BONDIG commentaar
,Lijf ende goet al tesamen'
leverde plan voor
Luxemburg
Dalend melkverbruik
Eerste stap naar Brussel
Holland-Festival
Rotterdamse Brandweer staat voor de wonderlijkste taken
De sterke arm en
de andere
Alleen snelle hulp is
goede hulp
Chemische bedrijven produceren vet en meel
ZATERDAG \9 JULI 1958
Wanneer kan hulp worden ingeroepen
als er geen brand is?
,er
(Van onze
landbouwmedewerker)
Even ten noorden van Eind
hoven, in' de Brabantse ge
meente Son, staat temidden
van de bossen de N.V. Chemi
sche Bedrijven van de N.C.B.,
de Noordbrabantse Christelijke
Boerenbond.
Een machtig fabriekscom
plex, met kantoren en labora
toria,'dat officieel chemische
bedrijven is geheten, maar in
de wandeling destructor wordt
genoemd. Over de functie van
dit soort bedrijf heerst in den
lande nogal wat misverstand.
De destructor is niet populair,
want men denkt aan een ver
nietigingsproces, dat gepaard
gaat met een geur, die op zijn
zachtst gezegd, niet veel heeft
uit te staan met 4711. En toch,
wie zijn schroom overwint en
nader kennis gaat maken met
de destructor, komt onder de
indruk van het nuttige werk,
dat, daar wordt verricht. Er
wordt niet alleen maar vernie
tigd. Vernietigd worden de ba
cillen en smetstoffen, die de
gezondheid van mens en dier
bedreigen en tegelijkertijd
worden waardevolle eiwittep
en vetten gewonnen. ,In Son is
dit bedrijf tot zo'n perfectie
opgevoerd, dat de Luxemburg
se regering de directie heeft
gevraagd voor haar een plan te
ontwerpen voor de bouw van
een destructor.
Kant en klaar project
Besmettingsgevaren
Boereiieigeudom
Seizoenen
Proces
Totale vernietiging
Nerts-voeding.
-4 J -
A
Melk en oude klare mogen worden beschouwd
als de nationale dranken van Nederland. De eerste
voor de versterking van het lichaam, de tweede
zegt men voor de versterking van het moreel.
Nu laat sedert geruime tijd de deining in de
lijn der verbruiks-statistiek voor oude klare de
belanghebbenden weinig speling voor het uiten
van publieke vreugde; thans echter heeft men ons
ook het dalend verbruik van de melk met klare
cijfers aangetoond.
Sedert 1952 verminderde het melkverbruik per
persoon per jaar van 218 liter tot 192 liter en de
ljjn blijft nog steeds neerwaarts gaan.
Wat is daarvan de oorzaak?
Eertijds, werd ons van deskundige zijde betoogd,
werd door de Nederlandse arbeider zwaarder
lichamelijk werk verricht dan tegenwoordig. Door
de voortgaande mechanisatie in allerlei bedrijven
verplaatst zich de lichamelijke arbeid geleidelijk
naar de geestelijke, althans minder spierkrachtige.
Het gevolg is, dat men meer en meer een terug
loop ziet in de verkoop van „krachtvoedsel" als
erwten, bonen en melk.
Ook de televisie schijnt nog steeds volgens
onze zegsman een rol hierin te spelen. Het
aantal TV-bezitters is het laatste jaar sterk ge
stegen en de ..televisie-kransjes" vermenigvuldigen
zich snel. Het gevolg is, dat er na de thee geen
kopjes koffie of chocolade meer worden gedron
ken, maar dat er wordt voorgesteld terwille
van de visite over te gaan tot een pittiger
dronk voor de ouderen, waarby de jongeren dan
„een glaasje prik" krijgen.
Erg overtuigend klinken deze argumenten niet.
Als wjj goed zien, was de daling in het melk
verbruik steeds het duidelijkst bij prijsverhoging
en was zij het scherpst, toen de melkprijs met
6 cent per liter werd verhoogd, hetgeen erop
duidt, dat het huishoudelijk budget de belang
rijkste factor betekende by de beperking van de
melkconsumptie.
Nu is dat een zeer gecompliceerd vraagstuk. Er
zijn er, die beweren, dat in talrijke gezinnen men
liever zijn geld steekt in afbetalingstransacties
inzake bromfietsen en TV-toestellen, ten koste
van een behoorlijke levensmiddelenvoorziening
van zichzelf en de gezinsleden. Dat zal zeker
voorkomen, maar éxacte gegevens omtrent de
omvang van dit verschijnsel zijn moeilijk ver
krijgbaar.
Daartegenover zijn er gegevens die erop wijzen,
dat, in vergelijking met het buitenland, de distri
butie-marge van de melksljjters bij ons bijzonder
hoog is, iets wat men niet geheel verklaren kan
uit de kieskeurigheid welke Koning Klant aan de
verpakking en de bezorging stelt.
Maar al deze overwegingen, hoe belangrijk ook
voor een campagne op langere termijn ter stimu
lering van het melkverbruik, nemen niet weg, dat
thans prijsverhoging, waarop de Haagse en Rotter
damse slijters aandringen, alleen maar resulteert
naar op grond van de gesignaleerde tendens
mag worden verwacht in een nóg weer verder
gaande daling van de omzet. Dit is voor de volks
gezondheid gevaarlijk. En voor de melkslijtcrs
weinig aanlokkelijk.
Het causaal verband tussen de door de Tweede
Kamer aangenomen motie-Romme over de „Euro
pese zetel" en het besluit van de voorzitter der
Europese Commissie, dr. Hallstein, is (nog) niet
afdoende bewezen, maar de voldoening zal er in
het Nederlandse parlement niet minder om zijn.
Dr. Hallstein heeft, zoals wij meldden, zijn ambte
naren opdracht gegeven zich metterwoon in
Brussel te vestigen. De Europese Commissie kiest
hiermee in feite zelf haar zetel, geheel in over
eenstemming met haar bevoegdheden, althans naar
Nederlandse opvatting, zoals die in de motie-
Romme tot uiting kwam.
Daarmee is een belangrijke stap gezet naar de
„gemeenschappelijke zetel" der Europese gemeen
schappen en krijgt Brussel, als plaats van vestiging
een niet te onderschatten voorsprong. In theorie
is het denkbaar, dat andere gemeenschapsinstel
lingen dan de Europese Commissie besluiten het
voorbeeld van Hallstein c.s. niet te volgen, maar na
het advies van het Europese parlement, dat Brussel
nummer één op het lijstje zette, na de actie van
ons parlement en, thans, na de feitelijke vestiging
van de Europese Commissie, wordt het toch wel
bijzonder lastig voor de aanhangers van andere
kandidaat-steden om, vooreerst, te blijven zondigen
tegen de duidelijke voorschriften der Europese
verdragen die nu eenmaal één gemeenschappelijke
zetelplaats voorschrijven; en vervolgens tegen de
„uitlooppoging" om in Tour de France-termen
te spreken welke Brussel met feitelijk succes
onderneemt.
De aanhangers van „Brussel" zowel in het Euro
pese parlement als in de gemeenschapsinstellingen
hebben, omgekeerd, door het besluit van dr. Hall
stein een sterke troef om de tegenstanders in eigen
kring tot andere gedachten te brengen. Mogen zij
er, met spoed, een doeltreffend gebruik van
maken.
Het slot van het Holland-Festival betekende het
einde van een evenement, dat zowel artistiek als
organisatorisch belangrijk genoemd mag worden.
Zeker, het zijn slechts voor een deel Nederlandse
prestaties, die gedurende de afgelopen zomerse
maand onder het motto Holland-Festival voor het
publieke forum zijn gebracht. En Sem Dresdcns
Francois Villon werd niet eens het hoogtepunt van
het culturele zomerfestijn, dat deze week is be
ëindigd, maar door het beleid, dat de Festival-orga
nisatoren in de loop der jaren ten beste gaven,
loopt duidelijk een rode draad; die van een samen
bundeling van artistiek hoog gekwalificeerde pres
taties binnen een kort tijdsbestek en dat binnen de
vaderlandse grenspalen. En in deze opzet past ook
het jongste Festival uitstekend, misschien zelfs be
ter nog dan zijn voorgangers.
Daaraan is het waarschijnlijk te danken, dat ons
Nederlandse zomer-festival thans een min of meer
gevestigd verschijnsel mag genoemd worden te
midden van culturele evenementen die West-Euro
pa de moderne op reizen en culturele topprestaties
beluste wereldburger bicdc-n. Tot aan de Verenigde
Staten en Canada bleek dit jaar de werfkracht er
van te reiken en het ligt voor de hand, ook zonder
dat exacte cijfers beschikbaar zijn. aan te nemen,
dat de belangstelling vanuit de ons omringende
landen aanzienlijk groter zal geweest zijn. Wellicht
wat geruggesteund door de interesse, die de Brus
selse Expo blijkt te genieten, maar zeker niet min
der als zelfstandige culturele manifestatie heeft het
Holland-Festival zich dit jaar met groot succes in
de reeks der festivals weten te plaatsen. En dat
schept vertrouwen voor de volgende edities van dit
evenement, een basis waarop met groeiende tref
zekerheid de programma's voor de volgende jaren
kunnen worden uitgestippeld.
dienen 115 mensen hun dagelijks
brood. Er zijn uitgebreide sanitaire
voorzieningen getroffen om het be
smettingsgevaar te bezweren. On
dermeer is er een eigen wasserij
voor de dienstkleding. Er is een
ondernemingsraad en de werkne
mers delen in de winst. Het winst
aandeel wordt uitgekeerd in janu
ari, dus na de feestdagen en vóór
de uitverkoop. De nadere kennis
making met de N.V. Chemische
Bedrijven van de N.C.B. heeft ons
ervan overtuigd, dat de kwade reuk
waarin de destructor zich bevindt
een proces verbergt, dat zowel eco
nomisch en sociaal als uit een oog
punt van volksgezondheid meer
dan verantwoord is. En dat is,
dunkt ons, een gedachte, die ons
met veel kan verzoenen.
wanneer u de huissleutel vergeten bent. geen smid meer
kunt halen en. kleine kinderen alleen thuis zijn;
wanneer in uw huis de waterleiding is gesprongen of op
andere wijze overlast en schade door water ontstaat;.
wanneer de verkeersorde wordt verstoord door een omge
waaide boom of wanneer schade en verkeerschaos dreigen
door het breken van een mandfles zoutzuur, zwavelzuur,
e.d. of door ongebluste kalk op straat;
wanneer bij of na storm losgeraakte uithangborden,
wankele schoorstenen, tuitgevels e.d. gevaar opleveren
voor het publiek;
wanneer iemand bekneld is geraakt in de wrakstukken
bij een auto- of spoorwegongeluk;
wanneer mensen of dieren bedwelmd, bedolven, bewus
teloos of te water zijn geraakt;
wanneer iemand in een lift of een kluis zit opgesloten.
die worden opgeleid tot beroeps
brandweerman. Dit betekent, dat
50 jonge mannen, na het af
leggen van een gymnastiekproef en
na de gunstige uitslag van een
zware keuring, het diploma EHBO
en het diploma reddend zwemmen
zullen moeten halen tijdens hun
opleiding tot brandweerman.
Wal is nu het aantrekkelijke in
dit onderdeel van de reorganisatie
van de brandweer voor de hulp
verleningen?
Een employé van een be
kende zuurstoffabriek wist
niet het telefoonnummer van
de brandweer, toen onver
wacht brand was ontstaan in
één der gebouwen van het fa
briekscomplex.
Hij draaide driemaal 9.
Toen hij bij de wagencom-
mandant van de brandweer
informeerde antwoordde deze.
dat hij het nummer van de
brandweer van Londen had
gedraaid. Ambtshalve vertelde
hij erbij, dat het alarmnum
mer van de Rotterdamse
brandweer bestaat uit twee
negens.
Iedereen raakt in het leven wel
eens in verlegenheid of angst en
zal na goede afloop misschien ge
neigd zijn te denken: „Was ik nu
maar padvinder geweest in mijn
jonge jaren!" Er zijn minstens zo
veel moeilijke posities en benarde
situaties, die het insigne „handige
jongen" tot een enige uitkomst ma
ken.
Op een gelukkige wijze kan de
brandweer echter in veel van deze
gevallen uitkomst brengen en dit
gemis opheffen. Maar men dient
eveneens te bedenken, dat de
brandweer niet een soort „gemeen
telijke dienstverrichting" is.
Een fervente dierenvriendin, die
de brandv/eer van stal kreeg voor
een poes in een boom, welke bij de
nadering van de mannelijke
brandweerschoen de koene sprong
naar de aarde volvoerde, zal een
blos van schaamte hebben gevoeld,
die op enige tinten na de kleur
van de brandweerauto nabij kwam.
Meer voldoening gaf een poes,
die in een luchtkoker was gevallen
en dermate vermagerd, dat haar
vleseljjke subsantie nog net ge
noeg was voor de reddende greep.
De brandweerlieden van hun
kant zitten niettemin ook wel eens
met de handen in het haar, wan
neer het niet een kat in een koker,
maar een koe in een put betreft.
De oplossing, die voor de hand
lag, nl. het volspuiten van de put
met water waarmee het slachtoffer
levend kwam bovendrijven, werd
niet terstond gevonden.
Maar niet alleen in het dierenrijk
wordt de hulp van de brandweer
verbeid.
Nog veruit boven de zorg voor
koeien, paarden, katten, honden,
duiven en wat dies meer zij, gaat
de paraatheid voor het leven en
welzijn van de mensen die in hoge
of lage nood zijn komen te verke
ren.
In het algemeen Is het criterium
voor hulpverlening: de openbare
orde of veiligheid moet worden
verstoord of in het gedrang komen
en er moet gevaar zijn voor perso
nen of goederen.
Politie en brandweer zijn, met
uitzondering van de Rijkspolitie,
gemeentelijke organen, die de bur
gemeesters ter beschikking staan
ter handhaving van de openbare
orde en veiligheid, terwille van de
burgerij.
De uitleg van deze keurige for
mulering wordt Van 'dag tot dag
op straat gedemonstreerd, wanneer
politie beide in continu-dienst,
handhaaft en waarborgt: de ster
ke arm, die met zachte hand, maar
niet minder beslist, tot doorlopen
maant, het verkeer regelt en voet
gangers over snelverkeerswegen
loodst.
Maar wat moet nu worden ver
staan onderde andere"?
Met voldoende recht van spre
ken kan de beroepskern van de
brandweer van Rotterdam hierop
aanspraak maken, want van het
jaarlijkse totaal aantal keren, dat
wordt uitgerukt, verzorgt deze
kern van beroepsmensen zelf
standig de ongeveer 16 pet hulp
verleningen van allerlei aard.
Bij de start van de nieuwe
brandweerverordëning op 1 maart
j.l. is o.a. ook een begin gemaakt
met het werven van 50 kandidaten,
eindigt me-t de redding van een poesje, dat te hoog heeft
gegrepen.
Hoofdzakelijk dit: een van de
structuur cn omvang der stad af
geleid aantal brandweerlieden, ge
specialiseerd in training cn uitrus
ting, is onafgebroken binnen 30 tot
60 seconden voor uitrukken gereed
op een voldoende aantal posten in
het stadsgebied, zodat de rijtijd
niet al te groot wordt.
Wat het zwaarst is heeft men ook
het zwaarst laten wegen: de snelst
mogelijke inzet van de brandweer
als de meest essentiële voorwaar
de voor een goede (d.i. tijdige)
brandbestrijding.
Bij hevige storm, wanneer op
talloze plaatsen gevaar ontstaat
door losgeraakte markiezen, uii-
hangborden, tuitgevels, e.d. rijden
de nieuwe gereedschapswagens, vijf
in getal en met vijf beroepsbrand-
weerlieden bezet, van huis tot huis
om hulp te verlenen in de ernstig
ste gevallen.
Zo gaat het in Rotterdam.
Een bijzonder aspect in de hulp
verleningen vormen de ongelukken
met chemicaliën, zoals aifmoniak,
zoutzuur, zwavelzuur e.d., die dik
wijls penibele situaties doen ont
staan.
Nu knikt een drogist instemmend
met het hoofd, nadat hij eens een
z.g. volksgasmasker opzette toen
in zijn zaak een mandfles met am
moniak in stukken brak en hij
meende, dat zo'n gewoon masker
bescherming bood tegen de kwa
lijke ammoniakdampen!
Dit is de enig juiste maatstaf
voor een doeltreffende hulpverle
ning.
Trouwens, de publieke opinie is
dienaangaande zelfs dogmatisch en
een kijklustige menigte is niet be
reid haar afkeuring onder stoelen
of banken te steken, wanneer de
brandweer te lhat komt.
Toch zijn er talloze gevallen, die
niet zeer urgent zijn, maar niette
min uitvoering behoeven. Zo was
het wel in de 169 gevallen in 1954
toen in stormtij werd gewerkt en
in datzelfde jaar 33 keer een huis
sleutel werd vergeten.
Maar dit verwijt kan voor
brandweer geen bezwaar zijn.
Wanneer een aantal woninge!l
onder water loopt, dan dient de
meeste spoed te worden betrad?1
om dit euvel, zo mogelijk, te ver'
helpen.
Zelfs zeer dringend wordt de
sistentie indien een auto met me"'
sen te water is geraakt, één 0
meer mensen door stadsgas in h"1*
zjjn vergiftigd of wanneer iem»"
onder zand bedolven is geraakt-
Bjj verdrinking of verstikking 1
de spanne ttfds van leven nai*'t
dood slechts zeer kort en moet be
toedienen van zuurstof of het tor
passen van kunstmatige ademb'1]
ling aanvangen binnen 812 mi"'1
ten.
Zowel bij verdrinking, versti^'
king als verbranding staat voor"!;
dat de slachtoffers met de meeS'
spoed onder doktersbehandeü11"
moeten komen. En dat niet alle01^
omdat een arts de nodige harti"'
jecties kan geven, die even ono"
heerlijk zijn als de zuurstof.
Bij een uitgebreide verbrandi"
met veel en grote brandwond1''
zullen leken het meest gebou
worden door de wonde plekk"^
maar veel belangrijker is het v°°!
komen van de gevreesde won
shock, die de dood ten gevolge W
hebben.
Mensen, die een zware verbl®1'
ding hebben ondergaan, moet"^
geen zuiver water te drinken kr1'
gen, maar water waaraan per
ter 4 gram zout en 2 gram zlL
veringszout is toegevoegd om 11
aanzienlijke zoutverlies, ontsta
door het uittreden van bloedpl®5
ma, te compenseren.
Zo zal de wondshock kun"0
worden voorkomen. 0
De transfusie van bloedpla-^g
in de ziekenhuizen is voor
ernstige patiënten een zaak
het grootste belang en het traW,
port naar een ziekenhuis ver"1'!
daarom de meeste spoed. Op Êr°
van de ervaringen overweegt
in het buitenland zelfs het ëel'e(L
stellen van geconserveerd blo0 t
plasma in apotheken en kliniak'1^
om een onontbeerlijke snelle huji.
verlening te kunnen verwezen!»'
ken.
Het destructiebedrijf
sre h h jKh van de AC. B. te Son
Destructor
De transportwagens worden telkens grondig schoongespoten.
Dat plan is al kant en klaar en
woensdag heeft de directie het ont
werp te Luxemburg aangeboden.
Zij heeft nauwkeurig vastgesteld,
waar het Luxemburgse bedrijf het
best gevestigd kan worden, hoe
groot het moet zijn, enzr De op
dracht is een gevolg van het feit,
dat de Luxemburgse autoriteiten
na een studiereis in West-Europa
tot de overtuiging waren gekomen,
dat men in Son het meeste kaas
gegeten had van het destructiepro-
ces. Er komen trouwens geregeld
buitenlandse deskundigen op be
zoek, zelfs tot uit Rusland.
Het destructorbedrijf is voortge
vloeid uit de Vleeskeuringswet 1919
waarin voorgeschreven werd dat
afgekeurd vlees zou moeten wor
den verwerkt in een destructor. Tot
dan toe werden onbruikbare ge
storven dieren en slachtafvallen
begraven of verbrand in kori-
ovens, die bij vele slachthuizen
stonden opgesteld. Op het land
werden de kadavers eenvoudig on
der de grond gestopt. Het verrot
tingsproces verspreidde smetstof
fen die de gezondheid van mens
en dier bedreigden. De bacillen
werden verspreid door het grond
water of door knaagdieren en hon
den. De Vleeskeuringswet trad in
1922 in werking en legde de ge
meenten de plicht op de afgekeur
de materialen onschadelijk te ma
ken. Voor de uitvoering van de
destructie werd een overgangster
mijn van 10 jaar gesteld, die na
dien met 2 jaar is verlengd.
Uiteraard was het niet econo
misch verantwoord dat iedere ge
meente haar eigen destructor bouw
de. Particulieren bouwden destruc-
toren, welke een groep gemeenten
zouden kunnen bedienen. De Noord
brabantse Christelijke Boerenbond
nam het initiatief in het zuiden en
zo werd in 1934, bijna 25 jaar ge
leden dus, de destructor te Son ge
opend. De destructor van de N.C.B.
is het enige bedrijf in Nederland,
dat eigendom is van de boeren. Als
werkgebied kreeg hij toegewezen
Noord-Brabant, Limburg en het
zuidelijke deel van Gelderland, een
gebied dat 275 gemeenten omvat.
Hij heeft het recht op alle afge
keurd vlees en kadavers en daar
tegenover de plicht al dit materi
aal binnen 24 uren na aanmelding
op te halen. Daarvoor heeft hij de
beschikking over een uitgebreid
wagenpark.
Per dag komen er gemiddeld zo'n
250 aanmeldingen binnen. Deze
worden op een stafkaart aangege
ven en aan de hand daarvan wordt
de route van de wagéns bepaald.
Ook dit bedrijf kent echter zijn
seizoenpieken. Het aantal kadavers
is het grootst in het vóór- en het
najaar, wanneer het vee van de
stal naar de wei en van de wei
naar de stal overgaat. Om de ca
paciteit zoveel mogelijk te benut
ten wordt daarom ook visafval en
vis, die om de prijs op peil te hou
den bij te grote aanvoer uit de
markt wordt genomen, verwerkt.
Jaarlijks worden 75.000 kadavers
met een gewicht van 4,1 miljoen
kg, 10.850.000 kg slachtafvallen en
9,7 miljoen kg vis en visafvallen
aangevoerd.
Na sterilisatie in grote ketels,
waarin het materiaal plm. 4 uur
bij een temperatuur van plm. 130
graden Celsius wordt rondgeslin
gerd, wordt het vet uitgeperst, dat
z(jn weg vindt naar de zeep- en
stearinebereiding, terwijl de droge
massa in diermeel wordt omgezet,
dat met zijn hoog eiwitgehalte een
uitstekende grondstof is voor de
bereiding van mengvoeders. Jaar
lijks wordt 5.125.000 kg dier- en
vismeel en 2.490.000 kg vet en
traan geproduceerd. AVat dit voor
de betalingsbalans bijvoorbeeld be
tekent, blijkt uit het feit, dat Ne
derland per jaar behoefte heeft aan
120.000 ton eiwitrijke veevoeders
cn dat de gezamenlijke destructo-
ren hiervan 40.000 ton leveren. Dit
heeft tot gevolg dat minder behoeft
te worden ingevoerd cn wat nog
meer zegt is, dat het hier een be
sparing op dollarimport betreft.
Dat is dus een heel verschil met
de vroegere kori-ovens, waarin al
léén maar verbrand werd en die
grote stookkosten met zich brach
ten, waar geen enkele produktie
tegenover "stond. Nu worden alleen
de gevaarlijke kadavers totaal ver
nietigd. Dit zijn o.a. de kadavers
van runderen, gestorven aan milt
vuur, van kippen, gestorven aan
vogelpest en van paarden, gestor
ven aan kwade droes. Veelal wordt
op de beesten sectie verricht om
de aard van de kwaal op te zoe
ken, waardoor soms nieuwe slacht
offers kunnen worden voorkomen.
Ook wordt in samenwerking met
de veterinaire hoofdinspectie de
oorzaak opgespoord van bijzonder
verontrustende verschijnselen. Zo
kon worden vastgesteld, dat de
oorzaak van een plotseling veelvul
dig optreden van miltvuur in een
bepaalde streek een kadaver was
van een rund, dat 25 jaar geleden
aan deze ziekte was gestorven en
op het land was begraven.
Op de laboratoria worden tal van
onderzoekingen gedaan.- Voorts
worden momenteel 25 nertsen ge
houden voor welke diersoort men
tracht een goed kunstvoedsel te
vinden. Het voedsel is namelijk )#.-1
grootste probleem voor de nertsen
fokkerij. In het bedrijf te Son ver-
