Vliegtuig speelt enorme
bij pacifica t
r
s Lands Kroeiek-
Cuba en Venezuela
de dictaturen te lijf
gaan
Goud- en deviezenreserve met
f 10 miljoen verminderd
DE EILANDER
extra zuinig
EXTRA
MOTOR OIL
i Éls
MISSIE OP NIEUW-GUINEA
Pater Vergouwen
op wilde vaart
Kritiek op
;omery
Het Rijk zit er thans goed voor
Ook tweede kwartaal was gunstig
voor levensverzekeringsbedrijf
Grote schoonmaak in Wenen
Montgc
Ondanks zwarte baret
geen tankspecialist''
Indië wil vijf
Friendships kopen
V
CONFERENTIE IN SANTIAGO
Oneerlijke koksmaat
voor de rechter
Weekstaat Nederlandsche Bank
Spaar
Si-Si kroonkurken
Productie eerste halfjaar voor het
eerst boven f 2 miljard
Bejaarde vrouw van
AOW-geld beroofd
Oud-kolonel der S.S.
bij verhoor overleden
Overlijden gemeld van
151-jarige Sovjetburger
Compositie-opdrachten
I KLAAS TOXOPEUS
WOENSDAG 12 AUGUSTUS 1959
si-
Westduitse journalisten
bezoeken Indonesië
Theun de Vries in Moskou
'U.' A
VW'T A, ;t
vv v' U
9
Dorpsplein Wassenaar bedreigd Onenig
heid op hoog niveau Openbreken of niet
VJ
„ROTTERDAM'VMODEL
IN WASHINGTON
E. Burian overleden
Na dertien vonnissen nu
een jaar en negen
maanden geëist
Elke werkdag f 100.-
Elke zaterdag f 1000.—
Hoofdprijs f 30.000.-
De winnaars van f 100.-
van vorige week waren:
van f 1000.-
lliïil
Nieuwe directeur Caraïbisch
bedrijf K.L.M.
niiiimtiiiiiiiiiiiiiiiiiirmmii/miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiii
Dievegge wilde „vergissing"
herstellen
MEISJE BIJ HET SPEL
OVERREDEN
ROMAN VAN DE LOKKENDE ZEE
E door
De MTVA (Missie Verkeersmiddelen
Actie) heelt, al is het geld nog
niet bij elkaar, een tweede vlieg
tuig besteld voor de missie op Neder
lands Nieuw-Guinea. Hoe gaat het nu,
zo kan men zieh afvragen, met het eer
ste vliegtuig. Daarover geeft pater H.
E. Vergouwen O.F.M. in het MIVA-buI-
letin enkele nadere bijzonderheden. In
april van dit jaar heeft hij zijn eerste
vluchten gemaakt met de Cessna-180.
..Als het weer gunstig is", zo vertelt
hij, „start je in de vroege ochtend, zo
rond zeven uur van het vliegveld Sen-
tani bij Hollandia voor een tocht van
5 kwartier, die je op een hoogte van
10.000 voet over een verschrikkelijk de
solaat, nauwelijks geëxploreerd deel
van Nieuw-Guinea voert. Je vliegt
over een gebied van poelen en plassen,
ruig begroeid, waar slechts enkele
zwerfstammen leven. Dan komt, na het
passeren van de wilde Idenburg-rivier
net gebergte met zijn rug van bijna
4000 m. hoogte. Daarin ligt een pas
waar je doorheen moet. Meestal is die
opening, geflankeerd door twee hoge
pieken, al van verre zichtbaar. Is dat
niet het geval, dan wordt het echt wel
raadzaam maar terug te keren. Als je
de pas door bent, ligt het dal wijd
voor je open.
Overal in de vallei zie je tuinen met
vernuftig aangelegde irrigatiesystemen.
En er tussenin de stevig omheinde dor
pen met hun ronde mannenhuizen en
langwerpige vrouwenverblijven, die je
misschien beter gezinswoningen kunt
noemen omdat er alles in gehuisvest
is: vrouwen, kinderen en varkens.
Het vliegtuig blijft een bijzondere
gast. Zo gauw het toestel aan de grond
staat, wordt het door Baliem-mensen
omringd. Enthousiast wordt de piloot
verwelkomd; de Papoea's pakken je
hand en roepen je in hun onverstaan
bare taal van alles toe en je kunt je
niet voorstellen, dat deze vriendelijk
lachende mensen zulke gevreesde
krijgslieden zijn, steeds op hun qui vive,
altijd zwaar gewapend in hamassen
van gevlochten rotan, met boog en pij
len en speren van 4 tot 5 meter lang.
En toch is dit zo. Oorlog voeren is in
de Baliem tot op de dag van van
daag! een zeer normale affaire. De
150.000 Baliemers zijn verdeeld over
een aantal volkjes, elk met een eigen
territoir en van elkaar gescheiden door
een strook niemandsland, waar de stam-
oorlogen worden uitgevochten.
Ongeveer twee maanden geleden
werd de Pax Neerlandica op een zwa
re proef gesteld. De Juiste oorzaak
van de ongeregeldheden schijnt ge
weest te zijn, dat een Baliem-meisje
de haar toegewezen bruidegom niet
wilde trouwen, omdat deze knaap nog
Advertentie
€sso
Generaal McCreery, die in de Twee
de Wereldoorlog het Britse Achtste Le-
ger in Italië eii later het Britse Rijn-
leger heeft gecommandeerd, schrijft in
het maandblad van een Brits regiment
cavalerie, dat veldmaarschalk Montgo
mery in de Slag van de Alamein in ok
tober 1942 tactische fouten heeft ge
maakt waardoor vele mensenlevens on
nodig verloren zijn gegaan, aldus meldt
het Britse blad Daily Mail,
Generaal McCreery, die in 1942 chef
van de generale staf in het Midden-Oos
ten was, is van oordeel dat Montgome
ry's operaties om de Italianen en Duit
sers te scheiden te veel offers hebben
geëist en wantrouwen tussen de infan
terie en de tankeenheden hebben ver
oorzaakt. De tanks hebben voor de eer
ste stadia van de slag geen goede beve
len ontvangen. Het is geen blaam voor
Montgomery, als men zegt dat het dra
gen van een zwarte baret iemand nog
niet tot een pantserdeskundige maakt,
aldus generaal McCreery.
Veldmaarschalk Montgomery had geen
ervaring in tanktactiek en hjj wilde
niet naar het oordeel van deskundigen
luisteren. Hij was, aldus generaal Mc
Creery, ervan overtuigd dat hjj als
nieuweling alles wist.
geen enkele vijand had gedood. Dat
was zonder meer een aanvalssein. Er
vielen die dag 22 doden en de hel was
los.
In die spannende dagen ben ik met
de Cessna een paar keer in de Baliem
geweest. Bjj al dit pacificatie-werk
speelt het vliegtuig nu eenmaal een
enorme rol. Aanvoer van mensen en
hun benodigdheden is een voorwaarde
voor het uiteindelijk succes. Het vlieg
tuig is in dergelijke gebieden de enige
verbinding.
Het bush-vliegen hier is niet direct
gepolijst vliegen. We zijn meer van de
wilde vaart, antwoordend op de behoef
ten van het ogenblik zonder te passen
in preciese vluchtenschema's en geti
mede routes. Het ingewikkelde navige
ren en koersuitzetten zoals we dat in
de lessen voorgeschoteld kregen is hier
veelal vervangen door het meer ordinai
re huisje-booinpje-heestje-vliegen.
De Baliem is grimmig. In '55 vloog
een tweemotorige Short Sealand van
het zendingsgenootschap Christan and
Missionary Alliance tegen een berg
wand. Het kostte het leven van de zeer
bekwame zendingspiloot Al Lewis. Con
troleur Consalves heeft geprobeerd dit
vliegtuig te bereiken, maar slaagde
niet. De Short Sealand ligt in dezelfde
Pas-vallei als een Dakota van het
Amerikaanse leger, die in mei 1945 is
neergestort. Beide wrakken kun je zien
liggen op heldere dagen. Het is een
triest restant van aluminiumplaten die
blikkeren in de zon.
De Indische onderminister voor de
burgerluchtvaart, Ahmed Mohioeddin,
heeft meegedeeld dat het staatslucht-
vaartbedrijf Indian Airlines de regering
toestemming heeft gevraagd voor de
aankoop van vijf Friendships ter ver
vanging van Dakota's. In antwoord op
een vraag in de Raad van Staten zei
de onderminister dat de luchtvaart
maatschappij nog geen beslissing heeft
genomen over het type vliegtuigen dat
zal worden aangekocht om alle 58 Da-
kota's te vervangen en dat zij, ter voor
ziening in de directe behoefte, de aan
koop van de vijf Friendships heeft voor
gesteld.
Volgens het Indonesische persbureau
..Antara" zullen op 15 augustus vier
Westduitse journalisten in Indonesië
aankomen. Zjj zullen als gasten van de
Indonesische regering de viering van
Onafhankelijkheidsdag meemaken en
de gebieden bezoeken die tabak naar
Bremen exporteren.
De Nederlandse schrijver Theun de
Vries, die voorzitter is van de vereni
ging Nederland-U.S.S.R., is in Moskou
aangekomen. Als gast van het bestuur
van de Unie van Sovjet-verenigingen
voor vriendschap en culturele betrek
kingen met andere landen zal hij twee
weken in de Sovjet-Unie verblijven.
-v<:' <>.i-
'*iv
'./TiAV c JiA'"
V
In Wenen is men begonnen de honderden standbeelden, die deze stad rijk is, schoon
te maken. De beelden hebben veel te lijaen van de weersinvloeden en van de
vogels. Een legertje beeldhouwers, uitgerust met de modernste hulpmiddelenis aan
het werk getogen om het vuil van de soms metershoge standbeelden te verwijderen.
Een zeergeleerde heer is het in Was
senaar oneens met een hooggeleerde
heer. Het gaat om de vraag of het
Plein, in het centrum van het oude
dorp Wassenaar, in zjjn huidige vorm
gehandhaafd moet worden of belang
rijk moet worden vergroot. De stede
bouwkundig adviseur van de gemeen
te, prof. ir. J. H. Froger uit Delft,
heeft een plan opgesteld dat het kom-
plan Wassenaar-Dorp wordt genoemd.
Een onderdeel van dit plan is de ver
ruiming van het dorpsplein, ten behoe
ve van het verkeer. Deze 'karakteris
tieke plaats in Wassenaar zou drie
maal zo groot moeten worden. Twee
rijtjes huizen zouden daardoor moeten
verdwijnen. De architect dr. J. J. P.
Oud, momenteel bezig met het plan
voor het congresgebouw in Den Haag,
is inwoner van Wassenaar. Hij heeft
in het nieuws, en advertentieblad „De
Wassenaarder" een open brief gepu
bliceerd, gericht aan de gemeenteraad.
In die brief valt hjj het uitgangspunt
voor het plan-Froger aan. Hij vraagt
de vaststelling van het plan zes maan
den uit te stellen teneinde een nader
beraad over nieuwe suggesties moge
lijk te maken.
Het dorpsplein van Wassenaar is
een kleine, driehoekige, onwaarschijn
lijk rustige ruimte die in deze tijd van
het jaar overschaduwd wordt door het
dichte bladerdak van een aantal zwa
re kastanjebomen. Er staat een oude
dorpspomp. Aan de drie zijden van het
plein staan wat huizen, een paar win
kels, een schilderswerkplaats en een
onaanzienlijk hotel-café dat de naam
„Het Wapen van Wassenaar" schijnt
te dragen. Vanaf het plein heeft men
het beperkte uitzicht op de oude Ne
derlands Hervormde Kerk. Deze kerk
staat op de monumentenlijst, evenals
één gebouw op het plein zelf, het zo
genaamde Baljuwhuis. De kerk werd
vermoedelijk gebouwd omstreeks het
jaar 1200, het Baljuwhuis tussen 1711
en 1766 door Joan van Gijbelandt, toen
schout en baljuw van Wassenaar en
Zu'dwijk.
Als de gemeenteraad met het plan
van prof. Froger akkoord gaat, zullen
het hotel-café, wat huizen, de winkel
tjes en de schilderwerkplaats worden
afgebroken. Prof. Froger zegt in de
toelichting op zijn plan dat het oude
dorp op bescheiden schaal dezelfde te
korten vertoont, die in veel oude stads
kernen optreden, namelijk een gebrek
aan ruimte en een zekere mate van
verkrotting. Het winkelcentrum van
Wassenaar is het oude dorp. en dat
zal het blijven omdat in de zeer aan
zienlijke villaparken waarom Wasse
naar genoemd en geroemd wordt,
geen winkels worden gebouwd. Veel
vuldig wordt in deze gemeente gebruik
gemaakt van auto's, vanwege de grote
afstanden in het langgerekte, evenwij
dig aan de Noordzeekust gebouwde vil
ladorp. Men wil nu dit winkelcentrum
vergroten en beter bereikbaar maken
voor het verkeer.
Prof. Froger zegt met de verrui
ming van het dorpsplein ook te beo
gen, dat de bijzonder fraaie oude kerk
naar het centrum toe beter uit zal ko
men. Dit zegt veel Wassenaarders
blijkbaar niet al te veel. Want wat
meldt een plaatselijke dagbladcorres
pondent: „Er heerst verontrusting in
de harten van veel Wassenaarders."
Dat schijnt ook gebhken te zijn tij
dens een spontane nrotestvergadering
die inmiddels is gehouden. Men was
van mening dat 't oude dorpscentrum
geen doorgangshuis voor passeren
de automobilisten moet worden en dat
het zjjn intimiteit en gezellige, dorpse
sfeer zoveel mogelijk moe* behouden.
Er kwam een actiecomité, er kwamen
lijsten met handtekeningen van protes
terenden, en er werden bezwaarschrif
ten op het Raadhuis gedeponeerd.
Dr. Oud vindt dat uitvoering van het
Plan-Froger het bekoorlijke dorps
pleintje een van de aardigste die
deze architect in Nederland kent
zal verminken. Hij wil dat men de
gehele kom van Wassenaar gaat be
schouwen als een Wassenaarse „Lijn
baan" met nog minder verkeer, waar
het goed winkelen zal zijn. Openbreken
van oude stads, of dorpskernen haalt
onnodig mkeer binnen, zo betoogt hij
in zijn open brief aan de gemeente
raad. Het enige resultaat is, dat men
een rustig dorpsdeel tot een wanorde.
lijke ruimte maakt, aldus dr. Oud. De
gemeenteraad zal het beslissende
woord moeten spreken, en wel binnen
drie tot zes maanden. Tot dan toe zal
de onrust in Wassenaar blijven, al zal
daarvan naar buiten misschien weinig
blijken.
De „Rotterdam", het 30.000 ton me
tende nieuwe vlaggeschip van de Hol-
land-Amerikalün dat 11 september met
prinses Beatrix aan boord voor het
eerst in New York wordt verwacht, was
dinsdag al in verkleinde uitgave te
zien in Washington. De firma De Vier
uit Amsterdam heeft een model op een
schaal van 1:20 gebouwd, dat op een
vrachtwagen zal worden rondgereden
in verschillende stedeti aan de Ameri
kaanse en Canadese ""oostkust. In Wash
ington trok het model (met zijn lengte
van 12 meter, breedte van 2,1 en hoogte
van 3 meter het grootste model van
een schip ter wereld, naar men
zegt) veel belangstelling.
...onwaarschijnlijk rustig....
De ministers van buitenlandse zaken
van de Organisatie van Amerikaanse
Staten, die vandaag te Santiago in Chili
bijeenkomen, zullen, volgens Reuter,
spreken over de politieke spanningen
in het Caraïbisch gebied en daarbij ra
ken aan de vraag of men al dan niet
tussenbeide moet komen als in bepaal
de staten een dictatuur heerst. Cuba en
Venezuela voeren een actie tegen de
dictatoriale regimes in de Dominicaanse
republiek, Nicaragua en Paraguay. In
conferentiekringen wordt gezegd, dat
Venezuela misschien zal aandringen op
aanvaarding van het beginsel dat alleen
„representatieve en democratische"
regeringen lid van de organisatie kun
nen worden.
De kwestie van communistische in
dringing en expansie in Latijns Amerika
staat niet met zoveel woorden op de
agenda maar zou door de „dictatoria
le" staten naar voren gebracht kunnen
worden als argument tegen het betoog
van Cuba en Venezuela. Een meerder
heid, waaronder de Verenigde Staten,
Brazilië, Argentinië, Columbia, Peru,
Mexico. Bolivia, Honduras, Chili en
Costa Rica, heeft zich reeds voor het
beginsel van non-interventie verklaard.
Mogeljjk zal men, in een poging tot
onderlinge verzoening der standpunten,
komen tot een bevestiging van het neu
traliteitsbeginsel dat in een in 1928 te
Havanna getekende conventie ter voor
koming van interventie in burgeroorlo
gen werd vastgelegd, aldus meent men
in diplomatieke kringen. Hiermede zou,
hoopt men, verslechtering van de toe
stand in het Caraïbisch gebied voor-
Volgens Radio-Praag is de Tsjecho-
slowaakse componist, schrijver en regis
seur E. F. Burian in Praag overleden.
In de oorlog bracht hjj verscheidene ja
ren door in de Duitse concentratiekam
pen Dachau en Neuengamme.
komen kunnen worden. De kwestie zou
dan nader bestudeerd kunnen worden op
de in februari aanstaande te houden in-
teramerikaanse conferentie in Quito.
(Van onze Utrechtse redactie)
Een jaar en negen maanden gevan
genisstraf met aftrek en voorwaardelij
ke terbeschikkingstelling van de rege
ring eiste de officier van justitie bij de
Utrechtse rechtbank tegen een 33-jari-
ge scheepskok uit Utrecht, die kans had
gezien in twee maanden tjjds niet min
der dan vijf bromfietsen te stelen na
verbreking van de sluitingen. De man
schijnt zich op vast land niet erg thuis
te gevoelen, althans hij derailleert her
haaldelijk, hetgeen blijkt uit de dertien
vonnissen, welke hij reeds achter de
rug heeft. „Deze verdachte moet maar
spoedig weer gaan varen," meende de
officier van justitie. Uitspraak 25
augustus.
De weekstaat van de Nederlandsche
Bank per 10 dezer geeft niet veel be
langrijke veranderingen te zien. De
goud- en deviezen reserve daalde met
10 min. van 5197 min. tot 5187 min.,
het goud bleef onveranderd op ,f 4397
min en de bankbiljettencirculatie ver
minderde met S 119 min. van 4399 min
tot 4280 min.
Het Rijk zit er goed voor want de
schatkist werd met 89 min aangevuld
door o.a. belastinggelden. Het saldo van
de schatki steeg van 496 min tot
585 min. De banken zagen de in juli
gefinancieerde vakantiegelden in ruime
mate terugvloeien, terwijl zij verder
middelen ontvi ui uit hoofde van de
in .rimping van de bankbiljettencircu
latie, nu de maandwisscling weer achter
de rug is. Daar tegenover moesten zij de
daling van de deviezenreserve ad 10
min financieren terwijl er tevens een
flink bedrag van de banken in 's rijks
schatkist verdween. Tenslotte steeg hun
saldo met 16 min van 572 min tot
588 min. Met een verplicht aan te hou
den kasreservegemiddelde van circa
420 min zitten de banken aan de goede
kant. De rekening voorschotten daalde
van 12.7 min tot 11.7 min en is uit
zonderlijk laag. De geldmarkt is ruim.
Wat betreft de stand van het schat-
kistpapier op 10 augustus kan worden
opgemerkt, dat schatkistpromessen en
biljetten ter belegging van saldi op ak
koordrekeningen nog steeds voor nihil
te boek staan, overig» schatkistpromes
sen t.o.v. 3 augustus onveranderd bleven
op 1.245.700.000 en overige schatkist
biljetten met een fractie van 300 daal
de- tot 2.732.991.100.
Advertentie
Vratg uw leverancier om inlich
tingen over deze Si-Si wedstrijd.
A. Koot, Rotterdam; C. Rensen.
Doorn; W. Roef, Tilburg; T. van
Oosrenbrugge, Ede; G. W. van de
Made, Zevenbergschenhoek;
F. Stroosnijder, Rotterdam.
gevitaliseerd
vruchtanlimonade
f 959,5 miljoen tegen 868 miljoen in
het eerste halfjaar van 1958, overeen
komende met 46,7 pet. van het totaal
(v.j. 46,8 pet.). De renteverzekering
participeert met 961,6 miljoen tegen
vorig jaar ƒ854 milioen in de totale
aanwas. Het procentuele aandeel be
droeg 46,8 pet. v.j. 46 pet.). In de
derde branche, de volksverzekering,
beliep de produktie 132,9 miljoen of
6,5 pet. tegen 134.4 miljoen of 7,2
pet. in hetzelfde semester van 1958.
Volgens de commissie kan worden
verwacht, dat de stijgende lijn in de
rest van het jaar zal aanhouden, voor
al wanneer de conjuncturele omstandig
heden zich in gunstige zin blijven ont
wikkelen.
De KLM op Curaqao heeft meege
deeld dat de heer C. C. Steensma in
mei 1960 zijn functie als directeur van
het Caraïbisch bedrijf van de KLM zal
neerleggen en een nieuwe functie in
Nederland zal aanvaarden. Hij zal wor
den opgevolgd door de heer H. R. Sem-
melink, die sedert 1946 aan de KLM
verbonden is en voordien een functie
h|j de Java-China-Japan-lijn vervulde.
Sedert 1950 was de heer Semmelink
vertegenwoordiger van de KLM in Ca
nada.
Voor de ontwikkeling van dc levens
verzekering is de eerste helft van 1959
een zeer bevredigende periode geweest,
zo maakt de voorlichtingscommissie
uit het levensverzekeringsbedrüf
bekend. Nadat reeds in de eerste drie
maanden van dit jaar in vergelijking
tot de overeenkomstige periode van
I958 aanmerkelijk betere produktiere-
siiltaten waren behaald, vertoont blij
kens de door het C.B.S. verzamelde
cijfers ook het tweede kwartaal een
veel gunstiger beeld dan vorig jaar.
In het eerste halfjaar van 1959 kwam
voor een bedrag van f 2.051 miljoen
aan nieuwe verzekeringen tot stand
of 10,7 pet. meer dan in het eerste
halfjaar van 1958.
Dit was de eerste keer dat in de
eerste helft van een jaar het produktie-
niveau de grens van twee miljard
overschreed. Hieruit valt af te leiden,
dat noch de reeds sedert 1 januari
1957 van kracht zijnde algemene
ouderdomswet noch de op handen zijn
de wettelijke voorziening voor wedu
wen en wezen een remmende invloed
op het groeiproces van de levensver
zekering hebben uitgeoefend, zo tekent
de commissie hierbij aan.
Van de totale produktie hebben de
kapitaal- en renteverzekering elk een
nagenoeg gelijk gedeelte voor baar re
kening genomen. De toevoer aan nieu
we kapitaalverzekeringen bedroeg
(in 1070)
Activa:
ouua
Buitenl vord goud
en .deviezen li)
Buit betaalrn lil
Vord. buit gold. (2)
wiss in disc
Wiss geKncht
Vonrsch rek crl ibel)
Voorsch Rtik
Nederl munten
Diverse rek
Passiva:
Bankbtueiten
Rilks schatkist
Saldj nank in Ned
Saldi and ingezet
Saldi buit circ bk
Saldi andere met-tng
Szldi hult gelds
Diverse rek
Ned schatk pap
buit circul banken
Munthih vont de
«taal in circulatie
gebracht
1 ut gnuo en dev
W.v conv dev nettr
Percentage eoud en
deviezen
toelichting:
(1) Van deze 2 oosten
Is convertlnel
(2) waarvan uit
hoofde liq mlat.
*KKoorden
3/8
4.397.321
732.607
834
74.631
165
392.100
12.689
20.018
6.658
4.399.386
495.820
572.250
117.569
27.769
6.543
13.752
54.781
105.440
5.196.991
767.993
91.92
781.745
10.338
10/8
4.397.343
782.998
831
74.540
392.100
11.732
20.905
6.010
4.279.983
584.778
588.423
121.530
32.589
6.448
19.495
53.918
104.337
5.186.842
762.663
91.92
782.158
10.338
- De 65-jarige mevrouw K. uit Ensche
de is op een geraffineerde wijze haar
AOW-uitkering afhandig gemaakt. Zij
had 100 gulden uitkering afgehaald op
het postkantoor. Bij het gebouw van de
sociale dienst werd zij achteropgereden
door een tot nu toe onbekende vrouw,
die zei, dat men op het postkantoor een
vergissing had gemaakt. Zij vroeg de
vrouw even met haar mee te gaan. ten
einde de zaak in het reine te brengen.
Onderweg vroeg de onbekende vrouw
of mevrouw K. haar portefeuille met
geld in de fietstas wilde doen. Dit ge
schiedde en samen liepen de beide
vrouwen in de richting van het post
kantoor. Bij een wegkruising ging de
onbekende er plotseling vandoor.
Een voormalige kolonel van de S.S.,
Friedrich Panzinger, is zaterdag te
München tijdens een verhoor in verband
met de moord op de Franse generaal
Roger Mesny in begin 1945, onwel ge
worden en overleden, aldus meldt
A.F.P. Er is een onderzoek gaande om
uit te maken of Panzinger aan de ge
volgen van een hartaanval is gestorven
dan wel zelfmoord heeft gepleegd door
vergif in te nemen.
Generaal Mesny, die zich in Duitse
krijgsgevangenschap bevond, werd op
19 januari 1945 doodgeschoten. De Duit
sers hebben destijds laten weten, dat
de generaal heeft getracht te vluchten,
maar het onderzoek heeft aangetoond
dat hij werd vermoord door enige Duit
se militairen, die hem z.g. overbrachten
van het ene kamp naar een ander. Pan
zinger werd er van verdacht de moord
op de Franse generaal te hebben be
raamd.
Het officiële Russische persbureau
Tass maakt melding van de dood van
een 151-jarige, Mahmud Eivazov uit het
Kaukasische dorpje Pirassura.
Eivazov, „de oudste inwoner van de
Sovjet-republiek Azerbeidsjan", had
„ongeveer 200 nakomelingen" en werk
te nog kort voor zjjn dood op een kol-
chose, aldus Tass.
Dinsdagavond is het elfjarige doch
tertje van de familie Spel uit Hoorn,
dat in Monnikendam logeerde, bij het
spelen op Niesenoord onder een vracht
wagen geraakt. Met zware verwondin
gen werd het meisje naar het St.-Lidui-
naziekenhuis in Purmerend vervoerd
waar het kort na aankomst, overleed.
De staatssecretaris van O. K. en W.
heeft opdracht verleend tot het compo
neren van een werk voor strijkorkest
aan Henk Badings te Bilthoven; een
compositie voor piano of viool en piano
aan Johanna Bordewijk-Roepman te
's-Gravenhage; een werk voor fanfare
orkest. aangepast aan het technisch kun
nen van een goed amateurkorps, aan
Otto Ketting te Rotterdam.
HlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllÈ
48
Teun Bakker greep het leitje waarop hij altijd de
schulden van zijn klanten noteerde en schreef:
„Geen water voor de Franzoos.
„Zou-ie 't halen, dok?" vroeg hij daarna met iets
van eerbied in zijn stem. De dokter haalde de schou
ders op.
„Waar zijn die andere twee gebleven?" vroeg hij.
„In de biljartkamer, dok," antwoordde Teun. ..Bate
de Bruin is bij ze met het zuurstofapparaat." De arts
waste snel zijn handen in de dampende kom water die
Teuns vrouw op de tapkast had gezet.
Juist ging de deur open.
„Hè wat kom jij hier zoeken?" vroeg Teun Bak
ker verbaasd, toen hij Clara Hedland herkende. Zij
zag bleek als een dode.
„Zijn de drenkelingen hier?" vroeg ze zenuwach
tig. Naast haar schouder dook net gezicht van Menke
de Boer op.
„Wat wil je van ze?" informeerde de dokter. „Heb
je soms kenis aan die lui?"
Zijn ietwat spottende toon maakte Clara Hedland
van streek. Zij keek hulpbehoevend naar Menke. die
voor haar antwoordde:
„Zij heeft een jonge" op zee Hedwig, u weet
wel. En nu denkt ze... dat-ie misschien op deze schuil
voer... Iemand neeft haar een ding gebracht, dat van
Hedwig was... zo'n klompje met een zeil erop... een
stukje speelgoed eigenlijk."
De dokter haalde de schouders op. Van alles be
leefde je hier op het eiland. Toch voelde hij medelij
den met Clara Hedland. Niet onvriendelijk zei hij:
„Kijk dan maar even hiernaast, als je denkt dat-ie
erbij is. Maar ik kan het me niet voorstellen. Ze
hadden je anders toch wel direct gehaald? Ik kom
zo dadelijk ook."
Clara Hedland liep naar de deur van de biljartka
mer. Even later hoorden de mannen in het aangren
zende vertrek een kreet. De dokter snelde erheen de
handen nog vol zeepschuim. Bij de deur botste hij op
Menke, die hem tegenhield.
„Hij is 't" fluisterde zij met witte lippen. „Ja, hij
is 't!" De arts schoof haar ruwweg opzij. Hij zag Cla
ra Hedland neergeknield liggen bij een jongeman, die
van onder tot boven bedekt met stookolie en andere
vuiligheid, op een matras lag.
„Dat is hij!" riep de dokter, „nou ziè ik 't pas. Dat
is waarachtig dal jog van Hedland!" Teun keek over
zijn schouder mee. „We henben 'm voor 'n moriaan
gehouwen," zei hij, „zo zwart als dat jong zag. Maar
't is die zeun van Chris-Clara!"
De herberg was plotseling vol mensen. Allen riepen
en schreeuwden door elkaar.
..D'ruit!" brulde dokter Van Maanen. „Zijn jullie
helemaal stapel. D'r ligt hier iemand half te krepe-
ren! Ga weg, zeg ik je!" De nieuwsgierigen verdwenen
tegensputterend na dat donderende bevel.
Clara Hedland bemerkte niets van de agitatie ach
ter haar rug. Zij knielde naast de matras en streelde
Hedwig door de natte haren, kuste zijn handen die vet
tig en zwart op het kussen lagen en proefde het zout
van de zee op haar lippen.
Zij had geen tranen. Een machtig geluksgevoel
doorstroomde haar. Zij lachte zachtjes, als een dwaas
en begroef haar vingers in het stugge, vuile haar van
haar kind.
Menke zag van enige afstand toe. Zij kon niet be
vatten dat het wonder waarom Clara Hedland die
avond had gebeden werkelijk was geschied. Het moest
een droom zijn; een cynische droom. Maar zij hóór
de toch dat hysterische lachen van Clara Hedland en
de semmen van de mensen buiten het café:
„Dat jong van Hedland is terug! Hij is binnen en
zijn moeder en Menke de Boer ook..." Konden dro
men dan zo volledig en reëel zijn?
Als een slakpwandelaarster kwam Menke naderbij.
Zij keek neer op dat hulpeloze, besmeurde lichaam,
dat nog maar zo weinig herinnerde aan de jonge, ster
ke Hedwig, die haar op die middag in de wegberm
had verteld van zijn plan om naar zee te gaan. Haar
gedachten stokten. Als een film trokken de beelden
aan haar geest voorbij. Alle momenten die zij en Hed
wig samen hadden beleefd werden weer werkelijkheid.
Nu pas overzag zij de gehele keten van gebeurtenis
sen. Elke schakel had zijn eigen plaats gehad in het
geheel: noodzakelijk en onvermijdelijk. Maar ergens
brak de keten af.... in een kleine kamer, waar iedereen,
schreeuwde. Iemand riep:
„Wat is er toch met die Hedland!"
Als schimmel) stonden de mensen om haar heen.
Haar moeder, Clara Hedland en haar man; haar
eigen vader, zo hulpeloos en klein...
Ze keek naar Hedwig, die daar nu zo onschuldig
lag. met al die vlekken op zijn gezicht en stookolie in
zijn haar en in zijn kleren. De zee had hem voor haar
voeten neergesmeten als een waardeloos vod... een
beetje wrakhout, dat toevallig aanspoelde op de
plaats vanwaar de zee het had meegenomen.
Hij scheen te slapen. Of was hij dood? Neezijn
borstkas bewoog op en neer.
Aan hem was het voorbijgegaan... Hij wist het niet
eens.... Vol haat keek ze op Hedwig neer en vluchtte
toen met een pijnlijke kreet de kamer uit. Wég wilde
ze. Weg. Het gaf niet waarheen; als het maar hèèl
ver was. Het liefst voorbij de zee!
Dokter Van Maanen had Hedwig een injectie gege
ven, omdat hij rekening hield met de mogelijkheid
van een shock. Daarna had hij hem voorzichtig doch
nauwkeurig onderzocht. Alles scheen in orde te ziin.
Hij wenkte Bate de Bruin, dat die het zuurstofappa
raat zou brengen.
De vrouw van Teun Bakker kwam met een arm vol
droge kleren het vertrek binnen. Zij wierp Clara Hed
land een flanellen hemd en een lange onderbroek toe.
Voorzichtig ontkleedden Clara en de dokter de jonge
drenkeling. Uit de dekens steeg een stank van olie en
teer op. Clara kreunde smartelijk, toen zit het li
chaam van haar jongen zag. Het droeg overal pur
peren vlekken.
(Wordt vervolgd).
/•ri v'.
