witte doek
GORDON SCOTT opnieuw als TanM y
De mannetjes van de Decemberfeesten
m
actualiteiten
I
Hebben we hen er echt in
doen geloven?
kunnen
Na vijf jaararbeid: „Dynamation
„Project X" van
Cecil B. De Mille
Spencer Tracy als
burgemeester
Speelse fantasieën
Henriëtte van Eyk
Best-seller's naar filmscenario's
In vredesnaam
Huldigingscomité
Vilmos Huszar
Hans Roest
Fantasie is spel en spel
onmisbaar
Hans
van
Bergen
ZATERDAG 13 DECEMBER 1958
PAGINA 5
®eeZd
uit de film „The Seventh Voyage of Sinhad", waarin voor liet eerst
Dynamationis toegepast.
Twee miljard mensen in veertig jaar
V
A^'sten:
Nieuwe komedie met
Clark Gable
Elk nieuw boek van Henriëtte van Eyk
is voor mij een feest, dat ik zo lang
mogelijk probeer te laten duren door
langzaam en genietend te lezen. Op elke
bladzijde is een vondst verborgen, die
zich vaak alleen door de gediddige laat
ontdekken. En telkens weer verrast de
schrijfster door haar geestige wijze van
vertellen, dooi
de absolute énige
en onnavolgbare
manier om de
meest fantasti
sche dingen te
vertellen alsof
bet allemaal
heus gebeurd is-
Ik zou bijna
zeggen: als men
van de verhalen
van Henriëtte
van Eyk tenvolle
wil genieten,
moet men haar
op haar woord
geloven - anders
gezegd: moet men zich met kinderogen laten binnenleiden in de
wereld van baar verbeelding, waarin wonderlijke mannetjes en
vrouwtjes wonderlijk denken en handelen, veelal gedreven door
het in onze wereld heel gekke, maar in liun eigen wereldje
doodgewone verlangen om goed en eerlijk te zijn en andere
mensen te helpen, eenvoudig omdat het medeschepselen zijn.
HENRIe.TTE VAN EYK
spreken met dieren
SPOOKD1 LICENCE
Ank Reinders naar Wenen
Nieuwjaarswensen en
premières
Memorial Theatre in Moskou
Tentoonstelling Witte de With
tega del Café" (Het Koffiehuis), ter- Vondsten ill Thailand
Richard Kiley en Carmen Secilla in
de film „Flamenco"
De Sint Nicolaas-tijd is voorbij. Sommigen hebben het ivel aardig
gevonden, anderen hebben enorm veel plezier gehad, weer anderen
hebben er niets aan gedaan. Deze laatsten vinden het kinderachtig
gedoe en elkaar op onkosten-jager ij. Zij vergeten het spel-element.
Het spel, dat wij mensen zo brood en brood nodig hebben, om het
juiste evenwicht niet te verliezen. Nu eens niet het toneelspel op de
plankenmaar het toneelspel in huiselijke kring. En ook hier moeten
wij ons evenals op de planken afvragen: hebben wij hen er echt in
kunnen doen geloven? Zo ja, al zijn het maar enkele momenten
geweest, dan is hel spel geslaagd.
WERELDNIEUWS
(Film)techniek staat voor niets
(Van onze filmredacteur)
*j*e techniek staat voor niets. Daarvan
,.e»ben de afgelopen jaren allerlei pret
tige
en minder prettige uitvindsels ons
unviiiuavio uuo
Va We'en *e overtuigen. Toch zijn wc
aak als leek te spoedig geneigd om
et is nog allemaal een diep geheim,
"'«ar Cecil B. De Mille is momen
teel bezig aan Project X".
ei] i?teent de nieuwste produktie van Ce-
Jacj7' QeMille. die een contract heeft met
Itg.G Carries, één van zijn vier medewer-
Qe aan het filmverhaal van „De Tien
ken ?den"- is nog maar heel weinig be
strit Zowel titel als onderwerp worden
t 'kt geheim gehouden en dat heeft er-
PL ge'eid, dat men in Hollywood de
'®nnen aanduidt als „Project X". Het
\v lge wat tot nog toe bekendgemaakt
een0 is' dat het een Produktie wordt van
etï ^?'^de oüure als „De Tien Geboden"
Vie„ ?t zeker op een voorbereiding van
r jaar moet worden gerekend.
de wedloop om de Oscars maakt
i °ot-Brittannië dit. jaar een goede kans.
v0 e Britse sterren worden genoemd
H°f deze hoogste onderscheiding, die
je yw?od jaarlijks heeft te vergeven:
Bef Siumons voor haar spel in ,Home
ïjj ore Dark" en Deborah Kerr en David
ven voor .Separate Tables".
aan te nemen, dat alles volmaakt is,
dat onze scheerapparaten, onze radio's
en grammofoonplaten en onze films een
technisch hoogtepunt hebben bereikt. En
daarom komen er opeens stercofonischc
platen om ons aan te tonen, dat het tot
nog toe eigenlijk maar kinderspel is
geweest en kondigen de filmmensen
Tod A-O. Cinerama. Circarama en nu
weer „Dynamation" aan, achter welke
laatste naam. naar ons wordt verzekerd,
een nieuw systeem schuilgaat waardoor
alle wondcrtaferelen. die we tot dusver in
de bioscoop op het witte doek te aan
schouwen hebben gekregen in de scha
duw zullen worden gesteld.
„Dynamation" is een patent van de Ame
rikaanse filmproducent Charles Schneer,
waaraan hij met zijn technische mede
werkers vijf jaar heeft gewerkt, eer het
zodanig was geperfectioneerd, dat hij het
aan den volke wilde vertonen. Dit gaat
binnenkort voor het eerst gebeuren in de
Megascope-kleurenfilm „The Seventh
Voyage of Sinbad". oftewel „De Zevende
Reis van Sinbad".
Het nieuwe patent heeft betrekking op
een systeem van film-trucage, dat het mo
gelijk maakt om in kleurenfotografie le
vende acteurs en actrices samen te
brengen in één beeld met-bewegende fan
tasiefiguren en volledig de illusie te
scheppen, dat, de scène ineens werd opge
nomen en zich dus moet hebben afge
speeld zoals ze op het. doek is te zien.
Nu is er tenslotte niets nieuws onder
de zon en dus is dit procédé al eens eer
der toegepast en wel door Walt Disney,
die o.a. in zijn fameuze „Fantasia" en la
ter in „Dumbo" en „The Three Cabal-
leros" levende personen met zijn teken
figuren liet optreden
Hoe dit ook zij, in „The Seventh Voy
age of Sinbad", geïnspireerd op de stou
te fantasie der Oosterse verhalen, zal
men bijvoorbeeld Sinbad de Zeeman in
een sabelgevecht gewikkeld zien met een
zeer actief geraamte. Elders ontmoeten
Sinbads mannen een reusachtig één
ogig monster. Ook ziet de toeschouwer
de verleidelijke Kathryn (mevrouw Bing
Crosby) Grant voor zijn ogen ineenkrim
pen tot een vrouwelijk Klein Duimpje.
Al deze sensaties waren tot dusver in
kleurenfotografie nauwelijks mogelijk,
omdat het beeld onscherp werd. In het
Na zijn optreden in „Bn-t not for
megaat Clark Gable de hoofdrol
spelen in de romantische film
komedie Bay of Naples
,,Dynamation"-systeem van Schneer is
deze moeilijkheid echter overwonnen. Het
vereist tijdrovend laboratoriumwerk en
is duur, maar toen de mensen van Colum
bia Pictures, die „Sinbad" wilden produ
ceren. eenmaal de proefopnamen met. Dy
namation hadden gezien, wilden ze de
avonturen van Sinbad niet meer in een
andere techniek verfilmen.
Hoewel op het doek de illusie wordt ge
wekt, dat de combinatie van levende per
sonen en tekenfiguren tegelijk is opgeno
men, worden de opnamen afzonderlijk ge
maakt en later gecombineerd. Eén der
voorwaarden voor een goed resultaat is
een camera, die volkomen trillingvrij is
gemonteerd en die op absoluut constante
snelheid draait. Men gebruikt daarom bij
voorkeur elektrische stroom van batterijen
in plaats van netstroom.
De rollen negatieve film zelf moeten
met bijzondere zorg worden behandeld.
Temperatuurverschillen bijvoorbeeld zijn
uit den boze. Evenmin kan men een al
gebruikte filmrol een nacht in de opname
camera laten zitten. Een bepaalde
scène moet dus achter elkaar worden ver
filmd, Voor „The Seventh Voyage of Sin
bad" is wel eens achttien uur achter el
kaar doorgewerkt.
In samenwerking met Sol Lesser Pro
ductions gaat Paramount een Tarzanfilan
maken onder de titel „Tarzans Greatest
Adventure" met het grootste budget, dat
ooit voor een Tarzanfilm is uitgetrokken.
Met de prodiuktie van de film, waar
voor o.a. opnamen zuiden worden ge
maakt, in Johannesburg, Tokio, Londen,
München, Rome, Parijs en in de binnen
landen van Afrika, is reeds een aanvang
gemaakt.
Gedurende de afgelopen 40 jaar zijn er
31 Tarzan-films gemaakt, waarnaar liefst
twee miljard mensen zijn komen kijken,
Gordon Scott gaat opnieuw de titel
rol spelen in „Tarzans Greatest
Adventure''.
Hollywood draait de zaken om
h^erika is nog altijd het land van de
Saat e mogelijkheden. In Hollywood
belc men niet langer films maken naar
bie ®nd,e boeken en „best-sellers". maar
ve er proberen om boeken te schrij-
r'o'snaar aanteiding van goede filmscena-
ft^itiatiefnemers tot dit nieuwe idee zijn
de n Adler van 20th Century Fox en
^onafhankelijke producent Jerry Wald.
hun ^Producenten. die bang zijn voor
otn kostelijke gel houden er niet van,
bo- zomaar een film te lanceren. Ze heb-
sej]- 'fver houvast aan iets als een „best-
',be,5 die het ijs voor ben breekt. Maar
lijj.p sellers'* hebben vaak de onhebbe-
vQ gewoonte om niet geschikt te zijn
t)e r Verfilming. Vandaar het nieuwe idee.
ri0(jj ,udi° verzint een fllmverhaaltje en
bit vervolgens een beroemde auteur
*0,°®na gaan. of er misschien een
'n zit- De schrijver werkt de intri-
taa, 't en de studio als die het resul-
he. tenminste nog geschikt vindt koopt
t>fii,"ele geval tegen zeer edelmoedige
teft De Britse auteur C. S. Forester
lhe ft?p die manier ,The Last Days of
"Ve-'P'sniarck" geschreven, een verhaal
8e "et tot zinken brengen van liet Duit-
ïftpehip.
sYste- 01se SaSan overweegt het nieuwe
■'Thp toe te Passen °P een nieuw boek
(.,Pe young people of Paris" en Grace
on Place") Metalious werkt hard
ffj "Beturn to Peyton Place".
djt =ttemin moeten de boeken zelfs bij
^6fk'euwe systeem grondig worden be-
deiijj door scenarioschrijvers, maar ein-
n Hollywood er dan toch op reke-
'«br's dat beroemde, maar lastige au
dits er toe kunnen worden gebracht om
J0g, volgens de regels te schrijven.
°®aT1- een van Holly woods voor-
®'e filmmagnaten, heeft onlangs een
?6r)Wn€Seven ter ere van achttien verte-
jjlj. °0rdigere uit Sovjetrussische filmfoe-
^bb n' die zoals gemeld, een bezoek
'ep ®n gebracht aan de Verenigde Sta-
bpjj g«nK de mensen, die het weten kun-
*kvceJv?rd de partij een overweldigend
sep Mariene Dietrich was er. De Rus-
Qaa Dtïadgji 'Tissr ccmvoudi^. Lillian
GiEh waren er en werden
JjTtïig ,'g seprezen om haar stomme
^ie no® steeds in de filmbiblio-
- RVau Moskou worden vertoond.
i*ta i* Sen hadden nooit gehoord van
dorne of Lauren Bacall, maar wis-
at Z€ te zien kregen, niettemin ten
j t» prijs te stellen. En Mr, en
?Ucc' °hn D. Rockefeller waren een groot
hitai-a's oohte exemplaren van super-
Lo°s had moeilijkiieden met de
draste112 Van de titel van haar enige
"V rwerk: „Gentlemen Prefer Blon-
n het Russisch. George Schley, de
tolk, verklaarde, dat „Wondjes" gemak
kelijk genoeg was. Maar er is geen Rus-
sich woord voor „gentlemen", in die be
tekenis tenminste.
Tamara Makarova. om de een of an
dere duistere reden door niet minder
duistere personen aangekondigd als „de
Russische Marilyn Monroe" was er ook.
Ze is 51 jaar oud en men veronderstelt
u dat de publiciteitsagenten van Mis
Monroe haar die naam hebben gegeven
om de kwaliteiten van Marilyn des te
beter te doen uitkomen.
Er is één dinig, dat Josh Logan zijn
Russische gasten niet heeft verteld: hij
hengelt naar de filmrechten van het boek
„Dr. Zhivago".
die tezamen een half miljard dollars heb
ben betaald.
Er zijn twaalf verschillende acteurs
geweest, die de figuur van Tarzan op het
witte doek 'nebben uitgebeeld. De eerste
heette Elmo Lincoln (1918) en daarna
kwamen o.m. Johnny Weissmuller. die de
rol twaalf maal speelde. Buster Crabbe,
Herman Brix (thans bekend a-s Bruce
Bennett), Lex Barker en Gordon Sot.
Na in drie films als Tarzan te zijn op
getreden. deed Gordon afstand van zijn j
titel en wilde andere rollen gaan spelen, j
Aangezien hii echter op het ogenblik j
fisiek de meest geschikte ster is om de
rol te vertolken, is men erin geslaagd
hem toch weer voor de nieuwe film te
conracteren.
In november is Scott naar Nairobi in
Afrika vertrokken, waar de eerste opna
men zouden plaais vinden.
Regisseur John Ford schildert in zijn
nieuwste film „The Last Hurrah", naar
een „best-seller" van Edwin O'Connor,
op kostelijke wijze de strijd om dc macht
die in een Amerikaanse stad wordt ge-
voerd. Spencer Tracy speelt in deze film
als burgemeester de hoofdrol, terwijl
Jeffrey Hunter en Dianne Foster een
jong paar vormen, dat met verbazing de
machinaties gadeslaat. Ford heeft van
de gelegenheid gebruik gemaakt om een
hele reeks oude bekenden op het doek
te brengen, onder wie Pat O'Brien. Ba
sil Rathbone. Donald Crisp, James Glea-
son en Wallace Ford.
Zodra Clark Gable klaar is met de
film „But not for me", een William Perl-
berg-George Seatonproduktie, waarin hij,
zoals gemeld de hoofdrol speelt, start
hij met de film „Bay of Napels", een
romantische komedie, die geheel in Ita
lië zal worden opgenomen. Het verhaal
voor deze film is van Michael Pertwee
en Jack Davies, twee Britse schrijvers.
Melville Shabelson zal haar regisseren.
Dena, de 11-jarige dochter van Danney
Kaye maakt bij Paramount haar filmde
buut in „The Five Pennies", Waarin haar
vader de hoofdrol speelt.
..Hst is niet de bedoeling, dat zij tot
actrice wordt opgeleid" heeft Danny
Kaye verklaard, hoewel hij er geen be
zwaar tegen zou hebben, ais zij het later
zou willen worden
Dena speelt de rol van een patiëntje,
dat aan kinderverlamming lijdt en her
stellende is.
Het is een wereld waarin dieren pra
ten en soms hele rake dingen zeggen, die
de mensen beschaamd maken en te den
ken geven. In de boeken en verhalen
van Henriëtte van Eyk is alles even on
gewoon, en is er toch niets onnatuurlijk.
In de bundel „In vredesnaam" (Wereld
Bibliotheek, Amsterdam) heeft Henr. van
Eyk een tiental verhalen over december-
mannetjes (Sinterklazen, Kerstmannen
en Vadertje Tijd) bijeengebracht. Natuur
lijk uitsluitend de echte mannen met
een zo groot hart, dat zij om de pret niet
te 'bederven doen alsof ze niet echt zijn.
Zoals de échte Sint overkwam, toen hij
de familie Droog bezocht, waar al twee
onechte Sinterklazen zaten. Hij werd met
grote hilariteit door de familie verwelkomd
want men dacht, dat hij de verklede hulp
onderwijzer was. En wat deed de goede
kindervriend? Hier is hij zelf aan het
woord.
„Ik ging tussen de andere Sinterkla
zen op de divan zitten en begon te strooien
En langzamerhand ging alles vanzelf. Het
werd echt leuk. Ik heb nooit geweten hoe
lekker het is. moccahart te eten zónder
taartvorkje. En ik heb nooit geweten, hoe
prettig het is gewoon met kinderen te
spélen. Ais ze hadden geweten dat ik de
echte was. zouden ze alleen maar liedjes
Een Amerikaanse architect
ziet zijn ontwerp voor een mo
dern hotel in Madrid afge
keurd. Hij (Richard Kiley) gaat
proberen zijn opdrachtgevers
tot zijn standpunt over te ha
len, waarbij de zeer charmante
Mari (Carmen Secilla), een
halve zigeunerin, hem als tolk
terzijde staat.
In twee dagen tijds wordt
het de bouwkundige duidelijk,
dat zijn ontwerp de Spanjaar
den terecht niet aanspreekt
zijn stijl harmonieert niet met
de Spaanse volksaard en
dat hij verliefd is geworden
op Mari. Dit laatste ligt voor
de hand het zou vreemd zijn
als het anders was! het eer
ste is minder begrijpelijk,
wordt althans in „Spanish Af
fair" niet begrijpelijk gemaakt.
Maar dat doet er ook eigenlijk
niet toe. De fraaie, charmante
opnamen in Vistavision en
Technicolor van het Spaanse
landschap en de Spaanse
volksdansen waaronder de
boeiende „Flamenco", zijn al
leen al in staat oog en oor van
de toerist, die ouder moet zijn
dan 14 jaar, te strelen.
In Nederland is voor het eerst een
speelfilm gearriveerd, gemaakt vol
gens het nieuwste projectie-systeem
Tood-40. In een speciale première
kan deze film alleen in het Asta-
theater in Den Haag vertoond wor
den. Hij is verpakt in negen grote
rollen, die bij elkaar 270 kg wegen.
De film is 70 mm breed en van zes
geluidskanalen voorzien. De film
duurt drie uur. De rol op de foto
iveegt zeventien kg. Op de grond
liggen ter vergelijking normale film
rollen.
Op 3 januari zal in „Galerie Loujetzky"
aan het Prine Mauritsplein in Den Haag
een jubileumtentoonstelling worden ge
opend van werken van Vilmos Huszar.
Deze expositie wordt gehouden in ver
band met het feit dat deze kunstenaar op
5 januari vijfenzeventig jaar wordt.
Er is nu een huldigingscomité gevormd,
waarvan de burgemeester van Harderwijk
de heer G. J. Numan, voorzitter is. In dit
comité hebben onder meer zitting dr. H.
L. C. Jaffe. adjunct-directeur van de ste
delijke musea te Amsterdam, A. J. de
Lorm, van het gemeente museum te Arn
hem, J. Schouten, directeur van de ste
delijke musea te Gouda, mr. L. J. F. Wij-
senbeek, directeur van de dienst van scho.
ne kunsten te 's-Gravenhage, de archi
tecten Herm van der Kloot Meijburg. dr.
J. J. P. Oud, G. Th. Rietveld, en Jan Wils,
de beeldhouwer Albert Termote, Harr.v
Verburg, directeur van de academie voor
beeldende kunsten te Anhem en kunst
recensenten.
voor me hebben gezongen. Nu ze dachten
dat ik dc hulponderwijzer was, hebben ze
me in mijn hals gekriebeld en me achter
na gezeten.
„En ik heb touwtrekken met ze gedaan,
en slofje onder, en allerlei andere spel
letjes. Ik heb mijn tabbaard gescheurd
bij een wedstrijd in het trapleuningglij-
den. Ja, nu ik er over nadenk, heb ik
vanavond, voor het eerst van mijn leven,
echt méé feest gevierd".
De toon Is zo lichtvoetig en speels, zo
ingetogen tegelijk en doorstraald van
eerbied voor het wonder, dat tenslotte
overal en altijd mogelijk is, dat zij toch
een geheimzinnige glans geeft aan deze
verhalen over alleen maar de uiterlijkhe
den van de decemberfeesten. Men vindt
hier wijsheid, goedheid en humor geen
spot.
Tenzij met onze dwaze hebzucht, flie
goedmoedig en vol geest aan de kaak
wordt gesteld in het verhaal „Paashazen-
kerst". Het Kerstmannetje wil eens iets
bijzonders doen en trommelt de Paasha
zen bijeen, om hen de Kerstgeschenken
te laten verstoppen, zoals zij dat met
Pasen de eieren doen.
De Paashazen maken zich met de ge
schenken uit de voeten. De mensen zoe
ken en zoeken, maar kunnen niets vinden.
„Cadeautjes zoeken maakt de mensen
wild vooral als je ze niet vindt". Het
feest eindigt dan ook in ruzie en vechten
en ontevredenheid. En de Paashazen zijn
naar de wintersport..
Hoe kostelijk zijn de beelden en ver
gelijkingen, die Henr. van Eyk door haar
verhalen heenstrooit, met een schier on
uitputtelijke kwistigheid. Hoe geestig we
zij situaties te schetsen; hoe fijntjes zijn
de opmerkingen, die zij vooral graag die
ren laat zeggen. De lezer valt van de ene
verrassing in de andere. „In vredesnaam"
is verrukkelijke lectuur voor de aanstaan
de feestdagen.
Geheel anders van aard en opzet is „De
spookdiligence'' (eveneens W. B.), met
voortreffelijke illustraties van Wim Bij
moer. Het gaat over Tante Katrijn, een
oud Amsterdams vrouwtje. Hoe oud?
„Dat weet niemand. Ze was al oud in
grootmoeders tijd".
Deze Tante Katrijn 1111 heeft haar hart
verpand aan de diligence. Ze reist er het
land niee rond, krijgt vreemde dingen te
zien en beleeft wonderlijke avonturen. Het
wordt een tocht door 't vaderlandse land
schap en door de vaderlandse historie.
Een verrassende reis natuurlijk, want
Henriëtte van Eyk laat hem ons beleven!
Hoorn, Amersfoort, Rhenen, Edam.,
en vele andere oude stadjes met hun rijke
verleden worden door de spookdiligence
van Tante Katrijn bezocht. Het zijn een
voudige mensen, bij wie we te gast gaan,
maar ze zijn des te hartelijker en mede
deelzamer.
In deze sentimentele vaderlandse geschie
denis en aardrijkskunde toont Henriët
te van Eyk weer geheel andere kanten
van haar boeiende, veelzijdige talent. Ook
van dit boekje kan men zeggen wat voor
geheel het werk van deze Schrijfster
geldt, er is geen bladzijde in, die niet boeit
of niet verrast!
De Haagse sopraan Anna Christi
na Reinders is per 1 maart geënga
geerd door de Wiener Kammeroper.
Zij debuteert op 19 maart als Muset
te in Puccini's La Bohème Op 9 ja
nuari a.s. geeft Ank Reinders een lie-
derenavondte Brussel, met aan de
vleugel Geza Frid. Voorts is de zan
geres uitgenodigd op 23 februari mee
te werken aan „Das Paradies und die
Peri" van Schumann, dat onder lei
ding van Mario Rossi voor de Keulse
radio zal worden uitgevoerd.
Pierre Dubois zal voor De Haag-
sche Comedie de gebruikelijke wens
schrijven die na de Nieuwjaarspre
mière dit jaar „De koopman van
Venetië" van Shakespeare pleegt
te worden uitgesproken. Voor Het
Rotterdams Toneel, dat „La Vedova
Scaltra" (Wie trouwt de weduwe?)
van Goldoni als Nieuwjaarspremière
heeft gekozen, zullen Peter Holland
en Steye van Brandenberg de wens
schrijven. Ook Toneelgroep Theater
koos een stuk van Goldoni: „La Bot-
Het Engelse Shakespeare Memorial
Theatre Company uit Stratford on
Avon is in Moskou aangekomen op
hun eerste toernee door de Sovjet-
Unie. Onder leiding van Michael Red
grave zullen o.a. Dorothy Tutin, Ri
chard Johnson. Angela Baddeley en
Carol Vrowne opvoeringen geven van
drie Shakespeare-stukken: Romeo
en Julia, Hamlet en Twelfth Night.
De opvoeringen van Romeo en Julia
zullen de eerste zijn sinds de Russi
sche Revolutie. In Moskou worden 15
opvoerigen gegeven, in Leningrad
11.
Ter herinnering aan het sneuvelen
van vice-admiraal Witte Cornelisz. de
With tijdens de slag in de Sont in
1658 wordt in het Maritiem Museum
Prins Hendrik te Rotterdam van 17
december tot 16 februari a.s. een ten
toonstelling gehouden. De opening zal
dinsdagavond a.s. geschieden na een
inleiding door vice-admiraal H. H. L.
Pröpper, bevelhebber van de zee
strijdkrachten en chef van de marine
staf.
wijl in Arnhem Adri Laan en Martin
Bruyns de wens verzorgen. De Ne
derlandse Comedie zet de Gijsbreght-
traditie voort het toneelprogram
ma dat het nieuwe jaar inluidt is
dus helemaal klassiek en spreekt
een wens uit van Alexander Pola.
De Thaïlandse grenspolitie heeft in
het oerwoud in de provincie Tak aan
de Birmaanse grens de ruïnes gevon
den van een verlaten stad met vele
tempels, aldus heeft de politie te Bang
kok meegedeeld.
Och, kinderen in Sint-Nicolaas doen ge
loven, is niet zo moeilijk. En toch maken
wij ook in dit toneelspel, dat wij voor
de kinderen opvoeren, dikwijls heel gro
te fouten. Kinderen zien heel scherp en
denken veel logischer door dan wij gro
te mensen.
Onze zoon van zes dreigden wij eens,
dat wij het een en ander aan Sint-Nico
laas zouden vertellen, zijn antwoord was:
„papa mag niet klikken".
Onze zoon. die nog de bewaarschool
loopt, kreeg een keer van ons te horen,
dat hij niets van Sint-Nicolaas op 6 de-
icember zou krijgen, als hij doorging met
zo stout te zijn. Zijn antwoord was: „O,
dat is niks erg, van de Sinterklaas, die
vanmiddag op school komt, krijg ik toch
wat, heeft juf gezegd."
Een andere keer strooiden wij door een
open kier van het raam. Wij hadden
een zwarte handschoen aangetrokken, om
zwarte Piet. te suggeren »Even daarna
toen wij binnenkwamen, ontstond er ru
zie tussen de zoon van zes en de zoon van
vier. De zes zei: „De hand was wit. dus
het was St.-Nicolaas." De vier zei: „Nee,
de hand was zwart, maar het was pa
pa."
Op zulke momenten voel je. dat je vol
komen verkeerd speelt, net als op het to
neel. wanneer je door de zaal zou worden
toegeroepen: „Het is niet waar, hij kan
de diefstal niet gepleegd hci-1: en; daar is
hij een veel te goeie jongen voor; ik ken
hem toch zelf; hij komt iedere dag als
bakker bij mij aan de deur!" terwijl je
op de planken van een onguur individu
steevast staat te bewijzen, dat hij de
dief moet zijn.
Ons spel is er dan finaal naast. Het
lukt ons niet ze even in .een heel andere
realiteit te doen geloven.
Eigenlijk komt het er niets op aan, of
kinderen werkelijk in Sint-Nicolaas gelo
ven of niet. Och voor ouderen is het mis
schien wei leuk, maar het gaat alleen
maar om het spel. En dat spel moet
echt zijn, of wij nu spelen voor kleintjes
of met mekaar onder groten.
Of onze zoon van zes er nog aan ge
looft. daar zijn We nog steeds niet hele
maal achter kunnen komen. Soms dachten
wij van wel. andere keren twijfelden
wij. Maar de keren, dat wij twijfelden,
genoot hij het meest van 't spel en wij
zelf ook. Dat waren de keren, dat hij
echt ging meespelen. Dan bonsde hij ook
als Zwarte Piet op de deur en strooi
de van alles om de hoek. Dan was het
spel helemaal echt en wij deden mee en
riepen: „Dank je wel" en deden of we
echt een beetje bang waren. En de klein
tjes hadden dan ook de grootste schik;
veel meer schik, dan wanneer wij zelf
strooiden
Het gaat er dus niet zozeer om, de
kinderen te doen geloven in het echte
bestaan van een Sint-Nicolaas, hetgeen
natuurlijk gerust mag en voor ouderen
dikwijls heel leuk kan zijn, maar het
gaat veel mcer om het spel zelf.
En wij geloven zelfs dat. wanneer on
ze spruiten er niet meer in zullen gelo
ven. wij nog veel meer pret en spel en
gezelligheid in huis zullen hebben gedu
rende de Sint-Nicolaas-tijd. indien alle
huisgenoten maar vatbaar zijn voor dit
spel-element. Indien zij allen maar ge
noeg fantasie kunnen opbrengen, om het
spel te spelen. Dan behoeft een vader
ook niet meer zo voorzichtig te zijn met
zijn onlogische woorden en onlogisch ge
doe. want dan spelen allen mee. Ze zijn
niet meer kritisch, aan alle logica heb
ben ze lak en ze gaan volkomen op
in het spel. Het spel. dat wij zo brood
en brood nodig hebben om niet ten onder
te gaan aan de dikwijls zo harde reali
teit. Onze fantasie moet het juiste even
wicht- weten te bewaren. De zin voor het
spel mogen wij nooit verliezen.
En daarom zijn die dagen van Sint-Ni
colaas en straks weer van Kerstmis ons
juist zo welkom. Als we er maar iets
van weten te maken
O, wij weten het wel; Kerstmis staat
in vele dingen recht tegenover Sint-Nico
laas, maar ook hier mag het spel-ele
ment niet ontbreken, de fantasie en de
verbeelding, die deze dagen juist tot zo'n
gezellig huiselijk feest moeten maken.
Het is niet de eerste keer. dat wij dit
stokpaardje berijden, maar wij beoefenen
nu het toneel, de wereld van de verbeel
ding of fantasie, die recht tegenover de
realiteit staat. Wij ontvluchten deze rea
liteit. scheppen ons een andere wereld.
Maar vergeten wij niet heel dikwijls
het spel-element, of laten we liever zeg
gen: de spel-mogelijkheden. die er in het
dagelijkse leven liggen en die juist het
dagelijks leven zo niet altijd tot een feest,
maar dan toch'zeker in ieder geval dra
gelijk kunnen maken.
Wij sforten ons op het toneel en ver
geten de werkelijke spelmogelijkheden,
waardoor wij onszelf en anderen juist zo
gelukkig kunnen maken. Een versierinkje,
een verrassinkje. allemaal onderdelen van
een gezamenlijk spel Een snel dat be
wust bedoeld is in dit leven Want als ge
niet wordt als kinderen En is spelen
niet juist leven?
Een Sint-Nicolaastijd is misschier eet
hoogtepunt in dit spel; wij kunner het
ook een stimulans noemen. En hebben wij
onszelf en anderen in het geluk van dit
«tel. ook al is ons spel geslaagd ge
weest en kunnen wij er met evenveel ge
noegen op terugzien als op een werkelijk
geslaagde uitvoering op de planken.
O
