witte doek
■AIS IK DE INVENTARIS VAN MIJN GEZICHT OPMAAK"
Japanse filmexport stijgt snel
Paddy O'Reilly, vriend van G. B. Shaw
Dooltocht van het hart - „I thank a fool
Op de PLANKEN
Vriendschap werd Sam's ondergang
KOOK- EN ZANGSTER
Bloemen voor violist
Totaal verkeerde opvattingen
omtrent, katholiek toneel
«ED ASTAIRE:
komiek, danser, acteur en choreograaf
Aanvankelijk maar matige belangstelling
Vuilnisman even goed als een hertog
Sterke roman van Audrey Erskine Lindop
Opzienbarend succes
Hans Roest
ACTUALITEITEN
Hafis van Berden
Wereldomroep maakte
storing
ZATERDAG 15 MAART 1958
PAGINA 5
June Thornburn „sweater-girl"
RESTAURATIE PALEIS OP
DE DAM
i'
'pm PI
IV
Het is de wederom de jonge schrijfster Audrey Erskine Lindop, die
voor een pakkende verrassing in de Engelse letteren heeft gezorgd.
Zij gaat volkomen zelfstandig haar eigen weg, zonder zich aan eniger
lei richting of groepering te binden. Zelfs niet aan een bepaald
genre, want binnen haar eigen oeuvre is de verscheidenheid groter
dan die van de enkelvoudige nuance. Na de-aangrijpende priester
roman: „The singer not the song" schreef zij een even indringd boek
over een jonge man met een afwijking, welke hem in voortdurende
spanning inet de hem omringende wereld doet leven. Daarop volgde
„The Judas figures", waarin zij de priesterroman voortzette. En nu
brengt zij in „I thank a fool" (Collins, Londen) weer iets geheel
anders: hel fascinerende dramatische verhaal, geweven rondom de
mysterieuze figuur van een jonge vrouw. De gebeurtenissen worden
beleefd en verteld door een ander meisje, dat in het komende drama
een schokkende rol zal spelen.
Mysteries
AUDREY ERSKINE LINDOP
eigenzinnig
SIEM NIEUWENHUYZEN
75 JAAR
Zo gauw we de woord-combinatie „Katholiek Toneel" horen, bevangt
ons al een huivering. Hoewel we katholiek zijn en ons verenigd heb
ben in een katholieke club, houden wij ons toch maar het liefst zover
mogelijk van katholiek toneel. Waarom? Omdat wij spelen willen.
Spelen zonder meer. Zomaar eeht toneel spelen! En als wij aan katho
liek toneel denken, dan denken wij niet aan spel nog minder aan
toneel, maar aan een preek, geïllustreerd uitgebeeld op de planken.
En hier willen wij desnoods één keer in de tien jaar wel eens aan, om
wille van ons katholiek-zijn dan, maar laat verder in hemelsnaam
iedereen zwijgen over katholiek toneel!
Was big' graag onder zijn kin werd
'eteld en in het middelpunt van de belang-
1^, :r>g stond en dat is zijn ondergang geworden,
lij: 0 film „The Gipsy and the Gentleman" moest
yan kop tot krulstaart worden ingevet, waarna
Michell hem
fv lntig seconden lang
l)Q esf proberen vast te
n om een we^~
®chap te w'nnen-
cjj0 Haakte in de stu-
Gi0 jjennis met Keith.
str aern over zijn rug
i^on^de en over zhn -
G P krabbelde. In de
die aan de ver- j
big ng van hun ge-
VQ(°nschappelijke scène f
'(Afgingen, werden
kin ,'kke vrienden. i::
Shnt kwam
n>..dag. Sam
eGjk ingevet,
t>h„mera's losgelaten en in de armen van Keith gelegd, alles volgens
IQ
j toen ging er iets mis. Iedere big, die zich respecteert, zou woe-
ltGQr hebben geworsteld om vrij te komen. Maar Sam niet. Met een
Vu Van voldoening vlijde hij zich in de armen, die hem gevangen
k lcien.
de
werd
voor
\yer,ls de reden, waarom men Sam niet in de film te zien krijgt. Hij
a ontslagen en zijn rol ging naar een andere, minder aanhalige big.
Radiozenders en geluidszender
van de t.v. uit de ether
WAT IS DAN KATHOLIEK
TONEEL?
Wereldnieuws
e" Astaire; „Ik weet niet, hoe ik
een ster geworden ben'
Se^ywood, dat beslist, niet heeft te kla-
(Jiie.°Ver gebrek aan knappe jeune6 pre-
tij- heeft altijd een ruim plaatsje in
Commerciële hart gehad voor Fred
ftiint11'®1 die he.t gezicht heeft van een ko-
jT en het figuur van een jockey,
st4'r ,weet nog altijd niet, hoe ik een
een °an geworden" heeft Astaire zelf
ïjj,'.s aan de Amerikaanse journalist Joe
toevertrouwd. „Als ik de inven-
van mijn gezicht opmaak, kan ik
ije ontdekken wat dit jaar, of welk an-
S1 Jaar ook, door de succesvolle film-
Wordt gedragen"
P 58-jarige leeftijd is Fred Astaire
tjg, ,Van de meest beroemde en best be-
«aia e dansers ter wereld. Zijn minimum
tltinf'8 P€r fi'm is 150.000 dollar. In de
Is'«1.25 jaar van zijn leven in Hollywood
djp jl^opget den in meer dan 30 films,
miljoen dollars aan de bioscoop
kassa's over de hele wereld hebben opge
bracht. Minstens een half dozijh actri
ces zijn beroemd geworden, nadat ze
met hem in een film zijn opgetreden. „Ze
dansen met me en krijgen later een Os
car voor haar acteertalent", aldus As
taire, die Joan Crawford, Joan Fontaine
en Ginger Rogers als voorbeelden kan
aanhalen.
In 1949 kende de Motion Picture Aca
demy of Arts and Sciences hem een
speciale Oscar toe met de inscriptie
„Fred Astaire - speciale onderscheiding
voor zijn unieke artisticiteit en»zijn bij
drage tot de techniek van de muziekfilms"
Astaire is niet alleen een groot komiek,
danser en acteur, maar ook choreograaf
Hij ontwerpt altijd zijn eigen dansen en
probeert daarbij steeds weer zichzelf te
overtreffen.
Rouben Mamoulian, een van Holly-
woods meest vooraanstaande regisseurs-
leerde hem tijdens de opnamen voor de
film ,-Silk Stockings" voor het eerst per
soonlijk kennen. Mamoulian had natuur
lijk de Astaire-legende gehoord, maar
was niettemin verbaasd. „Als je hem
ziet dansen, kom je onder de indruk van
het gemak, waarmee hij zijn passen uit
voert. Maar ik kwam tot de ontdekking,
dat het alleen maar zo gemakkelijk lijkt,
omdat hij zich de grootste inspanning ge
troost. Hij werkt harder dan welke nieu
weling ook. Hij blijft aan de top, omdat
hij het onmogelijke doet: het volmaakte
nog verbeteren".
Astaire staat bekend om zijn „eenvoudi
ge" effecten zoals een hoge hoed met
zijn wandelstok van zijn hoofd stoten en
hem met zijn voet opvangen. Dit kunst
je, dat men in de film „Funny Face" kan
zien. is wekenlang gerepeteerd en werd
dertigmaal door de camera's opgenomen.
Op het witte doek is het net, of het niet
de minste moeite kost.
Er is een tijd geweest, dat Astaire geen
inspiratie meer had. Dat was in 1945, toen
hij officieel afscheid nam van de film. Aan
zijn vrijwillige werkloosheid kwam ech
ter twee jaar later al weer een einde,
toen Gene Kelly een enkel brak en hem
verzocht op te treden met Judy Garland
in de film „Easter Parade"
In 1955 begon Astaire het opnieuw kal
mer aan te doen. Toen, na een gelukkig
huwelijk van 27 jaar, stierf zijn vrouw
Phyllis. „Het was de grootste slag in
zijn leven", onthulde een vriend van hem
later. „Zonder haar voelde hij zich ver
loren"
Nog steeds heeft Astaire het over de
dingen, die hij met zijn vrouw had willen
doen. „Ik wil geen vrije tijd meer heb
ben", legde hij eens uit, toen men hem
vroeg, waarom hij zo hard werkte. „Ik
werk veel liever. Aan de uitstapjes, die
Phlylis en ik plachten te maken is zonder
haar niets aan. Het heeft geen zin meer
om toekomstplannen te maken"
Astaire is voorlopig niet van plan te
gaan rusten. „Maar als ik het doe, kondig
ik het beslist niet meer aan. Toch kan ik
niet altijd blijven dansen en daar ik niet
geloof dat het publiek me in iets anders
zal waarderen dan in een dansrol, word
ik misschien nog wel producent. De tijd
zal het leren"
Bij K.B. zijn prof, M. Duintjer te Amster
dam, prof. L. O. Wenckebach te Noordwij-
kerhout en jhr. ir. P. F. O. R. Sickingho
te 's Gravenhage benoemd tot lid van de
commissie van advies inzake de restaura
tie van het Koninklijk Paleis te Amster
dam.
Met de benoeming van prof. Duintjer
architect B.N.A. en buitengewoon hoogle
raar aan de T.H. te Delft, en prof. Wen
ckebach, hoogleraar aan dezelfde hoge
school, wordt voorzien in de vacatures
ontstaan door het overlijden van prof. ir.
Chr. K. Visser en prof. F. A. Eschauzier.
Jhr. ir. P. F. O. R. Sickinghe, intendant
van de Koninklijke paleizen te 's-Graven-
hage en Amsterdam, is als vertegenwoor
diger van het Koninklijk Huis aan de
commissie toegevoegd.
(Van onze filmredacteur)
Sinds de film „Rashomon" in 1951
de grote prfjs won op het filmfestival in
Venetië en daarmee de aandacht van de
wereld vestigde op de Japanse produktie,
is de uitvoer van films uit het land van
de rfjzende zon snel toegenomen. Vreemd
ais deze films zijn in de ogen van bui
tenlanders, of misschien wel juist daarom
wordt haar afzetgebied voortdurend gro
ter. Na opvallende successen op het vas
teland van Azië in Europa en Zuid-Amerik
teland van Azië in Europa en Zuid-
Amerika zullen ze binnenkort ook in liet
midden-oosten in vertoning komen.
Vóór 1951 gingen de Japanse films
vrijwel uitsluitend naar Hawaii en de
westkust van de Verenigde Staten, waar
talrijke Japanse immigranten leven.
In het Verre Oosten is de Japanse film-
markt zich begonnen te ontwikkelen met
de oprichting van de Federatie van Ja
panse filmproducenten in_ Zuidoost-Az.ë
te Manilla in november 1953. In mei 1954
hield deze federatie haar eerste filmfes
tival in Tokio, in 1956 gevolgd door een
festival te Hongkong.
Aanvankelijk toonden de Japanse film-
«n
lst u, dat een boom in een Londense
€n dus in elk® andere straat ter
'd, tussen september en kerstmis
vai, d'del^ bijna honderd kilo blaren laat
"'ten?
VI
Gf^'e van de Rank-organisatie. wist John
- SSbn dat evenmin, maar in zijn
?rd£*t hij de hoofdrol ging spelen in
m ,.Rooney", een nieuwe Ierse ko-
Gf^'e van de Rank-organisatie. wist Jc'
va Sson dat evenmin, maar in zijn rol
b«i vuilnisman heeft hij veel geleerd en
'vefd.
«e?0 Waakte hij bijvoorbeeld kennis met
va. Condense huisvrouw, die haar vuilnis-
a.v0 ®®hruikt als brandkast. Ais ze een
J® uitgaat, stopt ze al haar kostbaar-
Si^,11 en geld in het vat „Dat is een
kejj., waar geen inbreker ooit zal kij-
verzekerde ze John.
i da;
"an is er nog een jongen, die op de
„sen - -
opstaat
va* ?r wordt
a te
om er bij te zijn, als de
geleegd: „Om er zeker
Wi zijn, dat moe mijn schatten niet
«gooit»
Gregson kwam ook tot de ontdek-
tlag' dat bijna iedere week iemand alarm
omdat er iets bij vergissing in het
V'öMlsvat is terechtgekomen. Heel vaak
h^dt zo'n voorwerp teruggevonden, al
«n iedere vuilnisauto zeven ton afval
Wordt zo'n auto tweemaal per dag
hij' ,at is een hele hoop", zucht John e-n
1 jdh hef weten, want in zijn rol heeft
6 weken lang vuilnisbakken opge-
.j u." «s
hij ,an het weten, want in zijn rol heeft
v Urie -- - - - -
bp
Jet, Wan, die John leerde om vuilnisva-
legen, staat bij zijn vrienden in
lri bekend als „Mr. Doolittle" Het
>li,
Dpiw ^-jarige Patrick O'Reilly, een ge-
'°heerde vuilnisman, die nog vier
V'jijj® acteurs heeft geleerd, hoe ze een
Gn'swan moesten spelen.
]y ®Wel George B. Shaw Paddy O'Reil-
jhr, !®t als model heeft genomen voor
*0tf. Q!ittle, de vuilnisman in „Pygma-
zijn de beroemde auteur en de vuil
er an iaren lang vrienden geweest. On-
Vit^addy's dierbaarste bezittingen be-
k Zlcb zestien brieven, die Shaw
heeft geschreven.
„Op zijn 90ste verjaardag heeft mr.
Shaw me uitgenodigd, een paar dagen
bij hem thuis te komen logeren", vertelt
Paddy vol trots „Ik zal de gesprekken,
die we samen hadden, nooit vergeten, noch
mijn eerste ontmoeting met Noel Coward"
Toen Shaw stierf, stichtte Paddy een
fonds tot oprichting van een gedenksteen
voor zijn vriend in zijn geboorteplaats
Dublin. „George Bernard Shaw was een
van de weinigemensen, die werkelijk
geloofden, dat een vuilnisman even goed
is als een hertog", aldus Paddy.
Paddy zal naar Engeland komen om
de première van de film „Rooney" bij
te wonen. „En we zullen hem behandelen
als een hertog", heeft George Brown
de producent van de film beloofd.
June Th or burn, die met John Gregson,
Muriel Pavlow en Barry Fitzgerald in de
film „Rooney" optreedt, heeft een der
grootste collecties wollen truien in Enge
land en wordt daarom wel eens de „swea
ter-girl" genoemd.
,,Ik heb het graag warm en ik heb een
hekel aan kou", verklaart June, die men
hier ziet afgebeeld met een fraai exem
plaar uit haar collectie, dat ze verleden
jaar uit Noorwegen heeft meegebracht.
„In lente, zomer en herfst doe ik graag
mee aan de mode, maar in de winter
wil ik het alleen maar lekker warm heb
ben".
«WiWIllwiMi l miBIMWW—aiktygg-keatiW
De bekende, in Frankrijk geboren, Amerikaanse violist Zino Francescatti
arriveerde gisteravond met de trein uit Parijs oj> het Amsterdamse Centraal
Station, waar hij en zijn echtgenote met een boeket bloemen werden verrast.
De vermaarde violist zal in Nederland drie concerten geven met het
Concertgebouworkest.
maatschappijen maar matige belangstel
ling voor de export van haar produkten
Op de thuismarkt werd voldoende geld
verdiend. Maar de kleurenfilm en de ster
ren met beroemde namen begonnen de
Japanse produkten steeds meer te kos
ten terwijl zich. naast het sterk toege
nomen aantal bioscopen, de concurrentie
van de snel-groeiende televisie deed ge
voelen.
De filmproducenten proberen thans door
middel van de export hun dalende inkom
sten goed te maken. De Shochuku-maat-
schappij, een van de zes grootste com
binaties in Japan, heeft een contract
gesloten met de Nihon Filmmaatschap
pij, een nog jonge organisatie voor de
export van films, voor de uitvoer van
films naar Israël, de Libanon en Jordanië.
Verwacht wordt, dat volgens dit contract
rmnstens 3 films per jaar zullen wor
den uitgevoerd. Bovendien heeft de Sho-
chuku, in samenwerking met een Duitse
maatschappij een import- en exportor
ganisatie opgericht in West-Berlijn, die
zich zal bezighouden met de distributie
van films naar WeSt-Duitsland, Oosten
rijk Nederland, Noorwegen, Denemar
ken, Finland, Zweden, Griekenland en
Turkije.
In mei van veréedjen jaar is verder
een vereniging voor de distributie van
Japanse films in het buitenland opge
richt. Deze vereniging onderzoekt de
overzeese markt, verspreidt filmnieuws
nodigt buitenlandse filmproducenten en
-acteurs naar Japan en regelt de co-pro-
dukties van Japanse en buitenlandse film
maatschappijen.
Japan heeft in de loop van 1956 in
totaal 1.694 films uitgevoerd, waaronder
1.158 speelfilms, 112 documentaires en
424 journaals tegenover 1.524 films in
1955 en slechts 31 in 1947.
Japan zelf had tegen het eind van 1956
6.123 bioscopen tegenover 2.413 in 1950.
In 1956 verkochten deze bioscopen ge
zamenlijk 993.875.168 entreebiljetten, wat
betekent, dat de Japanner gemiddeld
11 films per jaar ziet tegen de Amerikaan
15 films.
Evenals alle andere boeken van deze
schrijfster, is ook „I thank a fool" zeer
sterk geschreven, bijna mannelijk sterk,
maar toch met een gevoelige vrouwelijke
intuïtie. Het is geladen van een sfeer van
spanning en mysterie en toch zijn ook in
dit verhaal de figuren mensen van vlees
en bloed, omdat zij scherp zijn gezien
(beter: dóórzien) en even scherp getekend.
Het ogenblikkelijke succes van deze
roman is begrijpelijk en m.i. verdiend.
Het is zo knap gecomponeerd en beheerst
en 'toch bewogen, fors. maar toch gevoe
lig geschreven, dat het voor iedereen
aanvaardbaar is. De eerlijke critici moe
ten dit wel erkennen en zij hebben het
vol bewondering gedaan. De verwende
lezers van hun kant waarderen zowel het
verhaal zelf als de manier waarop het is
verteld. En de tallozen, wie het hoofdza
kelijk om een goed, boeiend verbaal
gaat. worden al evenmin teleurgesteld.
Tn feite behoort door de publikatie in
een de„ beroemdste Engelse damesbla
den (met miljoenenoplage!) deze nieuwe
roman op het ogenblik zo'n beetje tot het
gesprek van de dag in Londen:
Natuurlijk zijn er ook wel wat zure
collega's voor* wie elk succes zolang
hef, niet hun zeif betreft strafbaar is
met hatelijkheden. Zij kunnen het moei
lijk verkroppen, dat de filmrechten al
vóór de publikatie van het boek aan
M.G.M waren verkocht dus voordat
zij er hun licht over hadden kunnen doen
schijnen. Nog duidelijker gezegd: voor
dat zij de roman hadden kunnen „ont
dekken". Zij voelen zich gepasseerd en
zo vallen er toch noE wel een paar zure
woorden. Maar daar trekken noch de
tienduizenden lezers, noch Ingrid Berg-
mann. die de hoofdrol zal spelen, zich
iets van aan.
Öok de jonge schrijfste„ niet. Zij gaat
rustig voort met haar werk. Op het
ogenblik is zij bezig aan een grote ro
man over de Franse revolutie, en zij geeft
zich daar zo volkomen aan, dat alle ru
moer rondom haar jongste boek langs
haar heen gaat.
De „ik"-figuur van „I thank a fool" is
Harriet Godden. een ongehuwd rrteisje
van tegen de dertig; In antwoord op een
advertentie gaat zij naar een dorp in
Zuid-Engeland om op de boerderij van
majoor Stewart diens jonge vrouw Liane
„gezelschap" te houden. De eerste schok
komt als zij onvoorbereid tegenover Liane
komt te staan. Wat had zij verwacht?
Alles maar niet dit: een beeldschoon
meisje va,n een jaar of twintig, dat haar
vriendelijk en welwillend verwelkomt.
Het is het eerste van een hele reeks
mysteries, die Harriet soms zozeer be
nauwen dat zij het tenslotte niet langer
verdragen kan. Maar op datzelfde mo
ment komen zij op verrassen.de wijze tot
klaarheid, doch dan doemt er al spoedig
weer een nieuw mysterie op.
Wat is er eigenlijk met Liane aan de
hand? Waarom heeft zij toezicht nodige
zij is toch allerminst hulpbehoevend?
Waarom is zij de ene keer zo onbevan
gen en kinderlijk en dan plotseling
scherp en onhandelbaar? Zou het waar
zijn wat sommigen beweren: dat zij niet
goed in het. hoofd is?
Vragen, vragen, vragen. Waarom mag
Liane niet alleen worden gelaten? Wat
betekenen haar geheimzinnige pogingen
om te gaan zwerven? En wat is er aan
de hand met haar vader, van wie de ma
joor aanvankelijk vertelt dat hij (bij
een door Liane veroorzaakt auto-ongeluk)
om het leven is gekomen, terwijl anderen
en terecht beweren dat hij nog leeft?
En ja. hoe is de verhouding tussen Liane
en de majoor? Deze vraag gaat Harriets
denken te zeer in beslag nemen, zodat
zij de dingen in onjuiste verhoudingen
gaat zien. Zij krijgt medelijden met de
majoor en meent van hem te houden. Hij
aanvaardt haar vriendschap, die zij ver
keerd begrijpt.
Audrey Erskin Lindop heeft zich ook
in haar vorige romans bijzonder sterk ge
toond in het scheppen van een sfeer, wel
ke tot benauwenis toe geladen is van
onheilsverwachting. Men voelt dat de ge
beurtenissen moeten leiden tot een cli
max en een dramatische ontknopig. Har
riet wordt geobsedeerd door het verlan
gen. de majoor te bevrijden.. Waarvan?
Van Lianes bestaan, of van het onbeken
de, dat haar geest omneveld houdt?
Harriet neemt, zonder de majoor te
raadplegen het besluit Liane met haar
jeugd in een vrij onherbergzaam deel van
Ierland te confronteren misschien zal
de schok haar genezen. Maar de gedachte
aan Lianes mogelijke dood door een on
geluk, blijft diep in haar hart woekeren.
Snel voltrekken zich tenslotte de gebeur
tenissen. buiten de wil van Harr'"t om.
Ik heb dit boek in één ruk ui! :zcn.
duiden: ik weet zeker, dat ik 1—t een
Maar om duidelijk zijn kwaliteit aan te
tweede cn een derde maal zal lezen,
evengoed als „The singer not the song".
Het bezit de boeiende kracht van een su
perieure thriller en tegelijk de standing
van een literaire roman. Wel, het zijn in
de laatste eeuw lang niet de geringste
Engelse auteurs geweest, die deze twee
elementen in hun boeken hebben weten te
verenigen!
Artistieke
Morgen, zondag hoopt önze grote
revue-artiest Siem Nieuwenhuyzen
zijn 75ste verjaardag te vieren
samen met het feit dat hij 65 jaar
geleden het werk begon, waarmee
hij nog steeds niet kan besluiten op
te houden: het trekken van grimas
sen. Hij begon eigenlijk al eerder;
zijn vader verdiende zijn brood na
melijk ook op de planken, en tijdens
de voorstellingen stond de wieg van
de jonge Siem achter de coulissen.
Het duurde dan ook niet lang of
Siem verscheen op het toneel zelf
als assistent van zijn vader. Grote
bekendheid verwierf hij vooral in de
troep van Nap de la Mar en later
nog in de grote Bouwmeester-revue,
waar hij de partner werd van de on
langs overleden Buziau. Het was on
vermijdelijk dat hij bij diens stra
lend talent in de schaduw bleef
staan, dat zijn naam slechts in com
binatie met die van zijn partner
werd genoemd. Hij was de „knecht"
voor het succes van de „meester"
evenwel onmisbaar, hij was degene
die de mogelijkheden, de sfeer, de
inleiding schiep, die voor het succes
onontbeerlijk waren.
Van het werk van Nieuwenhuyzen
was het succes van Buziau voor een
groot deel afhankelijk. Het is type
rend voor zijn bescheidenheid, dat
hij in de kracht van zijn leven zijn
grote talent in dienst heeft gesteld
van de ander, die hij als zijn meer
dere erkende.
Der gerettete Alkibiades
Dr. Fritz Stiedry onderbreekt zijn
werkzaamheden als dirigent van de
New Yorkse Metropolitan Opera om
de compostie van zijn opera „Der
gerettete Alkibiades" te volbrengen.
Het werk berust op een toneelstuk
van Georg Kaiser. Stiedry zal hiervoor
ongeveer een jaar te Baden bij Zürich
blijven, en in het voorjaar van 1959
weer tien voorstellingen in de New
Yorkse „Met" dirigeren.
een rol en het vertolken van deze rol,
maar meer het toneel bezien vanuit de ge
zichtshoek van het publiek.
Het publiek ziet „mensen" op het toneel.
Logisch zult u zeggen, maar wat zijn
„me.nsen" eigenlijk? Mensen zijn persoon
lijkheden. Eenieder heeft zijn geheel eigen
karakter. Zijn geheel eigen moeilijkheden
ook. Geen twee mensen zijn hetzelfde.
Nu moet u zich eens afvragen, wat men
sen zijn in het gewone leven tegenwoor
dig? Op het kantoor? Op de fabriek? Op
het werk? In de Kerk? Op het bevol
kingsbureau? Voor het loket van de amb
tenaar?
Hier zijn de mensen geen persoonlijk
heden meer, met ieder een geheel eigen
karakter, met ieder zijn geheel eigen
moeilijkheden en problemen. Hier zijn alle
mensen gelijk. Ze zijn nummers. We heb
ben geen tijd meer in onze moderne we
reld om met iedereen afzonderlijk reke
ning te houden. Gelijke monniken, gelijke
kappen. Ooik op het werk, zelfs in de Kerk.
Aparte moeilijkheden moet eenieder
maar voor zichzelf verwerken. Vandaar
dat de moderne mens zich zo hopeloos
alleen en eenzaam voelt. Op het werk
worden we zelfs dikwijls aangesproken
met on,s nummer. We moeten allen mee
lopen in één en dezelfde richting. Wie
even stil staat, verwekt paniek.
De mens heeft alleen nog nuttigheids-
waarde. Naar onze nuttigheid worden we
ingedeeld als zielloze instrumenten.
„Het beeld Gods, dat de mens werkelijk
is, het mysterie, dat h(j belichaamt, ge
raakt hierdoor geheel uit het gezichtsveld'
aldus Koningin Juliana tijdens de ope
ningszitting van de Internationale Confe
rentie inzake Menselijke Verhoudingen te
Nijmegen. ,,De waarde van de mens be
staat in deze geesteshouding nog slechts
in zijn maatschappelijk nut."
Het toneel laat de mens echter heel an
ders zien. De mens zoals hij in werkelijk
heid is. Een persoonlijkheid met een e.igen
karakter, met eigen problemen!
I
June Christy, de bekende Amerikaanse zangeres, heeft zich voor haar
optreden in het Concertgebouw eerst aan haar hobby gewijd.
Als liefhebberij doet zij niets liever dan koken en daarom mc ht zij vrijdag
middag in het Indische restaurant „Bali", onder toezicht van de Indische
kok en getooid met „Kain kepala hoofddoekeen rijsttafel klaarmaken.
Het toneel voert ons steeds weer terug
naar de werkelijke mens!
De taak van het katholiek toneel is: de
mens te laten zien als bezielde mens, met
een doel in het leven, met hoop!
Deze mens te laten zien aan de ontred
derde wereld, waarin de mens geen mens
meer is. maar een nummer, een dood
nuttigheids-instrument, zonder enige hoop,
zonder god, dat i6 de taak van het katho
liek toneel!
En dat kunnen wij, niet door het bren
gen van zielloze 'oneeipreken, maar door
het brengen van oergezonde stukken,
waarin ons blijde mensen getoond worden,
die het leven aandurven en raad weten'
met hun problemen!
O
Doordat één der zenders van de We
reldomroep storing maakte, viel in het
zendernet in Lopik gisteravond de span
ning weg, zodat ook de beide binnen
landse radiozenders Hilversum 1 en 2
en de geluidszender van de televisie
uit de lucht verdwenen.
Hoewtl de oorzaak van de storing niet
direct kon worden gevonden, kon men in
Lopik wei de storingmakende zender uit
schakelen, die werd vervangen door een
reserve-zender, waarna alle zenders weer
in werking kwamen. De storing had van
20.32 uur tot 20.41 uur geduurd.
Bij de studio in Hilversum kwamen
vele klachten van luisteraars binnen,
vooral bij de N.C.R.V.. die om half ne
gen was begonnen met een nieuw deel
van de populaire hoorspelserie „De Jeugd
op eigen wieken"
De programmaleiding van de N.C.R.V.
besloot het hoorspel opnieuw uit te zen
den en het verdere avondprogramma
enigszins te wijzigen door het laten ver
vallen van een lezing.
De televisiekijkers moesten tijdens de
uitzending van een spel der Vlaamse te
levisie dat door de N.T.S. werd gere-
iayeerd. bijna een kwartier lang genoe
gen nemen met het beeid zonder ge
luid. Men maakte in de Bussumse stu
dio een mededeling en lichtte de kij
kers in via de beeldzender, die normaal
bleef functioneren.
Maar sla gerust die ene keer ook maar
over, als wij dergelijke opvattingen koes
leren aangaande katholiek toneel.
Want wij zijn toneelspelers, of misschien
beter gezegd: willen toneelspelers traoh-
ten te zijn. In ieder géval zijn wij geen
predikanten. En als enige vrome schrij
vers 't in hun hoofd halen om een geïl
lustreerde preek voor op de planken te
schrijven, dan behoeven wij ons heus niet
verplicht te voelen, die preken ook wer
kelijk op de planken af te steken.
We behoeven het nu ook niet te over
drijven en te menen, dat wij door die vro
me preken op de planken de zaak eer af
breuk doen dan goed. We zullen de ka
tholieke zaak er heus geen kwaad mee
doen, maar wel meestal het toneel, om
dat die preken doorgaans niets met to
neel gemeen hebben.
Wij kunnen dan ook niet van katholiek
toneel spreken, als wij dergelijke stukken
op het oog hebben.
Natuurlijk bestaan er zogenaamde „hei-
ligen"-stukiken, die wei degelijk toneel
zijn.
Er grijpt ook wel eens een echte toneel
schrijver naar een „heilig" onderwerp of
een onderwerp met uitsluitend „katholie
ke" strekking en dan is het heel goed mo
gelijk, dat er een werkelijk goed st,uk ont
staat. En wij als katholieke clubs moeten
er een eer in stellen deze stukken als de
eerste t© brengen.
Maar ook deze stukken maken het re
pertoire niet uit van het katholiek toneel.
Ze komen er wel op voor. Maar ze zijn
zulke uitzonderingen, dat zij onmogelijk
het gehele repertoire kunnen vullen van
het katholieke toneel- Het repertoire zou
dan ook wel zeer eenzijdig worden en
uiterst beperkt. En wij zijn er juist zo
trots op dat wij zo veelzijdig zijn.
Wat is toneel in het algemeen? En
nu bedoelen wij niet: het zich inleven in
