Mei-revolutie maakte Pinay s
Mecember-revolulie mogelijk
Felle tegenstand van vak
bonden en boeren in zicht
Economische toestand in
Euromarkt iets verbeterd
Egyptische campagne tegen
communisme duurt voort
Weienschap en de slem van hel geweien
Wolverhampton opnieuw
kandidaat voor de titel
Uit alle
De grote financiële en monetaire hervormingen in Frankrijk
Frankrijks nieuwe
minis ter-president
Argentinië wil gaan
bemiddelen tussen
Battista en Castro
AI Ahram spreekt over
nieuwe samenzwering
Vijf doden op de weg
Portsmouth met 7-0 weggevaagd
De pokken in
Heidelberg
Verruiming arbitrage
Ned. Credietbank
Eerste maanden geen wijzigingen verwacht
Krantenstaking in
New York geëindigd
Innerlijke huivering
Amerika brengt zijn
begroting in evenwicht
Vereenigd Bezit
Vers van de pers
SALOMON
BUIZEN
CARPANO
VOETBAL IN ENGELAND
V B
MAANDAG 29 DECEMBER 1958
In liet geheim
Orde scheppen
De devaluatie
Peking
Aberdeen (Schotland)
Duisburg (Duitsland)
Bonn
Parijs
New York
Den Haag
T egensland
70-jarige vrouw gestorven
PAGINA 5
De burgeroorlog op Cuba
Tegenaanval
Amsterdamse wisselhandel:
Sovjetbureaus gesloten
Studenten doen mee
Verbeterde keuze
Verder.
.v. s.
Minder geld voor leningen aan
onderontwikkelde landen
IL VERMUTH RE DAL rflR
Ihan2 het
RESERVE-KLASSEN KNVB
(Van onze correspondent)
PARIJS, hedenmorgen.
Wel zelden zullen twee redevoerin
gen in Frankrijk met meer aandacht
zijn gevolgd dan die welke generaal
9e Gaulle en minister Pinay gister
avond hebben uitgesproken voor de
Franse radio. Zij brachten daarin het
Franse volk op de hoogte van de
grote monetaire en financiële her
vormingen, die van vandaag af in
tverking zijn getreden. Dit hervor
mingsplan betekent een ware revo
lutie in het financieel beleid van de
staat.
Aldus krijgt het politieke jaar 1958 in
frankrijk een sterk geaccentueerd slot.
Op 13 mei ving het aan met een revolutie
in Algiers, die zuiver politiek was Op
27 december werd het besloten met een
••revolutie" te Parijs, die in hoofdzaak van
financiële en monetaire aard is: een re
volutie. die niet zonder de politieke om-
Wenteling van mei mogelijk zou zijn ge
weest.
Het heeft geen zin om te beweren (zoals
de Franse pers de laatste weken om strijd
deed) dat de Engelse voofne.mens om het
Pond sterling converteerbaar te maken
(iets wat als een dwangmiddel op Frank
rijk werd voorgesteld) de oorzaak zijn ge
weest van de maatregelen, die thans zijn
genomen Evenmin ligt die oorzaak alleen
in het. inwerking treden van de Gemeen
schappelijke Markt. In zijn rede heeft
niinister Pinay de wóre grond genoemd:
in het voorjaar de financiële nood
toestand van de Franse staat zodanig, dat
de eigen hulpbronnen waren uitgeput en
dat het gebrek aan reserves de economie
dreigde te verstikken. Ieder redresse-
ringsplan werd verijdeld door de politie
ke verdeeldheden.
De mei-revolutie, die een eind maakte
aan het partij-systeem en als gevolg waar
van o.m. de geldzaken uitsluitend aan de
!'egering werden toevertrouwd, heeft deze
december-revolutie mogelijk gemaakt. In
'eptember al begon minister Pinay onge
hinderd en rustig aan een plan voor een
algemene hervorming. Hij zelf gaf de be
ginselen aan. Een commissi# van deskun
digen onder leiding van de heer Rueff
Werkte deze uit. Sedertdien heeft men vol
slagen in het geheim gearbeid, zonder in
menging van belangen van buitenaf en
m«t veronachtzaming van historisch ge
groeide invloeden, die een moeilijke hin
derpaal zouden hebben kunnen betekend.
Achter de grote hervorming staat de
'iguur van de minister van financiën. Pi-
day, die reeds in 1952 voor geruime tijd
stabilisatie van de prijzen en dus van de
koopkracht van het loon wist te bereiken,
maar wiens politiek tenslotte toch teniet
Werd gedaan door de onderlinge partij
strijd. Pinay is een helder staatsman,
wien, streven steeds is geweest die zaken,
die eenvoudig kunnen worden afgedaan,
biet gecompliceerd te maken.
Ais voorstander van een liberale poli
tiek, die dc vrijheid boven staatsdwang
verkiest, had hij nimmer zijn voornemens
het Staatsblad kunnen doen bereiken, als
hij zijn maatregelen had moeten verdedi
gen voor een socialistisch cn protectionis
tisch ingesteld parlement, zelfs als hij
politiek gesproken over een Kamermeer
derheid had kunnen beschikken. Evengoed
als dc socialisten zou hij nl. andere so
ciale machten, zoals b.v. zijn eigen boeren,
tegenover zich hebben gevonden. Nu zal
zijn werk, dat door dc autoriteit van Dc
Gaulle wordt gedekt, bij verscheidene
groepen misschien wel fclic reacties wek
ken, maar hij bereikt zijn doel, ook al zal
het Franse volk generaal De Gaulle
heef, daar ln zijn toespraak op gewezen
voor een reeks zware beproevingen
worden gesteld.
Gelukkig! De wanorde, die het land aan
de rand van de afgrond bracht, moest
voor orde plaats maken Het was hoog tijd.
De heer Pinay heeft het aangedurfd de
burchten der electorale demagogie te be
stormen. Hij heeft de landbouw met zijn
uitgebreide protectionime durven aan
pakken. Hij heeft durven ingrijpen in de
overmatig opgedreven sociale verzekerin
gen, waarvan de uitkeringen nu worden
beperkt tot wat, de premiebetalingen toe
laten. Hij heeft het zelfs aangedurfd de
subsidies op levensmiddelen, brandstof
fen ene weg te vagen en niet langer de
massa steun te geven, welke deze in an
dere vorm toch weer aan de schatkist
moet teruggeven Dit alles heef, hij ge
daan om de staatsuitgaven tot het rede
lijke terug te brengen en om het begro
tingstekort, waarvoor langlopende kredie.
ten moeten worden opgenomen, te ver
kleinen.
Om orde te scheppen wa« inderdaad een
snoeien in de staatsuitgaven een eerste
eis. Er moet economische expansie kun
nen komen, die Frankrijk in staat stelt te
investeren en op de wereldmarkt te con
curreren. In het verleden was dat al zo.
Toen greep men steeds naar het middel
van de devaluatie. Ongeveer twintig maal
is dat. beproefd, maar het middel deed
de ziekte in steeds heviger mate terug
keren, zodat uiteindelijk de frank geen
waarde meer had.
Dat Frankrijk kan concurreren, i« nu
meer dan ooit een dwingende eis door het
in werking treden van de Euromarkt,
waarop Frankrijk niet minder hoopt dan
de overige deelnemende landen Daarom
heeft, de heer Pinay. die steeds tegenstan
der van devaluatie was, zelf naar dit mid
del gegrepen. Maar als twee hetzelfde lij
ken te doen. doen zij nog niet, altijd het
zelfde. Dat is een Frans spreekwoord en
dat gaat hier op. Want er is een belangrijk
verschil tussen de devaluaties, die vooraf
gingen en die van de heer Pinay. Om
partijpolitieke redenen durfde men in het
verleden nooit zo diep te devalueren en
durfde men de devaluatie nooit door die
maatregelen te laten begeleiden, als de
toestand van he* ogenblik vereiste. De
heer Pinay i« tot ruim 17 procent gegaan,
waardoor hij een grote marge heeft voor
toekomstige ontwikkelingen. Bovendien
zal hij alles in het werk stellen om de te
verwachten prijsopdrijvingen en het on
verantwoord inwilligen van looneisen te
beletten. De 20 procent-devaluatie van
augustus 1957 had b.v. reeds spoedig haar
uitwerking verloren, omdat men toegaf
aan looneisen.
Overigens is nog belangrijker het con
verteerbaar maken van de frank op de
lopende rekening voor niet-ingezetenen,
wa» de weg opent voor volledige con-
WINDSTREKEN
Trots maakt het Nieuwe Chinese Pers
agentschap bekend, dat weer nieuwe
industriële produkten van Chinese bo
dem zullen komen, of liever uit de
echt-Chinese fabrieken. Daaronder be
vinden zich alarmklokken, al dan niet
gecombineerd met radiotoestellen veer
tien verschillende typen naaimachines
en fototoestellen, die van een kwali
teit zijn, zo wordt er aan toegevoegd,
die de goedkope Japanse en Duitse toe
stellen evenaart, terwijl ze echter veel
minder kosten.
Mogelijk zal het u, bij al uw andere be
sognes ontgaan zijn, maar de heer Joh-
ny Ramensky komt op geregelde tij
den in ons nieuws voor. Deze heer is
een inbreker van grote kwaliteiten, zo
voortreffelijk, dat de Engelse autoritei
ten hem ln de oorlog snel uit de ge
vangenis vrijlieten waar hij weer eens
een straf opknapte en hem als specia
le kracht in dienst stelden voor hel
openbreken van safes van de vijand.
Daarin slaagde deze heer ook verschil
lende malen voortreffelijk, want nadat
men liem per parachute neerliet in
vijandelijk gebied, kwam hij feilloos hij
die safe in een of ander vijandelijk
hoofdkwartier terecht, die een rijste-
breiberg aan inlichtingen verschafte.
Helaas, toen de oorlog voorbij was,
werden Johnny's capaciteiten niet meer
zo op prijs gesteld en werd hem vrien
delijk doch dringend verzocht zijn kun
digheid op krakersgebied nu maar ge
heel te vergeten. Johnny kon dat niet en
zijn wandeling op dit ondermaanse
gaat van de ene brandkast naar de an
dere, met daartussenin tijden van rust
in de gevangenis. Ook daaruit breekt
hij echter steevast weer uit. als hij
Verandering wil. Nu heeft men hem
juist weer te pakken, nadat hi.i negen
dagen op vrije voeten was geweest.,
een kleine onderbreking van tien jaar
eel. die hij aan het opknappen ls.
Belgrado
Zoals u weet, wil Joegoslavië in alle
opzichten helemaal volwassen zi.in en
daarom onderneemt men daar zelfs in
dustrieën die tot nu toe alleen in meer
technisch ontwikkelde landen mogeliik
tvaren Zo wordt nu bericht, dat de
eerste was-echte Joegoslavische tele
visietoestellen de markt bereikt heb
ben. dat ze ongeveer f 1800 kosten en
dat ze worden gefabriceerd met ge
bruikmaking van een Nederlandse li
centie.
t>e vereniging van biefviltjes-verzame-
laars ja. zo iets bestaat echt in
Duitsland heeft eindelijk besloten
°ok een niet-Duitser als lid toe te laten.
Het is een Weense zakenman, die de-
te eer waardig gekeurd is. Hii had
dan ook wel een hele collectie, name-
Hik 3000 verschillende exemplaren.
He juke-box ziekte onze moderne speel
doos, vooral te bezichtigen en te horen
in café's. heeft in Wcst-Duitsland een
grote omvang aangenomen. Er blijken
er in totaal ongeveer 50.000 te staan.
Heeft u zin om ze in Nederland eens
te tellen?
Een wel uiterst ordinaire grap veroor
loofde zich dezer dagen een Franse
jongeman. Hij bestond het bij de eeu
wige vlam, die boven het graf van de
onbekende soldaat brandt, een paar
eieren te bakken in een braadpan, die
hij daartoe had meegenomen. Hij ver
ontschuldigde zich voor zijn optreden
met de mededeling, dat het hier een
soort weddenschap betrof. Hij gal ver
volgd worden wegens grafschennis.
oTTP 2.
Het zal aan de Amerikanen heus
niet liggen als we in de volgende ia-
ren niet voldoende technische wonde
ren rullen aanschouwen. In de jaren
1960 tot 1970 zal men in de Verenigde
Staten in totaal 120 miljard dollar
uitgeven voor wetenschappelijk en
technisch speurwerk, hetgeen meer is
dan in de eehele voorgaande geschie
denis van de U.S.A. De mogelijke en
verwachte ontdekkingen en nieuwe toe
passingen van de wetenschap vari-
ren van een bemand ruimteschip tot
dieren, die met een kunsthart vro
lijk ln leven blijven.
Ouderkerk a.d. Auistel
Laten we de laatste dagen van het
stokoude 1958 ook gebruiken voor het
altijd vertederende gezicht van jonge
lammetjes. Er zijn er weer een paar
bij, geboren op het veeltpudersbedrijf
van de heer Bon te Waver. Waarom
we dit speciaal vertellen? Wel, het
lijkt ons een nogal vroeg lentever-
schijnsel en daarom vinden we het zo
gezellig.
En nu een waarschuwing. Vaders
en moeders, die dit lezen en kinderen
hebben zo in de leeftijd, dat ze van
hun zakgeld om déze tijd van bet jaar
wel eens graag wat vuurwerk kopen:
weet U, dat we teder jaar ettelijke be
richtjes in de krant moeten zetten van
ongelukken bij het afsteken van rotjes,
zevenklappers, elekrische bommen en
meer van dat schoons? Ja. we be
grijpen het best: ook wij hebben het
altijd een reuze feest, gevonden, tot
dat er zo'n apparaat net iets te dicht
bij de ogen wordt afgeknald Dan is de
lol er helemaal af en soms een levens
lang leed geboren. En laten de jonge
lui dan vooral niet doen. wat een zes
tienjarige knaap in Den Haag toch ei
genlijk wel beter moest weten. Die wil
de eens héél erg flink zi.in. stak een
brandend rotje in de mond onder
grote belangstelling van de griezelende
bewonderende vrienden en natuur
lijk ging het ongelukkige ding net iets
eerder af, dan rte iongen meende. Hii
ligt met ernstige brandwonden in mond
en lccel in het ziekenhuis het nieuwe
jaar af te wachten.
vertifoiliteit. Met algemene vreugde is
voorts de instelling van een zware
frank, gelijk aan honderd gewone franks,
ontvangen. De Fransman zal da* zeker
gaarne accepteren, omdat hij doorgaans
toch al een gewoonte ervan maakte in
prijzen e.d. onmiddellijk al de komma
twee plaatsen te verschuiven.
De maatregelen worden in volle vrij
heid. zonder dwang van buitenaf, door
gevoerd. Dat versterkt de positie van de
heer Pinay zeer. Zijn vertrouwen in de
vrijheid appelleert in wezen bovendien
sterk aan de gevoelens van het Franse
volk.
Dat Mi intussen helemaal niet op tegen,
stand zal stuiten, moet men niet geloven.
Reeds thans komen de landbouworganisa
ties in het geweer. Verder is de socialis
tische tegenstand zo groot, dat het gene
raal Dc Gaulle vrijdag al moeite heeft ge.
kost de drie socialistische ministers ervan
te weerhouden op staande voet uit het
kabinet weg te lopen. Het staat nu echter
vast, dat dc heer Mrilct, de socialistische
partijleider, niet uit het ministerie zal tre
den. Voor de houding der socialisten is
dat van groot belang, temeer omda* men
kan verwachten, dat de vakbewegingen
een enorme agitatie op touw gaan zetten
om wat er thans te gebeuren staat.
In Heidelberg is zaterdag een 70-jarige
oudevrouw, een leverpatiënte die ook
een pokkeninfectie had opgelopen, over
leden. De behandelende geneesheer ver
klaarde, dat uit niets bleek, dat de pok
ken de dood van de vrouw hadden ver
oorzaakt. Zij was reeds ernstig ziek.
Op het ogenblik zijn acht personen in
deze universiteitsstad door deze ziekte
aangetast. De toestand van de patiënten
geeft echter geen reden tot ongerustheid.
Vorige week kreeg een arts, die juist, uit
India was teruggekeerd, pokken en even
later volgden nog zes gevallen, onder wie
vier artsen. Ongeveer zevenduizend men
sen zijn inmiddels tegen de pokken in
geënt. Tn verschillende delen van de
staat Hessen zijn open inentingscentra
en quarantainestations ingericht.
ZODRA GENERAAL DE GAUL
LE op 8 januari als president van
Frankrijk zal zijn geïnstalleerd,
zal hij, volgens de politieke me
ning in Parijs zijn huidige minis
ter van justitie, Michiel Debre, tot
minister-president van Frankrijk
benoemen.
In goedingclichte kringen in Buenos
Aires wordt vernomen, dat Argentinië cn
andere Latjjns-Amerikaanse landen be
reid zjjn tussen president Battista van
Cuba en de opstandelingenleider Fidel
Castro te bemiddelen om onderhandelin
gen op gang te brengen ter beëindiging
van de burgeroorlog op Cuba.
De Cubaanse ambassadeur in Buenos
Aires, Bravo, heeft zondag zijn functie
neergelegd. Hij wil proberen de bemid
deling tot stand te brengen. De Argentijn
se minister van buitenlandse zaken heeft
Bravo zondagavond ontvangen. Hij zou
hem aangemoedigd hebben zijn pogingen
voort te zetten.
De Cubaanse regering heeft besloten
2000 soldaten naar de provincie Las Vil
las in het midden van Cuba te zenden
om een tegenaanval te ontketenen tegen
de rebellen van Fidel Castro. Bovendien
hebben enkele mutaties plaats gevonden
in de hogere commandovoering.
Volgens de opstandelingen hebben zij in
Las Villas de steden Sancti Spiritus
(125.000 inwoners) en Caibarien bezet. In
het zuiden van Las Villas hadden de op
standelingen al sedert verscheidene maan
den het bergland van Escambray in han
den. Caibarien is een belangrijke suiker-
haven aan de noordkust.
Regeringsvliegtuigen hebben de door de
rebellen bezette steden aangevallen met
bommen en boordwapenen.
De tweeduizend soldaten zullen door de
lucht naar Santa Clara, de hoofdstad van
Las Villas, worden overgebracht.
De indruk van de monetaire maatrege
len in kringen van de Amsterdamse wis
selhandel is voorshands, da* de besluiten
van zeer grote betekenis zijn, aangezien
zij dn de richting gaa® van een volledige
inwisselbaarheid der valuta's.
Wat de wisselhandel zelf betreft, ver
wacht men dat een grote verruiming kan
ontstaan in de mogelijkheden van de ar
bitrage. Dc wisselarbitrage krjjgt een
grotere armslag aangezien voor haar
thans terreinen worden opengesteld die
tot dusver gesloten waren.
I.v.m. ee,n aanvraag tot opneming in de
officiële notering ter beurze van Am
sterdam deelt de directie van de Neder-
landsehe Credietbank N.V. mede. dal nog
geplaatst zijn 200.000 nom. aandelen B
in coupures van f 1000.
In het algemeen geeft dc economische
toestand in de Europese Economische
Gemeenschap gedurende de laatste maan
den een lichte vooruitgang te zien. Dit
blijkt uit een rapport van de Commis
sie van de E.E.G. over de economische
toestand in de Gemeenschap aan het ein
de van 1958 cn de conjuncturele verwach
tingen voor het eerste kwartaal van 1959.
Dit, rapport dat begin januari zal ver
schijnen, toont zich gematigd optimistisch
over de evolutie op middellange termijn
van de economische toestand in de wereld
en m©* name in de Ver. Saten. De Com
missie verwacht hiervan overigens geen
opleving van de expansie in de Gemeen
schap gedurende het eerste kwartaal van
1959, daar de handelsverhoudingen met de
rest van de wereld gedurende de eerstko
mende maanden in werkelijkheid slechts
weinig zullen veranderen.
De Commissie verwacht voor het eerste
kwartaal 1959 dezelfde tendenties als die
zich gedurende de tweede helft van 1958
hebben laten gelden, nl, de voortzetting
van een gematigde expansie in de Duitse
Bondsrepubliek, Italië en Nederland en
een stilstand in België en Luxemburg en
zij het op een hoog niveau van be
drijvigheid in Frankrijk, Daarbij ver
wacht men een lichte achteruitgang van
de industriële expansie in de Gemeenschap
ofschoon die gedurende het eerste kwar
taal 1959 1-2 pet. hoger zal liggen dan ge
durende de overeenkomstige periode in
1958. Gedurende de tweede helft van 1958
was er nl. een lichte toeneming van de
industriële produktie, welke gedurende het
derde kwartaal meer dan 2'/j pet. boven
het niveau lag van het overeenkomstige
kwartaal in 1957; voor het laatste kwar
taal 1958 verwacht men een gelijk percen
tage.
Ook in de landbouw constateert men
een vooruitgang, dank zij de betere oogst
in 1958. De prijzen zijn in alle landen van
de Gemeenschap stabiel gebleven, sinds
kort ook in Frankrijk, en tonen zelfs een
zekere neiging tot dalen. De verbetering
van de betalingsbalans zet zich voort en
de goud- en deviezenreserves nemen nog
steeds toe.
In de respectieve bedrijfstakken ver
schilt de ontwikkeling. Aan de ene kant
ziet men verschillende sectoren zoals bij
voorbeeld de automobielindustrie, de che
mische industrie en in verschillende lan
den de bouwnijverheid, van een voort
durende gunstige conjunctuur profiteren:
maar kolenmijnen en de ijzer- en de tex
tielindustrie ondervinden moeilijkheden.
Het Egyptische blad „AI Ahram"
schreef zaterdag, dat er een nieuwe sa
menzwering tegen het Arabische natio
nalisme is ontdekt, waarbij imperialisten,
zionisten en communisten zouden hebben
samengespannen om dc Egyptiseh-Syri-
sche eenheid te verbreken en een wig tus
sen Cairo en Bagdad te drijven.
Volgens het blad zijn twee clandestiene
radiostations, de „Stem van het recht" en
de „Stem der hervorming", die hun acti
viteit hadden gestaakt, kortelings opnieuw
met aanvallen tegen de Egyptisch-Sy-
rische eenheid begonnen. Met de bedoe
ling achterdocht tussen Cairo en Bag
dad te wekken hadden deze radiostations
en radio-Israël berichten uit Cairo ver
spreid volgens welke Bagdad door com
munisten werd beheerst. In waarheid, al
dus Al Ahram. had de Egyptische pers
echter geheel gezwegen.
De Syrische communistische partij had
zich volgens het blad plotseling tegen de
Egyptiseh-Syrische vereniging gekant en
zich aldus geschaard aan de zijde van Is
raël, de reactionairen en de imperialis
ten.
Een ander facet van de samenzwe
ring was volgens „Al Ahram" een plan
voor een nieuw pact tegen Nasser, dat
Turkije, Israël Ethiopië, Somaliland, Ke
nia, Aden en Perzië zou omvatten onder
Brits-Frans-Amerikaans beschermheer
schap.
Het bureau te Beiroet van het Arabi
sche nieuwsagentschap haalt mededelin
gen aan van donderdag uit Damascus te
Beiroet aangekomen Syrische politici, die
verklaarden, dat de autoriteiten van de
Verenigde Arabische Republiek het com
munistische dagblad „An Noer" een ver
schijningsverbod hebben afgelegd en de
Sovjetrussische culturele bureaus in en
kele Syrische provincies gesloten hebben.
Men zou nog meer anti-communistische
maatregelen verwachten. Verder zou
Khaled Bagdasj, de Syrische communis
tische leider, uit Damascus naar Europa
zijn vertrokken na een kortelings door
president Nasser gehouden anti-commu-
mistische rede.
Zondag hebben studenten aan de univer
siteit van' Damascus in een manifest de
houding van medestudenten veroordeeld,
die er van worden beschuldigd, te beho
ren tot „reactionaire, communistische en
opportunistische groepen". Ook wordt de
betrokkenen verweten, dat zij niet hun
handtekening hebben willen plaatsen on
der een stuk, waarin instemming wordt
betuigd met de kritiek van president Nas
ser op de Syrische communisten.
De staking van de New Yorkse kran
tenbezorgers, die op 11 december begon,
is geëindigd. De stakers hebben gisteren
me* grote meerderheid een loonsverho
ging van 5.30 dollar per week aanvaard.
Het werk is onmiddellijk hervat. Men
raamt, dat de staking de New Yorkse
kranten een schade van vijftiiig miljoen
dollar heeft berokkend.
TIJDENS tie jonaste ontwikke
lingen van de kernfysica, ontwikke
lingen, welke hebben geleid tot de
produktie van de gevaarlijkste oor
logswapens welke de mens ooit
beeft gekend, woedde in bet hart
van tientallen geleerden een stifle
strijd. De strijd tussen wetenschap
pelijke interesse en verantwoorde
lijkheidsgevoel....
De vervaarlijk snelle opmars van de
wetenschap heeft de mens vele proble
men gebracht. Het is nog maar enkele
tientallen jaren geleden dat de atoom
vorsers zich slechts vragenderwijs over
de mogelijkheden van atoomenergie en
atoomwapens durfden uitlaten. Sedert
die tijd is de wereld opgeschrikt, door
ontploffingen van A. en H.-bommen. Ste
den gingen ten onder aan het geweld,
dat door de wetenschap was losgesla
gen. Bovendien richtte de mens, dank zij
de vorderingen van de wetenschap, zijn
blik op de ruimte. Raketten werden ge
lanceerd. kunstmanen volgden. De ge
volgen van deze bliksem-snelle opmars
zijn moeilijk meer te voorspellen. Dat
beseften ook de mannen in de laborato
ria. die deze krachten lossloegen. En
meer dan eens hoorden zij, tijdens hun
onderzoekingen, de stem van hun gewe
ten.
Twee recente boeken vertellen ons iets
over dit probleem van de mensen der
wetenschap Robert Jungk geeft in zijn
werk „LICHT VAN DUIZEND ZON
NEN" een gedetailleerde beschrijving
van het atoomonderzoek in de wereld cn
Irmgard Göttrup, de echtgenote van Hel
mut Göttrup, een van de naaste mede
werkers van Werner von Rraun vertelt
in haar hoek ..IN DE SCHADUW VAN
DE SPOETNIK" over dc achtergronden
van de onderzoekingen betreffende de
ruimtevaart,
Boeiend is het verhaal over het weten
schappelijke werk, tenminste even boei
end is het verhaal van de mens.
In een dramatische nacht, de nacht
van de 22ste oktober 1946, werden door
de Russen uit de Oost-zone niet minder
dan 5000 Duitsers per trein op transport
gesteJri naa,- Moekou Onder hen bevon
den zich 200 raketten-specialisten, ge
leerden en technici, die m de oorlog
hadden behoord tot de staf van Werner
von Braun, de uitvinder van de VI en de
V2. De mannen zijn bezeten door hun
werk. Zij gaan door met hun weten
schappelijke onderzoekingen, hoewel zij
in feite gevangenen zijn. De vrouw, die
in het boek aan het woord is, mist de be
tovering van het wetenschappelijk avon
tuur. Daarom zegt zij: „Doe toch wat
ze graag willen, zo spreekt het ver
stand. Neen, doe niet wat ze van je
verlangen, zo spreekt het geweten. Maar
de wetenschappelijke onderzoekers zijn
nog altijd bezeten van hun idee. Helmut
vertelt enthousiast van 'n nieuwe raket.
Leef ik hier nu samen met supermensen?
Ze eten 'en drinken als ieder normaal
mens. maar ze praten over dingen,
waar Ik nauwelijks iets van begrijp.
Wellicht nog sterker dan bij de raket
specialisten lokte het wetenschappelijke
avontuur voor de atoom-vorsers. Robert
Jungk vertelt in zijn boek over de koorts
in de laboratoria, de strikte geheimhou
ding. doch ook over de menselijke stem
in deze wereld van zoekers. De Ameri
kaanse deskundige Hans Bethe was een
van de mannen, die zijn gewetensbezwa
ren luide kenbaar maakte. Samen met
elf andere kernfysici, ondertekende hij
in februari 1950 een schrijven aan presi
dent Truman, waarin werd gevraagd
een verklaring af te leggen de atoom
bommen, door de geleerden ontwikkeld,
nooit te gebruiken. Doch deze verkla
ring werd door dc Amerikaanse regering
nooit afgelegd. Vier jaar later ver
klaarde Bethe: „Ik moet helaas zeggen,
dat mijn innerlijke onrust mij nimmer
heeft verlaten, cn mij nu nog kwelt. Ik
heb dit probfeem het meewerken aan
de H-born nog niet opgelost. Ik heb
nog altijd het gevoel, dat ik de verkeer
de keuze heb gedaan. Maar ik heb het
gedaan".
Dit bezwaar, schrijft Jungk, dat altijd
weer naar voren komt, is door de Engel
se deskundige op het gebied van de
kristallografie, Kathleen Lonsdale als
volgt afgedaan. Het risico, dat op zich
zelf goed werk later zal worden mis
bruikt. moet men altijd aanvaarden.
Maar als men weet, dat het doel van een
bepaald onderzoek misdadig of slecht
is dan kan men niet aan de persoon
lijke verantwoordelijkheid ontsnappen.
Slechts enkele westerse onderzoekers
hebben zich aan deze stelregel gehou
den. Deze gewetensvolle groep heeft
zijn carrière op het spel gezet, heeft
economische offers gebracht en in som
mige gevallen zelfs van een toekomstige
loopbaan afgezien, zoals de jonge assi
stente van Max Born, de Engelse Helen
Smith, die toen ze van de atoombom
hoorde, van natuurwetenschappen is
overgeschakeld op de studie van het
recht.
De meeste onderzoekers hebben hun
werk echter voortgezet Raketten en
bommen kwamen tot stand: de mens
huiverde voor de wetenschapsman en
de wetenschapsmens huiverde voor zich
zelf. De Amerikaan Enrico Fermi een
nuchter verstandsmens, die tijdens dis
cussies met zijn collega's over de atoom-
bom altijd had gezegd: „Houd toch op
met jullie gewetensbezwaren, dit is toch
prachtige fysica", was toen hij voor
het eerst de ontploffing van een atoom
bom had aanschouwd, niet meer in
staat te chaufferen. Maar het werk ging
door. Want de stem van de wetenschap
is sterker gebleken dan de stem, die zich
bi,i velen als het menselijke geweten aan
kondigde. Doch wie zich verdiept in de
jongste beschrijvingen van onze ge
leerden als mens ervaart, dat tallozen
in de laboratoria en werkplaatsen zich
moeten gevoelen gelijk een dr. Faust
Deze moeilijkheden gedeeltelijk van
structurele oorzaak,, hebben overigens tot
nu toe slechts een matige invloed doen
gelden op de algemene conjuncturele ont
wikkeling van de Gemeenschap.
President Eisenhower heeft besloten
zijn aanvrage voor nieuwe gelden voor
het Amerikaanse fonds voor ontwikke
lingsleningen bij het Amerikaanse Con
gres te verminderen. Uit dit fonds wordt
tegen gemakkelijke voorwaarden aan in
economisch opzicht minder ontwikkelde
landen hulp verleend.
Gezaghebbend# kringen deelden mede,
dat dit. besluit van de president, een on
derdeel was van zijn programma tot be
snoeiing van de begroting. Zoals bekend
zal Eisenhower de volgende maand bij
het Congres een in everwicht verkerende
begroting indienen ten belope van 77
miljard.
Genoemde kringen deelden mede. dat
de president besloten had toe wijzing in
1959/60 te verzoeken van ongeveer 700
miljoen voor het fonds, hoewel het mi
nisterie van buitenlandse zaken eerder in
het openbaar 1 miljard had bepleit.
De directie van de N.V. Vereenigd Be
zit van 1894 deelt i.v.m. de aanvraag tot
opneming in de officiële notering ter
beurze van Amsterdam mede, dat ge
plaatst zijn 275 aandelen, elk groot nom.
1000. 40 aandelen van nom. 250 en 250
aandelen van nom. 100.
„Heraldiek" door C. Pama
Uitg. Het Spectrum. Utrecht.
Voor de Prisma-reeks, die daarmee
ver boven het peil van de gewone
„pocket-uitgave rees schreef de beken
de voortzetter en bewerker van Neerlands
meest gerenommeerde heraldische werk
Rietstaps. „Handboek der wapenkunde"
nu een beknopte „geschiedenis der fami
liewapens van de middeleeuwen tot he
den". die deze auteur (Rotterdammer van
geboorte, momenteel directeur van een
boekhandel te Kaapstad), sinds zijn I8e
levensjaar (thans 42) volgroeid tot een
expert op dit gebied, andermaal doet ken
nen als een alzijdig bevoegde voorlichter
ter zake.
De heraldiek is een produkt der Mid
deleeuwse krijgsvoering en er was een
tijd dat de kleurrijke wapens de nieuwste
uitvinding waren in militaire techniek, in
die dagen ongetwijfeld met evenveel aan
dacht gevolgd als thans de ontwikkeling
van de geleide projectielen en kunstma
nen. Wat meebracht, dat de heraldiek
uit militair oogpunt beschouwd, op zeke
re dag verouderd en waardeloos was
Dat de wapens desondanks niet ten on
der zijn gegaan, doch zelfs tot de huidige
dag nog een taak vervullen, is een der
merkwaardigheden ook van onze geschie
denis. waarover dit boekdeeltje van 200
pagina's nog vrij omstandig uitweidt-
Voor wie van onze familiewapens meer
wil weten, kan zich aan de hand van dit
werkje in de romantische materie ver
diepen. daarbij geholpen door een ruime
collectie afbeeldingen en vooral een prach
tige alfabetische lijst, een „glossarium"
van de belangrijkste heraldische termen
en van de symbolen en attributen, welke
in de wapens voorkomen, zodat men met
behulp daarvan een bepaald wapen kan
analyseren en verklaren
Een naam. en zoek-register voltooit de
waarlijk zeer nuttige uitgave
L. H.
ROTTERDAM
Over VERMOUTH kunt U
pas oordelen wanneer U
kent
rcfcUAN VERMOUT»
Qtrpmo -Chako" tg fhs fBSS
Cmpmo „Punt-e-dte" tg fles f?JS
taatne «oor «aderlaat: tat Mi KX Dar Kaq
Uw
Aan de Putselaan te Rotterdam ia zater
dagmiddag de 10-jarige J. van Es uit de
Riebeekstraat aldaar onder een tram te
recht gekomen en aan de gevolgen over
leden. De jongen wilde hardlopend over
steken, waarbij hij door de tram werd
gegrepen. Hij kwam onder de baanschui-
ver terecht, werd acht meter meegesleurd
en liep ernstige verwondingen op, B'j aan
komst in het Zuiderziekenhuis bleek hij
overleden.
Om 11 uur zondagmorgen is op het
kruispunt van de Burgemeester van
Hoofflaan en de Zoestraat te Veldhoven
het 6-jarig meisje Van Beek, toen het op
een kinderfietsje plotseling de weg over
stak, door een met matige snelheid rijden
de personenauto gegrepen. Het me*sje was
op slag dood.
Zondagmorgen is te Ommen op de Pro-
vincialeweg van Deventer naar Coevor-
den een uit de richting Lemelerveld ko
mende personenauto van de familie De
Jong uit Den Haag in een bocht geslipt
en van het viaduct over de niet meer
gebruikte spoorwegverbinding Zwolle
Coevorden gereden. De auto kwam op de
oude spoorbaan terecht, waar het 3-ja-
rige zoontje van de familie De Jong uit
de wagen werd geslingerd en op slag ge
dood. De heer en mevr. De Jong zelf,
alsmede een tweede kind, liepen geen
letsel op. De auto werd zwaar Beschadigd.
Naar uit het ingestelde onderzoek is ge
bleken, is de auto bij het remmen in de
bocht geslipt.
Waarschijlijk verblind door een tegen
ligger is de 69-jarige Haarlemse makelaar
Das vrijdagavond in de Adriaan Pauwlaan
te Heemstede met zijn auto tegen een
boom gereden. Zijn naast hem zittende
zuster, mej. M. Das, werd zeer ernstig
gewond. Beiden werden overgebracht naar
de Maria-Stichting te Haarlem, waar mej.
D. zaterdag aan de gevolgen van de op
gelopen verwondingen is overleden. Ófc
heer D. liep een beenbreuk op.
Door een breuk in de stuurinrichting is
zaterdagavond bij Buitenpost op de rijks
weg LeeuwardenGroningen een perso
nenauto met vier inzittenden tegen een
boom gebotst. De 19-jarige mej. F. Bosma
uit Hyum werd gedood. De drie andere
inzittenden, een 16-jarig meisje, de be
stuurder, K. Post uit Den Haag, en de 23-
jarige zuster van het slachtoffer, moesten
met meer of min ernstige verwondingen
naar het Diaconessenhuis te Leeuwarden
worden gebracht. De auto is totaal ver
nield.
kandidaatstellinc voor het League-kam
pioenschap van dit seizoen op de laat
ste dag van het kerstprogramma dui
delijk onderstreept. Met 7—0 werd de
ontredderde ploeg van Portsmouth in
he< wolvcnhoi verslagen. Het totaal van
dc beide wedstrijden tegen Portsmouth
kwam daarmee op 12—3 voor Wolver
hampton. In 24 nor
Het doe [gemiddelde van Portsmouth
heeft de laatste dagen wel sterk gele
den onder de schuttersca paciteiten van
de respectieve tegenstanders. Verleden
week zaterdag verloor Portsmouth van
Wesj Ham United met 6—0. De Wolves
behoren tot de 18 clubs. d;ie uit het kenst-
nrogramma het maximum aantel pun
ten hebben .gehaald,
rTr'/?tJd,iie clll,bs beho,CKrt ook Manchester
United, dat, me* zeven achtereen volgende
overwinningen alR ec,n maanrake* op de
ranglijst omhoog j# geschoten naar de
vierde plaats, onder Wolverhampton (32
uit 24), West Bromwicli (29 uit 23). Bol
ton Wanderers (29 uit 24) en samen met
Arsenal (29 uit. 25).
Tot de ongelukkige ploegen, die met 0
punten een „zwarte kerst" hadden be
horen Tottenham, Preston New Castte
en cupwinnaar Bolton. De Spurs. Ports
mouth en Aston Villa zijn verder naar
de gevaarlijke zone van de ranglijst af
gedaald.
De nederlaag van Portsmouth in Wol
verhampton had iets weg van een in
eenstorting van een ernstige zieke. Met
krampachtig voetbal voornamelijk i,n de
record van Highbury bewezen. De sup
porters van de Gunners Lieten zich door
de laatste teleurstellende resultaten van
hun .,Reds" niet thuishouden en 56.000
toeschouwers zagen een schijnbaar her
boren team, waarin sedert vrijdag vier
veranderingen waren aangebracht met
10 winnen van Lu ton Town, dat op 2e
kerstdag met 63 dn de meerderheid was
gebleven.
De vermoeienissen van de kont na
elkaar volgend# wedstrijden hebben hier
en daar de gemoederen wat snel doen
overkoken. Bij Leeds United—West Brom-
wi-ch werden twee spelers van het veld
gestuurd en hetzelfde gebeurde tijdens
de ontmoeting Sheffield United—Grimsby.
De uitslagen luiden;
Eerste divisie:
ArsenalLuton Town 10- 'Asten
Villa—Manchester United 0—2; Bolton
Wanderers—Everton 0—3; Burnley—Lei
cester City 33; ChelseaBlackburn Ro
vers 0—2; Leeds United—West Bromwich
Albion 0—1Manchester United—West
Bromwich Albion 01; Manchester City—
Birmingham City 4—1; Nottingham Forest
Newcastle United 3—0; Wolverhampton
WanderersPortsmouth 70.
Tweede divisie;
Barnsley—Middlesbrough 1—0; Brighton
and Hove Albion—Fulham 3—0; Bristol
Rovers—Ipswich Town 1—1; Cardiff-
Bristol City 1—0; Chariton Athletic—Hud-
derfieid Town 2—1; Lincoln City—Shef
field Wednesday 01; LiverpoolRo-
AliJ 1-,v- J L^LTUi—XUU»
buurt van eigen doel uitgevoerd, werden t herb a m United 4—0; Sheffield United—
J- Grimsbey Town 2—1; Stoke City—Leyton
Orient 3—2; Sunderland—Scunthorpe
Umted 3—1; Swansea—Derby County
44.
de Wolves tot. aan de rust (1—0) vrijwel
in toom gehouden. Maar na de hervatting
kwam de onvermijdelijke collaps De ra
deloze verdediging van de Zuidkust-be
woners bezweek voor de druk en zowel
Collin Booth alR Norman Deeley kreeg
de gelegenheid de hattrick te verrich- BPi»=>irf v„„*h»>.
ten. De zevende treffer kwam van dejJC 2—d.w s iai 2 o "b vv S2—ixctii?'1
voortreffelijk spelende en razend snelle - J—L p s v. 2—spart» 2'2—1 or
Zuidafrikaanse linksbuiten. De* Home Amateurs; Rcs. Ie klasse: Gouda 2—D.C.V. 2
Dat Arsenal altijd op zijn trouwe aan-
Rca. 3de klasse A; Lisse 2—Lugdunum 2 3 j
