witte doek
AARDGEBONDEN
EN HEMELVRIJ
MARLON BRANDO maakt éénmansfilm
Wie zonder zonde is...
De
De Avonturier
stille Amerikaan
van Pinewood
<5&
Artistieke Actualiteiten
Richard Witmark: „Je gaaf er tenslotte aan kapot"
JOHAN DAISNER, DE MAGIËR in de LETTEREN
Gene Kelly in Todd
AO-film
Rijkssubsidie voor
Max de Haas
Errol Flynn gewond
op Cuba
Ongebreidelde
belangstelling
Hans Roest
V B
ZATERDAG 10 JANUARI 1959
PAGINA 5
Moor in „Orpheus Descending"
is hij niet de baas
Met Noelle Adam en Moira
Sliearer
Korte speelfilm met documen
taire inslag
George Raft, erekolonel van
Fidel Castro
Ernst Marischka filmde in het Vaticaan
Feest van de film
A «T i
Onbegrijpelijke ouderwetse onlogica
Telefoontjes met Hongkong, India
en Singapore
Een groot-fabrikant valt een keer tegen zijn 15-jarige zoon uit; deze-
neemt de benen en Iaat nimmer meer iets van zich horen. Alle op
sporingsapparaten worden in het werk gesteld, maar tevergeefs. De
vader gaat gebukt onder een ontzettend groot verdriet, maar ondanks
dat weet hij zijn fabriek toch op te werken. Hij wordt gestuwd door de
gedachte aan zijn zoon, die eens zal terugkeren en hem dan zal op
volgen. Maar na twintig jaar nog geen spoor van de zoon. De vader
neemt een Jood in de arm. een geniepige oplichter die hem voor veel
Errol l'lynn is bij het leger van Fidel «jolri belooft zijn zoon terug te brengen. De Jood stuurt een ander als
astro op Cuba gewond geraakt aan zijn zoon en strijkt de centen op. Maar de eigenlijke zoon. die dood
een arm en een been. gewaand werd, keert nu natuurlijk ook plotseling terug en het conflict
lichte verwondingen had opgelopen aan I ^eieikt zijn hoogtepunt. Dit is in het kort de inhoud van het spel DE
een arm en aan een been. j AVONTURIER, dat in het nog niet zo lang verleden triomfen heeft
In Havanna werd bevestigd, dat Flynr. rrevierd
die zich sinds 27 november bij Fidel Cas-1
tro in de bergen had bevonden, gewond 1
ï5,i!5W£JM een aanval OP de 6uikei" l Ttnnrlnleo nnnson C !is een «««netje. dat in alles handelt, an-
ZOllClGV OieCF Qesllkt en b.°Yendi?n de fabrikant nog wijs
Studentenorkest
Eerste uitvoering van
Escher's 2e Symfonie
Hans van Berden
BIJ „ARENA"
WERELDNIEUWS
Hollywood praatover
televisie
(Van onze filmredacteur)
Als er in Hollywood twee of meer film
mensen met elkaar lunchen of een borrel
drinken, komt het gesprek onvermijde
lijk op de televisie en wordt er net zo
lang geredeneerd tot één van beide, el
kaar fel beconcurrerende industrieën
dood en begraven is.
Een journalist, die op het middernach
telijk uur een kleine verversing gebruik
te met Bichard Widmark en producent-
regisseur Edward Dmytryk. nadat beide
heren klaar waren met een paar nach
telijke scènes voor de film „Warlock",
kreeg van hen te horen, dat naar hun me
ning iemand, die een serie speelfilms gaat
maken voor de televisie, stapelgek is.
,,Je gaat er tenslotte aan kapot", ver
klaarde Widmark. ,,De mensen gaan je
zodanig met de, figuur, die je hebt gespeeld
vereenzelvigen, dat niemand ooit meer
iets anders in je kan zien".
„Inderdaad. Zejfs nieuwe, jonge ac
teurs, die nog hun kans moeten krijgen,
beginnen dat gevaar in te zien", ging
Dmytryk voort „Ze zijn bereid in een
enkel programma op te treden, maar wei
geren mee te doen aan een hele serie.
Trouwens, voor de producent is het niet
minder moeilijk. Wanneer een acteur po
pulair is.Eeworden in een bepaalde rol.
kan hij nooit meer worden ontslagen,
omdat de kijkers eenvoudig niet toestaan
dat hij wordt vervangen. Het enige wat je
met televisie kan doen, is er uit te ha
len, wat maar mogelijk is: proberen
een miljoen te verdienen in vijf jaar en
daarna de benen te nemen".
Wie daarentegen een praatje maakt
met iemand, die groot succes heeft op
het t.v.-scherm, zoals b.v. de acteur Ro
bert Cummings. krijgt heel wat anders
te horen.
„Ik heb drie jaar geleden het filmen
er aan gegeven, toen ik kans zag in het
nieuwe bedrijf een groot man te wor
den". aldus Cummings. „Mijn program
ma telt honderd miljoen kijkers over de
hele wereld en ik ben er de eigenaar
van Eik programma wordt op de film
opgenomen en die films kunnen steeds
weer opnieuw worden vertoond, zodat ik
er jarenlang aan kan verdienen. Ik ben
nu 48 jaar en ik heb vijf kinderen. Nor
maal pikt de fiscus 95 pet. van mijn ver
diensten in, maar op deze manier heb ik
wat voor later. Wat moet ik doen? Dap
per zijn en artistiek, of realistisch?"
Zou iemand Robert Cummings ongelijk
durven geven? In elk geval geloven wij
niet, dat zijn vijf kinderen ooit honger
zullen hoeven te lijden.
Gene Kelly
„Gentlemens
wenst 7/1 zi
zijn film
Gentlemen"' Koelie
Johan Daisne is een duizendkunstenaar. Hij is dichter, romanschrijver, aan de zekerheid van zijn jeugd, dat
essayist, filmcriticus en in elk genre excelleert hij en heeft hij een kunst "aJs aIiicht d€ nikste uiting van
dadelijk herkenbare persoonlijke „cm. Hij i, even „ve„„i;e„d wanneer
luj in zijn hoedanigheid van dr. Thierv een economische stindie schrijft, kehjkheid, verbeelding, rede" Van dit
als ontroerend in het eenvoudige, gevoeiige portret van zijn ouders (,,'t En op"' bouwt Johan Daisne ziJn betoog
is mij u hiemederwaart.Uitg. Manteau). Hij is gezaghebbend" wan. i 'interessant is het - en een bevesti-
neer hij spreekt over de Russische literatuur (die hij, de taal beheersend 8r*ng van mbn mening over de verhou-
kent als weinigen) of over de film vanaf haar allereerste begin. En ook j ^VeT- iPTeVdVdf-tei" onte'r
j I zijn dichteischap en verteltalent zijn authentiek, spontaan en volkomen 'ie* schrijven van zijn jongste roman
beheerst. Merkwaardig is het samengaan van de geleerde en de kunste- "-L?g0, Masg<ore' (Manteau) mt het in-
«O™ v O.. i i r zicht kwam, dat zijn romantisch magisch
I "aai van de theoreticus en de beoefenaar van de man die exact realisme een groei en verdieping had
kent, onderzoekt en doorgrondt en de man die met inliiïtie en fantasie <)nc'ersaan naar het klassiek magisch rea-
bevroedt e„ vermoed., fijngevoelig la.,end „aar Jc die,,,,e „ere,
den waar geen becijferingen meer mogelijk zijn. Misschien mag men wat
deze duizendkunstenaar betreft spelen met die begrippen en blijven zij
Adam en Moira Shearer als zijn
tegenspeelsters.
locJi waar, want vaak vloeieu bij hem welen en bevroeden, werkelijkheid
en verbeelding, poëzie en leven tezamen en vormen een nieuwe, verras
sende eenheid.
Richard Widmark voelt er niets
voor om voor de televisie ot> te "r,
ul' i naasappelsap. Enkele ogenblikken later
Het was halfze* in de morgen, enkele
weken geleden en in het Tickled Pink-
motel in Carmel 7Californië) was alles
nog donker en rustig. Maar de gast in
kamer 11 belde om zwarte koffie en si-
treden.
Gene Kelly heeft de Rank-organ isatie
te kennen gegeven, dat hij zowel Noëlle
Adam als Moira Shearer als zijn tegen
speelsters wil hebben in zijn muzikale
filmkomedie „Gentlemen's Gentlemen",
die vijf miljoen gulden zal gaan kosten.
Producent Benny Fisz heeft contact op
genomen met de Franse danseres, die
verleden jaar in Londen bijzonder populair
werd, toen Ze optrad als de vampier in
het ballet „Le rendez-vous manqué"
van Frangoise Sagan. Als de 22-jarige
mademoiselle Adam de rol accepteert, zal
ze in mei van dit jaar haar debuut ma
ken in een EngeL gesproken film.
De „musical" zal worden opgenomen
in het Todd-AO-Systeem, dat hier te lan
de alleen in een daartoe speciaal inge
richt Haags theater kan worden vertoond.
De staatssecretaris van O. K. en W.
beeft de cineast Max de Haas te Amster
dam een rijkssubsidie verleend voor de
vervaardiging van 'n korte speelfilm met
documentaire inslag.
Zoals Max de Haas dit in de loop der
•laren vrijwel geregeld heeft toegepast,
zullen ook in deze film, waarvan de titel
.,Dagen van mijn Jaren", zal luiden, men
sen uit het dagelijks leven het spelersma-
teriaa] vormen.
Dezer dagen zal De Haas met de op-
hamen, die voor een belangrijk deel in
Amsterdam zullen worden gemaakt, be-
gmnen.
ging de deur open en een figuur in een ge.
kreukeld Mexicaans hemd. broek en
schoenen strompelde naar buiten. Het
was Marlon Brando.
Hij was bezig aan zijn nieuwe film
One-eyed Jacks", die hij feitelijk hele
maal alleen in zijn eentje maakt en waar
mee hij van 't begin af niets dar, moei
lijkheden heeft gehad. Hij begon de film
al te regisseren zelfs nog voordat hij
zichzelf tot regisseur had aangesteld. Het
scenario moest twaalf maal worden her
schreven. Brando gaf de schrijvers hun
congé en besloot het zelf te doen. Ver
volgens nam Stanley Kubrick de vee] ge
prezen 27-jarige Hollywoodse regisseur
ontslag Voor Brando mocht hij niets zeg
gen van hét scenario of de rolbezetting
en mocht zelfs niet spreken met eventue
le bezoekers. Iedereen wag contractueel
verplicht de grootste geheimhouding in
acht te nemen. Brando ging zelf regisse
ren.
Toen men reeds met de opnamen was
begonnen, was de rolbezetting nog steeds
niet compleet. Brando stuurde een tele
gram naar Hollywood met de opdracht de
stad af te zoeken naar die oude Oosterse
acteur met lange baard, die de rol van
verkoper speelde in de film „Teahouse
of the August Moon". Brando wilde hem
hebben voor een rol. die uit één zin be
stond. in zijn nieuwe cowboyfilm. Hij vond
hem: Takeda Schicizo. Zelf zocht hij uit
een hele kudde een paard uit, dat hij in
eijn film zou berijden
De dag daarop liet hij de acteur Larry
Duran precies zien, hoe hij moest vallen,
tuimelde daarbij zelf van een rots en be
zeerde zijn rechterknie. Toen de dokter
kwam. vertelde Brando hem. hoe hij
moest worden verbonden trok zich terug
op zijn kamer in het Tickled Pink-mo
tel en bleef tot twee uur in de nacht op
om het werkschema voor de volgende
dag ujt te werken.
„Elk woord komt er op aan. Ik streef
naar een innerlijk gemotiveerde beteke
nis van de tekst", verklaarde hij. wat dal
dan ook mag betekenen.
Als hij met zijn film klaar is. moet hij
optreden in de film Orpheus Descen
ding" van Tenessee Williams, waarvoor
hij 750,000 dollars plus een derde van de
winst krijgt
In het Tickled Pink-motel worden er
nu al grapjes over gemaakt, dat hij jn
die film beslist niet de baas zal zijn. Zijn
tegenspeelster is namelijk de stormachti
ge Anna Magnani.
De opnamen voor deze film beginnen
eind maart van dit jaar in New York.
Oorspronkelijk was voor de rol. die nu
door Marlon Brando zal worden 'gespeeld
Anthony Franciosa gecontracteerd, maar
deze moest afzeggen wegens andere ver
plichtingen,
Sidney („Twelve Angry Men") Lumet
zal de regie voeren naar een scenario,
dat door Tennessee Williams zelf in sa
menwerking met Meade Roberts werd
geschreven.
Ronnie Shedlo. een medewerker van
Errol Flynn. heeft enige dagen geleden
in Hollywood bekend gemaakt, dat de
filmster licht in een arm en een been
was gewond, toen hij zich bij het rebel
lenleger van Fidel Castro op Cuba be
vond
Shedlo verklaarde, dat Flynn hem
uit Havanna had opgebeld, maar dat ze
slechts een paar minuten met elkaar had
den kunnen praten. D»vbij vertelde Flynn
dat hij bijna twee weken bij generaal
Castro had doorgebracht en dat hij twee
Franiz Werf els boek „Der verun-
reute Himmel" en de naar dit boek
vervaardigde film „WIE ZONDER
ZONDE IS...." behandelen een
probleem, dat in het godsdienstige
leven vaker voorkomt dan men wel
denkt, namelijk het probleem van
de charitas, die niet wordt bedreven
uit liefde tot God en de naaste, maar
uitsluitend in edgen belang en tot
eigen verheerlijking.
In de roman van Werfel, die ook
„Het lied van Bernadette" schreef,
wordt dit probleem belichaamd in de
kokkin Teta Linck (een prachtige rol
van Annie Rosar), die een neefje op
een seminarie laat studeren, opdat
hij priester zal worden en haar „de
hemel binnenbidden"
Voor de jongen zelf interesseert ze
zich niet en zo kan het gebeuren,
dat ze hem jarenlang geld stuurt,
zonder hem ooit terug te zien, of
zelfs maar bij zijn priesterwijding
tegenwoordig te zijn. Pas als ze een
brief ontvangt, waarin „heerneef"
haar meldt, tot pastoor te zijn be
noemd en voor de verbouwing van
zijn pastorie geld nodig te hebben,
gaat ze hem opzoeken en komt dan
tot de ontstellende ontdekking, dat
haar neeflief helemaal geen priester,
laat staan pastoor is, maar een
louche fotograaf, die samenwoont
met een „bardame".
Deze schok brengt haar tot bezin
ning en ze besluit naar Rome te pel
grimeren. Onderweg maakt ze ken
nis met een jonge priester, die haar
vertrouwen weet te winnen. Als
tenslotte in de St.-Pieter Paus Pius
XII zijn handen zegenend over haar
uitstrekt, is de emotie teveel voor
haar zwakke hart. Ze wordt onwel
en sterft in een ziekenhuis. Maar
aan haar bed staat een jonge pries
ter, die voor haar bidt, zoals zij haar
hele leven had gehoopt en in haar
stervensuur ontvangt zij de speciale
zegen van de H. Vader.
Kort samengevat moge dit verhaal
een irreële indruk maken, op de
wijze, waarop het in de film is uit
gewerkt al gebeuren dat op
enisgzins toneelmatige wijze, zodat
de acteerkunst zwaarder weegt dan
de filmkunst zal het de toeschou
wer boeien en diep ontoreren. De
scène, van de audiëntie, die wijlen
Paus Pius XII verleende in de St.-
Pieter (voor deze film werd voor het
eerst in de geschiedenis toestemming
verleend om tijdens een audiëntie te
filmen) is volkomen authentiek en
prachtig om te zien, daarvoor staat
de naam Ernst Marischka, die ook
de Sissi-films regisseerde en die zelf
het scenario schreef, borg. De kleu
ren in Agfacolor, hoewel soms wat
aan de rode kant, maken vooral de
Vaticaan-scène hoogst interessant en
als historisch document bijzonder
waardevol.
Niemand mag daarom verzuimen
deze „katholieke" film (probleem en
uitwerking ervan zijn katholiek) ie
gaan zien.
hunkeringen van de complete mens be
vredigend. En dan geeft hij een doordrin
gende beschouwing van klassiek magisch
realisme bij verscheidene grote schrij
vers, ook van de vorige eeuw.
Maar ik wil bij Daisnes eigen werk
blijven en „Lago Maggiore" prijzen als
een groots opgezette liefdesroman van zo
warme, diepmenselijke inhoud en bewo
genheid. dat men hem onrecht zou doen
met hem in het kort na te vertellen.
I ooral ook omdat het verhaal alles dwin
gend laat medebeleven, doch niets ver
klaart: magie en mysterie. De composi
tie is, zoals van bijna ieder werk van
deze auteur, heel persoonlijk en vernuftig
gevonden. Het is een opmerkelijke ro
man. welke zijn eervolle bekroning vol
komen verdient.
Literair is de roman buitengewoon in
teressant omdat de poëzie namelijk
van een der hoofdpersonen een
zijn veelzijdigheid. In twee jaar tijds heb- J'00™me functie in het verhaal vervult,
ben verscheidene boeken en boekjes van j waardoor ontstaan onverwachte verschui-
hem mijn werkkamer bereikt en ik j vm§en. die mysterieus van geladenheid
Hij staat niet tussen de gebondenheid
j aan de aarde en de ongebonden vrijheid
I van de hemelvlucht, maar hij heeft ze
samengeweven tot een leven met meer
J dimensies. Die nieuwe eenheid heeft hij
de verhelderende naam „magisch realis-
i me" gegeven.
De vruchtbaarheid van Daisne evenaart
weet dat er nog veel meer groot werk
in portefeuille ligt. Telkens was het een
vreugde voor me, mij in deze geschrif
ten te verdiepen, en steeds was ik ge-
imponeerd en vol bewondering voor deze
altijd boeiende en verrassende auteur,
die van keer tot keer op soms volko
men ander terrein nieuwe facetten ont
hult en argeloos laat schitteren.
Ik kan namelijk weinig koketterie of
opzettelijkheid ontdekken in de geschrif
ten van Johan Daisne. Het komt alles
uit de volheid des harten, uit de over
vloed van een hartstochtelijk levend ge-
moed en uit een schier ongebreidelde
belangstelling voor alles wat het leven
en de mens raakt. Want daar gaat het
hem ten slotte om. De theorie en de leu
zen zijn bij Daisne voor zover ik het
zien kan nimmer aan het leven voor
afgegaan: zij zijn uit de praktijk naar
voren gekomen.
Zijn knappe roman „De trap van steen
en wolken" (Manteau), een bij de jon
gere generaties zeer geliefde roman, was
destijds een dadelijk overtuigend staal van
wat Daisne magisch realisme noemde.
Pas nu neemt hij in het zeer boeiende
opstel „Letterkunde en magie" (Ontwik
keling. Antwerpen) definitief zijn opvat
tingen en de evolutie daarvan onder de
loep. Hij verklaart trouw te zijn geble-
en magisch van werking zijn. De nieuwe
elementen in d'it boek zijn zo sterk, dal
zij het verlangen naar Daisnes nog niet
gepubliceerde werk (onder meer de lij
vige roijran. gewijd aan zijn vereerde
vader Michel Thiery, de onderwijshervor-
mer en natuurgeleerde) nog sterk doen
toenemen.
Een man met de gesteltenis van Daisne
moest wel onweerstaanbaar worden ge
fascineerd en geïntrigeerd door de acht
ste muze, de film in eerste aanleg
wel bij uitstek het middel tot de ver
vulling van zijn opvattingen over de ma
gisch realistische kunst. Met een harts-
„Uw gesprek met Hongkong, meneer".
De stem van de secretaresse klinkt za
kelijk en efficient. Earl St. John, de pro-
huktieleider van de Pinewood-studio's.
hcht één van de drie witte telefoons
yoór hem van de haak, leunt achterover
zUn stoel en bestudeert de kale witte
muur achter zijn bureau: „Hallo, Lewis?"
Regisseur Lewis Gilbert, die .^Ferry to
Hongkong" filmt, heeft een stem als een
oude grammofoonplaat, die in een aan
grenzende kamer wordt afgedraaid Hoe
maakt je het, Earl?".„Best. Zeg Lewis,
tvat de opnamen van gisteren betreft, die
zijn prachtig, maar de grime van Orson
Welles lijkt nergens op. Je kunt op een
1,1 ijl afstand zien, dat zijn neus vals is".
°P een afstand van 8.000 mijlen klinkt
vrolijk gegrinnik en de stem van
Gilbert zegt: „Het is in orde, Earl,
We hebben het al veranderd. Het was
maar een voorlopig geval, voor de eerste
opnamen. Zijn eigen neuzen waren zoek,
alle vijftig, maar we hebben ze gisteren
Weer gevonden. Alles gaat prachtig. Syl
via Syms en Curt Jurgens zenden je
hun groeten."
Het is half tien in de morgen en een
n'ouwe dag in het drukke leven van de
„stille Amerikaan" Earl St. John die
Wel eens de Earl (graaf) van Pinewood
Wordt genoemd is begonnen. Do man,
die he-t sluitstuk vormt in de reusach-
J'Se gecompliceerde jigsaw-puzzle van de
Blmerij jn Pinewood, steekt zijn eerste
Sigaret van de dag op, één van de veer
tig, die hij nog zal aansteken en weer
Uitdoven, lang voordat hij op is en stopt
Verstrooid de afgebrande lucifer weer in
het doosje. De telefoon zoemt zachtjes.
"Hier EarlJe idee is prachtig. Paul.
Lr zit heel wat in. Maar ik voel niet
TV«I voor de schrijver, die je voorstelt.
'k vind Eric Ambler beter. Het is een
onderwerp, dat hem ligt.... Waarom
S3 je niet nog eens naar „A Night to
remember" kijken. Dan begrijp je wei.
wat ik bedoel. Ik zorg er wel voor. dat
tet kan. Dan kunnen we daarna samen
lunenen. Tot ziens". St. John belt zijn
secretaresse. „Ruth. voordat ik het ver-
Koet. We krijgen binnenkort Jean Simmons
en Stewart Granger terug in de studio
voor „The Night Corners". Er is gezorgd
voor een hotel in Singapore, maar het
zou leuk zijn, als ze hun oude kleedka
mers terugkregen, wanneer ze weer hier
zijn. Maak je dat alsjeblieft in orde? En
o ja, Ruth, wanneer Lauren Bacall terug
is uit India voor de opnamen van „North
west Frontier", zorg dan, dat ze hier
in de buurt kan logeren. Ze za] vaak
vroeg uit de veren moeten en ze' zal het
niet leuk vinden om iedere morgen he
lemaal uit de stad te moeten komen."
Het einde van een lange dag begint
zacht te komen. Er wordt een telefoon
gesprek aangevraagd met een vertegen
woordiger in India. De begroting voor
de film „North-West Frontier" dreigt te
worden overschreden. De stem van St.
John klinkt in de hoorn: „Jimmy, we
LJUiiI iljnts iiutloKÏIlO) tiek opkoopt en verkoopt, geld schiet en
Tl !dan zi^n mens)es uitkleedt en chanteert
u zich niet ongerust: elk ouderwets stuk
heeft een happy ending. Want zij zal
natuurlijk trouwen met Jean Ravet, op
wie zij onmiddellijk verliefd wordt, maar
die zij voorlopig natuurlijk ais haar broer
beschouwt.
En als alles zo goed en zo heerlijk 1
gaai, verschijn! de eigenlijke zoon. Hij
heeft in twintig jaar niets van zich la
ten horen, maar hij is een kerel uit
één stuk, bezitter van vijf plantages en
draagt zijn vader en zusje een warm hart
toe. En als hij ontdekt, dat de indringer
Jean Ravet. een eerlijk mens is, is hij
het die de oplossing aan de hand doet. i tochtelijke belangstelling heeft hii haar in
Jean Ravet moet blijven en trouwen met j haar verbazingwekkende en snelle ont-
zijn zusje, hij zelf zal terug gaan naar wikkeling gevolgd en daar in menige be-
zyn plantages. En vader is gelukkig, want j schouwing rekenschap van geg^en
Als jongste publikaties op dit terrein
JOHAN DAISNE
voor het borstbeeld van zijn
vereerde vader
raffinaderij Palrna
Een andere Hohywoodse acteur, George
Kaft mede-eigenaar van een speelzaal
in Havanna is. naar gemeld wordt, be
noemd tot ere-kolonel in de strijdmacht
van Castro. Raft's secretaris in Holly
wood verklaarde dat hij met de acteur
een telefonisch onderhoud had gehad.
De Nederlandse componist Rudolf
Ecner heeft in opdracht van een groot
phai maceutisch bedrijf een werk gecom-
- poneerd, speciaal bestemd voor het Ne-
maken ons zorgen over de onkosten van derlandfi Studentenorkest. Di-t orkest gaat.
dfl fWWi/Ja fi 1 m et s-r\^>r\ 1 71") 3 Ir üv-iel zx z-, K JU i.
de tweede filmgroep. Kan je voor de
veldslag bezuinigen op de figuranten?
Als je met vierhonderd man zou kun
nen volstaan, helpt dat al heel wat. Doe
je best."
Het begint donker te worden. De stille
Amerikaan pakt zijn tas en gaat naar
Londen voor een diner met John Davies,
de directeur-géneraal van de Rank-orga-
nisatie. Daar zal worden gepraat over de
toekomstige produktiepolitiek, over nieu
we films en nieuwe gezichten.
En moigen. morgen zullen er weer te
lefoongesprekken worden gevoerd mei
Hongkong, India, Singapore.
zoals bekend, ook dit jaar weer op toernee
door ons land ten bate van het Nederlands
Studentensanatorium 'én het Universitair
Asielfonds.
De bedoelde componist, de Tweede Sym-
fon.e van Rudolf Echer, zal maandag 19
januari a.s, op het openingsconcert van de
N.S.O.-toernee in Groningen voor de eer
ste maai worden uitgevoerd. Tijdens dit
concert zal namens het Prins Bernhard-
*onds een tweetal partituren van Echers
Tweede symfonie; worden overgedragen
cn wel aan het N S.O. en aan de Federatie
van Amateur-symfonie en_ strijkorkesten.
Als wij het repertoire van het amateur
toneel willen beoordelen, moeten wij na
tuurlijk geen stukken ter hand nemen,
die misschien een dertig jaar geleden
verschenen zijn, ook al zijn deze momen
teel nog te verkrijgen en ook al worden
zij nog gespeeld. De algemene smaak heeft
een grote verandering ondergaan. Wij
zijn lang niet meer zo sentimenteel als
maakt dat hij over heel de wereld z'n op
sporingsmensen heeft zitten. Hij bewoont
met z'n vies vrouwtje 'n zolderkamertje
in Parijs en op dat zolderkamertje heeft
hij ook zijn bureau. Niemand geiooft in
hem, alleen de fabrikant. Deze. geeft hem
grif geld om zijn mensen aan het werk
te kunnen zetten en wordt meer dan een
jaar met een kluitje,in het riet gestuurd.
Totdat de fabrikant eindelijk doorkrijgt,
dat hij opgelicht wordt, waarvoor 'n nor
hij heeft nu ineens twee zoons, een echte
en een schoonzoon.
En het publiek slikt maar en leeft
maar mee. En zo staat het stuk vol met
veel meer onzin, maar het publiek vraagt
niet naar logica, althans het publiek van
twintig jaai- geleden niet. Maar ga eens
eerlijk na, wat wij tegenwoordig nog slik
ken
o
verschenen „Feest van de film" een ge
ïnspireerd en rijk gedocumenteerd ver
slag van het Wereld Film Festival 1958
te Brussel (Uitg. De Vlam. Gent), en
„rum en tijd", een confrontatie der be-
langrijks.te films van alle tijden (Soc.
standpunten. BruSsei).
In „Feest van de film" geeft Daisne,
I na een verklarende inleiding, een soms
I uitvoerige en altijd verhelderende bespre-
i king en persoonlijke bejegening van alle
I rolprenten die tijdens het festival zijn
gedraaid. Wat mij in deze opstellen bijzon-
BOB DE LANGE REGISSEERT ^chftven^1
vroeger; de moderne tijd heeft ons nuch- I maal mens niet langer dan een halve
Jean Simmons n Stewart Granger gaan ueer in Engeland filmen.
ter gemaakt cn heeft ons veel logischer
leren denken. Wat vroeger kon. kan nu
niet meer.
Toch kunnen wij. nog wel eens wat van
die ouderwetse draken leren: onderschei
dingsvermogen, gezond oordeel, goede
smaak. En wel. omdat in deze stukken
de drakerigheid en de wansmaak en de
onlogica er zo dik bovenop liggen..
Want ook nu verschijnen er nog heel
wat stukken, die bovengenoemde eigen
schappen volop bergen, maar ze liggen er
minder dik boven op; ze liggen meer ge
raffineerd verborgen onder een stapel
van teksten; een ongeoefend oog onder
scheidt ze niet meer zo gemakkelijk. Van
daar dat ouderwetse stukken ons nog wel
eens van dienst kunnen zijn. En dan kun
nen wij niet begrijpen, dat onze ouders
en ooms en tantes dergelijke baarlijke
nonsens zonder meer geslikt hebben en
dan dringt het misschien ook plotseling
tot ons door, dat wij tegenwoordig ook
nog heel wat slikken zonder enige kri
tiek van onze kant via radio, film en
toneel.
Als wij bovengenoemd stuk nu eens na
der bezien, moet het voor ieder gezond
denkend mens toch waanzin zijn, dat een
jongen van vijftien jaar weg loopt en in
twintig jaar niets meer van zich laat ho
ren en er ook niet het minste spoor van
hem te ontdekken valt. Tenzij hij in han
den gevallen is van gangsters of zo,
maar dat is niet het geval. Het speelt
zich af in Frankrijk en hij is de oceaan
over gestoken en heeft zich via allerlei
baantjes weten op te werken tot een
groot en rijk man en dat niet eens on
der valse naam.
Dit is de realiteit. En die realiteit
wordt geslikt. Niemand van het publiek
vraagt zich de mogelijkheid af van de
ze realiteit. Men leeft alleen maar mee
met die vader, die gebukt gaat onder
verdriet en ten einde raad na twintig
jaar lang zoeken, die man in de armen
neemt, dat geniepige oplichtertje De op-
minuut nodig zou hebben gehad.
En het publiek slikt maar en leeft maar
mee. Maar ook nu zegt de fabrikant nog
niet helemaal zijn vertrouwen in het jood
je op; het joodje krijgt nog veertien dagen.
(In die veertien dagen moet hij dus vol
brengen, wat iedereen in twintig jaar
niet heeft klaar gespeeld). Het geluk is
met de man. Er dient zich een zekere
Jean Ravet aan, die vanwege schulden
(ook bij het joodje) 12 jaar geleden het
land uitgevlucht is. daarna in den vreem
de wat geavonturierd heeft en nu weer
arm als de bliksem met grote gok-schul-
den bij het joodje komt aankloppen. Hij
moet de zoon worden, flitst het door het
joodje. En zo gezegd, zo gedaan.
Jean Ravet komt bij de vader als terug
gekeerde zoon. De vader is overgelukkig
en geeft hem de leiding van de zaak.
Nu moeten wij er even nog iets tus
sendoor vertellen, want de onzin stapelt
zich op. De laatste jaren was het. niet
meer zo best gegaan met de zaak. De
zaak stond op het punt om failliet te
gaan. Maar de avonturier, de zwerver, de
gokker, Jean Ravet, blijkt plotseling een
wonderknaap op zakengebied te zijn en
helpt de fabriek er in vier maanden weer
bovenop! Wat boven op? Nog veel
meer! Het wordt één van de grootste
fabrieken! En het publiek maar slikken
en meeleven
De onzin kan niet op, want luistert
u maar. De fabriek stond immers op punt
van failliet gaan, hebbben we zojuist ge
zegd. Maar de vader heeft nog een aller-
charmantste dochter van 20 jaar. En de
ze brengt nu het offer van haar leven
door zich te verloven met een sullebui
van een knul, die nog niet tot twee kan
tellen, maar wiens vader goed kan zijn
voor de zaak. Dit heeft zich even voor
de komst van Jean Ravet afgespeeld. En
fin dergelijke grootmoedige offers waren
in ouderwetse draken schering en in
slag.
Dus zusjelief is verloofd met iemand
Speciaal voor de bovenbouw van het
lager onderwijs en de onderbouw van het
nrddeibaar onderwijs heeft de toneelgroep
Arena in. studie genomen: ..De sterrekii-
kers van Willis Hall in de vertaling van
Mies Bouhüys. onder regie van Bob de
Lange De decors zijn ontworpen door
Hep van Delft.
De medewerkenden zijn: Kitty v Wijk,
ron Berger, Bob Bouber. Frans Koppers.
Jan Korevaar. Sacco van der Made, Jan
Staal en Henk Votel
Het is een avonturenstuk vol gekke si-
tuatjes dat een maand geleden :n Enge
land tn première ging en sindsdien veel
succes heeft gehad
De Nederlandse première wordt gegeven
op woensdag 11 februari in Dihgentia
(woensdagmiddag-jeugdtheater) te Den
Haag. Dan volgt de Rotterdamse Schouw-
burg op 15 februari en het nieuwe de la
Martheater in Amsterdam op 21 februari
lend scherp) blijken gelijkelijk voort te
komen uit 's schrijvers grote genegen»
heul voor de filmkunst. Hij, kenner van
schier, alle belangrijke films, is duidelijk
elk nieuw werk onbevooroordeeld, met
gretige bereidheid tot oprechte waarde
ring tegemoet getreden. Zijn horizon is
niet afgesloten bij grote voorbeelden uit
het verleden, al worden die natuurlijk
wel aangehaald als maatstaven.
Daisnes ongemene kennis van zaken
en schrandere, gefundeerde kritiek stem
pelen dit boek tot een waardevol docu
ment. De oprechte genegenheid, waarme
de dit „feest" beschreven is. maakt het
bovendien tot een persoonlijk getuigenis
waar enkele van Daisnes vele hoedanig
heden duidelijk in uitkomen. Voor de
kennis van zijn persoonlijkheid als mens
en kunstenaar is het dus van méér be
lang dan men op het eerste gezicht zou
menen.
i; t Y j-,"J mo t-viojvitvi jp v >.7VUiu HtCl tCIUdUU,
acntery ligt er duimoncuk boven op. Hij waarvan ze wel gruwen kan, maar maakt
Julian Elsensohll Zijn pen vloeiden. Zijn rollen? Te veel
om hier op te noemen, en daarom
Zaterdag jl. kon hij al niet meer een greep uit de stukken waarin hij
meespelen in de nieuwjaarspremière speelde: Zaken zijn zaken. De duivel
van het Zuidelijk Toneel „Ensemble", °P aarde. De Jantjes, De Kelnerin,
en woensdag is hij, zwaar overwerkt Het Kind van de Buurvrouw, en Priti-
opgenomen in het Julianaziekenhuis ses Dulcinea (zijn eigen stukken niet
te Amsterdam. Daar viert Johan El- te vergeten) en in de laatste jaren
sensohn dinsdag a.s zijn 75e verjaar Detective Story en zijn iubileum-
dag, na ruim 42 jaar overal in Ne- stuk -Schakels"- 0°k voor de film
derland te hebben opgetreden lcrat? "P", °P' in B,ekeI Bet ,en P
Suikerfreule, en voor de radio als
Hij \vas wat men noemt een „late conducteur Gijs Langsdeweg in
roepingen bovendien lag zijn de- Denk om de bocht,
buut in 1916 bij het toneel onder in
plaats van boven de planken: als
We kennen Johan Elsensohn als
souffleur namelijk in soïdatenkampen ee" V3n °nZ<j beste ™eelsPe'ers' als
Sindsdien bracht hij zijn tijd door op een volksspeler zoals men hem te-
het toneel of achter zijn schrijftafek recht no,eP titels van ztjn stukken
waar verscheidene stukken: Het huis- wlJzen, het al ult' En' bfjfngnjker
houden van Jan Steen. De milloe- ,nog' a,s Va" °"Zu e UT,l^n"
nenjuffrouw, De Zeeman en de ooie- ,ers' Zo bh->ven we hem waarderen,
vaar, e.a.) en tien jaar lang de tek- We wensen hem beterschap, en nog
sten voor de Bouwmeester-revue uit vele jaren in goede gezondheid.
