij
de Koninklijke Landmacht. Toen de uit
keringsregeling voor Ambonezen in wer
king trad, heeft hij zich niet hiervoor op
gegeven en daardoor geen uitkering ge
kregen. Hij meent, dat hij recht heeft op
zijn salaris als militair ter grootte van
681,60 bruto.
Mr. Maris stelde in zijn pleidooi, dat
volgens de algemene order van 1935 van
het KNIL een militair, alleen op die plaats
ontslagen zou kunnen worden, waar hij
zich wenste te veftigen. Deze mening was
ook het militaire ambtenarengerecht in
1951 toegedaan. Dit stelde de Ambonees
destijds in het gelijk. De centrale raad
van beroep achtte zich echter niet be
voegd in deze zaak een uitspraak te doen.
De Ambonezen, die zich altijd goede sol
daten hebben getoond, aldus pleiter, voe
len zich gegriefd over de bijdrage- en uit
keringsregeling. Een militair heeft vol
gens de algemene order van 1935 het recht
na zijn ontslag opgezonden te worden
naar de plaats van zijn keus Dit is geen
instructie", maar een waarborg-norm. Als
de overheid zijn militairen niet wenst of
kan ontslaan op de plaats van hun keuze
dan kan er geen ontslag uit de dienst ge
schieden, meende pleiter. Mr. Maris
zeide voorts, dat de Ambonezen gaarne
naar de republiek van de Zuid-Molukken
of Nieuw-Guinea willen gaan.
De redenen waarom de regering geen
gevolg wenst te geven aan het verzoek
van de Ambonezen zijn voorgewend, aldus
pleiter. Blijft de regering in gebreke, dan
is er nooit een rechtvaardiging te vinden
voor een ontslag van haar soldaten.
Mr. E. D. Droogleever Fortuyn, die. na
mens de staat pleitte, stelde dat het
KNIL-verband een dienstverband was
met de rechtspersoon Nederlands-Indië,
dat later is overgegaan op Indonesië. Ais
de eiser nu stelt, dat zijn ontslag uit de
dienst nietig vas dan zou dat betekenen
dat hij nog in militaire dienst van Indone
sië is, hetgeen hij zeker niet zal willen.
De liquidatie van het KNIL moest in
zes maanden geschieden. Omdat dit te
kort was zijn de militairen die met de
afwikkeling bezig waren in tijdelijk
dienstverband bij de Koninklijke Land
macht gekomen. Dit is het enige rechts-
verband dat met de staat der Nederlanden
heeft bestaan. Het verband eindigde, toen
men in Nederland van boord stapte. Een
transport naar Nederland was destijds
de enige keus, omdat Indonesië niet toe
stond dat de vroegere KNIL-Ambonezen
naar Ambon zouden worden terugge
bracht.
De Ambonezen zouden nu hoogstens
aanspraak kunnen maken op transport
naar Indonesië als de burgerautoriteiten
daar geen bezwaar tegen hebben. Mr.
Droogleever Fortuyn zeide, dat de rege
ring het niet mogelijk acht. dat de Am
bonezen zich vestigen op Nieuw-Guinea.
Eiser en een groep Ambonezen houden
zich volgens hem hardnekkig vast, aan hun
militaire status op grond van enige uit
hun verband gerukte artikelen.
De rechtbank zal op 15 januari a.s. von
nis wijzen.
(Van onze correspondent)
Op een boerderij aan de Sonsbrug bij
Culemborg is gisteren de 18-jarige J. Perk
uit Asperen (Z.-H.) in een dorsmachine
gevallen en op slag gedood. Vermoedelijk
is de das van de jongeman gegrepen door
een klauwrad. Een tragische bijzonder
heid is, dat de vader van het slachtoffer
acht jaar geleden eveneens bij het dorsen
om het leven is gekomen.
Naar aanleiding van de vergadering,
die vorige week vrijdag is gehouden
door het dagelijjcs bestuur van de
NOVIB met afgevaardigden van de aan
gesloten organisaties, wordt nu mede
gedeeld, dat toen ter informatie enkele
cijfers zijn verstrekt, die een bepaald
moment, namelijk 12 november, betref
fen. Deze cijfers hadden betrekking op
de actie, die de NOVIB voert en op de
bewuste datum kon een eindoverzicht
worden gegeven over de kosten, maar
nog niet over de inkomsten.
Aan het algemeen bestuur is thans een
cijfcroverzicht gezonden, waaruit blijkt,
dat op het eind van 1957 een bedrag van
ca. 90.000 ter beschikking zal zijn om
een begin met uitvoering van de projec
ten te maken.
Het moderamen van de NOVIB wil niet
verhelen, dat dit bedrag beneden de aan
vankelijk gestelde verwachtingen blijft,
in het bijzonder waar het de speciale
kaartenactie betreft.
Op 19 december zal he estuur in een
openbare vergadering a. het algemeen
bestuur verslag uitbrenge. voorstellen
doen tot intensivering va' de binnen
landse actie en tot het Utvoeren van
projecten.
