staat voor een keerpunt
Het 120ste eiland is in de maak
NATIONALE CAMPAGNE TEGEN
BALDADIGHEID
DE TRAGEDIE VAN
Terwijl het
oude
is er rumoer
over het
nieuwe
wachters hij de geselkolom
Aldo Togliatti wil geen communist
zijn, zoals zijn vader
Steeds vragen over verval van de stad
Al vele eeuwen
Lang voorbij
Frank Lloyd Wright in
Venetië
1
Als een oordeel van
smaragd
Kunstmatige eilanden
Observator
'CP
T\^C
VB
ZATERDAG 29 MAART 1958
I
PAGINA 3
Als kind in ballingschap
Onhoudbaar
a a
VENETIE
Men moet van Venetië eigenlijk een museum
maken! Het behoort immers niet alleen aan
Italië, maar feitlijk aan heel de wereld toe. Het
bevat architectonisch en stedebouwkundige
schatten, die niet verloren mogen gaan. Ja, in
derdaad, alleen als men er een museum van
maakt en desnoods entreeprijzen heft, kan de
Dogenstad behouden worden, kan worden voor
komen, dat ze stuk voor stuk in puin valt en ten
slotte volkomen ten onder gaat. Het was nie
mand minder dan de beroemde Franse bouw
meester Le Corbusier, die dit gezegd heeft. Deze
pionier van het bouwen bracht kort geleden nog
eens een bezoek aan „La Serenissima zoals de
Venetianen hun stad als erfgename van de Vene-
tiaanse republiek bij voorkeur noemen. Hij raak
te, tijSens een lange gondeltocht door de voor
naamste wijken, diep onder de indruk van Vene-
tiës onvergankelijke schoonheid, van de vol
maakte harmonie van het Canal Grande en van
de juwelen van bouwkunst er langs. Hij was in
middels niet de eerste, die het zei. Reeds vroeger
hebben mensen, die het goed met Venetië menen,
erop aangedrongen, dat er de nodige maatregelen
zouden worden genomen, om het huidige verval
te voorkomen. En talrijk waren de protesten tegen
het neerzetten van nieuwe, moderne gebouwën,
die storend werken in het huidige geheel.
Venetië in verval? Velen, voor wie een bezoek aan de Dogenstad tot de
onvergetelijke momenten van hun leven behoort, zullen zich verbaasd
afvia»en, of een stad, waarheen zich elk jaar weer honderdduizenden toe.
risten be»evcn, die een flinke haven heeft en een florerende toeristen
industrie. in verval kan zijn of geraken? Met verval bedoelen de Venetia
nen, voor wie het behoud van hun stad in de tegenwoordige vorm een
kwestie van leven en dood is geworden het feit, dat het ene paleis na het
andere, vele, oude, historische gebouwen en talrijke mooie woningen bouw
vallig betrinnen te worden. De fundamenten worden door het brakke water
van Se lagune aangevreten, de houten palen, waarop Venetië gebouwd is
straten en kademuren incluis gaan steeds meer scheuren en rotten gedeel.
telijk weg en het komt menigmaal voor, dat de eigenaars niet over de
nodige middelen beschikken, om hun bezit te herstellen.
Als voorbeeld wordt o.a. genoemd het Palazzo Foscarini, waar de doge
Marco Foscarini heeft gewoond. Het verheft zich tegenover het z.g. „Casa
di Otello" (Huis van Otello). Het paleis, dat geheel onderkomen en ver.
waarloosd is, dient thans tot bergplaats van boten en is zo verdeeld, dat
er een zo groot mogelijk aantal mensen kan wonen. Deze mensen zijn arm.
De eigenaar kan het verval van het gebouw niet tegengaan, de bewoners
kunnen dit nog minder. Het wordt volkomen uitgewoond en is eigenlijk
al een bouwval
Nu zijn «r mensen, voor wie alle bewe
ringen over een ten ondergang gedoemd
Venetië nonsens lijken. Ze stellen zich op
het standpunt: Venetië bestaat al vele
eeuwen, de huizen en gebouwen hebben er
met goed gevolg de tand des tijds getrot
seerd. Het brakke water is niet zo schade
lijk voor de fundamenten als men meent.
Zelfs de golfslag, door de talrijke mo
torboten en de tramboten veroorzaakt, zijn
niet in staat, de ouderwets-degelijke con
structies onder water te ondermijnen. Dat
op tal van plaatsen de muren van de hui
zen met metalen platen en ijzeren klem
men bijeen worden gehouden- vinden ze
niet zo erg. Dit gebeurt elders in Italië
óók. Ten slotte, de kosten van vernieuwing
zijn hoog en de solide huizen kunnen tegen
een stootje
Maardeskundigen hebben deson
danks vastgesteld, dat vijftig procent van
Venetië bijna een puinhoop isIn
ieder geval zal men er alles voor moeten
doen om te voorkomen, dat het op den
duur'instort. Het is de burgemeester van
Venetië geweest, die een viertal jaren ge
leden een alarmkreet slaakte. Hij richtte
zich daarbij tot heel de wereld. Verzamelde
in het stadhuis 'n aantal Italiaanse en bui
tenlandse journalisten,, aan wie hij het
treurige nieuws mededeelde, dat Venetië
voor 'n keerpunt in zijn bestaan stond: 'n
algemene restauratie tot behoud van het
oude, of het zonder meer verlenen van
vergunningen voor nieuwbouw. Deze nieu-
bouw kon en kan niet 'anders, dan modern
zijn en utilitaristisch van stijl, dus een
voudig, strak, zonder versiering.
De tijden zijn lang voorbij, waarin schat
rijke kooplieden en succesvolle politici
pronkpaleizen lieten bouwen, waarmede
ze hun naam vereeuwigden en waarin ze
de grootste kunstenaars van de stad hun
meesterwerken lieten maken. Architecten
kregen de opdracht, zo weelderig moge
lijk te bouwen. De arbeidskrachten waren
goedkoop. Men had geen haast. Kunste
naars en bekwame vaklieden kregen gele
genheid, te laten zien. wat ze konden. Er
werd niet op geld gekekenMarmer,
andere kostbare bouwsteen, mozaïek, ver
gulde plafonds, beschilderde muren,
prachtige traliewerken voor de ramen,
nog mooier smeedwerk voor de deuren,
ingelegde vloeren, kostbare meubelen etc.
etc., het werd allemaal dikwijls uit verre
landen aangevoerd. Alles diende, om de
rijkdom en de voornaamheid van de op
drachtgever duidelijk te laten uitkomen.
Zijn opvolgers droegen er nog het hunne
hoe bij en aldus werd VenetiëVenetië.
Heden ten dage willen de opdrachtge
vers een nieuw gebouw zo snel mogelijk
klaar hebben. Ze verlangen in de eerste
plaats doelmatigheid en zo ze al een
begaafd architect een ontwerp laten ma
ken, deze bouwt uiteraard niet in de oude
stijl. Trouwens, zoals gezegd, dat zou te
kostbaar worden. Er zijn bereids talrijke
nieuwe gebouwen in Venetië verrezen,
zelfs in het hartje van de stad. Juist dit
feit heeft grote verontwaardiging gewekt,
maar er is bepaald herrie ontstaan rond
een project van de Amerikaanse architect
Frank Lloyd Wright, een man. die wat ge
durfdheid en moderniteit betreft, niet bij
Le Corbusier achterstaat.
Dit project zou tussen de oude paleizen
van het Canal Grande een hypermodern
gebouw doen ontstaan, van strakke lijnen.
Tijdens een bezoek aan Venetië verklaarde
de Amerikaan zich bereid, iets te maken,
dat zich bij de sfeer van het oude zou aan
passen. Zijn opdrachtgever was een jon
ge. rijke architect, die pas zijn titel aan
de universiteit van de dogenstad had ge
haald en grote bewondering voor Wright
koesterde. Teneinde diens scheppingen
in de Verenigde Staten te bestuderen,
maakte hij zijn huwelijksreis daarheen.
Hij kwam echter bij een auto-ongeluk
om. Zijn jonge weduwe besloot, het plan
van haar gestorven echtgenoot toch te la
ten uitvoeren. Er zou geen mooi paleis aan
ten offer vallen, maar 'n betrekkelijk on
beduidend pand en ze stelde zich voor '»et
nieuwe gebouw in te richten tot een
instelling van weldadigheid, welke de
naam van de te vroeg gestorven architect
zou dragen.
Toen Wright zijn ontwerp enkele jaren
later inzond, wekte het bij velen grote ver
ontwaardiging. Men achtte het een aantas
ting van het bestaande en sloot daarbij de
mogelijkheid niet uit. dat realisering er
van de stoot zou blijken voor 'n hele reeks
nieuwe gebouwen, waardoor het karakter
van Venetië totaal bedorven zou worden,
De kwestie werd een onderwerp vani
internationale discussie. Vooral de Engel-]
sen interesseerden zich er voor, verklaren!
dat het ..monster van Wright" nooit op het]
Canal Grande zou mogen worden losgela
ten. De voornaamste Engelse kranten
stonden vol ingezonden stukken van ver
ontwaardigde bewonderaars van het oude
Venetië. Eén er van schreef, er nooit meer
een „voet aan wal" te zullen zetten, wan
neer het beroemde Canal Grande door de
Amerikaan bedorven zou worden.
De protesten hebben tot gevolg gehad,
dat het ontwerp weliswaar door de schoon
heidscommissie niet is afgekeurd, maar
„ter bestudering" van de ene commissie
naar de andere gezonden werd. Praktisch
is het vrijwel van de baan.
Dit neemt niet weg. dat er al verschil
lende ernstige aanslagen op Venetië zijn
gepleegd. Twee ervan, de verbouwing van
het hotel Bauer-Grünwald, dat in 't hart
je van de stad ligt en het. bouwen van een
nieuwe vleugel voor Hotel Danieli, het
sjiekste van de stad, waar de grootheden
van de wereld afstappen, dringen zich als
het ware onmiddellijk aan de bezoeker
op. Bedde hotels liggen vlakbij de Piaz
za San Marco. Wie de Ponte dei Sospiri,
de Brug der Zuchten gaat bekijken, stuit
vanzelf op het moderne gedeelte van Hotel
Danieli aan de onvolprezen Riva degli
Schiavoni. Wie naar de Accademia gaat,
door het smalle straatje langs het postkan
toor, ziet opeens de nieuwbouw van Hotel
Bauer-Grünwald voor zich op een kleine
piazza (plein), waaraan zich nog een
prachtige barokkerk verheft. Het nieuwe
hotel staat daar volgens velen als een
vloek
De nieuwe vleugel van het Hotel Danie
li werd gebouwd inplaats van een groot,
uit de middeleeuwen daterend huis. dat
bijzondere historische waarde had. In de
elfde eeuw vluchtte er de moordenaar
van een doge in. Het werd tot nationaal
monument van de republiek verklaard,
hetgeen inhield, dat 't onder geen beding
mocht worden afgebroken. Maar derge
lijke bepalingen gelden tegenwoordig niet
meer en het huiE ging dus tegen de
grond.
Voor het overige, Bauer-Grünwald en
Danieli (welk laatste zich ook de naam
Excelsior heeft aangemeten) zijn de. ze
ker voor de toerist het meest in het oog-
Het bekende Hotel Danieli.Excelsior kreeg er een vleugel bij, in moderne
stijl. Het hotel is gevestigd in een oud paleis, waarin eens de doge Dandolo
woonde. Links het gebouw van de gevangenis, dat door de beroemde „Brug
der Zuchten" met het Dogenpaleis verbonden is.
Het middelste gebouw is het ontwerp
door de Amerikaanse architect Frank
Lloyd Wright inplaats van een nog
bestaand, oud pand gemaakt. Rechts
en links soortgelijke oude, statige ge.
bouiOen, als dat, op welks plaats het
„monster van Wright" zou verrijzen.
Tal van protesten zijn oorzaak ge
weest, dat het project opgeborgen
werd en dus niet doorgaat. Deze foto
montage laat duidelijk de grote
tegenstelling uitkomen.
vallende aanslagen op Vendtiës schoon
heid.
Ze betreffen de naaste omgeving van
het Canal Grande. Venetië telt inmiddeiS
nog vele andere buurten en wijken,
waar de glorie van het verleden nog in
steen voortleeft* 'in mooie gebouwen met
fraaie, statige binnenplaatsen, in stijlvol
le kloosters, omringd door rustieke tuinen,
in soms volkomen afgelegen staande ker
ken, pronkjuwelen van bouwkunst, die
meesterwerken bevatten van schilder
kunst en beeldhouwwerk. Wie ooit het
voorrecht heeft gehad, door Venetië te
kunnen zwerven, gaande door de smalle
straatjes, opeens terecht komend op een
rustig pleintje met een pomp of een fon
tein, die elders de ereplaats in een mu
seum zou krijgen, vol bewondering opkij
kend naar rijk bewerkte gevels, om dan
in een donkere hoek de toegang naar een
pittoresk plantsoentje te ontdekken, hij
weet, welk een schatkamer de Dogenstad
is Hij ontwaart ook merkwaardige din
gen Zo bijv., dat de Venetianen op hun
huisdeuren bij voorkeur koperen naam
bordjes gebruiken. En die naambordjes
zijn zelfs in het armste buurtje altijd
glimmend gepoetst, terwijl de koperen
deurknoppen al even „Hollands proper
aandoen.
Maar laten we niet beginnen, met ons te
verliezen in een verstilde schoonheid aan
weerszijden van de Canal Grande, dat
zich als 'n gordel van smaragd tussen Ve-
netiës eilanden doorslingert. Venetië is
op een archipel gebouwd, waarin het Ca
nal Grande, de breedste vaargeul is. Maar
overal blijken de eilanden en eilandjes
toch duidelijk van elkander gescheiden.
Oorspronkelijk waren het 112 eilandjes.
Er zijn enkele kunstmatige aan toege
voegd.
Momenteel is men zelfs bezig met het
aanleggen van het 119e, dat ruimte zal
moeten bieden voor een groot aantal
blokken woningen, waarin de nog steeds
toenemende bevolking van de stad zal
moeten worden ondergebracht, mede om
dat tal van oude huizen onbewoonbaar
worden. Dit 119e eiland ligt ten westen
van 't eiland Giudecca een der nieuwste
gedeelten van Venetië, dat echter toch de
oude sfeer bezit. Voor het 120e eiland dat
gevormd zal worden uit 'n groepje eiland
jes in de lagune, San Biagio geheten, is
men reeds drukdoende met het maken
van plannen.
Elders langs de rand van Venetië wer
den eveneens kunstmatige eilanden ge
vormd. waar dichtslibben van de lagune
ter plaatse dit gemakkelijker maakte. O. a.
voor de haven heeft er landwinning plaats
gevonden en de Piazzale Roma. het plein
bij het station, waar al het autoverkeer
samenkomt en de enorme torengarage
staat, is kunstmatig, door aanplemping
van de lagune uitgebreid en biedt aldus
meer parkeergelegenheid. Wat hier ge
bouwd wordt, is modern en om zo te zeg
gen on-Venetiaans. Blokkenvolkswonin-
gen moeten alleen al vanwege de kosten
uiterst sober gehouden worden. Het
zijn eenvoudig blokkedozen, zoals op vele
plaatsen elders
Al het nieuwe en volgens velen lelijke
doet de roep, om Venetië te sluiten en een
verbod tot het bouwen van panden in mo
derne stijl op te leggen, steeds luider
weerklinken. Er is door de Italiaanse staat
reeds een speciale wet aangenomen, waar
door ten behoeve van het behoud van
de stad in haar traditionele toestand de no
dige fondsen zullen worden beschikbaar
gesteld. Maar het gaat hier om miljarden
lires en die kunnen niet zo maar opeens
gefourneerd worden. Intussen blijven de
voorstanders van het volkomen handha
ven van het oude zich tegen alle nieuwig
heden verzetten. Studenten hielden de
monstraties, toen op het San Marcoplein
de imposante, uit de tijd van Napoleon
daterende lantaarns vervangen werden
door nieuwe moderne. Een 'algemeen pro
test ging op bij het bekend worden van
het plan, om heel het Canal Grande te il
lumineren. Het is tot dusver bij gedeel
ten gebleven.
Of het ooit zover zal komen, dat Venetië
in artistiek opzicht tot een gesloten stad
verklaard zal worden en één groot muse
um wordt, is een open vraag. Het zal zeer
zeker niet gemakkelijk gaan en vermoe
delijk zal men zich dan tot de binnenstad
moeten beperken.
Het comité „Nationale Campagne te
gen Baldadigheid", dat onlangs werd ge
vormd uit vertegenwoordigers van ver
schillende takken van industrie, handel,
onderwijs, scheepvaart en bankwezen,
heeft thans zijn plannen bekendgemaakt.
Via het cre-comité van commissarissen
van de Koningin gaan de organisatoren
een beroep doen op de burgemeesters
van Nederland om alle in hun gemeente
bestaande verenigingsbesturen uit te
nodigen op een bijeenkomst. Daarop zal
worden getracht, alle verenigingen in
deze gemeenten (geschat op meer dan
25.000) te interesseren voor de nationale
campagne en te komen tot oprichting
van plaatselijke comiés.
Verdere programmapunten van het
comité zijn het organiseren van mani
festaties, het beleggen van bedrijfsbijeen-
komsten in grote bedrijven, het organise
ren van filmvoorstellingen voor de hoog
ste klassen der lagere en middelbare
scholen en het houden van voordrachten
op ouderavonden.
De financiën voor zijn actie hoopt het
comité te verkrijgen door de verkoop
van zogenaamde „adelbrieven voor de
burger", op vertoon, waarvan de be
zitters een belangrijke reductie verkrij
gen op de toegangsprijzen voor tal van
toeristische aantrekkelijkheden in Neder-
iland, zoals musea, dierenparken, natuur
reservaten en dergelijke. De prijs ervan
zal op een gulden worden gesteld.
Schade, jaarlijks toegebracht aan na
tuur en eigendommen loopt in de tiental
len miljoenen. Volgens een cijfer van
het Centraal Bureau voor de Statistiek,
samengesteld op grond van politierappor
ten, bedraagt de schade, jaarlijks toege
bracht door brandstichtende jeugd, al
leen al miljoen.
Het bezoek van het Engelse konings-'
paar aan ons land is een zegetocht
geworden. Wat een belangstelling, eer
bied en hoogachting in velerlei vorm.
Kostbare en kostelijke versieringen,
tienduizenden juichers lang de weg,
terwijl de televisie en radio-toestellen
bij honderdtallen de aandacht der kij
kers en luisteraars gespannen hiel
den.
Hoe zal het morgen zijn? Dan vie
ren wij, katholieken, de intocht van
de Christus in Jeruzalem. Hebben we
ons reeds opgemaakt om in die fees
telijke hoogmis aanwezig te zijn? Om
na de palmwijding bij de processie
het „Hosanna, de Zoon van David"
mee te jubelen? Hem tot eer, die Zijn
leven gaf om ons voor de eeuwigheid
te redden. Of duren de plechtigheden
te lang, zeggen ze ons te weinig, kun
nen we de hoogachting en eerbied
niet meer opbrengen en doen we der
halve het feest van de Palmzondag
met het bijwonen van een „stil mis-
I je" af?
Zijn we dan werkelijk „hard van
zoon van Palmiro Toglialti
Naast de oude, prachtige barokkerk van San Moisé werd in Venetië, aan
een fraai, oud pleintje, een modern hotel gebouwd
Men neemt in Italië alge
meen aan, dat hij zijn geeste-
y^lijk evenwicht heeft verloren
Palmiro Togliatti (pseudoniem voor zijn werkelijke naam Ercole Ercoli)
heeft slechts één kind, een zoon, Aldo genaamd en ingenieur. Dit beroep
heeft de jonge Togliatti echter tot dusver niet uitgeoefend. Hij was geen
briljant student, hetgeen zijn vader zeer verdriette en is een nogal onhandig,
weltfremd jongmens, dat heel moeilijk met andere mensen omgaat, geen
vrienden van zijn leeftijd heeft en zich blijkbaar erg eenzaam en verwaar
loosd voelt. Hij lijkt sprekend op zijn vader, het militante hoofd van de
Italiaanse communistische partij, heeft diens lange gestalte, diens weel.
derive haardos en draagt eveneens, vanwege een sterke bijziendheid, een
bril." Maar verder is hij het tegendeel van zijn opbruisende, dictatoriale
vader, met wie, hij vele jaren van ballir, chap gedeeld heeft. De vorige
maand werd Aldo Togliatti in de havenstad Civitavecchia door de politie
aangehouden, omdat hij zich wat men noemt op verdachte wijze in de
havenbuurt- ophield. Hij sprak er vreemde zeelieden aan, bleek buiten
gewoon geagiteerd en toen men hem naar een politiebureau bracht, kon
men er al dra vaststellen, dat de jongeman volkomen buiten zijn geestelijk
evenwicht was. Vandaar, dat men hem naar een psychiatrische inrichting
overbracht en zijn moeder, de communistische senatrice Rita Montagnana
van zijn aanhouding en opberging op de hoogte stelde.
De senatrice kwam van Rome over
haast naar Civitavecchia en wist 4e be
werkstelligen. dat ze Aldo mee naar huis
mocht nemen. Het gebeurde vestigde in
tussen weer eens de aandacht op de tra
gedie van de zoon van Italië's aartscom
munist. Zijn moeder nam hem zoals ge
zegd mee naar huis- Maar daar woont
Palmiro Togliatti niet. Deze heeft zijn
vrouw enkele jaren geleden in de steek
gelaten voor een jonge secretaresse en
dit treurige feit is naar het schijnt de
aanleiding geworden, dat een reeds lang
bestaand conflict tussen vader en zoon
op felle wijze uitbrak. De jonge Togliat
ti moet zijn vader de heftigste verwijten
hebben gedaan, omdat deze de vrouw ver
liet. die vele moeilijke jaren in balling
schap met hem gedeeld heeft en hem in
zijn zwaarste uren trouw bleef. Lief en
leed. honger en ellende met hem delend.
Palmiro Togliatti, reeds danig in zijn zoon
teleurgesteld, vanwege diens volkomen
gebrek aan belangstelling in de politiek en
in het communisme en zijn gemis aan
studielust, verbrak alle banden.
Toen Aldo Togliath te Civitavecchia
door de politie werd aangehouden bij
nadere informaties kwam vast te staan,
dat hij Italië wilde ontvluchten, onver
schillig waarheen en dat hij zeelieden
had gevraagd, hem aan boord van hun
schip te verstoppen was hij niet in het
bezit van een paspoort. Maar men ge
looft in I'alië. dat hij dit nu wel spoedig
zal krijgen en wel een Sovjet-Russisch,
aangezien zijn moeder het besluit geno
men schijnt te hebben, om hem weer naar
Sovjet-Rusland terug te zenden. Aldo To
gliatti is nl. een halve Rus. Hij bracht
het grootste gedeelte van zijn leven in
Moskou door. In het Mekka van het com
munisme moet 'hij echter een grote af
keer ervoor hebben opgedaan. Op zijn
schrijftafel en in zijn boekenkast staat
geen enkel communistisch boek. zelfs niet
Karl Marx' „Het Kapitaal"- Hij leest
alleen verzenbundels.
Toen Aldo nog een kind was, werd
zijn communistische vader tot de vlucht
uit Italië gedwongen. De fascisten zaten
hem op de hielen. Togliat'i trok met
vrouw en kind de grens over. Aldo zat
in een rugzak. Het drietal trok naar Pa
rijs en verbleef daar enkele jaren. Daar
na werd Togliatti naar Moskou ontbo
den. Vaag herinnert Aldo zich de lange,
zware reis dwars door Europa, Ook in
Moskou hadden de Togliatti's het erg
arm. Vader Togliatti was zelden thuis-
Hij werd geheel in beslag genomen door
het werk op het p'ropagandabureau,
waar hij was aangesteld. Nadat Togliat
ti tot functionaris bij de Comintern was
benoemd, zagen moeder en zoon hem nog
slechts zelden.
Ze waren geheel op Russische kennis
sen aangewezen. Aldo speelde met Rus
sische kameraadjes en leerde het Italiaans
bijna geheel af. Bij zijn terugkomst in
1946 in Italië kon hij zich nauwelijks ver
staanbaar maken en nog lang daarna
sprak hij slechts in korte zinnen. Zijn
verlegenheid en pessimistisch uiterlijk slo
ten hem overigens bijna al bijvoorbaat uit
van een geregelde omgang met Italiaan
se kameraden. Bovendien lag hem het
milieu der communisten helemaal niet.
Aan de technische hogeschool te Rome
liet hij zich nauwelijks met de andere stu
denten in- Op hun nieuwsgierige vragen
omtrent de toestanden in Sovjet-Rusland
gaf hij slecht» in vage bewoordingen ant
woord en *ot een politiek debat liet hij
zich nooit verleiden. Al spoedig wist ie
dereen, dat de zoon van Palmiro Togliatti
beslist geen communist was-
Omdat zijn positie te Rome ten slotte
onhoudbaar werd, ging hij naar Turijn,
om daar zijn studies te beeindigen. Hij
woonde er met zijn moeder aanvankelijk
bij een oom, de communistische volksver
tegenwoordiger Montagnana. die inmid
dels bij het Kremlin in ongenade geval
len is. Aldo Togliatti werd werkstudent
en kreeg een bescheiden baantje bij een
elektriciteitsmaatschappij.
Nadat er in 1948 een aanslag op zijn
vader was gepleegd en deze weigerde
zijn verhouding met de secretaresse
te verbreken, moeten de zenuwen Aldo te
pakken hebben gekregen. We stippen hier
slechts aan, dat hij herhaaldelijk in een
kerk gezien werd, vurig biddend, maar
van een openlijk bekennen tot het katho
licisme is het nooit gekomen. Misschien
dat zijn moeder dit belet heeft. Het liep te
gen de verkiezingen en een openlijk over
gaan van Togliatti's zoon naar de Katho
lieke kerk zou voor de communist Togli
atti uiterst, pijnlijk geweest zijn. Ook zijn
moeder, zoals gezegd eveneens communis
te, zal er zich wel ten sterkste tegen ge
kant hebben- Te dien aanzien was ze het
blijkbaar met haar man eens. Geen schan
daal, juist nu er verkiezingen werden ge
houden. was beider wachtwoord en als
gevolg hiervan ging Aldo weer z-g. vrij
willig naar Sovjet-Rusland terug, omdat
dat zijn echte vaderland zou zijn, waar
hij opgevoed was. Zijn moeder bracht hem
er heen.
Maar tot veler verbazing bevond zich on
der de communistische vluchtelingen, die
bij het uitbreken van de opstand in Hon
garije de Italiaanse grens op de Bremer
overstaken, de jonge Aldo Togliatti. Men
meent, dat deze niet in Sovjet-Rusland ge
weest is, maar in een inrichting ergens
in Hongarije ondergebracht werd. Zijn
moeder moet bijtijds een seintje ui' Hon
garije hebben gekregen, dat het beter was
haar zoon weer naar Italië te halen.
Gedurende twee jaar woonde Aldo Togli
atti in grote teruggetrokkenheid bjj zjjn
moeder. Dat hij katholicerend was heeft
hij niet erkend, zjjn ondervragers ant
woordend op dezelfde, vage manier waar
op hjj vreemden gewoonlijk te woord
stond.
Wat hem tot zijn poging tot ontvluch
ting heeft gebracht, is vooralsnog een ge
heim- Maar het lijkt wei zo goed als ze
ker, dat nieuwe pogingen hem zullen wor
den belet en de Togliatti's besloten heb
ben hun zoon ergens veilig in Sovjet-Rus
land op te bergen. Daarover is men het
in Italië vrijwel eens.
KS,
nek", waarover de Heer zich reeds
bij Mozes beklaagde?
Een eerste H. Mis, een trouwplech
tigheid, een Paaswake kunnen om de
sensatief wat sentiment of een ver
nieuwing nog trekken. Doch dèt trek
ken is geen bewijs van godsdienstzin.
Echt, volwaardig Christendom
vraagt meeleven in liefde of gelijk
H. Paulus het ons morgen in het epis
tel zegt:
In ons moet dezelfde gezindheid zijn
als in de Christus d.w.z. zelfverlooche
ning tot het uiterste in geduld, zacht
moedigheid, offerbereidheid en hulp
vaardigheid.
De lijdensmeditaties voor dikwijls
halfvolle kerken gepreekt zijn nu
het drama der geseling gepasseerd.
Fel en tot ln bijzonderheden vaak is
ons dèt lijden geschilderd. De Christus
moest en wilde dat alles ondergaan
tot onze redding. Als mens is Hij ge
striemd, uiteengerukt onder ontzetten
de pijnen.
Ook wij kunnen geselingen onder
gaan. De oorzaak van die gevoelige
slagen en pijnlijke striemen bij ons?
Tekort in liefde. Dèt tekort voelt de
mens het zwaarst en het smartelijkst.
Wie een weinig ervaring heeft, weet
in de miljoenen-menigte honderden
vereenzaamden door teveel egoïsme,
te weinig hartelijkheid, te weinig mee
leven, grove behandeling, verachting,
miskenning, onderwaardering, hard
oordeel en geen begrip.
Al die tekorten op het vlak der lief
de slaan levens kapot, maken diepe,
schrijnende wonden, verbitteren zie
len. Zwèar zullen die tekorten worden
aangerekend, want de liefde blijft het
eerste gebod.
Eén voorbeeld ter waarschuwing aan
die liefdelozen, die wachters bij de
geselkolom in onze mensengemeen
schap.
In het evangelie van donderdag jJ.
wordt verhaald, hoe de Heer bij een
farizeer de maaltijd gebruikte. Daar
kwam Maria Magdalena. Grote ver
ontwaardiging bij de nette lieden over
het optreden van die openbare zonda
res. En hoe is de houding van de
Heer? Hij wijst de gastheer op zijn
tekorten tegenover zijn Gast en prijst
de zondares om haar fijne hoogach
ting en eerbied. Met als knetterende
conclusie:: Haar zijn vele zonden ver
geven om haar grote liefde. Zij aan
wie weinig vergeven wordt, beminnen
weinig.
Het evangelie zit boordevol waar
schuwingen, opwekkingen en dreigin
gen, wanneer moet verklaard worden,
dat de liefde een gebod is van de al
lereerste en allerhoogste orde.
Vele deugden kunnen een mens sie
ren. Maar wij, naar Gods evenbeeld
geschapen, lijken het meest op Hem
in gulle hartelijkheid, troostende blij
moedigheid en luisterend meeleven.
God houdt zo van die blijde gevers.
Moge ook tot ons gezegd kunnen
worden wat de Heer Maria Magdale
na tenslotte toevoegde: Uw geloof, uw
vertrouwen heeft om uw grote liefde
u gered, ga in vrede.
Welk een blijde boodschap zo vlak
voor Easanl
