Nieuwe kerken, scholencomplex
en kloosters in Amsterdam
Kapel ter nagedachtenis
aan Titus Brandsma
Bespiegelingen rond
de Rijnmo
Hoiiandia Kattenburg was bakermat
voor onze regenkledingindustrie
Hoiiandia Kattenburg
m
Revolutionair ontwerp voor St.-Jan de Doperkerk
Moderne behuizing met wijkcentrum
voor Zusters van Liefde in Jordaan
In Nijmegen op te richten
i
Regenjas bestaat vijftig jaar
toonde heden en verleden
VB
mm
In maart eerste paal
voor Pius-MMS
Kopje van Bloemendaal
K.v.K. Maastricht kreeg
nieuwe voorzitter
Zonnebloem" viert
morgen tweede lustrum
AKKERTJES"
Opera van Rome dient
tegen-eis in
Mgr. Alf rink naar
Straatsburg
Gouden feest joyeus in Amsterdam gevierd
Vlotte èn
exclusieve regen-
kledingmode
^ïecteur-generaal voor
^ïopese samenwerking
Opleiding tot tandarts
Ware gedaante
verandering
VRIJDAG 16 JANUARI 1959
I'AGIiNA 3
Corbusier.effect
Scholencentrum van 5 miljoen
Maria Callas
Twee lakens
Big Ben
ly
Karakter van het nieuwe
lichaam
■ïc^x-.v v.-*-
»BK:
(Van onze Amsterdamse redactie)
is in katholiek Amsterdam een grote activiteit op bouwgebied te bespeuren.
yat de kerken aangaat: de Votiefkerk is nu praktisch voltooid, met die van O. L.
y °U\v van Zeven Smarten in Geuzenveld is men hard bezig, het ontwerp voor de
Us X-kerk in Slotervaartnoord wacht nog op akkoordbevinding van de gemeente
s, ar de bouw is al aanbesteed, voor de nieuwe kerk van St.-Jan de Doper in tuin-
Westlandgracht heeft architect Lau Peters een revolutionair ontwerp gemaakt
t Pastoor Kempen hoopt nog deze zomer de eerste paal te kunnen slaan, terwijl
v Ds'°tte prof. Holt is aangewezen als ontwerper van het nieuwe godshuis in Sloter-
art-zuid, aan welke parochie de pas benoemde bouwpastoor Hofstede de naam heeft
eGeven van „Verrijzenis van Onze Heer Jesus Christus".
In het scholen- en kloostercomplex tussen Beatrixpark en Zuidelijke Wandelweg
®J»t nu ook meer tekening. In september zal het St.-Nicolaaslyceum klaar zijn. Het
atershuis en de unieke ronde kapel hoopt men in mei 1960 gereed te hebben, terwijl
"Paart de eerste paal wordt geslagen voor de Pius-MMS. In de Jordaan wordt voor
e Zusters van Liefde van Tilburg een nieuw klooster gebouwd aan de Egelantiers
r»cht op de plek van het huidige „Christo Regi
s®&8»ssmwssss»K
Over een paar van deze bouwwerken
nader nieuws bekend geworden. Aller-
lwSt dan de St.-Jan, die zoals bekend
Sl' tijdelijke godshuis aan de Warmond-
r3at, dat maar voor tien jaar dienst
u doen, zal moeten vervangen- Er zijn
8erUchten geweest, dat de St.-Jan in 1960
|1DS niet weg zou hoeven, maar van
6 zijde van Publieke Werken deelde men
mede, dat men het kerkje graag zo
goedig mogelijk zou zien verdwijnen in
oerband met de al van voor de oorlog
^terende plannen om een waterwegver-
'Idi-n.g te maken tussen de We6tla-ndigraeht
de Schinkel bij de Sloterkade. Dit
Inhaal gaat lopen over het terrein van
a® speeltuin van het Hoofddorpkwartier
u dat van de tegenwoordige hulpkerk
aru"st de Haarlemmermeerstraat en gaat
2?n midden door de plantsoenen tussen
-Vle°Phile de Bock- en Albert Neuhuys-
°lraat dwars door de bestaande bebouwing
Jacob Marisplein en Sloterkade naar
1® Schinkel. Of er in de drukke Haar-
mmermeerstraat een brug moet komen
hog niet bepaald, omdat de pre-
ni e functie van bedoelde waterweg nog
et is vastgesteld. Wordt het een scheep
vaartverbinding tussen Schinkel en Sloter-
>,?s dan zal zo'n brug natuurlijk nodig
'ba.
in^oor de nieuwe St-Jan de Doper, die
net verlengde van de Heemstedestraat
j h de andere kant van de Westlandgracht
Gesitueerd, is het ontwerp aan de Li-
'Gische Commissie van het bisdom voor-
dpeGd. Afgewacht zal moeten worden of
ze het in zijn oorspronkelijke vorm zal
edkeuren.
Architect Peters tekende een godshuis
- et een heel bijzondere Corbusier-achti-
doorgebogen dakconstructie van hout
t,®' mastiekbedekking in de vorm van
w tegen elkaar inwerkende holle ge
len n' Het dak is opgehangen aan sta-
kabels en bereikt zijn laagste punt
v ven het priesterkoor, dat in het midden
t, de kerkruimte is geplaatst. Aan de
'de andere gedeelten waarvan het
rtarste bij de ingang 1,5 meter lager is
l h het andere en het priesterkoor
a0"hen viermaal 260 zitplaatsen, in totaal
stUs ruim 1000. Vlakbij het portaalentree
aa' het doopvont.
ta?et priesterkoor krijgt een vierkant al-
tofr,' Verder staan in deze ruimte in Pe-
v.s' ontwerp dat geheel afwijkend is
If?" de tot nu toe gebouwde katholieke
Iim eh in Amsterdam de preekstoel en
p"' Sacramentsaltaar. In het hoge kerk-
hQnfelte ziln n°S twee zij-altaren opge-
s men met gangen naar de pastorie en
rist:e-
Be ruimte onder de „hoge kerk" Is
enut voor een „alledagkerk" 165 per-
'®hen, alsmede voor een soort „biecht-
j^ntrum". Verder bevinden zich daar
zalen ten behoeve vart het vereni-
pmgsleven. De pastorie staat los van de
ferk, die geen toren krijgt. Zoals be-
aend worden achter de kerk langs de
westlandgracht nog een bejaardentehuis
b een scholencomplex opgericht.
U?e kerk van de „Verrijzenis van Onze
kn®r Jezus Christus" in Slotervaart-zuid
jj mt vlakbij het te bouwen algemeen
L Jtenhuis en het bijna voltooide Centraal
die at°rium van de Bloedtransfusie-
t0 "st van het Rode Kruis. Pas-
Hofstede zal binnenkort in de Lobo
ttJbkensiekstraat 148 een pastorie be-
(W ken, waarin een dagkapel wordt on-
Jos 6bracht Prof- Holt' die 00k de St"
tkof.bk-kerk als eerste na-oorlogs ka-
zaj '®k bedehuis in Amsterdam ontwierp,
dip. "sast zetten achter het te bouwen
tcgb^e godshuis met 550 zitplaatsen, dat
t»Of^t de rand van OsdorP gesitueerd
hui®« scholencomplex in zuid met paters-
«m'l en kapel vergt ruim vijf miljoen
v0o en- Bijzonder wordt de ronde kapel
WorA8czamenlijk gebruik. De buitenkant
zitüj van zgn. „gepoetst beton" en de
lRatsen komen met vier rijen banken
6 segmenten gegroepeerd rond het
dat gesloopt wordt.
wit marmeren altaar in het priesterkoor,
dat van cararisch marmer wordt ge
maakt. Een „lichtbak" op het platte
dak zorgt voor een voldoende belichting,
welke mede door gebruikmaking van ge
kleurd glas in de betonwanden van de ka
pel zeer apart belooft te worden.
In de ruimte onder de kapel worden
veertien bij-altaren geplaatst ten behoeve
van de veertig paters, die in het acht
verdiepingen hoge St-Nicolaasklooster van
de Priesters van het H. Hart zullen wo
nen. Tussen dit klooster en de M.M.S.
(18 klassen) wordt een apart liggende
gymnastiekzaal neergezet, terwijl de
korte vleugel van het St.-Nicolaaslyceum
(24 klassen) zal bestaan uit twee gym.-
zalen boven elkaar. Lau Peters ontwierp
ook dit scholencentrum.
Nieuw zusterklooster aan de
Egelantiers gracht
Tot slot het nieuwe klooster van de Zus
ters van Liefde, die momenteel o.a. werk
zaam zijn bij het onderwijs op de Pius
M.M.S.. de Aloysius- en de St-Ignatius-
school en als liefdezusters in het St.-Ber-
nardus- en St.-Elisabethgesticht maar zich
nu ook meer voor het sociale wijkwerk in
de Jordaan gaan inzetten.
Haar nieuwe, vier etages hoge behuizing
krijgt een gevel van 32 meter en wordt
gedeeltelijk in beton en verder in hard
en baksteen opgetrokken. Zij bevat o.m.
MAQUETTE VAN HET SCHO
LENCOMPLEX ACHTER HET
BEATRIXPLANTSOEN IN AM
STERDAM-ZUID. Links bene
den het acht verdiepingen hoge
St. Nicolaasklooster v. d. pries
ters van het H. Hart. Daarnaast
gym-zaal en Pius-MMS voor
meisjes. Voor in het midden de
bijzondere ronde kapel en rechts
het St.-Nicolaaslyceum voor jon
gens. De korte vleugel bovenaan
bevat 2 gymzalen boven elkaar.
een bibliotheek links boven, die aan de
buitenkant een betonnen randversiering
zal bezitten en een „vluchthaven" met
tien kamertjes voor meisjes. Binnen twee
maanden zal worden begonnen met de af
braak van het bestaande klooster.
Een ander pand in de nabijheid zal wor
den opgeknapt en dienen voor een recto
raat, terwijl er ook een wijkzuster zal
huizen- In de Nieuwe Leliestraat wordt op
een open terrein een wijkgebouw gesticht
als sociaal centrum, met ruimten voor een
sociaal werkster, een crèche en verder
drie zaaltjes voor elk honderd personen.
In de toekomst entree-betaling?
De sleebaan op het Kopje Kijkduin in
Bloemendaal blijkt niet meer alleen een
plaatselijk, maar ook een nationaal bezit
te zijn. Zelfs uit het oosten van het land
wordt geïnformeerd naar de bruikbaar
heid van de baan.
Dit. zei de burgemeester van Bloemen
daal, gisterenavond tijdens de openbare
raadsvergadering. De burgemeester, die
na het grote aantal ongelukken van jl.
Ir. Lhoest onderscheiden met
gouden medaille
Bij de Maastrichtse Kamer van Koop
handel is gisteren afscheid genomen van
Ir. L. Lhoest, die twaalf en een half jaar
voorzitter van de Kamer is geweest. Hij
blijft, wel lid van de Kamer.
De vice-voorzitter, de heer L. Daenen,
heeft namens het bestuur van de Kamer
de heer Lhoest dank gebracht voor zijn
vele verdiensten in de leiding van de Ka
mer en voor de bevordering van de be
langen van handel en nijverheid en bood
hem de hoogste onderscheiding van de
Kamer van Koophandel, nl. de gouden
medaille aan. een onderscheiding, welke
voordien slechts is verlèend aan de toen
malige commissaris der Koningin, mr. E.
baron van Hövell tot Westerflier.
Tot nieuwe voorzitter van de Kamer
werd gekozen prof. dr. ir. H. Gelissen met
vrijelw algemene stemmen. De ondervoor
zitter van de kamer werd eveneens met
algemene stemmen herkozen.
45'
(Van onze Utrechtse redacteur)
De stichting „De Zonnebloem", een ge
meenschap voor zieken en, gezonden,
voortgekomen uit het Radiio-ziekenibezoek,
bestaat morgen tien jaar Er zullen geen
festiviteiten zijn; er zal alleen in de kapel
van de Catechisten van de Eucharistische
Kruistocht aan de St.-Catharinastraat te
Breda een mis van dankbaarheid worden
opgedragen. Tevens zal morgenochtend de
KRO een speciale uitzending van het Ra
dio-ziekenbezoek wijden aan dit tweede
lustrum. In onze editie van morgen hopen
wij op dit jubileum nader terug te komen.
BRRR... brrr... brrr...
Even'n boodschap om de hoek...
even in de tocht tussen twee deu
ren iedereen kan kouvatten,
maar lang verkouden blijven is
daarom nog niet nodig! Neem
een "Akkertje". "Akkertjes" los
sen sneller op in de maag, geen
korreltje van het geneeskrachtige
micro-poeder gaat verloren.Weg
koorts, wèg rillingen, wèg griep
en verkoudheid. "Akkertjes" -dat
is pas snelle hulp!
flitsen uw klachten weg.'
De opera van Rome zal een tegen-eis in
dienen als de rechtszaak, die Maria Cal
las aanhangig heeft gemaakt om schade
vergoeding te krijgen, op 2 februari in
Rome zal beginnen.
Een woordvoerder van de Opera zei dat
van Maria Callas mogelijk een bedrag van
85.000 gulden schadevergoeding zou wor
den geëist.
De zangeres werd een jaar geleden ont
slagen nadat zij de uitvoering van de ti
telrol van de opera „Norma" onderbrak
omdat naar zij zei, haar stem haar in de
steek liet.
Behalve een niet gespecificeerd bedrag
voor schadevergoeding vraagt Maria Cal
las 15.000 gulden onuitbetaald salaris.
Voorts beschuldigde zij de opera van con
tractbreuk welke zaak later aan de or
de zal worden gesteld.
Met instemming van Rome en van de
bisschop van Den Bosch heeft zich een
comité gevormd, dat zich ten doel stelt
te komen tot de bouw van een kapel,
ter nagedachtenis aan pater prof. dr. Ti
tus Brandsma o.Carm., die in 1942 in het
concentratiekamp van Dachau is omgeko
men.
Pater Titus werd, zoals men zich zal
herinneren, door de Gestapo gearresteerd,
toen hij in opdracht van de toenmalige
aartsbisschop mgr. dr. J. de Jong de re
dacties van de katholieke dagbladen af
ging om deze te informeren over hun hou
ding jegens de nationaal-socialistische be
zettingsmacht, die de vrijheid van gods
dienst, het katholiek onderwijs en de ka
tholieke pers aan banden trachtte te leg
gen.
De grote roep van heiligheid, het feit
van zijn marteldood en de talrijke gebeds
verhoringen leidden er al spoedig toe, dat
een proces voor de zaligverklaring van
zondag heeft overwogen welke maatre- pater Titus werd ingeleid. Het onderzoek
gelen genomen moeten worden om het vanwege de bisschop van Den Bosch, in-
aantal ongevallen te verminderen, is vast
besloten de baan met zand onbruikbaar
te maken als het publiek, dat door zijn
onvoorzichtigheid als oorzaak van de on
gelukken wordt genoemd, niet gediscipli-
neerder gaat optreden.
De gemeente is bereid aan weers
zijden van de baan anderhalve meter
met pekel te bestrooien, welke strook
dan voor de sleden als remweg moet
dienen. Het college van B. en W. over
weegt de baan in de toekomst alleen
open te stellen tegen betaling van en
tree.
gesteld door een kerkelijke rechtbank,
werd het vorig jaar afgesloten. De stuk
ken zijn thans in Rome om de verdere
procesgang te doorlopen. Intussen heeft het
Westduitse episcopaat Rome laten weten,
dat het alle termen aanwezig acht voor
de zaligverklaring van pater Titus als
martelaar.
Uit Rome is thans duidelijk gemaakt,
dat voor de bevordering van een gunstige
afloop van het proces voor zaligverkla
ring van pater Titus een gedachteniska
pel dienstig is, omdat daaruit immers
zou kunnen blijken, dat de belangstelling
voor en de aandrang tot zaligverklaring
bij de gelovigen groot is.
Z.H. Exc. mgr. W. Mutsaerts, bis
schop van Den Bosch, heeft zjjn goed
keuring gehecht aan dit streven. De
stad Nijmegen is ervoor uitgekozen, om
dat pater Titus daar gedurende een be
langrijk deel van zijn leven gewoond
en gewerkt heeft en omdat hij er ook
gearresteerd werd.
In het comité dat zich met de oprichting
van de gedachteniskapel belast heeft heb
ben o.m. zitting de burgemeester van
Nijmegen mr. Ch. Hustinx, de deken van
Nijmegen mgr. C. van Dijck, de Nij
meegse hoogleraren mgr. prof. dr. F.
van Welie en prof. dr. F. Ruyten.
Verder uit het katholieke dagbladwezen
de heren G. H. J. B. Bodewes, drs. A. A.
V. Tummers, J. Boerrigter, J. Kuijpers,
Louis Frequin, S. H. Zoetmulder. Voorts
nog pastoor dr. Cyr. Hendriks o.Carm.,
pater Feidx Wezerubeek o.Carm., vice-
postulator, mej. L. Galema, dr. P. van
Dungen en H. Aukes. Voorzitter van het
comité is de heer G. H. J. B. Bodewes;
secretaris pater F. Wezembeek o.Carm.
te Boxmeer en penningmeester is dr. P.
van Dungen te Nijmegen. Het comité doet
graag een beroep op allen, die een ge
dachteniskapel ter ere van pater Titus
Brandsma in verband met zijn zaligver
klaring op prijs stellen om deze kapel
mede te helpen realiseren. Men gelieve
daartoe een bijdrage te storten op giro
nummer 966699 ten name van de pen
ningmeester van het comité „Gedachte
niskapel paiter Titus Brandsma te Nijme
gen".
N ONS BLAD van 10 dezer gaven
wij reeds een eerste reactie op
het ontwerp inzake de instelling
van een bovengemeentelijk lichaam
voor het Nieuwe Waterweggebied,
Rijnmond geheten, dat door de hoog
leraren mr. W. F. Prins en dr. D.
Simons is samengesteld en dat zater
dag jl. is gepubliceerd. Wij zullen
thans, zoals wij beloofden, nader in
gaan op de bestuurlijke en juridische
problemen, die dit ontwerp aan de
orde stelt.
Al is de staatsrechtelijke figuur, die
de beide hoogleraren hebben ontwor
pen, een novum in ons staatsbestel,
dit betekent niet, dat we hier met iets
geheel nieuws te doen hebben. De
bekende staatsrechtsgeleerde Buys
heeft reeds in de vorige eeuw in zijn
werk „De Grondwet" ervoor gepleit
om naar Duits voorbeeld tussen de
provincie en de gemeenten platte
landsdistricten in te schuiven ter be
hartiging van die taken, die de af
zonderlijke plattelandsgemeenten niet
goed aan kunnen. Na de tweede we
reldoorlog is de districtsgedachte
opnieuw gelanceerd. De commissie-
Koelma is in 1947 met een ontwerp
gekomen voor een wettelijke regeling
van districten. Dit ontwerp heeft toen
nogal veel verzet opgeroepen.
Dr. J. W. Noteboom, oud-burge
meester van Voorburg, gaf in zijn in
teressante bijdrage over „Gemeen
telijke indeling en samenwerking van
gemeenten" in het Gedenkboek Ge
meentewet 18511951 daarentegen
blijk van een meer positieve gezind
heid ten aanzien van dit voorstel. Een
evenwichtige voortgang van de be-
stuursontwikkeüng van ons land op
de grondslag van de democratische
beginselen vordert, aldus dr. Note
boom, dat opnieuw aan bestuursvor
men, gelijk de commissie-Koelma
voor ogen had, alle aandacht behoort
te worden geschonken en dat te zij
ner tijd, nadat enige ervaring met de
Wet gemeenschappelijke regelingen
van 1950 zal zijn verkregen, uitbrei
ding van deze wettelijke regeling vol
gens de richtlijnen van het voorstel-
Koelma ernstig moet worden over
wogen.
Uit de verdere ontwikkeling is ge
bleken, dat de behoefte aan een der
gelijke nieuwe bestuursvorm zich
meer en meer doet gevoelen. De laat
ste jaren zijn reeds enige malen bij
de Staten-Generaal wetsontwerpen
ingediend tot instelling van een bo
vengemeentelijk lichaam voor een be
paald gebied (het ontwerp van wet
tot instelling van een Raad van de
De internationale bestuursraad van
de Pax-Christibeweging komt op 17 en
18 januari in Straatsburg bijeen. Als
voorzitter van de Nederlandse sectie zal
Z.H.Exc. mgr. Alfrink de vergaderingen
bijwonen. De gedelegeerden uit de ver
schillende landen worden zaterdagmid
dag ontvangen door de leden van de
Raad van Europa, 's Avonds spreekt de
internationale voorzitter van de Be
weging, Z.Em. Kardinaal Feltin, een
rede uit over „Pius XII, Europa en de
Vrede".
(Van onze Amsterdamse redactie)
Op 17 december 1915 werd de eerste
steen gelegd voor de grote fabriek aan de V3I1 I" 3ICOT1 efl
Valkenweg in Amsterdam-Noord, nadat
een paar jaar eerder al op advies van
„Ik kwam in Manchester, de bakermat van de gummi regenkleding en meldde vatenkoning'.^de export ^en" a an van"' had
me aan bij de directeur van de zaak, waar ik het plakprocédé zou gaan leren, genomen, eerst naar Zwitserland, later
Hoe lang denkt U te blijven?, vroeg hij. Zes weken, zei ik. Toen begon de direc- over de gehele wereld,
teur hard te lachen en zei, dat dat in zo'n korte tijd onmogelijk zou gaan. Ik
was er vier weken en vroeg toen de directeur: „Geeft U me nu maar een lap
stof, dan zal ik voor U een jas snijden en maken". Als mijn vader zo ver met
met zijn verhaal gekomen was, nam hij altijd een lange pauze. „En toen?",
vroeg ik, al wist ik precies wat er verder kwam. „Tien jaar later droeg hij de
jas nog", zei mijn vader plechtig.
De oorlog bracht een grote slag:
op 11 november 1942 werden 367 jood- EEN VAN DE EERSTE
se arbeiders met hun gezinsleden, in SOORTEN REGEN-
totaal 1500 personen, naar Duitse con- r,r,Tr.T/-, nrr „nr
centratiekampen overgebracht. De be- R.LEUiN\j ULt. nuLi-
zettingsjaren kwam men verder goed LAND1A KATTEN-
door. Er werden gasballons voor auto's
gemaakt en regenjasssen bij inlevering
BURG MAAKTE: een
Zo ongeveer vertelt de huidige directeur Alfred Kattenburg van Hoiiandia Kat-
van .twee lakens. lange, wijde en met veel
De gummi-jas is na de oorlog geheel knoopjes versierde en
tenburg N.V. te Amsterdam in het gedenkboek, ter gelegenheid van het gouden VC1 drongen door plastic- en nylonjassen. U it katoen vervaardigde
jubileum van dit grote regenkledingconcern, via de pen van Martie Verdenius, nv"°"tellers in^ms^erdam^Tilbutg/A^k! damesre0e^m^t^"
dere hoed op hadook
nu nog meekunnen in
zijn korte whipcord
regenjas.
hoe zy'n vader, Jacques Kattenburg, in Engeland de vervaardiging van regen- maar, Grootebroek en Voiendam,
kleding leerde. Met zijn verworven kennis legde deze pionier in 1909 in ons land meer dan duizend mensen werken Ver-
der Z"J" er dochterondernemingen in Enge-
de grondslag voor de regenjassemndustrie, die dus evenals het bedryf thans }and> België, Frankrijk en Australië.
een halve eeuw bestaat. In een pand in de Amsterdamse Warmoesstraat werden
50 jaar geleden de eerste tien geplakte regenjassen afgeleverd door de enige e Viering
fabriek die het proces kende. Thans zijn er in Nederland 77 regenkledingfabrie- Het gouden feest is gistermiddag in
Krasnapolsky in Amsterdam joyeus met
ken met ruim 4300 arbeidskrachten en een omzet van twee miljoen jassen en het persorieei en tal van genodigden ge-
mantels ter waarde van ruim f 75,5 miljoen.
vierd.
(Van onze Amsterdamse redactie). pied-de poules, pepita-ruitjes, enz. Er is
.r er zelfs een bij, „Lurex" geheten, die ge-
Ri,W RPrriie cou heel met gouddraad doorweven is. Chdc
B.e Ben-reeenkiledinc. die de ..gou- de fantasie.kamgaren mante]s en de
StH?e huidige directeur-generaal voor
Vf„Pese samenwerking, jhr mr. H van
hottn li'3urch, zal, zoals bekend, naar
te gaan om daar de heer Lamping op
'Gen als ambassadeur,
te v ar wij vernemen zal ten departemen-
denI?n Buitenlandse Zaken jhr. Van Vre-
"oor h in zi!n functie worden opgevolgd
NetJ ?lr- G- Baron van Ittersum, thans
Hands ambassadeur te Bolfiigdn.
Aan Amsterdamse universiteit:
Ook in Nijmegen?
(Van onze Amsterdamse redactie)
De Amsterdamse raad heeft enige ja
ren geleden besloten in principe over te
gaan tot bet instellen van een opleiding
van artsen tot tandartsen aan de Amster
damse universiteit. Bij de faculteit der
geneeskunde aan deze universiteit is mo
menteel. zo verneemt het Alg. Handels
blad, in studie de vraag op welke wijze
een volledige tandheelkundige opleiding,
die dus veel verder gaat dan wat het bo
venvermelde principebesluit tot doel
had, kan worden georganiseerd en bij de
ze faculteit ondergebracht.
Het ministerie van O. K. en W. zou van
oordeel zijn, dat er behalve in Groningen
en Utrecht nog twee andere universitaire
opleidingen voor tandheelkunde moeten
komen en heeft daarbij aan Nijmegen
(kath. universiteit) en Amsterdam ge
dacht De medische faculteit in de hoofd
stad heeft met het plan van „Den Haag"
zijn instemming betuigd en prof. dr. L.
B.' W Jongkees, hoogleraar in de keel-,
neus- en oorheelkunde opgedragen het
project uit te werken.
De regenjas heeft dus vijf kruisjes
achter de rug en ze heeft in die decen
nia een ware gedaanteverandering on
dergaan. Bleef ze tot 1937 een zuiver
utiliteitsgoed. thans is er nauwelijks een
textielartikel denkbaar, dat meer varia
tie kent en aan mode onderhevig is. Hoi
iandia Kattenburg heeft dat meege
maakt, ja in de hand gehad, waarbij
„mijnheer Jacques", hij zijn leven al
een legendarische figuur, aan de touwtjes
trok.
Zijn vader had een confectiezaak in de
en Big Ben-regenkleding, die de „gou
den" Hoiiandia Kattenburg donderdag in X,
Na een kort begroetingswoord door Krasnapolsky in Amsterdam had georga- T fe'<rebr.^k r t
de president-directeur Alfred Katten- nIseerd te,r gelegenheid van haar vijftig-
burg die o.m. speciaal verwelkom- jarjg bestaansfeest. Dat de regenmantel
de mr. Morris, een van de werklieden in mindere mate ook de regenjas -
die zijn vader in 1909 uit Engeland een mode.artikei van de eerste soort ge-
diensTebleef0m- wer/ worden is, bewees deze historische mode-
werd een historisch
als zomermantel zijn te gebruiken. Zake
lijk en nuchter doen de moderne katoe-
en in mindere mate ook de regenjas - ™an1fls in uni en fantasie Pensen
i mode-artikel van de eerste soort, ge- changeants aan"
Licht-gewichtjassen van kunststof wor-
-parade zeer duidelijk. Men toonde nl. den veel gevraagd. Het meest markante
KSin Wilhelminaen Prinses_ Ju- d"e tnofme™—?
nana "aan het bedriif in 1936 Daar- leden tijd en direct daarop de allernieuw- de enorme ontplooiing van de plastic-
na hoorde men £a de grammofoonplaat *te modellen voor dit jaar. De huisman- nylonmantels die ln een „regenboog"
een huldieine van wijlen Jacaues Kat- nequin Tlni Monker en de Hoiiandia- ™n modieuze kleuren, nieuwe dessins
tenburg en werd een' van zijn gedich- Kattenburgarchivaris Gé Winter droegen (°-a- "Pa"ter ®n slotte modellen worden
ten hij was nl. amateur-dichter.-dan- de historische kledij de loden cape was aangeboden. „Crystal heet er een van
ser en -acteur voorgelezen over „de er ook bij met zwier er. gracieus stap- Plastic,d ie het In Duitsland erg goed doet.
schone stad Rome. waar hij nooit ge- ten de vijf ster-mannequins in de jongste Men noemt een dame in zo'n mantel, met
weest was". creaties rond. Zij lieten een verscheiden- ee" gjapJe, „vrouw in gelei
heid van kleuren, fleurige en exclusieve "©raer zijn er handig mee te dragen
vauci uaU ecu uumcuutouu» conferencier .Alex de Haas praatte dessins van stoffen zien, waardoor ieder- Ja®sen gewicht maar 3 h on6 - van
Kalverstraat en als jongen van negen e^n leuke historische modeparade en eeri wej tot de conclusie moest komen, or^°J» terylene, dacron, tergal, in effen
jaar keek de jonge Jacques de pompiers modeshow van de nieuwste collectie aan er momenteel voor elke vrouw, die en fantasiekleuren. Ze ^zijn uitermate
de kunst van het vak af. Als HBS-jongen elkaar Vervolgens werd namens het per- er jeugdig en charmant wil uitzien ook waterafstotend, gemakkelijk te wassen,
maakte hij zelf een adelborstpakje voor soneel een wandtableau van Eppo Doeve donkere regendagen, te kust en te vlu§ te reinigen, snel drogend en kreuk-
een klein neefje. Zijn leertijd in binnen- met een symbolische voorstelling van de ^eu herstellend. De sterke stof ig voorzien
en buitenland werd bekroond met het verwerking van textiel aangeboden aan van een mdscroscopisch laagje acryl-hars.
Parijse diplome d'honneur". De fa- de directie, die daarna door tal van spre- Verlokkende namen dragen deze nieu- De lakmantel die in 1922 hét snufje was,
briek, die hij na zijn „Manchester-maand" kers werd gecomplim teerd. De Duieen- we mante]St die bijna allemaal aangevuld is in moderne vorm teruggekeerd voor
oprichtte gedijde voorspoedig en telde in komst werd o.m. bijg verte- me{. een fcapje 0f doekje (strak om dit seizoen, nl. als nylon laqué volgens
1911 al 400 arbeiders, die op c.a.o.-basis genwoordigersi van d|df^^e"^ A™s^er" het hoofd gewonden) en een enkele zelfs, een geheel nieuw procédé vervaardigd,
met drie dagen doorbetaalde vakantie dam. Grootebroek. ®d^;^da^Jaf. ZOals „Hirfndelle" met een grappig echt Al met al een voor het aanzicht van onze
werkten. Een sociaal unicum in die tijd. vele werkgevers- hoedje. Van fantasie-katoer is deze man- straten op regenachtige dagen een véél-
erende kleermakerswerktijden van 110 Vanmiddag recipieerde de directiestaf in tei _en voorjfleze stofzijn heeMeuke des- Rovende manifestatie, deze jubileum-
uur per week meegemaakt.
het Amstelhotel.
eins ontworpen; strepen, grote ruiten, show.
IJmond en het wetsontwerp inzake
gemeentelijke indeling van de Noord
oostpolder).
Alternatief
BIJ DE BESPREKINGEN van de
27 gemeenten in het Nieuwe
Waterweggebied betreffende de
toekomstige bestuursorganisatie van
dit gebied ging het om het alternatief
van intercommunale samenwerking
op basis van de Wet gemeenschappe
lijke regelingen of wel de instelling
van een bovengemeentelijk lichaam.
Een alternatief dat verwantschap ver
toont met. de keuze, die na de oorlog
op Europees niveau meer en meer als
alternatief naar voren trad. de keuze
nl. tussen internationale (intergou-
vernementale) en supranationale sa
menwerking.
Voor degenen, die betrokken zijn
bij de bestuursproblematiek van het
Nieuwe Waterweggebied, is het alter
natief, waartussen gekozen moet wor
den, geen eenvoudige zaak. Want het
is duidelijk, dat beide mogelijkheden
haar voor- en nadelen hebben. Hecht
men meer aan instandhouding zoveel
mogelijk van het historisch-gegroei-
de, dan zal men geneigd zijn de eerste
mogelijkheid te prefereren. Dit was
het standpunt van de meerderheid der
27 gemeenten, die aan het overleg
over deze zaak hebben deelgenomen
Bekijkt men de zaak meer uit het
oogpunt van een goede, doelmatige
bestuurlijke organisatie van dit ge
bied, en iet men meer op de eisen der
toekomst, dan zal de voorkeur uitgaan
naar de tweede mogelijkheid, de in
stelling dus van een bovengemeente
lijk lichaam.
Zoals wij in ons blad van 10 dezer
reeds te kennen gaven, zijn wij ge
neigd het tweede gezichtspunt het
zwaarst te laten gelden. Het mag be
kend verondersteld worden, dat wij
als. aanhangers van het subsidiari
teitsbeginsel de gemeentelijke autono
mie een warm hart toedragen. Deze
liefde heeft echter haar grenzen.
Waar de gemeentelijke autonomie op
bepaalde punten een sta-in-de-weg
wordt voor een goed en doelmatig
bestuur, verliest zij geheel in over
eenstemming met het beginsel der
subsidiariteit haar bestaansreden.
Intussen zal het ontwerp van de
beide hoogleraren wel vele weerstan
den oproepen, niet alleen bij tal van
gemeenten, die zich in hun zelfstan
dige bestaan bedreigd voelen, maar
ook op provinciaal niveau, waar men
bevreesd zal zijn, dat het nieuwe
openbare lichaam Rijnmond wel eens
een provincie in de provincie kan
worden. Deze vrees is niet geheel on
begrijpelijk. Maar uiteindelijk zal
men zich toch moeten laten leiden
door de gedachte, dat die regeling de
voorkeur verdient, die de beste waar
borgen schept voor een goede behar
tiging van de grote belangen, die in
een gebied van zo grote nationale im
portantie als het Nieuwe Waterweg
gebied op het spel staan. Meer en
meer vragen de grote stedelijke agglo
meraties, die in ons land bezig zijn
te ontstaan, een aparte status. De
voorgestelde bovengemeentelijke re
geling voor het Nieuwe Waterwegge
bied kan hiertoe de weg banen.
ZIJN WIJ in principe geneigd de
weg van een bovengemeentelijk
lichaam te betreden, zoals voor
gesteld in het ontwerp der beide
hoogleraren, dit wil niet zeggen, dat
we met het ontwerp en de daarop ge
geven toelichting in alle opzichten
kunnen instemmen. In de eerste
plaats zouden wij iets willen zeggen
over het karakter van het nieuwe
lichaam. Zoals men weet, vertoont de
territoriale opbouw van onze alge
mene bestuursinrichting drie lagen:
het rijk, de provinciën en de gemeen
ten. In de toelichting, welke van de
zijde van de beide hoogleraren op het
ontwerp is gegeven, wordt ontkend,
dat nu aan dit vanouds vertrouwde
schema een vierde laag wordt toege
voegd. Het is niet de gedachte van
het ontwerp, zo wordt opgemerkt, om
tussen de twee niveaus van bestuur,
gemeente en provincie, als het ware
een nieuwe laag te voegen. Men zou
het nieuwe bestuurslichaam het beste
kunnen kenschetsen als een gemeen
te ad hoe, dus ook een soort gemeen
te van grote gebiedsomvang, maar
met een beperkte taak, waarnaast de
bestaande gemeenten hun arbeid in
algemene zin, voorzover niet taken
van haar zijn overgenomen, ongehin
derd zullen kunnen voortzetten.
Wij zijn over deze typering van het
nieuwe lichaam zeer verbaasd. Wel
licht zijn de beide hoogleraren ver
vuld van een op zich te waarderen
verlangen om zo min mogelijk op al
lerlei lange tenen te trappen. Indertijd
werd het verzet tegen het voorstel
van de commissie-Koelma vooral ge
voed door de beduchtheid, dat het zou
leiden tot de ontwikkeling van een
„supergemeente" of „vierde dimen
sie".
Het lijkt ons verstandiger in deze
zaak met open vizier te strijden en
de dingen bij hun ware naam te noe
men. Wat de beide hoogleraren in hun
ontwerp voorstellen, heeft onmisken
baar het karakter van een superge
meente (met beperkte taak). We be
hoeven slechts te wijzen op de mede-
bewindregeling, die in het ontwerp
is opgenomen. De raad van Rijnmond
kan bij verordening de medewerking
vorderen van de besturen der be
trokken gemeenten (artikel 15). In
deze bepaling komt het bovengemeen-
meentelijk karakter van Rijnmond
duidelijk tot uitdrukking, zoals de
hoogleraren in hun toelichting op ar
tikel 15 zelf opmerken.
Opmerkelijk is, dat in het ontwerp
is nagelaten te bepalen, dat Rijnmond
op zijn beurt medewerking heeft te
verlenen, als hogere lichamen (rijk,
provincie) zulks vorderen. Deze
omissie lijkt ons in het kader van
onze algemene bestuursinrichting een
vreemde figuur.
In een volgend artikel zullen wij
nader ingaan op de kwestie van de
bevoegdheden van het nieuwe
lichaam en de bestuursorganisatie.
