NAAR AANLEIDING VAN EEN DUITSE
RECHTERLIJKE BESLISSING
MEDICUS: vertrouwenscode mag niet
geschonden worden
JURIST: aansprakelijkheid schendt
vertrouwenscode niet
Orde Wingate, een van de zonderlingste
figuren uit de jongste wereldoorlog
DE GEKKE GENERAAL
Boeiende biografie van Christopher
VERVOLG STADSNIEUWS
Reclrrnie
f
Dr. F. QUISPEL
EEN ASSISTENT VAN DE
PERSONEELSCHEF
40 JAAR K.L.M.
ROLA"
voor Uw zaak
K.K.-leden rally-den
door Alblasserwaard
Hogere omzet bij Ned.
Verbruikscoöperaties
AGNES-GROEP
Revue
Botsing
Kalf verdronk niet
Afscheid marktmeester
Diefstallen
faakt
Bevorderd
BADJUFFROUW
N.V. WERF GUSTO v.h. FIRMA
A. F. SMULDERS te SCHIEDAM
V
LAAT NU UW HAARD
of KACHEL vakkundig
schoonmaken
NSC
MAANDAG 1 JUNI 1959
PAGINA 8
(Vteas oen medische medewerker)
Met verwondering heb ik op 5 mei
een bericht in onze krant gelezen
over de uitspraak van het Westduitse
hoge gerechtshof waarin dit in hoog
ste instantie arrest wees inzake een
civiele eis tot schadevergoeding. Het
betrof een vrouw die wegens een kan
kerproces in de buik geopereerd zou
worden. Ter voorbereiding van de
operatie werd zij bestraald (ik neem
aan met röntgenstralen). Na de be
straling traden complicaties op, als
gevolg waarvan men de operatie niet
meer aandurfde. In plaats daarvan
kreeg de patiënte toen een tweede
serie bestralingen, waarna zij, nu zes
jaar geleden uit het ziekenhuis
werd ontslagen. Een half jaar later
kreeg de vrouw nieuwe klachten
details doen hier niet ter zake die
blijkens een onderzoek een gevolg van
de bestralingen zouden zijn. Dit laat
ste is heel goed mogelijk en niet
moeilijk te verklaren. De ervaring
leert dat als gevolg van röntgen-, ra-
diumbestraling e.d. weefselschrompe-
ling kan optreden waardoor tere or
ganen in de knel kunnen komen.
(Van een juridische medewerker)
Onze medische medewerker vestigt
de aandacht op een onlangs in
ons blad 5 mei j.l. vermelde be
slissing van het Bundesgerichtshof,
West-Duitslands hoogste rechtscolle
ge, betreffende de toewijzing van
schadevergoeding aan een vrouw die
door een medische behandeling een
kwaal had opgelopen. Onze medicus
valt deze beslissing aan, acht haar
onaanvaardbaar en ziet Duitsland op
de verkeerde weg, want, aldus be
toogt hij, het vertrouwen in de medi
sche ethiek brengt mee dat de patiënt
zich zonder aanspraak op (volledige)
voorlichting onderwerpt aan de be
handeling naar het inzicht van zijn
arts, zodat aansprakelijkheid van de
arts voor de gevolgen van niet (uit
drukkelijk) overeengekomen behan
delingen de vertrouwenscode zou on
dermijnen. En dat gebeurt nu in
Duitsland.
Instructieve tentoonstelling van
eeuwenoudehistorie
SliA
ADRIANUS JOHANNES
VAN DER KROGT
AFWEZIG
TOT 9 JUNI
BEL EVEN TEL. 68788
ELECTRISCH
SCHOORSTEEN-VEEGBEDRIJF
HAARDENFABRIEK N.V.
Moet de dokter zijn patiënt
volledig inlichten?
De vrouw eiste schadevergoeding
van het ziekenhuis. Deze eis is nu ook
in hoogste instantie toegewezen. Hoe
patiënte het thans maakt vermeldt het
bericht niet, maar zij leeft blijkbaar nog,
hetgeen, de ernst van de oorspronkelij
ke aandoening in aanmerking geno
men, opmerkelijk is en zou kunnen plei
ten voor de doeltreffendheid van de, zij
het niet zonder complicaties verlopen,
behandeling.
Geheel afgezien van de mérites van
de zaak zelf waarover ik het zij uit
drukkelijk vastgesteld niet wil oor
delen omdat ik niet over voldoende
nauwkeurige gegevens beschik, ben ik
getroffen door de motivering
van het hoge gerechtshof. Het hof stelt
dat patiënte niet haar toestemming had
gegeven voor de (tweede serie) bestra
lingen. Eike geneeskundige ingreep be
hoeft volgens het hof de toestemming
van de patiënt en deze toestemming is
slechts mogelijk als de arts de patiënt
vooraf volledig inlicht omtrent de aard
en de gevolgen van de ingreep, ook al
kan de waarheid omtrent het lijden
niet verzwegen worden. Het hof wenst
hier dus geen r-' ening te houden met
het feit dat de patiënte zich vrijwillig
aan de behandeling heeft onderworpen.
Het belang van de patiënt
Bij zoiets wrijft de consciëntieuze me
dicus zich de ogen uit. Het mag juri
disch allemaal haarfijn kloppen, er be
staat toch ook nog zoiets als een me
dische ethiek, die evenmin van gisteren
dateert. Naast een ongeschreven medi
sche erecode die in de loop der eeuwen
geleidelijk is ontstaan, hebben reeds
Hippocrates en Galenus ons enkele ge
schreven voorschriften gegeven omtrent
de handelwijze van de arts in verschil
lende situaties. De ambtseed van de
moderne medicus is gebaseerd op de
eed van Hippocrates welke onder meer
reeds zegt: „De geneeskundi
ge behandeling zal ik
aanwenden ten nutte van
de zieken naar mijn ver
mogen en oordeel." Ook
thans nog gaat de medicus bij het be
handelen van een patiënt uit van de
vraag op welke wijze het belang
van zijn patiënt net best is
gediend. Dat geschiedt niet door een
zinloze openhartigheid en mededeel
zaamheid van de arts, waarbij de niet
tot oordelen in staat zijnde patiënt
wordt belast met een verantwoordelijk
heid waartoe hij kennis en ervaring
mist en welke hij niet kan en als regel
ook niet zal willen dragen.
Redelijke veiligheidsmarge
Dat de leek zijn eigen belang in de
zen vaak miskent, blijkt uit het op eigen
houtje innemen van medicamenten.
Het publiek heeft juist de tendenz de
gevaren respectievelijk nadelen van
therapeutica in het algemeen zolang
het mes er niet aan te pas komt te
bagatelliseren. Bestralen is meer popu
lair dan opereren! Mede daarom heb
ik in de medische kroniek van toe
vallig twee weken geleden nog eens
betoogd, dat het voorschrijven van ge
neesmiddelen kennis en ervaring ver
eist, omdat haast elk geneesmiddel
nadelen heeft. De meeste medicamen
ten zijn min of meer giftig en ontlenen
daaraan vaak hun werking. Voor ande
re therapeutische methoden, met name
röntgenbestraling, geldt hetzelfde.
Een geneesmiddel of methode wordt
daarom alieen toegepast als er een re
delijke veiligheidsmarge is. De medicus
zal altijd de voor- en nadelen van een
therapie tegen elkaar moeten afwegen
hetgeen soms moeilijk kan zijn. Bij een
ernstige ziekte zal hij er eerder toe
overgaan een gevaarlijk medicament
toe te passen. Hij moet daarbij wel
eens kiezen tussen twee kwaden en pro
beren tussen de klippen door te zeilen.
Het is zeker niet in het belang van de
patiënt (en de ervaring bevestigt dit
ten volle) om de patiënt altijd volledig
op de hoogte te stellen van de overwe
gingen van zijn dokter inzake een toe
te passen therapie. „De menselijke
waardigheid en het recht op zelfbestem
ming", zoals het hof het heeft geformu
leerd, wordt naar mijn mening niet te
kort gedaan als iemand die terzake
kondig is voor een ander die geheel
vrijwillig zijn hulp en vertrouwen in
roept! een beslissing neemt inzake de
te volgen gedragslijn in casu de toe te
passen behandeling. Het gebeurt in het
dagelijks leven herhaaldelijk dat een
leek desgevraagd een advies krijgt van
een deskundige dat hij opvolgt zonder
het op zjjn mérites te kunnen beoorde
len. In onze gespecialiseerde maat
schappij is zulks onvermijdelijk.
De leek kén onmogelijk een objectief
oordeel vellen over de consequenties
van een behandeling, zelfs al zou zijn
dokter hem de noodzaak enerzijds en de
gevaren daartegenover tot in détails
voorhouden. Het gaat daarom niet aan te
zeggen dat een patiënt zijn toestemming
alleen kan geven als hij inzicht heeft
in de aard en consequenties van de
voorgestelde behandeling. Consequent
doorgevoerd zou een medicus dan alleen
collega's kunnen behandelen. En het
behandelen van een collega is geen si
necure, juist omdat hij zo goed op de
hoogte is en omdat h\j waar het hem
zelf betreft geplaagd wordt door twijfel
en angst.
Betrekkelijke zekerheid
Het andere uiterste zal ik evenmin
verdedigen. In bepaalde omstandighe
den zal een arts, ook ongevraagd, een
patiënt moeten voorbereiden op de mo
gelijke gevolgen van een therapie,
maar het is niet in het belang van de
patiënt hem van te voren een lijstje te
geven van alle gevaren die ooit wel
eens een gevolg van een gekozen be
handeling zouden kunnen zijn. Er zijn
veelvuldig toegepaste middelen die
tientallen, gelukkig zeldzame, "bijver
schijnselen hebben. Stel u voor dat een
arts elke keer als hij penicilline toe
dient uitvoerig uit de doeken zou moe
ten doen welke, zij het in dit geval wei
nig voorkomende en meestal niet ern
stige, risico's de patiënt loopt. Het zou
het genezingsproces niet bevorderen.
Wi) hebben trouwens te doen met
mensen en niet met machines. Het ef
fect van een behandeling is slechts in
meer of mindere mate van waarschijn
lijkheid te voorspellen. Zekerheid heb
ben wij nooit, ten gunste noch ten on
gunste. Een andere kwestie is de voor
bereiding van een patiënt op het na
derend einde. Voor een gelovig mens
bestaat hier, al is de praktijk soms
moeilijk, geen probleem.
Vanzelfsprekend moeten aperte fou
ten van een arts door ter zake kundi-
gen be- en veroordeeld worden. De be
staande medische tuchtcolleges oefe
nen hier een preventieve en zo nodig
correctieve functie uit. Ook de burger
lijke rechter en de strafrechter waken
voor de belangen van de patiënten. De
vertrouwensrelatie arts-patiënt heeft
een zeer subtiel karakter die in som
mige situaties zelfs inniger is dan dia
tussen man en vrouw. In Duitsland
wordt deze naar ik meende in Europa
algemeen aanvaarde vertrouwenscode
tussen arts en patiënt doorbroken. Het
lijkt mij problematisch of het belang
van de patiënt daarmee is gediend!
Met alle eerbied voor de ethische
opvatting waaruit de bezorgdheid is
geboren acht ik het wenselijk enige
juridische kanttekeningen te plaatsen
teneinde de juiste draagwijdte der be
slissing te meten en wellicht enige ge
moedsrust te hergeven aan arts en pa
tiënt. Hierbij moet het voorbehoud
worden gemaakt dat zelfs de beste
kranten niet altijd een volmaakte
weergave kunnen bieden van rechter
lijke beslissingen zodat ik door mij
te houden aan de gepubliceerde berich
ten het gevaar loop, op onjuiste fei
telijke grondslag te verkeren. Hier wijs
ik met nadruk op.
Hoe ligt deze zaak? Na weglating
van niet ter zake dienende bijzonder
heden komt zij hierop neer: een vrouw
die (zoals zij wist?) aan kanker leed,
stelde zich in een ziekenhuis onder be
handeling, hierin bestaande dat zij na
een korte bestraling geopereerd zou
worden; deze gebruikelijke behande
ling kon echter geen doorgang vinden
omdat na de bestraling complicaties
optraden; de arts heeft toen zonder
nadere Uiteenzetting in plaats van de
operatie een voortgezette behandeling
door (30) bestralingen toegepast, met
blijvend schadelijk gevolg. De rechter
wijst haar een schadevergoeding toe
van DM. 20 per maand!
Reële toeslemming
De in het arrest opgenomen over
weging dat voor elke geneeskundige
ingreep toestemming van de patiënt
nodig is, en dat toestemming slechts
mogelijk (lees: reëel) is na volledige
voorlichting door de arts, schijnt de
gedachtengcfng te bevatten dat, nu
geen toestemming tot verdere bestra
ling was gegeven, de schadelijke ge
volgen voor rekening moeten komen
van de arts, hetgeen schijnt te impli
ceren, dat de arts niet aansprakelijk
zou zijn geweest indien de beschadi
ging niet was opgetreden (uiteraard!)
en evenmin, indien de achteraf schade
lijk gebleken behandeling was toege
past met reële toestemming van de
patiënte.
Dit laatste komt dan, anders gezegd,
hierop neer dat de arts niet aanspra
kelijk zou zijn voor een schadelijke be
handeling, indien deze met toestem
ming van de patiënt is gegeven, waar
bij de toestemming natuurlijk niet ge
richt is op de schade doch slechts op
de behandeling als zodanig hoogstens
met het risico van de schade. Dit nu
zou in zijn algemeenheid al te mooi
(voor de arts) zijn; het is immers niet
aantrekkelijk dat de toestemming tot
de behandeling de patiënt het recht
zou ontnemen op schadevergoeding
wanneer de behandeling door schuld
van de arts ondeugdelijk is verricht
of te gevaarlijk is gebleken.
President Schaerf van Oostenrijk
haeft maandag in Wenen het vijftiende
congres van de Internationale Federatie
van Uitgevers geopend. Het congres dat
wordt gehouden in het voormalige kei
zerlijke paleis, wordt bijgewoond door
1200 uitgevers uit achttien landen. Hoofd
punten op de agenda zijn: Vrije uitwis
seling van boeken door vrije uitgevers;
bescherming van de auteursrechten en
de situatie ontstaan door de instelling
van de EuromarkL
Aansprakelijkheid
ook in
fouten
Naar algemene opvatting
Nederland, is de arts voor
waaraan hij schuld heeft aansprake
lijk ook wanneer de behandeling in
overleg met de patiënt heeft plaats ge
had. Hij kan zich tegen deze aanspra
kelijkheid verzekeren.
De beslissing van het Duitse Hof
lijkt mij dus slechts relevant voor het
geval de schade wel aan de behande
ling doch niet aan de arts te wijten
is; en hier beslist het hof dan, dat de
arts (slechts) van aansprakelijkheid
bevrijd is indien de patiënt, behoorlijk
voorgelicht over voor en tegen, in de
vat: hier was dus reële toestemming,
na voorlichting, nodig geweest, en die
lag niet reeds in het feit, dat wellicht
de eerste toestemming voor de eerste
bestralingen, wel reëel was geweest.
Risicoverschuiving
Is deze opvatting van het Hof me
disch onaanvaardbaar? Neen, zij
dwingt immers niet de arts tot on
wenselijke openhartigheid, slechts
geeft zij een risico-verschuiving naar
gelang de houding die de arts aan
neemt. Nog daargelaten dat ook een
zeer pijnlijke openhartigheid hoewel
strikt medisch onwenselijk toch ethisch
wenselijk kan zijn (bij levensgevaar
lijke ziekten met het oog op de voor
bereiding van de dood) is het niet on
aanvaardbaar dat de arts een zeker
persoonlijk offer brengt voor het door
hem verkozen stilzwijgen; de patiënt
Is immers machteloos op hem aange
wezen en behoort daardoor nog niet
zonder meer een aantal hem geheel
onbekende risico's te lopen. De aard
van de rechtsverhouding arts-patiënt
brengt dit mee.
Het offer dat de arte brengt is blij
kens het bovenstaande door de bespro
ken beslissing niet noemenswaardig
verzwaard en is trouwens niet groter
dan de premie van een beroeps-assu
rantie. Is dit betoog een aantasting
van de vertrouwenscode, of slechts van
het romantisch wags dat daaromheen
hangt?
Aansprakelijk maar niet laakbaar
De Nederlandse rechter is in een ver
gelijkbaar geval tot dusver niet tot een
uitspraak geroepen en dat is waar
schijnlijk een uritig teken. Onjuist zou
intussen de mening zijn dat de tucht
rechtspraak hier in alle behoeften zou
voorzien; vooreerst kan zij het slacht
offer geen schadevergoeding toewijzen,
slechts straf aan de arts opleggen, doch
bovendien is het zeer goed denkbaar dat,
bijvoorbeeld in gevallen als het hier aan
gehaalde, de arts civielrecht lijk aan
sprakelijk is zonder dat .lij iets straf
baars of zelfs maar laakbaars heeft ge
daan. Volledigheidshalve wijs ik erop
dat aansprakelijkheid voor de arts voor
zover hier van belang gelijk staat met
aansprakelijkheid van zijn ziekenhuis,
respectievelijk de gemeente of andere
overheid waar hij in dienst is, en dat
er van schadevergoeding natuurlijk
nimmer sprake zal zijn als de arts kan
aantonen dat bij achterwege blijven van
de gewraakte behandeling een grotere
of even grote Schade, zij het wellicht
van andere aard, zou zijn opgetreden.
De voor juristen interessante vraag of
wij hier te doen hebben met contractuele
AAN het begin van de tentoonstelling
„40 jaar K.L.M.", die vanmiddag door
de minister van Verheer en Waterstaat
in het Instituut voor Scheepvaart en
Luchtvaart werd geopend, staat een
éénmotorig Fokkertje. Er ligt een
dienstregeling bij, waarin de KLM
trots annonceert, dat voor de verwar
ming in het toestel is gezorgd. Voet-
zakken en warmwaterstoven behoren
tot de cabine-uitrusting, wordt de as
pirantreiziger blij verteld. Het vlieg
tuigje had een accommodatie van twee
passagiers.
Aan het eind van deze expositie over
de jubilerende luchtvaartmaatschappij
staat een model van de DC 8, die het
volgende jaar in gebruik zal worden
genomen. Het eerste straalvliegtuig
van de KLM biedt plaats aan 115 pas
sagiers en kan in nog geen 43 uur rond
de wereld vliegen.
Tussen deze twee uitersten ligt de
ontwikkeling van de KLM in de voor
bije veertig jaar, een gigantische ont
wikkeling, die zich vooral in de laatste
tien jaren met een supersonische snel
heid heeft voltrokken.
In een betrekkelijk klein bestek heb
ben de organisatoren een goede indruk
weten te geven van de vooruitgang
in de burgerluchtvaart. Met behulp
van foto's, soms oud en vergeeld, kran
tenknipsels, affiches en modellen wordt
de recente geschiedenis weer levend,
eerste postvluchten naar Indië, de
Het wordt hoog tijd dat iemand met
een grondige kennis van de En
gelse geschiedenis een boek
schrijft over de eindeloze reeks van mi
litaire excentrieken die belangrijke rol
len hebben gespeeld in de oorlogen
waarin Engeland betrokken is geweest.
Want niet alleen is Engeland in meer
oorlogen betrokken geweest dan enige
andere natie op de aardbodem een
opmerkelijk feit, gezien het feit dat de
Engelsen geneigd zyn zich te beschou
wen als van zeer vreedzame aard
maar ook hebben deze oorlogen een
grotere collectie van militaire zonder
lingen naar voren gebracht dan in enig
ander land. „Het Britse leger," aldus
heette het onlangs in The Times, „be
hoort tot de rijkste vindplaatsen voor
excentriciteit welke wij bezitten."
De tweede wereldoorlog vormde geen
uitzondering. En een van de meest zon
derlinge figuren welke in deze oorlog de
aandacht trokken, was Generaal Orde
Wingate, over wie Christopher Sykes een
lang maar zeer boeiend boek heeft ge
schreven onder de titel: „Orde Winga
te", (575 bladzijden. Uitg. Collins. Prijs
35 shilling). De held van het verhaal,
de zoon van een ouderpaar dat behoor
de tot de secte van de Plymouth Breth
ren en dat meende dat het de kinderen
van het gezin niet beter kon bescher
men tegen de zondigheid en corrupt
heid van de wereld dan door hen zoveel
mogelijk te isoleren, was beroepsoffi
cier. Hij werd opgeleid aan een militaire
academie, waar hij zeer onpopulair was
tengevolge van zijn overdreven „anti-
kudde"-mentaliteit. Hij studeerde na
voltooiing van zijn militaire studies
Arabisch, eerst in Londen en vervol
gens in actieve dienst bij het leger in
Soedan, en ging daarna als officier van
de inlichtingendienst met de rang van
kapitein naar Palestina. Met het fana-
Orde Wingate bij de Chindits, een foto
uit 1943, toen men in hem een nationale
held ging zien. Churchill liét hem naar
Engeland komen en nam hem mee naar
de conferentie te Quebec, waar hij een
groot succes was.
tisme dat hjj zijn hele leven toonde ten
aanzien van alle situaties waarin hij
emotioneel betrokken raakte, werd hij,
ofschoon hij geen Joods bloed had, fa
natiek zionist, zo fanatiek dat de zio
nisten zelf wantrouwen koesterden over
behandeling toestemt en het „norma- chartervlucht
le" risico aanvaardt, terwijl in dit ge- eerste inetrcontinentale charterylucnt,
val de aansprakelijkheid herleeft wan- eigenlijk de historie van gisteren maar
neer een abnormale wending in de be- door een stormloop van gebeurtenissen
handeling komt, tenzij dan ^opnieuw ,;oor }lRt gevoel al eeuwenoud", zijn
keurig gerangschikt, maar zo nu en dan
moet men wel even naar het jaartal
kijken, dat op die afdeling prijkt, an
ders denkt men te ver terug of te dicht
bij.
\/oor de fijnproevers een expositie,
die weinig spectaculair,, maar bijzonder
instructief is, om van te genieten, ij
of dellctuele aansprakelijkheid moest in
het bestek van deze beschouwing on
behandeld blijven. Ik hoop echter te
hebben aangetoond dat de rechterlijke
beslissing niet zo fnuikend is voor de
medische ethiek, of voor de vertrou
wenscode, als men op het eerste gezicht
zou menen. W.
Het vat met de blauwe randen, het huis
met de grijze luiken en de schuur met
de groene deuren, het. waren alle puzzels,
die de rally-rijders van de Katholieke
Kring Rotterdam gisteren rood van op
winding hebben gemaakt. De sterrit voer
de door de Alblasserwaard, een gebied,
dat toeristen heus wel wat te bieden
heeft, maar het is twijfelachtig of de deel
nemers aan deze tweede rally voor au
to's en scooters er meer van hebben ont
houden dan kilometerpalen, bruggen en
kruispunten. Intussen hebben de veertig
chauffeurs en hun kaartlezers zich niet
zozeer door het natuurschoon als wel door
de spanning van deze rally gerecreëerd
en er is met een enthousiasme aan deel
genomen. dat de organisatoren van het
evenement het echtpaar P. Seeuwen. wel
deugd moét hebben gedaan. Het gehele
traject was in drie parten verdeeld. Voor
de pauze in restaurant Van Kekem bij
Gorinchem werd gereden aan de hand
van een routebeschrijving. Daarna moes
ten de deelnemers de weg maar vinden
met behulp van foto's en tenslotte vor-
den pijlen de enige aanduiding. Het hele
plan de campagne vertoonde derhalve .de
nodige esprit, een esprit die uiteraard ook
van de rallyrijders verwacht werd. Van
degenen die van de rechte weg afdwaal
den, belandden er enkelen zelfs in de
buurt van Utrecht en deze verdoolden
slaagden er natuurlijk niet meer in tijdig
bij de finish, de Kreeksehaven in IJssel-
monde. te arriveren. Vele deelnemers
bleven na de uitslag nog in Lommmeriik
bijeen om gezamenlijk aan een diner aan
te zitten.
De uitslag was: 1. H. BreveH. Engel
man; 2. A. Morelmej. W. Bom; 3. echt
paar Lamé. De winnaars van het vorig
jaar de secretarissen van ^et- bisdom
E. Guljé en M. J. de Jong behaalden
de vierde plaats en moesten de wisselbe
ker dus afstaan. In totaal waren tien prij
zen beschikbaar gesteld.
Uit het zo juist verschenen jaarver
slag der Centrale der Nederlandse Ver
bruikscoöperaties blijkt dat de omzetten
over 1958 inclusief die der dochteronder
nemingen tot ruim 136.000.000 (127.297.000)
gestegen is, of tewel met 7 pet. De totale
omzet in de levensmiddelensector bestond
voor ruim 47 pet uit zelfgeproduceerde
artikelen.
In de meelfabrieken was de hoeveelheid
vermalen tarwe hoger dan in enig voor
afgaand jaar. De directie vestigt nog eens
de aandacht op de betekenis van de eigen
meelproduiktie in het lioht van de ver
dere machtsconcentratie in de .particuliere
maalindustrie. Deze machtsconcentratie
leidde tot duidelijke spanningen binnen
het maalkartel welke op het einde van
het jaar tot uitdrukking kwam in het
niet bestendigen der kartelovereenkomst.
Nederlandse Verbruikscoöperaties is in
staat geweest met succes het hoofd te bie
den aan deze meeloorlog. Overigens kwa
men ook in de meeste andere sectoren
belangrijke stijgingen van de omzetten
voor, behalve bij de chocolade- en suiker
werkafdeling, waar de omzet door de zeer
hoge prijzen van de cacaobonen een te
rugslag te zien gaf. Ook de omzet in mar
garine bleef enigszins achter door de con
currentie van de sterk gesubsidieerde
roomboter.
Het bedrijfsoverschot onderging een stij
ging van 2.7 (2.4) miljoen. Na aftrek van
verschillende bijzondere kosten en reser
vering voor de belasting resteert een net
to overschot van f 571.000 '587.690) Voor
gesteld zal worden hiervan f 186.000 of
ruim 32 pet aan de deelgenoten op basis
van hun zakelijk verkeer met de lande
lijke organisatie uit te keren. In deze cij
fers zijn die van de dochterondernemingen
niet begrepen.
De verkoop op afbetaling van duurzame
verbruiksgoederen nam in het verslagjaar
belangrijk toe; het aantal contracten stee»
met ruim 20 pet, de totale omzet met ruim
30 pet. Aan het eind van het verslagjaar
waren bij de 237 deelgenoten in totaal
366,000 gezinnen aangesloten.
De Agneegroep va.n de Haven-parochie
heeft het klaargespeeld, een revue-avond
in tlkaar te zetten over haar eigen groeps
leven. Ze durft het zelfs a'an, ook de pa
rochianen uit te nodigen. Waarom eigen
lijk niet?
De jeugdbeweging is immers een deed
van de parochie en heus no gniet het
minst actieve doel. De Agnes-groep zou
het heell gewoon vinden. als men van haar
werk kennis nam.
Kom, trek eens uw beste pak of jurk
aan, en ga eenis een prettige avond uit
naar de revue van de groep in de zaal van
Musis", Lange Haven, op vrijdag 5 juni
om 8 uur.
Programma's, tevens bewijs van toegang
zijn te verkrijgen bij guido J. Kreuger,
Raam 3. bij pater Berendsen. pastorie
Hoogstraat 87 en 's avonds aan de zaal.
De vijftienjarige H. P. W. van Deureen
liep zondagavond een hersenschudding op
bij een botsing tussen de bromfietser H.
A. M. H en de motorrijder G. M. J. op de
hoek van de Grote Markt en de Nieuwstr.
De jongen zat op de duo van de 'bromfiets
De G.G. en G.D. heeft hem naar dr Dr. No
lets tich ting gebracht ,waar hij is behan
deld. De botsing ontstond, toen de brom
fietser geen voorrang verleende aan de
motorrijder,
Zaterdagmiddag is e enkalf van. H. v.d.
Da i,n een sloot langs 'de spoorlijn Schie
dam—-Delft terecht gekomen. Het 'dier zag
geen kans er weer uit te komen, maar na
dat de politie eenmaal wae gealarmeerd is
het er met een tractor uitgetrokken. Het
kalf wa8 nog volkomen gezond.
Zaterdag heeft het afscheid plaats ge
vonden van de heer H. van Hoogdalen,
hoofdopzichter van de gemeentel. Ver
voer. Reinigings en Ontsmettingsdienst.
Hij is 41 jaar in dienst geweest en gaat nu
met pensioen. De heer van Hoogdalens
was vele jaren marktmeester. Aanwe
zig waren de directeur, de heer Kraan,
voorts mr. van Broekhove namens het ge
meentebestuur. de heer Brunt, afgevaar
digde van de commisie van Bijstand en
de oud-directeur de heer K. Dekker.
Er werden diverse toespraken gehou
den. resp. door de heer Kraan en door de
wethouder, alsmede door de heer A. Maan,
als voorzitter van de jubileumcommissie,
die hem namens het personeel een horloge
schonk. Er waren bloemen voor mevrouw
v. Hoodalens.
voorlichting, overleg en toestemming
aanwezig is. Meer mogen wij in het
arrest niet lezen.
Merkwaardig is, dat het zich be
schikbaar stellen voor (30) bestra-
1 lingen niet als toestemming is opge-
W Z. vermist een portemonnaie met vier
gulden Uit 'zijn kledin, die hing in het
kleedlokaal op het sportterrein Boshoek.
G. J. O. vermist zijn 'bromfiets, die stond
in een schuur achter de Boerhave'laan.
P. J. J. v.d. W. heeft aangifte gedaan
van een poging tot diefstal van zijn auto,
die geparkeerd stond op 'het parkeerter
rein aan de Koemarkt. Hij had de auto
afgesloten neergezet en vond later de
raampjes openstaan, terwijl de draden van
het daisbord waren losgemaakt.
B van 't H .uit Roterdam heeft aan
gifte gedaan van diefstal van een vlet, die
behoort bij de drijvende bok Holland, die
gemeerd ligt bij de scheepswerf De Jong
aan de Westfrankenlandsedijk.
Bij de gemeentepolitie te Schiedam zijn
met ingang van 1 april de 'hoofdagent J.
P. van Biezen en J. A. van der Loo be
vorderd tot brigadier. De agente bij de
kinderpolitie mej. G. M. J. Adriaansens
werd bevorderd tot hoofdagente.
zoveel extremisme. Maar hjj organi
seerde de Joodse Guerillatroepen, en
met zjjn onmiskenbaar militair genie
ontwierp hjj opleidingsmethoden en
nieuwe vormen van taktiek welke nog
heden de basis vormen voor de oplei
ding in het leger van Israël. Na Palesti
na volgde Ethiopië waar hij, met fana
tieke geestdrift, voor een onafhankelijk
Ethiopië vocht tegen de Italianen. Maar
zijn roem is voornamelijk gebaseerd op
zijn leiderschap van de Chindits, met
wie hij in twee campagnes krijg voerde
tegen de Japanners in Birma vanachter
hun eigen linies. Wingate kwam om
tengevolge van een vliegtuigongeluk in
het midden van de tweede campagne.
Er zijn twee factoren welke Wingate
hebben gemaakt tot een van de meest
omstreden figuren onder Engelands mi
litaire leiders. De ene factor is zijn per
soonlijkheid. de tweede het militair be
lang van zijn oorspronkelijke guerilla-
teehniek. Over de laatste kwestie zal
men het voorlopig niet eens kunnen
worden. De oordelen van de militaire
deskundigen zjjn, zoals gewoonlijk, zo
gekleurd en verwrongen door enerzijds
kwaadwilligheid, wrok en jaloezie, an
derzijds door kritiekloze bewondering,
dat een onpartijdig oordeel vooralsnog
niet mogelijk is.
Ten aanzien van Wingates persoon
liggen de zaken niet beter. Wingate
was een zeer edelmoedig man, onder
meer in die vorm van edelmoedig
heid welke geld kost en anoniem ge
schiedt. Maar hij miste dikwijls alle
edelmoedigheid in zijn oordeel over
personen, vooral indien deze perso
nen zijn 'superieuren waren. De man
was een genie, maar kon in zijn psy
chologisch oordeel over anderen de
grootste blunders maken. Hij leed
aan vervolgingswaanzin, en zijn ge
loof in een goddelijke roeping, als
veldheer en voorvechter van idealen
die achtereenvolgens zijn geestdrift
verwierven, grensde aan hoogmoeds
waanzin. Zijn verachting voor dege
nen die zijn meningen niet deelden
was pathologisch evenais zijn talrijke
uitbarstingen van mateloze woede.
Hij had geen gevoel voor humor, was
geneigd tot zelfmoord, en maakte
zich schuldig aan handelingen van in
subordinatie, welke soms, indien zijn
superieuren niet zoveel meer ver
draagzaamheid en begrip hadden ge
toond dan Wingate zelf, hadden kun
nen worden uitgelegd als verrader
lijk. Deze grote en zelfs geniale lei
der in dagen van oorlog werd door
velen beschouwd ais een geheel onmo
gelijke, ongelikte beer van een man.
Maar zijn manschappen, die zijn hel
denmoed met hem deelden, aanbaden
hem en sommigen van zijn superieu
ren, zelfs onder hen die het meest
van zijn nukken en eisen te lijden
hadden, bewonderden hem, waaron
der Lord Louis Mountbatten die één
keer z\jn geduld niet langer kon be
waren en aan Wingate seinde: „UW
verbijsterend telegram heeft mij
doen beseffen hoe u zo verbazend
veel succes hebt behaald met uw po
gingen u onpopulair te maken bij
mensen die maar al te zeer bereid
zijn u terzijde te staan."
In zijn fraai geschreven en grondig
werk toont Christopher Sykes duidelijk
dat hij heeft geschreven in de rol van
apologeet. En ondanks de grote ver
diensten van de biografie is het moei
lijk zich te onttrekken aan de indruk
dat Sykes tot op zekere hoogte ge
faald heeft. Hjj getroost zich zoveel
moeite om zijn held vrij te spreken, dat
men niet na 'kan laten zich af te vragen
of Wingate niet inderdaad behoefte had
aan een uitzonderlijk bekwame en toe
gewijde verdediger. Doch liever zo dan
andersom. Er is te veel haat gezaaid
en venijn gespoten in na-oorlogse gene-
raalsmemoires en biografieën om het
niet toe te juichen, dat er eens een keer
een fraaie en boeiende biografie ver
schijnt welke is ingegeven door een
overdaad van naastenliefde en bewon
dering.
DAAN VAN DER VAT
Heden overleed tot onze diepe droefheid, na een kort
stondig geduldig gedragen lijden, zacht en kalm, geheel
overgegeven aan Gods H. Wil, voorzien van de H. Sa
cramenten der Stervenden, onze beminde Broeder, Be-
huwdbroeder en Oom
in de ouderdom van 55 Jaar.
Uit aller naam:
W. VAN DER KROGT
Schiedam, 31 mei 1959
Broersvel'd 149
Rozenkransbi'dden dinsdag- en woensdagavond in de
kapel van de Dr. Noletstichting te 6.30 uur, alwaar de
overledene ligt opgebaard.
Bezoek 's avonds te 6.30 uur en na het Rozenkransgebed.
De H.H. Uitvaartdiensten zullen gehouden worden op
donderdag 4 juni a.s. in de parochiekerk van de H. Jo
annes de Dooper, Hoogstraat. De stille H. Missen te 7
uur en 7.30 uur en de plechtig gezongen H. Requiem
mis te 9.30 uur, waarna de begrafenis zal plaats hebben
vanuit de kerk op de R.K. Begraafplaats te Schiedam.
Geen bloemen - gaarne H. Missen.
VROUWENARTS
SCHIEDAM
Waarn: Telefoon 69126.
HET SPORTFONDSENBAD
SCHIEDAM
vraagt voor vaste of tijd. dienst
voor s c h o o nma ak.we rkza a mh e -
den en toezicht op de kleed
zalen (event, gedeeltel. dienst).
Minimum leeftijd-18 jaar. Aan
melden: dinsdagmorgen 10.30—
11.30 uur of na telefonische
afspraak 69600.
BIJ DE
kan wonden geplaatst
die tot taak za] hebben de personeelschef in het
bijzonder bij de administratieve uitvoering van
diens taak bij te staan.
De te benoemen functionaris dient een middel
bare schoolopleiding (of daar mee gelijk te
stellen opleiding) te hebben genoten en goed met
mensen te kunnen omgaan (zowe'l met arbeiders
als met kantoorpersoneel en technici).
Kennis van maehineschrijven strekt tot aanbe-
veeling, leeftijd plm. 25 jaar.
Sollicitaties met vermelding van leeftijd, schooloplei
ding en praktijk ervaring worden gaarne ingewacht bij
de afdeling Personeelszaken, Maasdijk 5 te Schiiedair
Door onze jarenlange gespecialiseerde kennis
op het gebied van OLIESTOOKHAARDEN
(die een speciaal onderhoud vergen) kunt U
verzekerd zijn van het vakkundig schoonma
ken en repareren van alle soorten HAARDEN
en KACHELS.
en onze servicedienst staat voor U
klaar!
Tevens is aan onze zaak verbonden een
Nu Uw schoorsteen feilloos GEREINIGD!
GEEN ROET of STOF meer in Uw huis
Bezoek a.s. zaterdag onze demonstratie
f/
Afd. Techn. Verkoopkantoor „ROLISTA"
NOORDVESTSINGEL 89 SCHIEDAM
mmpioe
20 woocdeo 50 ets. 6lb
woord meer 6 ets extre
tot een maximum van 60
woorden bij vnnrulttvnahne
Personeel gevraagd
Gevraagd naaisters en leerlingen.
Aanmelden Wortelboer's Confec
tiebedrijf, Nieuwe Binnenweg 310
Rotterdam. Telefoon 34080.
Handel en Bedrijf
Alles op het gebied van muziek
instrumenten. Van Krogten heeft
het. Rotterdamsedijk 148. Telef.
67026.
Voor schoorsteen vegen en v>
metselwerken alleen Fa. V-
Borrani, Lange Achterweg
telef. 68421.
Voor pasfoto's naar K. van
ren, Hoogstraat 10. In een
gereed.
Diversen
Voorkom prikkelbaarheid die v®'s,
de oorzaak van slecht en orllzef,
tig slapen is met Calma Dra£e
2.* bij elke drogist.
