Bayer-fabrieken
maken nieuwe op
wol gelijkende textielvezel
acteur g. j. a. van dam,
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
a
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
\fODR OOflG
's WINTERS
langs het water...
a
mm
s
■i
CIJFERPUZZEL No. 48
H
M
l a/1 dierehuid tot Draion
DAMMEN
SCHAKEN
DE DAGEN GAAN LENGEN
HET GRABBELTONNETJE
T
8
B
jg fü
BRIDGERUBRIEK
OEFENEN met mooie kaarten
van de Maasbodepers
+H
0
768
+6
mo
12
H|
1
P
R
m
,1/J
emie dienstbaar aan
textielindustrie
1
9
W
i
if
i
s
llJl
Üf
w
iff
5
+17
5189
90
189
1029
189
229
190
63
16
+15
9
V li
ZATERDAG 28 DECEMBER 1957
PAGINA 13
Ie
t-
1
Imponerend complex
BINNENKORT ook toepassing
lH NEDERLAND
Chi
Sociale gevolgen
Poppenkast op textiel-
jaarbeurs
DIPLOMATIEKE BETREK
KINGEN TUSSEN JOEGO
SLAVIË EN JEMEN
SÉ
m
M
SB'
ÉsÉB
i ij® 1<P%
(III
I Ü1 1 1
WK,
WÊ,
1
MIMIR.
20736
210
1
7
1
8
5
9
1
9
1
1
9
1
1
9
I
5
1
1
1
3
9
9
8
7
2
I-
1
1
2
2
1
8
9
5
8
7
9
8
5
9
1
8
5
8
8
9
■oege/
a'
iU
aer'
Dlf5'
ik
ro^
eefl
iaaf'
,ia«f
it-
werd bij een omzet van 1,4 miljard mar
ken 76 miljoen voor research uitgegeven.
Van de thans in produktie zijnde artikelen
is 40 pet pas na de oorlog ontwikkeld
en Bayer beschikt over ongeveer 29.000
patenten.
De fabrieken zijn in diverse plaatsen
gevestigd. Onlangs brachten wij een be
zoek aan Dormagen en Leverkusen, om
dat in eerstgenoemde plaats de chemische
industrie is, waar een nieuwe vezel,
Draion geheten, was gecreëerd, en de
toepassing daarvan was te zien op een
welverzorgde show van elegante dames
kleding, keurige herenkostuums cn kin
derkleding in het te Leverkusen gevestig
de verkoopkantoor.
Te Leverkusen werden wij geïmponeerd
door een complex van 600 gebouwen, ver
spreid over een oppervlakte van 2,3 vier
kante km en door een wegennet van
15 km met elkaar verbonden.
De Bayer-Werke in Leverkusen, Wup-
per tal-Eiber leidDormagen en Uerddngen
verbruiken per jaar gemiddeld meer dan
1 miljoen ton kolen, ongeveer 200 miljoen
kubieke meter water en ongeveer 1100
miljoen kilo-Watt elektrische stroom.
In Dormagen zijn we getroffen door de
zindelijke inrichting met een overvloed
van licht van de grote fabriekshallen,
waar een goed gebruik is gemaakt van
functionele kleuren
Wordt nylon, bij Bayer perion ge
naamd, uit poly-caprolactam gefabriceerd
de grondsof van Draion is poly-acryl-
nitiril. Draion heeft een op wol gelijkend
karakter en bezit, naar men ons ver
zekerde, vele waardevolle eigenschappen,
zoals tot nog toe in geen andere textiel-
vezelsoort waren verenigd. Daardoor be
zit het vele toepassingsmogelijkheden. Het
kan volgens alle spinmethodes tot garens
worden gesponnen en laat zich goed met
andere vezels mengen. Echter ook weef
sels van uitsluitend Draion bieden vele
voordelen. Opvallend is het lage gewicht,
terwijl het toch goed de warmte vasthoudt
en gezonde transpiratie bevordert.
De stof leent zich zowel voor boven
kleding als ondergoed, voor woningtex
tiel en technische weefsels. De zittingen
in de eerste klaswagons van de Duitse
spoorwegen zullen er spoedig mee worden
bekleed.
Een show van dameskleding, vervaardigd van de nieuwe kunstvezels Draion.
ontwikkeling van
(Van onze verslaggever)
de natuurwetenschappen en de techniek heeft een
verandering teweeg gebracht in de stoffen, waarmee wij ons kleden,
purende eeuwen heeft uitsluitend het dier de mens kleding geleverd door
?.en» eenvoudig zijn huid af te staan. Later leerde de mens het haar van het
r te benutten en nog zorgt het schaap voor de zuivere wol en voor echte
'Me is de rups onmisbaar. Intussen werd de techniek van het spinnen en
*ev«n, welke arbeid van huisvlijt uitgroeide tot een omvangrijke industrie,
^merkelijk verbeterd.
de jaren dertig dat de natuur voor vezel
stoffen niet meer nodig was en zij ook
"zuiver langs chemische weg door een
synthetisch systeem konden worden ge
maakt. Nylon heeft de wereld en de
harten" van de vrouwen veroverd. De mo
derne vrouw zou waarlijk niet meer we
ten, hoe zij zich zonder nylon elegant
zou kunnen kleden.
(Van onze verslaggever)
'a®rbij was de mens er ook in geslaagd
v - Plantenvezels garen te spinnen, waar-
Ie S »lleen maar aan katoen behoeven
rjJ-^hkem. Ongeveer 60 jaar geleden begon
SÜ? de wetenschap der chemie aan de
XX]
kai
■ielindustrle dienstbaar te maken,
ar voor men echter nog lang plantaar-
jKe en dierlijke stoffen niet kon ont-
J(ren. Kunstzijde en vervolgens celwol
■aakten enorme opgang.
liet rusteloze menselijk brein, steeds op
Deurtocht naar nieuwe produkten en een-
°udiger fabrioage-methoden, ontdekte in
De ontwikkeling van de kunstvezels
heeft ook belangrijke sociale gevolgen
gehad. Andere kostbare stoffen zijn onder
het bereik van de massa gekomen en
bovendien is verhinderd, dat bij de sterke
groei van de wereldbevolking een tekort
aan textielstoffen ontstond.
Sedert I960 is de bevolking der aarde
van 1,6 miljard uitgebreid tot 2,7 miljard,
dus met 70 procent. De wolproduktic
steeg in dezelfde periode van 730.OOÜ
tot 1,2 miljoen ton, dat is dus ongeveer
60 procent, zodat men thans over minder
schapenwol beschikt dan een halve eeuw
geleden. Toch is het gebruik van wollen
stoffen groter geworden, hetgeen mogelijk
is, omdat de chemische textielindustrie
meer wol aflevert dan de 980 miljoen
schapen, die op aarde grazen. Zij produ
ceert verder 45 maal zoveel zijde als alle
zijderupsen-kwekerijen van de hele we
reld.
Een van de meest veelzijdige vezelstof-
fenfabrieken van Europa is het bedrijf
van Bayer in Dormagen bij Keulen,
waar zeven verschillende chemische vezels
voor de textielindustrie worden vervaar
digd.
Uw gedachten-associatie met aspirine,
lezer en lezeres, is niet vreemd, want in
derdaad hebben we hier te maken met
de bekende industrie die ook het ronde
tabletje als middel tegen hoofdpijn e.d.
fabriceert. Oorspronkelijk ruim 90 jaar ge
leden opgezet als verffabriek - nog wor
den er 6.800 verfstoffen en chemicaliën
voor de textielindustrie gemaakt - voegde
Bayer er eerst later een farmaceutische
industrie aan toe, waarna een uitgebreide
chemische afdeling volgde.
Door een en ander is het Farbenfabri-
ken Bayer Aktiengesellschaft een induS'
trie geworden, waar tegen de 50.000 men
sen werken en 13.000 verschillende ar
tikelen worden gemaakt. Verleden jaar
De Stoomweverij „Nijverheid" te En
schede is het enige bedrijf buiten Duits
land, dat in de collectie 1957-58 Draion
Imprimé heeft opgenomen. In tegenstel
ling tot de Duitse fabrieken heeft men
voor onderscheidene dessins filmdrukteeh-
niek toegepast, waardoor het karakter van
wollen mousseline goed tot zfln recht
komt.
Zaalberg uit Leiden is elders bij wijze
van proef begonnen met het weven van
stoffen, die een mengsel van wol en Dra-
Ion zijn. Bayer zal zijn nieuwe produkt
in Nederland introduceren op de aan
staande Textieljaarbeurs in Utrecht met
behulp van een poppenkast, waarbij de
tekst op de kunstvezel is afgestemd.
Bovendien neemt de onderneming deel
aan een op 22 mei in Amsterdam te
houden modeshow, waar modellen van di
verse bedrijven zullen worden gedemon
streerd. Voor het beste ontwerp wordt
„De gouden schaar" toegekend.
Joego-Slavië en Jemen gaan diploma
tieke betrekkingen aanknopen. Er zal een
vriendschaps- en handelsverdrag worden
gesloten en een overeenkomst voor tech
nische samenwerking.
p- No. 3093, 28 december 1957
vossiusstraat 18, Amsterdai.vZ.
Vr«ie correspondentie aan dit adres. Bij
vOor om inlichtingen s.v.p. postzegel
sntwoord insluiten.
nieuwjaarsgroet 1958.
■j, aan alle damliefhebbers.
Avuf-, ®eleSenheid van de komende jaar-
striu? g bied ik alle dammers, wed-
r01ii lDelers, componisten en oplossers
Jal beste wensen aan voor het Nieuwe
*1U« Van harte hoop ik dat 1958 hun
Zal hrengen wat zij ervan ver-
ten, persoonlijk zowel als zakelijk,
<U u het bijzonder veel voldoening bij
be beoefening van de zo zeer door hen
sr, Aderde sport voor geestelijke ont-
nmg en verfrissing.... het dammen,
hst ,inzet van het studie-materiaal voor
vrLnieuwe ïaar draag ik de volgende
tt)6 Sstukken aan hen op, welke van het
eenvoudige opklimmen tot het ta-
ais,. gecompliceerde en, naar ik hoop,
Ie i- Z0Wel een klein beeld geven van
"lepte en schoonheid van het dam-
No. 4005.
Slagzetten-studie.
als van de grote
*ijn Y°°r_dit denkspel bij uitnemendheid
moeilijkheden
in v, "o uitn
Y beoefenaars kan plaatsen.
de bestudering van deze vraag-
gen Jes en het uitwerken der ontledin
gen 'Wordt in verband hiermede tijd
v®n tot 10 januari a.s. Daarna zullen
^eigende analyses worden gepubli-
No. 4003.
D wang-miniatuur.
Zw. 4, 6, 8—12, 14—19, 24, 26, 29, 35
(17 goh.).
Wit 25, 27, 28, 30—33, 36, 38—41, 43—45,
48, 49 (17 sch.).
Wit aan zet. (1ste publikatie. Geo v. D.).
Vragen
le. „Hoeveel en welke combinaties, on
verschillig of deze tot remise, verlies of
winst leiden, zijn in deze stand moge
lijk?"
2e. „Welke combinatie biedt wit
beste winstkansen?"
de
No. 4006.
Positionele Lokzet annex Spelstudie.
4, 8, 10, 14 17, 18, 35 (7 sch.)
w *5, 13, 27, 29, 33, 50 (6 sch.)
aan zet, forceert de winst.
(lste publikatie, Geo v. D.)
No. 4004.
Spcl-studie.
Zw.
sch.).
Wit 24, 27—30, 32—37,
49, 50 (17 sch.).
2, 4, 7—11, 13—19, 21. 23, 25 (17
39, 41, 44. 46.
heden in no. 4005 niet, dan boekt men
eveneens minder punten. Daartegenover
kan men extra punten verwerven voor
het aangeven van een bij-oplossing of
het aantonen van de onmogelijkheid de
gestelde vragen te beantwoorden. Een
compositie kan bijvoorbeeld in zijn ge
heel of in een onderdeel (variant) falen.
Ook uw redacteur is niet onfeilbaar
De beslissing omtrent de toekenning
der punten geschiedt door de redacteur
en is bindend voor de deelnemers. Ko
men enigs deelnemers aan deze oplos
sers-wedstrijd met 'n gelijk aantal pun
ten aan, dan wordt de betreffende prijs
in even zovele delen verdeeld, doch ten
hoogste tot een bedrag van 2.50. Zijn
er meer gelijkaankomenden dan parten
ter waarde van 2,50, dan beslist het
lot.
De oplossingen dienen uiterlijk 10 ja
nuari 1958 te zijn toegezonden aan het
boven deze rubriek staande redactie
adres.
•ch^' 4' 6' 11-13- 15, 19> 20- 22, 27 (1°
Sj1 y*. 35, 37—39, 42—45, 47, (10 sch.).
"kan wit. aan zet, de winst forceren?
Well1® Publikatie Geo v. D.). Naspel uit-
Keh in fcoofdvarianten.
Wit, aan zet verlokt zwart tot een fou
tieve voortzetting, waarna wit, afhanke
lijk van de gekomen variant(en), wint
door positiespel dan wel door slagspel of
door een combinatie van beide, (lste
publikatie. Geo v. D.)
Alle varianten uitwerken.
Voor de oplossers zijn drie prijzen be
schikbaar, te weten een eerste prijs van
10.2e prijs van 7.50 en een 3e
prijs van 5.—.
Voor de toekenning der prijzen geldt
vraagstuk 4003 geeft 2 punten, met
vraagstuk 4004 zijn 3 punten te verdie
nen, met vraagstuk 4005 vier punten en
met vraagstuk 4006 zelfs vijf punten.
Mist men bijvoorbeeld enige varianten
van vraagstuk 4006, dan krijgt men in
evenredigheid minder punten; vermeldt
imen enige der vele combinatie-mogelijk-
Zaterdag, 28 december
(Schaakredacteur P. A. Koetsheid, Huize
St.-Bernardus, Sassenheim).
DE PROBLEMEN VAN DEZE WEEK
De driezet achten wij niet zo ingewik
keld; hij zal dus wel zonder grote moeite
ontleed worden. De beide tweezetten be
zitten een aardig schijnspel en de wijzi
ging, die de sleutelzet hierin brengt, zal
wel in de smaak vailen. De vluchtige op
losser loopt gevaar deze eigenschappen niet
op te merken. Dit is dan weer de laatste
rubriek van dit jaar. Bij zo'n gelegenheid
werpt men graag een terugblik. Zijn wij
voldaan? Hierop kunnen we met voldoe
ning een bevredigend antwoord geven.
Over de ingezonden bijdragen hebben we
dit jaar andermaal alle reden tot tevre
denheid. We werden in de gelegenheid
gesteld gedurende dit jaar 56 eerste pu-
blikaties te plaatsen van 20 inzenders,
waaronder 4 buitenlanders met 8 proble
men. Onder onze Nederlandse Inzenders
heeft zich de heer J. Haring weer bijzon
der onderscheiden. Als een van onze be
gaafdste tweezetcomponisten was er steeds
alle reden om, met genoegen, zijn inzen
dingen te bezien.
Onze medewerkers brengen we hier
gaarne dank voor hun steun en we hopen
die in het komende jaar weer te mogen
ontvangen.
No. 7644. A. Ellerman, Magasinet, 19
oktober 1957. Mat in twee zetten.
Wit: K al, D g5, L c6—el, P e2—h8; f5,
h4.
Zwart: K e5, D h3, T f8, P e8; c3, c7,
e6, g7.
Oplossingen over drie weken. Tijdige In
zending stellen wij op prijs.
PROBLEEMOPLOSSINGEN.
No. 7634. C. Groeneveld. Opl. 1. D f2—a7!
enz. Niet 1. D b6, wegens 1d7d5.
No. 7635. J. Haring. Opl. 1. P d6—f8! enz.
Zowel 1. P d4 als 1. P g5 falen door 1.
T f7!
No. 7636. P. Biskaij. Opl. 1. T. C e6, K h2:
2. T f2: f enz. 1fl (D) 2. T d6—e3 t
enz. 1fl (P) 2. T g6! enz.
GOEDE OPLOSSINGEN
Deze drie problemen werden goed op
gelost door:
G. Dessing, Rotterdam; G. G. Smit,
Schiedam; C. v. d. Weide, Rotterdam.
No. 7634 en 7636 door: F. Pïjls - Maas-
bracht; C. Lutz, Gouda.
No. 7635 en no. 7636 door: A. J. Hooft
van Huysduynen, Oosterhout.
No. 7634 en no. 7635 door: P. M. Dekker,
Rotterdam; J. H. v. d. Veer, Den Bosch.
No. 7634 door: George Auping, Joppe, .1.
Jansen, Ottersum; A. C. Nunnink, Voor
burg.
No. 7635 door W. H. Haring, Schipluiden
No. 7636 door dr. R. Bromberg, Roer
mond.
Correctie van no. 7641, A. Ellerman. He
witte paard moet niet op e4, doch op
staan.
No. 7642. Ir. W. Hoek, Nijmegen.
Eerste plaatsing. Mat in 3 zetten.
it Ml
m
W/ wmm.W///y/yy,
Het ijs kon de mensen nog maar nauwelijks dragen, toen de riet
snijders al begonnen het riet te maaien. Vlijtige handen honden de
halmen, drie tot vier meter lang, aan bossen.
Hier en daar vertoonde zich nog een
lang toegespitst, lancetvormlg blad
met de duidelijke littekens van de
satansbeet. Want, toen Christus ver
bloedde aan het vloekhout, plaatste
de satan zich op het bord met „Jesus
Nazarenus, Rex Judaeorum" en ge
noot van zijn overwinning! Maar
Christus verwees hem naar een moe
ras aan de voet van de Calvarieberg;
tussen het slootriet zou voortaan zijn
woonplaats wezen. De woede over
deze nederlaag verbeet de duivel in
een rietblad. Sindsdien kun je in zo'n
blafl nog duidelijk de putjes van de
beet zijner tanden voelen en werd het
riet een vervloekte plant
De handel denkt er anders over.
Tienduizenden bossen gaan jaarlijks
alq rietmatten naar tuinders en steen
fabrikanten, want de „holle" stengels
isoleren de warmte; ze beschutten de
pas-gevormde stenen tegen regen en
zon
Riet zit op de daken als dakbedek
king en onder de daken in de pla
fonds; zelfs de pluimen kunnen nog
een rol spelen bij de aanmaak van
matrassen.
Guido Gezelle beeft een van zijn
beroemdste gedichten aan 't ruisen
van het ranke riet gewijd. Volgens de
Bijbel dankte het kleine Hebreeuwse
jongetje, later de grote Mozes, het
behoud van zij-n prille leven aan een
rieten korfje, met hars en pek be
streken. Farao's dochter vond het tus
sen de rietstengels. Men moet dus
over het „ranke riet" niet al te kwa
lijk denken.
Langs de waterkant „pluist" nu ook
de „lampenpcwtser" of „kann-eboen-
der", officieel de „lisdodde", uit zijn
aren Vroeger haalden de mensen die
dikke bruine cilinders wel door be
roete lampeglazen en voorts weet men
te vertellen, dat de scepter, welke de
beulen Christus in de hand drukten,
deze typha latifolia", of grote lis
dodde was, die sedertdien in een boos
gerucht kwam te staan. Uit onze jon
gensjaren herinneren wij ofls we",
kinderen van arme mensen de pluisjes
verzamelden om er thuis matras en
hoofdkussen mee op te vullen, bijwijze
van kapok.
Er bestaat een kleine kans, dat in
het rietveld een bruine, eenzame
vogel de winter over bliift, de roer
domp, maar tien tegen één. dat zelfs
een geoefend waarnemer hem niet
ziet. De roerdomp „camoufleert" zich
meesterlijk door, wat dr. A. Portielje:
„het aannemen van de paalhouding"
noemt; romp, hals en kop strekt hij in
eikaars verlengde en richt ze scheef
naar boven „stellaris" is zijn offi
ciële soortnaam, „sterrenkijker", niet
onaardig gevonden. „Hij gelijkt dan
meer op een oude. spitse paal of op
een verdorde bos riet dan op een
vogel" vertelt Brehm.
Vijfenveertig minuten hield de
roerdomp deze houding in Artis vol.
Ondertussen ontgaat hem niets en wie
hem te dicht nadert naar zijn zin, mag
wel oppassen, dat z'n snavel z'n oog
niet ernstig verwondt.
De kans een reiger te ontmoeten Is
belangrijk groter. Die staat immers
niet tussen de rietstengels, maar di
rect aan de waterkant. Hartje win
ter behoort deze trekvogel tot de zie
ligste figuren, die je aan de slootkant
opmerkt. Eigenlijk is de reiger een
vogel, wiens pas slechts van maart tot
oktober geldt, een trekvogel dus, doch
on-begrijpelijkerwijs heb je er altijd
nog, die van ons waterland maar geen
afscheid kunnen nemen. Waarom is
deze voortreffelijke vlieger fmet inge
trokken kop: de ooievaar strekt de
kop) niet met de ooievaars meege
gaan naar wanner oorden? Of met
zijn naaste verwanten, die ook ver
trokken zijn? Dat zal wel altijd een
raadsel blijven, maar zijn gehechtheid
aan de Nederlandse weiden moet hu
dikwijls met de dood bekopen.
Onze schoolkinderen kwamen eens
met een gevonden exemplaar aanzet
ten, dat letterlijk geen lood vlees
meer aan het lijf had, enkel botten,
snavel en veren. Wie nu langs onze
„Als de dagen gaan lengen, begint
de winter te strengen", volgens een
-oude zegswijze.
Wanneer beginnen de dagen te len-
gen?
Na de winter-zonnestilstand, dus;
na het tijdstip waarop de zon ln de
winter het verst van ons af staat.
Wanneer we de 21ste december achter
de rug hebben, moeten we kloekmoe
dig het koudste deel van het la®r
tegemoet zien. dat valt dus na de kort
ste dag met de laagste zonnestand
Midden januari, om precies te zijn:
de zeventiende, is in ons land de tem
peratuur gemiddeld het laagst; he
hoogst is de gemiddelde temperatuur
ongeveer half juli. Hoe meer zonne
schijn hoe langer warmte; hoe lan
ger de nacht, hoe sterker de afkoe
ling, dat ligt voor de hand.
Iemand zal misschien stellen: waar
om valt het warmste deel van het Jaar
later dan men, denkend aan het begm
van de zomer (21 juni) zou verwach
ten? Hier volgt een kort. maar bon
dig antwoord van prof. v. d. Hergn.
„Dat komt, doordat evenals het
warmste deel van de dag niet om 12
uur. maar enige uren later valt, ook
na 21 juni de toevoer van warmte
het verlies van uitstraling nog ge
durende enige tijd overtreft; het om
gekeerde doet zich voor na 21 decern
Tdst."
De Engelsen, die op het ogenblik
aan de Zuidpool vertoeven.
daar gaat de zon niet onder gedu
rende deze dagen: anderzijds kunnen
de zonnestralen de Noordpool, die
zidh na 21 december van de zon af
wendt, niet bereiken: binnen de ver
schrikkelijke weg, die de poolcirkel
over de aarde trekt, heerst thans duis
ternis, bijwijlen doorkruist door Noor
derlicht.
school lopen, kunnen Hem in Het na
tuurkenniskabinet voor het raam zien
staan als waarschuwend voorbeeld
jegens zijn soortgenoten om de Ne
derlandse winter niet te vertrouwen.
Vissers houden niet van reigers, maar
hebben ze er wel eens over nage
dacht. dat de blauwe vogel vist „op
z'n ogen"? Hij moet een vis zien wil
wil hij hem kunnen grijpen. En....
welke vis zie je het eerst? Juist, die
op z'n witte buik gekanteld ligt. En
zo'n vis is.... min of meer ziek. Wat
heeft een visser aan zieke vis? En nu
hebben we het nog niet eens over de
muizen die tussen de gerande snavel
verdwijnen. Ons lijkt het vreemd, dat
de vogelwet de blauwe reiger niet on
der de beschermde vogels heeft opge
nomen. maar we moeten bekennen
dat niet alle wetten ons even door
zichtig zijn.
Een moeilijke tijd vormt de winter
ook voor de overbekende meerkoeten,
met die witte bles aan de kop. Wie
dan over een der drukste spoorlijnen
van ons land, de lijn Hilversum
Amsterdam, het Naardermeer pas
seert een der weinige, echte meren
die we bezitten kan soms honder
den van die donkere watervogels op
het ijs zien zitten, waar ze gelukkig
niet aan hun lot worden overgelaten,
hetgeen niet wegneemt, dat er nog
heel wat sneuvelen. Wij voor ons zien
liever de kleurige waterhoentjes zich
met driftige schokjes voortbewegen.
Ze wagen zich niet te dicht bij de
koeten, want van hun rode bles schij
nen de donkere buren het op hun ze
nuwen te krijgen met als gevolg „aan
vallige" uitingen! Is het water tot Ijs
verstard, dan zien we de water
hoentjes veel meer dan de koeten hun
voedsel bijeenscharrelen tussen gras
en riet en gebeurt het zelfs wel. dat
ze op takken van het onderhout lig
gen t« dommelen.
We Hadden Het daar juist over Het
Naardermeer daar heeft men een
gedeelte gereserveerd o.m voor de
schollevaars-kolonie (ook voor lepe
laars, maar die treft men er 's win
ters niet aan). Aalscholvers nestelen
graag in hele kolonies soms van hon
derden paren op bomen, die aan hun
kalkspatten onherroepelijk dood gaan.
Soms beginnen ze eind februari al te
broeden. De vissers kunnen de kor-
moranen kwalijk lijden, begrijpelijk,
want één van deze holle bolle gtlzen
kan per dag wel een kilo vis_ voor
zijn rekening nemen. Het gekke is. dat
een „corvus marinus" (leterlïjk: zee
raaf; vandaar: kormoraan) natte vleu
gels krijgt wanneer hij bijv. onder
water duikt, of zwemt. Een eend heeft
daar, zoals bekend, geen last van. _De
donkere vogels „kwispelen en waaien
soms meer dan een kwartier met hun
vleugels om alle veren droog te krij
gen", merkt Brehm op.
Wat dk waterbewoners in Strikte
zin betreft, zoals vissen enz., deze
mogen de Schepper dankbaar zijn, dat
hun element zich anders gedraagt dan
„gewone" vloeistoffen: geen enkele an
dere vloeistof bereikt haar dicht
heidsmaximum bij 3,98 gr. C„ met
andere woorden, water van vier gra
den is het zwaaret en zakt dus.... naar
omlaag, onder Het ijs.
boffen:
Wanneer je In de winter een fijn,
schril vogelstemmetje hoort, tien
tegen één dat het 't stemmetje van
een roodborstje is. Er zijn haast geen
andere vogels dan roodborstjes, die
zich zelfs 's winters nog laten horen.
In een Engels padvindersboek lees
ik, dat een meisje op zekere dag in
de meimaand een jong roodborstje
uit de scherpe klauwen van een kat
redde. Ze nam „het hoopje veren"
mee naar huis en wilde het daar wat
voer geven. Maar het arme ding hield
z'n snaveltje stevig gesloten, zeker
nog van de schrik? Nu moest haar
broer het Hekje openmaken en dan
stopte zij er gauw wat ln melk ge
doopt brood tussen.
De volgende morgen liet het dier
tje, geplaatst in een open kooitje, zich
al heel vroeg horen. Dat wou zeggen:
Waar blijft m'n ontbijt? Het meisje
Slaagde erin wat voer naar binn«i te
krijgen. Dde morgen kreeg het dier
tje ook een naam; Bobbie!
tater kreeg Het vogeltje meelwor-
men en miereneieren en ook wat
groenvoer. Het at mee aan tafel en
pikte ooit een stukje brood tussen de
lipppn van zijn kleine verzorgster
vandaan. Het leukst was wanneer het
meisje op een eigengemaakt met wa
ter gevuld fluitje floot! Dat vond
Bobbie toch zo leuk! Het diertje ging
dan op dat fluitje zitten. Hield de mu
ziek op, dan pikte Het de fluitiste
tegen het puntje van haar neus, alsof
het zeggen wilde: ga asjeblieft nog
even door.
Na zes maanden vloog Bobby weg,
maar 's avonds kwam hij weer gezel
lig terug. Later kreeg het beestje op
een vogeltentoonstelling een ereprijs.
No. 7643. J. E. Driver, Engeland.
Eerste plaatsin'g. Mat ln 2 zetten.
waXw//
Iedere bridgespeler vindt het leuk
om mooie kaarten in handen te krijgen.
Dat is natuurlijk niet voor iedereen al
tijd weggelegd en vaak kan men brid
gers dan ook horen klagen, dat zij „de
hele avond geen kaart in handen kre
gen".
Nu kan daarin verandering worden
gebracht ent als u met z'n vieren thuis
een partijtje speelt zou de onderstaande
methode ter afwisseling op de normale
bridgepartij tj es eens kunnen worden
toegepast.
Men begint uit een spel van 52 kaar
ten alle azen. heren, vrouwen, boeren,
tienen en negens te verzamelen dus
4 maal 6 24 kaarten. Deze stapel
kaarten noemen we stapel A. De ove
rige 28 kleine kaarten noemen we
stapel B.
De deelnemende spelers noemen we
paar NZ en paar OW. Noord is de gever
en noord begint de stapel A goed te
schudden en daarna geeft hij zichzelf en
zijn partner elk 9 dichte kaarten
van de stapel A. Daarna neemt hij sta
pel B en verdeelt daarvan nog eens 8
kaarten tussen noord en zuid (dus elke
speler 4 kaarten).
De overblijvende 4 kaarten van de
stapel A worden g evoegd in de stapel
overgebleven B-ka ten, goed geschud,
en daarna tussen oost en west verdeeld
dus elk 13 kaarten.
Hierna gaat men gewoon bieden en
spelen. Men zal bemerken, dat deze me
thode een uitstekende oefening is voor
het bieden en spelen van grote spellen.
Als het eerste spel beëindigd is, gaat
men weer op dezelfde wijze te werk als
bij spel 1 met dit verschil, dat bij
;spel 2 de OW-spelers onder elkaar 18
kaarten van de A-stapel verdelen en de
NZ-spelers ditmaal met in hoofdzaak
kleine kaarten tevreden moeten zijn. Bij
spel 3 zijn NZ weer aan de beurt voor
het „grote" spel, bij spel 4 weer OW,
enz.
Het nadeel van het moeten „uitzoeken"
na ieder spel wat overigens zéér snel
gebeurd kan zijn weegt ruimschoots
op tegen het plezier om hoog, en vaak
slem, te kunnen bieden.
Men kan het aantal kaarten dat men
van stapel A tussen noord en zuid ver
deelt, natuurlijk ook eens wijzigen, b.v.
slechts 16 A-kaarten verdelen tussen
NZ. of 20- waardoor in dit laatste geval
de kans op slem natuurlijk aanzienlijk
groter wordt. Toen wij deze methode in
de praktijk toepasten, bleek de verde
ling met 18 A-kaarten de meest attrac
tieve te zijn; herhaaldelijk deden zich
daarbij zeer interessante, doch ook moei'
lijke slem- en manchebiedingen voor,
welke ook speeltechnisch aardige varia
ties boden.
De methode is ook zéér bruikbaar, als
men thuis eens een „wedstrijd" wil spe
len met b.v. 3 paren (6 spelers). Men
zorgt er eenvoudig voor, dat elk der 3
paren even vaak aan tafel zit en even
vaak een A-spel te spelen krijgt als elk
der andere paren. Hoewel het geluk toch
nog een zekere rol blijft spelen, krijgen
alle 3 de paren voldoende kansen om
flinke puntentotalen te scoren en een
spannende strijd behoort zeker tot de
mogelijkheden. Het is weer eens wat an
ders als gewoon wedstriidbridge en men
kan er zeker een leuke, leerzame bridge
avond mee hebben.
De oplossing moet geschieden door In
vulling van een der cijfers 0 t/m 9 zo
danig, dat het produkt van die cijfers
in een ononderbroken rij in horizontale
richting gelijk is aan het getal, dat links
staat en in verticale richting aan het ge
tal dat boven staat.
Staat er evenwel een plusteken
voor het aangegeven getal, dan is dit niet
het produkt, maar de som van de in te
vullen cijfers.
Staan er twee getallen in één hokje, dan
heeft het bovenste betrekking op de hori
zontale rij en het onderste op de verti
cale rij.
Oplossingen kunnen worden ingezonden
tot donderdagmiddag. Er zijn vier prijzen
van 2,50 beschikbaar.
Oplossing van puzzel no. 47.
W6I
•ïoo
1014
20
1120
4096
<0435
Iizo
120
OO
r2l
10
to
288
40MOO
t0736<
Ditmaal zijn de prijzen voor Th. ten
Hacken, A 194, Haaren (N.-B.); R. Stee-
mers. Dillenburglaan 12, Amersfoort; J.
F. Diepstraten. Johan de Wittstraat 48,
Leiden; H. van Leeuwen, Havenstraat
91 te Rotterdam.
Postwisseltje wordt gestuurd.
