Dagblad voor Schiedam en omstreken
schep
en
Vlag halfstok varen
haven van Galway binnen
Waarom ireeii telegrafisten op
Noordatlantisclie route
èJM-
Verminkingen zijn ontstaan
nadat dood was ingetreden
hielen, dashboard ea delen van romp teruggevonden
St-
Rotterdam koopt col
lectie Van Beuningen
Voor de som van
18 miljoen gulden
"■Tj&i
- v-w
ZATERDAG 16 AUGUSTUS 1958
Oorzaak KLM-ramp nog niet
tot oplossing
TRITON" grootste
atoomduikboot ter
wereld
lift f m
m mmmm
3$. D
l
Vlieger zélf kan zenden en ontvangen
Dreigende staking in
Engeland
Tussen laatste contact
en eerste actie
(Van onze verslaggever)
De Jules Verite gooide als eerste de
SHANNON, vrijdagavond, touwen om de meerpalen achter de slui-
^uizenden Ieren stonden vanavond zwij
gend aan de kant, toen de lichamen van
enkele tientallen slachtoffers van de ramp
hiet de „Hugo de Groot" in het sluimeren
de havenstadje Galway aan wal werden
gebracht. Zij huiverden, niet alleen van
zen. Het lukte eerst niet zo goed in de
kleine havenkom, maar toen de trawler
eenmaal stillaf. had hij binnen tien minu
ten ziin droeve last gelost- Elf doden telde
ik, elf roerloze figuren, die onder witte
lakens lagen. Zij werden door leden van
H'ege regen en wind, maar ook, omdat de Rode Kruis en van de Orde der Tem
°°d passeerde. Een priester hief zege
end de handen op, telkens als een bran-
card voorbij werd gedragen. En de wolken
aan de hemel leken met rouwranden te
omfloerst, terwijl het regenscherm
°or het bergmassief van de Aran-eilan-
oen de indruk van een zwarte sluier maak
te.
J*et was bijna zeven uur, toen de Franse
i'awlers Jules Verne, Bisson en Général
eclerc de vlag halfstok afmeerden,
e behoorden tot de vloot van visserssche
pen, die aan de speurtocht op de Atlan-
'sche Oceaan hadden deelgenomen en
waren 24 uur onafgebroken in de weer
geweest. Donkere wallen hadden de vis-
ers onder de ogen. De zeewas ruw ge-
veest en het binnenhalen van stoffelijke
verschotten van mensen grijpt zelfs de
erkste en hardste aan.
nelieren op brancards over de railing
heengeschoven en via de douanehal naar
gereedstaande ambulancewagens gedra
gen: zes vrouwen, vier kinderen en een
man.
Het volgende schip, dat aan de beurt
kwam en dat zich inmiddels al in het nau
we haventje had gewrongen was de Bisson
die zes doden afleverde. Daarna volgde de
Général Leclerc met elf en terwijl ik dit
schrijf, zijn het Canadese fregat Crusader
en drie andere boten onderweg naar Gal
way met nog meer stoffelijke resten van
inzittenden van het verongelukte K.L.M.-
toestel aan boord. In totaal brengen zij het
getal van de geborgenen on 34. Zij zouden
bovendien de wielen van de machine heb
ben opgepikt, een deel van de naar boven
gekomen romp en het dashboard van de
cockpit.
Boven het rampgebied
„goed karwei"
Dstep!^dags was 'k ook n°S naar de
«Ivva °st van John O'Donnell in
MD Y gewees-f waar alle berichten,
i 'iba^Sek€nde schepen op de vis-
'verde me' elkaar uitwisselden,
i, ..Uipl opgevangen.
Vijf minuten na start
di/hlDi fl dat de vijf dinShies,
Mensen aan de bar
Tijdbom? Brand?
m vmsi -- $m.m mmm m
gr#"
s
Mm
mii
LUCHTLUNEN VD KLM
CANADA
VER. STATEN
AFRIKA
De laatste vraag
HET WEER
VG0R MORGEN
OVERWEGEND ZONNIG
Medische verklaring na ramp hij Sha?mo?i
Vanmorgen hebben de medische
deskundigen, die betrokken zijn bij
het onderzoek naar de oorzaak van
de ramp van het KLM-toestel „Hu-
go de Groot" verklaard, dat de
verminkingen van de slachtoffers
zijn ontstaan, nadat de dood was
ingetreden. Er zijn geen brandwon
den van ernstige aard geconsta
teerd. Men kan thans reeds conclu
deren, dat geen brand aan boord
van de „Hugo de Groot" is ge
weest tijdens het ongeluk. Wel zijn
wonden geconstateerd, ontvellin
gen, bloeduitstortingen, maar deze
kunnen zijn ontstaan door de zwa
re val op het water van het toestel
tijdens het ongeluk.
In de loop van vanmiddag zou
den de deskundigen gereed zijn
met hun arbeid inzake de identifi
catie van de stoffelijke overschot
ten der te Galway aan land ge
brachte slachtoffers. Men zou dai:|
tevens een opgave verstrekken
hoeveel mannen, vrouwen en ki
deren zijn geborgen.
nieuwe
leaamsche courant
Vier-en-dertig doden uit Oceaan geborgen
no? m
van, de ra,"pzaIi5e luchtreizigers, die donderdagmorgen
■W.n waren, moeten ernstig zgn verminkt.
?,"er Ar'hUr Pelletrier' die onmiddellijk na aankomst van de Jules Verne
krsb "^aSen, Van de Ierse poIitie naar het ziekenhuis - waar Nederlandse en
dC naCht d°0r bezig b"ivcn de aard der verwondingen te
werd gebracht om aan de daar te houden lijkschouwing deel te
,,rc verklaarde dienaangaande:
^hdl0f!!!lk,e S^, die ik drijvende heb gevonden zijn met zware brand-
-Vb van toestel zijn bovendien in de Schamen bin-
on6en, terwijl de delen beneden het bekken zijn verbrijzeld"
w yrc!e,S? voor de jongste maatjes van de trawlers zijn geweest dit
Tfim!„i'n de bloedigste details te moeten doorleven. En voor de Rode Kruis-
voor ,1"enh«Iper® moet het bijna even erg zijn geweest, want zij zijn het,
ahearfU verdere transport hebben gezorgd. Het greep mij zelfs al aan de
voor de reddingsoperatie was
n" half vier vanmiddag had
Aet et een vliegtuig een tocht hoven
Sev6er PSebied ê'emaakt, dat zich on-
Vvhy f 1.50 km. ten westen van Gal-
Jr,evindt. Het was een toestel van
<n?else krant' dat van Londen
L Sn» oon was Sevlogen, teneinde
Sldrtocht naar de K.L.M.-vogel in
1 hpt faren§en-,De twee-dekker die
s°°rtri *ype ^aPld behoorde, maakte
"sgj. „.fend heftige bewegingen. Maar
Was het dan ook nogal winderig
'aWaarhij nog kwam, dat het zicht
b6deugde-
een ervarèti ex-oorlogs-
n hdpJ. zakte soms tot op een paar
c®aan meter boven de Atlantische
i.fter l Ik zag elf schepen een stuk
lohipf gro°tte van vele vierkante
,,f)g dn ®rs berijden, ogenschijnlijk zig-
,greri f elkaar. Wat ik echter niet zag,
^Vrakstukken of andere voor-
>C.-„Welke op de
had
golven dreven,
rt m men het meeste er toen
c? 2edr aa'd' a* zou men dh niet aan
^e]e„agJn®en van de eveneens rond-
*1 Dde Shackletons zeggen.
kie,fc machines werd blijkbaar meer
g zj: xfn Ik kon waarnemen. Steeds
teB, gmeenden iets te hebben gevcn-
een ro°kpluim afgeworpen,
(jfatSp. de rondkoersende schepen een
D een ding te Seven. Ik zag er
.1 vaartuig o-p afstevenen doch
worden
V' het s &p
vist f°orwerp' dat moest
bespeurde ik niets.
g krau vodit is Rivo" hoorde
ghan)f,en »ik trek er nu tussenuit.
t'§esan, allemaa'l voor jullie prach-
P°eSev^ePwerki»g". wel'd er nog aan
A^eest"Het is een goed karwei
i.i.Ai est
51
hadj de Rivo niet in het rampge
uden gehad" 7p) nTlnnroli
hUr
gehad1
aan het
zei O'Donnell, die
inluisteren" was,
waren we niet ver gekomen. Het schip
is steeds de verbinding geweest tussen
de reddingsvloot en de verkeerstoren
van Shannon en heeft schitterend werk
verricht".
Volgens deze 27-jarige radio-enthou
siast moesten de gevolgen van het on
geluk vreselijk zijn.
„Ik heb ik weet niet hoeveel berichten
opgevangen", verklaarde hij, „waarin
melding van het waarnemen van lede
maten en andere lichaamsdelen wordt
gemaakt. Velen van de ongelukkigen
zullen dan ook zeker niet kunnen wor
den geïdentificeerd".
O Donnell die leraar is, vertelde noq
van de horloges die orn de polsen vein
twee mannen zijn gevonden. Het ene
was om kwart voor vijf blijven stil
staan, het andere om twaalf minuten
voor vijf. Hij trok er de conclusie uit,
dat het toestel ongeveer vijf minuten
na zijn laatste contact met Shannon is
neergestort, want om tien minuten over
half vijf in de morgen zou er noo ver
binding zijn geweest.
„Zijn er speciale K.L.M.-boodschap-
pen aan de schepen doorgegeven?",
vroeg ik
„Ja, twee", zei hij, ,;twee althans,
waarvan ik heb gehoord. In het eerste
werd de trawler Général Leclerc ver
zocht tenminste 24 uur in charter voor
de K.L.M. te varen. In het tweede
werd gevraagd zo voorzichtig mogelijk
met eventueel gevonden dinghies en
zwemgordels te zijn, daar deze van het
grootste belang zouden zijn voor het
onderzoek".
Wat is de oorzaak? Wat de vermoe
delijke aanleiding van de ramp?
Hoewel er in Ierland thans een com
missie van Nederlandse technici, vei
ligheidsambtenaren en medici is en van
het speurwerk zeker niet onmiddellijk
resultaten mogen worden verwacht,
helt men in Shannon en in Galway
naar de mening over, dat er hoog in
de lucht een explosie heeft plaats ge
had. Anderen zeggen echter weer, dat
het er naar lijkt, dat de Hugo de Groot
een noodlanding op het water heeft
moeten uitvoeren, maar met een ge
weldige klap op de golven is gebro
ken Men grondt een en ander op het
feit, dat een kinderlichaampje, waar
ïeeds een zwemvest om was gesnoerd
die het toestel bezat, in half opgebla
zen toestand zijn aangetroffen.
Wat kan men ervan zeggen? Eigen
lijk niets. De commissie van on
derzoek, die zeker een wiek in Ier
land zal blijven en die het opsporen
van meer wrakstukken zal leiden, is
nog niet met haar rapport gereed.
De ervaring heeft geleerd, dat dit
nog weken kan duren.
Is het brandpunt van de vliegramp
thans Galway, in de nacht van donder
dag op vrijdag was dit nog Shannon.
Op de luchthaven zelf kon men hier
echter weinig van merken. Als altijd
hingen er mensen aan de bar en als
altijd werd in de belastingvrije winkels
voor whisky, sigaretten en likeur „ge-
keud". Opgewekt stapte men even la
ter in de machines om de grote Sprong
over de Atlantische Oceaan te maken.
Ondanks deze misschien wel geluk
kige onbezorgdheid, had men als Ne
derlander het gevoel een rouwdragen
de te zijn. Het personeel van het vlieg
veld, dat zich elk ogenblik van de dag
over de loop van de reddingsoperaties
op de hoogte stelde, liet niet na zijn
leedwezen met de ramp te betuigen, of
het nu een typiste of een hoge staf
functionaris was. De adjunct-directeur
van de luchthaven, de heer Domonic
Fitzpatrick, wilde zelfs zijn perscon
ferentie niet beginnen alvorens tegen
over de aanwezige Nederlandse jour
nalisten verklaard te hebben, dat het
hem speet, dat zij voor eén zo droeve
gebeurtenis naar Ierland moesten ka
men.
Het was drie uur in de vrijdag
morgen, toen het bericht binnen
kwam, dat twee trawlers, die aan het
reddingswerk hadden deelgenomen
met acht levenloze lichamen aan
boord naar Galway opstoomden. De
schepen hadden met ruw weer te
kampen en het uur van aankomst
kon dan ook wel eens tegen de mid
dag liggen.
Gissingen waren er te over die
hele lange reeks van gissingen, die bij
een nog in duisternis gehulde vlieg
ramp denkbaar is. in de Hugo de Groot
zou een tijdbom zijn geplaatstDe ma
chine zou door een brand van de ben
zinetanks zijn geëxplodeerd of met mo
torstoring kampend in slecht 'weer
terecht zijn gekomen. Een vierde theo
rie ivas weer, dat het toestel zijn radio
verbinding door een blikseminslag had
verloren en faalde in het uitvoeren van
een noodlanding op zee.
Aan elke informatie die binnen
kwam, klampte men zich in Shannon
vast. Wees het uitblijven van nood
signalen er niet op, dat de ramp zich
plotseling voltrokken had en het vin
den van de drijvende wielen, dat de
machine in het water of in de lucht
was uiteengespat? Was het ontdekken
van de wrakstukken ten noorden van
de gebruikelijke route verder geen be-
Zeer schaars zijn de foto's uit Ierland, welke een beter beeld zouden kunnen
geven van de oorzaken, welke hebben geleid tot het ontstellende ongeluk met
de K.L.M.-superconnie „Hugo de Groot". Foto boven: Dit is het Engelse weer-
schip „Weather Watcher" op weg naar de plaats van de ramp. Foto onder:
een gedeeltelijk opgeblazen grote rubber reddingboot van de ,Hugo de Groot"
verscheurd als door een explosiedrijvend in zee op de plaats van hetxongeluk.
De foto werd gemaakt uit een van de opsporingsvliegtuigen van de R.A.F.
wijs, dat de Hugo de Groot hoog uit
de koers was gelopen?
Tot vanmorgen toe was niemand in
staat deze knoop van speculaties^ te
ontwarren. De autoriteiten van de
luchthaven en die van de K.L.M. kon
den slechts enkele spaarzame gegevens
naar voren brengen, zoals het tijdstip
waarop men het laatst met de Vliegen-
Je Hollander contact had gehad en de
maatregelen, welke voor de opspo
ringsacties waren genomen.
„Wacht met het trekken van conclu
sies", zeiden ze, „tot de uit Nederland
gearriveerde commissie van onderzoek
haar werk heeft verricht We weten
niet eens of de slachtoffers zwemves-
In de vergadering van de Rotterdamse
gemeenteraad op 27 augustus a.s. komt
een voorstel van B. en W. in behandeling
om voor de som van achttien miljoen
gulden de schiideryenverzameling van
wijlen de heer D. G. van Beuningen, die
in mei 1955 is overleden, aan te kopen.
Wat de financiering betreft is overeen
stemming verkregen met het Rijk, dat
bereid is gevonden een lening voor het
grootste deel van de aankoopsom te ver
strekken.
De collectie van Beuningen noemt men
een van de grootste en kostbaarste par
ticuliere verzamelingen in ons land. Zij
bevat o.m. de .Heiligen bij het graf' 'van
Jan van Eijck, de enige Van Eijck in Ne
derlands bezit; andere belangrijke wer
ken zijn o.a. van P. Breugel de Oude.
en de meester van Aix. Verder bestaat
de collectie Van Beuningen uit zeer gelief
de kunstwerken van Rubens, Jan Steen,
Seghers, Terborch, Titiaan en Van Gogh.
Er zijn ook tekeningen bij van Dürer
Rembrandt. Grünewald en Wetteau. Ver
der zullen nu voor Rotterdam behouden
blijven werken die. hoewel niet van unie
ke betekenis, toch tot het allerfijnste op
dit gebied behoren, zoals van Hans Mem-
linc, Lucas van Leyden, Frans Hals, Jan
van Goyen. Jacob van Ruysdael. Pieter
de Hoogh, Daumier, Monet en Renoir, als
mede Italiaanse bronzen (16e eeuw), zil
ver en sculpturen in hout en marmer.
Met deze collectie is Museum Boymans
in één slag in «de rij geplaatst van de
belangrijkste musea.
De tot nu toe grootste atoom'duikboot
ter wereld, de ..Triton", zal dinsdag a.s.
te Groton in de Amerikaanse staat Con-
necticut te water worden gelaten. De „Tri
ten aan^ nebben gehad en welke soort; ton" die bijna 6.000 ton mee4, is de eerste
duikboot die evenals een oppervlakte
schip drie dekken heeft. Het schip zal wor-
a-
Groenlan
Schiphol
Pariis_ Rome
Gander
ATLANTISCHE OCEAAN
Ne^ork
luCW-Hjft
Nadat enkele jaren geleden de belangrijkste Amerikaanse en Europese maat
schappijen op de Noordatlantische route zijn overgegaan tot een radiotelefonisch
verbindingssyteem, heeft ook de KLM in 1957 de radiotelefonie op deze route in
dienst gesteld. De Nederlandse Rjjksluchtvaardicnst heeft zijn volle instemming
aan dit systeem gegeven.
Het grote voordeel ervan is, dat bij het zenden en ontvangen in de cockpit
een schakel komt te vervallen, daar immers nu de vlieger zélf, zonder tussen
komst van een telegrafist, uitzendt en luistert.
De superconnie „Hugo de Groot" was
van het type L-1049 H, dat honderd
passagiers kan vervoeren. De totale
betaalde lading, die meegenomen kan
worden, bedraagt tienduizend kilo
gram
verwondingen de lichamen vertonen".
De laatste vraag die iedereen bezig
hield en ook voortdurend levendige
discussies ontlokte, was, hoe het kwam,
dat Gander vijf kwartier na het in
stellen van de alarmtoestand aan Shan
non kon melden, dat het contact met
de K.L.M.-vógel had gehad. Pas toen
dit bericht ruim twee uur later werd
ingetrokken, stegen de reddingsvlieg
tuigen op.
„We weten het niet", verklaarden
de in een moeilijke positie verkerende
functionarissen steeds weer. „We kun
nen de handelingen van de luchthaven
Gander niet motiveren. Neen, de be
trokken melding is niet op een band
recorder opgenomen; zij is met de'hand
op een vel papier geschreven, maar u
kunt er zeker van zijn, dat deze zaak
nauwkeurigzal worden onderzocht".
Ik dwaalde wat door de vliegveld-
gebouwen en hoorde een Ierse colle
ga, dat Gander de roepnaam van de
Hugo de Groot; „607 Echo" van Shan- I
non uit zou hebben opgevangen, toen
de verkeerstoren radiografisch contact
met de machine zocht.
Dezelfde collega bracht me ook naar
een jongeman die zoals hij zei een
„rendez-vous met de dood" had ge
mist. Het was de 21-jarige Amerikaan
Martin Gold, die voor het verongelukte
toestel had geboekt, doch die omdat
hij plotseling besloot een dag langer in
Brussel te blijven zijn plaats op het
laatste ogenblik had opgegeven. Hij
voelde zich niet zenuwachtig, ver
klaarde hij maar toch gelukkig een
paar uur langer voor Expo te heb
ben uitgetrokken.
den uitgerust met een volledige radarin-
stallatie. De bemanning zal circa 150 kop
pen sterk zijn- Het schip dat in totaal
meer dan 100 miljoen dollar heeft gekost,
is 134 meter lang en ruim 11 meter breed.
Atoomvoortstuwirffe, bouw en speciale
radarinstallatie maken het mogelijk dat
het schip fungeert als radarstation dat de
hemel duizenden kilometers ver van de
Amerikaanse kust kan afspeuren.
De leiders van de circa 3 miljoen leden
tellende Britse vakbond voor arbeiders
in de scheepsbouw- en metaalindustrie
hebben donderdag verklaard, dat zij hun
leden zo nodig opdracht zullen geven te
staken, als hun eis tot loonsverhoging
waarmee in totaal ruim C miljard gul
den gemoeid is niet ingewilligd wordt.
Overwegend zonnig weer en op de mees
te plaatsen droog. Matige westelijke
wind en dezelfde temperaturen als van
daag of iets hogere.
Zondag 17 augustus: zon op 5.26, onder 20.02:
maan op 8.32, onder 20.45.
Maandag 18 augustus: zon op 5.27, onder
20.00; maan op 9.52, onder 21.14.
Er gaat niets boven een rechtstreeks
contact tussen de vlieger en de man, die
op de grond verantwoordelijk is voor de
vliegleiding. Bovendien wordt hierdoor de
communicatie versneld. Dit laatste is in
het bijzonder van belang in noodgevallen.
De voorschriften zijn namelijk zo, dat de
telegrafist onder geen enkele omstandig
heid op eigen initiatief bijvoorbeeld een
S.O.S. mag uitzenden. Hij moet hiervoor
uitdrukkelijk opdracht van de gezagvoer
der krijgen.
Deze gang van zaken kan juist tijdens
noodprocedures tot misverstanden leiden.
j. vroegere ongevallen van KLM-vlieg-
tuigenüs-de .telegrafist niét .in de gelegen-
door n berichten van enige aard
v»rK,^-gev?n' De storingsvrijheid van de
radSggraüe|eker Z° alS die bÜ de
De KLM-vliegtuigen zijn uitgerust met
t^i zender-ontvangers voor lange af
standen en twee voor korte afstanden. Zij
vergen vrijwel geen bediening, daar zij
voi-automatisch werken. Bovendien zijn
zy uit drie plaatsen in de cockpit te be
dienen. In alle noodgevallen hebben dus,
zowel de eerste als de tweede -vlieger de'
mogelijkheid, onafhankelijk van elkaar
zend- en ontvangstinstallaties te bedienen.
Tussen het ogenblik, waarop het
laatste bericht van de „Hugo de
Groot" werd ontvangen en dat,
waarop Shannon een definitief
groot alarm uitzond, liggen vjjf
uren, zoals uit het volgende staatje
Ned. tjjd blijkt:
4.05 uur: Start van Shannon.
4.40 uur: Laatste contact met de
„Hugo de Groot".
■1.48 uur: De ramp vindt plaats
(blijkens twee op deze tijd stilstaan
de horloges van slachtoffers).
5.50 uur: Shannon kondigt onze
kerheidsfase af.
6.50 uur: Shannon geeft groot
alarm.
7.40 uur: Gander meldt contact
met de „Hugo de Groot"; Shannon
trekt alarmbericht weer in.
9.40 uur: Gander bericht vergif
sing; Shannon maakt opnieuw groot
alarm en pas na dit tijdstip is de
''nsporingsactie op grote schaal be-
"snr.en.