Dagblad voor Schiedam en omstreken Dr. Drees en de overige socialisten met Hofstra uit collega de regering Breuk Het fabeltje van de bevoordeling der meest draagkrachtigen Half zes PvdA-ministers vragen de Koningin ontslag Alle anderen stellen hun portefeuille beschikbaar Een boodschap van hef hart Licht en donker «iPi J8lf t I v w 1 in de m iddag sa Dr. DREES OP HUIS TEN BOSCH Geen beslissingen op dit moment Paus geen gevangene van Vaticaan meer VRIJDAG 12 DECEMBER 1958 Burger zeite verkeerssein voor de regering op rood i Prof. Oud spreekt voor radio over de crisis 's-GRAVENHAGE, 11 december 1958. Tegen zes uur vanavond is het kabinet uiteen gevallen. Odat ogenblik werd de uitslag van de stemming bekend over de motiè-Romme en even later ook die over het amendement van de Vaste Commissie voor Financiën om de enige belastingen niet voor twee jaar te doen gelden maar voor één jaar. Minister Hofstra had dit amendement onaan vaardbaar verklaard en gezegd, dat hij bij aanneming de verantwoordelijkheid niet lan ger zou kunnen dragen en dat hij daaruit de consequenties zou trekken. Dr. Drees verklaarde daarop, dat het aftreden van minister Hofstra tevens het aftreden zou betekenen van de andere vier socialistische ministers met aan het hoofd dus de minister president. Het amendement werd evenals de motie aan vaard met 88 tegen 55 stemmen. Tegen stem den de PvdA en de communisten. De overige partijen stemden voor. De aanvaarding van de motie alleen behoefde geen consequenties te hebben omdat de regering een motie naast zich kan neerleggen. Maar met het amendement stond het anders. Het amendement was onaan vaardbaar verklaard. De vraag wat er nu te gebeuren staat hangt in de eerste plaats af van de houding van de niet-socialistische ministers. Vanavond nog zou er kabinetsraad worden gehouden en daar zou de houding worden bepaald, die het kabi net zal aannemen. De socialistische ministers zullen natuurlijk hun ontslag aanbieden. De andere ministers zullen waarschijnlijk hun zetels ter beschik king stellen, het aan H. M. de Koningin over latend, of zij hun zal verzoeken hun zetels te blijven beseften. Dit ligt enigszins voor de hand na de verklaring van dr. Drees, dat de niet-socialistische ministers het met een onaan vaardbaarverklaring niet eens waren. Wel doet het ietwat vreemd aan, dat een man als dr. Drees, die een nogal onafhankelijke positie pleegt in te nemen, nu met zijn collega's het standpunt heeft gedeeld om ook maar heen te gaan als Hofstra de regering verlaat. Vuur aan de schenen Opvolger aangeboden Onder het juk «tggs 2®É I het weer V00R MORGEN VEEL WIND nieuwe amsche courant PvdA FORCEERT KABINETSCRISIS IS DAT NU NODIG?, vroeg gisteren middag de christelijk-historische fractieleider, de heer Tilanus, toen de breuk tussen socialisten en alle anderen in de Tweede Kamer niet j verlenging van de tijdelijke verhoging van meer te vermijden leek. Inderdaad, men kan niet anders dan in opperste verba zing hebben waargenomen, hoe deze week door de socialisten een crisis werd geforceerd. Sinds hun nederlaag bij de jongste gemeenteraads- en Sta tenverkiezingen hebben zij hun gevoel van onbehagen niet verborgen kunnen houden. Maar het leek onwaarschijn lijk, dat zij hun heil zouden zoeken in een farce, als gisteren werd opgevoerd. Noch in het oog van de Kamer, noch in het oog van het niet-socialistische deel van het kabinet en vermoedelijk zelfs niet voor de minister-president, Was het geschil rond de verlenging van de belastingverhogingen als zodanig een crisis waard. De motie-Romme bood Hofstra bovendien alle zakelijke garanties, die hij verlangen mocht. Na drukkelijk werd het vertrouwen in deze bewindsman uitgesproken, De breuk werd duidelijk door de niet- socialistische partijen niet gewild Alles evenwel tevergeefs. In deze omstandigheden was het on aanvaardbaar te wijken voor de onre delijke pressie van de P.v.d.A., of voor de demagogie van de heer Burger, die misschien een onderontwikkeld pu bliek vermag te suggereren, dat nier Vooral de belangen van ,,de kleine man" gediend werden, maar die Op de vraag in hoeverre door het amende ment van de Kamercommissie voor Financiën of de motie-Romme die be langen in feite werden getroffen, het antwoord schuldig zal moeten blijven. DE ONWAARACHTIGHEID van deze vertoning is reeds weinig verheffend, maar wat nog meer verontrust is de hardnekkige poging van de P.v.d.A. om Kamer èn regerfhg eenzijdig haar eisen op te leggen en haar opvattingen inzake de verhouding J-ussen kabinet en fracties en inzake de bewegingsvrijheid van „haar" minis ters op te dringen. De „Fakkeldragersdag" was op dit Punt reeds een teken aan de wand. Daarop werden, zoals men zich herin heren zal, naast de „zeven punten" ook hog „overwegende bezwaren" aange voerd tegen de uitzending van vrijwil ligers naar Nieuw-Guinea en werd, in bet voetspoor van de heer Bomrner, een hieuwe huurverhoging in deze parle mentaire periode onaanvaardbaar ver klaard. Twee onderwerpen, waarover het kabinet en dus ook de socialis tische ministers een tegengesteld standpunt hadden ingenomer). Wat was uat anders dan de socialistische minis ters onder.pressie zetten? in september heeft de regering haar aan vrage gericht tot de S.E.R. om advies over de verlaging der subsidies en de verho ging der huren. In dat schema had de mi nister dan óók geen stuur en geen rich- lijn voor de uitgaven van '59. Waarom heeft de minister wel een stuur en richt lijn nodig als het gaat om de middelen en niet als het gaat om de uitgaven? Prof. Romme zette dan uiteen, dat hij met tijdig bedoelde: uiteindelijk vóór het zomerreces. Men kan dan voor 1960 van gedachten wisselen en tot beslissingen ko men. Dan is intussen het juiste kader ge schapen om beslissingen te nemen over 1960. Op dat punt stak prof. Romme de mi nister na zijn onaanvaardbaarverklaring, die heel scherp had geklonken, de red dingsplank toe. Waarom zouden we, zo zeide hij, niet in staat zijn een tijdschema te maken om vóór het zomerreces over de hele materie der belastingen tot een be slissing te komen. Valse verkiezingsleus Het was ook al direct een antwoord aan de heer Burger, die een prachtige verkiezingsrede ha<j gehouden deze werd bovendien nog door de radio uit gezonden en na het debat van vanmiddag vraagt men zich af of dit wel juist is en daarbij had getamboureerd op het on waarachtige thema, dat er door de recht se partijen alleen maar iets wordt ge daan aan de belastingverlichting voor de meest draagkrachtigen en niets voor de minst draagkrachtigen. Daarmee zal de heer Burger waarschijnlijk nu wel de verkiezingen ingaan, die op deze crisis uiteindelijk wel zullen volgen. En zo zal De houding van de P. v.d. A- en van de socialistische ministers moet een voudig onbegrijpelijk worden genoemd, als men de zakelijke argumenten be ziet waaróm het hier gaat. Het ging eenvoudig om een verlen ging van een aantal tijdelijke belasting verhogingen, waartoe men twee jaar geleden voor de tijd van twee jaar heeft besloten in verband met de bestedings beperking. NU HET haar, door de ongunstiger geworden verhoudingen in het p kiezerskorps, zo uitkomt, wil de ■v.d.A. niet slechts aan de andere par elen de vrijheid ontnemen, die deze U°h en ook de P.v.d.A. zelf, naar de eer Oud ter snede in de herinnering geeft teruggeroepen tegenover het U-abinet steeds hebben voorbehouden, A*aar zij wenst bovendien boven het Scrosanct verklaarde regeringspro- Kam (behalve dan wellicht inzake JUeuw-Guinea?) een al evenzeer sa- rosanct bouwwerk van eigen eisen te teilen, waaraan iedereen zich maar j*eeft te conformeren. En tenslotte ,°rnt zij dan nog met een volslagen ""hmobilisme" als zij gisteren ten toon ?®spreid heeft, waarbij het toch wel 'Jzonder moeilijk wordt om aan te ne- j^en, dat hier het landsbelang gepreva- t?erd heeft boven de singuliere calcuia- 'es van wat de P.v.d.A. in haar eigen '®ctorale belang nog meent te kunnen givaarden. Als dat de opvattingen ^'Jn, welke de P.v.d.A. heden ten dage ^eoft over constructieve samenwerking, ^,Sn is het maar beter eens te peilen at de kiezers daarvan denken. fj"ET HEEFT bijzonder weinig zin AX tegenover deze handelwijze toch maar weer het verlangen naar een ^'JWe verzoeningspoging te stellen. hebben de val van dit kabinet niet K^'enst. Het standpunt van de heer wees, kortelings in de Eerste Kamer a^dedigd, dat de verhoudingen een kt ere samenstelling van de regering j te rrnate bemoeilijken, bevatte een gro- i V-óiate van juistheid, welke wij niet' (j ósen te bestrijden. Maar als deze a] 'óate positie eenzijdig wordt opgevat Oy een vrijbrief voor onredelijke zelf- a;ierschatting, dan houdt eenvoudig i De regering wilde deze nu opnieuw met twee jaar verlengen. De vaste Commissie voor Financiën uit de Ka mer, uitgezonderd de socialistische le den daarvan, vond dat niet nodig. Zij wilde de regering nu één jaar toestaan om dan vóór het zomerreces van de minister te vernemen, of hij deze hoge re inkomsten óók voor 1960 nodig zou hebben. Het ging er dus niet om, dat de minister zijn twee jaar niet zou kun nen krijgen. Het ging zelfs niet om de vraag: één jaar of twee jaar- Het ging alleen om de vraag: direct en ineens voor twee jaar of tweemaal voor één jaar. Het enige was, dat de minister na één jaar of negen maanden opnieuw bij de Kamer zou moeten aankloppen. En op dit punt werd nu een kabinets crisis door de P. v.d. A. geforceerd. Eenvoudig onbegrijpelijk! de regering, zij heeft onder druk gestaan van de P. v.d. A." De De regering kon immers krijgen, wat zij hebben wilde. Zéker voor 1959 en dat was voldoende om vooruit te kunnen. Zij had het even- tueel ook voor 1960 kunnen krijgen, in dien zij bereid was vóór het zomerreces daarover met de Kamer opnieuw te praten en de noodzaak ervan kon aantonen. Mi nister Hofstra wees dit af. Hij herhaalde, dat hü dinsdag op zakelijke gronden had betoogd, dat hij die t.wee jaar nodig had om een verantwoord financieel beleid te kunnen voeren. Het zou hopeloze moei lijkheden geven bij de vaststelling van de begroting voor 1960, indien men geen redelijke vaste basis zou hebben en maar lukraak zou moeten financieren. Daartoe was hij niet bereid. Bij zulk een politiek was een verantwoord beleid niet moge lijk. Hij waardeerde de motie-Romme, die getracht had uit de impasse te komen, door over het jaar 1960 opnieuw te gaan praten, maar dat bood volgens de minis ter geen soelaas. Prof. Romme had in die motie gezegd, dat de minister dat tijdig zou moeten doen. Maar dat was hem te vaag. Wat is tijdig? April b.v.? Dan weten we, zei mi nister Hofstra niet méér dan nu en het ad vies van de S.E.R. zal er dan nog niet zijn. Men krijgt dan een begrotingsvoorberei ding voor 1960 zonder stuur zonder richt lijn. Hij verwachtte hiervan bitter weinig en het gaf volgens hem geen zekerheid. „Vechten" otn het geld Daarna kwam hij te spreken over de uitlating van de heer Lucas (K.V.P.) bij de algemene beschouwingen over deze wetsontwerpen. Deze uitlating was hem dinsdagavond ontgaan, maar hij had die deze morgen gelezen in de Handelingen van de Kamer. De heer Lucas had daar gezegd, dat hij wel veel mooie woorden hoorde van de regering, maar geen mooie daden. En voorts, dat de overheid maar voor ieder bedrag, dat zij wenst moet vechten. Moest de minister nu op deze uitlating, zoals er steeds in de Kamer worden gebezigd, zijn onaanvaardbaar ba seren? Hij concludeerde eruit, dat er dan van overleg tussen regering en de Kamer geen sprake meer is, maar dat het dan alleen maar een harde vechtpartij wordt. Dan kwam ook de basis van vertrou wen voor de regeringsverantwoordelijk heid te ontbreken en hij vond het wel erg als de Kamer zich op een dergelijk nega tief standpunt ging instellen. Dan kwam men voor interne tegenstellingen te staan, waarin het land niet meer bestuurbaar kon worden geacht. En zo kwam hij tot zijn uitspraak van het onaanvaardbaar, waarbij hij zei zich bewust te zijn van de verantwoordelijk heid voor hetgeen hij zeide. Hij zou de consequentie daarvan aanvaarden. Verrassend zon- en wolkenspel bo ven het nieuwe industrie-gebied op Rozenburg en de Waterweg. liet ook wel bedoeld zRn. Er werd echter aan niemand ook maar één cent belas ting geschonken, integendeel, een tijde lijke belastingverhoging werd bij haar afloop verlengd, zodat dus die „meest draagkrachtigen" niet minder, maar meer te betalen krijgen. Indien de heer Burger boos is, dat er niets voor de minst draagkrachtigen wordt gedaan, dan zou hjj dat de socialistische minister van Financiën moeten verwijten. Wat wordt er voor de minst draag krachtigen gedaan? had de beer Burger gevraagd. Dat wil ik nu juist met mijn voorstel, zei prof. Romme. Na één jaar wil ik hei geheel van belastingvoorzie ningen beoordelen en dan kunnen wij voor 1960 verder zien wat er nodig is of wat kan worden gedaan. Dan kunnen wij de hele materie overzien. De minister, zo betoogde mr. Romme. krijgt volledig zijn zin voor 1959 en een toezegging voor I960. Moet men daarop nu een kabinetscrisis forceren? Doet de minister dat. dan Iaat hij aan anderen over de boei voor 1959 maar in orde te maken. Hij kon dat weinig fraai noe men. Minister Hofstra was hiertoe echter niet te bewegen. HU zag er geen heil meer in. Dat kon ook moeilijk, nadat hij zich met zijn onaanvaardbaar zozeer had vastgelegd. Maar hij had ook nog een antwoord op het argument van prof. Romme, dat hij. het tijdschema niet accepterend, ook geen verantwoorde begroting voor 1959 had kunnen indienen. De regering, zo redeneerde minister Hofstra. moet het tijdschema in de hand kunnen houden. Juist de gang van zaken hü de begroting voor 1959 heeft mü, zei de hij. de overtuiging geschonken, dat wij het voor 1960 niet zo moeten doen. Wij zouden zo zeggen: 'n overtuiging, die vrij laat gekomen is en alleen wordt aan gevoerd pour ie besoin de la cause. Hij vond in ieder geval, dat de regering heeft te bepalen, wat zü voor 1960 nodig heeft. Hieraan ziet men ai, dat er danig langs (Van onze parlementaire redacteur) In de Tweede Kamer circuleerde gistermiddag een telegram, dat de Wageningse studenten aan de Ka mer hadden gezonden. Ze hadden het geadresseerd aan prof. Oud, de fractievoorzitter van de V.V.D. en de inhoud luidde: „Als minister Hofstra aftreedt, kunnen wij u als opvolger onze penningmeester aanbevelen." elkaar heen werd gepraat. Men wilde elkaar overtuigen, maar men wilde niet worden overtuigd. Het was duidelijk, dat de socialistische ministers waren gezwicht voor de druk van de P.v.d.A. Op de achtergrond van dit alles staan de recente verkiezingsne derlagen van de P.v.d.A. Zij wil nu even tueel nieuwe verkiezingen in met de leu ze. dat zij wil vechten voor belasting vermindering voor de minst gesitueer den. Anders moet zij wachten tot 1960 Tot het misschien nog slechter is gewor den en er nog meer leden uit het N.V.V gelopen zijn. De heer Burger heeft zelf in deze ver gadering openlijk Verklaard, dat de P.v.d A.-ministers in het kabinet zitten op de basis van hun partij. Ontvalt deze, dan zouden zij daaruit de consequentie moe ten trekken van heengaan. Dat is het wat de socialistische mi nisters hebben gedaan, toen minister Hofstra onder de druk van zijn par tij het onaanvaardbaar uitsprak in een kwestie, die een regeringscrisis niet rechtvaardigde. Het is nu gebeurd. De socialistische ministers zijn uitgetreden. Waren de niet-socialistische partijen akkoord ge gaan met die twee jaar, dan zouden zij onder het juk van de P.v.d.A. zijn doorgegaan. Dat kon niet en dat mocht niet. De kabinetscrisis is er en men weet op dit ogenblik nog in de verste verte niet hoe deze zal wojrden opgelost. F. S. Men heeft op dit punt minister Hofstra het vuur wel na aan de schenen gelegd, maar het was duidelijk, dat het hier de P. v.d. A. was, die de lakens uitdeelde. Prof. Oud heeft daar aan het ein^ van de debatten ook, wat hem betreft, geen twij- I nou nog alleen fel over laten bestaan. „Hier is geen spra- m I ke'\ zei hij, „van een vrije beslissing van I Moskovieten mee. Mini ster president Drees tot zijn partijgenoot de minister van finan ciën Hofstra: „Zeg, zouden we nu maar niet verdwijnenWe hebben de twee fracties Prof. Romme viel toen de heer Hofstra aan op de argumentatie, dat met een be leid op korte termijn geen beleid te voe ren zou zijn. Hoe heeft de minister, zo zeide hij, het dan klaar gespeeld met de begroting van 1959? Nu, vanmiddag, wordt er pas een beslis sing genomen over deze begroting. De mi nister heeft vooraf geen enkele poging on dernomen om van het parlement vooral zekerheid hierover te verkrijgen. Heeft hij dan dit jaar geen financiële poli tiek gevoerd en geen verantwoorde be groting voor 1959 ingediend? Vervolgens vroeg prof. Romme of dat tijdschema om te praten over de belasting verhogingen voor 1960 alleen gold voor de inkomsten en niet voor de uitgaven. Pas j^anvankeiyk zwaar bewolkt met ®6en, later wisselend bewolkt mat t'^atselyk enkele buien. Krachtige stormachtige wind en langs de 1st tijdelijk storm tussen zuid en Stijging van temperatuur. •Sa U,aR 13 december; zon op 8.39. onder Ur; maan op 10.31, onder 20.05 uur. Hare Majesteit de Koningin heeft hedenmorgen op het Huis Ten Bosch de minister-president ontvangen. Dr. Drees beeft aan de Koningin een I brief met ontslagaanvrage van de minister van Financiën overhandigd, benevens een brief waarin, in aan sluiting daarop, hijzelf en de ministers van Justitie, van Sociale Zaken en Volksgezondheid en van Landbouw, Visserij en Voedselvoor ziening en de staatssecretarissen drs. E H. van der Beugel, mr. dr. A. A. van Rhijn en M. van Veen aan de Koningin eveneens hun ontslag ver zoeken en inhoudende de mede deling, dat de overige ministers en staatssecretarissen in verband met deze ontslagaanvragen hun porte feuille ter beschikking van Hare Majesteit stellen. De Koningin beeft de verzoeken in beraad genomen en dc ministers en 'ile staatssecretarissen verzocht al datgene te blijven verrichten, dat zij ill het belang van bet Koninkrijk noodzakelijk achten, aldus beeft bel Kabinet der Koningin medegedeeld. „H.M de Koningin gaat thans de ge bruikelijke adviseurs raadplegen. Het is heel logisch, dat daarbij de gehele situatie zal zijn betrokken- Men kan geen beslissingen verwachten, voor dat H.M. dit overleg heeft gepleegd". Dit zeide vanochtend de minister president bij het verlaten van Huls Fen Bosch, voor de beantwoording van verdere vragen verwijzende naar het officiële communiqué. Dr. Drees herhaalde, dat op dit mo ment nog geen beslissingen kunnen worden genomen. Het onderhoud, dat H.M. de Konin gin met de minister-president had, duurde ruim vijf kwartier. De Konin gin was kort voor tien uur in Huis Ten Bosch aangekomen. Dr. Drees was klokslag tien uur gearriveerd. De Belgische Donimicaner pater Pire heeft gisteren in de aula van de universiteit van Oslo. waar hij woensdag zijn Nobelprijs voor de vrede in ontvangst had genomen, gesproken over naastenliefde als basis voor de vrede. Zijn rede die volgens hem geen rede was doch ..een boodschap van het hart", was gebaseerd op de woorden van Newton: „De mensen bouwen te veel muren en niet ge noeg bruggen". Wat kan men beter doen om de vrede te verwezenlij ken dan het probleem van het menselijk lijden aan te vallen, zo vroee pater Pire? De drie beginselen waarop hij zich bij zijn werk voor vluchtelin gen-dorpen baseert, zijn: het. hei- Pen van alle mensen, zorg om nie mand te vergeten en het scheppen van een heilige unie van helpens. Pater Pire zei: ..Laten we toch leren of weer leren om in elk schepsel een broeder te zien. hoe zeer hij ook van ons verschilt in zijn opvattingen, sociale positie, mentaliteit of geloof Laten we ook leren of opnieuw Ieren de mens naar zijn eigenlijke waarde te schatten, een waarde die oneindig is". De voorzitter van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, prof. P. J. Oud zal vanavond van 19.25 tot 19.35 uur over' de zender Hilversum I (402 meter) over de kabinetscrisis spreken. Paus Joannes, die te kennen heeft ge geven, dat hij beslist, niet de gevangene van het Vaticaan wil zijn, heeft vol gens het AFP dezer dagen incognito een tochtje per auto in de omgeving van Rome gemaakt. Buiten medeweten van zijn naaste medewerkers men wist niet beter of hij zou een wandeling in de tuin van het Vaticaan fan maken heeft hij zich naar Monterotondo, 20 km ten noorden van Rome, laten rijden. Hij heeft daar een korte wandeling gemaakt, door niemand herkend.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1958 | | pagina 1