Het Concertgebouworkest
-in een moeilijke periode-
Buridel eisen drukt op nieuwe leider
II
DAGPUZZLE
Willem" eerste zee
door St.-Lambert
sluis
Prins
schip
's Lands Kroniek-
W
D
ïT3r
WIST U
DIT?
Luchtige Weekendshow
William Penns
lotgevallen
en
1
WIE VOLGT VAN OP?
Drakenburgli in liet zilver
APPÈL 3
sr.-Lawrence seaway open
CONTACT
DRAADLOOS
Plechtige feestzitting in de nieuwe
kapel-aula
Nederlands schip tracht ook liet eerst
in Toronto te zijn
JAN BEERENDS GEHULDIGD
LUISTER
GIRO 18
Schipper verdronken
Zuster Elena Guerra
zalig verklaard
Stichteres van de Orde
van de H. Zita
Asyl voor Tsjechische
diplomaat
r.
T.V.-biografie van
Dulles
Vanavond
Russisch schip in de
haven van Den Helder
MAANDAG 27 APRIL 1959
PAGINA 5
Zweefvliegtuig maakt
noodlanding
29 april radio 298 m.
20.05-21.15 uur.
raadpleeg gratis
TREKKINGSLIJSTEN
Bestel reeds nu!
Zijn schip gezonken
Nafionaal rijtuigmuseum heropend -
Collectie belangrijk uitgebreid - Het
^ponysjeesje van prinses Wilhelmina
Paramount American Cigarettes
een klasse beter voor dezelfde priis
Paramount kost maar f 1.- per pakje
American
Cigarettes
iiippiiiii m
Voor operatie van een
opvarende
et plotseling overlijden van
Edna ril van Heinum heeft het
Concertgebouworkest achtergela
ten met een samengesteld probleem,
"at eensdeels liet instrument betreft,
anderzijds de instelling. Het orkest is
'h de positie gekomen van een instru
ment, dat een nieuwe meester nodig
heeft; met één slag, terwijl de tijd ont
broken heeft 0111 voldoende voorberei
dingen Ie treffen. Dit is tragisch, omdat
het tegendeel in d" bedoeling van tie
"verleden dirigent gelegen heeft, en
Venzeer van het bestuur van de stieh-
t'ng, die het orkest beheert. Van Bei
hum is geen man geweest, die vol
maakt tevreden was met zijn. eigen glo
rie en daarvan genietend niet verder
daeht. Hij verkeerde niet 111 een
••apres-moi le deluge"-steniming. Hij
"eeft gedaan, wat door verstand en
Prudentie geboden werd om op een zo
vroeg mogelijke termijn zijn opvolger
gereed te hebben. Uiteraard voor zover
het van hem kon afhangen. De positie
Van eerste dirigent van het Concertge
bouworkest is er niet een, waarvoor
hien een cursus kan volgen, welke 11a
Voltooiing met een brevet van be
kwaamheid, recht geveilde op de func
tie bekroond kan worden. Maar binnen
de grenzen van het van hem uit moge-
j'jke heeft van Beinum gedaan wat hij
hon. Dat wij thans niet voor een com
pleet vacuum staan, is het enige po
sitieve gegeven, dat wij in handen heb
ben, nu het lot alle menselijke bereke-
h'ng doorkruist heeft.
Nog afgezien van de vragen, wie
Eduard van Beinum zoal misschien niet
terstond formeel en compleet zal op-
velgen, en hoe voorts de periode tot
aan dat niet in een heel ver verwijder
de toekomst liggende tijdstip over
brugd zal worden, is het van oelang
zich rekenschap 1e geven van het feit,
dat de opvolger in ieder geval geen
imitatie van Van Beinum zal zijn,
doch een geheel ander mens, die men
biede naar de standaard van zijn ge
heel eigen persoonlijkheid en capacitei
ten zal moeten nieten. Deze opmerking
heeft in dit geval meer dan een voor
de hand liggende zin. omdat het orkest
pen unieke geaardheid bezit en een
daarmee overeenkomende speelstijl,
die het volledig kenmerken als een in
strument. dat geheel en ai gevormd
is door de zeer uitzonderlijke dirigent,
die Eduard van Beinum is geweest. Dit
°rkest bestaat uit honderd muzikanten,
die het geleerd hebben te musiceren
f ls een ensemble van evenzovele 111
tvezen zelfstandige individualiteiten,
spelend in onderlinge saamhorigheid
haar de incentieven, die zij ontvingen
van hun dirigent. Diens incentieven wa-
hen erop gericht om het uiterste aan
vindingrijkheid van de menselijke geest
in zijn spelers te activeren, zij waren
er anderzijds op gericht wat ten
nauwste verband hield met het eerste
oogmerk een klank te produceren
van de meest onstoffelijke helderheid,
een klank, die niet geboren werd uit
de oplegging van een wil, maar uit de
bezieling van menselijke geesten. An
ders gezegd: een klank, die niet ont
stond onder een druk, maar uit een in
blazing en die derhalve uit het ensem
ble opveerde.
Deze eigenheid i« het persoonlijke
kenmerk van het Concertgebouworkest,
en liet onderscheidt zich .juist daarin
tan alle andere orkesten, omdat er
rich onder alle als belangrijk bekende
dirigenten slechts één bevond, dic_ baar
Principieel en zo welbewust cultiveer
de. Nu hij er niet meer is, moet men
rekenen op een opvolger, die het fun
damenteel anders zal doen, een ande
re instelling op bet dirigeren, een ande
re aanpak zal hebben. Daarmee wordt
"iet gesuggereerd dat men een opvol-
Rer van geringere kwaliteit moet ver
dachten. Het ware dwaasheid te veron
derstellen, dat er geen dirigent te vin
den zou kunnen zijn, die de kwalificatie
lm het Concertgebouworkest te leiden.
Het verschil, waar het hier 0111 gaat
's niet in de eerste plaats een kwestie
van kwaliteit, maar een verschil in
"ard en dan natuurlijk daaraan be
antwoordende techniek.
Ombouw en verandering
Maar het betekent wel, dat men er
rich op voorbereid moet houden, dat
er voor het Concertgebouworkest een
Periode van ombouw en verandering
Raat aanbreken, welke het orkest even
zeer in de kern zal aantasten ais die
d'elke het heeft ondergaan, toen liet
b't Mengelbergs hand in die van Van
Beinum overging. Alleen: dit is zeer
geleidelijk gegaan, terwijl men nu naar
"He waarschijnlijkheid met een plotse
linge verandering rekening houden
hioet. Tot op zekere hoogte vindt men
een parallel in de veranderingen, die
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal: 1. vreemde munt - 4. oor-
Raak 6. leervak op school - 8.
landbouwwerktuig - 9. beve, - 10. wig -
II- vertragingstoestei - 12. lengtemaat -
14. muzieknoot - 15. door smelting me-
'Men mengen - 18. inviteren - 19. onbep.
v°orn.woord
Verticaal: 1. rivier in Nederland - l.
[Usthof - 3. klein meertje - 4. in orde
brengen - 5. treiteren - 6. deugniet - 7.
Plaats in België - 13. toespraak - 16.
^leefmiddel - 17. kippenloc^..
OPLOSSING 24 ArRIL
1- node - 2. odol - 3. doos - 4. Eist -
5- dame - 6. avei - 7. meet 8. erts - 9.
stal - 10. tali - 11. Alie - 12. lier - 13.
Pret - 14 rede - 15, eden - *6. tent.
zich plegen te voltrekken bij de talrij
ke gastdingenten, waarmee het orkest
geregeld speelt. Ook dat levert telkens
wijzigingen op in speelstijl en klankpro-
ductie, die in dergelijke gevallen echter
zonder veel bezwaren gepresteerd
konden worden, omdat een goed or
kest over wijde aanpassingsmogelijk-
heden beschikt Vooropgrsteld na
tuurlijk. dat de vreemde dirigent een
goed orkest technicus' is, wat niet altijd
voorkomt. Maar die veranderingen
gingen altijd uit van een zeer bepaald
wezen en werden door het orkest zelf
ook zo verstaan. Tenslotte kwam men
onder leiding van de eigen dirigent
toch weer on de eigen aard terug.
Dit is nu voorbij, en net verschil
hoe het dan ook concreet zal uitpakken
zal zich des te gevoeliger merkbaar
maken, omdat juist eon orkest van een
speelaard als het Concertgebouwor
kest, zulk een hypersensitief instru
ment is. Men kan het ook van de ande
re kant bezien en dien: ons gehoor
of de klanknormatiek van de vaste ge
trouwen van dit orkest is zo hoog en
verfijnd, dat veranderingen meestal
door ons als achteruitgang in de klank
kwaliteit worden ervaren. Toegegeven,
dat daar een element van subjectiviteit
gemengd zou kunnen zijn, heel vaak
echter viel objectief aan te wijzen, dat
die achteruitgang technische redenen
had. Daar staan ook tegenover geval
len van gastdirigenten, bij wie de veran
deringen niet tot een minderwaardig
resultaat leidden, maar uitsluitend
veranderingen bleven op het niveau
van een capaciteit, die tegen dit or
kest was opgewassen. Die gevallen
zijn echter zeer zeld- am gebleken.
Alles welbeschouwd, gaat het Con
certgebouworkest een onzekere en
waarschijnlijk moeilijke periode tege
moet, Hoe lang ilie periode zal duren
valt evenmin niet zekerheid te voor
zien als de omvang en de diepte, waar
in de veranderingen zich zullen voltrek
ken. Het eerste hangt af van de be
schikbare mogelijkheden, het tweede
wordt bepaald door de man, die liet or
kest tenslotte in handen krijgt. Hoe het
waarschijnlijk zal worden, daarover valt
nu nog geen zinnig woord te zeggen.
Veelzijdigheid en ondernemingslust
De kern van het probleem, waar
voor men staat, is de handhaving van
de superieure kwaliteit van het orkest,
zij het dan dat deze ten dele op andere
karakterelementen zal steunen. Het
voortbestaan van het orkest als instel
ling hangt daarmee ten nauwste sa
men, doch dit is een zaak, die ook nog
andere aspecten vertoont. De tech
nisch en muzikaal beste dirigent, vol
doet om die redenen nog niet zonder
meer op deze plaats. Daarvoor is ook
neg nodig de praktisch gesproken uni
versele capaciteit voor werken van de
meest uiteenlopende culturen en stijlen,
ine is in tegenstelling tot de mees
te andere landen Nederlandse diri
genten in het algemeen eigen. Eduard
van Beinum bezat haar in een onge
meen hoge graad. Ook in dat opzicht
is hier een standaard gesteld.
In de derde plaats geldt een eis aan
de ondernemingslust, die een zich ver
jongende vitaliteit moet vergezellen.
Dit onderwerp lijkt voldoende voor
een aparte beschouwing. Voor het
ogenblik zij volstaan met dit: Het is
geenszins zéker, dat de komende mees
te 1 van het Concertgebouworkest zijn
sltistieke bestaan nog voldoende zou
rechtvaardigen door maar weer op zijn
wijze het gangbare repertoire te gaan
spelen. De nieuwe man moet zoals
Van Beinum het in zijn tijd heeft ge-
daan en vóór hem Mengelberg in de
zijne vooruit, met verjongde energie,
met overtuigingskracht en de moed om
risico's te aanvaarden met betrekking
tot de werken, die bij speelt. Hij heeft
het daarbij aanzienlijk minder gemak
kelijk dan zijn voorgangers: nochtans
geldt voor hem de noodzaak tot expan-
siviteit. Er moeten nieuwe werken wor
den "uitgevoerd, niet altijd omdat het
van tevoren zo waarschijnlijk lijkt, dat
zij blijvertjes zullen worden, maar om
dat zij in de actualiteit staan en ons in
formeren omtrent de gang van zaken in
de eigentijdse wereld.
Ziehier enkele van de bundel eisen,
die drukt op de positie van de toe
komstige leider van het Concertge
bouworkest. Vermoedelijk zal een ze
kere overgangsperiode van voorlopi
ge maatregelen onvermijdelijk zijn.
Een snelle beslissing, die een be
paalde mate van crediet zou inhou
den. kan wel een zeker voordeel op
leveren, maar is materieel Joch niet
afdoende zolang niet duidelijk vast
staat, dat het crediet werkelijk inge
lost zal worden. Een periode echter,
waarin het orkest geen meester heeft,
doch van de ene in de andere gast-
hand overgaat, kan slechts van korte
duur zijn, of er begint zich een ver
woestende uitwerking te openbaren.
Dit is het beeld. Men kan zich niet
verhelen, dat het er niet bijzonder op
gewekt uitziet, doch men behoeft daar
om nog niet aan de ondergang te gelo
ven. Er staat minstens één talent bo
ven de horizont, welks veelbelovend
heid aanzienlij1." meer betekent dan een
gemeenplaats Van de andere kant is
liet aantal werkelijk belangrijke diri
genten in de wereld om ons heen, in
staat bovendien om een groot en veel
zijdig repertoire overeind te houden,
als gevolg van de funeste praktijk der
gastdirecties onstellend gering. Men
behoeft de leiders van de instelling het
Concertgebouworkest niet le benijden
bij de taak, waar zij nu voor staan.
LEO HANEKROOT
(Van onze correspondent)
Tijdens een buitengewone zitting is
zaterdagmiddag op plechtige wijze
het zilveren jubileum van de stichting
katholiek gemeenschapsoord en
volkshogeschool Drakenburgh te
Baarn gevierd. In de zojuist gereed
gekomen kapel-aula sprak Bernard
Verhoeven een feestrede uit voor de
vele vrienden van het gemeenschaps
oord en afgevaardigden van besturen
en directies van organisaties en in
stellingen, die in de loop der jaren
met de stichting in contact kwamen.
De plechtige zitting werd o.a. bijge
woond door prof. dr. mag. J. B. Kors
O. P., voorzitter van de stichting en
zijn medebestuursleden, de burge
meester van Baarn. mr. F. J. van
Beeck Calkoen, de heer W. v. d.
Donk, gedeputeerde van Noord-Hol
land, pastoor I. Kaarsgaren uit Baarn
en enkele leden van de Tweede Ka
mer.
Ingeleid door dr. Jop Pollmann stel
de Bernard Verhoeven, dat de essentie
van Drakenburgh het streven is 0111 be
grip te kweken tussen verschillende
gtoepen in Nederland die van elkaar
dreigen te verwijderen, zulks op basis
van de combinatie katholicisme en cul
tuur.
In een boeiend betoog schetste de
feestredenaar vervolgens de historie
van deze volkshogeschool en de nieuwe
vorm van volksontwikkeling, zoals de
ze op Drakenburgh wordt gedoceerd.
Na een primitief begin is nu het rjjks-
merk verkregen, een bewijs dat de op
zet van de initiatiefnemers een bij
zondere soort onderwijs als verweer te
gen het intellectualisme van de derti
ger jaren is geslaagd, aldus de
feestredenaar. Hij gaf hierna een ka
rakterschets van de grote stuwkracht
van de Volkshogeschool, Jan Beerends,
die hij schertsend Jan Drakenburgh
noemde.
Deze man is een ideaal-avonturier,
een free lance met een levensdroom
die uiteindelijk voor hem in vervul
ling is gegaan. Toch was Beerends
wel zoveel realist om steeds een mo
dus le vinden tussen ideaal en wer
kelijkheid.
Drakenburgh staat thans op de drem
pel van een nieuwe tijd. Er zijn al
225.000 mandagen met de uitvoering
van de taak van de volkshogeschool,
Do „Goevier" P H 181, een zweef
vliegtuig van de Delftse Aerociub, heeft
zaterdagmiddag een geslaagde „nood
landing" gemaakt op het Kanaleneiland
in Utrecht.
De Goevier werd van Teriet naar
Ypenbui'g getrokken door een Tiger.
Boven Utrecht kreeg de Tiger een lich
te motorstoring, waardoor hij snelheid
verloor. De motor begon echter plotse
ling weer op volle toeren te draaien en
door de ruk begaf de verbindingskabel
met het zweefvliegtuig het.
De bestuurder van de Goevier, de
23-jarige Nijmeegse student A. Mustert
slaagde erin het zweefvliegtuig zonder
ongelukken op het zand van het Kana
leneiland te zetten. Het toestel werd
vrijwel niet beschadigd.
het bevorderen var de menselijke open
heid, gemoeid geweest.
Namens het comité, dat geiden heeft
ingezameld voor de verfraaiing van
het kerkinterieur, sprak mej. Seys uit
Purmerend. Zij bracht namens alle be
zoekers en cursisten van het gemeen
schapsoord hartelijk en oprecht de
dank over aan de leider en zjjn mede
werkers van de volkshogeschool voor
het vele goede, dat zij tot stand heb
ben gebracht. Hierna overhandigde zij
de heer Beerends een cheque van
f 2.720.
Na het dankwoord van de heer Bee
rends, waarin hij vooral zijn echtgeno
te betrok, werd in de grote recreatie
zaal van het oord gelegenheid gegeven
tot feliciteren. De talrijke aanwezigen,
die hiervan gebruik maakten, bleven
nog geruime tijd deel uitmaken van
het gezellig samenzijn dat hierop volg
de.
Advertentie
Uitzending hoofdprijzen
t
vanaf 4 mei op verkoopadressen
Ook verkrijgbaar door middel
van
„Appèl", Rotterdam f 0,25
Vrijdagavond is in de sluis te Born van
het Julianakanaal het 180 ton metende
s,cI?.'P ^>c0, Jfvante gezonken, vermoe
delijk omdat het schip met het roer
klem gezeten heeft onder de balk van
de sluisdeur. De schipper-eigenaar, de
heer Piaquet, kwam om het leven. Zijn
echtgenote en zoon konden tijdig de Wal
bereiken. Het jongste kind van het ge
zin werd door een schipper van een na
burig schip, dat eveneens in de sluis
lag, van boord gehaald.
De scheepvaart op het Julianaka
naal is door het zinken van het schip
totaal lam gelegd. De bergingswerken
vergen enkele dagen.
In de St. Pieter heeft gisterochtend
de plechtige zaligverklaring plaats ge
vonden van zuster Elena Guerra, de
stichteres van de Zusters van de H. Zi
ta. Na voorlezing der pauselijke docu
menten waarin de paus de zaligverkla
ring gelast, werd de beeltenis van de
nieuwe zalige onthuld. Het grote schil
derij was opgehangen in de zgn. Gloria
van Bernini boven het Pausaltaar in de
St.-Pieter.
De St.-Pieter was met een reusachti
ge mensenmenigte gevuld .onder wie
zich talrijke groepen van pelgrims be
vonden. Gisteravond om 6 uur begaf
de paus zich naar de basiliek, waar hij
de relikwieën der zalige Elena Guerra
vereerde.
Elena Guerra werd in 1835 in Lucca
bij Pisa geboren. Als dochter uit een
adellijke familie kreeg zij een strenge
en exclusieve opvoeding. Uit de boeken
van haar broer, seminarist, leerde zij
zichzelf latijn, wiskunde, geschiedenis
en astronomie. Haar opvoeding bestond
officieel uit het aanljren van naaien,
zingen en wat Frans. Van de H. Joan
nes Bosco leerde zij haar roeping ken
nen. Zjj begon een school voor meis
jes. De hieruit voortkomende congrega
tie heeft zij geleid tot 1906. Toen stelde
de aartsbisschop van Pisa als voor
waarde voor het voortbestaan van de
congregatie, dat zuster Eiena de lei
ding zou overdragen. Zjj heeft nog tal
van andere vernederingen van de zij
de der kerkelijke autoriteiten moeten
verduren, daar deze het oor hadden
geleend aan lasterpraatjes over het
klooster dat zuste Elena leidde. Voor
dat zuster Elena het schrijfverbod op
gelegd kreeg, heeft zij zeer vee] ge
schreven over de H. Geest. Uit haar
contact met Leo XIII resulteerde
de encycliek „Divinum iilud munus"
van 1897. Op 11 april 1914 stierf zij.
Een internationale armada van oude j voor dienst op de grote meren bestemd
en nieuwe vrachtschepen heeft zater
dag de Canadese ijsbreker „Dibber-
ville" door de sluis in Montreal gevolgd
en zich op weg begeven naar het hart
van Noord-Anierika, door de nieuwe St.
Lawrence Seaway, waarvan de aanleg
een half miljard dollar heeft gekost. De
tientallen jaren door Canadese en
Amerikaanse waterbouwkundigen ge
koesterde droom de grote meren met
de Atlantische oceaan te verbinden,
ging daarmee in vervulling. De eer het
eerste schip te zijn dat door de St.
I-ambert Sluis, de eerste van de St.
Lawrence Seaway, ging, viel tc beurt
aan de 36-jaar oude C'andcse vracht
boot „Simcoe", een schip dat alleen
Met een vliegtuig van de Air France
is gisteren in Londen een Tsjechische
diplomaat aangekomen, die naar men
aanneemt Asyl in Engeland zal vra
gen, aidus bericht Reuter. Hij was ver
gezeld van zjjn vrouw en twee kinderen
en reisde onder de naam Maier. Hij be
kleedde een diplomatieke functie in Te
heran en was via Parijs op weg naar
1 raag. Functionarissen van het Engel
se ministerie van binnenlandse zaken
hebben gisteren meegedeeld dat hij en
zyn gezin toestemming hebben gekre
gen drie maanden in Engeland te blij
ven.
i.j waanden ons zaterdagmid
dag bezitter van het landgoed
Nienoord uit het eind van de
vorige eeuw, toen wij uitreden in een
grootsteedse statie-berline. De paar
den kiik-klakten over de brug, de
koetsier trok de teugels strak, de
palfrenier stond onbeweeglijk achter
op. In matige draf werden we over
het landgoed gereden, langs de stati
ge oprijlaan, omzoomd door hoge bo
men tot midden in liet dorp Leek. De
dorpelingen keken nog wel belangstel
lend toe, maar verdrongen zich heus
niet langs de kant van de weg om dit
romantisch uitrijden gade te slaan.
Ze zjjn er aan gewend geraakt,
sinds het vorige jaar het landgoed
Nienoord is ingericht door de stich
ting „Paard en Karos" tot nationaal
rijtuigmuseum. Een prachtige col
lectie oud gerij en een unieke verza
meling van alle mogelijke voorwerpen,
betrekking hebbend op het rijden in
rijtuigen, is bijeengebracht in het
daartoe gerestaureerde kasteel Nien
oord eigendom van de gemeente
Leek en de aan het koetshuis aan
gebouwde wagenhai.
vHet landgoed Nienoord is daarmee
een belangrijke attractie geworden
voor het toerisme. Het rijtuigmu-
seum is uniek in ons land en trekt
reeds vele buitenlanders. Daags na
de heropening waren er al hoteliers
uit vele landen de bestuursraad
vergadering van de international ho
tel Association die werden rondge
reden ovei het terrein van het fraaie
landgoed. Ook zij genoten van het na
tuurschoon, de prachtige gazons vol
kleurige bloemen, het hertenkamp,
waarin jonge herten ronddartelen en
kleurige pauwen plechtig voortschrij
den, de vijver, waarin eenden en gan
zen zich laten voortdobberen.
e voorzitter G. Heikens van de
stichting „Paard en Karos"
heeft zaterdag in het oude
koetshuis vele autoriteiten en geno-
digden verwelkomd en dank gebracht
aan de vele schenkers van inzendin
gen. Ei is dit jaar een belangrijke
inzending b\j gekomen van het Ko
ninklijk Huis. De collectie is inmid
dels zodanig uitgebreid dat de bouw
van een tweede wagenhal de plan
nen liggen kant en klaar urgent is,
want ongeveer tachtig rijtuigen zijn
nog elders in het land opgeborgen.
Een pronkstuk van de tentoonstel
ling is ongetwijfeld de statie-berline
van het koninklijk huis van circa
1860. Verder staan er in de wagenhal
o.m. een statie-coupé en een statie-
berline van Koning Friedrich Wil
helm IV van Pruisen (omstreeks
1850), beschilderde sjezen en een
statie-coupé afkomstig van het Ne
derlandse hof te Brussel (1820). We
zagen allerlei rijtuigen met schoon
klinkende namen ais „Napoleon",
„Prins Albert", „Phaeton", „Utrecht
se tentwagen", caleche en barouche.
Men kan het ponysjeesje zien waar
in prinses Wilhelmina als kind graag
reed, een draagkoets uit 1752, in
bruikleen afgestaan door het Ko
ninklijk Oudheidkundig Genootschap,
een arreslede van het Friese type
met inleg van parelmoer en belegd
met bladgoud en vervaardigd voor
Koning Willem IX (1840).
Prachtig is verder de diana-slede,
een geschenk van Koning Wil
lem I aan zijn tweede gemalin.
Er is zó Veel te zien, dat men uur
en tijd vergeet en er eerst aan her
innerd wordt bij het aanschouwen
van kostbare rijtuighorloges met
speelwerk Van de statie-karos van
koningin Marie Antoinette van Frank
rijk resteren twee verzilverd ijzeren
riemhouders. Het romantische beeld
van weieei wordt gecompleteerd door
oude afbeeldingen, schitterende tui
gen, livreien, zadeldekken en zadels.
was. Het Nederlandse vrachtschip
„Prins Willem George Frederik" was
het eerste zeeschip dat door de sluis
kwam. Kapitein Teunis (Steve Aal-
dijk, uit Rotterdam, glom van trots om
deze prestatie.
Een correspondent van United
Press International, die zich aan
boord van de „Prins Willem George
Frederik" bevindt, heeft ons onder
meer het volgende geseind:
Kapitein Aaidjjk is in een race met
schepen van drie naties verwikkeld om
als eerste Toronto te bereiken. De „te
genstanders" zijn een Duits, een Frans
en een Brits schip. Hoewel de „Prins
Willem" niet aan de kop van de
armaaa ging, was aller belangstelling
genent op cut schip van 1900 ton van
ae Oranjelijn. Het feit dat kapitein
Aaldijk voor zijn concurrenten door de
sluis in Montreal ging, verzekert hem
nog niet van de overwinning in de wed
loop naar Toronto. De drie andere zee
schepen die met de „Prins Willem"
strijci wensen te leveren zijn de Duitser
„Lahnstein", de Fransman „Charles
L.D." en de Engelsman „Manchester
Faith". „Alle drie zijn sneller dan wij
zjjn", aldus Kapitein Aaldijk, „onze top
snelheid is tussen tvvaall en dertien
knopen, en de andere drie zjjn drie
tot zes knopen sneller".
Als de „Prins Willem" het eerst in
Toronto arriveert, krijgt kapitein Aal
dijk de traditionele zijoen hoed die ge
geven wordt aan de kapitein van het
eerste zeeschip dat daar arriveert. Ook
zal hij zijn schip gratis kunnen laten
schilderen. De „Prins Willem" had al
le beschikbare vlaggen uitgestoken,
toen het schip zaterdagochtend zijn lig
plaats verliet. Kapitein Aaldijk stond
in zijn beste unilorm op de brug. Roer
ganger was de 24-.jarige derde stuurman
Kees Blom uit Haarlem.
Advertentie
Johan Schmitz en Sigrid Koetse
nd divertissement, dat de Neder
landse televisie dit weekend bood, was
wel weer van zeer uiteenlopende aard.
Het bewoog zich tussen de polen van
A.V.R.O.'s „Weekendshow" op zater
dagavond en een „gedramatiseerde do
cumentaire", William Penn, die giste
ren door de N.C.R.V. op het beeld
scherm werd gebracht.
Om met de luchtigheid te beginnen:
in de weekendshow steekt, naar de
kwaliteit gezien, noch progressie noch
achteruitgang. Zjj handhaaft het be
proefde pèil van niet al te hoog timme
rend amusement, zonder uitschieters en
zonder verrassingen; maar zij duurt
overigens nog steeds te kort om een
werkelijk herkenbaar „fysionomie" te
krijgen. Het blijft bij enkele losjes aan
elkander geregen nummers. Het beste
beviel ons het optreden van Dick Engel-
bracht, die o.a. kostelijke imitaties van
Lep Riemens en van bien étonnés de
se trouver ensemble een „zingende"
Hongaarse viool gaf.
De avond verliep vervolgens via het
sinds geruime tijd bestaande vaste pa
troon. Men zat na de show dus weer
ietwat onthutst door de schokkende
overgang met „een luipaard op schoot",
dat overigens voor deze keer vooral de
gedaante van een nijlpaard had aange
nomen. En tenslotte was er dan nog
Mies Bouwman, die ons allerlei la
cherige quiz-spelletjes liet meebele
ven.
William Penn, het kijkspel
dat zondagavond door de N.C.R.V.
werd uitgezonden, bood, zoals gezegd,
weer. een heel ander soort vermaak.
Het stuk was aangekondigd als „een
gedramatiseerde documentaire naar
dialogen van de Engelse schrijfster
Lucie Street". Die kwalificatie leek
ons juist al moet gezegd worden,
dat de dialoogvorm van het geheel
ons duidelijker aansprak dan het
dramatische-in-toneel-technische zin
ervan. Dat laatste bleef in een ge
ringe opzet steken.
In hoeverre het spel ook een docu
mentaire en dus in overeenstemming
met de historische werkelijkheid was,
kunnen wij moeilijk beoordelen. Maar
men zag dus de lotgevallen van zekere
William Penn, de grondlegger van de
V -V j
Amerikaanse staat Pennsylvania, die
in zijn dagen een befaamd Quaker en
een fervent strijder voor vrijheid en
verdraagzaamheid moet zijn geweest.
Hij wordt door allerlei leed en onrecht
getroffen, maar tenslotte vindt hij dan
toch een zekere erkenning voor betoon
de onbaatzuchtigheid en beginselvast
heid. Johan Schmitz had van deze Wil
liam Penn een gelukkig niet al te opge
wonden heldenfiguur gemaakt en in
sommige solo-acties wist hij bepaald
wel iets suggestiefs te bereiken. Sigrid
Koetse stond hem als Guli, zijn vrouw,
waar nodig keurig ter zijde. De N.C.R.V.
had het geheel ^,,om principiële rede
nen" op de telerecording laten opne
men: zjj heeft iets tegen toneelspelen
op zondag. Dat zij er desalniettemin
geen principiële bezwaren tegen heeft
haar kijkers op zondag van toneelspe
len te doen genieten, is haar zaak, maar
de telerecording was slecht, en dat is
ook een beetje onze aangelegenheid.
Er was ook weer veel sport dit week
end. Zondagmiddag kon men getuige
zijn van de overwinning, die het Neder
landse dameshockeyteam op het Cana
dese behaalde en gisteravond leidde
Jan Cottaar weer het N.T.S.-sportjour-
naal. dat deze keer wel iets beter uit
de verf kwam dan tot nu toe het geval
is geweest. H. Hn.
In plaats van de in de radiobladen
aangekondigde film „Land en Water"
(20.40-21.00 uur) zal de V.P.R.O.-televi-
sie woensdagavond een documentair
programma uitzenden, gewjjd aan de
onlangs afgetreden Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken, John
Foster Dulles. In deze biografische do
cumentaire, met behulp van filmfrag
menten samengesteld door Henk Hof
land en Ben Klokman, spreekt o.a. zijn
Nederlandse collega mr. J. M. A. H.
Luns.
het 1599 brt metende schip „Prins Willem George Frederik" van de Mij. Zee
transport N.V. is zaterdag als eerste zeeschip bij Montreal de nieuwe St. Laurens
Waterweg opgevaren. Het schip werd voorafgegaan door de ijsbreker „D Iber
ville", een andere ijsbreker en vier Canadese binnenschepen.
In het Radioscoop-programma van
hedenavond richt de 'A.V.R.O. „De
schijnwerper op Zwitserland. In dit pro
gramma. dat wordt ingeleid door de
ambassadeur van Zwitserland, Z. Exc.
E. de Haller, kan men o.a. luisteren
naar een causerie van mr. G. B. J.
Hilterman over de plaats van Zwitser
land in Europa, een klankbeeld over
Zwitserse zeden en gebruiken en een
Zwitserse orkestenparade.
Aan het later volgende hoorspel „De
man die vluchtte", dat werd geschre
ven door de Zwitserse auteur Alfred An-
dersch, werken o.a. mee Jan van Ees,
Ineke Brinkman, Fientje Berghegge en
Jan Apon. De regie is in handen van
Bert Dijkstra.
In het radioprogramma van de
N.C.R.V. kan men luisteren naar het
vierde en laatste deel van „De Apokrie-
fe Haydn", een oorspronkelijk luister
spel van Carl Lans onder regie van Wim
Pauw. Later op de avond bespreekt
Jaap Geraedts in de rubriek „Zwart op
wit" de componist Maurice Ravel en
z(jn werk naar aanleiding van diens per
soonlijke geschriften.
Zaterdagmiddag half een is de uit
Moermansk afkomstige Russische kust
vaarder Turinsk de Marinehaven an
Den Helder binnengelopen. De kapitein
van deze 1211 ton metende coaster had
via de radio om doktersassistente ge
vraagd. Hierop voer uit Den Helder do
loodskotter Zeekoet uit, met aan boord
dr. Ejjckman van de GGD. Deze consta
teerde bij de 28-jarige Nicolai Jakovio-
witsch Soetsjkow een ernstige darmver
stopping, waarna het nodig bleek, dat
de patiënt onverwijld zou worden ge
opereerd. Voor dit geval kreeg men
van de Kon. Marine toestemming de
marinehaven binnen te lopen. Het
schip kreeg een ligplaats toegewezen
aan de onderzeebootsteiger. Er werd een
aantal leden van het Marinebewakers-
korps aan boord en op de kade ge
plaatst teneinde te voorkomen, dat
iemand het schip zou verlaten. Er wa
ren 40 mannen en 2 vrouwen aan boord.
Men heeft nog de uitslag van de opera
tie kunnen afwachten en om vier uur
werd de Helderse haven veriaten. De
Russen hebben hun reis in ballast van
Le Havre naar Kleipedu oortgezet.
