DE ROMAN VAN DE WHISKY!
Woningtragedie i» Frankrijk
Van schoolbank naar bedrijf Ié grote stap
Levensschool geboren uit
noodsituatie
TACHTIG JAAR GELEDEN 1
Nederlands paviljoen op een
wereldtentoonstelling
Schotlands gouden gave
aan de were ld
'Soe ouder, lioe liever
Krimpen van pijn
JATERD
AG 26 JULI 1958
ee ?ISKY GALORE" mag dan al de wereldvermaarde titel zijn van
11 Njzondei in dc smaak gevallen film.... uw correspondent werd in
"e'egenheid gesteld „Wliisky Galore" (overvloed van whisky) in
'"re te zien maken, in het aloude Schotland zelf. F,n natuurlijk hadden
.1 ons het geheel volkomen anders voorgesteld, dan liet in werkelijkheid
IV n Z''n* WÜ hadden gedacht dat de „De Grote Zes".... Johnnie
a ker, King George IV, Ilaig's, Black and White, White Horse, en
War*hun wereldberoemde whisky zelf distilleerden. Maar niets
e^a' VynM wat ze doen is „blending".... de diverse whisky's mengen
er kleur en smaak aan geven! Maar laten we beginnen bij liet begin.
'Gr;
Bloeiende handel
viilu •ijk een appartement te
Zenuwslopend
Niet nieuw
Sterke controle
Jé van hét
Getallen
«I. C. van Lieshout zoon n.v.
COMPLETE WONINGINRICHTING
GEDURENDE de zomer van 1878 werd te Parijs de Interna
tionale Tentoonstelling van voortbrengselen van kunst, land
bouw en nijverheid gehouden op het Champ de Mars, de Quai
d'Orsay tot aan de Pont de l'Alma en een deel van de Esplanade
des Invalides. Met deze wereldtentoonstelling wilde de jonge
Republiek aan de wereld de kracht van het herboren Frankrijk
tonen.
Te kostbaar
O*'- Paton, de „Public Relations
J£er van The Distillers Agency".
Sa R~lnhurgh, was onze (volmaakte
er' toestemming, van de
v ö"c Relations Officer in London,
tn„ de Scotch Whisky Association",
tïir.
Gee, leidde hij ons rond. De
°te Zes" nameiijk vormen de
ge?°'iCk Whisky Association", die één
a)henlijke reclame-kantoor in Lor,-
"ebbenen geen der leden
g6haSt het ook maar iets op reclame-
t te ondernemen indien niet
VOden" het fiat heeft gegeven.
,ge "den" evenwel is bijzonder vrij-
®iet dat „fiat".... vooral wan-
,ja r er journalisten naar Schotland
i-An htet de opdracht om in hun land
Qr,i lne te maken voor „Schotlands
(ja, hen Gave aan de Wereld En
\v; he toer een succes zou worden,
Pat we a* aanstonds toen mr.
°n ons liet nederzinken in de
kussens van een luxueuze
ae. i strong-Siddeley en we Edinburgh
ulQ er ons lie-ten in de zeer vroege
de rSenuren, terwijl de opgaande zon
g eerste heuvels van de veelbezon-
m „Hooglanden" in een gouden
W'eec' heed stralen en er iets over deze
feld iagi dat nj.et helemaal van
U wereld kon zijn.
<3isn V/ar6n °P wefi naar een oeroude
o0'hleerderij. Alles in Schotland is
tw°,u,hi en hoe ouder, hoe liever men
hééft.
hei °k de whisky is oud.... maar
as niet helemaal van Schotse
origine. De westkust van Schotland
werd eeuwen geleden bevolkt door
Ieren en zij namen een „home brewn
drink" met zich mee, die zij „uis-
gebagh" noemden in hun bloedeigen
Keltische taal (Spreek uit: wisgebag")
Dit werd later „verschotst" tot „whis
ky".
In de 15e, 16e en 17e eeuw werd
de whisky thuis gedistilleerd
iedereen maakte z'n eigen „toddy"
Tegen het midden van de 18e eeuw
evenwel ontwaakte er een soort van
handelsgeest inzake whisky bij de
eenvoudige boeren, die almaar aan
vragen kregen van landgenoten, die
haar de Nieuwe Wereld waren ge
trokken, om hun whisky te sturen. De
goede lieden bemerkten daarginds dat
het zélf distilleren van de geliefde
drank niet ging. Ze wisten niet. dat
het aan het water lag, dat ze ge
bruikten, maar whisky móesten en
zouden ze hebben. Edoch, de over
heersende Engelsen trachtten een
bloeiende handel in de drank te be
letten. Schotland was voorgoed on
derworpen en mocht nimmer rijk
wordenGevolg: een fantastisch-
lucratieve smokkelhandel, maar ook
dat menige landeigenaar en boer zich
ging realiseren, dat whisky maken
héél wat meer opbracht dan akkers
bebouwen en koeien houden. De ene
strubbeling met Engeland na de
andere kwam. werd' uitgevochten en 1
ging. Tenslotte gaf „Londen" toe,
In de schilderachtige Hooglanden wordt volgens oude geheime procédés
de wisky bereid.
maar ëen distilleerderij mocht niet
langer ook tevens boerderij zijn. En
dus verkocht menigeen zijn land aan
omwonende boeren en behield de
„homestead", behuizinge, gebouwen
en erf. Een distilleerderij in de stad
vestigen zou hebben betekend, dat er
veel moest worden betaald om de
nodige granen derwaarts te halen;
temidden van talloze boerderijen ge
legen kon een distilleerderij veel
goedkoper werken. Bovendien was
daar de kwestie van het water, dat
in de stad van geen vreemde smetten
vrij placht te zijn.
En dus zijn Schotlands hedendaag
se distilleerderijen voor heit overgro
te deel nog steeds gevestigd in die
zelfde oude boerenbehuizingen en
bijgebouwen, die eens toebehoorden
aan het sluwe boertje dat, zoals
de uitdrukking luidt méér zag in
whisky dan in ploegen!
De stookketels zijn nog altijd de
zelfde roodkoperen gevaarten, die ze
al zo heel lang zijn geweest. De hon
derd-en-één koperen sloten op hon-
derd-en-één deuren, onverslijtbaar
allebei, houden het heus nóg wel een
slordig eeuwtje uit. En in het kantoor
jjji e woningnood in Frankrijik
'ïe een hopeloos geval. Zelfs in
hieeste provinciesteden en
j°r hi de grote, is het haast
h* In Parijs is en blijft het
i)aa engesloten. En het ziet er niet
i)a|r uh dat daar binnen afzien-
knA m een verandering in zal
'hen.
tq
is men er voor het eerst
°°rlog in geslaagd het
cl vv i aantal woningen te bouwen
®le 270.000, verdeeld 'over het
Noeen<i we* te verstaan- Dat was
i 6 m' •°m een optimistisch gestem-
lVeldranister te doen uitroepen dat
1 te Weer huurbordjes in de stra-
zien zouden zijn. Maar hem
^illen a' gauw voorgerekend, dat,
Y't-), a'le Fransen een woning vin-
KQeh a meer dan anderhalf mil-
,'ijggc hPartementen moeten worden
's nat°Uwd- Dit ineens te doen
M] ""Hijk niet mogelijk, maar
■;°tnene j hoor de woningnood heen
ail moeten er gedurende 15
%uj„: ere twaalf maanden 400.000
,Aaaren bij komen-
vvpi a^e waarschijnlijkheid zal
Yd k l°t de vrome wensen blij-
,n°dig "oren. Het zou anders hard
fcQfdt hv' want volgens zeggen
;rani,r..at aantal slechtbehuisden in
1 °lkir, A op een derde van de be-
t ^ie geschat, zo niet meer.
hient heeft koopt een appar-
w'e hit niet bezit en niet
S^huu,. ?°r 1940 een appartement had
V®h lan moet zich stellig zijn le-
?etheuK:f tevreden stellen met een
- "bent;!. rh (maar hoe..) appar-
t 50 rm'n '"hs hij tussen de 30.000
Naiid frank eh hoger per
keh, ET1v°or zijn huur kan uittrek-
h^h ve oegenen die zich dat kun-
htiti(jer^0rl0ven zijn natuurlijk in de
Alle anderen, getrouwd of on
gehuwd, met een of met zes kinde
ren, moeten zich behelpen met een
hotelkamer, in het allermooiste ge
val met twee, waar gekookt, ge
wassen, geleefd en geslapen moet
worden.
Bovendien zijn die kamers in het
geheel niet ingericht om te koken
en te wassen. Hoe zenuwslopend dit
voor de vrouwen is, die zich jaar
in jaar uit bij al haar werk moe
ten behelpen, laat zich denken, Veel
mannen lopen als ze van hun werk
komen naar een café, omdat ze te
mismoedig en te kribbig zijn ge
worden om de hele avond door te
brengen bij een vrouw die over haar
zenuwen heen is en bij lastige kin
deren die elkaar in de weg lopen,
en met zichzelf geen raad weten.
Het gevolg van dit laatste is trou
wens, dat het grootste deel der
jeugdige deliquenten uit slecht be
huisde gezinnen komt.
Alleen al in Parijs en omstreken
leven 440.000 mensen, waaronder
77.000 kinderen worden gerekend
op die manier, in een gemeubeld
appartementje of in een hotel. Voor
het overgrote deel echter in een ho
tel.
Inwoning is veel minder algemeen
dan bij ons, omdat de appartemen
ten hier er zich veel minder voor
lenen. Wie een te groot appartement
bewoont, blijft tegen een zekere som
geld, vrij van verplichte inwoning.
De meeste bejaarde huurders heb
ben trouwens wel getrouwde kinde
ren die noodgedwongen bij hen in
wonen. De gemeubelde appartemen
ten worden dus door een huurder
die er twee of meer heeft, verhuurd
tegen een veel te hoge prijs natuur
lijk. Gewoonlijk moet hij de winst
met de eigenaar delen, die er an
ders geen toestemming voor geeft.
Eigenliik is de woningnood niet
nieuw in Frankrijk. Na de oorlog
van 19141918 was in Parijs ook
geen appartement te vinden. In 1926
begon men in de banlieue villa's te
vinden maar eerst in 1932 kwamen
in Parijs de huurbordjes terug en
men kon soms straten lopen eer
men er een zag.
Die woningnood is ontstaan door
dat pal na 1918 een wet werd aange
nomen die verbood de huren te ver
hogen. Het duurde dan ook maar
enkele jaren of ze waren niet meer
in overeenstemming met de veran
derde levensstandaard. Later werd
die wet enigszins gewijzigd maar
toch niet in een mate, die de mensen
aanlokte als geldbelegging. Een huis
bouwen vraagt ongelooflijke som
men. Ook al omdat men hier nic»s
moét hebben van een hele rits hui
zen in hetzelfde model. Iedere eige
naar wil iets anders dan hét huis
dat naast het zijne staat.
Er zijn weet ik niet hoeveel soor
ten ramen, deuren, enz. tot zelf 114
verschillende soorten kranen
Goedkoop bouwen is dus uitgeslo
ten. Door particulieren wordt dan
ook alleen gebouwd -als het huis per
appartement verkocht wordt.
Wie een appartement heeft is dus
gedwongen er tot zijn dood te blij
ven, al heel blij dat hij een dak bo
ven zijn hoofd heeft. De eigenaars
klagen steen en been omdat iedere
reparatie astronomische bedragen
kQst, Al slaan de nuren hier nu iede
re drie maanden op en dat al sinds
jaren, toch zijn ze dikwijls verplicht
het huis te verkopen, omdat het an
ders in puin zou vallen, voprdat ze
het geld zouden hebben om 't dak ot
iets dergelijks te laten repareren.
En hoe dat alles tot een, oplossing
moet komen weet niemand.
DINY K.-W.
van de eigenaar staan nog steeds de
kleine distilleerkolfjes, die een eeuw'
geleden werden gebruikt om nieuwe
procédés te ontwikkelen, en nu
zorgvuldig worden opgeborgen wan
neer er een controle-visite van de
ambtenarij te duchten valt. De staat
trekt zoveel van de whisky-business,
dat het een iegelijk is verboden een
instrument te bezitten dat alcohol
kan creëren en niet onder staatstoe
zicht staat!
Overigens geen distillateur kan
zich onder toezicht van de heren
ambtenaren vrijelijk in zijn bloedei
gen bedrijf bewegen! Alle deuren
zijn op slot, de sleutels in handen
van de nabij de distilleerderij woon
achtige ambtenaren. Sloten op de ke
tels, sloten op de kranen, sloten op
de deuren, sloten op de vrachtwagens
zelfs! Geen druppel ontsnapt aan de
fiscus.
Wij hebben het gehele proces ge
zien en wij hebben moeten beloven,
dat we alleen maar zouden vertellen
in ons radio-praatje en in ons artikel,
dat er diverse soorten graan worden
gebruikt om whisky te stoken, dat
de whisky in eerste aanleg zo wit
is als jonge, dat ze eerst van drie
tot vijf jaar in de distilleerderij wordt
opgeslagen en dat ze dan pas door de
grote „blenders" wordt opgekocht.
Wel mochten we vertellen dat we die
„pure witte whiskey" hebben ge
proefd en ze verschrikkelijk vonden.
Na de bezichtiging van die oeroude
distilleerderij trokken wij naar een
van de grote „blending firms'. Luxu
euze instelling, waar de directie ons
zonder blikken of blozen meteen
maar „a double neat" voorzette en
trachtte ons te doen geloven, dat de
whisky, die in de directiekamers
werd geserveerd dezelfde kwaliteit
bezat als die in „the pub'' aan de
goegemeente wordt voorgezet. En
fin, dat zijn zo van die dichterlijke
vrijheden, die fabrikanten zich over
al en in alle bfanches schijnbaar
kunnen veroorloven
We vernamen hoe een blending
firm" jaarlijks van 60 tot 70 distil
leerderijen aankoopt en we zagen
niet hoe het mengen geschiedde (die
afdeling was absoluut .taboe), maar
wel zagen we dat de gemengde
whisky in oude sherry-vaten werd
gedaan, om vervolgens gedurende
drie tot zes jaar op de zolders te wor
den opgeslagen. Uit die vaten komt
ze dan.goudgeel te voorschijn! Er
was één firma, die ons eerlijk zei:
„De uitvoer is zo ontzaglijk groot ge
worden (476 miljoen pond sterling
per jaar), dat we niet voldoende oude
sherry-vaten kunnen krijgen en
daarom gebruiken we nu ook vaten
van een bepaalde soort van Cana
dees eikehout, waarvan we de wan
den inspuiten met goedkope Portu
gese sherry.en het resultaat is vaak
nog beter dan dat van het oude sy
steem, vooral als we gebrande suiker
toevoegen. Maar vergeet vooral niet
je lezers te vertellèn dat „Scotch
Whisky".zonder „e" geschreven,
alléén maar jé-van-hét is.alles
wat met „e" wordt aangeboden kan
niet voor vol worden aangezien.
die fabrikanten worden door de
„Scptch Whisky Association" niet
erkend. En verder.een fles whisky,
die de fabriek verlaat, kost ongeveer
6 shilling. onze winst inbegrepen.
De winkelprijs is meestal 36 shilling
of daaromtrent. de fiscus maakt
alles dood hier''.
„O", zeiden wij lichtelijk onthutst,
en keken om ons heen in het gloed
nieuwe gebouw, dat 2 miljoen pond
sterling had gekost en een wonder
was van moderniteit, en waaruit
dagelijks naar meer dan 200 landen
en windstreken werd geëxporteerd.
Inderdaad, de Schot heeft z'n ge
liefde nationale drank gróót gemaakt,
zo geliefd en zo groot, dat wij nu,
na dit bezoek, ons de reactie van
dorpstype Jock best kunnen inden
ken. Jock was bijna tachtig en had
zich in zeker 55 jaar nooit buitens
huis gewaagd zonder z'n heupflesje.
Toen kwam de winter weer eens en
het was glad en laat, en Jock gleed
uit! De plaatselijke Hermandad
hielp Jock overeind. Jock voelde naar
z'n heup: nattigheid! „Grote goden,
agent", steunde de eeuwige Jock
Schotser dan Schots! „Grote go
den, ik hóóp toch dat dat bloed is!"
B. S. D.
door reumatiek, spit, ischias, hoofd
en zenuwpijnen is onhodig. Togal be
vrijdt U snel en afdoende van die pij
nen. Togal baat waar andere middelen
falen. Togal zuivert de nieren, is on
schadelijk voor hart en maag. Bij apo
theek en drogist f 0.95, f 2.40, f 8.88.
Er is de laatste tijd zoveel wetens
waardigs verschenen over de levens
scholen in ons land, dat het mogelijk
is een goed beeld te krijgen van het
reilen en zeilen van dit nieuwe insti
tuut. Er z)jn jaarverslagen van het
landelijk Curatorium, er zijn al sta
tistieken, er zijn jaarverslagen van dc
landelijke Stichting, er is een rapport
over de algemene opzet van de levens
school. Op onze tafel ligt alweer enige
tijd nu ook een boek van prof. dr.
Perquin „Een levensschool voor de
jeugd in de bedrijven." 1)
De beroemde socioloog K. Mann
heim stelt in zijn „Diagnosis of our
time", dat de school in het tijdperk
van het laissez-faire „society-blind"
was. Blind voor de maatschappij.
Merkwaardige situatie: jonge mensen
groeien op, zijn bestemd om lid te zijn
van de maatschappij, maar op school
wordt hun praktisch niets anders ge
leerd dan wat trucjes en foefjes, die
later te pas komen: Nederlandse Taal,
Rekenen, Aardrijkskunde e.d. Hoe
men zich echter moet gedragen, wat
de waarde is van maatschappelijke
verschijnselen: dat werd niet geleerd
op school in het hoogtijperk van het
„laissez-faire". De tijd van het „lais-
sez-faire" is voorbij. Er is zeer veel
veranderd sedertdien, ook in het on
derwijs. Het feit blijft staan, dat jon
gens en meisjes, die van het lager on
derwijs in het bedrijfsleven overgaan,
een schok doormaken die hen verbaast
en verdooft, en dat dat zo hard aan
komt, dat de nieuwe onverwerkte ar
beidssituatie een bedreiging vormt
voor de uitgroei tot volwassenheid
van de jeugdigen.
Uit deze noodsituatie is nu de le
vensschool geboren, die bedoelt te
zijn: een pedagogische begeleiding
van de jeugd vanuit de werksituatie
op hun weg naar volwassenheid. Per-
quin zegt het als volgt: Het gaat dus
primair niet om het bijleren van be
paalde kundigheden, dit is een mi(ddei
dat ondergeschikt is aan het hoofd
doel: de ontwikkelingsremmingen op
te heffen (pag. 22).
Dit speelt, zoals men zal begrijpen,
in de groep van 1415-jarigen Over
welke getallen het gaat leert ons een
advies van de S.E.R. 2). In het school
jaar 19551956 waren er 174.000 14-
en 15-jarige jongens, waarvan 63,8 pet
full-time onderwijs genoot; 15.5 pet
(27.000) part-time en 20.7 pet aan geen
enkele vorm van onderwijs deelnam.
Er waren in dat schooljaar 167 000 14
15-jarige meisjes, waarvan 56 pet
full-time onderwijs genoot; 6 pet part
time en 38 pet geen onderwijs. Over
de cijfers van 19571958 beschikken
wij niet; wel weten we dat er per 1
oktober 1957 in Nederland 3244 deel
nemers waren aan de katholieke le
vensscholen voor jonge arbeiders.
Stellen we het cijfer 27.000 part
timers voor 19551956 ook eens als
geldig voor 19571958, dan zou in dit
jaar ongeveer ruw schattend 12 pet
van .het part-time onderwijs aan 14
15-jarige jongens door de katholieke
levensschool worden gegeven. Dit is
bepaald een getal waar men niet mee
moet spotten, als men bedenkt wat er
al aan vormen voor part-time onder
wijs bestaat.
De bedrijven zijn vaak gesitueerd
bij de grote steden en het is te begrij
pen dat de katholieke levensschool de
grootste omvang zal hebben in de
katholiek getinte zuidelijke steden als
Den Bosch, Tilburg, Breda, Maas
tricht. Bekijken we de situatie in Rot
terdam, dan moet die wel gunstig he
ten. De Rotterdamse katholieke le
vensschool telde per oktober 1957 111
leerlingen (dag- en avondschool teza
men).
Dit is een keurig getal, als we dit
vergelijken met Amsterdam (30;,
Utrecht (34) en Zaandam (35). Onge
twijfeld is het Rotterdamse resultaat
te danken aan het prachtige enthou
siasme van de Rotterdamse directeur,
G. Hoffman, die onvermoeid en met
grote bekwaamheid voortdurend in
touw is om zijn school te doen reilen
en zeilen. Het lezen van een statistiek
is een. vrij koele bezigheid, maar de
hemel weet welke subsidie-barricades,
bezoeken aan directies, studié, zoeken
naar ruimte e.d. achter deze cijfers
verborgen liggen. Het is echt wel te
recht, dat we hier een klein saluut
brengen aan de pioniers die deze nieu
we vorm van opvoeding: de levens
school, aan het verwezenlijken zijn.
Wie meer wil weten over de le
vensscholen, over de grondslagen, de
karakteristiek van de jeugdige waar
over het gaat, over de methodiek,
over de pedagogische begeleiding in
de nieuwe levenssituatie, over het
probleem dag-avond-onderwijs, de
verhouding geschoolden-ongeschool
denconcrete programma's, over ac-
tualia, culturele vorming handvaar
digheid en lichamelijke oefening
plaats van de levensbeschouwing het
probleem van de zwakbegaafden en
nog veel meer dingen, doet er goed
aan het bovengenoemde boek van
prof. Perquin ter hand te nemen.
Het geeft een zakelijk betoog over
de levensschool in al zijn facetten.
Het onderwerp is té gecompliceerd
om het hier even snel uit de doeken
te doen, én om detailkritiek te le
veren op het boek, waar bovendien
niet veel plaats voor is, want de
kunde en ervaring van prof. Perquin
staan er wel borg voor dat de gestel
de visies bepaald niet uit de lucht
zijn gegrepen. De nieuwste visies uit
bedrijfs-sociologie en psychologie kan
men er in verwerkt vinden.
Intussen blijft het boek een globale
informatie voor de leek. Is het ogen
blik nog niet eens aangebroken, dat
er wat meer detail-werk verricht
wordt op het gebied der levensschool,
sociometrisch onderzoek van bepaal
de groepen in diverse delen van het
land bijv.? Het onderwerp is niet al
leen onderzoek-technisch een aardig
kluifje voor laat ons zeggen een dis
sertatie, maar voor de richting van
de verdere uitbouw van de levens
school (wettelijke regeling, verplicht,
niet-verplicht wat zijn de mogelijk
heden voor de zwakbegaafden) lijken
ons dieper gaande studies bijzonder
nuttig. Tot nu toe lijkt het wel of
alleen prof. Perquin zich voor de le
vensschool interesseert.
Dit is maar een opmerking terzijde.
Wie op de hoogte wil geraken van het
denken tot nu toe over de levens
school, doet het beste dit knappe
werkje ter' hand te nemen.
Drs. A. J. M. VAN TIENEN
1) „Een levensschool voor de jeugd in
de bedrijven", door dr. N. Perquin. Uitg.
Wolters, Groningen.
2) Advies over bedrijfsarbeid van 15-
jarige meisjes en 14-15-jarige jongens.
toonkamers mathenesserlaan 247 - tel. 33846 - 34329
Het was op deze tentoonstelling, die
een oppervlakte van 750.000 m2 had
(waarvan 280.000 m2 overdekt waren),
dat Nederland voor het eerst in de
geschiedenis een eigen paviljoen
bouwde.
Tot dusver had ons land zich ertoe
bepaald de inzendingen op wereld
tentoonstellingen zo eenvoudig en
vooral zo goedkoop mogelijk uit te
stallen. Op de wereldtentoonstelling te
Londen in 1851 en in 1862 waren de
Nederlandse inzendingen dermate
klein en onverzorgd geweest, dat de
kranten er schande van gesproken
hadden. In 1874 had men er in We
nen wat meer zorg aan besteed en
toen ons land twee jaar later een
drievoudige houten etalage naar de
wereldtentoonstelling in Philadelphia
zond, had iedereen dat al iets heel
bijzonders gevonden.
Nu toonde Nederland dus voor het
eerst een „eigen paviljoen". Het stond
in de „Laan der Naties" naast het pa
viljoen van Portugal. Gevolg gevend
aan de wens van het bestuur van de
tentoonstelling, dat ieder land met
een karakteristieke gevel te voorschijn
zou komen, had architect Yan den
Brink een voorbeeld genomen aan het
stadhuis van Hoorn. Nederlandse ar
beiders metselden het geveltje uit
Rijnse appelbloesem metselsteen. Het
was niet minder dan twintig meter
hoog.
Helaas was de gevel echter zo kost
baar geworden, dat er op het interieur
bezuinigd moest worden. De ontwer
pers hadden hun toevlucht moeten ne
men tot veel bordpapier en veel glans
katoen van de meest goedkope soort.
Gelukkig had men ook de beschikking
kunnen krijgen over het houten eta
lage-stuk, dat al in Philadelphia had
gestaan. Het vulde het voorportaal,
direct achter de ingang. Het was wel
wat beschadigd, maar het was gra
tis beschikbaar gesteld, en dat was
veel belangrijker!
En wat toonde men dan binnen?
In willekeurige volgorde vonden de
bezoekers er naast elkaar opgesteld:
poppen, aangekleed in de nationale
klederdrachten, kaarsen, weegschalen,
boeken, verbandkisten, medicijnkisten,
brancards, afgietsels in gips van zieke
delen van aan runderpest gestorven
koeien, geweren, servetten, een nage
maakt tijgervel, Deventer tapijten,
aardewerk, stalen van vlas, glas in
loodEr waren nog bezoekers, die
alles „mooi en interessant" vonden,
maar de meeste, mensen vonden het
een.... uitdragerswinkel....! Alleen
was een ieder het erover eens, dat de
produkten van onze koloniën, waar
van de Nederlandse Handel Maat
schappij een torenhoge, ronde uitstal
ling had laten maken, voortreffelijk
geëxposeerd waren
Een stand van een Amsterdamse drukkerij.
