K.A.B. wil zonder uitstel
vrijere loonvorming
een
DAGPUZZLE
Succesvolle studieprijsvraag
voor scholenbouw
Pierre Curie 100 j aar
geleden geboren
CADEAU
CONTACT
DE
CARNAVALSMOORD
Ambassadeur Bentinck bij
Britse minister Profumo
v252g$I
WEEK
FOTO
GRAFIE
J
Regering moet nauwlettend toezien op
ontwikkeling van woningmarkt
Examen doen
Kard. Tien terug
naar de V.S.
KüKT"u OOK BV m BUKEff?
i'uitgang op traditionele typen
Van vele kanten
kritiek
Mede-ontdekker van radium
Flink politieman
gedupeerd
f m m m m m
grammofoon
m
m
Goede Pirandello
voor T.V.
Ter bespreking van de kwestie der
wapenleveranties aan Indonesië
V B
Compensatie voor
huurverhoging
HET LANDHUIS
DRAKESTEIN
óf
Standaardbouw
Woningen voor grote
gezinnen
te
West-Duitsland krij gt
Russische scheepsorder
m
PLAAT
BMtmmm-
door
MARTIN MONS
Britse persberichten
overdreven genoemd
VRIJDAG 15 MEI 1959
PAGINA 5
7
eiken
dag
een
glaasje
met actieve,beheerste zenuwen
Mijn hardt's Zenuwtabletten
^stssot
BRENGT U PAN EENS IETSMRWGS MEEV00RPE AAST WW!.
EEN TLESJE BOLPOOT
J
Laffe streek
0 m M 9 9
Omdat het
van de
4
M
een 45-toeren
met foto-tips
w
MII
(Van onze Utrechtse redacteur)
Uitgaande van de unanieme stcliing-
Jianie van de S.E.R.. dat de ontwikke-
'ne „een duidelijke indicatie geeft van
"P mogelijkheid van een verruiming
au de bestedingen in de komende ja-
Pn'" komt het ons uitermate vreemd
°°r. dat een gedeelte van de S.E.R.
"P loongebied thans niet verder wil
Kaan dan een verwerking van de be
gaande huurhijslag en voorts „een zc-
rp vrijheid ten aanzien van enige, af-
r°ndingen en aanpassingen in verband
'bet de in de bedrijfstak meest wense-
geachte loonstructuur". Die afron-
"gen Pn aanpassingen worden nader
becijferd en men moet die cijfers zeer
welwillend lezen, anders haalt men er
?®lfs niet eens een verwerking san de
"Hurbjjslag uit. Dit alles maakt een
zper benaowrnde indruk en de klap op
f,p vuurpijl komt als men ziet, dat dit
Kehoel nota bene is geschreven in de
bewoordingen van een door ons beplei-
vrjjere loonpolitiek,
o Deze opmerkingen maakte drs.
s-bppes, adjunct-directeur van het
- "schappelijk adviesbureau van
Th.
we
de
Y'A.B. in de vandaag te Utrecht gehou-
'j'n buitengewone verbondsraadsverga-
'lering van de K.A.B., die was gewijd
aan het in 1950 en 1.960 te voeren soei-
hal-economische beleid, gezien tegen de
achtergrond van het jongste advies
v«n de S.E.R.
t)e lieer Coppes wees erop, dat, het
'°onbeleid niet alleen maar op het ge-
K-ven van een achterstand kan zijn ge
baseerd, maar tevens heeft tc maken
D^t de werkgelegenheid, de noodzakelij
ks., industrialisatie en het oonsumptic-
ctijspeil. Hij verheugde zich er daarom
Pv"er, dat de S.E.R. thans niet meer
]n achterstandsberekeningen is verval-
■b- Voor wat de gemaakte veronder
stellingen omtrent de te verwachten
Phtwikkeling betreft, meende de heer
^°PPes, dat het uitvoervolume te con-
kPivatief is geschat, waarbij hij ver
wees naar dc verheugende initiatieven
\'an het bedrijfsleven met. het oog op
"e Euromarkt.
Vrijere loonvorming betekent, dat, do
'bonvorming voor dc toekomst open
niét tot een volgend S.E.R.-on
derzoek of tot allen in theorie weer op
ep,i bepaald Iooriljjntje zitten, maar
kortdurend.
Voor de loonvorming wil de K.A.B.
n'b drie redenen van de nationale
r11 i in te be rekeningen afstappen: 1. om-
die loonvorming economisch en so-
eiaal gevaarlijk is: 2. omdat een der-
Kelijk systeem altijd achter dc feiten
pkiiloopt.2. omdat deze loonvorming
'pidt tot een passieve houding inzake
"p produktiviteitsontwikkeling.
Als wij, zo vervolgde dc heer Coppes,
?pt systeem niet veranderen, dan ziet
f°t er naar uit, dat dc toekomstige
"onpolitiek een politiek van toeslagen
en compensaties voor kostenverhogin
gen wordt. Hij kantte zicli ook tegen een
'pPaald systeem van werkclassificatie,
knt hier is z.i. sprake van een per-
[Pc-'l ion isme dat in de praktijk wonder
baarlijk genoeg gepaard gaat met gro-
IP onnauwkeui-igheden en misleidingen.
,?k bij tariefbeloning, merit-rating, etc.
dijkt ér een grote overschatting van
loontechnieken. over welker grenzen
Den zich ook in eigen kring nader dient
e beraden.
Men is bevreesd, dat de vrijere loon-
0,'ming de verschillen te groot maakt,
b'aar de verschillen zijn juist nu vaak
pe| groot. Het lijkt de heer Coppes
I pd, dat thans zonder verder uitstel
''.Kunnen wordt met dc vrijere loonvor-
b'ug, temeer omdat het rapport van de
.'beidstüdverkorting reeds voldoende
0"vast biedt.
,öe heer Coppes betreurt het ten zeer-
p. dat geen gezamenlijke gedachten-
°rtning met het N.V.V. is geweest en
ptoogd€i dat vrijere loonvorming niet
'''■tekent, dat geen centraal beleid meer
l V moeten worden gevoerd. Het over-
A'dsbeleid zal echter altijd een glo-
in} beleid moeten zijn en mag nooit tot
,n de détails gaan en dat is nu juist met
®t huidige loonbeleid wel het geval,
■m aansluiting op de inleiding van
lid van het ver-
de heer F. G. van der
Un. uiteen, wat er naar de mening
a,i de K.A.B. wenselijk cn mogelijk is
Coppes zette het
^jndsbestuur
MAGISCHE VIERKANTEN
2
3
i
9
10
11
12
10
3
11
4
12
S
i
7
8
13
14
15
16
6
14
7
15
(T
16
invullen.
si.1; bergruimte: 2. nakomeling; 3. kledlng-
c,bk; 4. Ierland; 5. overwinning: 6. zoog-
1)1-r; plaats In België; 8. delfstof; 9.
B?ats in Duitsland; 10. Hoofddeksel; 11.
12. lot uit de loterij; 13. Europese
ij.bfdstad; 14. mondwater; 15. gerecht van
- gehakte groente; 16. plaats in Gelder-
1«na.
OPLOSSING 14 MEI
J horizontaal: 1. perubalsem; 2. overall, i
0n 'bsang. ,)ga; 4. dun, Emmen; 5. peluw,
hiJd; 6. ontsieren; 7. sta, SE, bik; 8. team,
s«°es: 9 turnen; 10. ut. zeel, bij; 11. recen-
ren.
t5vpnikaal: 1. pop, postuur; 2. evidente,
Wiresultaat; 4. Uranus, Muze; 5. ban,
0p.s' ren; 6. alge, Eemnes; 7. 1.1.. mor.
Wij 8. amoeben; 9. ergernis, be; 10. maand,
Advertentie
..v ,i
binnen het kader van het in 1959 en
1960 te voeren sociaal-economisch be
leid.
De KAB aclit in grote lijnen ge
zien de door de S.E.R. geadviseerde
maatregelen met betrekking tot de
huren en de subsidies voor de wo
ningbouw aanvaardbaar, inclusief de
voorgestelde datum van ingang, n.l.
1 april 1960, echter onder de volgen
de voorwaarden: 1. er dienen op zo
kort mogelijke termjjn concrete
maatregelen te worden getroffen,
die tot een verdere verjaging van dc
stichtingskosten van nieuw te bou
wen woningen kunnen bijdragen; 2.
de huurverhoging dient volledig te
worden gecompenseerd; 3. voor de
invoering van de huurverhoging voor
de loon- en salaristrekkenden moet
van een reële positieverbetering
worden gesproken.
Het is in de praktijk, zo merkte de
beer Van der Gun op, nu wel voldoende
duidelijk geworden, dat een afdoende
oplossing van het huurvraagstuk on
mogelijk wordt gemaakt als de bouw
kosten' voortdurend blijven stijgen. Na
drukkelijk verzoekt de KAB de nieu
we regering de ontwikkeling op de
bouwmarkt nauwlettend te volgen en
tijdig de nodige maatregelen te ne
men, die kunnen voorkomen, dat de in
1958 ingezette zij het ook geringe
verlaging van de bouwkosten, wordt
doorkruist door overspanningen op de
bouwmarkt, die er spoedig toe kunnen
leiden, dat de bouwkosten weer oplo
pen.
Bovendien doet de KAB een dringend
beroep op gemeentebesturen en woning
bouwcorporaties, zeer in het bijzonder
bij de bouw van woningen in de socia
le sector, als uitgangspunt te nemen,
dat die woningen kunnen worden be
woond door die mensen, waarvoor zjj
primair zijn bestemd.
Het werken met percentages van het
inkomen wat aan huur besteed moet
worden, is alleen aanvaardbaar, wan
neer liet gaat om de vraag of en in
welke mate woningbouwsubsidies die
nen te worden gehandhaafd.
Advertentie
De aartsbisschop van Peking, kardi
naal Tien, die sedert zijn auro-ongeluk
in augustus van het vorige jaar in het
ziekenhuis van het Duitse Siegburg ligt,
zal 29 juni naar de Verenigde Staten
terugkeren, aldus meldt het KNP. Kar
dinaal Tien. die sedert 1951 in de Ver
enigde Staten vertoeft als balling, daar
hvj niet naar China kan terugkeren, ver
liet in de zomer van 1957 de Verenigde
Staten voor een bezoek aan Japan en
Formosa. Begin 1958 was hij in Duits
land. Hjj moet thans naar de Verenigde
Staten terugkeren, omdat volgens de
wettelijke bepalingen niemand, die in
de Verenigde Staten asyl heeft gekre
gen. langer dan twee jaar het land mag
verlaten.
Naar aanleiding van een meuedcling
aan de pers van de douarière M. S.
Bosch van Drakestein betreffende de
verkoop van het, landhuis Drakestein.
heeft de Rijksvoorlichtingsdienst ons me
degedeeld, dat het koopcontract wel de
gelijk is getekv.-'d en dat de verkoop is
geschiedt door de wettige eigenaar Jhr.
F .L. M. Bosch va., Drakestein. Van
cinge verantwoordelijkheid van me
vrouw Bosch van Drakestein voor de
verkoop van het landhuis door haar zoon
kan dus geen sprake zijn.
Hoewel de KAB ook nu nog van me
ning is, dat het vraagstuk van de con
sumentensubsidies op melk mede op
losbaar geacht moet worden door een
sterkere verhoging van de produktivi-
teit, acht zij de geleidelijke afschaffing
van deze subsidie aanvaardbaar.
Ten aanzien van de te sterke in
menging van de centrale overheid'in de
loonvorming herinnerde de heer Van
der Gun aan de gebeurtenissen rond
de loonvoorstellen voor liet bouwbe
drijf, de mijnen, de spoorwegen de cul
tuur-technische werken. Vast staat, dat
ondanks de centraal geleide loonpoli
tiek gesproken moet worden van be
paaldelijk zeer grote inkomensverschil
len. In het. bijzonder de geoefende en
ongeschoolde arbeiders, die uitsluitend
aangewezen zjjn op basis-uurlonen,
verkeren in een uitermate benarde po
sitie.
Hetgeen de liberale werkgevers voor
staan als richtinggevend percentage in
de vrijere loonpolitiek n.l. totaal vier
pet.., noemde de heer Van der Gun
een platonische liefdesverklaring.
Voor de z.g. minimum-lijders, die bij
elk loonpolitiek systeem zullen overblij
ven, gaan de gedachten van de KAB
uit naar een periodiek bijv. door de
SER vast te stellen minimumloon, ge
relateerd aan de ontwikkeling van de
kosten van levensonderhoud én de fei
telijke loonontwikkeling.
Tn gevallen, waarin van produktivi-
teitsverhoging en verbetering van de
economische mogelijkheden geen spra
ke kan zijn. dienen naar de mening
van de KAB de lonen te worden aan
gepast, ook indien dit incidenteel tot
doorwerking in de prijzen aanleiding
zou geven.
De buitengewone verbondsraadsver-
gadering werd bijgewoond door mr.
TT. W. v. Doorn, voorzitter van de
K.V.P.. en enige leden van de Tweede
Kamerfractie, de oud-voorzitter van
de K.A.B. en oud-minister, de heer
A. C. de Bruyn. een vertegenwoordi
ger van het college van rijksbemid-
delnars. van hc4 Tnternationaal Chris
telijk Vakverbond en van de Zuid-
amerikaan.se vakbeweging. De voor
zitter, de heer J. A. Middelhuis, wees
erop, dat het niet de bedoeling is een
demonstratief congres te houden. Het
standpunt van de K.A.B. omtrent het
in dc naaste toekomst te voeren so
ciaal-economisch beleid is voldoende
hekend. De bedoeling is voorlichting
te geven aan het corps gesalarieerde
bestuurders, die dagelijks met de
vraagstukken omtrent lonen en prij
zen te maken hebben, en om zoveel
mogelijk eenheid van opvatting in
eigen kring te bevorderen.
Ten aanzien f an de verhouding met
het N.V.V. onderschreef de heer Mid
delhuis de uitspraak van de heer Roe
mers, tweede voorzitter van het N.V.V.,
dat hij er geen behoefte aan heeft de
verschillen onnodig te verscherpen. In
de praktische politiek van alle dagen
hoopt men elkaar straks te vinden. Wat
regering en parlement zullen beslissen,
zo besloot de heer Middelhuis, is niet
te voorzien. Wel is zeker, dat de K.A.B.
op het standpunt blijft staan, dat de
werknemers hun rechtmatig deel toe
komt in de stijgende welvaart.
Advertentie
De rede vail ir. II. van den Brock in
Vlaardingcn gehouden over de standaard
woningen heeft van verscheidene kan
ten kritiek uitgelokt. Men bracht be
zwaren naar voren tegen de voorge
stelde gevelbreedte van vier meter, die
veel te smal werd geacht. Men vond
deze standaardbouw over het algemeen
tc monotoon, tc smal en te gedrongen.
Sommige sprekers achten zulk een bouw
misdadig. Voor gezinnen met vijf tot
zes kinderen is een woonkamer v
vier bij vier meter te klein, zo werd
gezegd. Ook was er fel verzet tegen
zg. woonkeukens en tegen het wonen
van bejaarden tussen huizen met kin
deren in.
De architect J. j Konijnenburg, tjj-
dehjk woonachtig te Parijs> heeit dJe
eerste Pflis 3000) verworven in een
studieprijsvraag voor een zesklassige
lagere school uitgeschreven door het
Informatiecentrum voor Scholenbouw
ter gelegenheid van het 50-jarig be
staan van de Bond van Nederlandse
Architecten. Het ontwerp van de heren
S. Oosting en d. j. Kramer te Voor
burg kreeg de tweede prijs 2000)de
derde prus 1000) ging naar het ar
chitectenbureau L. A. v.d. Bosch en
J. Hendriks met medewerking van de
heer U. A. v.d. Velde tc Nijmegen. Een
eervolle vermelding js voorts gegeven
aan de lnzendingcn van de neren
C. Domna te Delft, J. Bretman te
Naarden en aan de gezamenlijke ïu-
zencling van de heren M. C. de Koning
e" J A Brouwer te Rotterdam. Ver
der heeft de .lury, die werd voorgeze
ten door de heer p. Bakkum, gemeente
lijk inspecteur van het onderwijs te Am
sterdam, nog zeventien ontwerpen aan
gewezen, die naar haar oordcel bijzonder
interessante aspecten vertonen. In de
ze categorie komen nog twee ontwer
pen voor van de heer Bretman, die ook
een eervolle vermelding heeft.
Er is een uitzonderlijk groot aantal
inzendingen niet minder dan 162
voor deze prijsvraag binnengekomen.
Het programma van eisen omvatte
onder meer zes klasselokalen, elk voor
veertig leerlingen, een gemeenschaps
ruimte voor spel, dans, schoolbjjeen-
komsten, ouderavonden enz. en open- I
lucht-lesruimtengemakkelijk uit de lo-
kalen te bereiken en zodanig gesitu
eerd, dat minstens drie klassen tege
lijk in de open lucht zouden kunnen
verkeren. Rekening moest worden ge
houden met de in het moderne onder
wijs verhoogde activiteit van het klas
seleven, met de aparte situatie van de
aanvangskiassen en wat de afmetingen
der ruimten betreft met de schaal van
het kind.
Het uitvoerige jury-rapport is meer
dan een een beoordeling van de inge
zonden ontwerpen geworden: de in de
jury samenwerkende architecten en on
derwijsdeskundigen hebben in dit rap
port een samenvatting gegeven van de
belangrijkste desiderata bij de scholen-
bouw. In een gisterenmiddag bij de
prijsuitreiking in bet Bouwcentrum te
Rotterdam gegeven toelichting op het
rapport wees de heer Bakkum er op,
dat het_ schoolgebouw onbevangenheid,
zekerheid en vreugde moet inspireren.
De meeste ingezonden ontwerpen (de
belangrijkste inzendingen zijn thans ge-
exposeerd in het Bouwcentrum) tonen
an i 9ua Planning een aanmerkelijke vooruit-
gang op de traditionele schooltypen, tc
weten de specifieke gangschool, de
gangloze en de halschool.
Bij alle voldoening over het succes
van de prijsvraag kwam gisteren ech
ter ook een zeker onbehagen tot uit
drukking. Men is er van uitgegaan, dat
de inzenders geen rekening behoefden
te houden met de beperkingen, die on
der de huidige economische omstandig
heden bij het bouwen gelden. Dit bete
kent, dat de bekroonde inzendingen
thans niet gerealiseerd kunnen worden.
Zowel de directeur-generaal van Volks
huisvesting en Bouwnijverheid, ir. H.M.
Buskens, als de directeur-generaal van
het Onderwijs, mr. J.G.M. Broekman,
sneden deze kwestie aan in hun toe
spraken.
Het schijnt er wel in te zitten, dat er
hier en daar een experiment met deze
nieuwe scholenbouw zal worden onder
nomen, doch aan realisering van de
projecten op ruime schaal komt men
vooralsnog niet toe. Mr. Broekman, die
voorzitter is van het informatiecentrum
voor scholenbouw, was intussen van oor
deel, dat de prijsvraag toch zin heeft
gehad: de tekortkomingen van het hui
dige schoolgebouw komen ons nu helder
voor ogen te staan: voorkomen wordt,
dat hetgeen thans in feite wordt ge
bouwd, verheven wordt tot het ideale
schoolgebouw. Het is minder erg dat
wij ons bewust zjjn beneden de maat
te moeten blijven dan te denken de bou
wers van een ideale school te zjjn, al
dus spreker.
Vandaag is hel honderd jaar gele
den, dat te Parijs Pierre Curie
werd geboren. Hij heeft, samen
nipt zijn vrouw, het radioactief element
ontdekt en daarmee grote wetenschap
pelijke roem verworven. Toch had Pier
re Curie al een gevestigde wetenschap
pelijke reputatie opgebouwd, vóór de
Curies hun onderzoekingen op het ter
rein van de radioactiviteit begonnen.
In 1883 ontdekte hij - 24 jaar oud
het verschijnsel van de piëzo-elektrici-
teit. Indien bij sommige kristallen een
uitwendige druk wordt uitgeoefend, dus
indien het kristal in één richting wordt
samengeperst, krjjgt het ene uiteinde
van het kristal een negatieve elektrische
lading en het andere een positieve. Dit
merkwaardige fysische verschijnsel
had, toen Pierre Curie het constateer
de, uiteraard nog geen enkele prakti
sche betekenis. Maar in onze dagen
heeft het veelvuldige toepassing gevon
den, zoals in kristal-pickups, kristal
microfoons. Het verschjjnsel van de
piëzo-elektriciteit maakt het nameljjk
mogeljjk om mechanische druk (bij
voorbeeld uitgeoefend door geluidstril-
lingen) om te zetten in een elektrische
stroom. En aangezien het effect om
keerbaar is, kan men door aan de uit
einden van zulk een kristal elektrische
ladingen aan te brengen, in het kristal
vormveranderingen aoen optreden. Op
deze wjjze is het mogeljjk het kristal
in trilling te brengen. Ook dit wordt
tegenwoordig toegepast, bij kristalluid
sprekers en generatoren voor het op
wekken van ultrasone trillingen.
Later richtte li ij zjjn aandacht op het
magnetisme. En opnieuw doet hij een
belangrijke ontdekking door vast te stel
len, dat de magnetische eigenschap
pen van bepaalde stoffen bij een zekere
temperatuur veranderen. Deze tempera
tuur wordt het „Curie-punt" genoemd
en zjj verschilt al naar gelang de stof.
Zo ligt het Curiepunt van ijzer bijvoor
beeld bij 769 gr. C. Bjj dat punt heelt
het ijzer zijn magnetische eigen
schappen vrijwel geheel verloren. Zijn
wetenschappelijke samenwerking met
zijn vrouw, de Poolse Marya Sklodows-
ka, dateert van 1898. In juli van dat
jaar berichtten zjj de ontdekking van
het nieuwe element polonium. In 1902, na
vier jaar van onbeschrijfelijk hard zwoe
gen, van zware lichamelijke arbeid on
der de meest troosteloze omstandig
heden, kunnen zij zeggen dat zij het
radium hebben gevonden. In november
1903 ontvangen beiden, samen met Hen
ri Becquerel, de Nobelprijs voor hun
ontdekkingen in verband met radioac
tiviteit.
Pierre Curie is op 19 april 1906 ten
gevolge van een noodlottig ongeval om
het leven gekomen.
Pierre Curie
Woensdag raakte een negenjarige
scholier, die zich op een golfbreker op
het Scheveningse strand bjj de Sa-
vornin Lohmanlaan bevond, spelender
wijze in zee. Do agent van politie Gor
dijn begaf zich gekleed te water en
slaagde er in de jongen, die reeds be
wusteloos was, te redden. Hij werd hier
bij geassisteerd door twee andere agen
ten, die op de golfbreker bleven staan.
Voor hij zich in zee begaf had Gordijn
zijn polshorloge op het strand gelegd.
Toen hij terugkwam, bleek dit te zijn
verdwenen.
De toestand van de geredde jongen
is góed.
De scheepsbouwmaatschappij Howald-
werke in Kiel, eigendom van de West-
duitse bondsrepubliek, heeft gisteren be
kend gemaakt van Rusland een order
ter waarde van 40 miljoen mark te
hebben gekregen voor de bouw van
speciale schepen, aldus meldt Reuter.
Volgens een aan de pers verstrekte ver
klaring, is dit een gedeeltelijke opdracht.
Onderhandelingen over andere orders
zjjn nog gaande. Een woordvoerder wei
gerde te antwoorden op vragen wat met
speciale schepen wordt bedoeld. Volgens
gewoonlijk goedingelichte kringen voe
ren de Kielse Howaldtwerke in Moskou
besprekingen over orders tot een be
drag van 250 tot 300 miljoen mark.
Advertentie
is
Vraag er om
bij uw fofohandelaar!
Kees van Ierse!, ongetwijfeld een van
onze knapste t.v.-regisseurs, toont nog
al eens een verheugenswaardige gene
genheid tot het experiment. Gister
avond echter, toen onder auspiciën van
de VARA. de door hem geregisseerde
„De Zotskap" van Luigi Pirandello
werd opgevoerd, bewandelde hij meer
de gebaande wegen. Maar ook in bet
„onopvallende" kan men bekwaam
heid tonen. Zoals dus gisteren het ge
val was. Van Iersel had zijn actrices
en acteurs nu eens meer soms let
terlijk- de vrije hand gelaten. En zij
maakten daarvan naar hartelust ge
bruik. Er werd dan ook zeer bekwaam
ioneel gespeeld in dit merkwaardige
stuk, dat nauwelijks na te vertellen
is. maar waarvan men wel kan vast
stellen dat het sommige steriele fat
soensbegrippen danig ondermijnt. Wij
hadden grote bewondering voor de
Ciampa van Jan Retèl, een rol die
hem op het lijf scheen geschreven en
die hij met grote behendigheid en be
grip voor nuances gestalte gaf. Sigrid
Koetse, de jaloerse echtgenote, was
Zijn voornaamste tegenspeelster. Zjj
zette haar rol nogal dik aan, soms tot
op het ietwat hysterische af. Maar de
verborgen hartstocht, die in haar woed
de, kwam er in ieder geval wel uit.
Kleinere, maar niettemin belangrijke,
bijdragen in deze goede opvoering van
Pirandello leverden Dini de Neef en
vooral Hans Tiemeyer als de politiecom
missaris.
H. Hn.
Aangezien de NTS de Nederlandse
kijkers op Tweede Pinksterdag
maandag en dus een tv-vrije avond
toch een televisieprogramma wil aan
bieden, zal men het hedenavond zonder
moeten doen. Anders zou het aantal
zenduren, dat de regering beschikbaar
gesteld heeft, worden overschreden.
37
„Inspecteur Perquin? Ik kan u precies tien minu
ten geven," zegt hij dan en legt zijn horloge voor
zich. Vervolgens strijkt hjj bedachtzaam langs zijn
kin, als wil hij zich overtuigen, dat hij behoorlijk ge
schoren is. Zijn felblauwe ogen nemen de bezoeker
scherp op.
„Overigens begrijp ik niet, hoe ik u van dienst zou
kunnen zijn, ik was op de fatale datum niet in Sint
Odiliënrode."
„Dat is mij bekend, mijnbeer Jansen," zegt Per
quin. „Wat. ik vragen wilde staat dan ook alleen in
zijdelings verband met de moord. Het gaat om
Hij zwijgt. De grote ridderzaal en de lakeien van de
Boekenhove hébben hem iet geïmponeerd. Integen
deel. in een zo romantische omgeving kwam het hem
niet zot voor, een man te vragen of hij het portret van
een dode geliefde een kwarteeuw met zich mee had
gedragen. Maar hier, in deze omgeving van kille
efficiency en aan deze robot, verschanst achter de
telefoonbatterijen van zijn gigantisch bureau! Straks
belt de man nog een zenuwspecialist op en laat hem
efficiënt opbergen.
„Het gaat omvraagt de scherpe stem. „Ik
moet u opmerkzaam maken, dat er al meer dan tijf
minuten om zijn." Weer strijkt de hand bedachtzaam
keurend, langs de gladgeschoren wang.
„Wat. drommel het kan me de kop niet kosten,"
denkt Perquin. „daar gaat hij dan." Hij haalt diep
adem en zegt: „Ik wou u vragen mij het laatste por
tret van juffrouw Rosalie Vercoors tijdelijk al te
staan, mijnheer Jansen." En nog terwijl hij spreekt
treft hem weer de groteske absurditeit van deze vpaag
in deze omgeving cn aan deze man. De felblauwe ogen
blijven onafgewend op hem gericht: „Het laatste por
tret van juffrouw Vercoors?" Er is niet de minste
emotie in de stem. „Juffrouw Vercoors, inspecteur,
stierf, laat eens kijken, in 1913. Wat kan zjj te maken
hebben met de moord op iemand, die toen een jongen
van een jaar of twaalf was?"
„Juffrouw Vercoors zelf natuurlijk niets. Maar dat
portret, dat zou er, ai is het dan niet rechtstreeks,
Joch wel eens mee te maken kunnen hebben, begrijpt
u? Ik bedoel.
Jansen van Hilgersbeek leunt een beetje voorover
hij vlijt dc toppen van zijn vingers tegen elkaar en
zegt op docerende toon als een volwassene, die een
kind wil helpen uitdrukking te geven aan zijn verwar-
de gedachten: „Als ik u goed begrijp zou dus een
portret van wijlen juffrouw Vercoors aanwijzingen
kunnen geven in de moordzaak Van den Bronck. En
wei speciaal het laatste portret, dat van haar gemaakt
is. Hoe weet u, dat het portret, dat u op het oog heeft
beslist het laatste is? En hoe komt u er bij dat ik bet
zou hebben?" Hij vuurt zijn vragen af als een rechter
van instructie. Weer glijdt zijn hand langs de gladde
wang.
„Door de fotograaf, die het maakte. 1-Iij was vrien
delijk het voor me na te zien. Het werd in september
1912 gemaakt en het moest snel worden afgeleverd
met het oog op een verjaardag."
„In september? Och, ja, nu herinner ik het me
weer. De verjaardag van haar moeder. Een jaar ia-
ter was ze dood, arm kind." Gezicht en stem ver
liezen een ogenblik iets van hun hardheid Dan gaal
hij bruusk verder: „Maar vindt u het zelf ook niet
een beetje optimistisch zo maar aan te nemen, dat
ik na al die tijd dat portret nog zou hebben, aange
nomen dat ik bet eenmaal gehad heb? Ik vrees, dat
u een romanticus is. Inspecteur." Hij glimlacht
flauwtjes.
„U laat toch ook nog altijd missen voor haar le
zen," zegt Perquin, maar hij zegt hel met weinig
overtuiging.
„Tk laat nog altijdDe man achter het bureau
lacht. „Nu, u schijnt meer van me te weten dan
ik zelf weet. Ik zie met genoegen mijn diagnose be
vestigd. U is een romanticus, mijn waarde inspec
teurMaar nu moet u me werkelijk verontschul
digen. Ik zal voor u laten nazien of ik dat portret nog
ergens heb. Mocht dat zo zijn dan stuur ik het u. In
allen gevalle krijgt u bericht."
De deur zwaait geruisloos open: „Och Wiltink,
wil je de inspecteur evenEen vage handbewe
ging. Jansen van Hilgersbeek heeft het hoofd alweer
over zijn papieren gebogen. Als Pieter Perquin bijna
bij de deur is. hoort hij achter zich Jansens scherpe,
bevelende stem: „Inspecteur!" Vragend ziet hij om,
de industrieel heeft het hoofd van zjjn werk geheven,
zijn ogen zien Perquin weer strak aan: „Kan die
fotograaf u niet aan een exemplaar helpen? Hij heeft
toch zeker nog wel een afdruk?"
„Tot mijn spijt niet." Het is er uit voor Pieter
Perquin het zelf weet.
„Jammer," meent de ander schouderophalend en
buigt zich weer over zijn werk. De deur zuigt dicht
achter P. A. Perquin.
HOOFDSTUK XV
„Wat zeg je. agent, een mijnheer uit Arnhem?"
„Jawel inspecteur, mee 'nen auto." Een geweldige
rode hand steekt Pieter Auguste Perquin een kaartje
toe. zo behoedzaam als was het ding van eierschaal
porselein.
W. J. Verspronk. Oud-administrateur Deli Mij.,
Eusebiussingel 412, Arnhem.
O, juist, de man. die indertijd executeur testamen
tair was van Rosalie Vercoors' oom.
Een breedgeschouderde bruine man in een los
tweed pak. waaronder hij een dikke trui draagt:
„Inspecteur Perquin? Ik moest naar Antwerpen
en ik dacht zo, dat ik even goed over Sint Odiliënrode
kon gaan. Dat omwegje is de moeite niet waard als
je de Indische afstanden gewoon bentEn ik hou
er van mijn zaken mondeling af te doen als het enigs
zins mogeljjk is. Dat bespaart je heel wat misver
standen. U wou, geloof ik, een en ander weten over
de afwikkeling van de nalatenschap van di? arme
Schreurs. Nou, dat is heel eenvoudig. Zijn zuster was
de enige erfgename, zijn geld
(Wordt vervolgd).
Dini de Neef als de roddelaarster en Sigrid Koetse als Beatrice, de jaloerse echt
genote in „De Zotskap' van Pirandello, dat donderdagavond onder regie van Kees
van lersel gebracht werd door de VARA-TV.
Dc Nederlandse ambassadeur in Lon
den, baron Bentinck, heeft gisteren een
onderbond van drie kwartier gehad
met de Britse minister van staat voor
buitenlandse zaken, John Trofumo,
ter bespreking van onder andere het
bezoek van een Indonesische missie aan
Engeland voor de aankoop van wa
pens, aldus bericht P.P.I.
Britse diplomatieke correspondenten
lllllllllllllllltlllllllllltllIllll
minim
hebben gemeld dat de Indonesische
missie, die oihIpt leiding staat van ko
lonel D.jani, tegen het einde van deze
week haar onderhandelingen over de
aankoop van pantserwagens cn para
chutes beëindigd zal hebben. Volgens
deze correspondenten mag de missie
negen miljoen pond uitgeven cn is cr
nog geen verzoek om krediet ingediend.
Ofschoon de missie demonstraties zal
zien van artillerie en anti-tank geschut,
verwacht men niet dat zjj dergelijke
wapens zal kopen.
Hoewel cr geen bepaald verbod be
staat op de export van Britse wapens
naar Indonesië, moeten aanvragen om
exportvergunningen aan de regering
worden voorgelegd. Exportvergunningen
worden alleen gegeven wanneer de om
standigheden geschikt -worden geacht.
Een wooidvoerder van bet Foreign
Office deelde UPI gisteren mee dat
de Britse politiek ten aanzien van wa
penleveranties aan Indonesië niet is ge
wijzigd sinds de verklaring die na het
bezoek van de minister van buiten
landse zaken, mr. Luns, aan Londen
begin van dit jaar is uitgegeven. Van
gezaghebbende Nederlandse zjjde werd
verklaard dat het onderhoud tussen
baron Bentinck en Profumo een rou-
tmeaangelegenheid was, die enkele da
gen geleden werd gearrangeerd.
De Nederlandse ambassadeur nam de
gelegenheid waar om de kwestie van
wapenleveranties ter sprake te brengen
naar aanleiding van een bericht in de
„Daily Mail" van gisteren volgens het
welk de Indonesische missie in Enge
land wapens wilde kopen.
Maar, zo verklaarde men met nadruk,
de bijeenkomst was niet gehouden al
leen om de kwestie Indonesië te be
spreken. Naar aangenomen wordt heeft
Prolumo baron Bentinck de verzeke
ring gegeven dat er geen wijziging zal
worden gebracht in de Britse politiek
en d?t de berichten in de pers enigs
zins overdreven waren.
