waar de raketten en kunstmanen
worden afgeschoten
Snelle winden op
honderdvijftig kilometer hoogte
Men ziet er niet zoveel,
maar er is heel wat
voorzichtige
wandelaars
Een beschermende laag
Boven de tropen
kouder
De uitdijende atmosfeer
De mantel der aarde
.Winden waaien op
150 km hoogte
pM m
-.G- AG,
h$ '"S"~y~~--r-fr f
ZATERDAG 11 OKTOBER 1958 PAGINA 3
De prestatie der Engelsen met de „Cornet*'
heeft een nieuw tijdperk ingeluid. Niet al
leen dat van de vluchten van enormè vlieg
tuigen met straalaandrijving, maar tevens
van de verovering der oceanen van de lucht.
Ofschoon we al spreken over de verovering
van de wereldruimte of minstens van een ge
deeltelijke bezetting daarvan door middel
van kunstmanen en andere aardsatellieten,
zijn we eigenlijk toch nog niet toe aan een
volledige beheersing van onze eigen atmos
feer. Men zou wellicht kunnen zeggen, dat ze
zo langzamerhand in alle richtingen door
kruist is. Het probleem der op grote hoogte
vliegende straalvliegtuigen, alsmede dat dei-
geleide projectielen heeft reeds de kwestie
aan de orde gesteld, in hoeverre het lucht
ruim, dus de rond de aarde hangende atmos
feer, al of niet onder het gezag kan worden
gesteld van de mogendheden of landen,
We kunnen de verleiding niet weerstaanhier even te vertellen, dat de
eerste piloot van een „Cornet" 150.000 gulden per jaar verdient. Zo'n
enorm vliegtuig zelf kost honderden miljoenen en het ziet er naar uit,
dat de typen steeds groter zullen worden, omdat de enorme kosten er
toe dwingen, een zo groot mogelijk aantal betalende passagiers te ver
voeren, teneinde tot een lonende exploitatie te komen. Er staan reeds
verschillende nieuwe typen op stapel, zoals de Convair 880 en de
V.C. 10 Vickerswelke laatste in 1960 zijn debuut zal maken. De hui
dige „Cornet" kan in zes en een half uur over de Atlantische Oceaan
vliegen en wanneer de super-vliegtuigen nóg hoger kunnen zullen ze
deze vliegtijd kunnen bekorten, aangezien ze op grotere hoogte meer
voordeel van gunstiger winden hebben.
waarboven ze zich uitstrekt. Maar men staat
hier, evenals zulks het geval is met de con
tinentale plateaus, nog pas aan het begin van
een ontwikkeling, waarvan het verloop
slechts gegist kan worden. Te dezen „vaart"
men werkelijk nog op „gegist bestek".De
oppervlakte der aarde is in allerlei moten en
mootjes verdeeld, maar het luchtruim ligt
daar als een niemandsland. De met een snel
heid van 850 tot 960 kilometer per uur, op
eep hoogte van 8.000 tot 12.000 meter voort-
suizende „Cornets" en straks de Amerikaan
se „Boeings" vragen inmiddels om een na
dere pre.cisering, vooral als straks Sovjet-
Rusland zijn Tu-104 het luchtruim in stuurt,
het weliswaar uiterst lelijke, maar toch ook
bijzonder snelle passagiersvliegtuig, dat
straks eveneens via de noordpool en binnen
afzienbare tijd ook via de zuidpool, als een
bliksemschicht van het ene punt van onze
globe naar het andere zal schieten.
Observator
HET ZI.JN SOMS SLECHTS enkele regels in de krant, over het feit
dat de Amerikanen op hun basis Cape Canaveral in Florida weer een
raket of een kunstmaan hebben afgeschoten. Wanneer het afschieten
gelukt is, worden de berichten iets uitvoeriger, maar over het alge
meen is Cape Canaveral en alles, wat ermede verband houdt, als het
ware routine geworden, een schier alledaags gebeuren. Hierdoor zou
men onwillekeurig gaan denken, dat deze basis niet veel om het lijf
heeft. De werkelijkheid is echter anders, al krijgt men door luchtfoto's
de indruk, dat er toch eigenlijk niet veel te zien valt. Dit komt voor
namelijk, omdat een groot gedeelte van de werkzaamheden zich onder
de grond afspelen. Wat men ziet, zijn de stalen torens en de raketten.
De torens dienen, om de raketten af te schieten. Er staan waterbasins
bij, ten dienste van de afkoeling, als de vlammen spugende raketten
het luchtruim in dreunen. Maar dit is vrijwel alles. De raketten zijn
bont geschilderd, doch dat merkt men alleen, als er een startklaar
wordt gemaakt. Gewoonlijk staan ze onder grauwe zeilen verborgen,
die de kostbare apparaten tegen de scherpe, bijtende, alle metaal
aantastende zeelucht moeten beschermen.
Uitgebreide voorzorgs
maatregelen
W 1 f ,k
J* S. 1 1
- w ■*•».-*♦*•'•-
if..Nv ..>v>y...v.v<Axv*>»~y^
Wereld in
gasachtige mantel
Gelukkig zij, die onberispelijk
de weg zijn. Jawel, maar die
nberispelijkheid is een karwei,
daarom is de 'Collecte" in het of-
'teie van morgen weer „bij de tijd",
als gesmeekt wordt om vergif-
'ehis en vrede. Na de voorafgaan-
~e erkenning in de „Introïtus",
a' we misdeden en niet naar de
Seboden luisterden.
Doch bij zo'n erkenning moet het
"let blijven. Naast de talloze stu-
'es ten behoeve van vak, baan
liefhebberij dienen we ook te
"luderen op de weg, waarlangs ons
'eleleven moet gaan. St.-Paulus
aat in het „Epistel" al weer
*laar, om ons richting aan te ge-
Vftn. En de apostel doceert:
Ziet toe, dat ge voorzichtig
handelt, niet als dwaze, maar
als verstandige lieden. Benut de
tijd. En begrijpt wat de wil van
God is. Zegt steeds dank aan God
en weest in de vreze des Heren
elkander onderdanig.
Dat is weer even een program
Hor de serieuze mens, die ver-
?er kijkt dan zijn werk, voet
balmatch, televisie of vrije mid
dag.
In Nijmegen is zeer onlangs de
*rote trom geslagen over onze
,ahwheid en lamlendigheid. Het
ls ook frappant zo weinig als we
Hs kunnen doen gelden. We heb-
Hn inderdaad ondanks de tallo-
hulpmiddelen van genade en sa-
Cramenten een zeer ernstig tekort
aan krachtfiguren, karakter,
l'chtende fakkels. Niet alleen we-
;enschappelijk en cultureel, ook
lf| godsdienstig opzicht lopen we
tienduizenden de kantjes er-
af- We zijn niet royaal tegenover
God, doch bepalen ons tot een
'hiuimum-uitvoering van de ver-
hl'thtingen. Er zijn er zelfs, die
"at eigenlijk nog met spijt te veel
binden.
Welk een verschil met de hou
sing van de hofbeambte uit het
^Evangelie" van morgen. Zijn
jjon was ziek en hij verzocht de
L*er om hem te genezen. De man
a1 voor dat verzoek al meer dan
dag moeten reizen. De Heer
?fhroefde de hofbeambte en ver
aarde: Altijd maar tekens en
j?°nderen, anders gelooft ge niet.
Jr°ch de man liet niet af en vroeg:
j~°tn toch, eer mijn zoon sterft.
e Heer ging echter niet mee,
Jhth zei slechts: Ga, uw zoon leeft.
,e hofbeambte ging toen, want
'i geloofde. Geen tegenspraak,
Hen tegenwerpingen. Hij geloofde.
{Hoeders, welk geloof hebt gij"
zegt uw credo, antwoordt mij.
^Vaar is de tijd gebleven, dat
e antwoordden:
Credo, 't Evangelie Gods
hiet de vastheid van de rots
Credo, Credo.
*■1 in voorspoed en in nood
Credo, credo tot de dood
Credo, Credo.
En dat andere:
'k zweer op deze heil'ge stond
'rouw tot de dood mijn doopver-
bond
k ben een kind der Roomse kerk
■het haar verenigd ben ik sterk
hooit zal ik van haar wijken
kaar leiding volgend bljjf ik vrij.
v E*at enthousiasme missen we
tjandaag teveel. Maar bij alle re
alen tot beklag, bij alle wensen
A?r vernieuwing en omwenteling
"en we toch in alle eenvoud het
j. edo, Domine, ik geloof Heer,
°eten beljjden.
I
De „Cornet", die, zoals bekend, zijn
loopbaan in 1953 begon en spoedig een
treurige vermaardheid kreeg door de
reeks catastrofen van door onbekende
oorzaak neerstortende exemplaren, won
voor Engeland de wedstrijd met Pan Ame
rican. Deze maatschappij wilde op 17
plaatsen is er een verschil van vijf kilo
meter tussen zomer en winter. De maan
moet bij deze uitdijing een rol spelen.
Ze trekt hier en daar onze atmosfeer on
geveer zes kilometer per honderd kilo
meter naar zich toe. Deze heeft derhalve
óók zijn getijden.
Een juiste kennis van de samenstelling
van de ijle atmosfeer op grote hoogte is,
naar voor de hand ligt. onontbeerlijk voor
j. uauj, vyjvjx ut nail
oktober een geregelde dienst met straal- on(jerhouden van een geregelde dienst
vliegtuigen openen tussen New York en
eerste verkenningsreizen van het mens
dom het geval was. In 1786 besteeg een
Dr. Paccard (niet te verwarren met on
ze huidige Prof. Piccard) samen met de
gids Pierre Balmat de Montblanc, aldus
in de hogere luchtlagen doordringend, tot
slechts enkele duizenden meters hoog
te, die feitelijk niets betekenden tegen
over de hoogten, welke nu door son
deringsballon,s (43.000 meter) raketten en
kunstmatige manen (400 kilometer) be
reikt worden. Maar sindsdien is men ge
stadig voortgegaan. In 1804 werd een der
eerste meteorologische stations in gebruik
genomen, waar men de hogere luchtlagen
ging bestuderen. Het mensdom was in
de z-g. troposfeer aangeland. Deze strekt
zich aan de twee polen tot een hoogte
van 8000 meter uit, aan de evenaar tot
een hoogte van 15.000 meter.
Het is in deze onderste laag van de at
mosfeer, dat de grote veranderingen in
de luchtdruk ontstaan, waardoor onwe-
ders veroorzaakt worden. Hier vindt ook
de vorming der wolken plaats, worden te
vens de grote temperatuursverschillen
gekweekt, van felle koude tot hitte. De
ze troposfeer is het geliefkoosde domein
van de meteoroloog. Ze bestaat uit een
lagere zone (tot 4.000 nieter) de z.g. bio
sfeer, waarin zjch nog dierlijk leven be
vindt (vogels) en is een en al beweging.
In deze zone ontstaan de orkanen, voor
al de grote, zoals die, welke nog zopas
een deel van Japan geteisterd heeft.
Londen. Het lukte de „Cornet" ongeveer
veertien dagen eerder, de Engelse dienst
in te luiden. Een K.L.M.-vIiegtuig, dat
gelijktijdig met de zegevierende „Co-
met" op het vliegveld landde, liet het
voorgaan, met een beleefd en respect
vol „na u". Laten we hopen, dat in dit
dat er een zwak schijnsel heerst, met
een sterkte van het licht, die drie pro
cent is van dat aan de oppervlakte van de
aarde.
Op vijftig kilometer hoogte hangt een
laag ozon, welke de gevaarlijke kosmi
sche, radioactieve uitstraling van de zon
en andere hemellichamen opvangt, ter
wijl op 100 kilometer hoogte een lucht
laag hangt; die de radiogolven weerkaatst.
Tussen deze twey lagen hangt het stof,
dat de vulkanen bij hun uitbarstingen de
atmosfeer inslingeren. De atmosfeer bo
ven de 100 kilometer, dit volledigheidshal
ve, wordt de ionosfeer genoemd, waar
van we reeds gewaagden. Boven de 200
kilometer vangen de z.g. aurores borea-
les aan, die tot 900 kilometer hoogte rei
ken.
De ozonlaag is gecondenseerde zuurstof,
waarop de ultraviolette stralen van de zon
hebben ingewerkt. De kwantiteit varieert
naar gelang de elektrische energie,
door de zon via de zonnevlakken uitgezon
den. Ze maakt het mogelijk, dat er op
aarde leven bestaat. Zoals gezegd, houdt
ze de levensgevaarlijk' kosmische, ra-
Deze drie kunstmanen moesten die
nen om de ivereldruimte te verken
nen. De er mede gedane waarnemin
gen zonden ook betrekking hebben
gehad op de uiterste lagen van onze
atmosfeer, die ergens in de wereld
ruimte overgaat. Maar.... ze bereik-
van „supers", want men dient na te
kunnen gaan, in welke mate ze bepaalde
stoffen bevat, die eventueel schadelijk op
het metaal der vliegtuigen kunnen inwer
ken. Na de rampen met de eerste „Co-,
mets" heeft men lange tijd gezocht naar In de troposfeer is, de samenstelling
de oorzaak. Deze bleek tenslotte de uit- jvan de lucht het meest stabiel, dus aan
werking te zijn. welke na een bepaald I de minste veranderingen onderhevig. De
aantal vliesuren zekere bestanddelen van zone er boven lijkt minder in beweging
de lucht uitoefenden op het metaal van te zijn, zulks intussen voornamelijk, om-
„na u" een voorzegging ligt opgesloten,
n.l. dat t.z.t. ook onze K.L.M. met der
gelijke supers kan gaan vlieseri.. de cabine. Er ontstond een slijtage door, dat de luchtverplaatsing er van een ande-
Laten we evenwel, terugkeren naar het mtm njot voorzien hu, Nu',,, ex-1 re aard is. Hier ontstaan de witte wol-
vraagstuk van de var -°or o-ege mg perts de nodige maatregelen hadden geno-j ken en het kan er vrij koud zijn. Het
„soevereimteitsrechten in en over de me konden de „Cornets", die uit de cir
atmosfeer. Een eerste moenrikheid is
hier, dat men niet precies weet, hoe ver
deze zich uitstrekt, Tn ied°r yeyal veel
verder, dan men tot kort te voren aam
nam, zij het dan dat ze ui'.efst iji worutH
Men neemt aan, dat het luchtruim zich thans zulk een succes h'eeft behaald.
minimaal tot 37.500 kilometer boven de Wanneer men even nagaat, waaruit del den. In de hoogste zone van de tropo
oppervlakte van de zee uitstrekt, lens.ot- atmosfeer bestaat, dan geeft men zich ersfeer daalt de temperatuur gestadig. Op
te overigens uiterst ijl. Maar, naar het rekenschap van, welke verwikkelingen vijfduizend meter is het 34 graden no-
schijnt, zet de atmosfeer in de zomer zjch kunnen voordoen, we noemen de der nul. od 10.000 meter 55 graden on-
uit. Dan kan ze zich aanzienlijk hoger stikstof (78 pet), zuurstof (21 pet), diverse der nul. Dan blijft de temperatuur tot
percentages koolstof, aangevuld met hoe- ongeveer 30.000 meter hoogte vrijwel ge-
veelheden waterstof, helium, neon, etc.
De atmosfeer, in dit geval kunnen we be
ter zeggen de lucht, is zo licht, dat een
liter er van niet meer weegt, dan 1.3
gram. Indien heel de atmosfeer samenge
perst werd en daarvoor vloeibaar ge-
dierlijke leven komt er slechts spora-
culatie waren genomen, weer in gebruik j disch voor. Alleen de condors, de grote
worden gesteld en was men in staat, i Amerikaanse adelaars, die op de toppen
1 het principe van de bouw te vervolma-1 der meer dan zesduizend meter hoge
ken en uiteindelijk tot de huidige super'Andes huizen, wagen zich in deze zone-
Cornets te komen, waarmede de BOAC Boven de achtduizend meter komt geen
1 vogel en ook insekten kunnen er niet aar-
dioactieve stralen tegen. Het is deze ozon
laag, die in de troposfeer enorme kou
de veroorzaakt, doordat ze de warme stra
len van de zon filtreert.
Er komt bijna geen eind aan de sferen
van de atmosfeer, zou men zo zeggen.
Wel, daarvan is iets waar en het lijkt
niet onmogelijk, dat bij een verdere ex
ploratie van de wereldruimte nog meer
sferen zullen worden ontdekt dan de
exosfeer, die hoog boven alles hangt en
een enorme oppervlakte moet beslaan.
Hier komen zo weinig moleculen van
gassen voor, dat ze niet eens tegen elkan
der kunnen botsen en daardoor geen ener
gie of wel warmte opwekken.
s-.j
boven de aarde uitstrekken.
Men spreekt van het uitdijend heelal
Klaarblijkelijk kan men ook van een uit
dijende atmosfeer spreken. Op bepaalde
Dit is de controlekamer van de
enorme telescoop van Manchester,
die ongeveer zeventig meter lang is.
Met deze telescoop zijn'de Explorers
en Spoetniks opgespoord en in hun
loop gevolgd. Ook de uiterste lagen
van onze atmosfeer kunnen er mee
geobserveerd worden. Zo'n wereld
ruimte-telescoop verschilt wel heel
erg van de -telescoopzoals wij ons
die vaak nog voorstellen....
lijk. Merkwaardig genoeg is de daling
van de temperatuur boven de tropen gro
ter dan boven de poolgebieden.
De stratosfeer strekt zich van 15.000
meter tot 80.000 meter hoog uit. Tot voor
kort was ze voor de mens verboden ge
maakt. zou over de aarde slechts een bied. Hij kon er zich niet wagen, omdat
laag van tien meter dikte liggen. Hoe hem de nodige beschermende middelen
hoger en dus hoe ijler de atmosfeer is, ontbraken. De luchtdruk wordt hier mini
maal, daalt tot 0.001 gram per vierkante
centimeter. Heel lang meende men, dat
het op deze hoogte volkomen duister was.
Maar de apparaten, welke met de raket
ten omhoog gingen, hdbben uitgewezen,
des te geringer van gewicht ze wordt.
In grote lijnen weet men, hoe de sa
menstelling is van de troposfeer, de stra
tosfeer en de ionosfeer, zoals de drie voor
naamste lagen van onze atmosfeer wor
den genoemd. Al bijna twee eeuwen gele
den werd een begin gemaakt met het
verkennen van de gasachtige mantel,
waarin onze aarde zich op haar weg door
het heelal, róndom de zon,'voortbeweegt.
Het geschiedde aanvankelijk zonder een
uitgestippeld doel. zoals zulks met. alle
Dit zijn twee
ruimtevaarders
ill pakken, ont
worpen voor de.
wereldruimte.
Dergelijke be
schermende
pakken zijn in
tussen ook no
dig voor de
toch-t door de
uiterst bijzon
der ijle lagen
van onze at
mosfeer.
Men heeft inmiddels met vrij grote ze
kerheid kunnen vaststellen, dat op 150 ki
lometer hoogte zich nog weliswaar een
zeer ijle lucht bevindt, maar dat die toch
ten hun doel niet en ontploften voor- j voldoende is, om de z.g. dwaalsterren,
tiirt;,, 7 r-i - j i te doen ontbranden, wanneer ze er in te-
tijdig, vermoedelijk in de exosfeeg. I recht komen. Er raoeten tevens nog win
den waaien, die een snelheid bezitten van
150 kilometer per uur, en er zijn zelfs ge
leerden, wier waarnemingen hen er toe
hebben gebracht te betogen, dat er op die
hoogte winden heersen ter sterkte van
390, ja 1000 kilometer per uur. Deze win
den zouden enigszins overeenkomen met
de z.g lichtwinden. waarvan men thans
een uitvoerige studie maakt, aangezien
men deze voor reizen door de wereld
ruimte wil benutten, zoals we in een vo
rig artikel al eens aangestipt hebben.
Zoals we opmerkten, houdt de ijle
lucht tussen ionosfeer en exosfeer de
dwaalsterren tegen, doordat ze die als
het ware, tengevolge van de geweldige
wrijving en de aanwezigheid van ver
schillende gassen, in brand steekt.
Hoewel er veel hemelmateriaal, hetwelk
voor ons nadelig zou zijn, onschadelijk
wordt gemaakt, is overigens de kans,
dat ze een te grote meteoor zouden door
laten, niet zo groot. Theoretisch zou
slechts elke 50.000 jaar een meteoor van
meer dan 250 ton op de aarde kunnen
neerstorten, daarbij een oppervlakte teis
terend van onze aarde, ongeveer zo groot,
als Duitsland. Dit is in de geschiedenis
van de aarde herhaaldelijk gebeurd. Een
meteoor van 50.000 ton zou een catastro
fe teweeg kunnen brengen. Maar alweer
theoretisch bestaat de kans, zoiets op ons
hoofd, pardon, op onze aarde te krij
gen, slechts eens in de 30 miljoen jaar,.
De atmosfeer, ofwel de mantel, welke
onze aarde zich heeft omgehangen en
die nog slechts nauwelijks verkend is,
blijkt het beste afweermiddel, dat het
mensdom tegen de dodende krachten van
het heelal bezit- Ze doet deze krachten
zelfs ten goede werken. Heden ten dage
gaat het, zo niet om het bezit van de at
mosfeer, dan toch om de exploratie er
van, en om het vrije verkeer in de on
derste lagen. Tegelijkertijd is men met
alle middelen bezig, om uit te zoeken, in
hoeverre de atmosfeer nog obstakels voor
de ruimtevaart oplevert. Men zal haar
heel goed dienen te kennen, wil men de
ruimtevaarders reeds bijna direct na de
start een zekere veiligheid waarborgen.
De „Cornets" hebben bewezen, dat klei
ne oorzaken reeds op enkele duizenden
meters hoogte grote gevolgen kunnen heb
ben. Maar tevens, dat de mens in staat
is, de grootste moeilijkheden te overwin
nen en in staat is met zijn vernuft een
mysterie te onthullen, dat aanvankelijk
ondoorgrondelijk leek.
CAPE CANAVERAL
Cape Canaveral is uiterst geschikt als
basis voor het afschieten van raketten,
vanwege zijn ligging en het klimaat.
Maar het laatste is een ware kwelling
voor de mensen die er werken. Het is
er meestal witheet, de natte broeierige
atmosfeer maakt slaperig en wekt ver
moeidheid op en de zilte zeelucht doet
alles klam worden. Het is waarlijk geen
pretje, op Cape Canaveral te werken. De
genen, die er in het zweet huns aanschijns
zwoegen, doen het trouwens niet voor
hun plezier, zulks te minder, omdat Cape
Canaveral ver van de meest geliefkoos
de badplaatsen van Florida afligt. Maar
hun werk is ongetwijfeld hoogst interes
sant.
Wanneer men dé rakettenbasis van de
Amerikaanse landmacht van uit de verte
beschouwt er ligt een gordel rond.
die aanduidt, dat men zich op verboden
terrein bevindt, zodat men de basis
dus niet kan naderen kan men zich
nauwelijks voorstellen, dat daar tiental
len raketten startklaar staan en de Ame
rikanen al ,op Cape Canaveral in staat
zijn, honderden raketten tegelijk de lucht
in te slingeren. Ze hebben het reeds zo^
ver gebracht, dat ze deze geleide pro
jectielen op duizenden kilometers afstand
terecht kunnen laten komen, met een
„vergissing" ofwel afwijking van slechts
honderd meter. Dermate nauwkeurig kas
er „gemikt" worden. Op Cape Canaveral
kunnen vijftig raketten tegelijk worden
afgeschoten.
Om dit mogelijk te maken, is onder
de grond een grote, technische stad ge
bouwd. voor een bedrag van honderden
miljoenen dollars. Verbonden door tun
nels, zijn er tientallen zgn. blokhutten
ofwel controlekamers, waar in laboratoria
geëxperimenteerd wordt en de verkregen
gegevens vergeleken worden en allerlei
tests worden gemaakt. Elke afgeschoten
raket wordt direct van een blokhut uit
gecontroleerd en van seconde tot seconde
gadegeslagen, terwijl tegelijkertijd in de
hoofdcentrale een geregeld toezicht wordt
gehouden. Ergens zit in zo'n blokhut een
expert, die tot taak heeft, alle raketten,
die van hun baan afwijken, in de meest
letterlijke zin van hef. woord in de lucht
te doen springen. Hij beschikt over tal
van apparaten en instrumenten, die dan
een zich in de raket bevindende spring
lading tot ontploffing brengen. Bij voor
keur geschiedt dit boven de zee, zodat
het in stukken neervallende projectiel
geen schade kan aanrichten. Met radar
schermen worden alle bewegingen van een
zich in het luchtruim of de wereldruimte
bevindende raket of kunstmaan gecontro
leerd. Hierbij hebben tientallen experts
hun taak ieder een eigen, waarvoor hij
speciaal is opgeleid.
Er bevinden zich op Cape Canaveral
niet alleen honderden raketten, maar te
vens tientallen afschietplaatsen. De juiste
gegevens worden niet bekend gemaakt,
ofschoon de Amerikanen lang niet zo ge
heimzinnig doen als de Sovjet-Russen.
Op een raketbasis moet men steeds
rekening houden met brand. De raketten
spuwen bij het afschieten vuur en vlam
en ondanks alle veiligheidsmaatregelen
ontstaan er telkens weer brandjes, die
zich snel tot grote branden zouden kun
nen uitbreiden. Hiertoe houden in asbest-
pakken geklede brandweerlieden steeds
de wacht, om indien nodig onmiddellijk
en met kennis van zaken op te treden.
Elk brandje, waar ook op de uitgestrek
te raketbasis, waar men acht uren kan
lopen, voordat men alles alleen opper
vlakkig gezien heeft, kan er enorme scha
de veroorzaken. Al toont een luchtfoto
slechts een vlak stuk land, er verheffen
zich kostbare en vrij hoge apparaten.
De radar is zo hoog als een torenflat
van tien verdiepingen. Het radar-oog
van Cape Canaveral is zo scherp, dat het
een flinke bal op honderd kilometer af
stand waarneemt en op het scherm werpt.
Dergelijke radar-ogen zijn ook buiten de
rakettenbasis gebouwd. Ze overzien een
groot gedeelte van de Atlantische Oce
aan aan weerszijden van Florida.
Het spreekt vanzelf, dat er uitgebreide
voorzorgsmaatregelen genomen zijn, om
de rakettenbasis tegen vijandelijke over
vallen te beveiligen. Vandaar al die radar
ogen en vandaar ook talrijke andere in
stallaties, die het naderen van Cape Ca
naveral voor „onbevoegden" tot een ha
chelijke onderneming maken. De mili
tairen en burgers, die op Cape Canaveral
werken, ontvangen bij hun soldij en sa
laris een „fronttoelage", aangezien het
werk er niet alleen vermoeiend is, maar
ook menjgmaal gevaarlijk.
Er wordt op Cape Canaveral niet alleen
voor de toekomstige ruimtevaart geëxpe
rimenteerd, doch ook gewerkt aan het on
derzoek van onze atmosfeer, waarvan de
kennis, zoals elders op deze pagina wordt
opgemerkt, voor de wereldruimte onont
beerlijk is.
K. H.
