Laatste ,Djakarta'-bemanning
KLM op Schiphol aangekomen
Ned. procuratiehouder ontkwam
als verstekeling op de „Oranje"
I
Ondernemingen
onder militair
In Djakarta was
zondag rustig
op Sumatra
toezicht
het
Niet alle Nederlanders worden
uitgewezen
Leden van de NATO door
Nederland in
Optreden ingevolge aanbeveling
der „drie wijzen"
gelicht
Staat Indonesische
bevolking niet
achter de actie?
Gezagvoerder Krouwel: „Het was of een
zinkend schip in de diepte verdween'
Olie in de Sahara
Maandag 9 december 1957
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Vertrekvergimning
bewaard als bewijs
Van Singapore uit met vliegtuig terug
gekeerd naar ons land
m
Diplomatiek contact
in Djakarta
Auto in Drentse Hoofd
vaart
Munitie-dump te
Landoeng ontploft
Soebandrio verklaart
Alleen zij die geen werk hebben
WEERBERICHT
gedrukt rno had de stemming nog meer
^Electron" 's nachts bewaakt
wèi-Qmdat je in zo'n situatie niet kunt
av3 Wat er gebeurt, had ik diezelfde
len p nog de brandstoftanks laten vul-
Ueti .de kist op slot gedaan. Een man
er l,® *er bewaking achtergelaten, want
chin eens iefs ontplofbaars in de ma-
hee e yerstopt kunnen worden. Met de
dritii, yf in Djakarta een biertje gaan
ton twaalf uur des nachts moes-
11 maatschappijen willen
exploraties doen
lifke tndingen
Gevangenen" in eigen
toestel
Echtgenote en zoon van
chauffeur verdronken
Boycot in Oost-Java
beëindigd
Oorzaak sabotage?
Hulpacties
In Den Haag geen officieel
commentaar
Indonesische reactie
De scheepvaart
Bevolking niet achter
de actie?
Noord-Sumatra
Gouverneurs studeren
Soekarno spreekt in
Soerabaja
NIEUWE
SCHIEOAMSCHE COURANT
De weerverwachting van het KNMI, geldig van
heden- tot morgenavond, luidt:
Vannacht lichte vorst, morgen overdag koud
weer met regen, plaatselijk voorafgegaan door
sneeuw. Aanvankelijk weinig wind, later tot
krachtig toenemende wind tussen zuidoost en
zuidwest.
Dinsdag 10 december: zon op 8.39, onder 16.31.
Maan op 20.29, onder 10.45.
- (Van onze Amsterdamse redactie)
°l>lü k -Was ccn akeli£ vertrek vol van nare dreiging:. Ik kreeg een gevoel van
1„ "Mng. toen de vier motoren van mijn kist begonnen te brullen. En eenmaal
c lucht, nadat de verkeerstoren van Kemajorah op mijn herhaald verzoek om
■ft,e acl met mij op te nemen, koel ten antwoord gaf dit contact niet meer te
ber se,1> was het alsof een zinkend schip achter mij in de diepte verdween. Het
,)COnTr^s^e moment was wel geweest, toen een zwaar met goud gegalonneerde
hatjmantling officer" van het Indonesische leger mij vlak voor de start we
duo,,?n toen al vier uur gemarchandeerd en allerlei trciterij en plagerij moeten
tfekw lieel vricndeliik en bcel correct eindelijk toestemming gaf te ver-
scn *en- Ik miste het woord; passagiers en vroeg beleefd: „What about the pas-
<le ,,Sorry' 1,0 Passengers", klonk het tot mijn schrik en of ik al soebatte:
j"an was niet te vermurwen: „This is the last command!"
Eej|v S nooit bcb ik onze eigen, in de tropische hitte zwaar thanspirerende jon-
1 sne' duizend kilo bagage van de 31 passagiers uit het ruim zien laden,
tic m°nesische arbeiders staken geen hand uit. Ik voelde nattigheid en stelde
d|"Uk i Ccn verteSenwoordiger van de K.L.M., de heer I)uyf, die ook al maar
ke„ J?..de weer Seweest was, voor nu maar direct met de „Electron" te vertrek-
toestem V0,ld dat °°k hCt b6Ste e" daarop vroeg en kree* ik ogenblikkelijk
nl. in Bangkok en Karatchi. Gisteren
vertrok ze met de „Positon" uit laatst
genoemde stad naar Rome en zou daar
opnieuw overblijven. Op verzoek van
de K.L.M.-directie is ze echter als pas
sagier met de „Positon" naar Schiphol
meegereisd om in het vaderland zo spoe
dig mogelijk het verhaal van haar we
dervaren te kunnen doen. K.L.M.-direc-
teur J. A. Bach verwelkomde de ver
moeid uitziende groep, die behalve uit
gezagvoerder J. P. Krouwel uit Haar
lem onstuimig begroet ook door zijn
vrouw, zoontje en dochtertje bestond
uit de 2e piloot Maguire (Australiër), le
boordwerktuigkundige Oldeboom, 2e
b.w.k. Gobee."telegrafisch Siebelhoff, le
purser" Van Hust, 2e purser Van der
Veld en stewardess mej. Peeters.
En met een „Nu gaan we gauw naar
bed", vertolkte de heer Krouwel de in
nigste wens van de gehele stoere beman
ning.
"ning te starten."
O
be7pZa§voerder P. J. Krouwel, die zoals
1_net het laatste K.L.M.-toestel
tïiop Y'ag van Djakarta is vertrokken,
ëehrn dUs gistermiddag op Schiphol te-
eh t v r de talrijke journalisten, film-
daj. '(['■'•'eporters, het verhaal ontkennen,
tn6dp-) op eigen gezag en dus zonder
teitP„ eten van de Indonesische autori-
ketl \-,rnet de „Electron" was vertrok-
t>ewY vertrekvergunning had hij als
Zo ,ds netjes bewaard. „Ik vond het al
rout d"' vel"telde hij. „Op de thuis-
atid-6 Wer(t ik steeds door mensen, die
tchi
5rs even met de hand wuiven, op de
ouders geklopt, zo van: dat heb je
Op y, Sedaan. beste jongen. Het ging er
SUür11' dat ik een soort nationale fi-
het aan het worden was, maar zo is
kn. oeh niet", erkende deze „laatste der
lij rokanen" op de roemruchte Indië-
der K.L.M. eerlijk,
de v ^9"iarige piloot sinds 1945 bij
Ü0 K.L.M., acht jaar achtereen op In-
0 ne.sië gevlogen, de laatste tijd in dienst
de Noordatlantische route en juist
0&ee weken geleden weer als invaller
de ïndonesië-lijn geplaatst, zodat het
jets wel een toeval was dat hem juist
dergelijks moest overkomen was
aan„aSavond 1 december in Djakarta
latirtp °roen. De boycot tegen de Neder-
op Rn f Was afgekondigd en de aanslag
gen?6 ons zelf bedienen. Vroeg de vol
tij ochtend was de hele bemanning
gec] e®r op Kemajoran, waar direct „het
Vprh^der" begon. Van de minister van
hadden we een schrifte-
ogenblikkeljjk
gemerkt van de passagiers?" „Ze zullen
we] erg teleurgesteld geweest zijn, maar
ik heb het niet gezien. Ze waren bijeen
gedreven in een soort wachthal én de
bemanning moest de laatste kwartieren
in het vliegtuig blijven. We mochten er
niet meer uit." In de tijd, dat het ver
trek van de „Electron" almaar werd op
gehouden, handelden de Indonesiërs op
de luchthaven twee andere toestellen,
een van de Australische Qantas en een
van de Franse T.I.A. normaal af, on
danks de 24-uur staking.
Volgens de heer Krouwel was de stem
ming van het K.L.M.-personeel op Ke
majoran er een van totale verrassing.
De Nederlanders, die bij de Garuda wer.
ken, konden het niet geloven en ver
moedden de meest vérstrekkende gevol
gen van de Indonesische maatregelen.
De bemanning van de „Electron" is
op haar thuisreis twee maal „geslipt",
De Koninklijke Shell, de British Pe
troleum en zes Amerikaanse oliemaat
schappijen hebben nieuwe verzoeken in
gediend om het recht in de Sahara naar
olie te zoeken, aldus is gisteren te Parijs
meegedeeld.
Een woordvoerder van het Franse rege
ringsbureau voor speurwerk op het ge
bied van olie deelde mee dat thans elf
verzoeken zijn ingediend voor een gebied
rondom Toeggoert, Laghoeat <m Ghar-
daja.
Het gebied waar deze maatschappijen
boringen willen verrichten, wordt °P 24
januari vrijgegeven door twee Franse'
maatschappijen, namelijk de „Compagnie
Francaise des Petroles d' Aigérie" en de
„Société Nationale de Recherches et
d' Exploitation des Petroles en Algerie".
In dit gebied is nog geen olie gevon
den, maar deskundigen vermoeden hier
rijke bekkens. Bij Hassi Nessawoed zou
den zich reserves van honderden mil
joenen tonnen bevinden.
In het betrokken gebied ligt Timinoen-
waar Algerijnse opstandelingen enige tijd
geleden zeven Franse geologen van een
exploitatieteam en negen leden van het
Vreemdelingenlegioen hebben gedood.
(Van onze Amsterdamse redactie)
Een mysterieuze versfekeling, in de
persoon van de 40-jarige Nederlander
L. M. Veen, algemeen procuratiehouder
van de „National Indonesian Company
of Agencies" een grote Indonesische
maatschappij in Djakarta, waarbij 800
Indonesiërs en slechts 7 Europeanen
werkzaam zijn is gistermiddag op
Schiphol met de K.E.M.-Superconnie „Pon
tianak" uit Singapore aangekomen. De
reiziger, die door hetgeen hij mededeel
de de indruk wekte dat hij voor de
Indonesische autoriteiten een „begeerd
persoon" zou zijn, is erin geslaagd zon
der papieren of bagage dinsdag aan boord
te „sluipen" van de „Oranje", die voor
vertrek gereed lag in de haven van
Zondagmiddag arriveerde per K.L.M, op Schipholde. heer L. M. Veen, die als verstekeling met het m.s. Oranje uit
Djakarta gevlucht is om arrestatie te voorkomen. De heer Veen werd op het vliegveld verwelkomd door r.ijn vrouw en
zijn zoontje Michael. Zij waren reeds enige weken eerder in Nederland aangekomen na een verblijf van 11 jaar in Indonesië.
roestemming dat de „Electron" met
Sejj §16rs mocht vertrekken. Maar het
d0o-en d6 burgerlijke autoriteiten
r de militaire opzij werden gedrukt.
Sef,
ï-erst werden we allemaal grondig
■j- l0u''leerd en alle bagage doorzocht.
r' mochten we het toestel met de
'b van het Europese personeel die
tQfe's hebben fantastisch gewerkt het
^rstei startklaar maken. Plotseling
**'0^7 Pr echter opnieuw een onderzoek
&te 11 '"besteld. Een aantal zwaar met
HUeuhS bewapende legerjongens, het
Parachutisten toe, doorzochten
"Electron" van voor tot achter. Het
Vv,,S RCn Seluk, dat een van onze boord-
hfekundigen daarbii mocht zijn.
heeft even naarstig gezocht naar an-
onregeimatiglieden dan waarvoor
onesiërs belangstelling hadden.
Ittd,
dk P;vieuw kostte het de heer Duyf
'hfirk teu zeerste bewonder om zijn
rhitl„tWaai"dige schaakspelerszetten
da- yrns twee uur .palaveren", voor
t)aa eiricdeXi.ik de toestemming af kwam.
sÖrek°P VolSde dat merkwaardige ge-
hiiijY.met de vriendelijk glimlachende
- lre autoriteit, waardoor het de
h^ssa e-
*elsch rs' een heel internationaal ge-
bië aaD o.a. de gezant van Saoedi-Ara-
stei et, gevolg, verboden werd het toe-
te betreden."
Sey^eht u", Zo werd de heer Krouwel
agd, „nog iets van de reacties op-
Tandjong Priok. In Singapore, dc eerste
haven, die het schip na Djakarta aan
deed, is hij overgedragen aan de immi
gratie-autoriteiten aldaar, die. hem ver
volgens op het K.L.M.-toestel gezet heb
ben. Hij was in het bezit van zijn pas
en een kaartje voor een vliegreis Dja
karta-Amsterdam.
„We hebben erg in spanning gezeten",
liet mevrouw Veen, die met haar dochter
tje enkele dagen voordat de moeilijkhe
den in Indonesië begonnen, per K.L.M.
naar Nederland was gevlogen en ter
begroeting op Schiphol aanwezig was zich
ontvallen doch haar echtgenoot een re
presentatieve verschijning ging op die
opmerking verder niet in. Ook liet hij
er zich niet over uit waarom hij op zo'n
vreemde wijze uit Indonesië gevlucht was.
Hij vertelde wel, dat hij vanwege zijn
functie vaak aan boaprd van de schepen
in Tandjong Priok kwam. Het was hem
dus niet zo moeilijk geweest zich op de
„.Oranje", slechts geleed in pantalon en
overhemd, te verscuuilenj nadat, terwijl
hij aan boord was, van een „relatie"
de waarschuwing gekregen had dat hij
door de Indonesische autoriteiten gezocht
werd. Eenmaal in volle zee heeft hij zich
gemeld bij de kapitein, die hem als zijnde
een verstekeling in een hut het opsluiten
en hem in Singapore aan de immigra
tiemensen overgaf. „Die werken gewel
dig en zijn erg hulpvaardig", verklaarde
de heer Veen
Van de Nederlandse gemeenschap had
hij ook veel steun ontvangen. Die had hem
o.m. in de kleren gestoken. „Als .ie
meent, dat er iets met je aan de hand is
of de Indonesische autoriteiten je voor
iets zoeken, kun je er beter maar meteen
vandoor gaan", gaf hij op als verklaring
voor zijn geheimzinnig vertrek. Met zijn
vrouw en kind ging de heer Veen van
Schiphol naar familie in Hilversum.
In de Indonesische hoofdstad was het( Zondagavond was er onzekerheid ovor
zondag rustig. Er waren geen bekendma-de status van de Nederlandse banken, cue
kingen van nieuwe maatregelen tegenarbeiders zaterdag tot Indonesisch eigen-
Nederland, maar wel gebruikten vele! dom hadden verklaard, nog geen twaad
Nederlanders deze dag om kostbare be
zittingen te pakken voor het geval zij
binnenkort zouden moeten vertrekken.
Aldus bericht de A.N.P.-correspondent.
Het is de Nederlandse diplomatieke ver
tegenwoordiging eindelijk gelukt, na da
genlang vergeefse pogingen te hebben ge
daan, contact te krijgen met het minis
terie van buitenlandse zaken te Djakarta.
Zaterdag heeft het hoofd van de politieke
afdeling der vertegenwoordiging, de heer
G. Disseveldt, namelijk een bezoek ge
bracht aan het hoofd van het directoraat
Europa van het ministerie, Lapian. Over
welke onderwerpen tijdens dit onderhoud
werd gesproken, is (nog) niet bekend ge
worden.
Te Uffelte, gemeente Havelte, is zondag
een auto met zeven inzittenden in de
Drentse Hoofdvaart terechtgekomen. De
bestuurder W.B. uit Leerbroek, chauffeur
van beroep, is doordat de wagen slipte
de macht over het stuur kwijt geraakt
met het g-evolg, dat de auto over het
muurtje vlak bij de Uffelter sluis in het
water dook.
Toen omwonenden te hulp snelden, wa
ren reeds vijf inzittenden uit de wagen ge
kropen. nl. de bestuurder, twee kinderen
van hem en een verloofd paar uit Utrecht,
H. van der V. en G. van der W.
Toen de chauffeur op het droge was
gebracht en bemerkte, dat zijn 35-jari.ge
echtgenote en zijn achtjarig zoontje nog
in de wagen moesten zijn is hij terstond
weer te water gesprongen om te trachten
beiden nog te redden. Het mocht even
wel niet baten. Men heeft nog lange tijd
kunstmatige ademhaling toegepast, maar
de levensgeesten bleken bij beiden reeds
te zijn geweken.
uur nadat het kabinet verklaard had ei
genmachtige acties te betreuren.
De algemene veronderstelling was, dat
deze banken vandaag weer als gewoonlijk
open zouden zijn, maar de directeur van
een daarvan, de heer H. D. Hoving van de
Escomptobank, zei slechts „geen com
mentaar" op vragen over deze aangele
genheid.
Voorbijgangers constateerden gisteren,
dat leden van de vakbond, uitgerust met
rode armbanden, zich ophielden voor het
passagekantoor van de Koninklijke Rot-
terdamsche Lloyd in Djakarta. Naar ver
luidde, zou daar een actie worden onder
nomen binnen het kader van de overne
ming door het Indonesische personeel van
de „Internatio", die in Djakarta agente is
van de Rotterdamse L'loyd.
Volgens een bericht van Reuter zou de
„Internatio" reeds door het personeel zijn
overgenomen. Voorts meldde Reuter, dat
volgens de dagbladen in Djakarta ook een
Nederlandse bibliotheek door het perso
neel zou zijn overgenomen.
Intussen bericht Reuter ook, dat het
Hotel des Indes aan de Nederlandse di
rectie zou zijn teruggegeven.
De regeringsopdracht om het boycotten
van Nederlanders te beëindigen is ook uit
gevoerd in Oost-Java volgens berichten,
die zaterdag in Djakarta zijn ontvangen
en die melding maken van verlichting in
de toestand onder de Nederlandse ge
meenschap. In berichten, die gelijktijdig
uit Soerabaja werden ontvangen, werd
gezegd, dat arbeiders de „Krembung" sui
kerfabriek in Krian in Oost-Java hebben
overgenomen.
Uit verscheidene delen van Indonesië
kwamen zaterdag berichten binnen van
„overneming" van Nederlandse clubs.
(Reuter noemt met name Palembang, Ma
kassar en Djember).
In Bogor zoudan zondag Indonesische
studenten van de landbouwfaculteit het
proefstation van het Algemeen Landbouw
Syndicaat hebben overgenomen. Verder
werden in Djakarta nog enkele berichten
ontvangen over „overnemingen" in Ban
doeng en Tasikmalaja. In Oost-Java zou
den planters met hun gezinnen enige on
dernemingen hebben verlaten. Er zijn
evenwel nog van geen enkele plaats be
richten binnengekomen omtrent het „over
nemen" van plantages.
Zondagmiddag is de bemanning van het K.L.M.-vliegtuig „Electron", het laatste
vliegtuig van de K.L.M., dat uit Djakarta vertrok, op Schiphol aangekomen. De
bemanningsleden verlaten nu als passagiers het vliegtuig. Voorop de gezagvoerder
de heer P. J. KrouwM.
*v0im '1Ur achtereen hebben zich zondag-
v0(>an ackt uur af hevige ontploffin-
j» ehlaaiBedaan m een srote munitie- op-
v "doe, Van Indonesische leger te
i 4,1 de 1S' De bevolking, die in de huurt
J1 auei..."bosplaats woonde, moest zich
j heip ,'n veiligheid steilen. Voor het
V°nd ecI van Bandoeng werd gister-
fi,^0en de no°dtoestand afgekondigd.
öen eerste ontploffing gehoord werd
h-f^in °ngeveer twintig soldaten op het
K'1 on Wacht. Een kazerne is vlak
ih' 8Whf f plaats gelegen. Over het aan-
rs of d,e schade zijn nog geen
mngen verstrekt.
sUio nCorrcspondent. van het Indonesi-
r'chtte rsl3llreau P-I.A. in Bandoeng be-
0orZRai-da' men aan sabotage denkt als
'\.van de ramp in deze opslag-
Piesi" als de Sr0°tste in geheel In-
lïri5gen.
■wordt beschouwd. Officiële
msen jla(^ ot>]£ j1y ecfoter niet kun-
Soebandrio, de Indonesische minister
van buitenlandse zaken, die op zijn te
rugreis van dc vergadering van de V. N.
te New-York verleden week in Parijs al
enige verklaringen heeft afgelegd over
de gebeurtenissen in Indonesië, heeft
zondag in Saigon aan verslaggevers me
degedeeld, dat het nooit in de bedoeling
heeft gelegen alle Nederlanders uit het
land te wijzen, maar, zo zeide hij „wij
hebben besloten alle Nederlanders die
niet werken, te repatriëren uit protest
tegen de houding van hun regering in de
kwestie West-Irian".
Met de bovenstaande verklaring van
de heer Soebandrio schijnt intussen
weer geheel in strijd een uitlating die de
minister van voorlichting, Soedibjo, gis
teren deed. Blijkens een bericht van dc
correspondent van ANP in Djakarta heeft
hy toen namelijk gezegd, dat in principe
alle Nederlanders moesten vertrekken.
Duidelijker verklaringen over deze
zaak zijn tot nu toe door de Indonesische
autoriteiten niet gedaan. Wel meldt de
ANP-correspondent nog, dat Nederlan
ders, die geen werk hebben of die door
Indonesiërs kunnen worden vervangen
opdracht hebben gekregen t- vertrekken.
Met betrekking tot de eventuele eva
cuatie van de vijfduizend Indonesiërs in
Nederland had de Indonesische regering
nog geen maatregelen genomen, maar zij
was op alles voorbereid, zo verklaarde
Soebandrio nog.
De Australische minister van buiten
landse zaken, Casey, heeft gisteren me
degedeeld, dat Nederland Australië niet
heeft verzocht om toelating van Neder
landers uit Indonesië. Volgens de „Sun
Herald" overweegt de Australische rege
ring echter de mogelijkheid van het in
gebruik nemen van emigrantencentra in
geval Nederlandse evacués daarheen
zouden komen.
De burgemeester van Napels, tevens
bekend reder, Achille Lauro, heeft zon
dag voorgesteld twee Oceaanschepen
van 20.000 ton beschikbaar te stellen voor
evacuatie van Nederlanders uit Indone
sië.
De Qantas, B.O.A.C. en „Air India"
zijn klaar om te beginnen met een lucht
brug voor het overbrengen van Neder
landse onderdanen van Djakarta naar
Singapore en Sydney.
De Boac-Qantas deelde gisteren nader
mede, dat toestemming was verleend
voor een extra dienst tussen Djakarta en
Singapore op dinsdag of woensdag a.s.
(Van onze Parijse correspondent)
De vergadering van de permanente com
missie van de NATO, die op verzoek van
onze vertegenwoordiger, de heer Van
Kleifens, spoedeisend was bijeengeroepen,
had zaterdagochtend een zeer groot aan
tal journalisten, onder wie vooral veel
Amerikanen en Engelsen, naar het paleis
Cliaillot gelokt.
Zij werden reeds onmiddellijk teleur
gesteld met de mededeling, dat buiten de
vergadering de heer Van Kleffens gener
lei mededeling zou doen of vragen zou
beantwoorden. In Den Haag, zo werd
door de persdienst kenbaar gemaakt, was
besloten, dat alle mededelingen over de
toestand of over enige voorgenomen actie
uitsluitend van Den Haag zelf zou uit
gaan.
Toen om half twaalf de zitting als
gewoonlijk met gesloten deuren aan
ving, was er niettemin geen journalist,
die vertrok. Het wachten was evenwel
vergeefs, want toen ongeveer een uur la
ter de zitting van de permanente raad
werd opgeheven, was het enige dat men
kon vernemen, dat de heer Spaak in Lu
xemburg was gebleven, zodat de heer
Bentinck de bijeenkomst als vice-voor-
zitter had gepresideerd.
Er volgde een run naar de vreemde
vertegenwoordigers, maar ook die lieten
niets los en door het stellen van listige
vragen kon men niet verder dan tot een
aantal vaagheden komen, die de indruk
gaven, dat de heer Van Kleffens aan de
hand van een lijvig dossier aan zijn' mede
leden de tot dusver bekende staat van
zaken had medegedeeld, zoals die o.a. be
kend is uit het vrijdagavond in Den Haag
uitgegeven communiqué en dat hij alge
meen sympathie had gevonden bij zijn
beroep op de solidariteit van de NATO-
landen. De vertegenwoordigers kunnen
niets anders doen dan de mededelingen
van de heer Van Kleffens aan hun res
pectieve regeringen overbrengen.
Wel heeft de heer Van Kleffens nog
gezegd, dat de Nederlandse regering over
weegt of zij de zaak aan de V. N. zal
voqrleggen. En voorts, dat indien het
noodzakelijk blijkt, de kwestie ook ter
sprake zal worden gebracht op de aan
staande conferentie van de NATO. Op de
vraag of de NATO effectieve maatregelen
zou kunnen nemen, zei mr. Van Kleffens:
als dat niet het geval was, zou Nederland
de zaak niet in de NATO brengen.
Het wordt niet onmogelijk geacht, dat
de permanente raad weer bijeen zal ko
men, nadat de verschillende regeringen
haar standpunt ter zake hebben bepaald
en dit aan haar vertegenwoordigers heb
ben medegedeeld.
Van officiële zijde in Den Haag wordt
geen commentaar gegeven op het verloop
van de zitting van de permanente NATO-
raad. Wel wordt in politieke kringen op
gemerkt, dat de actie van Nederland ge
heel in overeenstemming is met een aan
beveling van de „drie wijzen", dat de
NATO-Ianden de raad op de hoogte zul
len stellen van elke gebeurtenis, die ern
stige gevolgen zou kunnen hebben voor i een precedent scheppen. dat een zeer
dc alliantie. Op grond van deze door de [slechte uitwerking in heel Azië zou heh-
Atlantische raad goedgekeurde aanbeve-ben.
ling is dit jaar reeds herhaalde malen
overleg gepleegd, bijv. over Tunis, Hon
garije en het Midden-Oosten.
De Nederlandse regering kon zich, zo
wordt opgemerkt, op grond van de be
sluiten van de raad verplicht achten de
bondgenoten kennis te geven van de ont
wikkeling van de toestand.
De inlichtingen, die de Nederlandse
vertegenwoordiger in Parjjs heeft ver
strekt, zijn, zoals gezegd, overeenkomstig
de vrijdag door de Nederlandse regering
afgelegde verklaring. Daaruit kan worden
afgeleid, dat mr. Van Kleffens in de per
manente raad met nadruk zal hebben ge
wezen op de opvatting van de Neder
landse regering, dat in deze zaak thans
dc menselijke rechten in het geding zijn
gebracht, aangezien de genomen maatre
gelen zich niet tegen de Nederlandse re
gering, doch veeleer tegen de vijftigdui
zend Nederlanders In Indonesië keren,
Of de consultatie in het verband der
NATO zichtbare resultaten zal hebben,
valt in dit stadium niet te zeggen. Deze
eerste zitting was slechts bedoeld om de
bondgenoten in te lichten en daarmee een
politieke consultatie in te leiden, die ook
in deze zaak de Atlantische solidariteit
tot uiting zal kunnen doen komen.
De Indonesische minister van buiten
landse zaken, Soebandrio, is met dat al
niet erg gesticht over de Nederlandse stap.
Bij zijn terugkeer uit New York verklaar
de hij gisteravond in Djakarta, dat hij
niet kon begrijpen, waarom de NATO de
crisis tussen Indonesië en Nederland zou
moeten bespreken. „Voorzover ik weet is
de NATO een organisatie gericht tegen
de Sovjet-Unie. Indien zij wordt betrok
ken in een Aziatische kwestie zou zulks
Uit verscheidene plaatsen zijn in Dja
karta berichten ontvangen over verijdel
de pogingen van K.P.M.-schepen om naar
buitenlandse havens te' varen. Zo zouden
de passagiers van de „Kasimbar" de ka
pitein en de Nederlandse bemanning heb
ben gedwongen naar Balikpapan op Bor
neo te varen in plaats van koers te zetten
naar Singapore. Het schip is in de haven
door de autoriteiten in beslag genomen.
In Palembang is gemeld, dat een poging
van de „Karosa" om naar Singapore te
varen door de Indonesische leden van de
bemanning is verijdeld.
In Soerabaja hebben de plaatselijke
autoriteiten alle Nederlandse schepen op
dracht gegeven in de haven te blijver-
Er liggen daar vijf schepen van de KPM
voor anker, voorts de „Marnelloyd" van
de Rotterdamse Lloyd en de „Tjipondok"
vin de Stoomvaart Mij. Oceaan.
Luitenant-kolonel Ahmad Hussein, com
mandant van Midden-Sumatra, heeft alie
schepen, die in de haven van Padang lig
gen, verboden te vertrekken. Daaronder
bevinden zich twee KPM-schepen en de
Malaya Fir" uit Hongkong.
Volgens Radio-Djakarta heeft de in
ternationale federatie van Arabische
vakbonden in antwoord op een beroep
van de Indonesische vakbond van ha
venarbeiders haar leden verzocht alle
Nederlandse schepen en vliegtuigen te
boycotten.
Enige der Nederlandse passagiers aan
boord van de „Oranje", die zondag Co
lombo aandeed, hebben verklaard, dat tot
hun vertrek op 3 december de betrekking
tussen het Indonesische volk zelf en de
Nederlanders zeer hartelijk was. Het
volk stond niet achter de huidige anti-
Nederlandse actie. „Een kleine groep,
waarschijnlijk door de communisten ge
ïnspireerd, staat er achter", zo verklaar
de men.
Ten bewijze van de goede verhoudingen
werd verzekerd, dat tijdens de boycot de
Nederlandersvan al het nodige werden
voorzien door Indonesische en Chinese
vrienden.
In Noord-Sumatra zijn de besturen van
telle Nederlandse ondernemingen onder
rechtstreeks toezicht van het Indonesische
militaire commando in dit gebied ga-
plaatst.
Luitenant-kolonel Djamin Gintings, de
bevelhebber van het eerste militaire dis
trict van Noord-Sumatra, verklaarde in
een communiqué, dat deze maatregel
noodzakelijk werd geacht om excessen te
voorkomen, die mogelijk nadelige gevol
gen zouden hebben voor de economie van
het gebied.
Het plaatselijke bestuur van Noord-Su
matra zou volgens Radio-Djakarta van
daag een buitengewone bijeenkomst hou
den om het vraagstuk westelijk Nieuw-
Guinea te bestuderen. Alle gouverneurs
van de provincie Noord-Sumatra waren
daartoe uitgenodigd.
?n Zuid-Sumatra heeft luitenant-kolo
nel Barlian een decreet uitgevaardigd,
volgens hetwelk het verboden is, Neder
landse of gemengd Indonesisch-Neder-
landse ondernemingen over te nemen.
Zondagavond werd bekendgemaakt, dat
president Soekarno woensdag naar Soe
rabaja zal reizen om een massa-bijeen
komst. georganiseerd door het plaatselijke
bevrii-'ingscomité voor West-Irian" to»
te spreken.