Over 15 jaar geen rijker burger
dan de communist aldaar
VenJuuSe
opgeschreven
namen
In het keurslijf der
rode economie
Naar aanleiding van de tragedie
in Chicago
Geen kwaliteits-
produktie
Fata
morgana
Mobilisatie van technici
2 tegen 1
Ook de nieuwe
generatie?
Tegen China en India?
Het vuur in onze aarde
Observator
SPAARBANK
RAD I N A3
Een vorige maal hebben we naar aanleiding
van een bezoek op de Expo aan het Sovjet-
Russische paviljoen in grote lijnen uiteen
gezet, waarvan de Sovjet-technici en fysici
dromen. Dat zijn in de grootste slavenstaat
ter wereld speciaal de mannen van de weten
schap, in wier hoofden en handen in belang
rijke mate het lot ligt van 't door Króesjtsjef
met zoveel bombarie aangekondigde Zeven
jarenplan, hetwelk ten onzent door de com
munisten bij de behandeling der gemeente
begrotingen telkens weer als voorbeeld werd
gesteld van een efficiënte opbouw van de
staat. Ook hij de komende verkiezingen zul
len de communisten, wier leuze reeds ge
smeed is: gezamenlijke actie tegen de reactie,
de wonderen van het Zevenjarenplan breed
uitmeten. Het is mede daarom wel goed, nog
eens nader 11a te gaan, wat ons nu eigenlijk
wel ten voorbeeld wordt gesteld. We wezen
er indertijd reeds op, dat in het enorme
sovjet-paviljoen wel veel te zien was, maar
niets nieuws voor mensen, die enigszins op
de hoogte zijn van hetgeen er in het Westen
op wetenschappelijk en technisch gebied ge
presteerd wordt. Voor wie niet op de hoogte
is, lijkt het Sovjet-Russische vertoon heel
wat en laten we onmiddellijk erkennen, men
heeft letterlijk alles gedaan, om, zoals de
Fransen het zo kernachtig zeggen, épater le
bourgeois, op z"n Nederlands, om indruk te
maken op boeren, burgers en buitenlui, zo
als dit op de kermis gebeurt. Ook hier te
lande zijn velen teruggekeerd van een be
zoek aan de Expo, diep onder de indruk van
Sovjet-Russische manifestaties, welke inmid
dels in het Westen als zo gewoon worden
beschouwd, dat men er op de Expo geen
speciale plaats voor had ingeruimd. We heb
ben de architectuur van het Sovjet-paviljoen
horen roemen. Wel, in architectonisch op
zicht was er op de Expo heel wat beters, zo
niet veel mooiers te zien, er waren zelfs
enkele hoogst interessante exentrieke, archi
tectonische scheppingen. Het Sovjet-pavil
joen was enorm, inderdaad, doch daarmede
is alles gezegd. Degenen, door wie het ont
worpen en ingericht werd, deden dit in de
geest van de communistische propaganda,
afgestemd op het onwetend gelaten Russi
sche volk, dat zich systematisch ver
bazen laat over nieuwigheden, welke voor
ons Westerlingen reeds bijna onopvallende
verworvenheden zijn. Zelfs de manier, waar
op met de Spoetnik propaganda werd ge
maakt, vertoonde daarbij niets verrassends.
Maar laten we tot de feiten komen.
Hierbij moet allereerst geconstateerd worden, dat hetgeen zich
heden ten dage in Sovjet-Rusland voltrektgerust onze belangstelling
mag hebben, al bescliouwe men het met een zekere reserve, bij een
vergelijking met hetgeen ten onzent gepresteerd wordt. Als een
lekenen i voorbeeld willen we hier slechts de Amerikaanse prestaties
met de kunstmaan aanhalen, die de Spoetniks verre overtroffen
hebben, ondanks alle kleingeestige, communistische kritiek. En
I wanneer door liet Kremlin triomfantelijk beweerd wordt, dat het in
1970 de Verenigde Staten in technisch en economisch opzicht
ingehaald zal hebben, dan mogen we toch wel even de nuchtere
opmerking van 'n Amerikaan aanhalen, die vaststelde: aangenomen,
dat wij stil blijven staan.
Onvoorzichtigheid
In de brand, uit.
Verstikkingsdood
RENTE VERHOOGD
TE .ROTTE R D AM
RUSLAND in de vaart der volken
Hoe minder aardse vreugde ge
noten kan worden, des te nauwer
is meestal het contact met de he
mel. Talloze zieken en mensen in
nood zijn daarvan de levende ge^
tuigen. Doch ook het omgekeerde
is een feit, nl.: Hoe meer van de
aarde wordt gesmaakt in welke
vorm dan ook, des te losser is vaak
de band met Boven. Voorbeelden?
Bij de 13 a 14 uren-dag waren de
arbeiders „kerkser" dan nu. En on
danks de lage loontjes werden de
40 a 50 jaar geleden nog talrijke
katholieke feestdagen gevierd, die
een hap haalden uit de bescheiden
inkomens. Houdt men in huwe
lijks- en gezinsleven alleen reke
ning met rechten en verplichtin
gen, wat blijft er dan over van de
warme sfeer der actieve liefde. In
onze parochiekerk is er elke week
een lof voor de zondaren en voor
de zieken. Maar als bekering en
genezing moeten afhangen van die
paar tientallen aanwezigen, zal de
geestelijke en lichamelijke beter
schap nog wel even duren. De geest
van vernieuwing en de vondst
van „het lof is verouderd" vinden
we maar zwakke argumenten om
afwezigheid goed te praten.
Tóch moet de wereld naar inni
ger contact met God. Of om gelijk
de „Introitus" van morgen het eist.
In de Naam van Jesus buige
elke knie van hemelingen en
mensenkinderen. Voor de Zoon
als Verlosser van het menselijk
geslacht aangewezen.
Buigen we niet teveel de knie
voor onze eigengemaakte afgo
den? Ondanks het feit, dat we
reeds zo vaak ervoeren, hoe broos
en tijdelijk ze zijn? Hoeveel gees
telijk kreupelen hebben we door
onze afgodendienst niet gekregen?
Alleen in de naam van Jesus kun
nen we ons recht houden. Bij nie
mand anders is heil. Gelijk St.-
Petrus de overheden van het Jood
se volk en de ouderlingen toevoeg
de toen hij gerechtelijk in verhoor
werd genomen, wijl de apostel in
genoemde Naam een kreupele had
genezen. Er is inderdaad onder de
hemel geen andere Naam aan de
mensen gegeven, waarin we za
lig moeten worden. Door Hem
groeit elk schepsel, door Hem zijn
we geschapen en verlost. Van dit
toch wel zeer belangrijke feit zien
we echter weinig in ons eigen tele
visie-program van de dag.
Als we wijs waren gelijk de Drie
Koningen zouden we met vreugde
de woorden van de „Postcommu-
niet" kunnen beamen,
„dat onze namen opgeschreven
staan onder de glorierijke Naam
de waarborg van onze eeuwige
voorbeschikking"
Helaas we zijn zo gauw onder
de bekoring en de kracht van af
leidingsmanoeuvres. In het maat
schappelijk leven is het zó, dat hoe
veel sociale maatregelen ook ge
nomen worden, er zal toch altijd
gewerkt moeten worden. Zó is
het ook in het geestelijk leven. Er
kunnen verzachtingen worden
doorgevoerd op verschillend ter
rein, redding en behoud van de ziel
blijven eisen stellen. En met de
vervulling van die eisen dient ern-t
betracht te worden.
Geen risico nemen in 1959!
Oü OllS nftil' |?*zeTPr°<?uHte.n buiten beschouwing gela-
1 T Jf' ^,e' ls '!u'st 'n de kapitalistische lan-
Men weet het, Króesjtsjef wil met het Ifn' kwaliteit, dank zij een per-
Zevenjaren-plan bewerkstelligen, dat de fabricage, geen zorgen baart, ter-1 mie is de verhouding Westen-communis-
welvaart in de Sovjet-Unie het peil be-1Y ln Sov.iet-Rusland de meeste pro-1 tisch blok 2 tegen 1, waarbij in aanmer-
reikt zal hebben waarop heden ten dage j "Ijkten allesbehalve kwaliteitsprodukten king moet worden genomen, dat talrijke
de Verenigde Staten en verschillende zlJn',hetgeen de communisten od de Ex- gedeelten van het gebied van dit blok in-
Westeuropese landen kunnen bogen. Nu r,° huns ondanks wel duidelijk demon- dustrieel tot de onontwikkelde gebieden
moeten we nog even in het oog houden,streercien voor de bezoeker met de ga-
dat het zevenjaren-plan, evenals de vorige 1 ve des onderscheids. Wat kwaliteitspro-
vijfjaren-plannen rekbaar is en langer duktie betreft kunnen Króesjtsjef cs
Króesjtsjef is zo verstandig geweest, de
factor kwaliteit niet te noemen. Ook niet
in zijn uiteenzetting omtrent de concur
rentie tussen de communistische produk-
tie en de kaoitalistische. We kunnen nau
welijks geloven, dat hij deze concurren
tie onwaarschijnlijk acht. juist in verband
met het kwaliteitsverschil. Hij wilde ui- j
teraard de arbeiders in de kapitalistische!
landen geruststellen. Neen, zo zei hij. in i
economisch opzicht zal de Sovjet-Unie
op de wereld geen moeilijkheden veroor
zaken. Maar politiek gesproken ja
Hier hield hij een slag om de arm
We geven nog enkele doeleinden van
het zevenjarenplan aan: verhoging van de
globale industriële produktie met 80 pet.
vergeleken bij die van 1958; verhoging
van 85 tot 88 pet. van de produktiemid-
delen; verhoging met 92 tot 65 pet. van
de produktie der verbruiksgoederen. In
1965 moet de produktie van gietijzer tot
65-70 miljoen ton verhoogd zi.in, die van
staal tot 86-91 miljoen ton, die van olie
tot 230-240 miljoen ton, die van verbruik.s-
gas tot 150 miljard kubieke meter, die
van elektrische energie tot 500-520 miljard
kilowatt. De agrarische produktie moet
in 1965 bijna verdubbeld zijn (met een
produktie van 164-180 miljoen ton graan).
In 1965 zal ook de 30-35-urige werkweek
moeten worden ingevoerd, met twee rust
dagen en een regelmatige loonsverhoging
voor alle categorieën arbeiders en tech
nici, zodat die dan bijna het dubbele zul
len verdienen van thans, terwijl de ver
bruiksgoederen dan in prijs zullen zijn
gedaald
Nu zijn die loonsverhogingen slechts be
trekkelijk. nademaal de prijzen der ver
bruiksgoederen en levensmiddelen in ver
gelijking met die in de kapitalistische lan
den abnormaal hoog zijn en het is
feitelijk slechts toekomstmuziek, waar
mede een kennelijk groeiende ontevreden
heid over het huidige welvaartspeil ge
smoord moet worden. Het is overigens
wel waarschijnlijk, dat de dociele Rus
sische massa voorlopig weer tevreden
kan worden gesteld met de opgehangen
fata morgana, die haar belooft, dat ze
over een tiental jaren het beter zal heb
ben dan de Amerikanen.
Intussen bljjft het nijpend woningvraag
stuk bestaan. Nog steeds beschikt de ge
middelde Rus over slechts dertien kubie
ke meter woonruimte, welke hoeveelheid
F.n wat doet Sovjet-Rusland nu, om de
gestelde doeleinden te kunnen bereiken?
Ten eerste, elke burger, die er voor in
het duidelijkst te vergelijken valt met die i aanmerking komt, voor techniek en weten
van een groot hok. Ondanks alle propa-
schap te mobiliseren. Van communistische
zijde wordt hoog opgegeven over het enor
me aantal technici en ingenieurs, dat in
de Sovjet-Unie wordt opgeleid. In Frank
rijk o.a. maakt men zich daar zelfs erg
bezorgd om en dringt men aan op het
oprichten van veel meer technische oplei
dingsinstituten, zowel middelbare als ho
gere. Het communistische systeem houdt
in. dat naar de persoonlijke voorkeur niet
wordt gevraagd. Onderwijzers en leiders
van jeugdverenigingen wijzen de jongens
aan, die een technische opleiding moeten
volgen. Wat ze zelf willen, speelt geen rol.
Ze zijn nu eenmaal dienaren van de staat.
We zeiden jongens, maar voor de meisjes
geldt hetzelfde. In tal van wetenschappe-
ganda met de nieuwe bouw kan men het
feit ni«t verdoezelen, dat de gemiddel
de Rus buitengewoon slecht behuisd is.
Deze toestand zal minstens tot I960 voort
duren en pas enigszins veranderen, in
dien alles meewerkt. Het huidige Sovjet-
Rusland beschikt over dezelfde woonruim
te als het zo gewraakte tsaristische, dat
nu bijna al een halve eeuw geleden ten
onder ging.
Wanneer we de toekomstdromen laten
voor wat ze zijn, moeten we evenwel vast
stellen, dat Sovjet-Rusland, hetwelk kort
na de bolsjewistische revolutie slechts drie
procent van de wereiuproduktie leverde,
thans dertig pet. voor zijn rekening neemt
(het percentage der Verenigde Staten be
draagt 36 pet). Om het, in een sportieve
term uit te drukken, in de wereldecono-
j Deze foto icerd in een Sovjet-Russi
sche, stad door een toerist genomen.
Op deze isba, ofwel woning slaan
ettelijke televisiemasten. Maar.... in
dit houten, overbevolkte huis, uaar
in elke kamer een gezin huisde, trof
hij geen enkel televisietoestel aan.
Het is voor de regering goedkoper,
■televisiemasten te plaatsen, dan
huizen te houwen. En... de televisie
toestellen zijn beloofd, als de pro
duktie flink is opgevoerd....
kan duren. Het zou wel eens kunnen
dat de uitvoering van Kroesjtsjefs pro
gramma in totaal wel vijftien jaar zal
vorderen. Maar we leven snel 'en vijf
tien jaar is niet veel. Intussen is men in
het Kremlin zo vrij geweest, geen reke
ning te houden met binnenlandse econo
mische moeilijkheden, laat staan met poli
tieke of met een oorlog. Alles moet goed
gaan. Ook de nieuwe, thans tot super
communisten opgeleid wordende jongere
generatie dient zich gewillig te voegen in
het enorme keurslijf van de communis
tische economie, waarin de mens en de
menselijke waardigheid geen rol spelen.
Men krijgt inmiddels af en toe de indruk,
dat er in Sovjet-Rusland vooral onder de
jongeren iets woelt en gist, net als in de
hele wereld
Zal de nieuwe generatie tevreden zijn
met het toekomstbeeld, hetwelk haar nu
voor ogen getoverd wordt? Over vijftien
jaar moet de Sovjet-Unie het rijkste en
machtigste land ter wereld zijn. De pro
duktie'moet er per hoofd het grootste we
zen en daardoor zal er geen rijker bur
ger in de wereld zijn dan de communis
tische Rus Het' plenum van de Op
perste Sovjet heeft dit slagwoord tijdens
een zitting op 12 november volledig onder
schreven. Al in 1965 moet in Sovjet-Rus
land de produktie per hoofd groter zi.in
dan in West-Duitsland en Engeland, welke
momenteel de in kapitalistische zin
hoogst ontwikkelde landen van West-Euro
pa zijn. Sovjet-Rusland zal dan zelfs,
wat bepaalde produkten betreft, de Ver
enigde Staten voorbijgestreefd zijn, o.a- in
elementaire levensbehoeften, graan, zui-
velprodukten etc. Nog even een aanteke
ning: Króesjtsjef heeft de kwaliteit van
Dit is de verre, van moderne con
structie van liet observatorium van
Poulkovo (de hemelstad) bij Lenin
grad. waar Sovjet-Russische geleer
den de wereldruimte bestuderen.
zelfs nog in de leer gaan bij hun satel
lietstaat Tsjecho-Slowakije, waar de ka
pitalistische tradities inzake kwaliteit en
afwerking nog sterk doorwerken, ondanks
alle collectivisme.
behoorden. Volgens Króesjtsjef moet het
communistische blok reeds in 1965, of
schoon het slechts een derde van de we
reldbevolking telt, 51 pet. van de indus
triële wereldproduktie leveren. Dan ech
ter zal de produktie per hoofd in het land
van vadertje Króesjtsjef lager zijn dan
die in het land va-n Uncle Sam.
Advertentie
lijke instituten zijn de employés, ook de
academisch opgeleide, vrouwen. Of een
meisje liever trouwen wil en een gezin
stichten, hiernaar wordt niet gevraagd.
Dat in dit systeem een groot gevaar
schuilt, heeft Mao Tse-toeng ondervonden
met zijn combinaties of communes, welke
hij wilde doorvoeren en waarin voor het
gezinsleven geen paats was ingeruimd.
Sovjet-Rusland is er in de allereerste
plaats op uit in de wereld de technische
suprematie te veroveren. Ongetwijfeld le
veren tal van Russen bijzondere techni
sche prestaties. In de wetenschappelijke
wereld hebben de Russen zich een belang
rijke plaats veroverd. Dit is o.a. wel in
het Internationale Geofysische Jaar ge
bleken. Dat Sovjet-Russen aan de Zuid
pool een Belgische wetenschappelijke ex
peditie redden, zou men kunnen aanmer
ken als een winstpunt. In menig opzicht
is de huidige Sovjet-Russische krachts
inspanning overigens- eveneens een winst
punt, want de wereld is niet gebaat bij
streng afgesloten, achterlijke gebieden.
Maar wanneer men objectief nagaat,
wat het Kremlin met zoveel tamtam naar
voren brengt, zich daarbij er rekenschap
van gevend, dat Siberië inderdaad een
kolossale voorraadschuur en energiebron
is, dringt zich direct de vraag op, in hoe
verre Sovjet-Rusland, dat er onmiddellók
aan grenst, met een zekere bezorgdheid
de industriële ontwikkeling in landen als
China en India gadeslaat, waar de macht
hebbers eveneens over enorme arbeidsre
serves beschikken. Is de vrees voor con-
currentie b.v. voor China in werkelijkheid
niet groter dan de vermeende bedreiging
door de Verenigde Stalen en wat het
Kremlin als het „kapitalistische" Westen
betitelt?
Men blijve steeds voorzichtig met de
uitlatingen van het Kremlin, waar met
Aziatische slimheid en dubbelzinnigheid
gesproken wordt. Misschien voorziet men
daar beter de noodzakelijkheid van een
samengaan met het Westen tegen het Oos-
len (voornamelijk China en Japan) dan
dit ten onzent het geval is. Alle propa
ganda en bluf over de industrialisatie moet.
de buitenwereld imponeren en het eigen
binnenland af en toe een stimulerende in
jectie gevenZulks met een bepaald
doel.
Wanneer we van dit. standpunt uit naar
de Sovjet-Unie schouwen, kunnen we min
- of meer met een gerust hart het nieuws
lezen over de atoomstad Doubno, over
de „hemelstad" Poulkovo bij Leningrad,
waar de wereldruimte bestudeerd wordt
en men kort geleden de opzienbarende ont
dekking over werkende vulkanen op de
maan meent te hebben gedaan, over de
projecten voor enorme elektronische en
nucleaire centrales in Siberië, over 't. pro-
ject-Markine, waarmede de Sovjet-Rus-
i sische geleerden en experts door de Be
ring Straat het warme water van de Stil
le Oceaan in de Noordelijke IJszee wil
len pompen, waardoor een grote verzach
ting van het klimaat in Noord-Siberië zou
ontstaan, over de stuwdam in de Wolga,
die een meer van 600 kilometer lengte
zou creëren, over het afdammen van
de grote rivieren de Jennisei en de An-
j gara, over het bouwen van enorme atoom-
centrales, over een verbinding tussen IJs
zee en Kaspische Zee enz.
Dit alles kan er slechts toe bijdragen,
dat er scheuren ontstaan in her IJzeren
Gordijn, steeds grotere scheuren waar
door Sovjet-Rusland langzaam maar ze
ker bij de beschaafde wereld getrokken
wordt en er een steeds grotere invloed
van zal ondergaan.
Laat men in Sovjet-Rusland gerust de
maan bestuderen. Amerikaanse geleerder
erkenne-n volmondig, dat juist van de
maan uit een verdere verovering van de
wereldruimte minder moeilijkheden zal
I ondervinden dan van de aarde uit, alleen
al door een belangrijke opheffing van de
zwaartekracht. Een wereldruimteraket, die
op onze aarde 30.000 ton weegt, zal op de
maan slechts 5.000 ton wegen. De vraag,
wie er het eerste zal zijn, speelt een on
dergeschikte rol. De maan is groot ge
noeg....
Tenslotte, wanneer men ons onder de
indruk poogt te brengen van de presta
ties der Sovjet-Unie en ons daarmede wil
suggereren, dat daarvandaan alleen ons
heil en onze redding zullen kunnen komen,
de Amerikanen hebben aangekondigd, 'n
project in voorbereiding te hebben om
het vuur binnen in de aarde te gaan
exploiteren Deze krachtbron moet
zonder meer onmetelijk zijn. De grootste
atoomcentrales verdwijnen er door in het
niet
Het aanboren van deze energiebron zou
in de Stille Oceaan geschieden, ter hoog
te van de Koerillen, waar zich in de
oceaanbodem een diepe kloof bevindt.
Men wil voorlopig slechts gaan tot een
diepte, waar een temperatuur heerst
van 500 graden. Aan de vurige kern van
de aarde zal men dan nog lang niet toe
zijn. Het zal op den duur een soort reis
worden naar het binnenste der aarde,
waar enorme temperaturen en een
even enorme druk heersen, die allebei
in energie kunnen worden omgezet
Waarom zoveel grote branden
in de Verenigde Staten!
DL IRAGEDIE I3N CHICAGO, waar in een katholieke school, nadat
er plotseling brand was uitgebroken, 89 kinderen en drie zusters om het
leven kwamen, een aantal levend verbrandde, zonder dat hun tijdig hulp
kon werden geboden en een aantal kinderen bovendien nog órnstige
brandwonden opli-ep, deed onwillekeurig de vraag stellen, boe een derge
lijke ramp in Amerika, waar alles technisch zo uitstekend in orde beet
te zijn, kan voorkomen. Het is overigens niet alleen deze tragedie, waarin
moeders krankzinnig zijn geworden van verdriet, welke een vraag als deze
doet stellen. Het aanlal noodlottige branden is in bet land van Uncle Sam
vrij groot, bijna ontstellend groot. Telkens leest men er in bet gemengde
nieuws over. En dan doemt die vraag weer op.... Ze is intussen in Amerika
met do grootste nadruk gesteld en het antwoord is: de pieeste Amerikaanse
buizen en gebouwen zijn ware brandvallen, waaruit dikwijls geen ont
snappen mogelijk is. Er bestaat in de Verenigde Staten een vereniging tegen
brandgevaar en deze beeft thans weer eens een bijna verbijsterende
statistiek gepubliceerd. Er komen in de Verenigde Staten zesmaal meer
grote branden voor dan b.v. in Europa
-i Dit niet alleen.. Elke dag vliegen er
niet minder dan 130(1 woningen in brand
In enkele minuten branden er elke dag
minstens vijftien huizen volkomen uit,
waarbij dan vaak slachtoffers vallen. Ge
middeld breekt per dag in veertig hotels
brand uit en ..70 maal in scholen. In één
jaar tijds worden elfduizend personen
slachtoffer en de aangerichte schade
wordt per jaar op een miljard dollar ge
schat. Een der voornaamste oorzaken is
het feit, dat in de Verenigde Staten vele
huizen geheel van hout zijn gebouwd. Ste
nen huizen en panden zijn voorts van bin
nen bijna geheel met hout bekleed, tot de
vloeren toe en bevatten veel te veel brand
baar materiaal, in de vorm van tapijten,
kleedjes, gordijnen etc. Bij een grote waak
zaamheid zoals men dip ten ontzent pleegt
uit te oefenen en in kleine huizen is dit
zo erg niet. Maar in kazernepanden kan
i onvoorzichtigheid in één zo'n woning een
'ware ramp veroorzaken. Volgens het mi
nisterie van onderwijs is éér, van de vijf
scholen in de Verenigde Staten met het
oog op het brandgevaar ondeskundig ge
bouwd, terwijl er tevens te veel brand-
jbaar materiaal werd gebruikt.
Onvoorzichtigheid is een belangrijke fac
tor. Van 1942 tot 1951 is een onderzoek
ingesteld naar de voornaamste oorza-
ken van brand- Lucifers en sigaretten
vormden 27 procent. In dat tijdvak werd
er 560.000 maal brand door veroorzaakt..
Met als gevolg 380 miljoen schade. In
1953 veroorzaakten met lucifers spelende
kinderen 680 branden. Zes op de tien
branden in hotels zijn het gevolg van on
voorzichtige rokers, die met een bran
dende sigaret naar bed gaan. Elke minuut
gooien de Amerikanen 800.000 sigaret-
tepeukjes weg, die meestal niet worden
uitgedoofd en dus blijven doorbranden- Na
de lucifers en de sigaretten komt de ver
warming, die evenwel tevens de meeste
schade veroorzaakt: straalkachels, olie
kachels, fornuizen, kortom alle verplaats
bare en gemakkelijk omver te gooien mid
delen, om een kamer even te verwar
men. Vele kinderen worden het slachtof
fer van de daardoor veroorzaakte bran
den. In de Ver. Staten gebruiken tal van
arme gezinnen olie als verwarmingsmid
del. Maar ook de elektriciteit of liever het
verkeerde gebruik ervan, heeft heel wat
branden en doden op zijn geweten. Ze
neemt de derde plaats in.. Allerlei elek
trische draden onder een gemakkelijk
worden gebruikt, tot voor het wassen van
de vaat toe, kunnen bij verkeerd gebruik
of ondeskundige reparatie (doe het zelf)
brand veroorzaken. In 1930 werden in een
gemiddeld Amerikaans gezin 19 elektrische
apparaten van allerlei aard gebruikt,
th'ans is dit aantal 53.. Men legt elek-
ï-ische draden onder een gemakkelijk
brandbaar tapijt.Van 1952 tot 1953 steeg
het aantal door elektriciteit veroorzaakte
branden met 187 pet., verdriedubbelde
dus bijna..
Het stichten van brand met het oog op
de verzekeringssom is in de Verenigde
Staten een veel verbreid kwaad. Van 1929
tot heden zijn er niet minder dan tien
duizend personen wegens brandstichting
tot kortere of langere gevangenisstraffen
veroordeeld Ze staken hun huis of winkel
of zaak jn brand.. De politie heeft enkele
jaren geleden na lange speurtochten een
vrouw kunnen arresteren, een zekere Ber-
ta Washowski, die gedurende twintig jaar
geleefd had van schadevergoedingen, haar!
door verzekeringsmaatschappijen wegens
brand uitbetaald- Ze vestigde zich telkens
ergens anders, onder een andere -naam
en verzekerde dan haar woning flink te
gen brand. Nimmer kon de oorzaak wor- j
den vastgesteld. Tot de politie te langen
leste in haar bezit een speciaal elektrisch
apparaatje vond. waarmede brand kon
veroorzaakt worden, terwijl de indruk
gewekt werd, dat er kortsluiting of iets
dergelijks was ontstaan.
De statistiek van de vereniging tegen
brandgevaar wijst nog uit, dat het groot
ste gedeelte van de mensen, die bij brand
omkomen, de verstikkingsdood sterven,
veroorzaakt door rook, maar vooral door
gassen, ontstaan bij het verbranden van
wol, plastic, gummi, celluloid en ander
materiaal, dat veel in huishoudelijke arti
kelen verwerkt wordt.
Een typisch voorbeeld te dien aanzien
was de brand in een hotel te Chicago in
1946. De brand was op de eerste verdie
ping uitgebroken en men slaagde er in,
hem daartoe te beperken. Er waren 61
slachtoffers, maar het merendeel woon
de op hoger gelegen verdiepingen- Ze wa
ren door rook en gasdampen verstikt, zelfs
tot op de zesde verdieping.
Het treffendste en bijna afschuwelijke
voorbeeld werd echter geleverd door de
brand in de St.-Mariaschool te Chicago.
Toen de brandweer er in slaagde, door de
verstikkende rook en walm een verafge
legen klas te bereiken, vond ze daar de
kinderen nog in de banken, met het hoofd
op de schriften. Het leek. alsof ze leef
den, maar ze waren reeds dood, tenge
volge van verstikking. Grote stadsbran
den, zoals ook die van hetzelfde Chicago
in 1871, waaraan de halve stad ten offer
viel, komen in de Verenigde Staten niet
meer voor. Toen gingen er 60.000 houten
huizen in vlammen op. Maar het brand
gevaar dreigt nog steeds..
K- H.
Een der grote branden van de laatste
tijd vond in Bogota in Columbia
plaats. Daar ging een warenhuis in
vlammen op. Men ziet hier, hoe een
brandweerman een omgekomen
vrouw naar buiten draagt. Ze was
niet verbrand, maar gestikt.
Advertentie
3
Hoofdkantoor Botersloot 25
