Nederland licht NATO-partners in over
de gebeurtenissen in Indonesië
Vandaag spoedzitting van permanente raad
-Vriendelijk
Nederlanders
verzoek" aan de
om te vertrekken
Regeringsverklaring
WHM
En nu bittere thuisvaart
Voor velen werd de weg naar huis
op de luchthaven afgesneden
Regeerders van
Indonesië nog
steeds op hol
t
fl
Roerende taferelen op Djakarta's vliegveld
Duizenden Nederlanders maken haast met hun vertrek
NEDERLANDS GEZANTSCHAP
BIJ VATIC A AN
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Zaterdag 7 december 1957
Ren huis explodeerde
Onderzeebootjager
Drenthe" naar
Nieuw Guinea
DAT INDIE, LIEF INDÏE...
Mieke
Viaduct naar heneden
Door Nederlanders
verlaten huizen
Verbreking diploma
tieke betrekkingen
Steekpenningen bij
schroothandel
Britse treinramp: 97
Verheffing tot ambassade
WEERBERICHT
^et waren twee zeer belangrijke mededelingen, die
Sisterenavond in verband met de toestand van de
^Jederlanders in Indonesië werden bekend gemaakt.
*en eerste was er een officieel communiqué van
«et Nederlandse kabinet, waarin op stevige wijze
stelling wordt genomen tegenover het onze landge
noten in Indonesië aangedane onrecht door „maat
delen, die strijdig zijn met de eerste beginselen
J'an het volkenrecht en de menselijke waardigheid",
tn dit communiqué werd verder de aankondiging
Sedaan, dat de Nederlandse regering haar perma
nente vertegenwoordiger bij de NATO in Parijs
'nstructies had gegeven de NATO-raad in spoed-
2ltting bijeen te roepen, terwijl door de regering
^erd meegedeeld, dat ook buiten het kader van de
NATO een beroep is gedaan op verscheidene bui
tenlandse regeringen.
Reeds zeer korte tijd na de bekendmaking van het
Nederlandse regeringscommuniqué kwam uit
Parijs het bericht, dat de permanente NATO-raad
reeds zaterdagochtend de vergadering is te elf
uur begonnen bijeen zou komen om de toestand
in Indonesië te bespreken.
Uit Indonesië zelf kwamen gisteren geen berichten,
die wezen op nieuwe ontwikkelingen in de toestand
aldaar, tenminste wat leven en veiligheid van de
Nederlanders betreft. Wel werd „uit gezagheb
bende kringen" in Djakarta vernomen, dat de da
tum van de massa-repatriëring van de 50.000 Ne
derlanders nog niet was vastgesteld. Wel is het zo,
de minister van Voorlichting, Soedibjo zei dit, dat
in principe alle Nederlanders Indonesië moeten
verlaten.
Op Sumatra bleek men de toestand als „rustig" te
kenschetsen. Het werk op de Nederlandse plantages
vond daar normaal voortgang.
zuilen
Dreigend zwaard
Geen paniek
Onder de 12.000 in Djakarta wo
cnde Nederlanders heerst overigens
paniekstemming. Men zou bijna
„De berichten, welke de Nederlandse regering uit Indonesië be
reiken, wijzen in toenemende mate op acties door de Indonesi
sche republiek geleid, bevorderd of toegelaten tegen de Neder
landers en de Nederlandse economische activiteiten in Indonesië,
maatregelen welke in strijd zijn met de eerste beginselen van bet
volkenrecht en de menselijke waardigheid", aldus zegt de
Nederlandse regering, in een communiqué, dat gistermiddag
werd uitgegeven.
„Daarbij wordt op volstrekt onrechtmatige wijze beslag gelegd
op Nederlands eigendom. Bij haar beleid ten aanzien van deze
acties baseert de Nederlandse regering zich in de eerste plaats
op het welzijn en de veiligheid van onze landgenoten in Indone
sië. Openbare uitlatingen van Indonesische regeringspersonen
geven de indruk, als zou de Indonesische regering ernaar streven
de Nederlanders op zo kort mogelijke termijn uit Indonesië uit
te wijzen, te doen vertrekken of hun het leven en werken prak
tisch onmogelijk te maken.
Hoewel nog niet met zekerheid kon worden vastgesteld, hoever
de Indonesische regering bedoelt te gaan met maatregelen,
welke zo diep zullyen ingrijpen in het Indonesische economische
bestel, stelt de Nederlandse regering alles in 't werk om hen, die
Indonesië zullen moeten of willen verlaten, daartoe op korte
termijn in staat te stellen. Reeds nu wordt scheepsruimte hier
voor gereed gehouden en de nodige andere materiële voorzie
ningen worden getroffen.
Ondanks het feit, dat de Indonesische regering sinds geruime
tijd normaal diplomatiek verkeer uitermate bemoeilijkt, zal de
Nederlandse regering zich tot de Indonesische regering richten
teneinde regelingen mogelijk te maken, die voor een ordelijk
vertrek noodzakelijk zijn.
Zo nodig zal de Nederlandse regering een beroep doen op inter-
nationale organisaties, met name het Internationale Rode Kruis,
teneinde de nodige medewerking te verkrijgen.
De Nederlandse regering heeft uiteraard tegen bovenbedoelde
maatregelen van de zijde van Indonesië op scherpe wijze ge
protesteerd. Daarenboven heeft zij haar permanente vertegen
woordiger bij de NATO instructies gegeven de NATO-raad in
spoedzitting bijeen te roepen teneinde de partners van Neder
land in de NATO een uiteenzetting te geven over dé situatie en
alle maatregelen van solidariteit te vragen, welke de huidige
situatie vereist.
Ook buiten het kader van de NATO is een beroep gedaan op
verscheidene buitenlandse regeringen."
Waarschuwing
Sumatra rustig
WIMÊÈÊÊÈÊm 1 1111
i
- illfefF'
Roerende taferelen heeft men op het vliegveld Kemajoran te Djakarta
gisteren te aanschouwen gekregen. Taferelen soms van verbitterde,
verslagen, wanhopige en berustende Nederlanders, die het land, waar
zij dikwijls zovele jaren van hun leven hebben doorgebracht, nu liefst
zo snel mogelijk willen verlaten, omdat het daar voor hen eenvoudig
geen leven meer is.
Lange rijen vormden de Nederlandse mannen en vrouwen voor de
loketten van het vliegveld, pogingen aanwendend om alsnog een plaats
te krijgen in de reeds volledig bezette vliegtuigen, van andere maat
schappijen dan de K.L.M. natuurlijk, voor de reis naar het vaderland.
Ze moesten het vliegveld allen teleurgesteld verlaten: er was voor
hen geen plaats, in geen enkel vliegtuig. Bijna huilend, aldus een
ooggetuige, verlieten de Nederlanders de luchthaven.
EXTRA-VLUCHTEN?
EMPLOYE VAN K.P.M-
AANGEHOUDEN
Verdacht van smokkelpoging
Juist, als Nazis tegen de Joden
Zeer binnenkort verwacht
Hulp uit Singapore
Fraude van referendaris loopt
in tienduizenden
fc=
SCHIEDAMSCHE COURANT
De weerverwachting van het KNMI, geldig van
heden- tot morgenavond, luidt:
Zwaarbewolkt met nu en dan regen of mot
regen. Krachtige, tijdelijk harde of stormachtige
zuidwestelijke wind. Zacht weer.
Zondag 8 december: zon op 8.37, onder 16.31 u.
Maan op 18.08, onder 9.20 uur.
Maandag 9 december: zon op 8.38,. onder 16.31.
Maan op 19.16, onder 10.06 uur.
Naar aanleiding van de kabinetszit-
hng in Den Haag vernamen we gis
terenavond nog, dat de Nederlandse
r®Sering tot dat ogenblik nog geen of
ficiële mededeling van de regering in
^Jakarta had ontvangen, dat alle Ne
derlanders Indonesië zullen moeten
Verlaten. Verder menen we te weten,
dat onder de buitenlandse regeringen,
^'er bemiddeling volgens het Neder
landse regeringscommuniqué is ge
vraagd, zich ook verscheidene Aziati
sche landen bevinden. De officiële be
kendmaking werd uitgegeven, een uur
"adat het kabinet zijn zitting, die vrij
dagmiddag van twee tot vijf uur had
Geduurd, geëindigd was.
Na afloop van de ministerraad had
de minister van Maatschappelijk Werk,
dr. Klompé, op het ministerie van Bui-
Cflandse Zaken een kort onderhoud
minister Luns. Het is niet twijfel
achtig, dat dit gesprek gelopen zal
tuigen van de buitenlandse maat
schappijen, die vrijdag uit Djakarta
vertrokken.
Het immigratiekantoor had donder
dag verteld, dat het vertrek van de Ne
derlanders in drie fasen zou dienen te
geschieden. Tot de eerste groep zouden
dan behoren de ongeveer 9000 Neder
landers, die werkloos zijn en financiële
steun van hun regering ontvangen.
Deze groep bestaat bijna geheel uit
Indo-Europeanen, mensen, die geboren
poogden zonder resultaat overi-l zijn en opgroeiden ii. de tropen. Ver-
gens plaats te krijgen in de vlieg-1 der zouden bij deze eerste fase ook Ne-
dan aan een Schrecken ohne Ende.
Het baat hun overigens niet op
eigen gelegenheid uitreisgelegenheid
te zoeken. Personen, die al in het be
zit waren van een uitreisvergunning
hebbi
en over de problemen, die zich
trig;
voordoen bij de massa-repa-
ring van zovele duizenden Neder-
^anders tegelijk.
Intussen is over die massa-repatrië-
,lnS' die nu als een dreigend zwaard
angt boven de hoofden van de Neder
ig uders in Indonesië of liever gezegd'
°ven de hoofden van degenen, die een
cderlands paspoort hebben, want ook
n le Chinezen zijn houders daarvan
geen enkele datum genoemd,
aarop deze evacuatie een aan-
Ug zal nemen. Zelfs had men er
k gezaghebbende kringen in Dja-
varta> die dit meedeelden, geen idee
hoe lang een dergelijke evacuatie
jj '>et gaat om ongeveer 50.000 perso-
jb -- in beslag zou nemen. In principe
Ve°fen ane Nederlanders Indonesië
'laten. Dat is een uiting van de mi-
typi r van Voorlichting, Soedibjo, die
1 zo aardig was er aan toe te voe-
.u, dat de Nederlanders niet zullen
rden uitgewezen, maar dat hun
Landelijk verzocht was Indonesië te
erlaten".
kunnen zeggen, dat ze aan een Ende
"be Schrecken de voorkeur geven
r"locdetijk door een gasexplosie is
lWee verdiepingen hoog huis te
"chUm in Duitsland met de grond
gemaakt. Het ongeluk kostte
he
gen personen het
mensen, die
"st bruiloft vierden,
leven, terwijl
in het huis er
werden
is,
derlainders betrokken worden, wier
werkkringen kunnen worden ingeno
men door Indonesiërs.
Vervolgens stelt men zich een tweede
groep voor, behorend tot de „midden
stand", waaronder bijvoorbeeld de
eigenaren van winkelzaken behoren. De
derde fase is dan beperkt tot „de an
dere groepen", een overigens nogal rek
baar begrip.
De Nederlandse advocaten, die aan
het Landgerecht te Djakarta werkten,
hebben intussen te horen gekregen, dat
ze van hun functies zijn ontheven sn
dat ze zo spoedig mogelijk Indonesië
dienen te verlaten.
Een groep, namelijk het K.L.M.-per-
soneel, heeft in ieder geval het vooruit
zicht, dat men niet lang behoeft te
wachten. De volgende week zou hun
vertrek, zo wordt beweerd, reeds een
feit zijn.
Intussen heeft het hoofd van het
bureau van de openbare aanklager in
Djakarta, Joesoef Soewondo. ge
waarschuwd, dat Nederlanders, die
het 1-md binnenkort gaan verlaten,
niet in strijd met de wet mogen han
delen als zij hun eigendommen ver
kopen of overmaken. Hij zei, dat er
berichten waren over gévallen, waar
in anderen een ongepast gebruik
maakten van de gelegenheid van on
middellijk vertrek van de Nederlan
ders. Het was, zo zei hij, voorgeko
men. dat Nederlandse bezittingen
waren gekocht, waarvoor in buiten
landse middelen moest worden be
taald. Tegen beide partijen, aldus
Joesoef Soewondo, zal streng worden
opgetreden.
Het is gelukkig ook nog ergens „rus
tig" in Indonesië. Althans berichten, uit
Sumatra te Djakarta ontvangen, wijzen
er op, dat er op de Nederlandse onder
nemingen, liggend bij vele steden op
Sumatra, normaal wordt doorgewerkt.
Het betreft hier o.a. werkzaamheden op
de rubber-, tabak- en thee-plantages.
Ook is er in dit gebied geen boycot
actie en ook acties «tot „overneming"
schijnen er nog or/ kend te zijn.
Hr. Ms. onderzeebootjager „Drenthe"
wordt gereed gemaakt voor een reis naar
Nederlands Nieuw Guinea voor een tij
delijk verblijf aldaar. Het schip zal bin
nenkort uit Den Helder vertrekken, zo
deelt men ons van de zijde van de mari-
nevoorlicïitingsdienst mede.
Als men, net als ik, een heerlijke,
onbezorgde jeugd onder de tropische
zon heeft doorgebracht, elf jaar, dan
zal men ook dezer dagen vaak met zijn
gedachten in het verleden vertoeven.
De zojuist afgekondigde regerings
verklaring laat aan duidelijkheid niets
te wensen over. Zij geeft kort en goed
het antwoord op de laatste genadeslag,
die Soekarno onze landgenoten daar
ginds toebracht. Zich boven deze slag
opnieuw uitwerken heeft geen zin meer,
het verblijf daarginds wordt de Neder
landers nu totaal onmogelijk gemaakt,
als ééns de Joden hier onder het Nazi
bewind.
Het zal een beetje vreemd in de oren
geklonken hebben dat de man, die deze
week op het punt stond naar Holland
met verlof te vertrekken, maar waar
van de retourreis ingetrokken werd, ver
koos daar te blijven. Onbegrijpelijk
voor hen, die het land niet kennen,
die er niet zijn opgegroeid, die het niet
hebben liefgehad met al de vezels van
hun menselijk hart.
Want dat is het fascinerende van
Java, als je er gewoond, geleefd en
gewerkt hebt, dat dit land bindt met
duizend banden. En dat je er„ midden
in je verblijf in Holland, weer naar
terug verlangt. Steeds weer opnieuw,
totdat het je nooit meer loslaat.
Ik denk aan een klasgenootje van
me op de Simpang-meisjesschool in Soe-
rabaja, Noesje de Jong. Wij hadden
een declamatiewedstrijd in de zesde klas
en ik won zomaar de eerste prijs. Het
was met de vertolking van een gedicht,
dat ik helemaal niet meer ken, alleen
die laatste woorden zijn voor immer
in mijn hart gegrift:
Dan weet je opeens, dat wat je doet,
En wat je spreekt of kent,
Je toch, al heb je Hollands bloed,
Een kind van Indië bent..
Dat waar je vader werkt en zorgt,
Je moeder waakt en bidt,
Dat Indië, lief Indië,
Je héle hart bezit..
Een beetje ongelovig keek Noesje,
een volbloed Indische, mij aan en zei
toen op die zangerige toon van haar,
vol eerlijke bewondering: „Wat moet
jij veel van mijn land houden, om het
zó te kunnen zeggen".
Ik weet niet of Noesje nog leeft,
ik weet en begrijp alleen volkomen,
wat er nu in de duizenden daarginds,
landgenoten van ons, omgaat. Mis
schien was het dom. om het toch weer
aan te durven, nu Soekarno aan het be
wind was, zelf misten wij daar alle
moed voor na de oorlog, omdat Indië
Indonesië werd en daarin ligt een
hemelsbreed verschil. God zegene allen
op deze bittere thuisvaart, welke vei
lige haven hun schip ook binnenstoomt.
gewond.
De Australische Luchtvaartmaatschappij
Quantas en de Britse BOAC hebben in
tussen gisteren meegedeeld, dat zij bezig
zijn om van de Indonesische autoriteiten
toestemming te verkrijgen extra-vluchten
van Djakarta naar Singapore in te lassen.
Men zou hiermee eventueel dinsdag a.s
kunnen beginnen. Duizenden Nederlan
ders, aldus luidt een Reuterbericht. be
reiden zich op het ogenblik koortsachtig
voor Indonesië op zo kort mogelijke ter
mijn te verlaten.
Er is weer een Indonesische vlag om
hoog gegaan op een Nederlands eigendom,
gistermiddag in Djakarta. Het was het
embleem van de Garuda Indonesian Air
ways, dat in top ging op het K.L.M.-hotel
„Tranaera". De G.I.A. zou de leiding van
dit hotel hebben overgenomen na bespre
kingen met de K.L.M.. aldus werd be-
i richt. Gewapende leden van de eigen
j veiligheidstroepen van de G.I.A. houden
de wacht bij het hotel.
Een andere zaak liep voor de K.L.M.
echter minder vlot. Van de G.I.A. had de
i Nederlandse luchtvaartmü. een vlieg-
tuig gehuurd om twee Constellation-
motoren naar Singapore te vervoeren.
Alle autoriteiten, met inbegrip van de
douane, hadden hun goedkeuring aan dit
vervoer gehecht, de Indonesische lucht
macht dacht er anders over. En het ge
beurde niet. Pogingen om de motoren
daarna per schip over te brengen strand
den eveneens, omdat men inmiddels de
vergunningen voor het K.L.M.-personeel
om het vliegveld te betreden, had inge
trokken. De uitrusting van de K.L.M., ter
waarde van vele duizenden guldens, ligt
nu onbeheerd in de K.L.M.-hangars op
geslagen.
Volgens een bericht van de Reuter
correspondent in Djakarta zou minister
Soedibjo bij de bedrijven, die onder be
heer van de regering zullen worden ge
plaatst we vermeldden reeds de K.P.M
en Geo Wehry ook Jacobson van den
Berg rekenen. Dit is een van de grootste
Nederlandse ex- en importondernemingen
in Indonesië.
Verder wordt nog bericht, dat ernstig
wordt overwogen om dp voorgenomen reis
van president Soekarno naar enkele
Zuidamerikaanse landen uit te stellen
Een definitieve beslissing is echter nog
niet genomen. Volgens het oorspronke
lijke plan zou Soekarno op Eerste Kerst
dag uit Djakarta naar Rome vertrekken
De woordvoerder van het plaatselijk
militair commando in Djakarta heeft
medegedeeld, dat een Nederlandse em
ployé van de Koninklijke Paketvaart-
maatschappij is gearresteerd, op be
schuldiging van een poging tot het
smokkelen van gelden van de maat
schappij uit de hoofdstad. Zijn naam
werd niet bekend gemaakt.
Voorts bevestigde de woordvoerder de
arestatie van de heer W. Buma, de Ne
derlandse directeur van Jacobson van
den Berg, die beschuldigd wordt van het
neerhalen van de Indonesische nationale
vlag van het gebouw van zijn kantoor.
Nog 'n. foto gemaakt in de Londense
voorstad Lewisham. De foto laat
duidelijk zien hoe een deel van het
viaduct op de trein is terecht
gekomen.
vermogen ligt om de doorgang van Neder
landse uitgewekenen uit Indonesië te ver
gemakkelijken. Ook wordt uit Singapore
gemeld, dat de Nederlandse autoriteiten
contact zouden hebben opgenomen met de
Royal Air Force in Singapore voor het
verkrijgen van vliegtuigen voor het ver
voeren van Nederlandse onderdanen.
De militaire ftimmandant van Djakarta,
luitenant-kolonel Endang Dachjar, heeft
vandaag bekend gemaakt, dat alle woon
huizen, die binnenkort door de Neder
landse bewoners zullen wordeaMWtrJajten.
met ingang van vandaag onder militair
beheer zullen worden gesteld. „Het is
onbevoegde instellingen, organisaties of
individuele personen verboden deze hui
zen te betrekken", aldus de bekendma
king.
Overste Dachjar verklaarde, dat deze
maatregel is genomen, nadat zich „onge
wenste aanwijzingen" hadden voorgedaan
met betrekking tot Nederlandse huizen en
bezittingen. Hij waarschuwde, dat tegen
overtreders van dit verbod drastische
maatregelen zullen worden genomen over
eenkomstig de staat van oorlog en beleg.
Roeslan Abdoelgani, de vice-voorzitter
van de Nationale Raad, waarvan president
Soekarno voorzitter is, zou vandaag een
onderhoud hebben met premier Djoeanda
Kartawidjaja in verband met de voorstel
len van de raad aan de regering om
voorbereidingen te treffen tot verbreking
der diplomatieke betrekkingen met Ne
derland.
Naar werd gemeld, zou de raad twee
weken geleden hebben besloten een voor
stel daartoe aan de regering te doen.
„Antara" meldde vandaag, dat Abdoel
gani in verband hiermede vriidag een on
derhoud met president Soekarno heeft
gehad.
Politieke waarnemers menen, dat het
verbreken der diplomatieke betrekkingen
„zeer binnenkort" kan worden verwacht.
In Singapore is officieel meegedeeld,
dat in geval van noodzaak de regering
van Singapore alles za) doen wat in haar
De politie heeft gisteren, zoals is ge
meld, de 56-jarige referendaris van hei
ministerie van Economische Zaken D. van
der G. gearresteerd, die heeft bekend zich
te hebben laten omkopen met steekpen
ningen van handelaren in 6chroot.
Wanneer een handelaar in schroot koopt
in landen, die niet aangesloten zijn bij de
landen van de Europese Gemeenschap
voor Kolen en Staal, moet hij per ton een
hoger bedrag betalen dan wanneer hij
zulks doet in landen, die wel lid van de
E.G.K.S. zijn.
De handelaar kan dan bij het ministe
rie een zogenaamde „derde-landenverkla-
ring" halen, waarop hem het bedrag
wordt gerestitueerd, dat hij meer heefi
moeten betalen dan wanneer hij schrooi
uit de landen van de E.G.K.S. had be
trokken. .De arrestant schijnt nu deze
..derde-landenverklaring" meermalen te
hebben afgegeven zonder eerst een onder
zoek te hebben laten instellen of het door
de handelaren aangekochte schroot inder
daad afkomstig was uit landen buiten de
gemeenschap. Voor deze ..service" heeft
hij van de handelaren steekpenningen ge
kregen. Het is nog niet bekend hoevee'
de referendaris aan deze praktijken heef'
verdiend. Wel staat vast. dat met deze
fraude een zeer aanzienlijk bedrag is ge
moeid. De politie zet het onderzoek, da'
pas in het beginstadium verkeert, me
kracht voort.
Het dodencijfer van de treinramp hij
Londen is hedenmorgen tot 97 gestegen.
In de vernielde trein heeft men nog vier
lijken gevonden en een zwaargewonde
vrouw is in een ziekenhuis bezweken.
Van onze correspondent
ROME, hedenmiddag.
Naar ons heden op het Vaticaan
ter ore kwam, zal binnenkort het
Nederlandse gezantschap bij de
H. Stoel verheden worden tot am
bassade. Op de Nederlandse legatie
zelf wilde men ons vandaag de
juistheid van dit bericht bevestiger
noch ontkennen.
Sedert februari 1956 is F. R. W.
H. M. J. graaf de Marchant el
d'Ansembourg de gezant bij de
H. Stoel.
Vanzelf zou deze benoeming met
zich meebrengen, dat de pauselijke
internuntiatuur te Den Haag nun
tiatuur wordt.
