tl
kroesjtsjefs toon opnieuw
DREIGEND INZ AKE DUITSLAND
Ï8la"d
Wybért
ife
h
Zweden heeft genoeg van
..wereldvredescongressen"
it die WINDSTREKEN
m
Tweede conferentie van EEG-ministers?
wm/m "jdtfONGERS
|ln«
TV-personeel voor de rechter
Stoekholm-appèl was
propaganda-stunt
Rust keert weer
in Nyassaland
K.N.S.M. bestelt
weer vier schepen
„Gauleiter" Koch
als „filibuster"
BLANKENHEYM
if:'?
s
V
Klnki
Boeiend tv-spel onder regie
van Wim Bary
Na demonstratie in Montreal
^vatie voor MacMillan in het Lagerhujs
1 '!^fede, vrede, vrede...!"
Dr, Veldkamp;Werkgroep voor middenstand gewenst'
Franse troepen zoeken
bende, die Algerijns
boerengezin ontvoerde
Voorbereiding gezags-
overdracht op Cyprus
s
Dokter Zjivago
hoorspel
DONDERDAG 5 MAART 1959
PAGINA
k
Vet N;
"SMETTING
Ovatie in het Lagerhuis
Beperkte bewapening
voor midden-Europa
Adenauer en De Gaulle
die goeie outve
heeft- de sleutel van de gezelligheid
York
Hengelo
Hamilton V.S
"H
en
Vademecum
Biddag voor de vervolgden
Jan Lemaire 75 jaar
Benoeming bij N.R.U.
Rusland wil vrede,
l)|^e Sovjelrassisohe premier Kroesjtsjef heeft gisteren op een massa,
jij P|1Eomst te Leipzig verklaard, dat wanneer West-Duitsland niet bereid
(j0^'n vredesverdrag te tekenen, de Sovjet-Unie er een zon sluiten met
|5f|,S''Duitsland. Kroesjtsjef sprak voor een menigte van naar schatting
Personen' aij was kort tevoren per vliegtuig in Cottbus bij de
sc grens aangekomen, vanwaar hij in een open auto, gezeten naast
j'l'er Grotewohl van Oost-Duitsland, naar Ixïipzig reed.
ln0|Ulsl voordat Kroesjtsjef het woord zou gaan voeren, begon het te
'R?enen en enkele duizenden nieuwsgierigen verlieten het plein,
l'1" de Russische premier zou spreken.
niUssen werd gisteren de meest volstrekte geheimhouding in acht
t °'nen over de besprekingen tussen bondskanselier Adenauer en de
iti"8.15 president De Gaulle, hoewel het waarschijnlijk is, dat Kroesjtsjefs
,ahns over een afzonderlijk Sovjetrussisch vredesverdrag met Oost-
FUn
Britse premier MacMillan lieeft voorts
jj een der belangrijkste onderwerpen van gesprek is geweest.
gisteren het Lagerhuis
V 'Ir4'8® u>tgebracht over zijn bezoek aan de Sovjet.Unie. MacMillan zei,
"Onze gesprekken met de Sovjet-leiders grote verschillen van mening
let licht hebben gebracht. Het is echter een groot winstpunt, dat wij
grower eens zijn geworden, dat meningsverschillen tussen de volkeren
en worden bijgelegd door onderhandelingen".
j°esjtsjcfs rede te Leipzig was tni-
W er Iet, zoals het trouwens de ge-
liH lï'e is van de Russische premier
'elle redevoeringen te houden. Na
Vïneenztjdige sluiting door Rusland
bG «en
hl and
vredesverdrag met Oost-
lou'^'and te hebben aangekondigd,
vt eeuwde hij: „Wij willen vrede,
hj e, en nog eens vrede". Er werd
0d|? Seapplaudisseerd. Er is slechts een
it' 1us s^'n£ voor het Duitse probleem al-
tÜe' r°esjtsjef: de bevestiging van het
i> l^flïan van twee Duitse staten. Rus-
had een vredesverdrag met de
L he-?* Duitslanden voorgesteld. „Enige
[Sil Schoofden zijn niet goed bij hun hoofd"
s!jP b- s Kroesjtsjef onhoffelijk, „en zeg-
f>«' Hm' dat wanneer een vredesverdrag
fK« (ijj Oost-Duitsland wordt gesloten.
r($ st;iiiccuwin:ii ïüwci n.rues,|iKjci
rd h0-ï,in vertaler zo hard in de micro-
schreeuwden zowel Kroesjtsjef
'Oh *vi laici i-u iidra in wc imuru-
dat het einde van de zin niet te
k,r aan was) „Zij die niet willen te-
ha?*11.
Ji willen de oorlogstoestand hand
el tog*11", zo 2ei de Russische premier
rf i' duurde ongeveer een kwartier.
^[%„av°nd maakte Kroesjtsjef een wan-
jibeC door het centrum van Leipzig- In
hfi'riei p van Premier Grotewohl en de
.ej,'tv0~^.mbassadeur in Oost-Duitsland
1,1 n, n lieP Kroesjtsjef gedurende
vö® bio, clo°r de stad en sPrak herhaalde-
s<Vahrt vo°rbijgangers.
aK zou de Russische leider een
Sste 8 maken over de tentoonstel-
*rreinen van de
Leiziger Messe,
STS k^AL DREIGT
waarbij, naar aan functionarissen van
het Krupp-concern is medegedeeld,
Kroesjtsjef „over zekere zaken" met hen
zou willen spreken.
In het. Lagerhuis te Londen was de
sfeer iets gematigder dan op de massabij
eenkomst te Leipzig. Premier MacMillan
verklaarde, dat er enkele „aantrekkelijke
ideëen" naar voren waren gekomen bij
zijn besprekingen in het Kremlin in ver
band met het probleem der controle voor
een eventueel verdrag over het stopzet
ten van kernproeven. MacMillan ging
hier echter niet verder op in.
Bij zijn binnenkomst had MacMillan
een geweldige ovatie in ontvangst te ne
men van de leden van zijn conservatie
ve partij. Onder hen bevond zich Win
ston Churchill, die met beide handen
ten hemel geheven de premier verwel
komde.
Met betrekking tot zijn bezoeken aan Pa
rijs,Bonn en Washington zei de Britse lei
der dat deze deel uitmaakten van „de es
sentiële voorbereidingen voor verder voe
rende besprekingen". Over een eventueel
non-agressiepact tussen de Sovjet-Unie
en Groot-Brittannië zouden eveneens ver
dere onderhandelingen worden gevoerd.
De oppositieleider Gaiiskell achtte de
belangrijkste passage in het slotcommuni
qué der beide premiers die. waarin werd
gesproken van de overeenstemming tus
sen de regeringen over de mogelijkheid
van het creëren in midden-Europa van
een zone, waarin de bewapening beperkt
zou zijn, zowel de nucleaire als de
conventionele. Gaitskcll vroeg de Britse
premier of „onze bondgenoten" het met de
ze passage eens waren. MacMillan ver
klaarde. dat een verdere studie van de
ze kwestie zou kunnen worden gemaakt.
„Het gaat er nu om te trachten de onder
handelingen op gang te krijgen en niet om
te veel over de juiste bewoordingen te
redetwistien", zo zei MacMillan.
Het Canadese persbureau „Canadian
Press" heeft gemeld, dat de Britse pre
mier zal worden uitgenodigd Ottawa te be
zoeken, zodra bevestiging is verkregen,
dat bil naar Washington gaat.Canadese
functionarissen hadden meegedeeld, dat
de regering van Canada gaarne de in
zichten van MacMillan over zijn tiendaags
bezoek aan Rusland zou vernemen.
Te Marly-le-Roi hebben gisteren voorts
dr. Adenauer en president De Gaulle, als
mede de Westduitse minister van buiten
landse zaken. Von Brentano. en zijn Fran
se ambtgenoot Couve de Murville van ge
dachten gewisseld-
Een Duitse woordvoerder zei, dat de
twee staatslieden van oordeel zijn. dat het.
westen het Russische voorstel tot, een
spoedige conferentie van ministers van
maar...
buitenlandse zaken moet aannemen. Zij
zullen het bezoek van de Britse premier
MacMillan aan hun hoofdsteden afwach
ten, alvorens zich in de details van zulk
een conferentie te verdiepen.
Volgens de Duitse zegsman heeft De
Gaulle verzekerd, dat de Franse regering
erop staat, dat de westelijke geallieer
den in West-Berlijn blijven en de vrije toe
gang tot de stad behouden. Frankrijk is
nog steeds tegen erkenning van de Oost-
duitse regering.
In haar jongste nota aan de Westduit
se bondsrepubliek heeft de Sovjet-Unie
verklaard, dat de regering te Bonn ge
toond heeft trouw te blijven aan haar ge
woonte voorstellen tot verbetering van de
toestand in Duitsland te verwerpen, al
dus heeft het Russische persbureau Tass
gisteren gemeld.
De Westduitse regering schijnt, aldus
de Russische nota. een ijverig verdedig
ster van handhaving van het bezettings
statuut van Berlijn te zijn, dan de bezet
tende mogendheden zelf.
De Russische regering verwijt de West
duitsers, dat zij in hun nota van 16 februari
geen antwoord hebben gegeven op de
nauwomschreven Russische voorstellen
voor het bijeenroepen van een conferentie
over een vredesverdrag met Duitsland en
regeling van de Westberlijnse kwestie.
(Van onze correspondent)
Stockholm, maart
Het hoofdbestuur van de „Wereldvredes-
raad" in Moskou heeft thans officieel me
degedeeld, dat he« eerstvolgende congres
wederom zal worden gehouden in Stock
holm omdat 't dit jaar 10 iaar geleden zal
zijn. dat het „beroemde" appèl tegen de
atoombom vanuit de hoofdstad van het
vreedzame Zweden de wereld in werd
gozenden. Naar verluidt zal het congres
plaatsvinden omstreeks eind mei.
In Zweden is men over deze medede
ling uit Moskou nogal geïrriteerd. Men
is er eerlijk gezegtl helemaal niet zo
trots op. dat Zwedens vreedzame instelling
wordt misbruikt door internationale or
ganisaties. die uiterlijk on-politiek heten
te zijn, maar die in werkeljkheid niets
anders ten doel hebben dan propaganda
te voeren voor het Russische communis
me-
Het z-g- Stockhoim-appèl werd destijds
een van de meest spectaculaire commu
nistische propagandastunts, o.m dankzij
het feit, dat talrijke vooraanstaande per
sonen uit diverse landen zich ertoe hadden
laten overhalen hun naam onder het ten
dentieuze document te zetten, hetgeen
velen van hen overigens later heeft ge"
speten.
Wat ook tot 't succes van 't Stockholm-
Appèl schijnt te hebben bijgedragen was,
dat velen geloofden dat het initiatief ertoe
officieel was goedgekeurd door het neu
trale Zweden. De Zweedse minister-presi
dent Erlander heeft later in scherpe be
woordingen het Stockholmse Wereld-
vredescongres met het appèl tegen de
atoombom veroordeeld, hetgeen echter
niet meer kon verhinderen, dat „Stock
holm" een begrip was geworden voor de
diverse „vredesorganisaties".
Onaangenaam
Naar aanleiding van het bericht, dat
het jubileumcongres wederom in Stock
holm zal worden gehouden, wordt er in
de Zweedse pers o.m. op gewezen, dat
een dergelijk „vredescongres" juist in
het komende voorjaar bijzonder onaan
genaam wordt voor Zweden. In mei im
mers loopt het Russische ultimatum in
zake Berlijn af en zal Europa hoogst
waarschijnlijk 'n periode van koortsach
tige spanning doormaken, een spanning,
die het voornamelijk heeft te danken
aan Moskou, het centrum en de baker
mat van de wereld-vredescongressen.
Verschillende Zweedse bladen vragen
zich af of er geen mogelijkheid bestaat,
dat de Zweedse regering eenvoudig een
verbod uitvaardigt voor dergelijke com-
munistisch-geïnspireerde vredescon
gressen op Zweeds grondgebied, aange
zien deze immers de goede naam èn de
neutraliteit van Zweden ernstig in
gevaar kunnen brengen.
Het aantal doden tengevolge van de on
geregeldheden in Nyassaland op dinsdag
is gestegen tot 29. Gisteren was het ech
ter rustig in dit gebied waar de nood
toestand is afgekondigd. I„ Blantyre en
Limbe wordt de toestand weer normaal.
Vele Afrikanen in deze heide steden
hebben gisteren het werk hervat en de
winkels en kantoren waren weer open.
Ook de markten werden weer druk be
zocht. De bevolking werd via luidsprekers
opgeroepen weer aan het werk te gaan.
Verzekerd werd, dat men niets te vrezen
heeft.
De scholen voor Europeanen, Aziaten en
kleurlingen waren gisteren echter nog ge
sloten.
De Kon. Ned. Stoomboot-Mij. N-V. te
Amsterdam heeft opdracht gegeven voor
de bouw van vier motorvrachtschepen
van het closed shelterdecktype van circa
4800 ton van 40 c-b.f.t (ongeveer 4500 ton
draagvermogen). Een van deze schepen
wordt gebouwd door de Amsterdamse
Droogdokmaatschappij N.V. te Amster
dam, twee door C- van der Giessen en
Zonens Scheepswerven N.V. te Krimpen
a.d. IJsscl en een door de N.V- Scheeps-
bouwwerf Gebrs. Pot te Bolnes bij Rot
terdam.
Deze eenheden krijgen accommodatie
voor 12 passagiers in vijf twee-persoons-
en 2 één-persoonstoutten alle met privé-
douche en sanitair. De voortbewegings-
installatie zal bestaan uit een Stork die
selmotor van 3600 a-p.k., waarmee de
schepen een snelheid zullen verkrijgen
van 16 mijl per uur-
De zojuist bestelde eenheden worden
van hetzelfde type als de reeds in de
vaart zijnde motorschepen Jason- Solon
enz. Ook de te zijner tijd te kiezen namen
van de^ nieuwe schepen zullen eindigen
op ,.on-'. Door deze opdrachten is het
aantal schepen dat de KNSM in bouw of
bestelling heeft, gestegen tot 20.
Erich Knch. een nazi-„Gauleiter", die
op het ogenblik te Warschau terecht
staat op beschuldiging van moord op
400.000 Polen en Poolse Joden, scheen gis
teren gebruik te maken van het z.g. „fi-
libusteren". een uren- en dikwijls da
genlang met toespraken over de meest
uiteenlopende onderwerpen bezig houden
van het auditorium, waarmee in de
Amerikaanse Senaat vooral, wordt ver
hinderd dat een beslissing wordt geno
men in een bepaalde kwestie.
Eriek Koch schijnt thans met dezelfde
tactiek een vonnis o-ver zijn oorlogsmisda
den uit te stellen. Op een vraag van een
journalist na de zitting van gisteren, ver
klaarde de rechter, dat Koch „kan spre
ken. zolang als hij wil. wel een maand
lang".
Kochs toespraak werd gisteren door de
Warschause televisie uitgezonden.
uise
ROTTERDAM
(met de baard)
die goeie JONGE (7-40)
niet Ie spreke
Vijfduizend man Franse troepen, met
steun van zes helikopters en tien verken
ningsvliegtuigen zijn gisteren op zoek ge
weest naar een bende opstandelingen in
Algerije, die tien leden van een boeren
familie heeft gekidnapt, toen zij zaterdag
in hun woning aan het avondeten zaten.
De bende bestaat uit dertig man. Vol
gens berichten van bergbewoners zijn de
meegevoerden, leden van de familie Ce-
saro, nog in leven Deze bergbewoners
hadden hen gezien, onder bewaking van
de bende, terwijl zij door het bergland
werden gevoerd. De opstandelingen staan
onder commando van de felle „kolonel"
Amirouche. Zij zouden in twee kolonnes
bezig zijn oostwaarts te trekken met een
snelheid van 35 tot 45 kilometer per dag.
De Franse troepen hopen hen aan te kun
nen houden voordat zij het woeste berg
land van Benis Ouagua in het departe
ment Constantine bereiken.
De familie Casaro bestaat uit drie
broers, Josef, Paul en Antonio (allen van
Italiaanse afkomst, maar thans genaturali
seerde Fransen), de vrouwen van Antonio
en Paul en hun kinderen, vier meisjes en
een jongen variërend in leeftijd van drie
tot twaalf jaar.
(Van onze Utrechtse redacteur)
Na de ministersconferentie, die de be
trokken bewindslieden uit de zes bij de
Euromarkt aangesloten landen twee jaar
geleden in Den Haag hebben gehouden,
heeft de Belgische minister Van den
Boeynants thans het voornemen geuit
een tweede dergelijke conferentie bijeen
te roepen.
De Staatssecretaris, dr. G. Veldkamp
deelde dit gistermiddag mede in zijn rede
over de Middenstandspolitiek in de ka
derbijeenkomst van de Ned. Kath. Mid
denstandsbond te Utrecht. Wij gaven reeds
enekele belangrijke fragmenten van deze
rede wesr.
Spreker juichtte het initiatief zeer toe
en hoopte, dat die conferentie twee con
crete resultaten zal afwerpen, nl. in de
eerste plaats de totstandkoming in EEG-
verband van de werkgroep voor de mid
denstand in navolging van de soortgelijke
Beneluxcommissie en in de tweede plaats
het besluit, om in één bepaalde bedrijfs
tak met een duidelijk middenstandskarak
ter voorkomend in alle zes landen van de
Gemeenschap, een gezamenlijke studie te
ondernemen met betrekking tot de vraag
stukken van harmonisatie en cpördinatie.
„Daarna", aldus de Staatssecrtaris,
„zullen we in de praktijk kunnen onder
zoeken v/elke moeilijkheden en problemen
zich in de sector van het midden- en
kleinbedrijf in EEG-verband zullen gaan
voordoen".
Spreker betreurde het, dat het niet
mogelijk is gebleken, bij de eerste op
gave van de leden van het sociaal en
economisch comité van de E.E.G. een
vertegenwoordiger van handel en ambacht
aan te wijzen. Dr. Veldkamp merkte in
dit. verband op, dat het belang hiervan
bij specifieke aangelegenheden in EEG-
verband èn het belang, dat handel en
ambacht hebben bij het tempo en de ma
te. waarin de tot welvaartsvermeerdering
tenderende gemeenschappelijke markt tot
ontwikkeling komt .vorderen dat bij de
nieuwe aanwijzing dier lden aan de
tailhandel en ambacht een zetel wordt
toegewezen, zoals dit trouwens in alle
landen van de gemeenschap is geschied.
Op een unieke bijeenkomst hebben gis
teren de Britse gouverneur op Cyprus,
Sir Hugh Foot, aartsbisschop Makarlos,
de leider van de Grieks-Cyprioten, en dr.
Fadil Kutchuk, de leider der Turks-Cy
prioten, overeenstemming bereikt over
het instellen van een commissie van tien
leden, die de overdracht van het gezag
op het eiland aan de Cyprische republiek
moet voorbereiden,
De commissie zal bestaan uit zeven
Griekse en drie Turkse Cyprioten, die op
het einde van deze maand door de gou
verneur zullen worden benoemd in over
leg met dr. Kutchuk en aartsbisschop Ma-
karios.
De volgende maand zal een provisionele
raad van ministers worden gevormd, die
de taak van de commissie zal overnemen.
Er heeft reeds «en voorlopig overleg
plaats gehad over de lijst van portefeuil
les, waarvoor de leden van de raad van
ministers de verantwoording zullen krij
gen, zo werd in de aankondiging gezegd.
De Turkse volksvertegenwoordiging
heeft gisteren met 347 tegen 138 stemmen
de te Londen over Cyprus bereikte over
eenstemming goedgekeurd.
Op het eiland Cyprus zijn gisteren op
nieuw zeventien gevangenen vrijgelaten,
in het kader van de amnestieverlening
der regering. In totaal zijn nu 244 gevan
genen vrijgelaten sinds vrijdag jl. de am
nestie werd afgekondigd.
fit: "'I Wl
•jli'l ?0r2=, n verstoord worden door vele
on n- Bijvoorbeeld
j ?e nachtelijke ur<
IHj^Uikt voor stembandoefeningen,
li? m *ou u daarbU °°'c zeemeeuwen
j Sv°sselen reJcen€n? Toch moet u
V hbanii tussen die twee juist hand-
ij *<ti sJaaP. zelfs die van een heel ge-
pFl "VB1JV00rDe®1Q- wanneer de
nachtelijke uren bij voorkeur
want dat maakt de stoornis
!'l) ,?r§erniswekkend. De familie Mar-
i
snappen werd een Engelsman in hech
tenis genomen. Tijdens zijn overbren
ging naar het politiebureau liet hij zien.
dat hij zelf best in staat was zonder
hulp te ontvluchten. Op een gegeven
ogenblik duwde hij zijn bewakers weg,
sprong in een geparkeerd staande
auto, gaf gas, reed zelfs in de haast
om weg te komen over het trottoir
en wist daarna, ondanks achtervolging
van vee] politiemannen, te ontk|Jnen.
ont namelijk in Island Park en Den Haag
L 1
^6hUis e€n P'at dak. De zee-
die zo nu en dan mosselen
Mjjh op *,e pikken uit zee hebben ont-
dat ze in de vlucht die mosse-
'■jl'lll P dat platte dak moeten laten
pil j%. De schalen breken dan en de
l(ti4 t?'en doen zich vervolgens aan
r/j „jhasselvlees van die schaaldieren
jL.|r ,?*d. Er gaat bij de familie Mar-
«ans geen nacht meer voorbij zon-
!>V\ V "'hosselenbombardement"
i! stad ter observatie in een
'«n 'bd geleden werd
een inwoner
J?t inrichting opgenomen. Men vond
ijzertijd namelijk wat vreemd,
l k
op een Kerstdag zo maar 350Ö
cash uitdeelde aan daklozen.
j'Hj" men de zaken van deze man
daging en ook de fiscus had
,;i t-plangstelling voor bleek, dat
kü'W d°Har aan inkomsten had
kHjj. ®gen, verdiend met voordelige
Aap^mRaties. Waarom Joseph
a dat deed' Wel, hij wilde zijn
v, niat laten weten, dat hij zoveel
"ad en daarom deelde hij het
11 v ,dit aan wie het maar aanpak-
j<s plde. Om te beginnen zal de fis—
Ce
wel een stevige greep gaan
1® gesprongen Het ging
ijl - f? lopend vuurtje door heel Nice
,J.^e omgeving. En nu moet u
(V'et denken, dat het publiek dan
aan bijvoorbeeld de Crédit
A ,ls of een andere, eerbiedwaar-
'ak, doch zonder meer en re-
dt aan de speelbank. Acht 11e-
V av'ln er Pame'i-ik in geslaagd op
1,1^ °nd de bank zeshonderdduizend
(y? s? Vl'a de speeltafels te ontfutse-
ijj ha toen was er niets meer in kas.
i,. vrTïïj sloot. Het feest werd elders,
if, '.ike sfeer, voortgezet.
baar Oostenrijk. Ongeveer
«Wan alle rekruten van hc'. C
VI br 'e£er wenst ingedeeld te wor.
V*ivJ militaire chauffeurs of de
V' d kaatsen. Bovendien is geble-
00 tw fah?-Véél1 °P de tien rekruten bij
j'o) AHw thuis over een eigen auto
tiXj^jSestrekte Finland met heel wat
ij' hj inwoners dan Nederland be-
cen Srote radiotoestellen-
lA 'd, zoals men dat geleerd noemt
0' j?'t er 1,1 miljoen radiotoestel-
1»%^ t aantal televisietoestellen is
t.vVQ°g uiterst gering. Alle Finnen
v beschikken over elfduizend
L karaten.
de
Oos-
Misschien herinnert u zich, dat we,
enige tijd geleden, zelfs met instem
ming, uitinigen van Eerste-Kamerle-
den hebben gemeld, die zidh beklaag
den over de soms onbegrijpelijke vak
taal. bij het ministerie van Maat
schappelijk Werk ooit wel gebruikelijk.
Minister Manga Klompé heeft het
er in haar memorie van antwoord aan
de Eerste Kamer niet. bij laten zit
ten. Zij vindt dat gebruik van vak
jargon niet zo vreemd op het terrein
van maatschappelijk werk Dat is na
melijk een gevolg van de snelle ont
wikkeling en de jeugd van de sociale
wetenschappen en de veelheid van da
buitenlandse litteratuur. Maar toch
zal ze haar best doen in de stukken
van haar departement vreemde termi
nologie zovee] mogelijk te vermijden.
Maar zij hoopt bovendien, dat de vak
kringen dan een verantwoorde Neder
landse terminologie tot stand zullen
brengen.
Plotseling schrok ze wakker in haar
slaapkamer in een huis aan de Ma-
doerastraat. Een vreemd piepend geluid
had haar kennelijk gewekt. Het kwam
van de straatzijde en toen de vrouw
door het raam keek. zag ze dat haar
overburen kennelijk ongewenst bezoek
kregen. Twee mannen scharrelden
daar diep in de nacht wat wonderlijk
rond. Ze zag tot haar wee-makende
schrik, dat een van de mannen, staan
de op de schouders van de ander, een
slaapkamerraam indook. Toen vond
ze het genoeg en belde de politie,
die ontstellend snel ter plaatse was.
Toen bleek er eigenlijk niets aan de
hand te zijn. De heer des huizes was
met een vriend kom. waarom zou
den we wat anders denken? wat
laat over zaken blijven praten en kon
zijn huis niet binnen. Daar hij vooral
de nachtrust van vrouwlief niet wens
te te storen, meende hij op een min
der gebruikelijke wijze zijn eigen huis
binnen te moeten gaan. De politieman
nen knikten begrijpend en lieten een
nadere interne uiteenzetting graag aan
de daarbij allernaast betrokkenen over.
Illusie van de werkelijkheid
Scènes, die in ziekenhuizen en met
name in een operatiezaal spelen, krij
gen een eigen dramatische spanning,
die minder door woord en spe! dan
door situatie en omgeving wordt opge
roepen, mits de illusie van de werke
lijkheid vrijwel volledig wordt bena
derd-
Op het toneel is dit slechts ten dele
mogelijk. Maar de televisie, die daar
bij gebruik maakt van filmfragmen
ten, kan het wel en daarvan heeft Wim
Bary, onder wiens regie „Het Geheim
van Dokter Gerbrand" gisteravond door
de KRO-televisie werd uitgezonden, een
dankbaar gebruik gemaakt om dit to
neelstuk van Walter en Irma Firner
in een t.v.-bewerking van Cas Baas en
Guus Verstraete (die zelf de rol van
dr. Saiadin Rieboid vertolkte), op even
bewonderenswaardige als boeiende wij
ze op het scherm te brengen.
Een historisch proces de werke
lijkheid overtreft nu eenmaal telkens
weer de stoutste fantasie heeft Hans
Kades de stof geleverd voor zijn ro
man „Der Erfolgreiche", waaraan het
echtpaar Firner zijn toneelstuk ontleen
de. Dokter Gerbrand, de centrale figuur,
is zelfs geen gediplomeerde arts. Tij
dens de oorlog heeft hij in veldlaza
retten gewerkt en daarbij in de praktijk
geleerd, wat hem aan theoretische ken
nis ontbrak. Na de oorlog wil hij af
studeren, maar honger en e«n kans, die
hem wordt geboden, brengen hem er
toe, een betrekking als chirurg te aan
vaarden in een provinciaal ziekenhuis-
Als zijn vakbekwaamheid de algemene
aandacht trekt, komt zijn bedrog aan
het licht en moet de rechter uitmaken,
wat zwaarder weegt: de letter van de
wet of het leven van de patiënten, die hij
heeft gered. Een beslissing, die in het
spel ten gunste van de inmiddels met
lof afgestudeerde dokter Gerbrand uit
valt.
Het toneelstuk hebben niet ge
zien. Niettemin menen we zonder meer
te mogen aannemen, da't de t.v.-bewer
king, zoals die gisteravond door Wim
Bary op het scherm werd gebracht,
het wint. Immers, niet zozeer het inner
lijke conflict van de man, die weet de
wet te overtreden en zich aan strafver
volging bloot te stellen, terwijl hij zich
volkomen van zijn capaciteiten bewust
is, beheerst de dramatische handeling,
maar veeleer de omgeving, het milieu,
kortom de uiterlijke sfeer. Die sfeer nu
heeft Bary met medewerking van de
corontwerper Cor Hermeier en met be
hulp van deskundige adviezen wonder
wel weten te scheppen. Zijn overgangen,
zoals van de naargeestige wachtkamer
op een dorpsstationnetje naar de weel
derige woning van Landsraad Rochwald
(een raak getypeerd rolletje van Egbert
van Paridon) en de uitstekende film
fragmenten, waarmee hij zijn beelden
uit de studio afwisselde zonder de con
tinuïteit te verbreken, gaven deze uit
zending een levendigheid, di men op
een t-v.-scherm nauwelijks voor moge
lijk zou hebben gehouden. Overigens
was dit succes voor een niet gering deel
te danken aan de Toneelgroep Puck,
MÉMM
FOTO TIJDENS DE OPNAME VOOR HET RADIOPROGRAMMA, dat
bij gelegenheid, van Jan Lemaire's 75ste verjaardag wordt uitgezonden.
V.ljt.r. Jan Lemaire, Annie Verhulst angstig bij haar debuut voor een
radio-microfoon Cor Lemaire en. Herman Bouber.
1 hij
gevangenen had helpen önt-
Bij een bankoverval wist een rover
een bedrag van ongeveer 25.000 dol
lar buit te maken. Frank Sprenz, zo
heet de dader, 29 jaar oud. stapte ver
volgens in de eerste de beste auto,
die hij kon krijgen en reed naar het
vliegveld. Daar wandelde hij langs een
paar geparkeerde sportvliegtuigen.
stapte tenslotte in een ervan en ver
dween korte tijd daarna uit het ge
zicht. En de politie zoekt nu naar
Frank, het vliegtuig en de poet. Deze
knaap heeft; dergelijke staaltjes al
eens meer uitgehaald.
VOOR HET TELEVISIESPEL HET GEHEIM VAN DOKTER
GERBRANDzijn filmopnamen gemaakt in een r.-k. ziekenhuis te
Hilversum. Op bovenstaande foto ziet men cameraman Fred Romein aan
het werk. Geheel rechts Eric van Ingen in de titelrol,
die de opvoering verzorgde, daarmee be
wijzend, hoe vruchtbaar zulk een mede
werking van tie toneelgezelschappen,
die een gedegen voorbereiding mogelijk
maakt, kan zijn.
Eric van Ingen speelde de rol van
dokter Gerbrand, de man, die zich vol
komen tegen zijn taak voelt opgewas
sen, maar die zich in de uitoefening
van zijn roeping belemmerd voelt door
de wet, met zeldzame overtuigings
kracht en zekerheid. Naast deze cen
trale, alles beheersende figuur zagen
we goed getypeerde rollen. Jan Grefe als
de geneesheer-directeur, Bob Verstraete
als de dokter, die in een aantrekkelijke
verpleegster (Ria Vroemen) ook de
vrouw ziet, Eric van der Donk als een
toegewijde co-assistent, en Herman
Bouber als een chirurg, die niet lan
ger tegen zijn taak is opgewassen.
In zijn rubriek Vademecum had Jan
Willem Hofstra vooraf een leerzaam ge
sprek met prof. dr. F. G- L. van der
Meer, hoogleraar in de christelijke ar
cheologie aan de r.-k. univensd'teiit te Nij
megen, over „De gedaanteverandering
op de berg" in de religieuze kunst, toe
gelicht met tal van zeldzame voorbeel
den.
Vakverenigingsbestuurders, acteurs,
actrices en televisiepersoneel, in to
taal 28 personen, zijn van de week voor
de rechter in Montreal moeten verschij
nen wegens tegen hen opgemaakte
processen-verbaal naar aanleiding van
een demonstratie, die ze voor het ge
bouw van de Canadese radiomaatschap
pij (CBC) hebben gehouden. Alle be
klaagden, die hun onschuld betuigden,
zijn tegen het storten van een waar
borgsom vrijgelaten.
De demionstiraitie volgde oip een sta
king van CBC-employés, nadat onder
handelingen tussen de radiomaatschap-
pij en de Franstalige producenten in
Montreal over vakverenigingisaangele-
genheden waren mislukt. De hoofdcom
missaris van politie te Montreal heeft
in een dagbladinterview verklaard, dat
de stakende employés ©n degenen, die
met hen sympathiseren, van plan wa
ren geweest het gebouw van de CBC
te bezetten, als de onderhandelingen
zouden mislukken.
Door de secretaris-generaal van de
Eind mei zal de KRO beginnen
met een serie hoorspelen naar het
boek „Dokter Zjivago" van de
Russische schrijver Boris Paster
nak,
De hoorspelbewerkingdie door
Willem Tollenaar wordt geregis
seerd, is van de jonge Duitse
schrijver Ernst Schnabel.
Canadese en katfholieifce arbe idsfede-ra -
tie, die zich eveneens voor de rechter te
verantwoorden had. werd deze verkla
ring een „verzameling leugens" ge
noemd.
In de week van 8 tot 15 maart zal
rector J. M. E. Keet uit Amsterdam voor
de KRO-microfoon de „Biddag voor de
Vervolgden" inleiden, die op zondag 15
maart wordt gehouden.
Zijn toespraken onder het motto:
„Voor wie?", „Waarom?" en „Hoe?"
komen in de plaats van het gebruike
lijke morgengebed, terwijl de laatste
onder de titel „Wat nu?" het avondge
bed op zondag 15 maart zal vervangen.
Aan de vooravond van de biddag houdt
mgr. dr. B- J. Alfrink, aartsbisschop
van Utrecht, een korte inleiding voor
de KRO-microfoon.
Jan Lemaire sr. hoopt volgende week
woensdag zijn 75ste verjaardag te vie
ren en tevens zijn gouden jubileum
als toneelspeler. Zijn verjaardag zelf
viert hij in de Haagse Schouwburg met
het stuk „Suiker", dat op zaterdag 14
maart wordt herhaald in de Rotterdam
se Schouwburg, waar hij eveneens zal
worden gehuldigd. Op zaterdag 7 maart
gaat hij al vast een terugblik werpen
op zijn toneel- en radioloopbaan. Dit ge
beurt in het Vara-programma van 10-40
11-15 uur.
De Nederlandse Radio Unie heeft be
kendgemaakt, dat zij de heer Mein-
dert Boekei heeft aangesteld als muziek-
regisseur.
1
