De K.A.B. in jaartallen
Platina klooster jubileum
Vijftig jaar K.A.B.-vakceiitrale
Een halve eeuw medewerking aan
maatschappelijke reconstructie
Indruk van de eerste dag is
niet overweldigend
Spaanse ez eltj es-karavaan
nadert eind van de reis
Een Nederlandse sopraan, een
groot artieste in de dop
VAN GETRAPTE TOT ERKEND MEDEWERKER
VOCALISTENCONCOURS IN DEN BOSCH
op nders Hp! iHtukT!: 1
Vakcentrale in
ledencijfers
Loonsverhoging
en huur-
compensatie
Veenbrand bij
Vroomshoop
SS. ',Sf. ÏJSEÏWSÏÏ:
WOENSDAG 9 SEPTEMBER 1959
PAGINA 5
TT- v.
Prof.dr.N.A.Halbertsma
ontvangt gouden plak
Metaalindustrie
Twente
Kei van een Duitse
heldentenor
Medische missiezusters
lonq 27.000 leden
1910 29798
1915 46.559
Werkloosheidsbesluit
tot subsidiëring
werkloosheidskasscn
1Q!>n 149.050 leden
4905 107.733
1930 154.859
io9k 196.384 »f
J940 209.958
1946 MÏ.5-
1947 232.642
194g 257.335
1950 301.543
1952 334.000
1957 400.000
1957 Uittreden A.R.K.A.
met 30.000 leden
1959 404.000 leden
1888 Oprichting Nederlandse R.K. Volksbond te Amsterdam. (Nog) geen
specifieke arbeidersvereniging.
1889 Oprichting eerste speciale R.K. Arbeidersvereniging te Enschede.
1890 Stichting centraal verband tussen de R.K. Volksbonden. (Aanvanke
lijk landelijk bedoeld).
1893 Stichting Utrechtse Diocesane Bond van R.K. Werkliedenverenigingen.
1903 Eerste R.K. Vakcongres, georganiseerd door de Haarlemse R.K. Volks
bond, de bond van R.K. Werkliedenverenigingen in het Aartsbisdom
Utrecht en het permanent comité voor de Ned. R.K. Vakorganisatie.
1906 Stichting Federatie van Diocesane Bonden.
1908 Tweede Nederlandse R.K. Vakcongres.
1909 Stichting R.K. Vakbureau (18 juli).
1916 Bisschoppelijk communiqué over de verhouding stands-vakorganisatie
en invoering wederzijds verplicht lidmaatschap.
1925 Stichting R.K. Werkliedenverbond in Nederland, opheffing van de
afzonderlijke organen Vakbureau en Federatie. Opheffing van de
beide afzonderlijke kaderbladen en Stichting van Lering en Leiding.
1945. Oprichting Ned. K.A.B. Vakbonden en Diocesane Bonden worden
zelfstandige deeltaakorganen van de gecentraliseerde K.A.B.
Broeder Celestus van de con
gregatie van de broeders van de
Onbevlekte Ontvangenis te
Maastricht heeft gisteren een -i||T
uniek jubileum gevierd: de ze- 5%^ .~2|SiL
ventigste verjaardag van zijn
kloosterprofessie. Niemand die ir-JÊ^X
minder van het unieke van dit
Verheyens uit Rijkevoort bij
Boxmeer, waartoe broeder Celes-
I us, in de wereld Jozef Verheyen, jjim
behoort, al helemaal geen bijzon- .'Jma?
dere prestatie. De meeste Ver- II|1P^
heyens zijn negentig jaar of K
ouder geworden. Broeder Celes-
en nog
vitaal houdt de traditie van zijn
familie om oud te worden, dus
wel in ere. Andere familie-tra
dities neemt hij daarentegen
minder goed in acht en één is hij
zelfs helemaal ontrouw gewor
den. Kozen alle Verhevens het
beroep van hun
landbouwer, Jozef deed, dit niet.
Hij wilde onderwijzer worden. rtUOPHpU I flpstllS
Ais veertienjarige knaap ging JJJ.UCU.C1 VjCICSLUS
Jozef Verheyen daartoe naar de
toenmalige normaalschool te Boxmeer. Zijn studie aldaar was maar van
korte duur Niet omdat de landbouwerszoon uit Rijkevoort afzag van het
onderwijze'rsideaal, maar omdat hij zich net als enkele dorpsgenoten
geroepen voelde om broeder-onderwijzer te worden.
Om dit ideaal te bereiken meldde Jozef Verheyen zich aan bij de
broeders te Maastricht. In 1885 behaalde hij aan de broederskweekschool
aldaar de onderwijzersakte en vier jaar later legde hij de eeuwige ge
loften af. Het grootste gedeelte van zijn zeventigjarig kloosterleven is
broeder Celestus in het onderwijs werkzaam geweest. Vijftig jaar lang als
onderwijzer aan diverse broederscholen o.a. te Helmond, Veghel, Amster
dam en Schiedam en na zijn pensionering in 1936 als privéleraar te Roer
mond en Maastricht. Heel wat moeilijk studerende H.B.S.-'ers en gymna
siasten zijn door hem in de loop der jaren bijgewerkt. Les geven was ook
na zijn pensionering zijn grote liefhebberij.
Twee jaar geleden maakte de dokter hieraan een einde. De hoogbe
jaarde broeder, zo oordeelde hij, moest nu toch eens echt rustig aan
gaan doen.
Broeder Celestus heeft dit advies, althans wat het lesgeven betreft,
opgevolgd, voor het overige is hij evenwel nog de arbeidzame kloosterling
van vroeger gebleven.
Advertentie
Het gebouw „Tivoli" te Enschede, waar
mgr. Ariëns de grondslag legde voor
de R. K. Arbeidersbeweging in Twente.
dit alles zo gebeuren? Dan zijn we dus
toe aan het antwoord op de vraag, wat
er wezenlijk fout was. En dan zijn we
ook toe aan de wezenlijke doelstellingen
van een moderne arbeidersbeweging.
Onmenselijke verhoudingen
We spreken tegenwoordig van de we
tenschap der menselijke verhoudingen.
En als we dit begrip willen loshaken
van de Amerikaanse inslag, n.l. dat ge
zonde menselijke verhoudingen in het
bedrijf uitermate bevorderlijk zijn voor
goede bedrjjfsuitkomsten, dan menen
we, dat met het begrip menselijke ver
houding is aangegeven wat destijds
wezenlijk fout was. De negentiende
eeuw presenteerde aan de wereld de
rekening voor een steeds toegenomen
vermaterialisering. Los van God kende
de samenleving eigenlijk nog maar twee
gi'ote richtlijnen - de autonome rede en
de materiebeheersing - en in die situa
tie, in deze denkwereld was geen plaats
voor overwegingen, die aan de leiders
van de samenleving hun invloed, hun
bezit en hun macht zouden inperken. In
die tijd ontstond het gevleugelde woord:
het recht van de sterkste is het sterkste
onrecht.
Een kleine groep intellectuelen gaf
leiding aan de gedachtenwereld, een
kleine groep geldbezitters beheerste
de andere mensen. Iets van de oude
heidense idee, dat zij die geen bezit
hadden, dat zij die met hun handen
moesten proberen hun brood te ver
dienen, geen of een minderwaardige
ziel hadden, was teruggekeerd in het
gedachtenleven van de negentiende-
eeuwse machthebbers.
Het Nederlandse katholicisme zag zich
voor de ontzaglijke taak geplaatst om
een in verval zijnde kerk na het herstel
van de kerkelijke hiërarchie in 1853 weer
opnieuw te funderen. Het bouwen van
kerken en scholen en seminaria, net
aankweken van een nieuwe katholieke
élite vorderde zoveel tijd en aandacht,
dat ook zelfs het Nederlandse katholi
cisme niet voldoende aandacht kop
schenken, althans niet schonk, aan de
industriële revolutie, welke zich voltrok,
en aan de gevolgen, die daar noodzake
lijkerwijze aan vast zaten. Ook een in
dustriële omwenteling, bijdrage in het
volbrengen van de goddelijke opdracht
aan de mens, de aarde te beheersen en
dienstbaar te laten zijn aan alle men
sen, moet in Christus' naam gedoopt zijn.
Maar tot dat universele karakter van
het christendom kwam de Nederlandse
it de reeks gedenkwaardige data,
evenzovele mijlpalen in de ont
wikkelingsgang vUn de Neder
landse R.K. Arbeidersbeweging, koos de
landelijke leiding van de K.A.B. de 18e
juli 1909 uit om met goud te kronen. Op
11 september a.s. zal dit gebeuren. Een
H. Mis van dankbaarheid en een her
denkingsrede, uit te spreken door staats
secretaris dr. G. J. Veldkamp, zullen de
waardige en sobere uitdrukkingsmidde
len zijn van de vreugde, die er in de
katholieke arbeiderswereld is om een
80-jarige gespecialiseerde arbeid in het
totaal van haar 70-jarige vruchtbare
Werkzaamheid. Het is de moeite waard
om op een moment als dit na te gaan,
waarom juist deze datum werd gekozen,
Waarom onder alle belangrijke gebeur
tenissen in het leven van de K.A.B., de
stichting van de gecentraliseerde vak
beweging extra in de publiciteit wordt
gebracht.
De betekenis van de katholieke vak
beweging kan men niet afmeten naar
de hedendaagse verschijningsvorm al
leen. Er zijn er te veel in den lande, die
de K.A.B. slechts bezien als een insti
tuut, dat voornamelijk looneisen stelt en
geen ander doel schijnt te kennen dan
materiële welstandsverbetering voor de
aangesloten leden. Daarom is het goed,
eens in de geschiedenis terug te grijpen
en de wording van de vakbeweging te
zien als de noodzakelijke specialisatie
in de algemene bewogenheid, welke in
de arbeiderswereld was gegroeid^ tegen
de mensonwaardige toestanden, die zich
in loop van de negentiende eeuw had
den ontwikkeld.
We zien hier al twee begrippen aan
geduid: algemene bewogenheid en
specialisatie. Het is moeilijk een an
dere naam te vinden voor het verzet
van de getrapten en dodelijk gewon
den tegen een maatschappij en tegen
maatschappelijke opvattingen, die er
de oorzaak van waren, dat op miljoe
nen werkersschouders een pijnigend
slavenjuk was gelegd.
Wanneer we met een enkel woord
aan die voorheen zo onchristelijke en
onmenselijke verhoudingen herinneren
is het niet met een rancuneus gevoel, of
om de borst sterk naar voren te steken;
wat heeft die gecentraliseerde katholie
ke vakbeweging toch veel weten tot
stand te brengen! Maar wèl willen we
het doen om accent te geven, niet aan
het feitelijk, maar aan het wezenlijk
foute in de samenleving van de negen
tiende eeuw. Natuurlijk was het feitelijk
fout. dat arbeiders 80 tot 100 uur per
Week moesten werken voor een geldbe
drag, dat ternauwernood de naam loon
Verdiende. Feitelijk was het fout, dat ze
Weggestopt waren in z.g. huizen, die,
indien men ze krotwoning zou noemen,
de letter „k" nog te veel hebben. Feite
lijk was het fout, dat deze mensen geen
enkel recht hadden, dat oud-zijn het
zelfde was als armlastig. Dat alles waren
feitelijkheden, die, indien we de bijzon
derheden nog eens nalezen bij Brugmans
of bij Roland Holst-van der Schalk, ons
doen gruwen en die noodzakelijkerwijze
de vraag naar voren dringen: hoe kon
Henri Hermans, wiens leven een voort
durende strijd is geweest voor de sociale
belangen der katholieke arbeiders. Hij
richtte in 1898 te Boxmeer de katholieke
Volksbond op.
W. C. J. Passtoors, een der eerste
katholieke sociale werkers, oprichter
van de Nederlandse R. K. Volksbond.
maar met groot wantrouwen gade
sloegen. En nog in 1923 schreef Jos
Veldman in zijn overigens zo voor
treffelijke Gedenkboek: ach, hoe
doelloos werden tal van daden in dien
tijd gesteld. Velen wierpen zich met al
hun kracht op de jonge en groeiende
katholieke vakbewegingmet algehele
verwaarlozing en verontachtzaming van
het werk der plaatselijke werklieden
verenigingen en den diocesane bond".
Inmiddels werd steeds duidelijker,
dat de grote maatschappelijke strijd
voor betere, d.w.z. dus voor meer
christelijke verhoudingen zich steeds
meer zou voltrekken, minstens zou wor
den gemarkeerd door de bedrijfsver-
houdingen. In 1920 schreef Henri Her
mans bijna een hele jaargang van Het
Roer, maandschrift van de federatie
van diocesane bonden, vol over het
grote vraagstuk van de bedrijfsorgani
satie. Steeds duidelijker werd, dat in
dit ontwikkelingsproces de vakbonden,
en dus zeker de vakcentrale, struc
tuurelementen van een gezond maat-
schappijbestel zouden moeten zijn.
Zij kenden en kennen derhalve zeer
onderscheidenlijk een nabij en een ver
wijderd doel. Het nabije doel is en bluft
waakzaam te zijn, dat de nu ook als
mer-s meetellende arbeider een recht
vaardig aandeel heeft in de toenemende
rijkdom en welvaart van onze samenle
ving. Het verwijderde doel was en is
te zc -gen, dat die samenleving een
christelijk gezicht krijgt en houdt. Daar
om is het dwaas te veronderstellen, dat
de vakbeweging niets te maken zou heb
ben met persoonlijkheidsvorming. Wil
len de menselijke verhoudingen christe
lijk zijn, dan zullen p de eerste plaats
de mensen christelijk moeten zijn. Maar
laten we christelijk niet vereenzelvigen
met veel naar de kerk gaan en vurig
bidden. Goed, dit is essentieel en on
misbaar, maar bekwaam vakmanschap,
Prof. dr. N. A. Halbertsma uit Zeist,
pionier van diffuse verlichting, is door
de vereniging van lichtdeskundigen
(illuminating engineering society), wel
ke te San Francisco congresseert, on
derscheiden met de gouden medaille
voor 1959. Dr. Halbertsma was de eerste
deskundige die zich al in 1914, kort na
dat de eerste praktische gloeilampen in
de handel waren gekomen, bezig hield
met spreiding van het licht.
Dinsdagmorgen elf uur zijn de vijf
Spaanse caballero's, toekomstige stu
denten aan de landbouwhogeschool te
Wageningen, de Nederlandse grens bü
Wernhout-Wuustwezel gepasseerd. Zo
als men weet hebben zij de tocht uit
Spanje afgelegd met het Spaanse plat-
telandsvervoer dde de ezel. Zij be
dwongen met hun drie rijdieren de Py
reneeën en naderden met een snelheid
van 30 tot 35 kilometer per dag ons
land.
Het plan per ezel naar Nederland te
reizen is gerijpt, nr 'it een aantal Am
sterdamse studenten, die deze zomer
een bezoek aan Spanje brachten, te
paard de route hadden gevolgd, die eer
tijds door de legendarische Don Qui-
chote met zijn trouwe dienstknecht San-
cho Pancha volgens de schrijver Cer
vantes door <V Spaanse contreien is ge
maakt.
Het oelangrijkste ezeltje is ongetwij
feld Platero, naamgenoot van het An-
dalusische ezeltje Platero, hoofdfiguur
uit het beroemde boek van de Nobel
prijswinnaar Juan Ramon Jimmenez.
Platero namelijk zal ten geschenke wor
den aangeboden aan prinses Irene als
blijk van hulde en sympatie aan ons
vorstenhuis. In Spanje heeft men ken
nis genomen van de vele succesvolle
goodwillreizen van prins Bernhard
naar de Spaans sprekende landen in
Zuid-Amerika. Tevens heeft men er
kennis genomen van het feit, dat prin
ses Irene met veel animo de studie der
Spaanse taal ter hand heeft genomen.
Vandaar de geste haar Platero ten ge
schenke aan te bieden.
Ook de beide andere ezeltjes zullen
Spanje niet terugzien. Reverte en Pe
rez zjjn respectievelijk bestemd voor de
landbouwhogeschool te Wageningen en
voor een liefdadig doel.
Het in fraai rood leder gebonden
logboek van de reizigers bevat onder
meer handtekeningen van de burge
meesters van vele Franse steden en
dorpen die door de reizigers werden
gepasseerd. Verder staan er de goe
de wensen in van de Nederlandse am
bassadeur in Madrid, mr. W. Cnoop
Koopmans en dt eerste handelssecre
taris van deze ambassade, jhr. L.
Quarles van Ufford.
Intussen kijkt de Spaanse ambassa
deur in ons land, de hertog van Buena
uit naar de aankomst van zijn onder
nemende jonge landgenoten en hij
hoopt, dat ze tijdig genoeg zullen aan
komen om hun opwachting te maken
op de nationale tentoonstelling van de
koninklijke vereniging Het Nederland
se trekpaard, die 15 en 16 september
in 's-Hertogenbosch zal worden gehou
den.
christelijke gemeenschap van de negen
tiende eeuw niet toe.
Het is daarom begrijpelijk en verheu
gend tevens, dat het juist priesters wa
ren, die uit christelijke en priesterlijke
bewogenheid scherp zagen en zich her
innerden, dat Christus' Kerk begonnen
is als de Kerk der armen. Ariëns had
het leed gezien van de werkers in de
zwavelmijnen op Sicilië, van de mar
merhouwers in de Abruzzen en hij zag
het leed van de spinners en wevers aan
de mechanische weefstoelen in Ensche
de. Hij wist, dat het christendom hier
een taak had, hij wist, dat betere men
selijke verhoudingen bevorderen een op
dracht was van Christus aan alle men
sen en hij is zijn veldtocht begonnen.
Het is merkwaardig, dat vóór de oprich
ting van de eerste arbeidersvereniging
in Enschede, Ariëns in het Weekblad
voor Oldenzaal een pleidooi houdt voor
een z.g. broederschapsbond. Een gedach
te, die later door Willem Passtoors in
Amsterdam werd gerealiseerd in de
stichting van zijn Volksbond.
Maar zo ver was de wereld nog
niet. Slechts weinigen, vooral onder
de leken, zagen het verband, zagen dit
verband tussen godsdienst en leven,
dat Christus' opdracht veel verder
ging dan een avond- en morgengebed,
kerkbezoek en een gift voor de armen.
En zo werd Ariëns al in 1889, het jaar
zelf van zijn eerste arbeidersvereni
ging, gedwongen om zijn vereniging
niet alleen vormingsinstituut te doen
zijn voor de arbeiders, maar tevens
strijdorgaan.
De eerste staking bij Morsman en ter
Kuyle in 1890 werd een volslagen mis
lukking, omdat er geen strijdmiddelen
waren, geen weerstandskas, geen licha
melijk gezonde mensen, geen organisa
tie-inzicht, geen verstandelijke begaafd
heid onder de arbeiders. Dan vloeit dus
uit die algemene bewogenheid de spe
cialisatie voort, die we vakbeweging
noemen. Maar dan gaat zich tevens
iets merkwaardigs voltrekken in de op
mars zijnde arbeidersbeweging. De
materie trekt nu eenmaal duidelijker
dan geestelijk voedsel. Het is een
waarheid, waarmee we -altijd rekening
moeten houden, waarop we bedacht
moeten zijn., willen we een misgroeien
van de samenleving voorkomen. Er
waren er, die zozeer hechtten aan de
algemene arbeid, dat ze de speciali
satie dooor middel van de vakbeweging
Standbeeld te Enschede van rn.gr. Ariëns,
pionier der Katholieke Arbeiders
beweging.
een goed verstandelijk niveau, een be
hoorlijk cultureel peil, dat moeten ge
volgen zijn van die christelijke instel
ling.
Heden en toekomst
En als we dan nu de plaats van die
vakbeweging bezien en haar taak en op
dracht voor de nabije toekomst be
schouwen, is het duidelijk wanneer we
zeggen, dat de specialisatie binnen de
landelijke centrale gehandhaafd moet
blijven. De vakbeweging is niet meer te
vergelijken met de vakbeweging van
voor de oorlog.
In het landelijk geheel draagt zij
bewust een stuk verantwoordelijkheid
mee voor heel de sociaal-economische
ontwikkeling. Haar arbeid voor de vor
ming van de mens verricht zij zowel
door middel van de vakbonden als door
middel van de diocesane bonden. Deze
laatste zijn in de loop der jaren gewor
den tot betrekkelijk zelfstandige deel
taakorganen voor de algemene materiële
geestelijke en culturele vraagstukken,
waarvoor de arbeidswercld van vandaag
no<-, staat.
Het is verheugend de ontwikkelings
lijn in de verhouding stands vak
organisatie tot op onze dagen te mogen
volgen. De diocesane bonden bereidden
door tal van congressen en studiebijeen
komsten het ontstaan van de Nederland
se katholieke vakbeweging voor. De
diocesane bonden, of hoe dan ook die al
gemene arbeid t.z.t. vorm zal vinden,
hebben in wezen nog dezelfde opdracht
als die zij zichzelf stelden aan het eind
van de vorige eeuw, zoals die geaccen
tueerd werd door het Vakcongres van
1903, zoals die benadrukt werd in het
Bisschoppelijk Mandement van 1954; die
algemene arbeid blijft de basis, waarop
de gespecialiseerde arbeid van de vak
beweging wordt voortgezet en afge
bouwd.
Gouden K.A.B., gouden vakbeweging
binnen de K.A.B.. gij hebt het recht het
hoofd fier te heffen; gij hebt het recht
met een zekere trots te wijzen op de
arbeidersstand van vandaag, die goed
gekleed en gevoed, werkelijke woningen
zijn tehuis mag noemen; die over het
algemeen gewaardeerd en erkend wordt,
niet langer als de loonslaaf maar als de
medewerker in het bedrijf, die een
kostbaar element is in de Nederlandse
welvaartsstaat. Katholieke vakbeweging,
vijftig jarig bestaansfeest is slechts een
rustpunt in onvermoeide bijdrage aan
een wezenlijke, d.i. meer christelijke
omgroei van de mensenlijke verhou
dingen. Uw invloed bleef niet beperkt
tot het katholieke volksdeel. Zij mil
derde revolutionnaire bewegingen en
bracht een harmonie in het volk, waar
wij allen trots op mogen zijn. Gij hebt
de fundamenten voor een bewoonbaar
gemeenschapshuis voor de toekomst:
Blijf op de steigr uw arbeid verrichten.
JOH. ZWANIKKEN
Voorzitter van de Utrechtse Diocesane
Bond der K.A.B.
(Van onze correspondent)
Toen dinsdagmorgen in Den Bosch
de deuren van het Internationaal Vo
calistenconcours voor de belangstel
lende waarnemers geopend werden,
bleken er voor de demi-finale 28 vo
calisten aan te treden, het nog altjjd
respectabele restant, dat de tijdens
de voorafgaande dagen door de jury
achter gesloten deuren p-ingerichte
slachting had overleefd. Een dikke
honderd gegadigden waren er geweest,
waarvan de helft sopranen, de zan
gerswereld moet gecribléerd zijn van
sopranen.
Er stonden op deze dag nog altüd
13 van de oorspronkelijke 52 op de
ljjst, benevens vijf alten (de mezzo's
inbegrepen)zes bassen en baritons
en vier tenoren, met welk laatste aan
tal de organisatoren zich inzonder
heid ingenomen toonden. Moeder
Natuur is even kwistig met sopranen
als schriel met tenoren.
Achtentwintig vocalisten in totaal wer
den dan van de ochtend tot een flink
De werknemers, werkzaam in de
grootmetaalindustrie in Twente, zullen
met terugwerkende kracht van 1 augus
tus de 5 procent loonsverhoging krijgen,
alsmede een huurtoeslag. Voor de uur
loners zal de 5 procent loonsverhoging
in het algemeen integraal voor alle
werknemers boven de 23 jaar worden
toegepast, plus 5 et. per uur huurbijslag,
die ook in de toeslag zal worden door
berekend. In het algemeen komt het
neer op ongeveer 10 procent verhoging.
De werkgevers in Twente hebben bij
het vaststellen uitdrukkelijk gesteld,
dat incidenteel hiervan afgeweken kan
worden hetzij voor Individuele gevallen,
hetzij voor groepen en dan zowel naar
boven als naar beneden. Indien onderne
mingen van deze uniforme regeling me
nen te moeten afwijken zal met de vak
organisaties overleg worden gepleegd.
Voor de jongeren werkzaam in de
grootmetaal is voor de huurbijslag de
volgende regelipg van kracht geworden.
Werknemers van 21 en 22 ontvangen
boven de 5 procent loonsverhoging 4 ct.
uurloonsverhoging, van 19 en 20 jaar
3 ct., van 17 en 18 jaar 2 ct, en van 15
en 16 jaar 1 ct. Zij die beneden de 23
jaar in het verleden een huurtoeslag ge
noten zullen deze blijven ontvangen, zij
het dan gedeeltelijk als toeslag. Ook de
vrouwelijke werknemers zullen een
loonsverhoging van 5 procent ontvan
gen. Over de doorwerking van de huur-
compensatie is geen afgerond stand
punt bepaald. Ten aanzien van de be-
ambtenlonen willen de werkgevers zich
een grotere vrijheid van handelen voor
behouden dan voor de uurloners. Wel is
het de bedoeling om de 5 procent en
de huurcompensatie integraal toe te
passen, waarbij voor de jongeren een
zelfde aflopende regeling zal worden
opgezet voor de huurcompensatie, als
bij de uurloners. Men moet er evenwel
rekening mee houden dat na de invoe
ring van voornoemde verhoging de tot
nog toe gegeven huurtoeslag van 2.60
per week komt te vervallen.
stuk in de avond afgewerkt. Allemaal
een lied, een oratorium-aria en een ope
rafragment. Begeleiders draafden af
en aan, de jury luisterde zwijgzaam,
Manus Willemsen, de voorzitter, sprak
door een luidspreker de zangers in
vijf talen zeer onberispelijk toe en de
belcantisten in de zaal keurden en ge
noten op deze markt, waar het puik der
zoete kelen zich stelde. Een jaarlijks
weer even gezellig bedriji. voor wie al
thans de hartstocht van het bel canto
te pakken heeft.
De indruk van deze eerste dag was
voor de meeste groepen niet overweldi
gend. Onder al deze sopranen was er
welgeteld een, dm ik zonder aarzelen
voor een eerste prijs in aanmerking zou
willen brengen, een Duitse sopraan.
Dat zij zich één keer vergiste in een co
loratuur en er uitraakte, zal de jury
haar hopelijk niet als een onvergeef
lijke zonde aanrekenen. Het zou flauw
zijn en de finale bovendien van de
zwaarste mededingster in deze groep
beroven.
Voor de tweede prijs kon men enkele
sopranen in aanmerking achten te ko
men. Er is een Engelse bij, die hier ook
het vorige jaar was en zich toen tot in
de finale heeft gehandhaafd, vasthou
dend en gelijkmoedig. Er zijn er nog
enkeier die een goed figuur hebben ge
slagen. Allen hebben hun gebreken,
maar ook hun aantrekkelijkheden. Ver
schillenden echter zijn een eind onder de
maat gebleven.
Er waren drie Nederlandse sopra
nen bij, waarvai. er, naar mijn gevoe
len, slechts één een kans behoort te
maken, een ras-artiestje, oer-muzi-
kaal, zeer intelligent, een en al leven
en bewonderenswaardig kundig woe
kerend met een snippertje aan stem
volume. Een groot artieste in de dop,
of om in het beeld te blijven: in de
kern van haar stem, in dat heel klei
ne kerntje, dat haar hele stem is.
Wat zal de jury daarmee doen? Mis
schien is het alleen maar voor ons,
toehoorders, een probleem en hele
maal niet voor de jury. Juryleden,
zo stel ik mij voor, geven nuchtere
cijfers en als de som daarvan hoog
genoeg is, komt de betrokkene in de
volgende afdeling. Zo niet, dan is het
afgelopen. Maar voor een eenvoudig
liefhebber in de zaal, die zijn emoties
niet in exacte cijfers uitdrukt, is zo'n
zangeresje toch een geval, dat aan
het hart gaat.
Wat de alten en mezzo's betreft, ze
lijken vrij zwak, de zwakste groep in
ieder geval van het concours. Men kan
er niet veel vertrouwen in stellen. De te
noren liggen verdeeld. Er is een kei
van een Duitse heldentenor, nu nog
jong ,over een aantal jaren een Sieg-
mund of een Parsifal. Helaas munt hij
uit noch door intelligentie noch door mu
zikaliteit, dit komt vaker zo voor on
der tenoren. Een uit Boedapest over
gekomen tenor hij is eigenlijk doctor
in de economie is muzikaal genoeg,
maar hij moest een heel lichte bariton
zijn. Hfc heeft zich opgedreven, wat hem
natuurlijk in het hoge piano parten
speelt. Er is ook een bescheiden, maar
evenwichtig geschoolde lyrische tenor
uit België.
Verreweg de sterkste groep vormen
de bassen en de baritons. Wel drie van
de zes komen mij uitmuntend voor. Er
is een echte zwarte bas bij uit Engeland
met een sten. als een tuba, voorts een
heel lichte bariton uit Nederland, zeer
fraai in alle registers en een virtuoos,
die met de zangkunst goochelt, jammer
genoeg op een nogal geëffemineerde
manier, die hem toch het grote moment
der diepe ontroering, dat ieder ogen
blik lijkt te zuller aanbreken, bij herha
ling doet missen. En er is een Zwitser
se speelbaritc die niet eens een veel
minder fraaie stem heeft dan Erich
Kunz, en nauwelijks minder geestig
heid in de voordracht.
Men wacht het nu maar af wat de ju
ry beslist. De ervaring heeft geleerd,
dat zij met haar cijfers (en de specia
listische hobbies, waar die cijfers uit
resulteren) een mens danig teleur kan
stellen. De spanning is in ieder geval
hoog gestegen in Den Bosch.
LEO HANEKROOT
Honderd militairen van het dertiende
bataljon gardefuseliers „Prinses Ire
ne" uit Schalkhaar zijn, nadat hiu: hulp
dinsdagmiddag om vier uur was inge
roepen, uitgerukt naar een veenbrand
te Bruine Haar, gelegen vlak bij de
Duitse grens nabij Vroomshoop.
Uit Enschede waren inmiddels reeds
mannen van de luchtdoelartillerie op
het terrein van de brand aangekomen.
De brand, een heide- en veenbrand,
brak omstreeks half vier uit en breid
de zich uit over een grote oppervlakte.
De Vriezenveense brandweer begon
met het blussingswerk. De burgemees
ter van deze gemeente zag de toestand
echter zo ernstig in dat hij meende
ook om militaire hulp te moeten ver
zoeken. Later bleek de brand nogal
mee te vallen, vooral doordat de be
strijders van het vuur hulp van de
wind kregen.
Ongeveer 15 ha veen, hei en bos
grond brandden af. De noordoosten
wind dreef de vlammen in de richting
van een opslagplaats met miljoenen
turven. Om kwart over vijf was de
brandweer met het blussingswerk zo
ver gevorderd, dat nog slechts smeu
lend hout uitgeslagen moest worden.
In de duinen op Schouwen is door
brand 5000 vierkante meter begroei
ing verloren gegaan. Vorige week don
derdag brak drie maal op een dag een
duinbrand uit. Gisteren ging 3000 vier
kante meter verloren. Het gebrek aan
bluswater noopte de brandweer de
vlammen met vuurzwepen te lijf te
gaan. Tot nu toe brak in totaal tien maal
in de duinen brand uit, waardoor een
flink stuk natuurschoon verloren ging.
Op 15 september zullen bij de medi
sche missiezustem de eeuwige geloften
afleggen: te Imstenrade zr. M. Caritas
Reimert, Luttenberg (O.) en zr. M. Cu-
nera Veldkamp, Luttenberg (O); tè
Pendzwa (Belgische Kongo) zr M. Bar
bara Vernooy, Cothen (U.).
De eerste professie zullen doen: zr
Marina Merk.;, Helmond, zr M. Cle
mentine Damen, Naaldwijk en zr. M.
Carla Wessels Sittard
De volgende' postulanten zullen op die
dag het habijt der medische missiezus
ters ontvangen: Els Schuurman, Hil
versum, Hanny Heselaars, Amsterdam
en Ageline Ruiter, Alkmaar en te La-
wang (Indonesië) Els Tan Teng Nio,
Cheribon en Elisabeth Sarwestri, Solo.
