Na theorie: de werkelijkheid
de arbeidsgemeenschap
van
LIGA
BINNEN V AARTOPLEIDIN G
UNIEK IN EUROPA
Oliebuisleiding Rotterdam-
Rijn over de grens
Soldaat van 1965 zal zeer
beschermd worden
ve
ilig
De vergoeding van extra-
uren bij het v.h.ULo.
DE EILANDER
Hansaplast
College van „bierprof
Raad van State bijeen
SOCIALE STUDIEWEEK VAN ROLDUC
In de discussies onthoudt men zich
niet van kritiek
Nieuive cursus voor schipper of
machinist
Maximum-capaciteit van twintig
miljoen ton
Grotere zekerheid voor de
A-aktebezitters
plastic
watervast
WOENSDAG 5 AUGUSTUS 1959
Problemen van het
bedrijf sapostolaat
Nederlander in
Zwitserland
verongelukt
AUTOMOBILIST
VERONGELUKT
De scholen in
Little Rock
door
KLAAS TOXOPEUS
Salarissen bij lager
nijverheidsonderwijs
Prof. drs. B.D.Hartong
Advertentie
(Van onze speciale verslaggever)
Een in officiële inleidingen vaak te
weinig naar voren komend beeld van
de sociale werkelijkheid van de ar
beid rees dinsdag, de laatste dag van
de sociale studieweek van Rolduc:, op
ti,jdens de bespreking van de discus
sie-resultaten. De middag, en de hele
avond van de vorige dag waren n.l.
aan de gedachtenwisseling gewijd.
Daarmee heeft de leic/ng van de so-
imiiuiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiriiHiiiiiiMliiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!
ciale studieweek een nieuw element
in de opzet gebracht, dat aller waar
dering heeft weggedragen. Want tot
een gedachtenwisseling in de zuivere
zin van het woord is het niet beperkt
gebleven. Is het niet verleidelijk om
onder de dekmantel van de anonimi
teit van de rapporteur van de discus
siegroep de vele kleine en grote grie
ven, welke men Jegens zijn partner in
de arbeidsgemeenschap koestert naar
voren te brengen. Daar is dan ook
een druk gebruik van gemaakt.
Met een „Zullen we Karl Marx nu
•naar niet meteen tot de eer der alta
ren verheffen" werd gereageerd op de
stelling, die pater Alfred O.F.M. Cap
- overigens terloops - geponeerd had,
n.l. dat deze vader van het socialisme,
rich onsterfelijke verdiensten heeft ver
worven, door aan te tonen, dat het kapi
talistisch stelsel de mens in de arbeider
ontmenselijkt. Pater Alfred preciseerde
rijn standpunt nader door er op te wij
zen, dat het een overtrokken spiritua
listische opvatting is, dat de arbeid al
leen betekenis heeft voorzover deze
dienstbaar is aan geestelijke waarden.
Het is juist Marx geweest, die aan de
arbeid in het menselijk denken de plaats
heeft gegeven, die hem toekomt, zij
het dan ook dat Marx, als een reactie
figuur extreem is en hij niet gevolgd
kan worden in zijn zuiver-materialisti-
sche en atheïstische ideeën. Niettemin
is de leer van Marx een hippel aan het
Christendom, waarop het Christendom
nog steeds het antwoord schuldig is. Wij
moeten niet, aldus Pater Alfred, in
kleinzielige geloofsverdediging afbreken
Wat als denkwerk en als historisch feit
enorme betekenis heeft.
Na de vele schone theorieën over de
gemeenschap van de arbeid - naar vo
ren gebracht door theoretici - kwam in
de discussie de visie van de werkers
aan het arbeidsfront zelf naar voren. De
systemen van prestatie-meting, zoals
het Bedeau-systeem en de Merit-rating
Werden in dit verband op de korrel ge
nomen. Bij de beantwoording van deze
kritiek werd toegegeven, dat de Be-
deau-consulenten bij de basis van de on
derneming zijn begonnen, maar de top
over het hoofd hebben gezien. Verder,
dat de voorlichting van dc arbeiders
over de betekenis van dergelijke syste
men, die van enorme betekenis zijn
voor zijn leven, vaak veel te laat wordt
ter hand genomen.
De kritiek was soms ongezouten. Naar
aanleiding van een opmerking van prof.
dr. M. G. Plattel O. P. uit Tilburg, dat
een wijsgeer het zich kan veroorloven
soms onverantwoorde dingen te zeggen,
Werd bij wijze van vraag aan het fo
rum voorgelegd, of dit soms ook de
vrijheid geeft om een inleiding zo te
houden, dat tachtig procent van het ge
hoor ze niet kan volgen. De kritiek
richtte zich voorts tegen het nepotisme
bij het bezetten van belangrijke posten,
waardoor de promotiekansen van de
mensen uit het bedrijf worden ver
kleind tegen het te grote aantal acade
mici, dat wordt geplaatst op posten die
evengoed of beter door anderen bezet
zouden kunnen worden; tegen het ont
breken van de financiële medezeggen
schap in de organen van de p.b.o.; te-
gen de wereldvreemdheid van sommi
ge theorieën over de kerstening van de
arbeid („Hoe wil een meisje dat de he
le dag aan de inpak-afdeling van een
groot bedrijf staat, haar arbeid zien
als een verlengstuk van het scheppings
werk Gods?"); tegen het ontbreken
van de echte menselijke belangstelling
van de chef voor zijn arbeider, niet
als arbeidskracht (waarbij analogie met
de paarde-kracht gesteld werd), maal
ais mede-mens.
Het was kennelijk een geluid uit on
dernemerskring, dat het een onge
rechtvaardigde generalisatie noemde,
toen pater Alfred opmerkte, dat de
ondernemers bij voorkeur graag een
arbeider zien van het pion-type"
zonder een sterke persoonlijkheid. De
Capucijh ging schuilen achter een bij
na letterlijk gelijke uitspraak van
prof. Van Doorn. De reactie daarop
van een bedrijfssocioloog, dat de flexi
biliteit van het type, dat de onderne
mer graag ziet, juist het kenmerk is
van een grote persoonlijkheid, werd
niet zonder gegrom in het gehoor ont
vangen.
Bij de behandeling van opmerkingen
over het arbeidsgeluk en de arbeids
vreugde bleek, dat de oorzaak van het
ontbreken hiervan in een zeer groot aan
tal gevallen moet worden gezocht niet
in het bedrijf maar daarbuiten en met
name in het gezin van de bedrijfsge-
noot. Zo luidde een van de conclu
sies van een overigens nog niet gepu
bliceerd rapport over het grote onder
zoek dat met behulp van Marshall-gel
den is ingesteld naar aanpassingsmoei
lijkheden.
Uit de discussiegroep van de pries
ters, die zich met het oog op de hen be
treffende problematiek van het bedrijfs-
apostolaat in een aparte groep verenigd
hadden, kwam o.a. nog het volgende
naar voren: men vond het praktisch
niet juist het bedrijfsapostolaat met de
K.A.B. te vereenzelvigen, omdat dan
het gevaar dreigt, dat de bezwaren wel
ke men in de onderneming tegen de
K.A.B. koestert op de kerk, in wier
naam de bedrjjfsaalmoezenier komt,
worden overgedragen. Voorts bleek in
de praktijk van het bedrijfsapostolaat
een verschillende methode te worden
gevolgd in Limburg en in het westen
des lands; in het westen werkt dc be-
drijfsaalmoezenier én via bedrijfsker-
nen, én rechtstreeks door bedrijfsbe
zoek, huisbezoek en gespreksgroepen;
in Limburg werkt men vrijwel- uitslui
tend via de bedrijfskernen.
In de fles lost geheel op
2 Als pap klontert niet
3 Droog uit de hand
héérlijk van smaakl
LIGA! Let op de echte!
Verenigde Staten Zowel het Ame
rikaanse Huis van Afgevaardigden als
de Senaat hebben gisteren een wets
ontwerp aanvaard, dat voorziet in de
fensie-uitgaven van 39.228.230.000 dollar
in het belastingjaar dat op 1 juli is
begonnen. (AFP),
Bjj Sarnen in Zwitserland, in de om
geving van het Vierwoudstedenmeer,
heeft zich een ernstig verkeersongeluk
voorgedaan, waarbij de 24-jarige heer
A. Schans uit Baarn, onderwijzer aan
de Nederlands Hervormde school te
Stroe (gemeente Barneveld), werd ge
dood.
Samen met zijn collega, de heer A.
Klejjer uit Voorthuizen, eveneens on
derwijzer aan genoemde school, was
hij per scooter op vakantiereis. De heer
Schans zou. aldusde eerste berichten
van de politie uit Zürich, de scooter
hebben bestuurd. Hij moet met een op
de weg liggend voorwerp in aanraking
zijn gekomen, waardoor zijn voertuig
slipte. De heer Schans kwam te vallen
en werd overreden door een hem ach
terop komende scooter. De heer Kieper
uit Voorthuizen, die op de duo zat,
werd enige meters weggeslingerd,
maar liep geen levensgevaarlijke ver
wondingen op.
Nederland staat in West-Europa
thans aan de spits waar het de oplei
ding voor de binnenscheepvaart be
treft. Maar het Koninklijk Onderwijs
fonds voor de Scheepvaart (KOF),
dat dit heeft bereikt, is nog niet te
vreden en heeft plannen uitgewerkt
voor vervolmaking van de opleiding
tot binnenvaartkapitein of -machinist.
Deze opleiding geschiedt door middel
van schriftelijke cursussen, waarna
het KOF onder rijkstoezicht de exa
mens afneemt.
Over de resultaten van deze cursus
sen en over de nieuwe wegen die men
gaat inslaan, vertelde de directeur van
De gewone wekelijkse vergadering van
de Raad van State in Den Haag werd
dinsdagmiddag voor het eerst gepresi
deerd door de nieuwe vice-president
minister van staat prof. dr. L. J. M. Beet.
Aan het begin van de vergadering is
oud-minister Helders als lid beëdigd. Op
de foto zittend v.l.n.r.: prof. dr. L. J. M.
Beel, mr. G. Ph. Helders en mr. P. W.
J. H. Cort van der Linden.
Omstreeks half vier dinsdagmiddag is
op de Bceksebaan te Breda de veertig
jarige Rotterdammer F. Ingen Housz
óm het leven gekomen, toen hij plotse
ling moest uitwijken voor een zeven
jarige jongetje, dat onverwacht de weg
overstak. Door het krachtig remmen
kantelde de auto diverse malen en
kwam hij in de berm van de weg tot
stilstand. De heer Ingen Housz werd uit
de wagen geslingerd en was op slag
dood.
De soldaat van 1965 zal een raket-
hiens zijn die zich op het slagveld met
sProngen van honderden meters kan
herplaatsen, aldus is op het congres
van het Amerikaanse leger te Washing
ton aan een verslaggever van A.F.P.
meegedeeld. Aan de helm van deze sol
daat zullen twee apparaten zijn beves
tigd die infra-rood licht uitstralen, zo
dat de drager 's-nachts evengoed kan
ri en als overdag maar zelf niet gezien
hvordt. De soldaat van 1965 draagt
Voorts kleding die hem beschermt te-
Ren kogels en granaatscherven en
rveneens tegen radio-activiteit. Ook
rijn gezicht en zijn handen zijn bedekt.
Volgens Reuter heeft het hoofd van
dienst voor wetenschappelijk speur
werk van het Amerikaanse leger, ge-
heraal Trudeau, gisteren verklaard dat
er enkele gassen bestaan, waarvan het
gebruik in een oorlog niet onmenselijk
zijn. Generaal Trudeau zei dat in
dien de communisten ooit chemische
strijdmiddelen in een oorlog gaan ge
bruiken, er middelen moeten bestaan
hrn aan een dergelijke aanval het hoofd
te bieden.
Er zijn, aldus generaal Trudeau, on
langs proeven genomen met met-dode
lijke gassen die getroffenen buiten ge-
Vecht stellen zonder hen te doden of
"lijvend letsel te bezorgen. Deze midde-
*en zijn stellig een voordelige manier
tot het veroveren van gebouwen, brug
gen en andere door mensenhanden ge
maakte dingen zonder ze te vernielen.
Generaal Trudeau deelde voorts me-
nel dat het leger van plan is in de
naaste toekomst zijn Nike Zeus, een
De schoolraad te Little Rock ln de
Amerikaanse Staat Arkansas heeft vol
gens Reuter nu bekendgemaakt, dat de
vier middelbare scholen van de stad
volgende week worden geopend en zo
wel voor blanken als negers toeganke-
Jt}k zijn.
De scholen zijn sinds 1 september
1958 gesloten geweest omdat zQ geen
négerleerlingen wilden toelaten.
raket voor de vernietiging van raket
ten, te proberen tegen raketten voor
lange en middelgrote afstand. Een wa
pen als de Nike Zeus is dringend nood
zakelijk nu de Russen dreigen met hun
raketten. Hij zei ervan overtuigd te
zjjn dat de Nike Zeus in de jaren zes- j gelijkgesteld. Eveneens
tbr voor de bestrijding van raketten pa- mee worden gelijkgesteld bezitters van
- 1 - - l buitenlandse diploma's, die van vol-
(Van onze Haagse redactie)
Minister Cals heeft geantwoord op
vragen van het Tweede Kamerlid Ver-
mooten (PvdA) over de rechtspositie
van de 55-jarige A-aktebezitters en de
beloning voor extra uren van de lera
ren bij het VHMO. De minister zegt
daarin o.a.:
De grote zekerheid, die van de nieuwe
regeling voor A-aktebezitters het gevolg
zal zijn, zal aan de betrokkenen de
overgang van een betrekkingin vaste
dienst elders naar een betrekking in tij
delijke dienst bij het VHMO gemakkelij
ker maken. Dit dient naar het oordeel
van de minister onder de huidige om
standigheden als een onderwijsbelang te
worden beschouwd. De ministeriële be
voegdheid om dispensatie te verlenen
aan onbevoegden en de hantering van
die bevoegdheid zijn in feite geen zaak
voor het georganiseerd overleg, hoewel
deze aangelegenheid daar wel eerder in
groter verband is aangeroerd. Met ae
bezitters van een akte-A kunnen in be
paalde gevallen ook onbevoegde leraren,
die in het te onderwijzen vak kandi
daatsexamen hebben afgelegd worden
kunnen hier-
raat zal zijn.
De aanleg van de oliebuisleiding Rot
terdam-Rijn is thans zover gevorderd,
dat de grens bij Venlo is overschreden.
De reusachtige Amerikaanse graafma
chine, die de sleuven voor de buizen
kant en klaar maakt, in een tempo
van anderhalve kilometer per dag, is
reeds tot Grefrath, twaalf kilometer
in Duitsland gevorderd. Maar op de
grote hei op de grens van Venlo was
nog een stukje van het werk onafge
maakt gelaten opdat dinsdag de grens
overschrijding officieel kon worden ge
vierd.
De directie van de n.v. „Rotterdam-
Rijn pijpleiding" had een groot aan
tal gasten, die allerlei instanties ver
tegenwoordigden waarmee men bij de
voorbereiding van dit project te doen
heeft gehad, uitgenodigd eens nader
kennis te maken met deze onderne
ming. Men bezichtigde het werk van
een lasploeg, bestaande uit twee Ameri
kaanse en twee Nederlandse deskundi
gen, in de sleuf nabij de Venlose grens.
Hier is ook het terrein reeds uitgezet
voor de bouw van een pompstation an
nex opslagplaats van tanks, die met
een olievoorraad zullen worden gevuld.
Later ging men naar de omgeving van
Grefrath, waar de graafmachine en
een buizenlegger in volle werking wa
ren. Tevoren hadden de heren H. J.
Slingenberg en G. Einsel, leden van de
Nederlandse-Duitse directie van de
„Rotterdam-Rijn pjjpleidingmaatschap-
PÜ", op een bijeenkomst in de zaal
„Nationaal" te Venlo een aantal bij
zonderheden over deze onderneming
meegedeeld. Het omvat een buisleiding
van 24 inch (600 millimeter)-diameter
van Pernis naar Venlo. Hier splitst de
leiding zich in een 24-inch leiding naar
Wezel en een 24-inc hleiding naar de
plaatsen Godorf en Wesseiing bij Keu
len. Bij Wezel sluit de leiding aan op
de reeds bestaande 16-inch leiding, die
van de Rijnhaven Wezel naar de raf
finaderij Gelsenberg loopt. Bij Godorf
zal een nieuwe raffinaderij worden ge
bouwd voor de „Deutsche Shell A.G.".
Bil Wesseiing bevindt zich reeds een
raffinaderij, waarin de „Caltex" belan
gen heeft. Men verwacht de leiding per
1 juli 1960 in bedrijf te kunnen stellen.
Er zal uitsluitend ruwe olie door worden
getransporteerd.
De buisleiding ligt in Nederland in
de grond van ruim 1.300 landeigenaren.
Met allen is overeenstemming bereikt
over verkrijgen van een zakelijk recht,
zodat het verkregen recht van conces
sie en de verklaring van openbaar be
lang, welke van de Nederlandse rege
ring waren verkregen, niet behoefden
te worden gebruikUom toegang tot be
paalde terreinen af te dwingen. Met
Rijkswaterstaat, Provinciale Water
staat, Nationale Plan, Cultuurtechni
sche Dienst, gedeputeerde staten, ge
meentebesturen, polderbesturen, Ne
derlandse Spoorwegen en andere in
stanties zijn talrijke besprekingen aan
gaande do kruisirigen van rivieren, ka
nalen, dijken, verkeerswegen, spoor
banen en dergelijke tot een goed einde
gebracht. Onder de grote waterwegen
die worden gekruist zijn het Hollandsch
Diep, de Oude Maas, het Wilhelmina-
kanaal, de Zuidwillemsvaart en de
Maas. Te Pernis is' een pompstation in
aanbouw. Te Venlo zal men hiermee
binnen enkele dagen beginnen.
In de eerste fase is op een transport
tot acht en een half miljoen ton olie
per jaar gerekend. Na het inbouwen
van de pompen te Venlo zal de trans
portcapaciteit tot tien miljoen ton kun
nen worden opgevoerd. Voorbereidin
gen worden getroffen om door de bouw
eventuele herziening van de lera- Van nog twee pompstations tussen Per-
ilarisBen. ne vera-oeriimr is uit- „js en y'enlo de maximale capaciteit
van bijna twintig miljoen ton per jaar
te bereiken.
De heer Einsel verklaarde dat de
Rotterdam-Rijn Leiding in beginsel zo
danig is ontworpen, dat zij zonder com
plicaties in een Europees net zou kun
nen worden opgenomen. Het ziet er op
doende waarde zijn voor het Nederlands
onderwijs.
Uit een oogpunt van onderwijsbe
lang was het zeer ongewenst de be
slissing over de beloning voor extra-
uren langer uit te stellen. In de ko
mende jaren zal in toenemende ma
te een beroep op de leraren moeten
worden gedaan om extra uren te ge
ven. De beslissing over het al of niet
aanvaarden van een aantal extra
uren in het komendecursusjaar
moest dopr de betrokken leraren op
korte termijn worden genomen. De in
het komende jaar geldende belonings
bedragen moeten daarbij uiteraard
bekend zijn.
De minister zegt echter uitdrukkelijk
dat de beslissing, die voor het jaar
1959-1960 is genomen in beginsel los
staat van het grotere vraagstuk van
een eventuele herziening van de
rensalarissen. De vergoeding is uit
sluitend voor het komende cursusjaar
vastgesteld waarbij in belangrijke mate
is tegemoetgekomen aan de bezwaren,
die hij eerdere besprekingen in het G.O.
tegen de tot dusver toegekende bedra
gen naar voren zij" gebracht. De ver
goedingsregeling geldt ook voor onder
directeuren en conrectoren.
het ogenblik echter niet naar uit, dat
deze mogelijkheid binnen afzienbare
tijd zal kunnen worden gerealiseerd.
Advertentie
ROMAN VAN DE LOKKENDE ZEE
IHIIIIIIU:
aiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiü
42
Sommige eilanders vertelden hun kinderen en klein
kinderen de verhalen die zij zelf ook van hun ouders
en grootouders hadden gehoord: over die vreselijke
winter van het midden van de vorige eeuw, toen de
meeuwen van honger de mensen de ogen hadden uit
gepikt. De kleintjes huiverden dan, zoals hun vaders
dat ook deden, jaren geleden. -
Op een zondagmorgen was het eiland zó stil. dat
men nog zou schrikken van een briesend paard of van
het luiden van de torenklok. In de kleine kerk, opge
trokken uit dezelfde gele steen als waarvan de mees
te huizen waren gebouwd, beklom dominee Marga-
dant de kansel. Op de lezenaar voor hem lag de oude
bijbel.
De heldere stem van dominee vulde het schip van
de kerk tot in de uiterste hoeken, toen hij de verzen
voorlas. De gemeente luisterde aandachtig. Dominee
Margadant bezat de gave, het Evangelie zó voor te
lezen, dat men meende dat het schriftwoord krek
vanmorgen voor het eerst op het eiland werd verkon-
digd.
Zij stonden reeds van nature open voor hetgeen
hen van de kansel werd voorgelezen, deze kinderen
van de zee. Dominee Margadant wist dat heel goed.
Daarom hield hij de gemeente bij voorkeur die pas
sages uit de Schrift voor, waarvan hij wist dat zij de
eilanders zouden doen denken aan hun eigen leven.
Niemand beter dan een eilander weet immers wat
het betekent, als Gods zoon een.storm op een meer
stilt? En was het noodgeschrei van de apostelen tij
dens de stortn in wezen niet precies eender als de
Maydays" die zij door hun radio's hoorden op de
novemberavonden, met de wind als een beest om het
huis?
Ook op deze zondag was het, alsof de gemeente
voor haar ogen zag gebeuren wat dominee Marga-
dams heldere stem daar vanaf de kansel voorlas. Hij
had voor deze zondag zijn tekst gekozen uit Markus
14. de gelijkenis van de Verloren Zoon.
Langzaam en duidelijk las hij de gewijde woorden:
Een zeker mens had twee zonen. En de jongste van
hen zeide tot de vader: Vader, geef mij het deel des
goeds dat mij toekomt
De gemeente luisterde eerbiedig. Ook onder hen wa-
ren er jonge mensen geweest, die het ouderiijK huis
hadden verlaten, na ontvangst van hun erfdeel, om
vermoeid en gebroken weer terug te keren, juist als
de verloren zoon die bij zijn onverwachte thuiskomst
liefdevol door zijn vader werd ontvangen.
De eilanders transponeerden ongemerkt de parahei
welke Jezus had gesproken op de toestanden op het
eiland. Een barmhartige vadereen eigenwijze
zoon die zijn erfdeel verkwistoch er waren er
zovelen.
Terwijl dominee sprak over de jongste zoon van
de welgestelde man, die berooid en vervuild naar
huis sloof) zoals een schurftige hond dat doet, klonk
ir opeens een snik door de kerk.
De mensen keken nieuwsgierig om. Het was Men-
l(o I
"Dominee Margadant schrok hevig. Hij kende de
geschiedenis tussen Menke en Hedwig en onwille
keurig had hij bij de voorlezing van de parabel aan
de jongen van Hedland moeten denken. Was het
onbezonnen geweest, deze tekst te kiezen? Maar
hadden ze hem dan niet verteld, dat Menke die jon
gen van Hedland als het ware had afgezworen?
Maar Menke was een gevoelig meisje, wist do
minee Margadant. Er kwam een gevoel van hevige
vreugde in hem op, toen hij aan de mogelijkheid
dacht dat juist dit verhaal uit het Evangelie Menke
ervan kon hebben overtuigd, dat het groter is te ver
geven dan vergiffenis te ontvangen.
Soms stuit een zielzorger op onpeilbare diepten
in een medemens. Menke was er zo één. Raadselach
tig ais de zee, maar daarom des te boeiender als
schepsel Gods,
Dominee Margadant was van plan geweest
aan de gelijkenis van de verloren zoon een les te
knopen die betrekking zou hebben op de heden
daagse wereld, die te hard is om nog de handen uit
te strekken naar de Vader, die zelfs degenen die
zichzelf verwerpen wil oprichten. Hp liet dat nu
evenwel achterwege. Bij het zingen van de eerste
psalm was iedereen het kleine incident al vergeten.
Alleen moeder Hedland keek peinzend voor zich uit.
De laatste weken was Menke dikwijls 'op late avon
den bij haar op bezoek gekomen. Zij verscheen als
Chris Hedland niet thuis was. Erg spraakzaam was
ze nooit De twee vrouwen konden soms langer dan
een uur bij elkaar aan tafel zitten, zonder ook maar
één woord te spreken. Toch gaven die uren moeder
Hedland het gevoel, dat Menke haar hart voor de
oudere vrouw had opengelegd.
Dat snikken van haar onder de preek had haar
verontrust. „Menke vecht met zichzelf", dat moeder
Hedland. „Zij heeft Hedwig ontegenzeglijk lief.
Móói dan wij kunnen begrijpen. Maar tegelijkertijd
heeft zü een verschrikkelijke, bodemloze haat tegen
de zee. Hedwig had geen erger verraad aan haar
liefde kunnen plegen dan door naar zee te gaan.
Waai Menke's haat tegen de zee uit voortsproot zou
niemand kunnen zeggen; zelfs haai ouders biet. Soms
wordt zo'n gevoel ae mens aangeboren. Misschien
had zii in haar jeugd eens iets beleefd aan zee, dat
diepe indruk op haar had gemaakt, zonder dat zp zelf
nog zou kunnen vertellen wat er dan wel gebeurd
was. Ging het haar, Clara, niet eigenlijk nèt zo?
Geroddeld was er genoeg in het dorp, toen het
praatje de ronde deed dat Menke haar vrijer dood
of levend had afgezworen. Het was koren op de
molen van de oude wijfjes in de Kerkstraat, die pro
beerden uit te vissen wat er precies gebeurd was tus-
■;<>n Menke en Hedwig. „Over 'n half jaartje weten
we méér", zei er één veelbetekenend.
Maar zij die meenden dat de tijd het wel zou le-
'cen, werden teleurgesteld. Alleen Clara Hedland
vermoedde iets van het vele dat er in Menke om
ging. En dat hel meisje het niet gemakkelijk had,
dat wist zij na deze zondag wel heel zeker.
(Wordt vervolgd).
WONDVERBAND
Vooreen wondje is slechts het bes
te goed genoeg. Zorg daarom dat
U altijd... en overal... Hansaplast
wondverband bij de hand hebt.
het KOF, de heer A. A. Kleijn, tijdens
de 35ste vakantiecursus, die deze week
op de Prinses Juliana op de Maas in
Limburg wordt gehouden. Men is in
april 1957 begonnen met een schrifte
lijke cursus voor de schippersdiploma's,
waarvan er vijf zijn voor de verschil
lende vaargebieden: het havengebied
van Rotterdam, de kanaalvaart, de ri
vier- en de kanaalvaart, de ruime vaar
waters- en de kanaalvaart en de Rijn
vaart. Met deze cursussen bleek men
in de roos geschoten te hebben. Er zjjn
voor het eerste examen in juni 25 van
de 37 kandidaten geslaagd en de cursus
wordt nu door ongeveer 250 matrozen
en ongediplomeerde schippers gevolgd.
Met ingang van 1 oktober zal nu de
cursus in drie delen worden gesplitst:
de kanaalvaart, de rivier- en kanaal-
vaart en de ruime vaarwaters, opdat de
cursisten zich meer op het door hen
gewenste diploma kunnen richten De
heer Kleijn verwacht overigens een nog
aanmerkelijk, verder gaande differen
tiatie, wanneer namelijk het nog bij de
Tweede Kamer in te dienen wetsont
werp op de veiligheid in de .binnenvaart
wetskracht zal hebben verkregen. Dan
zullen waarschijnlijk ook voor vele kor
te trajecten (veerdiensten) afzonder
lijke diploma's worden vereist,
i Het koninklijk onderwijsfonds voor de
scheepvaart heeft voorts het leerplan
gereed voor een dit najaar te beginnen
cursus „matroos-motordrijver". Er
blijkt een zeer grote behoefte te bestaan
aan deze vaklieden in de binnenvaart.
De in Europa unieke opleiding „bin
nenscheepvaart" van het KOF ziet er
nu als volgt uit: gedegen lagere school
opleiding, twee jaar dagnijverheids
school (Amsterdam. Rotterdam.. Har-
lingen en Delfzijl), twee jaar vaarprak-
tijk ingevolge het landelijk leerlingen
stelsel voor de Rijn- en binnenvaart,
waarna het matrozendiploma behaald
wordt, de cursus „matroos-motor
drijver" en tot slot de schipperscursus
of de machinistencursus. Deze afge
ronde binnenvaartvakopleiding is al
leen in Nederland te vinden.
De bijzondere commissie voor het ge-
organiseert overleg nijverheidsonder
wijs (G.O.-N.O.) heeft voorsteilen van
de regeringsdelegatie behandeld inza
ke de aanpassing van de salarissen la
ger nijverheidsonderwijs (L.N.O.) aan
die van het voortgezet gewoon lager on
derwijs (V.G.L.O.) Naar het departe
ment van O.K. en W. mededeelt kon
de personeelsdelegatie zich met deze
voorstellen verenigen, behoudens de
voorgestelde omvang van de volledige
betrekking voor leraren. Voorts stelde
de personeelsdelegatie zich op het stand
punt dat deze aanpassing dient te ge
schieden gerekend van 1 januari 1957,
aldus het ministerie.
Vaticaanstad Paus Joannes zal
deze zomer alleen op maandagen,
woensdagen en zaterdagen particuliere
en speciale audiënties verlenen om
meer tijd te hebben voor zijn werk op
apostolisch gebieji. De algemene audiën
ties zullen onveranderd op woensda
gen en zaterdagen worden gehouden.
(Rtr).
We hebben onder het genot
van een kopje thee een privé-
biercollege gevolgd bij prof. drs.
B. D. Hartong, een der drie di
recteuren van de Phoenix Brou
werij in Amersfoort. De bier
prof (als we deze wetenschaps
man zo oneerbiedig mogen
betitelen) bleek een charmant
gastheer te zijn, die geboeid
'door de wetenschap van gerst
en gist niet uitgepraat raakte
over de vele facetten van het
edele brouwersvak.
De heer Hartong is een ras
echte Rotterdam. Zestig jaar ge
leden op 6 augustus 1899
werd hij daar geboren. Zijn va
der was notaris; zijn broers
wonen er nog en zijn zuster, Cor-
rie Hartong, is leidster van de
bekende balletschool Na zijn
eindexamen aan het Erasmus-
gymnasium ging de jeugdige
Hartong scheikunde studeren in
Utrecht, waar hij doctoraal deed.
In Delft completeerde hij zijn
studie met microbiologie. Stu
dent-af trad drs. Hartong in
dienst van de Phoenix Brouwerij,
waar hij thans 35 jaar werkzaam
is. Daarnaast is hij nu al 20
jaar professor in de fysische
chemie aan de Brouwerijschool
te Gent. Dat professoraat ver-
vult de heer Hartong met veel enthousiasme. De Gentse brouwerijschool
(waarvan een kanunnik rector is) leidt ingenieurs op voor het biervak.
Ons land kent een dergelijk instituut niet, vandaar dat ook Nederlanders
in Gentde bierkunde leren. De laatste oorlog is oorzaak dat ae Duitse
brouwersscholen minder in trek raakten en het Vlaamse instituut grote
belangstelling kreeg. De cursusduur beloopt vier jaar.
Pro). Hartong geldt internationaal als een wijze gids m bierlana. Voor
het Nederlands sprekende gebied redigeert hij mede het orgaan „Brouwerij
en Mouterij". In de kringen van de NIB EM (Nat. Instituut voor Brouwers
gerst en Mout) en van de European Brewery Convention waarbij veer
tien Westeuropese landen zijn aangesloten geniet hij groot gezag. De
E B C. telt in het hoofdbestuur twee leden uit elk aangesloten land; prof.
Hartong maakt er deel van uit. Prettig contact bestaat ook met de Ameri
can Society of Brewery Chemists. Mede-oprichter is pro). Hartong van
de Groep van Nederlandse Brouwerijscheikundigen (G.N.B.S.), een actieve
kern van experts, die de vakproblemen in clubverband te lijf gaan.
Al wist men meer dan 6000 jaar geleden al bier te brouwen en gaat het
er nog steeds om graan op te lossen en te vergisten, gaandeweg heeft ae
wetenschap het brouwen benaderd en aan veel deelprocessen, voorheen
door feeling beheerst, een wetenschappelijk kompas geschonken. Het gisten
betekende oudtijds een raadselachtig proces, waar Pasteur verhelderend
licht op wierp. Toen een tachtigtal jaren geleden ook de koeltechniek
gevorderd was en men in alle jaargetijden de temperatuur beheerste, kwa
men veel brouwerijen-, o.a. de Phoenix in Amersfoort, tot stand.
Vroeger btouwde menig caféhouder zijn eigen bier. Prof. Hartong
kent er nog in Vlaanderen, maar om technische en economische reaeneii
zijn de kleinere brouwerijen verdwenen. Vlak na de oorog telde Nederland
nog totaal 85 bierbrouwerijen, nu totaal 38, die in veel opzichten samen
werken.
De chemici gaan door met hun analyse van het brouwproces; zij
controleren iedere fase en plegen research om mogelijkheden en wensen te
kunnen realiseren. Vroeger moest brouwersgerst worden ingevoerd.. Nu
is deze in ons land zo veredeld, dat het Nederlandse produkt wordt uitge
voerd. Research en proefkweek zorgden voor aanpassing aan bodem en
klimaat. De wensen van de boer (hoge opbrengst) en de biermaker
(brouwwaarde) kwamen tot een synthese. Nederland is intussen het Lana
met de grootste bierexport. Veel in blik. Dat heeft voordelen: bier ts
lichtgevoelig; retouremballage is er niet (maar het kost 19, glas 12 cent).
Een economische kwestie voor de commerciële leiding. Chemische proble
men blijven er genoeg. In Engeland zoekt men een methode voor continu-
blerbereiding. In Amerika vraagt men naar bier, waarvan men met dik
wordt en waar de gebruiker niet naar gaat ruiken.... Die tendensen ziet
men ook in ons lund, aldus prof. Hartong. De mode is een lichter, minder
pittig, bier. Toch heeft de Phoenix ter gelegenheid van de Amersfoortse
eeuwfeesten een St.-Jorisbier volgens klassiek recept gebrouwen: het
smaakt flink naar hop en mout. De bierliefhebbers bleken er mee ifi hun
schik: het wordt in het hele land gevraagd.
Of de jonge garde met de nauwe broekspijpen de hope des vader
lands ook de hope des bierbrouwers uitmaakt, hebben we prof. Hartong
gevraagd. Het bierverbruik is gestegen, kregen we te horen, vooral door
het grotere verbruik van de oudere drinkers. De „fris"-drinkers komen
er ook wel aan toe, meent men. zodra ze de smaak te pakken hebben Om
er dronken van te worden moet men er heel wat van verzwelgen. De
wegslingeraars van „slechts een paar glazen bier, edelachtbare," zijn be
driegers, oordeelt de professor.
