witte doek
Grachtenhuizen in Buckinghamshire
Helen Martini was de verzorgster
van leeuwen- en tijgerwelpen
Don Quichot" van Orson Welles
Jan Naaykens
met een lange adem
C«rd Keei als de moordenaar Donavan en Anne Heywood als de
'Grsdochter in de film „Floods of Fear", die door Charles Crichton
wordt geregisseerd
vb
15 k
MIJN WILDE
BABY's een
ontroerend boek
Dacca was een duivelinnetje
schreef een zeer geslaagd spel voor het amateurtoneel
Nevil Shute ontroert meer dan ooit
rr
„Geld verdienen is
moeilijk"
„Spot niet met de
liefde"
ijf geslachten
Hans Roes'
ZATERDAG 19 JULI 1958
PAGINA 5
gS%;
nr' cér''
f>S'
Stukje Amsterdam naast Brits
legerkamp
W grac
S-<=
fcra.
n«aV wW -
- m
l)jL®eklede werkman, in wie we nauwe-
hep de komiek Norman Wisdom herken-
Moderne versie van klassiek verhaal
Cl,
°ntract voor Luciana Paluzzi
Vaderlijke tvijsheid van
Jack Watling
De naam Jan Naaykens krijgt een steeds meer bekende klank voor
ons amateur!oneelliefhebbers. Schreef hij aanvankelijk slechts ieder
jaar een spel voor de Kempische Kultuurdagen in zijn geboorte- en
woonplaats Hilvarenbeek, allengs begon hij zich meer en meer te
richten tot het amateurtoneel in het algemeen en schreef hij naast
meer openluchtspelen verschillende spelen voor de zaal. Zo kennen
wij van hem o.a.: Kapitein Venijn", dat bekroond werd in een
wedstrijd uitgeschreven door de Bond van toneelschrijvers en toneel
uitgevers, Mijn hart is niet hier", een emigratiespel, en het zeer
boeiende „Eenzame Huis", waarin twee gangsters drie bedrijven lang
een moeder en dochter bedreigen met hun revolvers. Op het pas
gehouden Mariacongres te Nijmegen werd van hem een speciaal
voor die gelegenheid geschreven openluchtspel opgevoerd onder
regie van Anton Siveers.
Hans van Bergen
Shute op z'n best
Riskeer niets
films
l5.3u
ren v*
ü®a
I5:,
U<'" j
•0°
14.30
io
22.»"
o.l>
con^jD
's'
nd»;
o-i8u;
if
d»
eed
ieUt
ned'
WERELDNIEUWS
j,i. (Van onze filmredacteur)
hep',.,en tussen de groene, vriendelijke
shi:
St?vels van het graafschap Buckingham-
geveltje
een keurig rijtje Amster-
s» enj,uizen raet jm,, typische
8evy"-,e,tJes, die in deze landelijke om-
ïp ng even weinig passen als een deftig
"te Ir l,erenhuis met zijn schilderach-
hol(jr orsc'loors'enen 'n een "°"aiu'se
der.
'ven
denken we aan gezichtsbedrog.
öe'il dan realiseren we ons, dat we in
"lewood-studio's zijn en dat men ons
"sterdam", die hier
verteld van de film „Operation
wordt geprodu
Die grachtenhuizen in Bucking-
e^sthre zullen, naar men ons verzekert,
tij. belangrijke rol gaan spelen in deze
"fun e ®ankfilm, zodra de filmgroep van
de iUcent Maurice Cowan met de bei-
tv l°ofdrolspelers Eva Bartok en Peter
V„. die zich momenteel in Nederland
w'ddt, in de studio's is teruggekeerd.
V., stukje Amsterdam ligt eenzaam en
hst ten in de middagzon, maar achter
oB Prikkeldraad van een Brits legerkamp
C n°S geen honderd meter afstand
Cajst grote bedrijvigheid. John Paddy
Sq, stairs, regisseur van de film „The
bï,,are Peg", wil zo goed mogelijk ge-
weerge-
Camera's rijden af en aan, een
Pidswagen ramt bijna de auto, die ons
maken van de gunstige
«„/"heid
r Pmewood heeft gebracht en een sjo
gedeeld door zijn indrukwekken-
baas Wilfred Grimsdale (Edward Chap-
de directeur van gemeentewerken,
nr» f
hep rlragen, maar hoeveel mensen kun-
5' "^ordt het kamp binnengebracht.
It, °rman Wisdom is in deze klucht, die
su.ae laatste wereldoorlog speelt, de
j0 Natmaker Norman Pitkin, die alles
,/t om de oorlog te helpen winnen door
(W„slagaders van de naties open te hou-
djp - zoals hij zijn werkzaamheden in
van de gemeente St.-Godric om-
D^ijft. Het leger is volgens hem een
Smakelijk kwaad. Een mening, die
he
v? Verklaart: „Iedere dwaas kan een ge-
on? een wegverzakking tengevolge van
j?eUgdelijke bodem herstellen?"
hst?? conflict met de bewoners van een
'igelegen legerkamp is niet bepaald
tpj,??ikt om de betrekkingen tussen de
re''taire en civiele diensten te verbete-
suV ®n de zaak wordt nog erger, als de
van een generaal-majoor wordt op
houden door de uitvoerige wijze, waar-
tj. Norman de weg heeft opgebroken om
tu*6 te herstellen. De verkeersborden.
Norman bij zijn „uitgravingen" ge-
pAatst, brengen een troep rekruten, die
Jfar bevel van een barse sergeant een
(..Janmars maken, in verwarring. Diens
s3mando's worden door Norman over-
«breeuwd en er ontstaat een complete
fta°s met het gevolg, dat Norman onder
M, 'ge protesten naar het legerkamp
„°rdt gebracht, beschuldigd van sabota-
I terwijl Norman Wisdom in de stra-
K?"a zonneschijn zijn dwaze avonturen
V?®aft, is Charles Cricht-on, regisseur
ï1 films als „The Lavender Hill Mob",
?a Titfield Thunderbolt", „Hunted"
V5 ..The Divided Heart", in het duister
Up aen der zeven geluidsstudio's van Pi-
s.wood bezig met het opnemen van een
sffhe voor de film „Floods of Fear", een
h ahnend drama van vier mensen: de
Echter van een dokter, twee ontsnapte
Dengenen en hun cipier, die tijdens de
^.'stroming van een grote Amerikaanse
tfer een toevlucht hebben gezocht' in
eenzaam huis.
bJre Amerikaanse zanger Howard Keel,
sfnd uit de films Annie get your gun"
„Seven Brides for Seven Brothers",
«fit in deze film de ontsnapte moorde
naar Donavan, een dramatische rc>,
waarin hij geen noot cingt, terwijl Anne
Heywood de rol van het meisje vertolkt.
Als we de studio binnenkomen, staat
Miss Heywood aan de voet van een hou
ten trapje, dat naar de zo-lder van het half
werpers opnieuw aan.
„Be quiet" klinkt de stem van Crich-
ton, „no speaking". Het wordt stil in de
studio, zo stil, dat een lamp, die nog even
gauw wordt verzet, een hele opschudding
veroorzaakt.
„Turn 'm", luidt het volgende bevel en
op het onmiddellijk daarna volgende „Ac
tion" verdwijnt Harry Corbett door het
trapgat op zolder en begint Anne Hey
wood het trapje te beklimmen. Ver komt
ze echter niet. „Stop" gilt Crichton. Er
onder water staande huis leidt, waaruit is weer iets mis gegaan, al kan niemand
zij in gezelschap van de gevangenbe- precies zeggen wat.
waarder (Harry H. Corbett) via het dak
probeert te ontsnappen.
De zo juist opgenomen scène blijkt niet
naar de zin van regisseur Crichton en een
timmerman is bezig het gat, dat Corbett
in het cCk heeft geslagen, weer te her
stellen. Als de (houten) pannen weer op
hun plaats liggen, flitsen de felle schijn-
Corbett staakt zijn aanval op de dak
pannen, die weer door een geduldige tim
merman op hun plaats worden gelegd en
Miss Heywood stelt zich gelaten op aan
de voet van het trapje, waarna het hele
ritueel wordt herhaald en nog eens her
haald, tot de gong voor de lunch voorlo
pig een eind maakt aan het werk.
Paluzzi sloot na „Sea Fury"
">l nieuw contract voor een Rank.
film.
Italiaanst actrice Luciana Paluzzi
tft -met de Rank-organisatie een con-
ïvf afgesloten om na haar rol in „Sea
$ta waarin zij Victor McLaglen en
Hip Balker tot tegenspelers had, in een
jük.e Rank-film op te treden.
(twfiana, 20 jaar oud en klein van stuk
fonkelende bruine ogen, rood haar
verblindende glimlach, heeft twee
aan het Liceo Scientifico in Milaan
Jj]'beleerd. Na haar kennismaking met
to. regisseur Jean Neguleseo, die haar een
Fö Saf in zijn film „Three Coins in the
.fain", staakte zij haar studie en wijd-
2lch geheel aan de film.
Orson Welles is enige tijd geleden na
een langdurige afwezigheid in Hollywood
teruggekeerd om als acteur op te treden
in de films „Pay the Devil" en „The Long
Hot Summer", terwijl hij er tevens de
film „Touch of Evil" regisseerde, waar
voor hij zelf het scenario schreef.
Vóór zijn terugkeer in de Amerikaanse
filmstad is hij erin geslaagd om in Mexi
co een lang door hem gekoesterde wens
in vervulling te doen gaan. Hij heeft daar
in samenwerking met de producent Os
car Danciger, die ook „Los Olvidados"
van Luis Bunuel en „Robinson Crusoe"
produceerde, een eigen filmversie ge
maakt van „Don Quichot", waarvan wij
len Michael Todd een showfilm had wil
len maken, die veertig miljoen gulden
had moeten kosten.
Zoals men van een man als Welles mag
verwachten, heeft deze nieuwe versie van
het beroemde verhaal tal van ongewo
ne kanten. De film is op de eerste plaats
vervaardigd met het oog op de televisie.
Zij begint met een scène, waarin men Or
son Welles in een Mexicaans hotel het
verhaal van Cervantes ziet zitten lezen.
Patty Mc Cormack, die de rol van het
kind speelde in de film „The Bad Seed",
vraagt hem, wat hij leest, waarop hij
haar de inhoud van het boek vertelt in
woorden, die een kind van de heden
daagse tijd gemakkelijk kan begrijpen.
Met het oog daarop is het poppentheater
van Pedro vervangen door een filmdoek.
In plaats van windmolens bevecht Don
Quichot een bulldozer, terwijl hij een
stier in de arena verdedigt.
De rol van Don Quichot wordt gespeeld
door de Mexicaanse acteur Francisco Rei-
guera, die van Dulcinea door Patty Mc.
Cormack en die van Sancho Panza door
Akim Tamiroff, die eveneens is opgetre
den in de laatste twee films van Welles:
„Touch of Evil" en „Confidential Re
port".
In de slotscène zien de toeschouwers,
hoe een atoomontploffing de wereld ver
woest, Don Quichot en Sancho Panza ko
men er echter ongedeerd uit te voorschijn
als symbool van de onverwoestbaarheid
van edele ideeën.
De hele dialoog in de film, ontleend aan
het boek van Cervantes, wordt gesproken
door Orson Welles, die er zelf niet in op
treedt.
Op het vliegveld van Hilversum is van
daag een oude Duitse jager, de Messer-
schmidt 108 geland, die een rol speelt bij
de opnamen voor de Rankfilm „Operation
Amsterdam" waarvoor op het ogenblik
in Nederland opnamen worden gemaakt.
Het verhaal van deze film, die zoals
men weet hoofdzakelijk in IJmuiden en
Amsterdam speelt, vertelt van een meis
je Anna, (Eva Bartok), dat met haar auto
in de meidagen van 1940 door Amsterdam
rijdt en twee Nederlandse diamanthande
laren en een Britse officier bij zich in de
wagen heeft. Zij stelt Jan Smit (Peter
Finch), die zich met deze missie heeft
belast, in staat een grote partij industriële
diamanten per torpedobootjager uit Ne
derland naar Engeland te verschepen.
Tijdens de massale uittocht van Neder
landse vluchtelingen, waaraan 600 figu
ranten meewerken, doet een Messer-
schmidt in duikvlucht een aanval.
Deze aanval wordt volgende week
maandag opgenomen ergens op een land
weggetje in de Schermer. De Messer-
schmidt, die op het ogenblik particulier
bezit is van een Duitse fabrikant in het
Rijnland, wordt in Hilversum overge
schilderd in de oorlogskleuren van de
Luftwaffe met het hakenkruis. Aangezien
het vliegtuig geen radio aan boord heeft,
had men op Schiphol met het oog op de
luchtverkeersveiligheid bezwaar, dat het
toestel op de Amsterdamse luchthaven
zou landen. De makers van de film heb
ben zich daarop met het vliegveld Hilver
sum in verbinding gesteld en dat is de
reden, waarom het toestel van Hilversum
uit de aanval op de vluchtelingen in de
Schermer zal uitvoeren.
„Kort nadat Fred de leiding over het roofdierliuis had gekregen, werd uit de
verbintenis van de leeuwen Bruno en Lady een nest welpen verwacht. Lady
had al eerder een magnifiek nest geworpen, maar door haar vreselijk ner
veuze aard had zij haar welpen dermate verwaarloosd, dat niet één het over
leefde. Toen de worp ieder ogenblik verwacht kon worden, bleef Fred ook
's avonds bij haar. En op een nacht kwam hij opgewonden thuis: hij had een
zwak habykreetje in het nest gehoord! En ja hoor, bij het onderzoek de vol
gende morgen bleek er inderdaad een welp geboren. Eén slechts maar ieder
was er dolblij mee. Bleef alleen de twijfel bestaan, of Lady zich ditmaal beter
van haar moederplichten zou kwijten.
Het antwoord kwam de volgende morgen, toen Fred volkomen onverwacht
aanbelde. Hij kwam de trap op met een verhit gezicht en een bundeltje dekens.
„Helen, je moet me helpen!" „Natuurlijk, Fred, zeg maar waarmee!"
„Hier" hij sloeg de dekens terug, 't leeuwtje! Ik heb de directie ver
teld dat jij braaf voor hem wilt zorgen. Als het bij zjjn moeder blijft, sterft
hij subiet
Tussen de dekens lag iets, wat in de verste verte niet leek op de fiere koning
der dieren. Het was een allerzieligst handjevol hulpeloosheid, dat door gebrek
aan verzorging klonterde en kleefde van viezigheid. Met behulp van een spons,
warm water en zachte babyzeep, gaf ik hem zijn eerste badje, want intuïtief
voelde ik, dat hij iedere voeding zou weigeren, zolang hij zich vies en verwaar
loosd voelde. En tijdens het bad werd zijn naam geboren: Douglas MacArthur."
„Ja, zo begon het", vertelt Helen Marti
ni in haar boek, „Mijn wilde Baby's".
De naamgenoot van de beroemde Ameri
kaanse generaal was de eerste in een lan
ge rij van dierenbaby's, die Helen Martini
als vrouw van een dierenoppasser in 's we
relds beroemdste dierenpark de „Bronx"
te New York te verzorgen kreeg. Het is
niet bij dat ene leeuwtje gebleven, want
enkele maanden nadat Douglas MacArthur
naar de kinderboerderij van de dierentuin
was verhuisd, kreeg Helen drie Bengaalse
koningstijgertjes in pension, die zoveèl van
haar tijd opeisten, dat zij besloot haar
man naar de „Bronx" te volgen en daar
een kinderkamer in te richten voor alle
van moederzorgen verstoken baby's.
De schrijfster kent haar lievelingen tal
van menselijke eigenschappen toe, bij
voorbeeld de drie tijgertjes worden psy
chologisch geheel ontleed hetgeen blijkt
uit het volgende citaat: „Met de dag wer
den zij ondeugender en hun karakters on
derscheidden zich op zo'n jeugdige leeftijd
reeds duidelijk. Taniganj, de verwende
De Britse acteur Jack Watling, vader
van een 15-jarige dochter, vond het een
schitterend idee, dat Dilys tijdens de
schoolvakantie zelf wat extra zakgeld zou
verdienen.
„Geweldig", verklaarde hij geestdriftig,
toen ze hem vertelde, van een school
vriendinnetje. dat als hulpverkoopster in
een schoenwinkel vijftig shillings 25.-)
per week verdiende. „Als je dat ook wilt
doen, ga je gang dan maar. Het zal je de
waarde van het geld leren kennen. Geld
verdienen is hee.l wat moeilijker dan je
denkt".
De volgende dag ging Dilys op zoek naar
een baantje en kwam acht uur later weer
thuis bij pa, die nog steeds overvloeide
van vaderlijke wijsheid over de waarde
van het geld. Waarop Dilys hem ver
telde, dat ze die dag was opgetreden in
een reclamefilmpje voor de televisie. Als
bewijs hield ze een chèpue van.... vijftig
pond 500,—) krampacljtig in haar hand
geklemd.
De volgende dag bekende Watling aan
collega's in de Pinewood-studio, waar hij
optrad voor de film "A Night to remem
ber", dat hij zich voortaan meer zou gaan
toeleggen op zijn filmrollen en minder op
de rol van wijze vader.
Hoe Dilys het baantje kreeg, dat haar
vijfhonderd gulden voor één dag werken
opleverde? Ze was naar de agent van haar
vader gestapt, die het contract voor haar
afsloot,
lummel was de minste van de drie: over
het paard getild, jaloers en veeleisend.
Rajpur was vet en gezellig, bereid om
overal gelukkig mee te zijn. Dacca was
een echt vrouwtje: koket, behaagziek en
direct klaar met haar klauwtjes en tandjes.
Hun drieën te zien spelen was eindeloos
fascinerend. Zij sloegen elkaar op het ge-
zich en dan weer gaven zij een rondje
worstelen weg; allen tegen allen, alles is
geoorloofd.
Rajpur was meestal de sigaar. Hij was
veel te dik en te goedig. Als daarentegen
Raniganj wel eens onder kwam te liggen,
krijste hij het uit en beschuldigde hii de
andere van vals spel. Hij was trouwens al
tijd het gelukkigst als hij zich veronge
lijkt kon voelen. Voor het minste of ge
ringste holde hij naar me toe om te klik
ken of het jammerlijk deuntje van de
eeuwig onbegrepen verschoppeling te hui
len. Kleine Dacca was de levendigste van
de drie. Zij kon uit bet heerlijkste dutje
opveren en meteen links en rechts haar
broers wakker porren voor een partijtje
vechten. En vechten kon zij, het duive
linnetje."
Behalve met de opvoeding van reuze-
katten-baby's hield mevrouw Martini zich
ook bezig met het grootbrengen van apen
en het was 'n ontroerend moment voor de
vrouw, die zelf geen kinderen kon krijgen,;
toen een apen-baby in het volste vertrou
wen zijn armpjes om haar hals legde.
De grappige gebeurtenissen zijn legio,
zoals van Sumaili, de grote berggorilla, die
ijzersterk was. maar toch doodsbang voor
ponoen; van het vosaapje, dat graaide
naar ieder vreemc( gevormd dameshoedje I
en geen roodharige oppassers kon luchten
of zien; van Dacca, die schrok wanneer zij
de voltmeter in het aquarium van de sid
deralen uit zag slaan.
W(j hebben dit boek, geschreven in vrij
naïeve stijl, toch met plezier gelezen en
wij kunnen deze uitgave van H. Meu-
lenhoff (Amsterdam) bij iedere dieren
liefhebber aanbevelen. De oud-directeur
van Artis, dr. A. F. J. Portielje, heeft
in zijn voorwoord en bij sommige kant
tekeningen af en toe mevrouw Martini
gecorrigeerd, wanneer deze de dieren
té menselijk afschilderde en daardoor
een verkeerde uitleg aan de gedragin
gen van haar wilde baby's gaf.
F. v. d. M.
Vertellers
Joseph Schïldkraut (rechts) als
Otto Frank, Millie Perkins als
zijn dochter Anne, en Lou
Jacobi als mijnheer van Daan
in de film „Het Dagboek van
Anne Frank", waarvoor mo
menteel in Nederland op
namen worden gemaakt.
Wie Jan Naaykens van nabij cn uit de
verhalen kent, begrijpt onmiddellijk dat
zijn nieuwe spel volkomen overeenkomt
met zijn karakter en speelse geest. En
wie hem niet kent, behoeft zijn nieuwe
spel slechts te lezen, om te begrijpen,
dat Jan Naaykens een gezellige open en
frisse kerel is vol sprankelende humor
en verrassende invallen.
In zijn woonkamer op de schoorsteen
staat een foto van hem: een lachende
Jan Naaykens, bijna bedolven onzer zijn
kinderen, die hem op zijn hoofd en rug
klauteren. Deze foto is karakteristiek
voor hem.
Zo is h(j en zo is ook zijn nieuwe spel
juichend, speels, fris als een lentemor
gen, vol zon, vol lach, van alles het geesti
ge ontdekkend, iedereen onmiddelijk
doorhebbend, vol schelmachtighcden en
het leven aandurvend met 'n moed, waar
op iedereen jaloers is.
Zo is zijn nieuwe spel, dat hij laat
spelen rondom 1900 en waarin hij ons mee
neemt naar een deftige familie, bestaande
uit een weduwe in de bloei van haar ja
ren met drie huwbare dochters en „tante"
Sophie, de gezelschapsdame van de we
duwe.
In 1900 hadden de ouders nog een aar
dig woordje mee te spreken in de keuze
van de toekomstige echtgenoten hunner
kinderen. En in zeer vooraanstaande fa
milies was het dikwijls gewoonte, dat de
ouders eenvoudig bepaalden met wie hun
dochters zouden trouwen.
Mama beschouwt het dan ook als de
gewoonste zaak ter wereld, dat zij vol
komen buiten haar kinderen om drie
huwelijkspartners voor haar drie doch
ters gezocht heeft. De kinderen weten
nog van niets, alles moet een verrassing
blijven, maar ze heeft zelfs al een foto
graaf uitgenodigd om een „prentje" van
de drie paartjes te maken.
Doch o wee, de komst van de drie pre
tendenten is via tante Sophie, die niet
kan uitstaan, dat Mama alles buiten hanr
om bedisselt, uitgelekt.
En als men nu denkt, dat de jeugd van
1900 anders was dan de jeugd van 1958
dan heeft men het lelijk mis. Misschien
was de jeugd in die dagen een ietsje
charmanter, ze stond evengoed tegen het
ouderlijk gezag op als heden ten dage,
als ze het niet met dit gezag eens was.
En de jeugd van toen voelde zich even
goed revolutionair en modern en uitda
gend.
Hera en Rozemarijn en Colombe voel
den zich zelfs zo modern, dat zij abso
luut niet met hun eigen ouderwets klin
kende namen wilden worden aangespro
ken en daarom noemden zij zich Kik
ker, Kiki en Duif. Tot grote ergernis
van Mama natuurlijk. En zij wisten ook
heus wel, hoe zij een man tot ver over
zijn beide oren konden doen blozen. Hier
voor behoefden zij slechts even hun lange
ruisende japonnen op te lichten en hun
prachtige enkels bloot te geven. Een gro
tere onbeschaamdheid bestond er natuur
lijk niet, maar Kikker en Kiki en Duifje
hadden er nu eenmaal plezier in om eens
flink uit de toon te vallen en uitda
gend onbeschaamd te zijn. Dat bracht hun
spontaniteit met zich mee, hun bruisende
jeugd. Jeugd heeft nu eenmaal lak aan
alle conventie, D.aarom zaten ze ook hun
stijve deftige huisknecht zo danig dwars
Ze rustten niet eerder, voordat ze die
man eens tot een vloek geperst hadden.
Als zij van tante Sophie vernemen, wat
mama met hen voor heeft, smeden de drie
enfants terribles een komplot. Zij ver
wisselen van naam, zodat straks van de
drie pretendenten ieder de verkeerde pakt.
De drie pretendenten blijken drie deftige
heren té zijn van rond de veertig jaar.
Een musicus, een kandidaat-notaris en
een schoenfabrikant met een eigen auto.
Die eigen auto doet natuurlijk de deur
dicht, want wie bezat in die dagen zo'n
vehikel, waarmee men met een snelheid
van dertig kilometer per uur door ha»
land suisde als een wervelwind? Een
tochtje met een dergelijk vehikel behoor
de tot de sentaties.
De drie pretendenten worden op een al
lerkostelijkste en meisjesachtige manier
voor de gek gehouden. Maar jd wee, wat
gebeurt? Tante Sophie heeft nog een neef
die niet veel ouder is dan de drie schoon
heden. Hij is een vlotte jongeman van
ongeveer 22 jaar, zogenaamd een student
in de medicijnen, die door tante Sophie
onderhouden en danig verwend wordt.
Na twee jaar lang niets van zich te
hebben laten horen, komt hij plotseling
uit de lucht gevallen tot grote verrassing
van de meisjes, die op slag alle drie ver
liefd op hem worden.
En terwijl de meisjes een spelletje spe
len met de drie oudere huwelijkskandida
ten, die allen hun best doen om het hart
van het hun toegewezen meisje te winnen,
speelt neeflief een spelletje met de drie
meisjes.
Hij kan hun bekoringen nu eenmaal niet
weerstaan, praat met alle drie mee en
belooft ze stuk voor stuk met hen te zullen
trouwen.
Met deze belofte stevenen de meisjes
naar hun andere huwelijkspretendenten,
tegen wie zij nu kunnen zeggen, dat er
reeds een ander is, die hun hart veroverd
heeft. Als dezen vragen, wie de uitverko
rene is, blijken zij alle drie hun hart
verpand te hebben aan één en dezelfde,
wat prompt hun hart doet breken en hen
vervult met afschuw en haat ten opzichte
van alle mannen, die naar hun mening
allemaal wel hetzelfde zullen zijn.
Nog erger wordt hun afschuw ten op
zichte van de mannen als Suzanne, de ei
genlijke verloofde van neeflief, ten tonele
Het is met trilogieën een vreemde geschiedenis: aan de ene kant
worden zij vaak mateloos overschat, aan de andere kant ondervinden zij
dikwijls redeloze spot en minachting. Het is toch maar een feit, dat een
aantal der grootste kunstwerken aller tijden is geschreven in drie of
zelfs meer dikke delen. En ook kan men niet tegenspreken, dat op het
gebied der superieure ontspanningslectuur de laatste» jaren prachtige
romans zijn verschenen, die hun voortreffelijkheid niet ontlenen aan, noch
verliezen door het feit dat zij uit drie lijvige delen bestaan. En dan denk
ik direct aan Margaret Mitchells meesterlijke „Gejaagd door de wind".
En voorts aan „Als de katoen rijpt", de boeiende roman van Gwen
Bristow. Zojuist heeft de Zuidhollandse Uitgeverij Ad. M. C. Stok te
's.Gravenhage liet gehele werk in één kloeke hand gepubliceerd, typogra
fisch keurig verzorgd en natuurlijk veel goedkoper dan in drie losse
delen. Wat mij bij liet herlezen trof, is in de eerste plaats de vaart
waarmede Gwen Bristow vertelt. Voorts de helderheid, waarmede zij de
roman heeft opgebouwd en de verschillende personen heeft getekend,
zodat zij een grote lierinneringswaarde hebben en de lezer door hun
veelheid niet in de war brengen. En tenslotte: de krachtige, rake schilde
ringen van het milieu en van de bewogen tijd waarin het verhaal zich
afspeelt.
dat hij in een paar zijner laatste ro
mans „van slag" was- Hij wilde daarin
kennelijk iets beweren en gaf daarmee
Een nieuwe ster aan het firmamentaan zÜn verhalen iets verwrongens en ge-
der trilogie is de Amerikaanse schrijf- maakts. Shute moet niets beweren, doch
ster Taylor Caldwell. In „Nooit gewon- vertellen!
nen nooit verloren" geeft zij de roman
tische geschiedenis van maar liefst vijf
geslachten, gevolgd over een tijdvak van
zeventig jaar. Als in alle grote romans,
wordt ook in deze trilogie veel aandacht
besteed aan het decor. De schrijfster
laat het leven van de familie De Witt
zien tegen de achtergrond van een even
roerige als interessante tijd.
De merkwaardige maar betekenisvolle
titel verklaart de schrijfster zelf als volgt
„Ik wil de lezers door mijn roman de
verzekering geven, vanuit mijn eigen er
varing en waarneming, dat alhoewel
In „Gebed voor een vrouw" is hij echter
weer op zijn best en evenaart hij
's Mensen schaakspel" en „Pastorale".
Ik durf zelfs zeggen, dat dit verhaal het
ontroerendste is dat hij ooit heeft geschre
ven.
De dramatische geschiedenis speelt zich
af in en direct na de oorlog, en de hoofd
persoon is een WREN (te vergelijken met
onze Marva's). Maar er ligt een zo tede
re en gevoelige liefdesverhouding aan ten
grondslag, dat men dit boek eerder als
een liefdesroman dan als een oorlogsver
haal moet beschouwen. Het is een weinig
verliest
de mehs nooit de volkomen overwinning opgewekt boek. Janet, de Wrén
kan behalen hrj ook nooit volledig ver-
slagen zal worden, omdat God altijd en
overal is, juist niet alleen, wanneer het
gaat om spanningen tussen volkeren, maar
wanneer 't gaat om de verdeeldheid tus
sen de mensen onderling"
De inhoud van „Nooit gewonnen nooit
verloren" is zo rijk en vol afwisseling
dat zij onmogelijk in het kort is na te
vertellen. Liever wil ik op een paar kwa
liteiten van de roman wijzen. Een daar
van is, dat de schrijfster, hoewel zij in
een machtige greep het leven, de worste
ling en ontwikkeling van een bepaald
tijdvak heeft willen schilderen, toch leven
de mensen heeft geschapen.
Deze mensen zijn geen figuren gewor
den, ondergeschikt aan de grote gebeur
tenissen. die zich op elk terrein, maat-
haar innerlijke rust, haar geliefde, haar
omgeving tenslotte zelfs haar laatste
restje moed. Dit betekent voor haar het
einde. Het verhaal is knap gecomponeerd
nogmaals: Shute op z'n best.
Een werk van geheel andere aard, dien-
zinnig en toch boeiend, is de bekende ro
man „Het simpele leven" van Ernst Wie-
chert. Het zal velen verheugen, dat dit
reeds klassieke werk in de Kleine Cultuur
serie in een goedkope uitgave is verscho
nen. Men doet er goed aan. dit aangrij
pende relaas van de man die in een ont
redderde wereld zichzelf terugvindt, lan»-
zaam en proevend te lezen. Dan zal ..Het
simpele leven" niet slechts een mooi, maar
ook een verrijkend en moedgevend boek
blijken.
Hetzelfde kan men zeggen van de ro
man „Chirurg", thans eveneens in een
schappelijk, politiek, economisch afspelen
i en waardoor zij worden meegesleept "la"s eveneens
maar zij blijven mensen meT ee^ eTgen goedkoPe Ult®ave herdrukt. Deze dokte
gevoelsleven, met hartstochten, hunkerin
gen, ideajen. Het zijn mensen die handelen.
Een voorbeeld; de tegenstelling tussen
de broers Rufus en Stephen de Witt, me
dedirecteuren van de Interstate Spoorweg,
is scherp getekend. Zij symboliseert de
harde, zakelijke inslag tegenover de idea
listische levenshouding. De botsing, welke
moet volgen, wordt op spannende en sug
gestieve wijze voorbereid en uitgewerkt.
Maar hiermede zijn niet alleen de beide
broers gekarakteriseerd, doch ook het
wezen van de gistende industrie- en za
verschijnt. Ook Suzannes hart breekt. En 1 kenwereld van de tweede helft van de
mama en tante Sophie zijn ten eindi vorige eeuw.
raad en vol beschaming. Zo zit de roman vol met symbolische
Maar het stuk zou geen luchtige kome- trekjes, die van veel wijder gelding zijn
dan men op het eerste gezicht zou den
ken. De trilogie eindigt in een geweldige
climax, waarin grote ondernemingen en
die zijn, zoals Jan Naaykens zelf zijn
spel noemt, als we naar huis toe gingen
met allemaal gebroken harten. Daarom
weet de schrijver zijn geestige en ori
ginele spel op grandioze wijze te doen ein
digen met zelfs zes gelukkige paartjes
waarvan de fotograaf met gebruik van
blitzpoeder snel een prentje weet te ma
ken.
O
N. B. alle door ons besproken spelen
zijn bij alle toneeluitgeyws gratis ter in
zage te krijgen.
ook mensenharten op het spel staan. Al
met al is „Nooit gewonnen nooit ver
loren" een imposante roman, die het lezen
zeker waard is.
Nevil Shute heeft met „Gebed voor een
vrouw" een van zijn beste en sterkste
romans geschreven. Ik ben bijzonder ge
steld op het werk van deze boeiende men
selijke verteller, maar het kwam mij voor
roman is gebasseerd op de werkelijk
heid. De schrijver Andrea Majocchi is
een chirurg met een grote naam. Hij
heeft dit boek geschreven als „een o -
recht. zedelijk testament voor mijn
zoon, die student in de medicijnen is"- Hei
is een aangrijpend testament van een
hoogstaand en ernstig mens een be
zwerend getuigenis van liefde en eerbied
voor het leven. En daarom is een boek als
dit dubbel welkom in deze tijd!
