In LIBANON
staan de muren
vol vraagtekens
Grootste Europese circus komt
naar Nederland
fM
M'?
Agrarische sector dreigt
achterop te raken
am
Kogelrond huis op Femina-1958
Nederlanders onderscheiden op Expo
Shehab?
koers
Waarheen
Wat is de
vb
Onder protest van Nederlandse collega's
Krone maakt volgend jaar tournee
van 150 dagen
Almelose advocaat door
jongelui mishandeld
Belgisch-Nederlandse
kerncentrale
te Wittem
Telefonie in de burger
luchtvaart
filmbiografie van
Vlucht uit de landbouw? (Slot)
Goedki
oper „zwaar
water"
Transport via de Rijn
naar Rotterdam
VRIJDAG 22 AUGUSTUS 1953
PAGINA 3
Voldoende vertrouwen?
i,Als een pijpleiding.
Tijdwinst belangrijk
VERITABLE
Première in Amsterdam
Beschaving 1958
CONFLICT PRODUCENTEN
AARDAPPELMEEL EN
SCHIPPERS
Fabrikanten willen vracht»
verlaginiï
zal kunnen handhaven, ais de f Kardinaal Agagianian
Einde 1963 bedrijfsklaar?
Moeilijke taak
link van bruggen
Reeds in 1911
„Geen aangelegenheid van
één land
Dr. VON BRAUN
V
Uitvinding van Britse firma
Het interieur
Doe het zelf
(Van onze speciale verslaggever)
BEIROET, augustus.
Lit bet uitblijven van enigerlei militaire actie van de zijde der
Amerikanen hebben de Libanese rebellen ontegenzeglijk moed
geput. Men merkt dit, als men hun eisen beziet, welke sinds een
paar weken aanzienlijk zwaarder zijn geworden. Hadden de op
standelingen eerst beloofd de wapens neer te leggen, zodra er een
nieuwe president gekozen zou zijn, later verklaarden ze dit alleen
te zullen doen, als Sjamoen zijn ontslag zou nemen. Nog later heb,
ben ze er weer aan toegevoegd, dat ontwapening pas kan volgen,
als Sjamoen definitief van het politieke toneel verdwenen is en als
zowel de Amerikaanse militairen als de waarnemers van de Ver.
enigde Naties Libanon verlaten hebben.
Een en ander kreeg ik bevestigd
van een neef van premier Saeb
Salam, die in de Basta de rebellen
leidt en met wie Shehab als nieuw
gekozen president, en Robert Mur
phy als speciale afgevaardigde van
Eisenhower herhaaldelijk geconfe
reerd hebben.
„Wij leggen onze wapens niet
neer", zei deze jongeman, die alle
besprekingen van zijn oom bijwoont
en door deze als „politiek adviseur"
wordt gebruikt, „zolang de oor
spronkelijke toestand niet hersteld
isWij nemen genoegen met ge
neraal Shehab, doch deze zal toch
eerst moeten bewijzen, dat hij
krachtig genoeg is alle buitenlan
ders, die zich met onze zaken be
moeid hebben, het land uit te krij
gen
De blaam van interventie wordt in
kringen van rebellen op rekening
van Sjamoen en diens premier, Sami
Sohl. geschoven.
„Zowel voor het binnenhalen van
waarnemers als van Amerikanen",
zo werd me gezegd, „is het oude,
regime verantwoordelijk En
nogal simplistisch werd eraan toe
gevoegd, dat het „dUs duidelijk is",
wie de crisis in het Nabije Oosten
veroorzaakt heeft.
De aanhangers van Sjamoen aan
de andere kant proberen de argu- -
menten van hun tegenstanders op
alle mogelijke wijzen te ontzenuwen.
Zeer spitsvondig merken ze op, dat
de eerste buitenlandse interventie
van de kant van Syrië kwam en ge
ïnstigeerd is door de rebellen. Het
binnentrekken van waarnemers en
tater van Amerikanen zou daarom
slechts als een reactie moeten wor
den gezien.
De vraag is nog steeds of Wash
ington voldoende vertrouwen in
Shehab heeft, met andere woorden:
of het hem in staat acht, de orde en
de rust in Libanon te herstellen.
Hoewel Amerika bij monde van Ro
bert Murphy heeft verklaard zijn
troepen onmiddellijk te zullen te
rugtrekken, als de Libanese rege
ring hierom verzoekt zoals be
kend, zijn de „Yankees" op aan
drang van Sjamoen in Beiroet ge
land is het duidelijk, dat dit niet
zo eenvoudig is.
Shehab zal waarborgen moeten
geven, waardoor een herhaling van
de gebeurtenissen voorkomen wordt.
Bovendien is de Jordaanse konings
crisis en de onzekerheid ten aanzien
van Israël niet alleen met de aan
wezigheid van Britse, maar ook met
die van AmeAkaanse troepen ver
bonden. Noch de Verenigde Staten,
noch de andere Westerse landen,
welke direct bij hét conflict betrok
ken zijn, voelen er voor binnenkort
in een nieuwe impasse te raken.
Het besluit om een bataljon ma
riniers uit Libanon terug te trekken,
moet daarom in de eerste plaats als
een geste worden gezien, die, met
bet oog op he» debat over het Na
bije Oosten in de Verenigde Naties,
de bereidheid van Washington dient
te tonen „zich aan de wereldopinie
aan te passen". Er blijven nog altijd
ruim dertienduizend Amerikaanse
soldaten achter, die Wel, zoals is
aangekondigd, successievelijk zullen
worden teruggetrokken, doch voor
wie geen definitieve datum van ver
trek is vastgesteld.
In dit verband mag zeker niet
vergeten worden, dat voor de vijf
tienhonderd mariniers, die zich
weer op de Zesde Vloot inschepen,
nog slechts vorige week meer dan
drieduizend soldaten aan land zijn
gegaan. De verklaring, welke, hier
voor gegeven wordt: de omstandig
heid, dat een operatie, die eenmaal
begonnen is, niet van de dag op de
nacht kan worden stopgezet „het
is als met een pijpleiding", zei de
bevelhebber der Amerikaanse troe
pen in Libanon, admiraal Holloway,
„die aan het einde zal moeten "ople
veren wat er aan het begin is in
gestopt" mag in haar kern juist
zijn, het feit blijft ondertussen be
staan, dat het niet meer dan één
telegram kost een schip, dat met
militairen en materieel van Ham
burg naar Beiroet onderweg is, te
rug te laten keren.
Een ander belangrijk punt van
overweging is ook, dat de stemming
onder de mariniers niet al te best
is en dat dit ongetwijfeld haar te
rugslag in de Verenigde Staten heeft
gevonden.
„Dit is geen karwei voor mari
niers", zei^ een majoor van de „Lea
thernecks" tegen me, „maar één
voor het legerWij zijn voor actie
bestemd en niet voor het. verrich
ten van patrouillediensten
Wie in de nieuwe regering van
Libanon zitting zullen nemen, is nog
niet bekend, omdat het oude kabi
net onder premier Sami Sohl nog
de lakens uitdeelt. Men neemt ech
ter aan, dat het „neutrale" figuren
zullen zijn: mensen dus, die in de
strijd van de afgelopen maanden op
de achtergrond zijn gebleven.
Ondanks het feit, dat, verschillen
de ministers reeds hun ontslag .heb
ben genomen, nemen velen in Bei
roet aan, dat Sjamoen en Sami Sohl
tot de laatste dag van hun termijn
23 september a.s. zullen aan
blijven. Een en ander zou door Ro
bert Murphy bekokstoof^ zijn, voor
namelijk opa Shehab niet onmiddel
lijk in de dwangpositie te brengen
de terugtrekking van alle Ameri
kaanse troepen te eisen. Tijdwinst
zou voor alle betrokken partijen
uitermate belangrijk zijn en ge
zichtsverlies tot een minimum be
perken.
De mogelijkheid wordt ook niet uit
gesloten, dat Sjamoen zowel als Sa
mi Sohl na hun aftreden Libanon
zullen verlaten om zich tegen de
kogels van hun met haat vervulde
tegenstanders beschermen. Sja
moen zou trouwens al een keer bij
na „op transport" zijn gesteld en
wel op de morgen van de dag,
waarop hij Washington officieel
verzocht troepen te sturen. De man,
die deze daad wilde uitvoeren, zou,
vreemd genoeg, Shehab zijn ge
weest. Hij zou genoeg hebben ge
had van de steeds feller wordende
twist en zou door de afvoering van
de president interventie van de zij
de der Verenigde Staten hebben
willen voorkomen.
Volgend jaar zal Nederland kunnen
kennis maken met een van de „groot
ste shows ter wereld", nl. het grootste
Europese circus, dat van Karl Krone,
dat in mei een toernee langs 12 Neder
landse steden zal beginnen. Er zjjn nu al
moeilijkheden over. De vereniging voor
de belangen van de Nederlandse circus
sen heeft aan de minister van Sociale
Zaken een protesttelegram gestuurd,
waarin zij bezwaar maakt tegen de
komst van het Duitse mammoet-circus.
„Gezien de vele moeilijkheden, waarmee
de Nederlandse circussen door de dalen
de conjunctuur en de sterk gestegen ex-
afbreken van de tent (per handeling on
geveer 2000 gulden) en men heeft onge
veer een inzicht in de kosten.
Maar dat heeft het echtpaar Sembach-
Krone niet kunnen doen afzien van het
plan naar ons land te komen en wei met
een onverkort programma. Eind mei 1959
zal de première, waaraan een grandioze
intocht van wel 2 km voorafgaat, worden
gegeven in Amsterdam op het terrein aan
de Jan van Galenstraat. Die plek is de
enige in de hoofdstad, die geschikt is
Mr. IJ. W. Kranenburg, advocaat te Al
melo, is woensdagavond door enkele jon
gelui, die waarschijnlijk onder invloed van
alcohol verkeerd, ernstig mishandeld. Toen
hii tijdens een avondwandeling langs een
bioscoop kwam, botsten drie jongemannen
tegen hem op en gingen hem vervolgens
te lijf.Mr. Kranenburg kreeg enkele harde
klappen, met het gevolg dat hij een lichte
hersenschudding, een diepe snede onder
het oog en waarschijnlijk enkele gekneusde
of gebroken ribben opliep. De politie ar
resteerde de 19-jarige J. F. als de voor
naamste vechtersbaas.
Met het begin van de aardapoelmeel-
campagne in het Noorden is er een con
flict ontstaan tussen de vereniging van
ploitatiekosten de laatste jaren te kam-|en groot genoeg om plaats te bieden aan
pen hebben, achten zij het niet mogelijk de tent voor 5000 bezoekers, de 320 woon- u
net volgend seizoen in ons land op toer-I en vrachtwagens, de meer dan 500 dierenvoerkspmrL "i!,"
nee te gaan, indien inderdaad een bui- en de 400 man personeel Het circus voert j werKe enaanverwante
teniands circus in ons land voorstellin-1 een eigen elektrische centrale mee, als- - -e" aai}verwante bedrijven en
gen zou geven. Door de kleine omvangrnede een eigen watervoorziening, een
van ons land en de huidige economische eigen brandweer enz-
omstandigheden is er in Nederland zelfs I Behalve in Amsterdam, zal het circus
voorstellingen geven in Rotterdam. Den
Haag, Utrecht, Groningen en vermoedelijk
Alkmaar. De andere plaatsen zijn nog niet
bekend.
PRESIDENT CHAMOEN EN GENERAAL SHEHAB
gaande en komende man
politicus tegenover mij, „omdat hij
op de steun van het leger kan re
kenen Hij mag dan weliswaar
niet hebben ingegrepen, de reden
hiervoor was, dat bij in geen enkel
opzicht partijdig wilde zijn
Duidelijk is in ieder geval ge
worden, dat het leger en de rebel
len thans alles in het werk stellen
om botsingen te vermijden. In de
bergen wordt zo goed als geen schot
meer gelost en de mannen van de
P(artie) P(opulaire) S(yrienne)
zijn naar huis gestuurd. Deze bal-
lingengroep uit Syrië, waartoe zo
wel christenen als mohammedanen
behoren en die een Groter Syrië
voorstaat,dat echter niet gedomi
neerd mag worden door Egypte,
heeft maandenlang uit volle over
tuiging voor Sjamoen gevochten en
was de enige organisatie, die „toe
stemming" had gekregen aan de
strijd deel te nemen. Het was puur
religieuze groepen verboden de wa
pens op te nemen, ten einde zo
verstandig is men in beide kampen
nog wel geweest een godsdienst
oorlog te voorkomen.
Wat zal de koers van Shehab
zijn? Wat zijn kansen?
Uit de stemmen, welke in f
Beiroet opgaan, valt de conclusie J
te trekken, dat hij zich alleen
volledige terugtrekking van de t
(Van onze Brusselse correspondent)
Naar verluidt zou de eerste Belgische-
Nederlandse kerncentrale, die ia het ka
der van Euratom het onderwerp uitmaakt
van een akkoord tussen de verenigde-
energiebedrijven van het Schelde-bekken
en de Provinciale Nederlandse Brabant
se en Limburgse elektriciteitsmaatschap
pijen, einde 1963 bedrijfsklaar zijn.
De centrale zou volgens sommigen op
gericht worden te Mol in de onmiddellijke
nabijheid van het huidige Belgische
atoomcentrum, waar reeds verschillende
reatoren gebouwd zijn. Met het oog hier
op werd door een studiecommissie opgave
gevraagd bij Internationale Constructie
maatschappijen, die inmiddels hun aan
biedingen hebben ingezonden. Het bestek
liet de grootste vrijheid voor wat het type
betreft en de offertes zijn dan ook zeer
uiteenlopend in vorm en prijs. Deze kern
centrale zou 120 tot 160 miljoen kwU per
jaar kunnen voortbrengen, zijnde vol
doende voor een stad als Antwerpen met
de haven inbegrepen. De ruwe schatting
der kosten bedraagt 3 a 3'J> miljard Bel
gische franken.
Men ontkomt in Libanon niet aan
de indruk, dat zowel christenen als
mohammedanen beide groepen
maken ongeveer de helft van de be
volking uit vrü veel vertrouwen
in Shehab als toekomstig president
stellen.
„Shehab is een krachtfiguur," zo
verklaarde een Libanese christen-
Amerikaanse troepen en ook die i
van de waarnemers der Verenig, j
de Naties spoedig na zijn ambts- f
aanvaarding feiten geworden t
zijn. Dat hij verder een politiek
zal moeten voeren, die meer op
de Arabische en minder op de f
westerse wereld is gericht,
schijnt voor het gros der waar- t
nemers een uitgemaakte zaak te f
zijn.
Bezoek aan graf van Kardinaal
Van Rossum
Z.E. Gregorio Kardinaal Agagianian,
proprefect van de Propaganda Fide te
Rome, heeft gistermiddag een bezoek ge
bracht aan het graf van zijn voorganger
in deze functie, kardinaal van Rossum
te Wittem.
De patriarch werd omstreeks 1 uur ont
vangen door pater A. Saut CSSR, oud-
provinciaal van de Nederlandse Provincie
der Paters Redemptoristen en oud-rector
van Wittem.
Hij reisde na het korte bezoek door naar
Keulen.
bijna- geen plaats voor de vier Neder
landse ondernemingen", aldus het tele
gram. Het protest zal echter wel niet
veel uithalen, want tegenover de toestem
ming aan Krone om naar Nederland te
mogen komen, staat het bezoek van het
Nederlandse circus Jos Mullens aan
Duitsland.
Dat Karl Krone, toen hij aan het ein
de van de vorige eeuw in de „Menagerie
Continentale" van zijn vader op kermis
sen met een hyenagroep werkte, ooit
heeft kunnen dromen nog eens de direc
teur-eigenaar van het grootste circus in
Europa te zullen zijn, zal wel niemend
aannemen. Toch begon hij in 1924 in
Zwitserland te reizen met een circus met
drie manéges en twee tonelen en zitplaat
sen voor 12.000 personen. In de bloeitijd
van „hét" circus verschafte Karl Krone
aan duizend mensen, werk, had hij 400
paarden. 27 kamelen en verder drome
darissen, apen, honden, nijlpaarden, rep
tielen enz. in zijn meer dan duizend die
ren tellende menagerie.
De fundamenten voor het huidige cir
cus Krone werden gelegd in 1902, toen
Karl Krone onder de naam circus Charles
zijn eerste circus begon- In de revolutie
dagen van 1919 opende hij het vaste win
terkwartier van zijn circus in Miincnen
dat nog heden ten dage in gebruik is.
Pas in 1921 tijdens een tournee door
Italië gaf hij zijn eigen naam aan zijn
circus, dat sinds de opheffing van Bar-
num Bailey een van de grootste ter
wereld is.
Reeds in 1911 heeft Krone met zijn cir
cus Charles ons land bezocht. Na het be
zoek van Barnum Bailey in 1901 had
men in Nederland niets anders gezien
dan de „paardenspelen" van Oscar Carré,
Corty Althoff, Paul Wilke, Albert Schu
mann en de Gebr. Karoly. Circus Char
les met zijn uitstekende rijnummers. een
keur van wilde en exotische dieren en het
optreden van representanten uit vreemde
landen, vormde een sensatie, waarvoor
onze grootouders zich verdrongen. In
juli 1929 was hij opnieuw in ons land.
Nadien kwamen er langzamerhand an
dere vormen van amusement en „men"
dacht, dat de tijd van de grote circussen
voorbij was. Krone echter, dat nog tot
ver in de oorlog doorwerkte, begon enkele
jaren na de Tweede Wereldoorlog met een
nieuwe tournee en overal liep het storm!
Voor men besloot nu opnieuw naar Ne
derland te komen, is er heel wat gere
kend.
Bjj een normale gang van zaken (dus
bjj goed bezette voorstellingen) moet zulk
een circus dal 5000 bezoekers een zit
plaats kan bieden) tjjdens een tournee
van 150 dagen circa 3 a 4 ton vermake
lijkheidsbelasting betalen. Dan is er nog
de standplaatscnhuur. die verre van mis
is. De transportkosten (Krone reist uit
sluitend per trein en heeft daardoor 190
wagens en 3 locomotieven nodig) komen
bij een tournee langs 12 Nederlandse ste
den op ongeveer een kwart miljoen gul
den. Voeg daarbij de gages der artisten,
het voer voor de dieren, het opbouwen en
Tot eind oktober blijft Krone in Neder
land. Daarna gaat het circus rechtstreeks
naar Italië.
De overgang van telegrafie op telefo
nie in de burgerluchtvaart waarover
sinds de ramp mct de „Hugo de Groot"
zoveel ie doen is is niet een aangele
genheid van écn luchtvaartmaatschappij
noch van een land. Dit verklaarde ons
tlcsgcviaagd de Rijksluchtvaartdienst,
naar aanleiding van enkele publikaties
over deze kwestie.
Er zijn. aldus de Rijksluchtvaartdienst
langdurige en nauwgezette studies aan
voorafgegaan en veel internationaal over
leg tussen de landen van de luchtvaart
maatschappijen van geheel de wereld.
Uiteraard is de bevordering van de vei
ligheid van het lucht verkeer eerste doel
stelling gebleven. De voor- en nadelen van
beide systemen zijn nauwkeurig bestu
deerd en tegen alkaar afgewogen. Ten
slotte is door de overgrote meerderheid
tot invoering van de radiotelefonie over
de gehele wereld besloten.
Het is uiteraard të naïef te veronder
stellen dat de luchtvaartdeskundigen over
de gehele wereld aan de nu gepubliceer
de voordelen en bezwaren der beide sys
temen zouden zijn voorbijgegaan of on
voldoende aandacht zouden hebben ge
schonken.
de noordelijke afdeling van de Algemene
Schippersvereniging. Hierbij zijn ruim
680 vaartuigen betrokken, waarop rond
1100 personen werken. Bij de vereniging
van werkgevers zijn alle achttien aard
appelmeelfabrieken in het noorden aan
gesloten.
Sinds enige tijd waren er onderhande
lingen gaande over het vervoer, doch die
zijn nu definitief afgebroken omdat de
werkgevers niet van plan zijn de eisen
van de aardappelschippers in te willigen.
De schippers willen varen voor het °eid
precies ais verleden jaar, toen ee„ ver
hoging van zeven en een half procent
werd ingevoerd. De werkgevers zijn de
mening toegedaan, dat deze zeven en een
half procent werd afgedwongen, omdat
deze als eis vlak voor de aardappelcam
pagne werd gesteld, zodat geen andere
keus dan inwilliging overbleef voor de
wÜr£feVerS' Het uitSangspunt van de
K ls nu' dat eerat de zeven en
een half procent verhoging van verleden
jaar temet moe_t worden gedaan, waarbij
een speciale regeling voor de kleine
schepen zal worden ingevoerd
De schippers daarentegen, die allen
zijn aangesloten bij de Algemene Schip
persvereniging, zijn van mening dat er
geen enkele aanleidig is om de verlaging
m te voeren. s
De werkgevers hebben de onderhande
lingen geheel afgebroken.
leven van de in Duitsland geboren'
leeer ri6r w V®n het Ame"kaame
leger, dr. Wernher von Braun, zal wor
den gedramatiseerd in een film, die wordt
geproduceerd door Columbia Pictures.
Dit biografische filmwerk ontstaat in
nauwe samenwerking tussen een Ameri
kaanse en een Duitse filmmaatschappij
De film zal gedeeltelijk in Duitsland wor
den opgenomen, waar dr. Von Braun een
der grootste raket-deskundigen was tii-
dens de tweede wereldoorlog.
V" M-.SSg*
-s.i-..,
SAEB SALAM EN ROBERT MXJRPHY
vrienden, die vijanden zijn
V ziin
k6rdie*- L aantal Nederlanders die zich
gelijk hebben gemaakt voor de
<i dcpi oge Belgische onderscheidingen
b? geyaHen. In het auditorium van
V*?
i.ah
"*Po ouu.iuimm van
zijn de versierselen behorende
de j£°nderscheiding van grootolficier
1 rnr Enorde van België overhandigd
het' H. F. van Walsum, voorzitter
ttL^se „Llge.meen bestuur van de Neder-
htlt°on-t„,?Ln§ van de Stichting Wereld-
C v'ng Brussel 1958, Jhr. ir.
kla9®'. ómV-erts' adjunct-commissaris-ge-
(N^hdg'ü "yving de versierselen van com-
elt^endlto Lynden
de vp„„Yan bestuur. ontving even
m de Kroonorde, mr. C. Th. E.
élto^hdlid f'ynden van Sandenburg ad-
Versierselen van grootofficier ter-
el hir ij "'seien van grootottici
ïa 6rlanj van Hoorn, hoofd i
e4?dse inzending, J-
Yf«cier
de
van de
versierselen
edelU in. de Kr°onorde ontving,
mg is verder gedaan van de
volgende onderscheidingen: tot comman
deur in de orde van Leopold de Tweede
zijn benoemd mr. G. W. baron van de
Feltz, dr. J. Hulsker en mr. H. van
Riel, thesaurier van het bestuur. Tot com
mandeur in de Kroonorde is benoemd
mr. B. J. Geveke, mr. J. J. Oyevaar,
de heer D. J. F. de Man en dr.
G. J. Lammers. Mr. L. J. F. Wijsen-
beek werd benoemd tot officier in de
Kroonorde, evenals de heer J. K.. Kroon.
De architecten zijn de volgende on
derscheidingen verleend: dr. J. P. Oud
werd benoemd tot commandeur in de or
de van Leopold de Tweede. Tot officier
in de Kroonorde van België werden be
noemd ir. J. W. C. Boks, prof. ir.
J. H. van den Broek, J. B. Bakema.
G. Th. Rietveld. De heer A. Middelhoek
werd benoemd tot ridder in de Kroon
orde.
Een Britse onderneming, de firma John
Brown, heeft bekend gemaakt dat zij een
nieuwe methode zal toepassen voor het
maken van „zwaar water". Deze metho
de, waarbij gebruik wordt gemaakt van
synthetische ammoniak, zal ontvouwd wor
den op de tweede internationale tentoon
stelling over de toepassing van kern
energie, die op 1 september in Genève
wordt geopend.
De firma heeft meegedeeld, dat het
„zwaar water", dank zij deze nieuwe
methode, geleverd kan worden tegen een
prijs die veel lager is dan die welke
op het ogenblik gevraagd wordt door de
Amerikaanse commissie voor atoom
energie, de voornaamste leverancier van
„zwaar van da vrije wereld.
Dr. ir. Johann Ludovici in Jockgrim
(bij Karlsruhe) moest het probleem op
lossen van huizenbouw in de rimboe, spe
ciaal op een niet via de weg bereikbare
plaats in Belgisch Kongo. Zijn vondst
was: een kogelrond metalen huis, dat men
eventueel drijvend op het water kon ver
voeren naar de olaats waar het moest
komen. Slechts een kuil in de grond be
hoefde de bol op zijn plaats te houden. Dit
huis trok enorme belangstelling op de
Ideal Home Exhibition te Londen en van
12 tot en met 24 september zal het te
zien zjjn op de „Femina" in het Ahoy'-
coinplex te Rotterdam, waar het waar
schijnlijk in de nacht van zondag op maan
dag 7 september per rjjnaak aan de Wes
terkade zal arriveren.
Het transport zal in die nacht moeten
geschieden, want de metalen kogelwoning,
die aluminiumkleurig is geschilderd, heeft
een middellijn van 4,5 meter, hetgeen
moeilijkheden geeft met wegbreedte, tram
draden, enz.
Dit „Kugelhaus" zal volledig als woning
zijn ingericht en het heeft patrijsvormige
vensters. Het vormt een middelpunt van
de ongeveer 2000 vierk. meter opper
vlakte, die gereserveerd is voor de wo
ninginrichting. Men zal daar o.m. vinden
een mooie- bungalow en de Nederlandse
versie van een ideaal Frans zomerhuisje,
alsmede een „promenade" van het inte
rieur. Met medewerking van het Ned.
Openlucht-museum te Arnhem is men in
staat gesteld, drie interieurs anno 1890 te
plaatsen naast acht moderne. Deze stands
hebben een verhoogde gevel-opbouw,
waardoor een straatje wordt gesugge
reerd, dat met bomen, planten en lan
taarnpalen wordt gestoffeerd. Men vindt
dit alles aan de zuidelijke zijde van de
Energie-hal,
Bijzondere aandacht zal ditmaal worden
besteed aan „Doe het Zelf". Stands met
gereedschappen 'en materialen zijn ge
groepeerd om een grote demonstratie-
oppervlakte, ,waar .van, alles gebeurt wat
de handige amateur interesseert. Belang
rijke steun wordt verleend door het Bouw
centrum, dat helpt met te verwerken ma
terialen, voorlichting en kleur-adviezen
geeft.
Een „Paviljoen der Vrouw" zal de gehe
le glazen zaal in beslag nemen en men
zal daar allerlei activiteiten en exposities
aantreffen zoals tafeldekken en naaldsier
kunst, bloemenschikken, naaien, pitriet-
vlechten, enz.
Op het testpodium wordt, gezien het
succes van vorige jaren, de serie van wed
strijden in huishoudelijke bedrevenheden
voortgezet.
Tenslotte nog iets over de „Femina" in
het algemeen. Met deze elfde beurs sluit
de Stichting Rotterdamse Consumenten
beurzen en tentoonstellingen een periode
van tien jaren af. Was deze aanvankelijk
opgezet om te tonen wat Rotterdam zon
der winkelbuurt in het centrum vermocht,
toen het stadscentrum werd herbouwd
ging zij tonen wat het moderne Rotter
dam aan verscheidenheid weet te bieden.
Men had berekend, dat het Rotterdamse
verzorgingsgebied ongeveer 3,5 miljoen
bewoners telt en dat ongeveer een derde
van het bezoekertal (vorig-jaar was dit
ongeveer 90.000) van buiten de stad kwam.
Meer stands dan ooit
Dit jaar zal de „Femina" een opper
vlakte van 16.000 vierk. meter beslaan en
meer dan 250 stands bevatten. Zij zal op
donderdagmorgen 12 september om 10 uur
door de echtgenote van Rotterdams bur
gemeester, mevr. mr. J. van Walsum-
Quispel worden geopend. Om half 3 gaat
de „Femina" voor het publiek open en
begint de eerste grote modeshow. Die dag
sluit ze om 11 uur 's avonds, in afwijking
van volgende werkdagen, wanneer er tus
sen 10 uur 's morgens en 11 uur 's avonds
een onderbreking zal zijn tussen 5 en 7
uur. Een tweede ingang, aan de Energie
hal, zal tussen 7 en 9 uur 's avonds die
nen om de grootste drukte te verwerken
's Woensdags- en 's zaterdagsmiddags
worden er kinderfilms vertoond. Op de
entresol komt een open bioscoop.
Een speciale attractie wordt door de
Kon. Rotterdamse Diergaarde verzorgd.
Er komt een „rimboetje" met erin een
leeuwenwelp, onder de hoede van een
groot honden-paar.
(Van onze landbouwmedewerker)
ONDANKS de stijgende arbeids-
produktiviteit, waarover wij in
ons vorige artikel schreven,*) is
de landbouw in de geïndustrialiseerde
landen economisch, sociaal en maat
schappelijk ten achter gebleven. Dit
heeft zich geuit in een lagere belo
ning van ondernemer en arbeider,
langere werktijden en vaak onaange
namer werkomstandigheden dan in
de industrie en in de dienstensector.
Daarmee gingen gepaard minder mo
gelijkheden ten aanzien van onder
wijs en culturele ontwikkeling en
slechtere huisvesting.
Het welvaartverschil wordt door de
agrarische werkers meer ervaren naar
mate de communicatie tussen stad en
platteland verbetert en het platteland
meer wordt ontsloten. Het agrarisch be-
i oep daalt in de maatschappelijke waar
dering. Deze ontwikkeling kan leiden
tot een werkelijke vlucht van de land
arbeiders, waarover de „De Wiardi
Beekman Stichting" zich zorgen
maakt" Maar dat geldt niet alleen ten
aanzien van de landarbeiders. Het geldt
evenzeer met betrekking tot de boeren
en hun gezinnen. Ook zij kunnen op de
duur de weg van de landvlucht worden
opgedreven.
Het gevaar van de landvlucht wordt
in de toekomst eerder groter dan klei
ner en wel door de automatisering.
Daarvan verwacht men een nog grotere
en snellere stijging van de arbeidspro-
duktiviteit. De toenemende-welvaart,
welke daaruit voortvloeit zal zich, zo-
als de ervaring leert, richten op
de dienstensector, ook wel de „derde
sector genoemd. in Amerika is
reeds meer dan 50 pet van de beroeps
bevolking in deze sector werkzaam. Met
enige fantasie is in dit kader de vol
gende tegenstelling denkbaar: aan de
en,®. ,an': de beoefenaar van het in ver
gelijking tot de landbouw comfortabele
beroep in de derde sector en de fa
brieksarbeider, die een hooggeschoold
vakman (technicus) is geworden, lieden
die een hoog loon verdienen in een kor
te werkweek en aan de andere kant de
agrarische werker, die lange dagen moet
ploeteren voor een karig bestaan en die
ook zaterdag en zondag in touw moet
zijn om het vee te verzorgen.
Op de weg van de automatisering zal
de landbouw nog meer moeten achter
blijven dan op het stuk van de mecha
nisatie het geval is. Uiteraard wil daar
mee niet gezegd zijn dat er ook op dit
gebied geen vooruitgang te maken zou
zijn. In het verladen heeft de mechani
satie in de landbouw ook veel bijge
dragen tot de verhoging van de arbeids
productiviteit en we zijn nog lang niet
aan het eind van de ontwikkeling. Maar
de mogelijkheden blijven beperkt en er
is wel een overmaat aan fantasie voor
nodig om zich een boer te kunnen voor
stellen, die niets anders behoeft te doen
dan een schakelbord te bédienen om
het land geploegd, gezaaid en geoogst
te krijgen Het zal voor de landbouw
evenwel steeds moeilijker worden om de
stijgende arbeidsproduktiviteit in de in
dustrie bij te houden, daar de remedie
juist steeds meer gezocht moet worden
in mechanisatie en nationalisatie. In het
verleden kon nog een enorme produk-
tiviteitswinst behaald worden door de
toepassing van de resultaten van we
tenschappelijk onderzoek en intensive-
vering. maar thans nadert men. in ons
land althans, op dit stuk wel de top
van het hedendaags kunnen.
HET is jammer, dat het rapport
van de ..Dr. Wiardi Beekman
Stichting" dit deel van de pro
blematiek geheel heeft verwaarloosd.
Het vraagt zich niet af hoe het toe
komstig verloop van de spanningen zal
zijn, maar gaat er eenvoudig van uit
dat ze er zijn om vervolgens een aan
tal wegen te beschrijven, die althans
voor de landarbeider soelaas kunnen
geven. Deze wegen moeten leiden tot
meer aantrekkelijkheid van het be
roep en komen dan ook in hoofd
zaak neer op betere beloning, betere
huisvesting en kortere werktijden.
Wij kunnen deze wensen zeer wel
onderschrijven. Maar zij zullen al
leen vervuld kunnen worden, indien
de bereidheid bestaat om de plaats
van de landbouw in de Nederlandse
volkshuishouding te handhaven.
Gezien de marktorganisatie en de
melasticiteit van de vraag is dat lechts
mogelijk via een marktordenend prijs
beleid. Dit prijsbeleid, gebaseerd op
de relatieve gelijkstelling van de belo
ning van de boer en de landarbeider
met die van gelijkwaardige arbeid in
andere bedrijfstakken, zal de economi
sche. sociale en maatschappelijke span
ningen, voortvloeiend uit een groter
wordend welvaartsverschil, binnen aan
vaardbare perken moeten houden Dit
zal te meer klemmen omdat de markt
positie van de andere bedrijfstakken
tengevolge van concentratie automa-'
tisering vraagt enorme investeringen
verstikt zal worden.
De vraag' of landvlucht voorkomen
kan worden hangt af van het al dan
niet bestaan van de bereidheid om de
agrarische bevolking via een marktor
denend prijsbeleid een redelijk aandeel
in de groeiende welvaart te doen toe
komen. Deze bereidheid zal gemakke
lijker opgebracht kunnen worden naar
mate de landbouw zijn exportprodukten
in voldoende mate tegen lonende prijzen
kan afzetten. Een vrije uitwisseling van
agrarische produkten kan daartoe een
belangrijke bijdrage leveren. De Neder
landse land- en tuinbouw kan dan al
thans op deze markt van 165 miljoen
zielen volledig profiteren van zijn in dit
gezelschap relatief laag kostenpeil.
Zie dit blad van 19 augustus jl.
De landarbeider in de nieuwe
tijd, uitgave van de Dr. Wiardi
Beekman Stichting te Amster
dam.
