if a rma n c
Toen Algiers Frans werd
B
/I
Verbouwings-
door C. BAUER
Sf
Belgische kolenmarkt
uiterst conjunctuur
gevoelig geworden
Jan Koot overleden
ZATERDAG 18 JANUARI 1958
'n fijne sigaarin alle prijsklassen!
door LOUIS BERTRAND
Sommige mijnen in de Borinage
blijven oneconomisch
GRé BROUWENSTIJN IN
GENTSE OPERA
KONINKLIJKE
ONDERSCHEIDING
Trouwe dienaar van vier
aartsbisschoppen
Mie kt
rv
B. M. R. S.
B. M. 1
n
°Vr<
C€c.
(k
vÜe"'
wir
ROMAN UIT HET REVOLUTIEJAAR 1810
in een strikt historische omlijsting.
(van de Académie Franqaiae)
16)
Amédée be vie] dit. alles wel, strijdlustig rumoer
en soldatenontspanning. De betekenis van deze kre
ten, de zin van dit vloot-schouwspei gingen veel
verder, héél wat verder zelfs dan het „Hier en
nu!" Ze gingen boven Noord-Afrika. boven de ko
ning en boven Frankrijk uit! Hier was het sig
naal gegeven voor een vertrek naar een niet te
vermoeden toekomst; naar iets, dat alle particu
liere toekomstplannen zou vernietigen en waarvan
God alleen het geheim kende! Iets, dat de jonge
man zag als in een visioen: bekoorlijk en verschrik
kelijk tevens; iets, waarbij zijn liefde ten gronde
zou gaan, evenals hijzelf. In deze minuten dacht
hij niet meer aan zijn' verloofde. Hij zou even
goed willen sterven, zoals men vanzelfsprekend
wil adem halen, voor niets in het bijzonder, terwil-
le van het mooie avontuur, alleen voor de glorie.
TWEEDE GEDEELTE
VOOR ALGIERS
Nu was men al bijna drie weken op zee..
De enorme vloot was de Middellandse Zee in
minder dan zes dagen overgestoken. Ze had zich
enige tijd voir Algiers laten zien, maar zich, op be
vel van de admiraal, tot bij de Balearen terugge
trokken en was, om zich beter te kunnen hergroe
peren, op de ankerplaats voor Palma gaan liggen.
Vandaar heel wat gemor in het leger. Zowel com
mandanten als de eenvoudige soldaten konden
er geen hoogte van krijgen, welke redenen van
voorzichtig beleid de adjniraal wel kon hebben.
Hij had een zeer levendig gevoel van verantwoor
delijkheid en was diep doordrongen van het besef,
dat het een hoogst ernstige zaak was een derge
lijke expeditie succesvol te leiden, de samenhang
tussen de eenheden van een vloot van meer dan
zeshonderd schepen te handhaven en de lading van
zulke enorme hoeveelheden oorlogsmateriaal en
proviandering veilig te stellen!
De militairen van hun kant zagen slechts dit éne
feit; men was tot in het zicht van Algiers gekomen
en had toen rechtsomkeert gemakt, zonder begrij
pelijke redenen! Het was de schuld van de marine
dat de tienduizen manschappen der expeditie-troe
pen gedwongen werden en voor hoe lang nog!
dat dodelijk vervelende en zo gemakkelijke le
ven aan boord voort te zetten: onder aanvallen van
zeeziekte, met slechte voeding, beroerde slaapge
legenheid, dat bij elkander hokken in de tè nauwe
ruimten van het tussendek. De jongens werden
woest, vooral toen hun een week lang elke bewe
gingsvrijheid werd ontzegd, te Palma.
Eindelijk, in de namiddag van de 10de juni. toen
het weer gunstig leek. gaf de admiraal het signaal:
Zeilklaar maken! Uitbarstingen van vreugde over
de hele vloot ditmaal was het toch ernst! Ze
zouden in Afrika landen en de vijand zien! Over
al werd muziek gemaakt het zingen der troep her
leefde, iedereen had opnieuw vertrouwen en was
blij. Het werd een wonderlijk mooie zonsondergang
die avond, over een kalme zeespiegel met melk
witte schuimkoppen en amberkleurige of rose scha
keringen in de watermassa, zoals de Oude We
reldzee zich soms kan pareren. Tienduizenden
stonden zich te verdringen rond de verschansing,
om van zo'n schemeravond op die zee te genieten.
Die avond was het diner der aides-de-camp
en ordonnans-officieren van generaal de Bourmont
geanimeerd, in tegenstelling met de vreugdeloze
routine-maaltijden van de laatste weken. Amé
dée had zich verlaat, onder het schrijven van
een lange brief aan zijn verloofde, wier ongeduld
hij zocht te matigen door een gedetaileerde uiteen
zetting van die duivelse traagheid bij de marine,
om haar tenslotte de gelukkige tijding van hun
vertrek uit Palma te melden. Zij kameraden en
longroom-kennissen zaten bij zijn binnenkomst al
aan tafel. Daar was zijn o dste broer, kapitein
Louis de Bourmont. en kapitein de Trélan, beiden
aides-de-camp van de generaal; verder de kapiteins
de la Myre en d'Ault-Dumesnil. ordonnans offi
cieren Dan was er een Engelsman, die zich voor
gesteld had als kapitein ter zee, commandant
Murrer en van de opperbevelhebber toestemming
had gekregen om de campagne te volgen; tenslot
te was er een „vaudevillist", schrijver van ca
baret-kunst en ex-directeur van de „Komische Ver
makelijkheden". de heer Loiseau, die de titel van
particulier secretaris van de generaal had weten
te krijgen, hoewel de opperbevelhebber géén an
dere secretarissen er op na hield, dan zichzelf
en zijn zonen. Die platonische functies echter stel
den de Parijse kleinkunstenaar en ook de Engels
man in staat om een reis mee te maken, niet van
pittoreske avonturen ontbloot, al waren er ook ve
le ongemakken te verduren. Voor onderzoekende
geesten en weetgierigen was er héél wat te bele
ven!
Gewoonlijk waren het deze twee personages, die
de conversatie aan de gang hielden, de aanwe
zigen trachtten te amuseren. Maar de luchtige
grappigheid van Loiseau en de Britse humor kon
den er niet in slagen, de vooringenomenheid en be
dekte minachting der heren officieren te verstrooi
en, waar het deze twee indringers betrof. Vooral
de Engelsman boezemde een onoverwinnelijke
achterdocht in. Toen hij zich op „La Provence"
was komen voorstellen met een aanbevelend
schrijven van zijn regering, had admiraal Duperré
geweigerd hem te ontvangen: dat was bi.jna r- een
diplomatiek incident uitgelopen! De energieke
tussenkomst van de opperbevelhebber moest er
aan te pas komen, om het verblijf aan boord van
commandant Murrer mogelijk te maken. Wilde de
graaf de Bourmont zodoende nutteloze compli
caties vermijden, al zou hij dan zijn lastige gast
nauwlettend moeten laten gadeslaan? Of was het
zijn bedoeling, uit de man kostbare inlichtingen
over de Algerijnen en over het land. waarin hij ziin
troepen moest ontschepen, los te krijgen? Want
kapitein Murrer had al vijftien jaar eerder deel
genomen aan de expeditie van admiraal Exmouth
tegen Algiers. Hij had zich uitgegeven voor een
oude zeerot, die heel dat Middelandse kustge
bied uitstekend en uit ervaring kende....
Hoe dat zij, hij was bij niemand der officieren
sympathiek. Men geneerde zich nauwelijk om hem
als een spion te behandelen. De verdraagzaam-
sten onder hen zeiden niettemin: „Die Engelsman
gaat met de menagerie mee om te zien. hoe de
leeuw de leeuwetemmer zal oppeuzelen 1De
Britten zijn zó zeker van onze nederlaag, dat die
Murrer zich een vooraanstaande plaats heeft we
ten te bezorgen, om er een mooi verslag van te
kunnen maken voor zijn landgenoten. Natuurlijk
riskeert hij heel wat!"
(Wordt vervolgd)
De Hoge Autoriteit ran de Europese
Gemeenschap voor Kolen en Staal heeft
een onderzoek ingesteld naar de toestand
van de Belgische kolenmijnen op het ein
de van de overgangsperiode naar de ge
meenschappelijke markt. De II. A. is tot
de conclusie gekomen, dat de kostprijs
van de kolenwinning verder is blijven
stijgen, evenals de verkoopprijs van de
kolen, waardoor de Beljfische markt
uiterst gevoelig is geworden voor de con-
jnnctunrscbommelingen. Voorts stelde de
H. A. vast, dat sommige mijnen in de Bo
rinage oneconomisch bleven.
Uit het onderzoek van de maatregelen to
hulpverlening aan de Belgische kolenmij
nen blijkt verder, dat de mijnen sinds de
inwerkingtreding van de gemeenschappe
lijke markt 48.8 miljoen toelagen door
de Duitse en Nederlandse mijnen als ver
eveningsheffing oegewezen hebben gekre
gen. De Belgische regering heeft tijdens
de overgangsperiode naar de gemeen
schappelijke kolenmarkt voor 68.2
miljoen bijgedragen tot de rationalisatie
van de Belgische kolenproduktie.
Na kennis genomen te hebben van de
momenteel door de Belgische regering
overwogen reorganisatie, besloot de H. A.
de Belgische regering te wijzen op het
grote belang, dat zij hecht aan het plan
tot financiering van de voorraadvorming,
gelet op de huidige verontrustende stijging
van de kolenvoorraden in België en het
gevaar voor werkloosheid in de mijnen.
De Koninklijke Opera van Gent geeft
op 24 januari de premiere in galaop
voering van de opera Tiefland van
d'Albert. Hierin treedt de Nederlandse
zangeres Gré Brouwenstijn op. Op 29 jan
ari wordt nogmaals 'n gala-opvoering van
deze opera gegeven en op 9 februari is
er een gewone opvoering. Gré Brouwen
stijn zal ook optreden in Fidelio, waar
van de premiere in gala-opvoering op 28
februari gaat.
Bij K, B. is de heer M. A. Engels te
Maassluis, gezagvoerder bij L. Smit Co s
Internationale Sleepdienst benoemd tot
ridder in de orde van Oranje-Nassau.
Op 71-jarige leeftijd is te Utrecht o"er
leden de heer J. A. Koot, die achtereen
volgens vier Aartsbisschoppen als huis
bediende en chauffeur trouw heeft ge
diend. Jan Koot, zoals honderden geeste
lijken hem hebben gekend, beter nog als
„Jan van de bisschop" kwam 1 januari
1924 als chauffeur bij mgr. H. v.d. Wete
ring. Deze functie, later gecombineerd met
huisbediende, is hij blijven vervullen on
der mgr. J. G. Jansen, Johannes Kardinaal
De Jong, dr. B. J. Alfrink.
Tot 1954, toen het tijd werd, dat Jan
Koot van een welverdiende rust ging ge
nieten.
Zijn toewijding en hoogachting zijn voor
iedere bisschop, die zijn meester was, zeer
groot geweest, maar op bijzondere wijzt
was hij verknocht aan de Kardinaal. Toen
Jan Koot 2 januari 1949 zijn zilveren jubi
leum vierde, kwam deze hem thuis bezoe
ken. Menig keer is Jan ook bij de Kardi
naal in Amersfoort op bezoek geweest..
Toch heeft Jan het gewaagd zich één
keer tegen de wensen van Aartsbisschop
De Jong toen nog geen kardinaal
te verzetten. Bekend is, hoe Kardinaal De
Jong altijd onsmuk verfoeid heeft en toen
hij zijn intrek in het Paleis aan de Malie
baan nam, spoedig begon met vereen
voudiging van het huishouden. De nieuwe
bisschop vond het zelfs overbodig een
eigen auto erop na te houden en wilde,
wanneer het nodig mocht zijn, een auto
huren. Dat druiste tegen de eer van Jan
als aartsbisschoppelijk cb'auffeur in. „In
een taxi ga ik niet zitten", moet Jan ge
zegd hebben. Een bevriend garagehouder
vontf toen een oplossing en stelde steeds
dezelfde fraaie wagen voor de Aartsbis
schop beschikbaar.
Het heeft Jan Koot grote vreugde ge
geven. dat hij in 1955 van de H. Vader
de onderscheiding „Pro Ecclesia et Ponti-
fice" kreeg.
Maandag a.s. wordt hij begraven op het
r.-k. kerkhof te Utrecht, nadat in zijn pa
rochiekerk St.-Martinus om 10 uur een
gezongen H. Mis van Requiem is opgedra
gen.
"P-ytTX"
radio en televisie
DRAMA
„Je moet eens komen kijken, we zijn
klaar met de verbouwing," belde een ken
nisje mij op. Ik toog er dus opgewekt
heen.
Ik rook de verflucht, bewonderde de
verschillende geverfde deuren, (een idea
le oolossing. als je niet meer weet. wel
ke deur je gezeemt hebt. nu onthoud je
dus de kleur maar) en streek op de
nieuwe bank neer..
„F.h. een beetje voorzichtig hoor. want
die bank hebben wij zelf in elkaar gezet
en je moet ook je voeten naast elkaar
zetten, anders komen er zulke putten in
het kleed," raadde mijn gastvrouw, wan
trouwig toekijkend, mij aan. „Ook niet
zo op het puntje van de bank zitten, en
denk je om de rugkussens..?"
Gelukkig ging zij net bijtijds naar de
keuken, anders was ik stomweg gaan gil-
Lourdes zal gedurende de maanden
februari en maart het feit herdenkendat
er 100 jaar geleden de verschijning van
Maria plaats vond. Op deze fotocombina
tie zien we v.l.n.r.: Een zieke tapt water
uit een van de fonteinen bij de grot; het
beeld van de ff, Maagd in Lourd.es en de
grot, waar de verschijning plaats vond.
len. Nu zat ik daar als iemand in een
gipskorset en voelde me diep ongelukkig.
Dat werd nóg erger, toen ik mijn kopje
koffie op een speciaal viltje moest zet
ten en mijn hand beschermend onder het
koekje moest houden vanwege de krui
mels.
Alle indrukwekkende cijfers van meu
bels. vloerbedekking, verf en behang zei
den mij niets. Ik had slechts één ge
dachte: a.u.b. naar mijn eigen vertrouw
de huiskamer en daar het tweede kopje
koffie.
Ik mompelde iets van onverwacht be
zoek over een half uurtje buiten de stad.
en haalde op straat bevrijd adem.
Op de leuning van mijn gemakkelijke
stoel heb ik toen in mijn eigen, onver-
bouwde huiskamer, gauw koffie gefilterd
en die gedronken op de verbouwing, die
bij ons wel nooit zal plaats vinden, om
dat er stomweg geen gelegenheid voor
is!
Maar al was die er wél, dan zou ik het
nóg niet doen. Ik zie mij de hele dag al
als een dril-majoor optreden! Nog daar
gelaten, of mijn huisgenoten dit zouden
„nemen", nee. balen tabak van een ver
bouwing! En trouwens als een goede Ne
derlander behoor je je toch aan de be
stedingsbeperking te houden! Red ik mij
daar even mooi mee uit?
Uitzendinjr vanuit Enxels Transit Camp te
Hoek van Holland. Golflengte 25 meter.
Zaterdag 18 januari
22.00 Verzoekplaten
28.00 Even uw aandacht
23.30 Walsmelodieën
24.00 Vervolg verzoekplaten
01.00 Sluiting
ZONDAG 19 JANUARI
HILVERSUM 1 402 m. 8.00 VARA 10 00
VPRO 10.30 IKOR 12.00 AVRO 17.00 VPRO
17.30 VARA 20.0—24 AVRO
8.0 Nws. 8.18 Weer of geen weer 9.45 Caus
10.00 V d. jeugd 10 30 Eïerv kerkdienst H 30
Vragen bea.jtw. 12 00 Theaterork, en sol 12 30
Sportspiegel 12.35 Zang en oiano 13 00 Nws en
S.O S-ber i3 07 Caus. 13 17 Meded of gramm
13.20 V d strijdkrachten 14 00 Boekbespr, 14 20
Koorconc: 14 35 Caus 14 55 Radio Filh. ork
en solist 16 05 Dansmuz. 16 30 Sportrevue 17 00
Ge=orekken met luisteraars 17.15 Boekbespr.
17.30 V.d. kind. 17.50 Nws. en sportuitsl.: bier.
na sportjonrn. 13 30 Strijksextet en soliste 19 00
Muz. discussie 19 30 Hoorsp met muz 20 00
Nws. 20.05 Amtis. muz. 20.35 Hoorsp 21.15
Westind. ork 21 30 Lichte muz. 21 45 Cabaret
22.15 Journ. 22 30 Gramm 23.00 Nws. 23 15
24.00 Met de Franse slag
HILVERSUM II 298 m. 8.00' NCRV 8.30 IKOR
9.30 KRO 17 00 NCRV 1945—24.00 KRO
8.00 Nws en weerber. 8.15 Gramm. 8 30
Kerkdienst 9 20 Cans v.d. Ambonezen 9 30 Nws
9.45 Gramm 9 55 Pleehtiee hoogmis II 30 Gram
1140 Viool en piano 12.20 Apologie 12 40 Koov
zone 12.55 Zonnewiizei 13 00 Nws er.1 kath nws.
13.10 De Wadders 13 30 Gramm 13 45 Boek
bespr 14 00 Coneertgebouwork 14 45 Banton en
piano 15 15 Frie? progr. 15 45 Pianorecital
16.10 Soort, 16.30 Vespers 17 00 Geref. kerkd
13 30 Garmm 19 00 Kerkelijke nws. 19.05 Gr? n
19 25 Tot ziens in Jeruzalem 19 45 Nws. 20.00
Act. 20.10 Caus. 20 20 Uitsl SUS-loterij 2130
Hoorsp 22 lo Cabaret 22 35 Uit het boek der
boeken 22 43 Avondgebed ©n liturg kalender
23.00 Nws. 23.15 Clacecimbelrecital 23.35 Vo
caal dubbelkwartet 23 5524.00 Gramm.
Engeland, BBC home serv. 320 m.
13.10 Krit. 13.55 Weerber. 14.00 Nws. 14.10
Kunst en land. 14.40 Gramm. 15 00 Wenken
v. d. tuin 15.30 Caus. 15.45 Symf. ork. 17.15
Vragenbeantw. 17.30 Muz. caus. 18.00 V. d.
kind. 18.50 Caus. 18.55 Weerber. 19.00 Nws.
19.15 Journ. 19.43 Luchte muz. 20 30 Amerik
nws. brief 20.45 The way of life 21.25 Liefd.
oproeo 21 30 Hoorsp. 22.00 Nws. 22.15 Muz. por
tret. 23 00 Ork. conc. 23.35 Caus. 23.50 Epiloog
24.00—0.06 Nws.
Engeland, BBC H&ht propr. 1*500 en 247 m.
13.00 Verz. prog. 14.15 Gear. muz. 14.45 Ge-
var. progr 15.15 Idem 13.45 Filmprogr 16.30
Gevar. muz. 17.30 Hoorsp. 18.00 Holiday hour
18.45 Lichte muz. 19.00 Gevar. muz. 19.30 Hoor-
snel 20.00 Gevar. progr. 20 30 Nws. 20 35 G"anui
21.30 Samenzang 22.00 Gevar. progr 23.00 Ge
var. muz. 23 30 Nws. 23.40 Gramm. 0.30 Lichte
muziek. 0 50 Avondgebeden. 0.551.00 Nws.
NDRWDR 309 m.
12.00 Gevar. muz 13 00 Nws. 13.10 Lichte muz.
15.00 Operettemuz. 18.20 Symf. ork. 19.00 Nws.
20.05 Lichte muz. 22.15 Nws. 22.45 Hoorsp. 23.20
Amus. muz. 24.00 Nws. 0.05 Nachtconc. 1.15
4.30 Gevar. muz.
Frankrijk, nationaal progr. 347 m.
12.10 Svmf. ork. en sol. 13 37 Hoorsp. met
muz. 15 47 Véroniquc. opera 1732 Gramm. 17,45
Ork. conc. 19 30 Lichte muz. 20.00 Franse muz
22.30 Nws 23.5324.00 Idem
Brussel. 324 m.
11.45 Koorzang 12.15 Amus. muz, 12.30 Weer
ber. 12.34 Amus. muz. 13.00 Nws. 13.15 V. d.
sold. 14 00 Gramm. 15.35 en 15.40 Idem 16.00
Voetbalren. 16.45 Gramm. 17.00 Sportuitsl. en
nws. 17 30 Gramm 17.45 Sportuitsl. 17 52 Gram
18.00 Voll. muz. 18.30 Godsd. halfuur 19.00 Nws.
19.4o Gramm. 20.00 Hoorsn. 21.00 Gramm. 21.10
Ork. conc, 22.00 Nws, 22.15 Gramm.
Brussel 484 m.
12.15 Gramm. 13.00 Nws. 13.10 Gevar. muz.
14.30 Kamermuz 15.15 Gevar. muz, 17.00 Nws
19.00 Godsd. halfuur 19.30 Nws. 22.00 Nws.
22.10 Lichte muz. 22.55 Nws. 23.00 Jazzmuz.
23.55 Nws
TELEVISIE
DUITS progr.: 12.00-12 40 Int. borreluurtje
15 00-18 00 Concours hippique in Munster 19 30
Weekjourn. 20 00 Kunstbeschouwing 20 30 Film
progr 20 45 Liebelei. toneelstuk.
FRANS-BET ,G. progr.: 15.30-16.30 Act. 19.00
Kath uitz 19 30 Avant-Première 53 19 45 V.d.
jeugd 20.00 Nws en weekjourn. 20 40 Gevar
progr 22.30 Filmprogr en wereldnieuws
VLAAMS-BELG progr 14 30 V.d. kleuters
14.50 V d ieugd 15.35 V d. vrouw 16 05 De
week in beeld 16 35 Documentaire 19 00 Feuille
ton 19 30 Journ. 19 45 Boemerang 20 30 TV-com-
petitie 21.45 Beroemde bokswedstr. 21.55 Nws
en sportact.
Uitzending vanuit Engels Transit
Hock van Holland. Golflengte 25 mder'
Zondag 19 Januari
22.00 Anders dan gewoon
22.45 Voor jong en Oud
23.30 Hersengymnastiek
24.00 Grammofoonmuziek
00.30 Sluiting
MAANDAG 30 JANUARI
HILVERSUM I 402 m. 7 00—24 00 AV„SN
7.00 Nws. 7.10 Gym 7.20 Gramm °,v~g\'
1.15 Gramm 9.10 De Groenteman 9•VVrsif'Si
9.35 Waterst. 9.40 Morgenwijding 10 00 O
11.00 Idem 1145 Voord r. 12 00 Lichte m^-
V.h
Land- en tur.ib meded 12 v.n vi°'aA "A
12.43 Orgelspel 13.00 Nws. 13.15
gramm. 13.20 Promenade ork en
Benrsber. 14.00 V.d. vrouw 14.45 pl* \l'
15.15 Caus. 15.30 Gramm. 17 00 V.d. jeugd
V.d. padvinders 17.25 Sportmozaiek 1'. $t'
jeugd 17.50 Mil. comm. 18 00 Nws i*rgc^
geringsuitz 18.25 Gramm 19 00 piannn
19.30 Muz caus. 19 45 Regenngsuitz 20-OJ~ere
20.05 De Radioscoop 23 00 Nws. 23.15 *vt|oie
te New Vork 23.16 Act. 23.30—24 00
HILVERSUM II, 298 m. 7.00—24.00 NCRV'
7 00 Nws. en S.O.S.-ber.
7.10 Gramnr
Een woord voor de dag 8.Ó0 Nws. en vve^K<"
8 15 Sportuitsl. 8 25 Gramm. 9.00 V.d-
9.30 V.d. vrouw 9 35 Raak de roos 10-IS
10.30 Theologische etherleergang 11 15 -ui'"
135 Gevar. progr 12 25 Voor boer
der 12.30 Land- en tuinb meded. 11
muz. 12.53 Gramm. en act. 13.00 NW& a<\-
Amus. muz. 13.45 Gramm 14.05 SchoC>
14 35 Grarnm. 14.45 V d vrouw 15.1o
15,40 Vocaal ens en solist 16 00 Blij5®: v-®'
16.30 Kamermuz. 17 00 Vd kleuters 1'
jeugd 17.30 Grarnm 17 40 Beursber l'4 \V
geringsuitz. 18.00 Orgelspel 18 30 Sport 0P
Ecigelse les 19.00 Nws en weerber. I9 4
de man af 19 15 Schoolzans 19 35 Causi-
Gramm. 20.00 Radiokrant 20 20 Lichte 01
20.45 Hoorsp 21.35 Koperens. 21.50 RepAaoi
Boekbespr 22 15 Metropole ork. 22.45
overdenking 23.00 Nws. 23 15—24.00 Fram1*1'
Engeland, BBC home service 330 m-
12.00 Schots ork. 13.55 Weerber, 14.06
14.10 Gramm. 14.40 V. d. scholen 16-00
muz. 16.30 The Brains trust 17 15 Ork-
18.00 V. d. kind. 18.55 Weerber. 19.00
19.15 Stad en land 19.40 Sport 19.45 Lichte .3r-
20.00 Symf. ork. 21.00 Klankb. 21.30
progr. 22.00 Nws. 22.15 Hoorsp. 23.45 StrO*"
24.00 Nws. 0.06—0.11 Koersen.
Engeland, BBC light progr. 1500 en
12.33
jj#i'
13.00 Gramm. 13.30 Nws. en gevar.
Gevar. muz. 14.45 V. d. kind. 15.00 V. d. x igr
(Om 15.30 Nws.) 16.00 Ork. conc. (Oru j^i-
Nws.) 16.45 Lichte muz. 17.30 Nws.
Dale's dagb. 17.43 Gevar. muz. (Om 18-30 -r«P'
19.00 Lichte muz. (Om 19.30 Nws.) 19.45
20.00 Journ. 20.25 Sport 20.30 Nws. en n
21.00 V. d. jeugd 21.30 Nws. 22.00 Gevar- Wj
22.30 Nws. 22.00 Gevar. muz. 22.30 N Vs'0.3"
lichte muz. 23.3 Nws. 23.40 Lichte mUZ-
Nws. en gevar. muz. 0.551.00 Nws.
G<
J.5
l
NDR—WDR 309
12.00 Lichte muz. 13.00 Nws. 13.15 Ork-
16.00 Operaconc. 17.00 Nws 19.00 Nws. ,cj»'
Symf. conc. 21.45 Nws. 22.10 Jazzmuz. 23.00 JO
te muz. 24.00 Nws. 0.10 Kamermuz. 1-"
Gevar. muz.
Frankrijk, nationaal progr 347
12.00 Ork. conc. 13.00 Nws. 13.30
13.50 Idem 14.30 Hoorsp. 17.30 GrarnR1* 2,3 d
Kamermuz. 20.00 Ork. conc. 22.20 Granfih1*
24.0o Nws.
Brussel, 321
12.00 Gramm. 12.30 Weerber. 12.34 ^ruC",
landbouwers 12.45 Gramm. (Om 12.55 p.f
13.00 Nws. 13.11 Gramm. 14.00 Schoolradio ,?(i
Gramm. 16.00 Koersen 16.02 V. d. zieken lS0('
Nws. 17.10 Gramm. 17.45 Kinderliederen jCi.
Franse les 18.15 Kinderlied 18.20 BoekD'jO»
18.30 V. d sold. 19.00 Nws. 19 40 Gram», 'pi
Kamerork. 20.50 Kunstkaleidoscoop 21.05
21.30 Amus. ork. 22.00 Nws. 22.15 Volk«n
22.55—23.00 Nws.
Brussel 484 m
12.00 Gramm.
13.10 Gram»- Jg.O
Kamermuz. 15.00 Gramm. 15.15, 15.30
13.00 Nws.
■^rtuiciiuur.. iJ.uu urramm. tO.iO, ia.aa
Idem. 17.00 Nws. 17.10 Gramm. 1730 p1 g 23°
oekj
éénsc
i»
eital 19.30 Nws. 21.30 Literair rèndez-vou»
Nws. 22.10 Moderne muz. 22.55 Nws
TELEVISIE
KRO: 20.30 Gastenboek 20,45 Open d°'
21.05 Reportage 21.35 Een kopje thee
plm. 21.55 Epiloog !gi'u
DUITS progr.: 17.00 V.d. jeugd l7^0cpc1'1'
Sport 20 00 Journ. 20.15 Weerber 20.20
praatje 20 40 Schlagers. ^.3°
FRANSBELG progr.» 19.00 Sportber
Kookpraatje 20 00 Nws 20.25 Gevar. progr-
Gevar. muz. 22 35 Wereldnieuws. a
VLAAMS—BELG. progr.: Geen uitzend^
DE GELUIDSMUUR
I.
Ik heb hen beiden gekend. En op heel veel pun
ten heb ik hen waarschijnlijk beter gekend dan ie
mand anders. Misschien zullen beroemde mannen
van de wetenschap en de techniek eens de geschie
denis schrijven van Tony en Philip en van alle an
deren, die zo nauw verbonden zijn met die grote om
mekeer in de luchtvaart, toen de zuigermoter plaats
ging maken voor de straalmotor. Dan zullen Tony
en Philip en al die anderen zeker hun plaats onder
het hoofdstuk „Pioniers" of „Helden" krijgen. Te
recht, want op hun terrein waren het pioniers en
misschien ook wel helden, als we over een paar jaar
dat woord tenminste nog durven gebruiken.
Maar zij waren ook mensen; mensen zoals u en
ik. Hun leven speelde zich niet alleen af bij de bre
de betonnen startbanen en -in de cockpit van een
straalvliegtuig. Dat leven bestond niet alleen uit klei
ne pikante intermezzo's op de grond tussen grootse
prestaties in de lucht. Dat leven was voor Tony min
stens even hard, toen hij enkele dagen na zijn hu
welijk met Susan, haar reeds dreigde te verliezen als
op de ogenblikken, dat hij met zijn Lancaster in het
Duitse afweervuur zat. En de angsten en onzekerhe
den. die Philip om Jess heeft doorstaan, waren niet
minder dan die welke zijn eeuwige metgezellen wa
ren in de lucht. Misschien kan ik niet zo goed be
oordelen, of die ene rol wel perfect werd uitgevoerd,
maar is dat ook eigenlijk zo belangrijk? Het is Tony
nooit helemaal gelukt, mij duidelijk te maken, wat nu
precies de moeilijkheden waren, als je met een vlieg
tuig sneller wilt vliegen dan het geluid. En als Phi
lip, gedeeltelijk uit bravoure en gedeeltelijk om mij te
treiteren, z'ijn conversatie sterk kruidde met lucht
vaartslang, heb ik vaak schaapachtig zitten kijken,
omdat ik het niet goed begreep. Op die punten heb
ik hen niet helemaal gekend. Maar als mensen,
als gewone mannen met een beroep des te beter.
Want het waren mijn vrienden. En daarom zou dit
eigenlijk alleen maar het verhaal van een gewone
vriendschap zijn, als er niet toch ergens op de ach
tergrond altijd het vliegtuig was.
Daarom ook is dit anders. Het is het verhaal, dat
Tony en Philip en al die anderen nooit geschreven
zouden hebben of schrijven zullen. Want wie zal van
zichzelf vertellen, dat hij op dertigduizend voet met 'n
snelheid van bijna duizend kilometer per uur de
schrik van zijn leven krijgt, omdat hn er plotseling
bijna zeker van is, dat hij in zijn kamer thuis een
brandende'sigaret op het randje van de tafel heeft
laten liggen? En het is het verhaal, dat ook die ge
leerden en technici nooit zullen schrijven omdat het
voor hen alleen maar van belang is, dat een man
sneller heeft gevlogen dan het geluid, niet dat die
man 's avonds met zijn blote voeten in een bak met
warm water zit en geniet
Om dat eindje sigaret en' om die bak met warm
water schrijf ik dus op, wat ik mij herinner van
Tony en Philip. Want zij en alle andere jongens,
die niet in dit verhaal voorkomen werden het vroeg
of laat soms verschrikkelijk zat om altijd maar zo
erg flink te moeten zijn. Dat ze diep in hun hart
toch wel trots waren op hun prestaties, staat als
een paal boven water en dat bij sommigen die trots
in een tikje branie naar buiten sloeg ook. Maar ze
hebben nooit goed begrepen, waarom iedereen bij
het binnenkomen van een kamer met mensen wel
eens mag uitglijden over een matje, maar zij uitge
rekend niet. En zij hebben nooit goed begrepen, waar
om iedereen zich door zijn hele familie mag laten
beklagen als hij kiespijn heeft, maar zij uitgerekend
niet. En waarom iedereen een halve meter verband
gaas om zijn vinger mag draaien, als hij zich bij
het aardappelenschillen in zijn vinger heeft gesne
den. maar zij niet dat is hun ook niet helemaal
duidelijk.
En dat ze een heel enkele keer er ook wel eens
behoefte aan hebben om als een kleine jongen dood
gewoon even uit te huilen, begrijpt geen enkel aardig
meisje, da't zoiets van een schrijver-tweede-klas-ter-
secretarie of van een student in de palaeontologie
toch onmiddellijk zou accepteren. Maar misschien
zou ook alleen een moeder dat begrijpen.
II.
Tony was precies twee maanden ouder dan ik en
van mijn eerste herinneringen af heb ik hem daar
om jarenlang niet kunnen uitstaan. Een van onze
eerste ontmoetingen die in mijn geheugen bewaard
is gebleven ontaardde reeds daarom in een hevi
ge vechtpartij. Onze moeders waren vriendinnen en
bij de wederzijdse bezoeken werden we aan elkaar
overgelaten. In bet begin moet die vriendschap vol
gens de overleveringen werkelijk roerend zijn ge
weest. Men is het er nu nog over eens, dat er op
de hele wereld geen twee jongetjes bestonden, die
in hun eers-te levensjaren zó goed met elkaar over
weg konden. Vóór ons vijfde jaar schijnen we nooit
handtastelijk te zijn geweest; daarna hebben we die
achterstand ruimschoots ingehaald. Ik kan me vaag
herinneren, dat ik mij er op die leeftijd van bewust
werd, dat Tony meer wist dan ik. Als onze moeder?
druk met. elkaar over allerlei dingen zaten te pra
ten, had hij een geraffineerde manier om in de buurt
rond te blijven draaien en de gesprekken af te luis
teren. Als we met mijn trein aan het spelen waren
zorgde hij altijd wel voor een zijlijn in de richtin?
van de beide vrouwen en hij had dan lange tijd
nodig om aan het eindpunt zijn goederenwagons vol
te laden. Later begreep ik, dat dit de manier was.
waarop hij aan zijn wereldwijsheid kwam. Zo moet
hij er ook achter gekomen zijn, dat hij een paar
maanden ouder was dan ik.
Op een keer. toen we verschil van mening hadder
over de plaatsing van een station, trok hij een gren
zeloos eigenwijs gezicht en zei:
Wat weet jij daar nou van, je bent nog niet
eens zo oud als ik.
Tot nu toe hadden voor mij zijn opvattingen altijd
als de juiste gegolden. En zonder die opmerking was
dat waarschijnlijk nog jaren het geval geweest. Maar
op de een of andere manier beledigden zijn woor
den me verschrikkelijk en ik begon er op los te
slaan. Dat had ingrijpende gevolgen. Van Tony kreeg
ik een pak slaag, dat me voorgoed het respect voor
zijn fysieke kracht heeft bijgebracht en van mijn moe
der kreeg ik een toespraak, die ik mij niet precies
meer kan herinneren, maar waarin Kaïn en Abel,
en David en Jonathan een zeer belangrijke rol speel
den. Dat alles bij elkaar was voldoende om me nog
jarenlang rood te laten aanlopen, als er maar even
gezinspeeld werd op het leeftijdsverschil tussen Tony
en mij.
Die vechtpartij deed onze verhouding geen goed en
meer dan een jaar bleef onze omgang alleen beperkt
tot een met verveelde gezichten en in een zeurderige
stemming om elkaar heen hangen als onze moeders
wederzijdse bezoeken aflegden. Ik heb me in die tijd
wel eens afgevraagd of zij eikaars leeftijd niet ken
den. Het kwam mij namelijk voor, dat als ik maar
zorgde dat zij daarachter kwamen, op dezelfde wijze
een verwijdering tussen beide vrouwen zou ontstaan,
waardoor ik meteen van Tony's gezelschap verlost zou
zijn. Na een tijd ging het tussen Tony en mij wel
weer iets beter maar bijzonder gesteld op elkaar
waren we toch niet.
Op een dag gebeurde er iets, dat ik nog altijd
als heel belangrijk beschouw en ik ben er van over
tuigd dat dit verhaal nooit geschreven zou zijn, als
dat op zichzelf onbelangrijke feit niet had plaats
gevonden. We zaten met een grote groep jongens
op de rand van een oud stenen bruggetje. Dat brug
getje lag midden in het dorp over een smalle sloot,
die heel weids „de rivier" werd genoemd; waar
schijnlijk alleen omdat het het enige open water
in een omtrek van mijlen was. We zaten daar in
de late middagzon en schreeuwden en joelden zoals
jongens van acht. negen jaar dat altijd doen. Op
eens kwam er een vliegmachine over. We hiel
den een ogenblik allemaal onze mond en keken om
hoog. Toen het geluid van de motor wat minder
werd, was Tony de eerste, die wat zei:
Dat was een tweedekker.
De zelfverzekerde eigenwijsheid in zijn stem er
gerde mij plotseling weer mateloos. Ik boog me voor
over hij. zat twee plaatsen van me af en
schreeuwde hem opgewonden toe;
Je bent gek. dat was geen tweedekker, hoewel
ik wist dat bij gelijk had. E enpaar jongens, tuk
op een vechtpartijtje, begonnen ons op te hitsen. Maar
Tony deed het enige waarmee hij me nog woeden
der maakte. Hij bleef recht voor zich uitkijken,
alsof hij zich niet verwaardigde mij aan te zien en
herhaalde, zo mogelijk met nog iets meer autoriteit
in zijn stem:
Dat was een tweedekker.
Alle onbewuste herinneringen aan de gelegenheden
waarbij hij met zijn grotere kennis mij overdonderd
had m^-tpn "riens diep in mij gewroet hebben toer
ik hem toegilde:
Wat weet jij nou van vliegtuigen af!
Hij bleef op dezelfde manier voor zich uit kijken,
maar er kwam een grijns op zijn gezicht, toen hij zei
waar ik al die tijd al bang voor was geweest:
Meer dan jij, want ik ben ouder dan jij
Ik sprong van het muurtje af, rende naar hem toe
en stompte hem midden in het gezicht. Nu nog zie ik
zijn lichtblauwe ogen, heel groot en verbaasd op het
ogenblik, dat hij zijn evenwicht verloor, met zijn han
den zoekend naar steun in het niets greep en daarna
achterover sloeg. Waarschijnlijk is dit het ogenblik in
mijn leven geweest, waarop ik het snelst gereageerd
heb op een onverwachte gebeurtenis. Want toen de
plomp in het water boven het opgewonden geschreeuw
van de andere jongens uitklonk, rende ik al om de
brug heen; met een paar sprongen was ik de steile
met gras begroeide wal af en gleed in het modderige
water. Het was daar niet dieper dan een meter en
Tony had waarschijnlijk zelf wel kans gezien om er uit
te komen, maar mijn handelingen waren als die van
een redder. Ik pakte hem bij zijn arm en sleurde
hem door de bagger naar de wal, hoewel hij veel ge
makkelijker zelf had kunnen lopen. Een paar volwas
senen, die al heel gauw op dit jongensrelletje waren
toegeschoten, trokken ons op het droge.
Daar stonden we tegenover elkaar, druipend van
het water en bepaald onfris ruikend van de mod
der. Een man, die beslist niet de hele ruzie had
meegemaakt klopte mij op mijn schouder en zei
Je bent een flinke jongen
Ik begon te huilen en een vrouw zei zenuwachtig
Het kind moet naar huis: waar woont-ie?
Een ander zei.
Die jongen is op zijn gezicht gevallen, hij bloed».
Ik keek naar Tony's gezicht. Het was afschuwelijk
tenminste als kind zag ik het zo, en zo is het ook
in mijn geheugen bewaard gebleven. Modder en water
dropen uit zijn haar; zijn gezicht was bijna zwart
van de modder en daartussen zaten allemaal vuil-
rode vegen van 't bloed dat nog rijkelijk uit zijn neus
stroomde. Maar voor mij was het meest angstige,
dat hij niet huilde. Hij stond daar maar en keek me
bijna triomfantelijk aan met zijn blauwe ogen, die
vreemd afstaken tegen het droevig geheel van de
rest van zijn gezicht.
Een stem zei;
Dat is Tony, een zoon van Garthwaite, de bak
ker.
Maar juist voordat hij door grote-mensenhanden
werd opgepakt en meegenomen, deed hij nog even
zijn mond open. Hij keek me recht aan toen hij zei
Wedden, dat het een tweedekker is?
Toen werd 'ik naar huis gebracht. Hoe ik er ge
komen ben weet ik niet meer. Ik weet alleen, dat
mijn moeder gilde, toen zij mij zag en verschillnede
stemmen door elkaar riepen:
Maakt u zich maar niet ongerust, mevrouw Burn-
side hij mankeert niets. Het is een flinke jongen hij
heeft zijn vriendje uit het water gehaald.
Ik krijg nu nog een onrustig gevoel van sehaamttj
als ik aan dat ogenblik en de daarop volgende dagen
terugdenk. Ik werd op bescheiden wijze overigens
waarschijnlijk om pedagogische redenen gevierd
als een kleine held. Er waren zelfs ogenblikken dat
ik mij ook als zodanig beschouwde: maar als ik mij
weer bedacht, hoe broos mijn roem was. hoe gemak
kelijk het kon uitkomen dat ik Tony er zelf inge
gooid had. voelde ik mij de ellende zelf. Ten eerste
de schaamte als ik van mijn hoge voetstuk zou vallen
en verder de heilige overtuiging, dat Tony's vader op
'taande voet de politie zou gaan
Ik heb serieuze nlanner gehad van huis weg te lo-
als jlf r*VAS|1 irivnlpr 1PW" 'on]-
mijn moeder me na een paar dagen, zei dat 's avonds
Tony met zijn vader en moeder zouden komen
me te bedanken. Die mededeling klonk als een
vonnis. Het was me trouwens toch al een raa ep
dat de waarheid nog niet te voorschijn was gek0IUd
door de verhalen van de andere jongens, want ik
geen enkele reden te veronderstellen, dat ze hun ^vLf
zouden houden. Tot op de dag van vandaag 0jg
ik, dat ze er allemaal thuis een beetje geheimz»n
mee zijn geweest uit vrees zelf voor de dader te w
den aangezien. .j.
Toen Tony's bezoek werd aangekondigd, het>. jlc
op het punt gestaan alles op te biechten, want
verwachtte niet anders dan dat hij in zijn vrese^t
wraak het heel handig zo had weten te regelen-
hij persoonlijk het grote bedrog zou ontmaskeren- g(
het moment, dat hij mij zou moeten bedanken jjc
de redding, zou hij natuurlijk alles vertellen. E'Uij
kon mij precies voorstellen, welk gezicht hij daa
zou trekken. .3ll-
De rest van die dag bracht ik door met het s p0r
hopig zoeken naar een uitweg, die mij aan dH
deel zou doen ontsnappen Weglopen leek me aanva" „t
lijk toch maar het beste; op het laatste moment ?c et\
me te binnen dat het avond zou worden en donke
ik had in een boek uit de schoolbibliotheek eens s
gelezen over een jongen, die 's nachts verdwaald
in het bos. Zijn ervaringen zou ik voor alle t«e
ned-eringen van de hele wereld niet willen ruilc"; bjj
overwoog een vrijwillige sprong in hetzelfde wateLj£it
wijze van boetedoening, wat me wel aanlokte, 0 eet
ik begreep dat het algemeen medelijden 1toO
nog dan het respect voor mijn daad me we»
redden.
Mijn wanhoop steeg met het uur toen ik in UW
te kleren opgeprikt zat te wachten op het fatale o .ggi
De deurbel deed me van schrik haast van
rollen, en ik hoorde mijn moeder tegen mün
zeggen.
De iongen is er helemaal zenuwachtig JSVc
De begroeting tussen onze ouders ging aan nw piiJ
bij. Ik staarde alleen maar naar Tony. En hij na jgril4'
Hij trok nu niet bepaald het gezicht van de jjri
bare drenkeling, die zijn redder komt bedank® -^i;
mijn figuur als de jonge held is waarschijn"? e
niet volgens de voorschriften geweest. Zo s??nr(
tegenover elkaar. Het was doodstil. Die kwellin^- oe(jef
de maar even. want toen hoorde ik Tony's j-
fluisteren ik stond -trak naar de grond te
Toe nou. Tony, wat zou je nou ook w®eI
David zeggen? oP'
Tony kuchte, wat ik beschouwde als een:
daar komt-ie. Toen zei hij:
En toch was het een tweedekker, ik za'
laten zien in het hoek, waar hij staat. dik^
Iedereen begon te lachen. De stem van
let
het ie
bakker Garthwaite buiderde boven alles uit.
Die jongens, ze kunnen alleen maar aan
tuigen denken. haaf
En mijn moeder streek Tony over zijn
en zei:
Het is goed hoor Tony, we begrijpen i®
Van het verdere verloop van die avond wee
blond® ha
w®t
al-
si
I v tl IJ UiL fl» v"u -("jCn
leen nog. dat onze vaders steeds vrolijker v'e,'p Wa-<
dat onze moeder? steeds zeiden, dat het nou \e
en dat het ook tijd werd om die jongens n,aZ„rl
doen. wanl dal het toch al veel te laat voor
En de Vaders lachten dan maar weer en
el
kerel?-
die
Garthwaite riep:
Ben ie bedonderd het zijn ionge
kaar redden, die kunnen er wel tegen ie "b(,pal'
niet altijd en eeuw-je als kinderen blijven
delen.
(Wordt vervult-
