Filml Walt Disney vijfendertig
jour
naai I
jaar in Hollywood
OOK SUCCES BIJ DE T.V.
nsr
Subsidie beroepskeuze-werk
O
GREGORY PECK KOMT IN
ENGELAND
ZWB
G
EXAMENVREES
kan verholpen worden
Trotse ouders en bange leerlingen
D
w
Disney ontwierp
t.v.-series
De kolonel vond
Een stap in de goede richting
maar we zijn er nog niet
want...
Sociaal
commentaar
éierom in te ótjtenï
Zweef vlieg veld in Nijmegen
Het gevaar van
omaverering
Boeken voor de
jeugd
Hll
lys is
ZATERDAG 23 MEI 1959
PAGINA 5
Dit jaar is het precies 35 jaar geleden, dat de eerste films van Walt
Disney in Hollywood werden geproduceerd, een serie gedeeltelijk ge
speelde, gedeeltelijk getekende filmpjes onder de titel „Alice in Cartoon-
land" en tevens is het 30 jaar geleden sinds Disney een tekenfiguur be
dacht, die hij Mickey Mouse noemde en zijn eerste geluidsfilm maakte onder
de titel „Steamboat Willie".
Disney Productions is thans een belangrijke industrie geworden, die
aan duizenden arbeiders werk verschaft en die zich bezighoudt met de
Vervaardiging van tekenfilms, speelfilms, filmdocumentaires voor bioscoop
en televisie, het uitgeven van muziek, het opnemen van grammofoonplaten
en de fabrikage van een groot aantal kleinere artikelen, zoals Davy
Crockett-hoeden, Zorro-maskers en duizend-en-één andere bijprodukten van
de Amerikaanse populariteit.
i -ijf "f
het niet lenk
Grotere produktie dankzij reproduktie.
Dat is mogelijk door het grote aantal
reproduktiemogeiijkheden, die de repro
grafie tegenwoordig biedt Het simpele
carbonpapiertje Heeft plaats gemaakt
voor de meest ingenieuze apparaten,
waarmee de moderne zakenman wonde
ren verricht. Reprografie betekent na
melijk een enorme besparing aan tijd,
kosten, moeite en ruimte.,.. Reprografie
opent de deuren tot eén efficiënter
bedrijfsvoering en is daarom niet meer
wegtedenken uit het moderne kantoor.
Voor een feilloze vermenigvuldiging.»
staan tal van apparaten en materialen
o.m. voor (kantoor) offset, microfilm,
lichtdruk en fotokopie ten dienste.Opde
tentoonstelling Reprografie '59 geven
deskundigen demonstraties en advies.
Bezoek daarom de Tentoonstelling reprografie '59
Ned. Gen. v. Documentreproduktis
Ahoy'.hal28 mei t/m 3 juni
Zondags gesloten
Rotterdam
Opening voor het publiek donderdag a.s. 12
uur.
I okio favoriet voor
zomerspelen 1964
Waf
ze zeggen
Verfilmd verleden
In Amerika alle films
toegankelijk voor iedereen
Waar Jan Olieslagers iedereen
versteld deed slaan
Portugees Gampos fluit
Nederland-Schotland
Het ligt in de bedoeling van deze
enorme organisatie, haar produktie
Van bioscoopfilms aanzienlijk te gaan
uitbreiden. Verscheidene daarvan zul-
in Engeland worden vervaardigd.
Eoy Disney, een oudere broer van
VValt Disney en president van Walt
Disney Productions, heeft enige tijd ge
leden een bezoek gebracht aan Londen
°rh het produktieprogramma nader uit
*e stippelen.
In deze dagen, waarin het hele film
bedrijf praat over dalend bioscoopbe
zoek, de concurrentie van de televisie
(ahveer!) en een crisis in de filmpro-
duktie, is het prettig te constateren,
dat de maatschappij van Disney ver
trouwen heeft in de toekomst van de
olm. Haar politiek wordt, zoals Disney
bet persoonlijk heeft uitgedrukt, ge-
kenmerkt door „stoutmoedigheid,
bloed en een volledig vertrouwen in de
Srote mogelijkheden van de industrie."
Walt Disney heeft er nooit een ge
heim van gemaakt, dat hij zichzélf
"WALT DISNEY
nog
Ken lid van de Britse Koninklijke Garde,
zWaar vermomd als een Russische sol
daat van tweehonderd jaar geleden,
drinkt een kopje thee tijdens een pauze
in de opname voor de film „The Royal
Ballet".
"iiiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiimHiiiiiiiitiiiiiiiiiim
De kolonel heest het beslist niet
leuk gevonden en de hemel weet, wat
er allemaal in de clubs van Pall Mall
tal worden verteld, maar een on
weerlegbaar feit is het. dat 24 leden
van de Britse Koninklijke Garde zijn
gedrild door eenballetleidster.
Dot was de enige manier om ze be
hoorlijk in de pas te doen lopen.
De gardisten kan men het echter
niet kwalijk nemen. Op de eerste
plaats gebeurde het op het toneel van
het Royal Opera House, Covent Gar
den, in Londen. Ze verleenden name
lijk medewerking aan de film „The
Roynl Ballet" van dr. Paul Czinner,
waarin Dame Margot Fonteyn op
treedt.
Op de tweede plaats droegen ze
Russische uniformen van tweehon
derd jaar geleden. Op de derde plaats
moesten ze niet marcheren op de to
nen van de goede oude „British Gre
nadiers", maar op een modern tempo
van Strawinskï.
Voor de finale van het ballet „De
Vuurvogel", één van de drie ballet
ten, die in de film worden gedanst,
moesten de gardisten in twee rijen
over het toneel marcheren. Op de
muziek van hun eigen band en op
nun eigen oefenterrein zou dat dood
eenvoudig zijn geweest. Maar op het
toneel wist zelfs hun sergeant-ma
joor er geen raad mee. Dus nam de
oalletléidster het commando over.
steeds op de allereerste plaats
beschouwt als filmmaker, maar zijn
eigen commentaar op zijn entree in
de Amerikaanse televisie in 1950 be
wijst, dat hij de zaak zeer praktisch
en realistisch ziet: ,,In die tijd (1950)
konden de mensen in het filmbedrijf
de televisie maar op twee manieren
bekijken. Er waren er, die meenden,
dat ze er zich met hand en tand
tegen moesten verzetten en er waren
anderen, die hoopten, dat de nieuwe
concurrentie vanzelf wel zou verdwij
nen, als ze haar negeerden. Maar er
was nog een derde manier en die
leek me de beste. Ik stelde me op
het standpunt, dat wij, filmers, zelf
aan televisie moesten gaan doen en
haar aan ons dienstbaar maken."
Disney voegde de daad bij het
woord en het duurde niet lang, of
hij had vier belangrijke televisie
series in de ether: „Disneyland",
..The Mickey Mouse Club". ..Davy
Crockett" en „Zorro". Alle vier had
den ze enorm succes en hij verdiende
er een massa geld aan.
Dit is inderdaad een manier om de
televisie aan iemand dienstbaar te ma
ken maar ook als filmer heeft Disney
er op verschillende manieren voordeel
aan gehad.
Toen hij de kans kreeg, een tv-show
te presenteren voelde Disney, die bij
voorkeur amusement tracht te bieden
aan het. hele gezin, er niets voor om
er de gebruikelijke potpourri van min
of meer gewaagde variété-nummers
van te maken. In plaats daarvan be
nutte hij een idee, dat hij enkele jaren
tevoren had toegepast in de film „The
Reluctant Dragon", waarin hij het
bioscooppubliek liet zien. hoe nu eigen
lek een tekenfilm werd gemaakt. In
zijn Disneyland-serie deed hij hetzelfde
en toonde de kijkers, hoe bepaalde
scènes voor zijn film .,20.000 Mijlen on
der Zee" warén opgenomen. In andere
tv-filmpjes introduceerde hij figuren
uit zijn in produktie zijnde teken- en
speelfilms, zoals bijvoorbeeld in het
van de week door de N.C.R.V.-televisie
vertoonde filmpje „De beste hond van
de wereld", waarin men kon kennis
maken met de hond, die de hoofdrol
speelt in Disney's film „Old Yeller".
BehaJve boeiend amusement op zich,
zijn deze filmpjes tegelijk een belang
rijke voorreklame voor de later volgen
de produkten, hoewel in het geval van
„Old Yeller" het effect verloren ging,
omdat deze film reeds lang hier te
lande in vertoning is.
Bovendien kan Disney door middel
van zijn t:v-filmpjes de reacties van
het publiek op bepaalde verhalen en
situaties toetsen, zodat hij, als die
reacties gunstig zijn, er een bioscoop
film van kan maken, zoals ook is
gebeurd met ..Davy Crockett" en
„Sign of Zorro". die hoofdzakelijk
bestaan uit materiaal uit zijn tv-
fiims. Tenslotte kan hij onbekende
en dus goedkope acteurs engage
ren, ze in zijn tv-series laten optre
den en ze aldus populair maken om
ze, als de tijd rijp is, op het bioscoop
scherm te presenteren aan een pas
klaar publiek.
Op deze wijze weet Disney zijn in
vloed op televisie en film te hand
haven en zelfs voortdurend nog uit
te breiden, waarbij hij zijn eerste
liefde, de tekenfilm, niet vergeet.
„The Sleeping Beauty" („De Schone
Slaapster") een getekende hoofdfilm,
waaraan zes jaar is gewerkt, is thans
bijna klaar.
Voorts heeft bij de verfilming van
de „Swiss Family Robinson" naar
een roman van Johann Wyss op zijn
programma. Voor deze film, waarin
tal van bekende sterren optreden,
zullen over de hele wereld opnamen
worden gemaakt.
iiiiiiimiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiimiiimiiiiiiui
Advertentie
(Van een medewe
(Van een medewerker)
j p 29 april is de regeling versche
nen voor het verlenen van rijks
subsidie ten behoeve van bij
zondere instellingen voor beroepskeu
zevoorlichting, waarop reeds lang werd
gewacht Een diepgaande beschou
wing over die regeling hoort thuis in
een vaktijdschrift, niet in een krant.
We willen hier dan ook maar enkele
opmerkingen over de regeling maken,
namelijk voor zover het publiek er be
lang bij heeft, doch mede ter atten-
Tokio is de uitgesproken favoriet on
der de kandidaten voor de organisatie
van de Olympische zomerspelen 1964.
Dat is de algemene opinie in Miinchen,
waar vrijdag het congres van het Inter
nationaal Olympisch Comité wordt ge
opend. Verwacht wordt, dat de stem
ming over de stad waar de spelen in
1964 zullen worden gehouden, woens
dag 27 mei plaat.- vindt. De igden van
het IOC, 64 in getal, zullen hun keuze
doen na de gedelegeerden van de kan
didaat-steden Tokio, Detroit, Wenen en
Brussel te hebben aangehoord. Er zal
eveneens een beslissing moeten worden
genomen ten aanzien van het centrum,
dat de winterspelen van 1964 zal orga
niseren. Hiervoor hebben Calgary (Cana
da), Innsbrück en Lahti (Finland) zich
kandidaat gesteld. Innsbrück lijkt de
meeste kans te maken. Andere belang
rijke punten van de agenda zijn: het
amateurisme, het toelaten van nieuwe
takken van sport, het beperken van het
aantal deelnemers, de rassenscheiding,
het Russische voorstel om Zuid-Afrika
van deelneming uit te sluiten en de
Duitse kwestie.
hij hoeft met naar Hollywood te reizen,
want de scenes, waarin hij optreedt,
worden in- Londen opgenomen.
Alfred Hitchcock over Kim Novak,,
f-aie de vrouwelijke hoofdrol speel
de in zijn film „Vertigo": „Ze liet
een vertolking zien, die de film ten
minste niet bedierf."
Herbert Lom over de reden, waarom
filmstërren zo egocentrisch zijn: „Ster
ren zijn van binnen uitgerust met een
vergrootglas, waarmee ze al hun deug
den en grieven vergroten. Ik kan het
weten, want ik ben de bescheidenste
en beste ster ter wereld."
Weer een boekje over Anne Frank,
ditmaal bij Leiter-Nypels verschenen
en door B. Wallagh naar aanleiding
van de film over Anne's dagboek ge
schreven. Wat er in staat, is goeddeels
al gezegd en beter gezegd, ook wat er
over de film wordt beweerd, waaruit
veel foto's zijn opgenomen, die de le
zer doen vermoeden dat hij met indi
recte reclame te maten heeft: reclame
voor of door de film. Het boekje zou
vermoedelijk nooit geschreven zijn, als
de film er niet was geweest. Een beet
je afval van afval, is men geneigd te
'zeggen.
tie van de overheid en de bijzondere
beroepskeuzevoorlichtingsbureaus.
Een regeling, welke op 29 april ver
schijnt, maar slechts voor het jaar 1959
zal gelden, heeft een zeer beperkte
werkingsduur nl. van acht maanden.
De bepaling, dat deze regeling over het
kalenderjaar 1959 van kracht is, wordt
weer ongedaan gemaakt door de voor
waarden, in een aantal artikelen opge
nomen. Het was meerdere bureaus im
mers niet mogelijk aan deze voorwaar
den te voldoen over de eerste vier of
vijf maanden. De regeling zelf voorziet
in een subsidie per volledig beroeps
keuze-onderzoek van max. 17 wan
neer aan alle voorwaarden wordt vol
daan, van 11,50 wanneer men geen
beroepskeuze-adviseur of psycholoog in
volledige dienst heeft, of van 8 indien
ook aan andere technische voorwaar
den (nog) niet kan worden voldaan. Ge
let op het feit, dat tot en met 31 de
cember 1958 de subsidie maximaal
4 bedroeg, kan dus oppervlakkig be
zien worden gesproken van een aan
merkelijke verbetering.
Het is volkomen logisch, dat de
overheid voorwaarden stelt, waaraan
men moet voldoen, wil men voor de
volledige subsidiëring in aanmerking
komen. Daarop heeft onze kritiek der
halve geen betrekking. Het Vrije Volk
heeft onlangs de eenvoudig infame in
sinuatie geplaatst, dat de voorstanders
van de „verzuilde" beroepskeuzevoor
lichting wel overheidssubsidie wiljjgi,
maar niet wensen te wachten tot waar
borgen voor een doeltreffende beste
ding van de overheidsgelden tot stand
zijn gekomen. Deze beschuldiging moe
ten we met verontwaardiging van de
hand wijzen. Juist het particulier ini
tiatief, juist de bijzondere bureaus
hebben in een ervaring, welke meer dan
dertig jaar ouder is dan de ervaring
van de beroepskeuzebureaus der
Advertentie
GREGORY PECK
regory Peck gaat Hollywood ver
laten om ee'n jaar lang in Groot-
Brittannië voor de filmcamera's
op te treden. Behalve in „The Guns of
Navarone", een oorlogsfilm, waarvoor
Carl Foreman een bedrag van
£2.000.000 (ƒ20.000.000.—) heeft uitge
trokken. zal hjj ook een hoofdrol spelen
in „Sons and Lovers".
Pecks bestuit om in Engeland te ko
men filmen, is min of meer een ver
rassing, want hij heeft een hele oceaan
tussen zichzelf en de Britse filmstudio's
gehouden sinds hij er vijf jaar geleden
in drie films achter elkaar is opgetre
den, die allemaal een mislukking wer
den.
Maar de prijs, die Peck vraagt, om
hem zijn vroegere mislukkingen te
doen vergeten, is zeer hoog. Carl Fore
man moet hem £250.000 (ƒ2.500.000.—)
betalen, plus een flink percentage van
de winst èn het recht van veto tegen het
scenario en zijn eventuele tegenspelers.
Jerry Wald, de producent van „Sons
and Lovers" heeft hem op dezelfde
voorwaarden geëngageerd met als
extra attractie Deborah Kerr en Mar
garet Leigton als tegenspeelsters.
De Britse acteur Michael Redgrave
zal op zijn beurt in één van zijn zeld
zame films voor Hollywood optreden,
als hij met Gary Cooper en Charlton
Heston een hoofdrol gaat spelen in
„The Wreck of the Mary Dean". Maar
Een in de Amerikaanse stad Chicago
yhdernomen proef om naar Europees
y?orbeeld leeftijdsklassen in te voeren
°}3 de vertoning van films, is door een
j'tspraak van de plaatselijke federale
Tehtbank mislukt.
rt.De commissie van censuur in Chicago
ressorteert onder het departement
JTn politie, had enkele films, die in de
Plaatselijke bioscopen werden vertoond,
pbitsluitend voor volwassenen" toelaat
baar verklaard, daarmee de toegang be-
Derkend tot personen boven 21 jaar.
De rechter besliste dat het „in strijd
y®s met de grondwet" om een film
^Toelaatbaar te verklaren voor een
jTel van de burgers en wel toelaatbaar
oor een ander deel. „Een film", aldus
rechter, „is ofwel obsceen in strijd
Tet de goede smaak, gemeen, weerzin-
Pekkend ofwel zij is dat niet. Geen
ton deze criteria kan zich wijzigen met
e leeftijd van de toeschouwer."
u «Vs men zich na het lezen van dit
toricht weer eens realiseert, dat alle
j hierikaanse films, die hier te lande
JJ) vertoning komen, in het land van
r°rsprong zonder meer toegankelijk zijn
Jpor personen van alle leeftijden, heeft
Ten enerzijds een verklaring voor de
JTantielfc opzet van vele Amerikaanse
'mis, anderzijds vraagt men zich af.
at men mag verwachten van een
fbugd. die zonder meer wordt gecon-
r°nteerd met de excessen op velerlei
JpWed, fiie door de Amerikaanse film-
Takers tot het „amusement" worden
brekend.
(Vaij onze correspondent)
In dezelfde omgeving
waar bijkans een halve
eeuw geleden Jan Olie
slagers boeren, burgers en
buitenlui verstomd deed
staan door wel twee mi
nuten achtereen met een
vliegmachien in de lucht
te blijven, zal zaterdag 30
mei het zweefvliegveld
van de Nijmeegse zweef
vliegers officieel in ge
bruik worden genomen.
De Nijmeegse plantsoenen
dienst heeft de lap hei
de, welk- de naam draagt
van Maidens Vlak, in sa
menwerking met de ge
nie in een prachtig ter
rein herschapen met twee
startbanen van respec
tievelijk 1000 en 750 me
ter, zodat er bij alle wind
richtingen gestart kan
worden. Dat plantsoenen
dienst en genie hier heb
ben samengewerkt is een
van de uitvloeisels van
een gelukkige combinatie
van burgers en militairen,
waaraan dit zweefvlieg
veld zijn ontstaan dankt.
Het is namelijk aan het
gezamenlijk initiatief van
de Nijmeegse Aero Club
en de zweefvliegclub No-
viomagum van het Nij
meegse luchtmachtgarni
zoen te danken, dat een
lang gekoesterde wens in
vervulling kon gaan. Een
wens die beslist niet van
vandaag of gisteren stamt.
Herhaaldelijk hebben
zweefvliegenthousiasten
hun oog op het terrein
laten vallen. De Nijmeeg
se Aeroclub werd opge
richt evenals de Klu
Zweefvliegclub Novioma-
gum en zij besloten ge-
gejeomen is, wil men met
de; nodige tam-tam het
veld officieel in gebruik
stellen. Zaterdag 30 mei
zullen des middags half
drie de burgemeesters
van Nijmegen en Heumen
gelijktijdig met een zweef-
zamenlijk een zweefvlieg-
organisatie op te bouwen
en een zweefterrein in
Malden tot stand te bren
gen. Daartoe werd een
stichting Zweefvliegen
Nijmegen in hel leven
geroepen. Na vijf jaar is
liet dan eindelijk zo ver.
Een enorme papierwinkel
is in die jaren overhoop
gehaald. Met hoeveel in
stanties men te maken
heeft gehad en hoeveel
formulieren er zijn inge
vuld valt niet meer te
achterhalen. Om het alle
maal wat moeilijker te
maken: het Maidens Vlak
is eigendom van de ge
meente Nijmegen; het ligt
in de gemeente Heumen en
staat als militair oefen
terrein onder toezicht van
het ministerie van oor
log.
Nu het er dan toch van
vliegtuig op het veld lan
den om de officiële ope
ningsplechtigheid te ver
richten. Dat is dan levens
het begin van het Lunac
vüegfeest. Op het pro
gramma staan de landing
van sportvliegtuigen, die
deelnemen aan een rallye,
demonstraties van motor-
slepen en lierstarts, mo
delvliegtuigdemonstraties,
stuntvliegen en parachu
tespringen door leden van
de Nederlandse: parachu
tistenclub. Stfaaljagers
van de luchtmacht ver
zorgen een flightpast, ter
wijl voorts de kapel van
de luchtmacht ..medewer
king verleent. De toe
gangswegen tot het veld
zullen duidelijk worden
gemarkeerd. In verband
met de zeer bosrijke om
geving zal het, streng ver
boden zijn om op of om
het veld te roken.
e tijd nadert dat, zoals dat heet,
de ene helft van Nederland de an
dere gaat examineren. In geen land
ter wereld bestaat zoveel respect voor
het diploma of examenbriefje als hier.
Wat voor soort kennis daarvoor moest
verzameld worden schijnt van minder
belang dan het bezit van het formele
briefje zelf. Dat er veel hallast bij ai
die leerstof is doet niets ter zake. Het
Is niet zo, dat in Nederland een ruiine
Hoeveelheid parate kennis op zichzelf
hoog gewaardeerd wordt. Ik meen
zelfs, dat de algemene ontwikkeling
van de gemiddelde Nederlander achter
staat bij die van de Fransman of Duit
ser. Zoiets is natuurlijk moeilijk te be
wezen.
Maar er zit zeker in onze diploma-
verering een Sterk formalistisch ele
ment, dat niets te maken heeft met
waardering voor cultuur of eruditie.
Men beschouwt het behalen van een
tjiploma eerder als een bewijs van door
zettingsvermogen. En dat is een be
grip, dat by alle sollicitaties een grote
rol speelt. Maar het heeft weer niets
te rriakén mét de kennis zelf, die de
examinandus vergaard heeft.
Wanneer wij gaan bekijken, wat,
examenvrees eigenlijk is, kunnen wij
dit aspect niet verwaarlozen. Het is
het aspect van de maatschappelijke ge
volgen van het al of niet slagen voor
een examen. Die gevolgen staan los van
de eigenlijke inhoud van het examen.
At} leggen we] een enorme psychische
op candidaat, een druk die
onafhankelijk is van de moeilijkheid van
yyaa&stukken zelf. Zijn concentratie
wordt er meer door belemmerd dan
gestimuleerd. Het is dus een factor,
j examen verzwaart, en die niet
uit de examenstof zelf voortvloeit. Er
j^n vele zulke factoren. Het zijn deze,
idie het fenomeen van de examenvrees
doen ontstaan.
Ieder mens, zeker ieder jong mens,
wil. graag laten zien wat hij kan en
weet. Hét ideale examen wordt afge
legd door hem, die alleen maar zijn ver
worven kennis en vaardigheid wil de
monstreren. Elke andere beweegreden
eerzucht, angst, competitie met an
dere leerlingen verzwaart voor hem
ae examensituatie zonder dat hij het zélf
weet. Nu is het practisch wei onmo
gelijk, dat zulke motieven geheel zijn
uitgesloten. Elk jongmens in onze sa
menleving maakt kennis met de angst
en de concurrentie. Voor de meesten
is dat echter een stimulans tot harder
werken. Maar dezelfde prikkel die het
harde werken bevordert, kan het exa
men-doen bemoeilijken, en zelfs ver
hinderen. Zo ontstaan de neurotische
gevallen van examenvrees.
Er zijn allereerst de milieu-invloeden.
De ouders kunnen zelf de grondslag
leggen voor examenvrees bjj hun kin
deren. Zij praten met veel trots over
de goede schoolprestaties van zoon of
dochter. Voor andere kinderen, die min
der presteren, hebben zjj medelijdende
of minachtende woorden. Het kind dat
examen moet doen. krijgt dan het ge
voel dat zakken iets schandelijks is. De
hierüit. volgen%e angst en schaamte be
lemmeren in hoge mate een rustige
concentratie. Het zakken wordt een dif
famerende zaak, een catastrofale ver
nedering. Hetzelfde geldt bjj het zitten
blijven in de klas. Kinderen met leer
moeilijkheden, bijv. door een partieel
gebrek, gebrekkig gehoor, dyslexie, of
neurotische pseudo-debiliteit, kunnen
door de vaak geuite teleurstelling van
hun ouders, die hiervan niets begrijpen,
wanhopig worden en karakterstoornis
sen gaan vertonen. Deze laatste geval
len komen natuurlijk vooral op de la
gere school voor.
Een minder voorkomende oorzaak
van examenvrees is het eigen streven
naar perfectionisme van het kind. De
leerling wil dan alles zo goed en zo
volledig mogelijk doen. Ieder proefwerk
moet een topprestatie zijn. Elk veron
achtzaamd detail veroorzaakt onrust.
Pijnlijke nauwkeurigheid in het werk is
een absolute eis. Deze kinderen zijn
nooit tevreden met zichzelf. Hun ple
zier in het werk en hun vrije fantasie
zijn verdrongen. Elkp tekortkoming
wordt een reden tot zelfverwijt. Op een
examen wordt dit tot paniek. Een
vraag die zij niet kunnen beantwoor
den ruïneert hun zwakke zelfvertrou
wen totaal. Zo komen hun prestaties
bij lange na niet tot het niveau van
hun werkelijke kennis. Dikwijls zijn
het kinderen, die overdreven streng en
formalistisch, en voornamelijk door de
vader, zijn opgevoed.
Kinderen die bang zijn voor de vader,
zien hem overal terug, in elke persoon
met autoriteit bekleed. De examinator
is zo'n persoon. Hij vertegenwoordigt
het angstwekkende, veeleisende vader
beeld in optima forma. Het kind is
bang voor hem, en tegelijk agressief;
dat zijn twee kanten van dezelfde zaak.
Maar het weet, dat het z(jn vader moet
eerbiedigen, zijn agressie moet bedwin
gen. Hij is dus machteloos. Elk teken
van afkeuring of onvriendelijkheid op
het gezicht van de examinator geeft
hem een gevoej van verlammende
angst voor die geduchte tegenstander.
Onnodig te zeggen, dat dan van een
echte concentratie op de gestelde vra
gen geen sprake kan zijn. Anders ge
zegd, het kind heeft dan niet de vrije
dispositie over zijn geestelijke inhou
den, d.w.z. over de kennis die hjj ver
zameld heeft.
De keerzijde van angst voor de va
der is een te grote binding met. de moe
der. Wanneer deze het kind steeds in
bescherming tracht te nemen, komt de
zakelijke houding van de leerling tot
de leraar en de leerstof in gevaar.
De school wordt dan een voorproefje
van de harde, kille maatschappij, waar
in de concurrentie heerst en persoon
lijke, „warme" gevoelens geen rol mo
gen spelen. De examinator wordt de
representant van die kille gemeen
schap. De leerling wil liever kind blij
ven en zijn volwassen-wording uitstel
len. De examensituatie wordt mét
vrees en onwil tegemoet gezien. De
leerling zoekt dan een rechtvaardiging
van zijn wens om onvolwassen te blij
ven in zijn onmacht om examen te
doen. Het is een onbewust proces, maar
zeer effectief. De examinandus staat
dan inderdaad voor een volledige
black-out" van zijn parate kennis.
Men ziet die neurotische angst om vol
wassen te worden ook dikwijls bij die
„eeuwige studenten", die hun examens
steeds maar uitstellen. Bij hen is daar
meestal niet veel meer aan te verhel
pen, in tegenstelling tot de examen
vrees bij pubers en adolescenten.
De onbekwaamheid om examen te
doen is een door een bepaalde situatie
opgeroepen blokkade van het denken.
Een dergelijke blokkade kan ook in
andere omstandigheden voorkomen,
bijv. wanneer men onverwacht in het
openbaar moet spreken; iedereen kent
de situaties waarin hij „geen woord
kan uitbrengen". In de meeste geval
len is dat niet zo'n ramp. Maar bij een
examen gaat het om de toekomst.
Daarom is het goed te weten, dat deze
denkbelemmering wel degelijk kan ge
nezen, althans verminderd worden,
wanneer men de oorzaken maar kent.
Tenslotte is er nog dit. De meeste
examens, die jonge mensen rnoeten
doorstaan, zijn eindexamens, geen toe
latingsexamens. Daartussen bestaat in
psychologisch opzicht een groot ver
schil. Een eindexamen is een afsluiting,
geen begin. Dit is in strijd met de al
gemene geestelijke gesteldheid van de
jeugd, die vooruit kijkt en niet terug.
De jongeling en het meisje beleven het
eindexamen als een laatste greep in
de nek, als een obstakel, hun door de
school die zij verlaten willen, in de weg
gelegd. Zjj beleven de opgaven groten
deels als zinloos, omdat deze niet. op
de toekomst gericht zijn, en daardoor
geen zinvol perspectief hebben. Het be
sef dat meer dan 50 pet. van de ge
memoriseerde feiten kan vergeten wor
den, werkt verlammend.
Een toelatingsexamen heeft daaren
tegen een zichtbaar doel. Men wil een
bepaalde school binnentreden. Daar
voor wordt een zekere omlijnde kennis
gevraagd. Iedereen beleeft dat als juist
en billijk. Het examen is hier geen
deur die gelukkig dichtvalt, maar
een poort die opengaat. De concentra
tie op de vraagstukken, die „gesteld
worden, verloopt natuurlijker, omdat
de gedemonstreerde kennis en vaardig
heden zelf de inzet zijn, en niet de so
ciale status die er aan verbonden is.
De universiteiten, academies en an
dere instituten die een bepaald eind
examen vereisen, beschouwen dat als
een criterium, dat men tot zelfstandi
ge denkarbeid in staat is. Beter ware
het, wanneer de verschillende facultei
ten daar zelf criteria voor opstelden,
en toelatingsexamens gingen inrichten.
Op het ogenblik zijn de middelbare
scholen niet meer dan langdurige en
kostbare selectie-instituten. Het zou
goed zijn, als de eindexamens vervan
gen konden worden door een soort van
„test-examens" voor iedere faculteit
apart, waarbij niet alleen de denkvaar-
digheid, maar ook de psychische ge
schiktheid om een academische studie
te voleindigen, in beschouwing werd
genomen. Dat zou zowel het intellec
tuele als het financiële rendement van
de middelbare scholen, én van de uni
versiteiten, aanzienlijk verhogen.
DRS. H. VAN BEDEN. -
GA.B.'s. waarborgen voor een gezonde
wetenschappelijke ontwikkeling gescha
pen, waaraan de overheidsbureaus nog
steeds een. voorbeeld kunnen nemen.
arrneer we toch kritiek oefenen
op de nieuwe regeling, dan is
dat een kritiek, welke zich
richt op de erfenis van minister Suur-
hoff. In 1957 moest hij, onder grote
drang van de Kamer, zwichten en heeft
«hij een regeling toegezegd, waardoor
het het publiek mogelijk moest wor
den op een gemakkelijker wijze beroeps
keuzevoorlichting te verkrijgen van bu
reaus en van vaklieden, die hun werk
op dezelfde levensbeschouwing baseren
als de adviesvragenden. In overmaat,
van slimheid heeft hij toen een aantal
voorwaarden gecreëerd, waaraan geen
enkel bureau kon voldoen. We begrijpen
volkomen, dat het de minister van So
ciale Zaken a.i., de heer Beel, niet mo
gelijk was op zo korte termijn met een
volkomen nieuw ontwerp te komen. We
hebben er slechts respect voor, dat de
heer Beel getracht heeft er alsnog iets
van te maken. Wanneer nl. aan de
voorwaarde is voldaan, dat er een psy
choloog of beroepskeuze-adviseur in
volle dienst is, wanneer er garanties
zijn. dat het werk, op een wetenschap
pelijk verantwoorde wijze geschiedt en
wanneer door de bureaus niet meer
dan 34 in rekening wordt gebracht aan
een adviesvragende, wordt het volle
subsidie van 17 uitgekeerd. De heer
Beel heeft laten vallen de eis, dat eerst
de Collectieve Arbeidsovereenkomst
moest tot stand komen door de in
dienst zijnde psychologen en beroeps
keuze-adviseurs. alsmede de eis, dat
eerst een beroepskeuzeraad moest
worden ingesteld. De kwestie van het
tarief werd, zij het enigszins in gewij
zigde tekst, gehandhaafd.
Nu zouden we op zich nog niet al te
veel bezwaar hiertegen hebben, wars
het niet dat de achtergrond van dit be
drag, n.l. de wijze waarop het is tot
stand gekomen, bij ons op onoverko-
menljjke moeilijkheden stuit. We heb
ben op zich geen bezwaar, omdat het
doel van de verhoogde subsidie moet
zijn lagere tarieven voor de adviesvra
genden, lager, tot op het bedrag dat
ook het Rijksarbeidsbureau meent te
moeten vragen. En het is bekend, dat
de gemiddelde ontvangst bij de Gewes
telijke Arbeidsbureaus veel en veel la
ger is dan bij de bijzondere bureaus.
Dat betekent, dat in talloze gevallen
katholieke of protestantse ouders zich
eerst wenden tot bureaus van hun
eigen richting, maar als men hoort
wat er betaald moet worden gaat men
nog eens op informatie uit bij de af
deling beroepskeuze van de G.A.B 's
en dan blijkt meestal, dat men Jaar-
voor veel geringere vergoeding en vaak
zelfs gratis terecht kan.
In principe vinden we het juist, dat
mensen voor een betrekkelijk gering
bedrag geholpen kunnen worden, maar
dan is de eis toch ook billijk, dat dit
ook mogelijk moet zijn bij de katholie
ke en de protestantse bureaus. Dan
heeft men evenwel rekening te hou
den met de werkelijke kostprijs. Bij de
laatste begrotingsbehandeling, dus on
der minister Beel, is van KVP-zijde
ronduit gezegd, dat men niet geloofde,
dat de kostprijsberekening objectief
was tot stand gekomen. Het is toch
ook te dol, dat het Rijksarbeidsbureau
moet uitmaken, hoe de kostprijs ligt
bij de bijzondere bureaus. Van die zij
de is de minister aangetoond, dat de
gemiddelde kostprijs van een beroeps
keuze-onderzoek op plm. 65 ligt. Er
zijn nog tal van gemeentebesturen,
(om maar twee voorbeelden te noemen
Amsterdam en Nijmegen), maar ook
nog enkele provinciale besturen, die
aan het feitelijke beroepskeuze-voorlich-
tingswerk geen subsidie verlenen. Dan
betekent een rijkssubsidie van 17 nog
beslist onvoldoende. Maar ais men dan
de bepaling maakt, dat, wanneer een
bureau een vergoeding vraagt van
meer dan 34, slechts voor een ge
deelte van het subsidie van 17 in aan
merking komt, dan is dat rondweg fout.
Nogmaals, sociaal gezien achten wij
een lage bijdrage van de ouders het
meest gewenst. De nu ontstane moei
lijkheid zou al voor een groot deel zijn
op te vangen, wanneer men zou zeg
gen, dat de gemiddelde betaling de
34 niet te boven mag gaan. Dan komt
men in de goede richting. We vertrou
wen gaarne, dat de nieuwe minister
van Sociale Zaken deze kant van de
zaak op zeer korte termijn zal willen
bezien, omdat anders de gehele nieuwe
subsidieregeling voor sommige bureaus
eer een last dan een verlichting is. Een
nader bezien van de gehele regeling
is overigens noodzakelijk, wil men voor
1960 tenminste met een bevredigende
regeling voor de dag komen. In het be
lang van het publiek, in het belang
van de zaak.
iiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiHHiiiiiiiiiiti
De onverwoestbare Pim Pandoer be
leeft in de nieuwste uitgave van Malm-
berg in Den Bosch, zijn achtste door
Carel Beke voor het jonge geslacht
vastgelegde avonturenreeks. „Pim Pan
doer loopt in de val" is ditmaal de
veelbelovende titel, maar het spreekt
vanzelf dat Pims avonturen, waarbij
h;j wordt gewikkeld in de perikelen
rond een heel vreemd testament, ten
slotte toch daartoe leiden dat Pim uit
die val wordt bevrijd. Natuurlijk weer
dank zij de medewerking van de legen
darische en zowel voor Pim als voor
het verhaal onmisbare oom Bas.
Zes nieuwe uitgaven verschenen er in
de Kernpocketserie voor de jeugd bij
De Kern in Amsterdam. Voor ieder
een is er wat bij; voor de meisjes het
in 1938 verschenen boek van Dola de
«long „Tussen huis en horizon" en „Zon
der geld de wereld rond" van Katha-
rina von Arx; voor de jongens een
ruimteboek van Leslie Greener „Be
stemming maan" en een boekje van
Peter de Graaf „De wereld van de
autorensport" en voor beide catego
rieën Eleanor Grahams „De kinderen
die in een schuur wonen" en het be
faamde boek van Rider Haggard „De
mijnen van koning Salomon".
Lannoo in Tielt-Den Haag haalde nog
eens een heel oude uitgave op. Zij liet
de achtste druk verschijnen van ,.B«-
kelandt en de roversbende van het Vrij
bos". een oude Vlaamse geschiedenis
van de arme boerenjongen Bakelandt.
die „ten einde raad" rover wordt maar
in een moordpartij betrokken raakt en
op het schavot sterft. Pastoor Victor
Huys is de schrijver van deze wel ge
moderniseerde, maar toch wel duidelijk
uit de genoeglijke oude doos stammen
de rovershistorie.
De Portugese arbiter Campos zal de
ontmoeting Nederland-Schotland, die
woensdag 27 mei in het Olympisch sta
dion te Amsterdam wordt gespeeld, lei
den. Zijn landgenoten Soares en Gou-
veia zullen hem als grensrechters assis
teren.
