Kerk spreekt zich uit over coëducatie
bij middelbaar onderwijs
In eigenlijke zin in het algemeen
niet goed te keuren
de schoonmaak....!
Ballet der Lage
Lande»1
m
Mg»!
Sombere toekomst voor
door C. BAUER
Normen en wenken, indien praktische
noodzaak er toe dwingt
méér kracht
véérkracht
Nederlanders bezoeken
graven in Engeland
VB
ZATERDAG 15 MAART 1958
Alleen middelbare scholen
E/kejmorgen
door de
Co-instituut
Richtlijnen
VOOR ALLE MANNEN:
CONFRONTATIE MET DE RAMP
Op rekening van ..The British
Legion'
Vu m 1' I j ll) bi]
RADIOPROGRAMMA B.M.R.S.
RIi^o°
lÉiÉli
Mieke
I*
De H. Congregatie, die belast Is met
de zorg voor de belangen van de reli
gieuze gemeenschappen en bezield is van
het verlangen zowel de mannelijke als
de vrouwelijke religieuzen bij het vol
brengen van hnn onderscheiden taken te
steunen en te helpen, heeft op last van
Z. H. de Paus het moeilijke vraagstuk
der coëducatie van jongens en meisjes op
een en dezelfde school grondig in studie
genomen.
Aan dit overleg is ook deelgenomen
door deskundigen van enige andere con
gregaties en vertegenwoordigers van se
minaries en universiteiten. De voorstel
len. welke uit deze besprekingen zijn
voortgekomen en door Z.H. de Paus zijn
goedgekeurd, zijn thans in de vorm van
een instructie in de „Acta Apostolieae
Sedls" gepubliceerd en zij moeten niet
alleen door de religieuzen, maar ook
door anderen voor wie ze van belang zijn
„op de juiste wijze en getrouw worden
opgevolgd".
In deze Instructie wordt over de coëdu
catie gesproken voorzover het middelbare
scholen betreft. Zij heeft geen betrek
king op de universiteiten. Wat de scholen
aangaat, waar elementair onderwijs wordt
gegeven, wordt aan de bisschoppen be
voegdheid verleend de leeftijd te bepa
len, tot welke aan jongens en meisjes ge
zamenlijk onderwijs mag worden gege
ven.
De voorschriften gaan uit van het be
ginsel, dat coëducatie in de eigenlijke zin
van het woord in algemene zin niet kan
worden goedgekeurd, ofschoon zij bijna
een voortzetting is van een goed gezins-
'sven, brengt zij vooral in de periode van
ile puberteit ongetwijfeld meer gevaren
dan voordelen met zich mee. Daarom moet
en encycliek „Divini illius magistri", wel
ke handelt over de opvoeding der jeugd
van beiderlei kunne, ais een handvest
worden beschouwd.
In sommige gevallen -zal intussen de
praktische noodzaak niet kunnen worden
vermeden aan jongens en meisjes geza-
menlijk onderwijs te geven, omdat er zul
ke plaatselijke omstandigheden kunnen
bestaan, dat de coëducatie als het min
dere kwaad moet worden beschouwd.
Maar, aldu6 de instructie, welke wij in
vertaling van het K.N.P. ontvingen, waar
het waarlijk noodzakelijk is coëducatie
toe te laten, moeten normen worden op
gesteld om de gevaren voor de goede
zeden, welke deze vorm van opvoeding
met zich kan medebrengen, te voorko
men. Daartoe beveelt de H. Stoel het
„co-instituut" aan.
Daaronder wordt verstaan een instituut
of een gebouw, waarin twee scholen, een
voor jongens en een voor meisjes, zijn
gevestigd onder gemeenschappelijk be
stuur en voorzien van een gemeenschap
pelijke bibliotheek en een gemeenschap
pelijk natuurkundig laboratorium, waar
de jongens en de meisjes gescheiden en
op verschillende uren toegang hebben.
Aldus worden de onkosten sterk vermin
derd en bestaat er geen eigenlijke co-
educatie meer. Indien zulk een co-insti
tuut niet mogelijk blijkt, word; voorge
schreven in het vijfjaarlijkse bisschop
pelijke rapport voldoende aantal punten
in te voegen, waardoor de H. Stoel over
ae scholen wordt ingelicht, waarin leer
lingen van beiderlei kunne worden on
derwezen. De bisschoppen moeten er
zorg voor dragen, dat de beginselen en
normen, zoals hierboven omschreven,
worden toegepast naar gelang de omstan
digheden van het diocees dit eisen. Bo
vendien kan de bisschoppenconferentie
van elk land en kunnen de bisschoppen
afzonderlijk definitieve normen vaststel
len, welke in gevallen, waar coëducatie
noodzakelijk blijkt, moeten worden na
gekomen.
Aan de hierboven gestelde normen
worden in de instructie nog enige alge
mene opmerkingen toegevoegd, welke in
de verschillende omstandigheden ais
richtlijnen kunnen dienen.
Daarin wordt o.m. gezegd, dat aan
iedere school een moderator moet wor
den aangesteld, die met de geestelijke
zorg van het instituut wordt belast en
voorts, dat religieuzen alleen bij uitzon
dering en in geval van dwingende nood
zaak en dan nog alleen na verkregen
toestemming van de H. Congregatie voor
de religieuzen door jongens en meisjes
gemeenschappelijk bezochte scholen mo
gen besturen.
Voor scholen met lekenpersoneel moet
met de grootste zorg worden gewaakt,
dat op de onderwijskrachten geen en
kele blaam rust en dat dezen in staat
zijn de juiste opvoeding van de jongens
en meisjes te bevorderen. Samenkomsten
van jongens en meisjes van deze scholen
(zoals sociale bijeenkomsten) moeten tot
een bescheiden aantal beperkt blijven.
Lichamelijke- en gymnastiekoefeningen
mogen niet door leerlingen van beider
lei kunne gezamenlijk worden gehouden.
De leerlingen van beiderlei kunne moe
ten strikt gescheiden worden: a. in de
leslokalen, zodat de jongens aan de ene
kant, de meisjes aan de andere kant van
de leslokalen zitten; b. bij het binnen-
en uitgaan van de school, op de gangen
en in soortgelijke vertrekken; c. bij som
mige leervakken, zoals bij X. de behan
deling van het zesde gebod, 2. bij zeer
bijzondere biologie-lessen, 3. bij lessen in
de mens- en dierkunde, die betrekking
hebben op het andere geslacht dan dat
van de tóehoorders, 4. bij het gymna-
/tiekonderricht en d. bij het speie...
Situatie in Nederland
Van de 135 katholieke middelbare scho
len in Nederland zijn er 34 met coëduca
tie. Rijst de vraag of de beslissing ook
van toepassing is op de mulo-6cholen, een
vorm van onderwijs die men in het bui
tenland niet kent.
Zou ook dit het geval zijn dan worden
De sneeuw lag, hoewel ongerept, toch
maar weer centimeters dik en toen ik
daar zo'n beetje mistroostig doorheen
baggerde, herinnerde ik mij opeens.dat
mijn rechterzool door was.. Kennelijk te
voelen aan de ijskoude voet, waar tegen
aan ik de sneeuw voelde plakken. Ik pro
beerde er niet aan te denken, tenslotte
zou toch eens het voorjaar wel komen
en dan was alle leed vergeten. Gepakt
en gezakt besloot ik bij Tia even te ont
dooien.
Net toen ik dacht, die is niet thuis,
zwaaide de voordeur open en toen ik de
ze behoedzaam sloot (hoorde bij mijn
stemming, ik heb nu eenmaal een hekel
aan kou!) rook ik die ondefinieerbare geur,
hevig verwant aan de grootste ramp voor
alle mannen; de schoonmaak!!.. De
schoonmaak met die frisse kaiklucht,
pittige wrijfwas, opbeurende spiritus en
ammoniak
Verwezen staarde ik naar Tia boven op
de trap, compleet in stof en boengewaad,
in haar schortzak al die attributen, be
horend bij dit festijn en om haar hoofd
een gebloemd sjaaltje geknoopt, heel vro
lijk gebloemd zelfs! „Ben je een stand
beeld geworden of zie je water branden",
informeerde zij liefelijk. „Kom boven, ik
heb zo thee.."
„Ben je aan de schoonmaak", vroeg ik
ontdaan, „en dat met zulk weer?" Ge
niepig voelde ik ineens mijn steenkoude
voet weer..
„Wat kan mij dat weer nu schelen.
Volgende week begint de lente en dan
zit ik in een schoon huis. Als straks het
weer omslaat, ga ik heerlijk naar bui
ten", wuifde Tia al mijn bezwaren weg.
„Kind, een Hollandse lente, die moet
je uitbuiten," zong ze haast en verdween
in de keuken.
De huiskamer was wel leeg, maar de
haard brandde en resoluut trok ik hem
open, warmde mijn natte voet. Het thee
blaadje zetten we tussen ons in en toen
zaten we daar als twee verkleumde mus
sen, mijn natte schoen als een stilleven
naast me..
„Een knots van een wintervoet krijg je
zo", waarschuwde mijn gastvrouw, maar
nu ik vzeer lekker warm werd, zei die
a.s. wintervoet mij niets.
„Hè, toch wel lekker zo even uitpuf
fen. Alleen de kamer nog inruimen en
bet zit er op", zuchtte Fia tevreden, om
dan in een lach te schieten.
„Als je het humeur van Ben deze da
gen meegemaakt had. En het ergste was
nog wel. dat gisteravond de kalkemmer
omkiepte en ik opnieuw gedoopt werd.
Maar het zuiverde de onweershicht en
hij heeft lekker mijn haar gewassen, al
zit het nu monsterlijk los." Zij vouwde in
gedachten het sjaaltje op en schudde on
bekommerd haar glanzend haar.
Natuurlijk heb ik geholpen met inrui
men en op de hoek een feestelijk bloe
metje gehaald. Nu ben ik de kasten aan
het doen, tja, tenslotte heeft Fia gelijk,
volgende week is het lente en dat be
tekent voor alle mannen; „Weest op je
hoede, „het" hangt in de lucht, JULLIE
GEVREESDE SCHOONMAAK!!"
ook nog 99 gemengde katholieke mulo-
scholen, die voornamelijk in het noorden
voorkomen in deze beslissing betrokken.
Volgens deskundigen zou een gedeelte
van deze gemengde scholen wel +e splitsen
zijn. Andere per se niet, daar deze niet
over voldoende leerlingen beschikken
vooral omdat het mulo- en middelbaar
onderwijs zich uitbreiden naar kleinere
steden en dorpen.
Vijfenveertig Nederlandse nabestaan
den, familieleden van in de oorlog in En
geland gesneuvelde en aldaar begraven
Nederlandse militairen, zullen aan het
einde van deze maand naar dit land ver
trekken voor een bezoek aan hun graven.
Sedert de bevrijding heeft het Neder
landse volk door zijn steun aan de Klap
rooscollecte voor vele duizenden Britse
nabestaanden de mogelijkheid geopend
het graf van vader, man, zoon of broer
te bezoeken op een der vele oorlogsgra
ven in ong land.
Om uiting te geven aan de grote dank
die het Britse volk hiervoor voelt, be
sloot „The British Legion" om Neder
landse nabestaanden een verblijf in En
geland aan te bieden en hen op deze
wijze in staat te stellen een bezoek te
brengen aan de laatste rustplaats van
hen die hun in de oorlog ontvielen.
De organisaie van de reis berust bij
het Nederlandse Oorlogsgravencomité en
de Oorlogsgravenstichting.
iradio en televisie
Uitzending: vanuit Engels Transit Camp te
Hoek van Holland. Golflengte 25 meter.
Zaterdag
22.00 -Verzoekplaten
28.00 Bing Crosby Show
23.30 Weense melodieën
24.00 Vervolg verzoekprogramma
01.00 Sluiting
Zondag
22.00 Anders dan gewoon.
22.30 Hersengymnastiek
23.15 Muziek voor mij
00.30 Sluiting
ZONDAG 10 MAART
HILVERSUM I. 402 m. 8.00 VARA, 10.00
17.30 VARA, 20.00 - 24.00 AVRO.
8.00 Nws. 8.18 Gevar. progr. 9.45 Toespr. 10.00
caus. 10.05 V. d. jeugd. 10.30 Ned. Herv kerk
dienst 1130 Vragenbeantw. 12.00 Lichte muz
12.30 Sportspiegel. 12.35 Weense muz. 12.33
caus. 13.00 Nws. en S.O.S.- ber. 13.07 Caus.
13.17 Med. of gramm. 13.20 Gevar. progr. v. d
Strijdkrachten. 14.00 Boekbespr. 14.20 Omr. ork
en solist. 15.30 Caus. 15.50 Cabaretprogr. 16.30
Sportrevue. 17.00 Kamerkoor en orgel. 17.15
Caus. 17.30 V. d. jeugd. 17 50 Sportjourn. 18.3P
Instr. sextet. 19.00 Spontane reacties, discussie
over muziek. 19.30 Annemarieke, hoorspel met
muz. 20.00 Nws. 20.05 Promenade órk. en sol.
met koor. 20.45 Lichte muz. 21.05 Cabaret.
21.35 Lichte muz. 21.50 Gramm. 22.15 Act. 22.30
Gramm. 23.00 Nws. 23.15 - 24.00 Met de Fran
se slag.
HILVERSUM II 298 m. 8.00 NCRV. 8.30
IK OR. 9.30 KRO 17.00 CONVENT VAN KER
KEN 18 30 NCRV 19.45 - 24.00 KRO.
8.00 Nws. en weerber. 8.15 Orgelconc. 8.30
Vroegdienst 9.30 Nws. 9.45 Gramm. 9.55 Hoog
mis. 11.30 Gramm. 11.50 Viool en piano. 12.20
Apologie. 12.40 Lichte muziek. 12.55 Zonnewij
zer. 13 00 Nws. en kath. nws. 13.10 Hoorsp.
Pianorecital 14.35 Waar de brede stroom der
Maas. klankb. 15.05 Kamermur. 15.45 Gramm.
16.10 Sport 16.30 Vespers CONVENT DER KER
KEN; 17.00 Kerkdienst 18.30 Gramm. 18 37 Vo
caal ens. en sol. 19.00 Kerkelijk nws. 19.05 Ork.
conc. 19.25 gesprek. 19.45 Nws. 20.00 Blijspel
met muz. 20.30 Act. 20.45 De gewone man.
20.5o Cabaret 21.20 Caus. 21.30 Hoorsp. 22.05
Lichte muz. 22.35 Uit het Boek der Boeken
22.45 Avondgebed en liturg, kal. 23.00 Nws.
23.15-24.00 Brabants ork. en soliste.
Engeland, BBC Home Serv. 330 m.
11.30 Muz. caus. 12.20 Gramm. 13.10 Kritie
ken. 13.55 Weerber. 14.00 Nws. 14.10 Klankb.
1440 Gramm 1500 Vdtuinb 15.30 Symf.ork.
(15.56-16.17 Caus.). 1715 Vragenbeantw 17.30
Muz. caus. 18.00 V.d.kind. 18.50 Caus. 1855
Weerber 1900 Nws. 1915 Journ 1945 Amus.
muz. 20.30 Amerik. nieuwsbrief, 20.45 Gesprek.
21.25 Liefdadigheidsopr. 21.30 Hoorsp. 22.00 Nws.
22.15 Brievenbeautw 22 45 Koorzang 23 SOEpi-
loog. 24.00-0.06 Nws.
BBC Light Progr. 1500 en 247 m.
12.00 Have a Go. 12.30 Kerkdienst. 13 00 Verz
progr. 14.15 Gevar. progr 14.45 en 15.15 Idem
15.45 Filmpro 16.30 Amis.muz. 17.30' Hoorsp
18.00 Intevrv en gramm 19.00 Gevar.muz.
19.30 Hoorsp. m muziek 20.00 Gevar.progr
20.30 Nws. 20.35 Gramm. 21.30 Samenzang 22.00
Gévar. progr. 23.00 Amus muz 23.30 Nws 23.40
Gramm 0.30 Pianospel 0 50 Meditatie. 0.53-1 00
Nws.
NDR WDR 309 m.
12.00 Gevar.muz 13.00 Nws. 13.10 Gevar muz
15 0 OOperetteconc. 18.15 Ork.conc. 18.40 tdem.
19 00 Nws. 20.00 Oper'ettemuz. 2145 Nws 22 15
Hoorsp 22 5o Gevar.muz. 24.00 Nws. 0.05 Ork.
conc. 1.15-4.30 Gevar-muz.
Frankrijk, progr III (Nationaal progr.) 280
en 235 m
12 00 Ork.conc. 15.30 Operetteconc 17.40 Gram
17.45 Ork.conc 19.30 Gramm. 19 42 Lichte muz
20..12 Moderne muz. 22.12 Gramm. 22.30 Nws
22.35 Gramm 23.53-24.00 Nws.
Brussel 324 m.
12.00 Gramm 12.15 Amus.muz. 12.30 Weerber
12.34 Amus.muz 13.00 Nws.' 13.15 V.d.sold. 14 00
15.30 en 15.40 Gramm 16.00 Voetbalrep (Om
16.30 Wieier rep.) 16.45 Gramm 17.00 Nws en
sportuitsl 17.15 Grarrim. 17.30 Idem. 17.45 Sport
uitsl. 17.55 Pianorecital. 18.30 Godsd.halfuur
19 00 Nws 19.30 Gramm. 20 00 Hoorsp 21.20
Ork.conc. 22.00 Nws. 22.15 Gramm. 23.00 Nws
23.05-24.00 Dansmuz,
Brussel 484 m.
12 15 Gramm. 13.00 Nws 13.10 Gramm en
sportber. 14.30 Karnerork 15.05 Gramm en
sportber. 17.00 Nws. 17.05 Gramm. en sport
ber. (19.00 Godsd.halfuur 19 30 Nws. 20 00 Ge
var progr. 21.0o Gia'mm 22.00 Nws 22 25 Gram
22.55 Nws. 23.00 Jazzmuz. 23.55 Nws.
TELEVISIE
NTS: Relais v. d. Duitse Televisie: 16 00 -
17.00 Rep. Intern. Concours Hippique in Dort
mund.
IKOR- 17 00 - 18.15 Jeugddienst.
DUITS progr.: 12.00 Intern, borreluurtje.
15.0018.00 Intern. Zaal-Concours Hippique.
19.00 Hier und Heute 19.30 Weekjourn. 20.00
Filmrep. 20.40 T.V -spel met muz.
FRANS-BELG progr.: 19.00 V. d. jeugd 19.30
Idem. 19.45 A vant-Première. 20.00 Nws. en
weekjourn. 20.40 Gevar. muz. 22.00 Film
programma. Daarna; Wereldnieuws.
VLAAMS-BELG. progr.: 14.30 V. d. kleuters.
14.50 Tekenfilm 15.00 Reisroutes.... 15.30 V. d.
vrouw 16.00 Landbouwkron. 16.30 - 18.00 Eurovl-
ste: Internat, concours-hippiqe. 19.00 Feuille
ton. 19.30 Nws. 20.00 TC-competitie. 22.00 Nws
en tportact. 22.20 Pianorecital.
MAANDAG 17 MAART
HILVERSUM I, 402 m. 7.0O—24.00 AVRO.
7.00 Nws.. 7.10 Gym. 7.20 Gramm. 8.00 Nw$.
8.15 Gramm. 8.45 Idem. 9.10 De groenteman
9.15 Gramm. 9.35 Waterst 9.40 .Morgenwijding
10.00 Gramm. 11.00 Gramm, 11.45 Voordracht
12.00 Lichte muz. 12.30 Land- en tuinb. meded.
12.33 V.h. platteland 12.43 Dansmuz. 13.00 Nws.
13.15 Meded. of gramm. 13.20 Dansmuz. 13.55
Beursber. 14.00 V. d. vrouw 14.45 Pianorecital
uft
15.15 Caus. 15.30 Gramm. 17 0® VA,''ll&Jie
V.d. padvinders 17.25 Sportmozam* ,g
Jeugd 17.50 Mil. comm. 18.00 N««a®?
ringsuitz. 18.25 Amus. muz.
19.25 Muzik. caus. 19.45 Gramm- 15 -mö*'
20.05 De Radioscoop 23.00 NW». - Q{ gr*'
berichten v. New York 23.16 AC
23.30-24.00 Frontloge.
HILVERSUM II. 298 m. LOW* 1»»* ,n
7 00 Nws en SOS-ber. 7.10 .Ge,0o
I uu l" WCU OUO-UCI n nQ nn V
7.50 Een woord voor de dag 9.00 q <5
weerber 8 15 Sportuitsl. 8.25 Gra roman
zieken 9.30 V d. vrouw 9.35 Raak v0°r
l«„4c.r.VlP
Gramm. 10.30 Theologische 12.2$
Vuiuk^
12.33 Musette ork. en sol.
11.15 Gramm.' 11.35 Gevar. Projfr'tuiflt>rin •-
boer en tuinder 12.30 Land- jtifb-
iuz. I
15.30 Strijkkwart. 16.00 Bijbelle11"? vi. j-fS.
- -,3-45
act. 13.00 Nws. 13.15 Lichte mufl 45 V.d. Y,o»j
14.05 Schoolradio 14.35 Gramm.
16.30
A/ai t. lo.uu
en piano 17 Oo V.d. kleuters RegeEeis<
17.30 Gramm. 17.40 Beursber. *,g.40
uitz. 18.00 Orgelconc. 18 30 Sport o de Jy
les 19.00 Nws en weerber. 19.10
19.15 Schoolzang 19 35 Caus. l9- g^ic-
20.00 Radiokrant 20.20 Lichte 22.0S %|jif
spel 21.40 Gramm. 21.50 Vocaal e" doverde''
bespr. 22.15 Orgelconc. 22.45 Avon"
23.00 Nws. 23.15—24.00 Gramm. .5
Engeland, BBC heme serv. 33® m' „r 13j)
12.00 V d scholen 13.00 0Lki' tt4° Trt»-1
Weerber 14.00 Nws. 14.10 Gram graip5 ^er-
scholen. 16.00 Gramm 16 30 j.8 55 .$0*
17.15 Concertork. 1-8.00 V d. W"* V- d:+
ber. 14.00 Nws. 14.10 Gramm frU®' r&e!;
len 16 00 Gramm 16.30 The BraW ,j.(3
Concertork 18 00 V. d. kind. SP°1£i.ji!ï
19.00 Nws. 19 15 Stad en land M *ri F
Lichte muz. 20.00 Gevar. muz. jioor»® jll
21 30 Gevar. progr. 22.00 Nws Jri' o.O®
muz. 23.45 Pari overz 24.00
Koersen. !4',j.jO
Engeland BBC light progr. jjaft. Jf*t
12.00 Voordr 12.15 Mrs. Dales 13.3"j#s'
Nws. en Amus. muz 13.00 Gram jf.30
en gevar muz 14.00 Dansmuz. vr°« N*5,
14.45 V" d kleuters 15.00 V 1030 „je
15.30 Nws.) 16 00 Orkestconc
1645 Amus muz 173o Nws. «g 3O
Dagboek 17.45 Amus. muz <p® ^45
19.00 Lichte muz (Om 19.30 NWS-' 1 en
sp. 2000 Journ 20.25 Sport. 20 30 - „q
sp. 21.00 Groeten v. militairen en*,
sport 22.00 Gevar progr 22.30 N Jf*
muz. 23.30 Nws. 23.40 Amus. muz.
lichte muz 0 55 1 00 Nws.
ui»
13.00 NWS. 1^45
muz. 16 00 Operaconc 17.00 Nws ^lc
muz. 19.00 Nws. 19.20 Orgelspel 20.w^ ir
2145 Nws. 22 10 Jazzmuz 23.00 4 3O
24.00 Nws. 0.10 Kamermuz. 1,1®
mUZ' 10.' rtl
Frankrijk 3 nat progr. 280 tn W1
12.00 Ork. conc. 13.00 Nws. Sp*
13 50 Idem 14.30 Hoorsp 10.00 Ru«8 QT](. c
17 30 Gramm 17.35 Kamermuz. ZO.w
22.20 Gramm' 23.52 - 24.00 Nws.
Brussel 324 en 484 m. x.
324 m V 4- 'V
12.00 Gramm. 12.30 "Weerber 12 34 i=
bouwers 12.40 Gramm. (Om o .<j\0
13.00 Nws. 13 15 Gramm 14.00 Scha»1 >]ti
16.00 Koersen 16 02 V. d. ziekenfjuO*. d
18.15 Kinderlied 18.20 Boekbespr.
NDRWDR 309 m.
12.00 Gevar. muz.
Gramm 17 45 Kinderliederen
18.15 Kinderlied 18.20 Boekbespr-
sold 19.00 Nws 19.40 Klankb. 20.uu
en sol. (Om 20.45 Kunstkaleidos«- :taj
Amus muz 22.00 Nws 22.15 Pianos
-23.00 Nws. en v. d zeelieden.
484 m
12.00 Gramm.
05
,a 15 «n re 11°
3.00 Nws. 13.10. 14 U.25 0®
Gramm. 17 00 Nws 17.10 Gramm- -
en piano 19.30 Nws. 20 00 Gevar.
Nws. 22.25 Kamerork en solist 23 w
TELEVISIE 0 d0Vi
KRO: 20.30 Gastenboek 20.45 OP:oTdr-
21.05 Mensen willen rijk sterven, v ,e nün
Bezoek aan de Akademie v. beeldt"
St.-Joost te Breda 21.55 Epiloog
DUITS-progr.: 17.00 V.d. kind JJft-
leugd 17 30-18.00 Caus. 19.00-19.3® j0 SC
Heute 20.00 Journ. 20.15 Weerber. en
gebeurtenissen 21.0 Film 21.20 Vraag-
woordspel j0 K»°,es
FRANS-BELG.-progr.19.0 Sport J*g f3i*V
praatje 20 00 Nws. 20.30 Les Grand and3
de Trente-Six Chandelles 22.10 Les
terprètes 22.40 Wereldnws.
VLAAMS-BELG.-progr.: Geen uit®®0
Een grote papegaai van plastic, met een bord, voorzien van een noodkreet:
Dit'is de reactie van een woonschipbewoner in de Prinsengracht, bij de Wester
toren te Amsterdam, op de mededeling, dat de aldaar liggende woonschepen
zullen moeten verdwijnen.
De financiële positie van het Ballet der
Lage Landen is thans zodanig dat de lei
ding geen mogelijkheden ziet om de uit
voeringen in het komende seizoen voort
te zetten. Reeds dit jaar rekent men
op een tekort van 20.000- en als voor
het seizoen '58-'59 eenzelfde bedrag aan
subsidies zou worden ontvangen als dit
jaar zal het deficit waarschijnlijk ƒ140.000
bedragen. Deze mededelingen werden
gisterenmiddag gedaan door de heer
F, W. Basart, zakelijk leider van het
Ballet der Lage Landen.
Voor het lopende seizoen waarvoor bii-
na 140 uitvoeringen zijn vastgesteld, het/t
men 140.000.- aan subsidies ontvangen,
waarin het Rijk met 45.000-, de provin
cie Noord-Holland met 6000.-, de ge
meente Amsterdam met 43.000,- Den
Haag met f 25.000.- en nog enkele andere
gemeenten hebben bijgedragen. Op de
begroting voor '58-'59 zijn de totale uit
gaven op 280.000.- beraamd. Er zijn
h t
n voor bet
reeds veel aanvragen voor bet
seizoen ontvangen. n, e*'
De moeilijkheden wegen
zwaar daar de overheid nog s Mf.
zeggingen over te verlenen sub versbLf.'
gedaan. Naarmate het seizoen v gtee
wordt de toestand daarom voor o> t in
kritieker. zo deelde de heer Bas0^, n®*
de. Het programma voor dit (aarr al» s)
kunnen worden afgewerkt, nja®,e
geen financiële verbetering Jb'.r jo
een redelijke exploitatie van beniteeP!\e
toekomst onmogelijk zijn. De eJ"o5teb
zen zijn ontoereikend om de 6
dekken. ge8r»'
„Er wordt tegenwoordig ve,„rtd
over de balletsituatie in ons laIV ';8 P.
voor het Ballet der Lage Lafr jjeP
steeds geen bevredigende positie^ -s
he
Zonder definitieve toezegginSen-en V®
ons onmogelijk om voorbereidu®» he
het volgend jaar te treffen", aldus
Basart.
DE GELUIDSMUUR
9)
Je weet, hoe je je soms kan voelen onder die
omstandigheden; nog tien minuten en je landt en
morgen gaat je verlof in; Jess wacht op je en het is
voorjaar. Je kent die lucht: boven je dat diepdon
ker blauw en onder je Engeland met hier en daar een
witte wolk. En die Spit zoemen als een naaimachine
op zo'n twintigduizend voet. Man, ik werd al dronken
als ik dacht aan alles wat ik zou gaan drinken. Nou
kun jij je dat misschien niet zo voorstellen Tony,
want met die autobussen van jullie kom je er niet
gemakkelijk toe, maar ik prik die Spit zo maar voor
mijn lol recht naar beneden, precies naar een gat
tussen twee van die wolken. Hoe harder het ging
hoe mooier ik het vond. Ik zat gewoon op mijn eentje
stomweg te lachen. Precies door dat gat zag ik wat
huizen liggen en ik dacht net: moeder haal even je
was binnen, want het is zo gek, als ik straks met een
paar hemden aan mijn vleugel thuis kom en daar
begint me het hele geval te schudden; niet mooi
meer. Nou is het welletjes, denk ik bij mezelf en ik
wil hem optrekken. Goeiemorgen, zegt-ie, het gaat
net lekker zo, ik ga nog even door, als je het goed
vindt. Geen beweging in te krijgen man. En maar
schudden, je had die vleugels tekeer moeten zien
gaan. Ik denk, als ik met zo'n vaart de grond in ga,
hoeven ze aUeen nog maar het gat achter me dicht
te gooien.
Target fix, onderbak Tony hem nuchter, je werd
zo door een punt op de grond gebiologeerd, dat je er
bovenop gevlogen zou zijn. Een psychische kwestie
Om de bliksem niet, het was de Spit. Het leek
wel of de hele boel vastzat en ik met een ontzaglijke
vaart door een laag water schoot. En weet je wat nou
het gekke was, Tony?
Nou? zei Tony met een ongelovig gezicht.
Ik had de hele tijd het idee, dat de roeren pre
cies omgekeerd werkten.
O, ja, zei Tony, en op het ogenblik, dat je dat
wilde proberen, viel je uit je bed en werd wakker.
Ik schoot in een lach en kon bijna niet meer bijko
men, toen ik zag, hoe Philip hevig verontwaardigd po
gingen deed om Tony van de waarheid van zijn ver
haal te overtuigen. Ik zweer je, Tony, begon Philip
elke keer opnieuw en dan klopte Tony hem vader
lijk op de rug:
Natuurlijk, Philip, natuurlijk, beste kerel, tus
sen twee haakjes, wat is het adres van die dokter
die jou goedgekeurd heeft?
Philip gaf het tenslotte op
Wacht maar, dreigde hij vaag, je zult nog wel
eens aan me denken.
Ja, zuchtte Tony mistroostig, waar moeten we on
ze sterke verhalen vandaan halen, als jij weg bent.
Dan zul je je eigen duim weer moeten gebruiken,
zei Philip en sprong naar de deur, toen Tony met
een dreigend gezicht opstond.
Tot ziens, hoorden we hem nog luidkeels schreeuw
en, ontferm je je over Jess, Dave?
Toen hij weg was, zaten Tony en ik een paar mi
nuten zwijgend naast elkaar. Door Philips laatste
opmerking voelde ik mij verplicht een nadere verkla
ring te geven, maar ik had een onverklaarbare te
genzin om er over te beginnen. Het gaat hem toch
eigenlijk niets aan, probeerde ik mijzelf wijs te ma
ken, maar ik voelde, dat die redenering tegenover
Tony niet opging. Hij vroeg niets en dat irriteerde
me nog meer, omdat het even weer precies was als
vroeger, toen hij mij door zijn veelzeggend zwijgen
tot spreken dwong.
Philip zou met Jess naar de schouwburg gaan,
maar nu hij ineens weg moet, heeft hij mij gevraagd
of ik zijn plaats wil innemen, zei ik vriendelijk. Tony
antwoordde niet, en dat maakte me kwaad.
Of interesseert je dat niet, vroeg ik scherp.
Och, zei hij rustig, dat moet je helemaal zelf we
ten.
Als je dat dan maar begrijpt, antwoordde ik en
ik was woedend op mezelf, omdat ik me zo bloot
gaf. Mag ik weten, waarom jij ineens je oordeel over
Waafs zo grondig gewijzigd hebt? vroeg ik om het
gesprek in een andere richting te sturen.
Ze heet Susan Ridgefield, zei hij en hij begon zorg
vuldig zijn pijp schoon te maken.
Zo. zei ik sarcastisch, nou is me alles duidelijk.
En ik houd van haar, ging hij onverstoorbaar ver
der. Daar wist ik niets meer op te zeggen, of eigen
lijk: ik durfde niet. Ik kende Tony, op bepaalde
ogenblikken was er naast zijn ernst geen plaats meer
voor spot, hoe mild ook.
Ik was eigenlijk naar je toegekomen, om je dat te
vertellen, ging hij verder. Je bent de eerste, die
het weet. Ik zou het prettig vinden om jullie aan
elkaar voor te stellen.
Ik kon maar met moeite een zenuwachtige lach
onderdrukken.. Alleen Tony zou op deze plechtige ma
nier als een doodbidder zijn levensgeluk komen aan
kondigen.
Dat zou ik erg leuk vinden, zei ik zoetsappig. Het
leek me maar het beste op zijn manier van spreken
verder te gaan. Na enig aarzelen vroeg ki:
Wanneer gaan jullie trouwen? In Tony's geval kwam
mij het rekken van deze verstrekkende conclusie als
tamelijk normaal voor.
Dat is nou juist de moeilijkheid, Dave, antwoordde
hij en alle gedwongenheid was nu weer uit zijn stem
verdwenen. Ik realiseerde me op staande voet, dat
ik de eerste was wie hij er over sprak en dat gaf me
weer dat warme gevoel van vriendschap. Als ik
hem ergens mee helpen kon, zou ik het niet laten,
dacht ik in een opwelling van edelmoedigheid.
Wat bedoel je? vroeg ik.
Ja, zie je Dave, ik ben tenslotte nog steeds de zoon
van bakker Garthwaite, die iedere morgen op zijn
pantoffeltjes de broodjes rondbrengt.
Ik wist niet dat je last had van standsgevoel, zei
ik verontwaardigd, wat heeft dat in 's hemels naam
met de Waaf Susan Ridgefield te maken?
In ieder geval zoveel, zei hij peinzend, dat de Waaf
Susan Ridgefield de dochter is van John Ridgefield,
de vliegtuigfavrikant, en dus op een ton nauwkeu
rig weet ik het niet erfgename van een paar mil
joen.
XI
De dag was vol van zon geweest en met een wol
kenloze, diepblauwe hemel, zoals een dag aan het eind
van April kan zijn. Er liepen geruchten ,dat de inva
sie ieder ogenblik kon plaats vinden en op een dag
als deze was men gauw geneigd om met een lucht
hartige overmoed aan te nemen, dat dit meteen het
einde van de oorlog zou betekenen. De avond was
helder en van een pittige koude, die niet doet hui
veren maar beloften wekt van de zon en de zomer.
Een avond, waarop men er zelfs vrede mee heeft
een toneelvoorstelling te moeten bijwonen, die alleen
als „Hamlet" is te indentificeren als men er een
programma bij heeft. Jess liep naast mij en ze lach
te nog steeds.
Ik ben geen Shakespeaere-kenner, zei ik, maar
ik geloof toch niet, dat jouw reactie de juiste is.
Onder de gegeven omstandigheden wel, protesteer
de ze, giechelend als een schoolmeisje, Shakespeare
zelf had er krom bij gelegen.
Ze was die avond nog mooier dan het beeld dat
sinds onze eerste ontmoeting in mijn herinnering be
waard was gebleven. Ik had tegen deze avond opge
zien, want ik was niet gewend uren achtereen in het
gezelschap te zijn van een knappe, grillige en intel
ligente vrouw. Maar ze had met haar vanzelfspre
kende beslistheid onmiddellijk de leiding genomen,
hetgeen me na vijf minuten volkomen op mijn gemak
stelde, maar me na nog eens vijf minuten een onte
vreden gevoel gaf, omdat ik vond dat ik als man niet
in de juiste positie verkeerde. Dat gevoel bleef ik de
hele avond houden, hoe verkwikkend het ook was
meegesleept te worden in het snelle spel van woor
den en gedachten, dat zij bijna roekeloos speelde. Ik
vroeg mij af, of zij zich bedwelmde aan de blikken
van alle vrouwen en mannen in haar omgeving en
of zij zonder de prikkel van die bewondering an
ders zou zijn. Die snel-keurende blikken van de man
nen en de waardering in hun ogen, en die soms even
vijandige soms openlijk bewonderende blikken der
vrouwen waren overal waar zij ging, maar zij-scheen
ze zelf niet op te merken. Ook toen wij na de misluk
te voorstelling door het verduisterde Londen over
Piccadilly naar huis liepen, zag ik hoe de tientallen
Amerikaanse soldaten, die daar slenterden, het hoofd
snel naar haar omdraaiden, als zij bij het passeren
in de lichte avond een ogenblik haar gezicht zagen
of haar heideree, onbekommerde stem hoorden. Ze
had haar arm door de mijne gestoken. De zwakke druk
van haar hand op mijn arm, het vlugge geluid van
haar hoge hakken op de straatstenen en die zorge
loze stem gaven me de jongensachtige overmoed,
waarnaar ik de hele avond vergeefs had gezocht.
Ik keek naar de lichte sterrenhemel boven ons.
Het wordt lente, Jessica, verklaarde ik plechtig,
de sterren zijn de stralende profeten van de nleuwe-
zonne-dag.
Bewaar me, zuchtte ze, na die dubbele moord op
Hamlet nou jij ook nog. Weet je niets oorspronke-
lijkers te zeggen over de lente?
Jawel, zei ik superieur, Hail, beauteous May, that
dost inspire mirth, and youth, and warm desire.
Maar ik weef, niet meer wie dat gezegd heeft.
Milton, zei ze, maar die zei geen beautous, maar
bounteous. Als dat overigens je sterkste citaat is.
Wat denk je, krijgen we die invasie nog? O nee,
we praten niet over de oorlog. Laten we het liever
eens hebben over jouw litteraire produktie.
Wat is daar ooit van onder jouw ogen gekomen?
vroeg ik.
Niets, bekende ze eerlijk.
Dan geloof ik dat daarmee het belang van die pro
duktie duidelijk genoeg omschreven is, een omschrij
ving die je dus ook in alle stilte had kunnen vinden,
zonder mij tot een smadelijke en overbodige erken
ning te dwingen. Een opmerking, dat het een hiaat-
in jë ontwikkeling is, Wordt dezerzijds niet hoger ge
classificeerd dan een dooddoener.
Voor het eerst had ik het genoegen haar naar
een antwoord te moeten laten zoeken.
Ziehier de man, zei ze wat vinnig, die zich met de
trotse erkenning van zijn armoede kroont als koning.
Mooi, prees ik zelfbewust in het gevoel de situatie
nog steeds te beheersen. Dat was bijna net zo goed
als mijn opmerking over de lente. Nog maar wat
oefenen en je kunt ook een litteraire produktie op
zetten. Het zou me niets verwonderen als je dat in
alle stilte ook al gedaan had. Die laatste opmerking
was een schot in de ruimte, maar het was raak.
Ja, zei ze, omdat je er zo schuchter belangstellend
naar informeert. Je bent de eerste die het weet; als
ik binnenkort op het hoogtepunt van mijn carrière
sta, zul je dat waarschijnlijk meer waarderen. De
jonge, briljante schrijfster begon haar scheppende ar
beid uit tijdverdrijf.
Aardig begin om de muzen te dienen, lachte ik.
Heb je geen belangerijker dingen aan je hoofd?
Nee, antwoordde ze belist, ik ben een rijke vrouw
en daar heb ik mij bij neer te leggen. Zo heeft ieder
van ons zijn lot te dragen.
Ik wens je van harte stérkte, troostte ik haar. Ik
bewonder je om je levensblijheid, die je ondanks
dat lot nog kunt opbrengen.
Ze antwoordde niet. Hkt gesprek had in zijn scherp
te gevaarlijk dicht de grens van de ernst bereikt. Ik
had een licht gevoel van wrevel om de cynische toon
waarop ze haar laatste opmerking had gemaakt. Orri-
dat in de spot met eigen armoede een sublieme hu
mor kan liggen mag men daaruit niet afleiden, dat
dit met rijkdom ook het geval is. Want dat is alleen
een roekeloos spel met woorden dat steeds beschermd
wordt door de veilige werkelijkheid van het bezit. Het
viel mij even van haar tegen en daarom liet ik mij
waarschijnlijk verleiden tot de gemompelde opmer
king:
Hoe is het mogelijk, iedereen heeft maar rijke
vrouwen; het wordt tijd, dat ik ook eens ga uitkij
ken.
Doe niet zo misselijk, zei ze kwaad, maar omdat
ze natuurlijk ook nieuwsgierig was, liet ze er direct
op volgen:
Wie hebben er dan allemaal rijke vrouwen?
Nou, zei ik ontwijkend, Philip bijvoorbeeld.
Ten eerste is Philip mijn man niet en ten tweede
doet dat geld bij ons niets ter zake, zei ze koel. En
bovendien had je het over iedereen, die maar rijke
vrouwen heeft. Wie dan nog meer?
Tony ook, zei ik onwillig. Ik voelde, dat het on
behoorlijk was om op deze manier te spreken over
hetgeen Tony mij had verteld.
Ik wist niet, dat Töny getrouwd was, zei ze.
Nog niet, maar dat zal niet lang meer dure g{j.
kon die speculatie met een gerust hart waged'
danks Tony's zorgen om de Ridgefield-miljoened^.jje
Mag ik eens raden? zei ze- Een klein blond nV«n
met van. die heldere blauwe ogen. Ze lacht yee %o
ze is hartelijk en trouw. En een ziel zo 'niet
zuiver als glas. Al was Tony mijn beste vrien"
geweest zijn, maar een oppervlakkige kennis, °.aïp^e
ik nog kwaad geworden zijn. Naar de oppervl8 s8ri
indruk, die ik na de korte kennismaking met ^ij
gekregen had, was Jess er niet ver naast. MJjfL, V
zag kans om met de subtiele ironie in haar
Susan's aantrekkelijke eigenschappen te degra
tot onbenulligheden. j ik
Je bent er niet ver naast, mijn compliment.
innie. ze hepf+ inrterriaari h»r het rO0" 1.0
~v" v w uivii v WX UBOOl, lllijli
vinnig, ze heeft inderdaad blond haar, het
dat ik ooit bij een vrouw gezien heb; ze is J? arei>'
klein als jij misschien wel denkt; ze heeft "a^a9f
tegen wel blauwe ogen, die altijd lachen et| neetf
mee ze op staande voet iedereen voor zich in
Ze bezit verder voorzover ik kan beoord®1
een benijdenswaardige zuiverheid van karakte'u tji)
zeldzaamheid, die ik mij niet kan herinneren
iemand anders in deze mate te hebben aang^^ge®1'
Ze is erfgename van een paar miljoen, 11 L^t®'
haar ongetwijfeld in staat zou stellen zonder
riële zorgen tot aan haar dood alleen maar Sfvtel'f
te maken; gezien haar smaak en haar ontWiK^s»
zouden het nog goede gedichten worden ook- „a®1'
ze staat nogal nuchter tegenover haar eigsn c
teiten en zef houdt zich aan -de realiteit. .ctii®^
Aangezien die realiteit oorlog is en het nu»t'
ook wel de moeite waard is om een hand
steken want als niemand iets had geda30-^
zat ook een zekere Jess Dunkerley nu in de
Deutsoher Madel of de duivel mag weten
daarom heeft ze dienst genomen als Waaf. D® t
promoveerde ze van onpersoonlijke nietsnut „u®
persoonlijkheid die een prestatie levert. Op
van de beoordeling van een mens aangekomen. 0<i
eventueel aanwezige miljoenen al ver aek'^gtiS®"
Het waê allemaal misschien een beetje Pat" o0'!
en in ieder geval vfij grof. Ik verwachtte dfVvef^
dat Jess me midden op straat de rug zou z,
en woedend zou weglopen. Maar dat deed ze
trok zelfs haar arm niet uit de mijne. ®e"ar- s
minuten lang liepen wij zwijgend naast el
wist niet, hoe ik nu verder moest handelen- v
mijn beperkte ervaring kon een vrouw als JeS.f L
op twee manieren reageren: óf ze zou me n°
aankijken, óf ze zou in een schuldbewust s \<le
uitbarsten en aan een politie-agent de kons
vragen naar een aanmeldingslokaal voor <*e rjoPl«
Ze deed geen van beide en we bleven d°°1£je rit
zwijgend en strak voor ons uitkijkend. Ik vo®1 (D®
kriebelig worden en juist toen ik van plan
een laatste scherpe opmerking de bom da® jjB
definitief tot barsten te brengen, meende ik eV<Lztf. .f
hand op mijn arm te voelen trillen. Ik keek °P V®
had haar gezicht naar mij opgeheven, het
de sterren spiegelend in haar ogen. Haar .ggfY
hoeken begonnen licht te bewegen en bet j' 4
ogenblik deed ze iets, waarop ik wel het n®>® {ei
voorbereid: haar lach schaterde hoog en held®
de huizen van de stille straat waardoor
Ik spande al mijn krachten in om weer kwg{o^l
worden, maar ik kon het niet helpen dat i> pljw
zinnig met haar begon mee te grinniken.
lachen, een lach zonder de minste spot, j Jij
een lach waarmee zij het initiatief weer J >L
overnam. Zonder een woord te zeggen dwoo®
tot de erkenning hoe dwaas en kinderlijk ons
bel was geweest. Ik lachte met haar mee.
(Wordt vefv
