Méér dan honderd stukken
Op de PLANKEN
De sloep zonder visser
eclame
Levensverzekering-Mij. „ERK"
bestaat 50 jaar
„De Nederlandse schilderkunst sinds
Van Gogh" fraaie jubileumuitgave
Comité gevormd
Invoer bonen en
tomaten
aichtgeweven Egyptische katoen
van uitzonderlijke kwaliteit
V B
DINSDAG 15 SEPTEMBER 1959
PAGINA 10
ROTTERDAM-C BULGERSTEYN (BIJ ERASMUS!) - ROTTERDAM-Z B E IJ E R LAN DSE LAA N - SCHIEDAM - DELFT - DORDRECHT
Ondanks het feit, dat wij hier nog tussen 25 en 30 graden warmte
schommelen en wij ons zonder enige verbeelding nog volop in de
zomer kunnen wanen, is het toneelseizoen, dat anders onverbidde
lijk het najaar aankondigt, alvast begonnen.
Wij zullen niet besveren, dat het duidelijk een rush naar de
schouwburgzalen is geworden, daar is het momenteel nog te warm
voor en verkiest men alsnog 's avonds buiten te blijven. Wat niet
belet dat in verschillende zalen de klassieke drie slagen al hebben
weerklonken en weer veel acteurs en actrices, die wij gisteren nog
als gewone stervelingen in de straten zagen, plotseling weer koningen
of keizers, prinsessen of godinnen, bandieten of eerlijke mensen,
narren of geleerden en zo meer varianten van het mensdom zijn
geworden.
eek overzicht graan
markt Rotterdam
ff
Als je zo de hele massa nieuwe stukken door moet lezen, dan
doet het je wonderlijk goed er een stuk tussen aan te treffen als
„De sloep zonder visser" van Alejandro Canosa, in het Nederlands
bewerkt door Sjef van Leeuwen.
Het is inderdaad geen stuk van eigen bodem, waaraan wij ama
teurs de voorkeur zouden moeten geven. Maar voor het goede, voor
het allerbeste uit den vreemde, moeten wij evenzeer openstaan. En
dit stuk behoort tot het beste. En niet alleen tot het beste, maar ook
tot het meest gezonde en meest geschikte voor het amateurtoneel.
Het is nog een echt Leken-spel, maar van uitzonderlijke kwaliteit.
Met dit stuk kunnen wij TONEEL geven, maar ook GETUIGEN en
GOED DOEN!
Nog een echt leken-spel
Tot en met augustus
Vermogen van Robeco
sterk gestegen
Over 1959 bevredigend
dividend verwacht
Dagproduktie in juli
onveranderd
Jterke daling in de leder
en rubbernijverheid
Maakt
voor Uw zaak
Turkije geassocieerd
lid van E.E.G.
Ned. Fondsen in New York
i
Buitenlandse handel
Zowel in- als uitvoer
in augustus gedaald
Dekkingspercentage
79 (v. m, 81
Hans van Bergen
Opbrengst omstreden
tabak ca. DM 15 min.
Aflossing 31/* pet lening
1955II
Rotterdam geeft 41/* c/c
obli
naties uit
Verkoop beeldende
kunst
Ter bevordering ontstaan
buitenlandse markt
K
C.B. grafische bedrijven
telegrafeert over c.a.o.'?
Volledige goedkeuring van
voorstellen gevraagd
Lichtreclame óp
Parallelstraat
i
TONEELSEIZOEN IN
BRUSSEL BEGONNEN
Er zijn in Brussel, als men de music
hall, de revue-theaters en de show-gele
genheden meetelt, vijftien schouwburgen,
grote en kleine, de meeste met een eigen
gezelschap. Zij ondervinden een geduch
te concurrentie van de bioscopen, ten
getale van honderd vijftien! Bij
na alle beginnen vanaf twee uur te
„spelen" tot de laatste vertoning van
tien uur. Een paar zelfs „draaien" al
vanaf tien uur 's morgens en andere
vanaf twaalf uur. Op hun beurt hebben
de bioscopen sinds enkele jaren af te re
kenen met de mededinging van de televi
sie. In dit verband veronderstelt men ech
ter, dat die concurrentie niet van zeer
lange duur zal zijn, want velen worden
al „televisiemoe" en zoeken weer aflei
ding in film en toneel.
Op persconferenties hebben de schouw
burgdirecteuren hun programma's voor
het seizoen 1959-1960 medegedeeld. Zij
bieden nóg meer „waar" dan in het vo
rige seizoen: méér dan honderd
stukken. Arme toneelcritici! De vraag is
nu: of kwaliteit zal gepaard gaan met
kwantiteit?
Er is in het ensemble nog een hiaat
met het Théatre Royal de la Monnaie
of Muntschouwburg die, samen met het
Théatre Royal du Pare en de Koninklijke
Vlaamse Schouwburg in concessie ge
geven schouwburgen van de Stad Brussel,
zijn.
Die Muntschouwburg heeft al heel wat
zorgen gekend en veroorzaakt sedert zijn
oprichting, twee honderd vijftig jaar ge
leden tot heden. Het is, tussen haakjes,
daar, dat de vonk is ontbrand, die de re
volutie van 1830 heeft doen oplaaien, toen
de heldentenor in de opera „De Stomme
van Portici" van Massaniello de bravoure-
aria Amour sacré de la Patrie door de
zaal slingerde en opgewonden Brusse
laars naar buiten stormden om de ruiten
van de Nederlandse minister van Justitie
Van Maanen en van de uitgevers der re
geringsgezinde bladen in te gooien. De
revolutie was begonnen!
(Bericht van A. Bosman N.V., Graan-
makelaars, Rotterdam).
Momenteel heeft onze importhandel zeer
grote aankomende hoeveelheden voargraan
fce verwerken, doch het prijspeil viel over
het algemeen nogal mee en voor vele
•oorten is er zelfs van een verbetering
sprake. De activiteit op aflading Weef zich
op een behoorlijk peil bewegen.
MAÏS. Platamaïs aankomend en sto
mend vrij vlotte vraag; de afladingen
•perden hier en daar een kleinigheid lager
•fgedaan. In yellow-maïs werden de spoe
dige partijen zowel door binnen- ajs door
buitenland goed opgenomen, terwijl op de
•stadingen de prijzen aantrokken door ver
mindering van de C.C.C.-subsidie. Ook
fbegostevische maïs kon hiervan gebruik
■naken en was duurder.
GERST. Voor 2 barley 2 row was goede
rraag en de loco en stomende partijen wer-
flten schaarser, terwijl de afladingen even
eens enige dollarcents kon stijgen. W es tern-
gerst werd door het buitenland opgenomen.
Ook in Austr. 2 row gerst stomend en
badend vonden meer afdoeningen plaats. In
I barley aangekomen en stomend bleef nog
voldoende aanbod van eerder ingeklaard
goed, zodat wij deze partijen nog onder
Spportpariteit verhandelden. Op de afla-
fflngen waren de prijzen aan de vaste kant,
«•wijl vooral november afl. en later slechts
legen een zeer grote premie te koop is.
HAVER. In Noord-Amerikaanse haver
Ê>mend bleef vrij veel aanbod bestaan,
tgeen ten koste van de prijs ging. Op de
■Dadjngen was er veel handel en wel van
af 42/2 tot 38/3; de prijzen hiervan zijn nu
tets hoger, doch veel maakt dit niet uit,
Andere soorten nog steeds voor ons onbe-
PNfcbaar.
MILO, MILLET en GRANIFERO. Aan-
imende en stomende milo aardig geruimd,
er grote ladingen aankomen,
echter is hiervan een groot gedeelte
transshipment bestemd, hetgeen de
helpt verlichten. Op de afladingen
d er op sommige dagen een vrij leven-
fe handel plaats. Millet weinig veranderd
vooral zaken in stomend sept.- en okt.-
Granifero bleef op de achtergrond.
ROGGE. Shippers zijn met Noord-Am.
■pjgge zeer duur; de tweede hand volgde
feangzaam. Een verlaging der rechten zou
•eer zeker op zijn plaats zijn. Andere soor
ten noteren guldens boven de limiet en
vinden hier geen opname.
VOERTARWE. De markt wordt be
heerst door inlandse tarwe nu de denatu-
«atievergoeding zich op een hoog peil be
vindt. België is trouwens momenteel geen
afgever en Frankrijk houdt aan zijn onver
anderde hoge prijzen vast. De handel ge-
■chiedt dan ook geheel uit de tweede hand.
INLANDSE GRANEN. Het meest bleef
de tarwe aandacht trekken; haver, gerst
•n rogge waren eerder vaster bij klein aan
bod. Voor latere levefingen moet men voor
•11e soorten met betrekkelijk grote premies
rekening houden.
DE KOEKENMARKT bleef vast gestemd
■esteund door dekkingsvraag en enige
konsump tie vraag. Vooral voor lijnschilfers
bleven shippers koper, terwijl hierin door
konsumenten niets werd ondernomen.
Zonnepitschroot bleef goed gevraagd tegen
oplopende prijzen. Ook in U.S.A.-soja-
•chroot, dat laag bleef aangeboden, werd
het een en ander ondernomen, terwijl de
Belangstelling voor U.S.A.-katoenzaadmeel
■yeneens begon te groeien. Over het alge-
löeen zijn de prijzen van alle koeksoorten
gogal aangetrokken, maar afdoeningen van
betekenis zijn niet te melden. Ook la plata
ftollards waren vast gestemd en werden
regelmatig voor aantrekkende prijzen ver-
ndeld, hoewel spoedig gewachte partijen
grote moeide voor slecfóe
De Monnaie heeft nog heel wat andere
dingen meegemaakt, ondermeer een
brand, die haar grotendeels verwoestte.
Maar haar hoofdkenmerk was, dat zij
bijna altijd aan financiële „bloedarmoede"
heeft geleden. Niet dat men haar aan
haar lot overliet, want nooit heeft een
schouwburg in dit land zóveel subsidies
gekregen van stad, provincie en staat als
deze instelling. Herhaaldelijk lag zij op
sterven, doch steeds kwam een „inspui
ting" met vele miljoenen haar op het
laatste ogenblik redden. Onlangs was zij
er eens te meer uiterst slecht aan toe en
nu dacht men werkelijk dat zij ten dode
was opgeschreven. De Stad Brussel wil
er vanaf; zij heeft haar tevéél gekost en
wil haar aan het Rijk overmaken, op
grond van de overweging, dat de Brusse
laars heel veel miljoenen moeten betalen
voor een instelling, waarvan toch heel
het land profiteert.
Al sedert enkele jaren stond de Mon
naie niet meer op een internationaal
peil. De figuratie bestaat er meestal
uit bejaarde mensen. Er waren danseres-
se van veertig„lentes" wij zijn
hoffelijk die nog steeds voortgingen
nimfen en zo nog ander jong goedje te
symboliseren. Grote zangers en zangeres
sen had men er zo goed als niet meer.
Het orkest had veel van zijn animo ver
loren. Het personeel van meer dan drie
honderd man liep daar steeds onder de
druk van dreigende sluiting en werd
daardoor gemakkelijk gemanoeuvreerd
door rode syndicaten. Dat had soms ei
sen tot gevolg, ondermeer: niemand
mogen afdanken, waaraan tenslotte geen
enkele directeur het hoofd kon bieden.
Het Stadsbestuur heeft nu, alleen voor
het seizoen 1959-1960, een nieuwe direc
teur benoemd, Maurice Huisman. Van de
Stad krijgt hij negen miljoen; wat de pro
vincie en het rijk zullen geven is nog niet
bekend. De concessionarissen van de ste
delijke schouwburgen krijgen deze koste
loos in bruikleen, met alles wat er in is
en ook de schermen. Maurice Huisman
is geen operaman. Hij is vooral een ma
nager specialist van grote internationale
spectacles. Zeer veel initiatieven heeft
hij op zijn actief. Hij bracht hier onder
meer de negerzangers met de opera For-
gy and Bess, het Circus van China, dat
van Rusland en meer andere grote din
gen. Zijn visie op de exploitatie van de
Munt bracht hem al dadelijk in conflict
met het syndicaat van toneelkunstenaars.
Hij schijnt er zich niet door te willen la
ten ringeloren. Als adviseur engageerde
hij een der directeuren van Sadler's
Wells Opera. Hij stelde een splinternieu
we orkestleider aan, breidde het orkest
aanmerkelijk uit. Naar verder verluidt,
wil hij ook ruilopvoeringen organiseren
met de operagezelschappen van Antwer
pen, Luik, Gent en Charleroi. Ook met
de balletten van Antwerpen en Brussel.
Johan de Meester zou Oepidus Rex (Stra-
winsky) komen regiseren. Huisman wil
hier ook buitenlandse gezelschappen doen
optreden. Een hele boel belangrijke oeu-
vres staan reeds op zijn voorlopige pro
gramma. Zoals men ziet is er in de „nieu
we" Monnaie, ook al is het nog niet ge
bakken, véél brood op de plank.
Enkele dagen geleden startte de Konink
lijke Vlaamse Schouwburg. Dit thea
ter heeft de laatste jaren zeer gelukkige
metamorfoses ondergaan, letterlijk en
figuurlijk. Een zware brand had hem zo
zeer geteisterd, dat hij vier jaar lang
gesloten was gebleven. De Stad Brussel
heeft hem dan doen heropbouwen zes
tig miljoen en er een der stemmigste
zalen van het land van gemaakt, met
alle moderne perfecties. Anderzijds heeft
zij, drie jaar geleden, een ondernemende
en terzake kundige nieuwe directeur be
noemd: Victor de Ruyter, die na een
goed journalist te zijn geweest een nog
beter theaterdirecteur is geworden. Hij
heeft het Vlaamse publiek, waarvan de
élite wegens vroegere mediocriteit was
weggebleven, weer de weg naar de
schouwburg van de Lakenstraat doen
vinden.
Zijn repertorium voor 't zojuist begon
nen seizoen heeft hij in vier reeksen ver
deeld: moderne, literaire, klassieke en
ontspanningsstukken. Enkele titels mo
gen hier vermela worden. In de moderne
reeks: Van de brug af gezien (Miller).
Lieve Schim (Jacques Delval), Mama,
kijk zonder handen (Hugo Claus), Proces
van Jezus (Diego Fabbri), de kinderen
van Edward (M. Sauvajon). Als literaire
werken: Een zomerdagdroom (George
Axelrod), Twee ledenden en een dode
(Andr. Poppe). Het begon in het Paradijs
(J. Priestley), Het bezoek van de oude
dame (Friedrich Dürrematt), Tee en sym
pathie (Rob. Anderson). Het ontspan
ningstoneel is vertegenwoordigd met:
Zesde verdieping (F. Gheri), Zwervers
om de Kribbe (Henri Ghéon), Een moord-
verhaal (Arthur Watkyn), Bushalte (Wil
liam Inge), De klucht van de goede
moordenaar (Jozef Janssens). En ten
slotte de klassieke reeks: Veel leven om
niets (Shakespeare), Maria Stuart (Schil
ler), Tartuffe (Molière). Daartussen ko
men dan nog: Het dorp der mirakelen
(Gaston Martens), Baby Hamilton (Ani
ta Hart). Het dagboek van Anne Frank
(Goodrich-Heckett), Het hemelbed (Jan
de Hartog). Kent u de melkweg? (Carl
Wittlinger) en De Regenmaker (Richard
Nash).
In 1958-1959 bedroeg het aantal bezoe
kers van de Koninkl. Vlaamse Schouw
burg 118.985 tegen 40.281 in het seizoen
1955-1956. Over 1957-1958 (éérste directie-
Ijaar De Ruyter) was het al gestegen tot
73.954. De Vlamingen verheugen zich om
het toenemend succes van zijn „herboren",
schouwburg in de hoofdstad van het land.
De Vlaamse Volksschouwburg Folies-
Bergère, directeur Ernest Verrijck, zet
zijn genre revues en volkstoneel voort,
met af en toe ook operettes, waarvoor
dan het met dit gezelschap verwant
Hoofdstedelijk Lyrisch Toneel voor in
staat. Deze zaal blijft zich in een trouwe
belangstelling van haar cliëntele verheu
gen. Elke zondag moeten daar niet min
der dan drie opvoeringen worden gege
ven.
Zo zijn wij gekomen tot de Franse scè
nes van Brussel. Plaatsruimte belet ons
er anders dan in vogelvlucht overheen
te glijden.
Reeds nu vermelden de programma's
van die schouwburgen niet minder dan
tachtig stukken, van alle genres. Teveel
om op te noemen. En men zegt dat er in
de loop van het seizoen nog enkele zullen
bijkomen. Wij rekenen daar niet bij de
vaudeville- en revuetheaters, waaronder
er een is een tweede is op komst die
om de veertien dagen met een nieuwe
revue voor het voetlicht komt en nage
noeg elke dag van het jaar drie ver
toningen geeft!
Aan de hand van zijn zojuist bekend ge
worden programma kan men constate
ren, dat het Théater Royal du Pare, direc
teur Oscar Lejeune, trouw blijft aan
zijn reeds lange traditie van repertorium
theater, wat evenwel niet zal beletten dat
daar ook, zoals in vorige seizoenen, nog
belangrijke creaties kunnen bijkomen.
Het is namelijk een point d'honneur van
directeur Lejeune geworden, stukken te
creërenvóór Parijs! In deze
schouwburg ziet men niet zelden als
gasten ook bekende acteurs uit de Franse
hoofdstad. Zo wordt het Parc-seizoen ge
opend met La fin du monde (Sacha Gui-
try), waarin Victor Francen de hoofdrol
zal spelen. Francen, een Belg uit Tie
nen, is hier een graag geziene figuur.
Van Franse toneelzijde zal men daar ver
der nog zien optreden: Tania Balachova,
Bernard Blier, Pauline Carton, Jacques
Dumesnil, Eve Francis, Michèle Presle
e.a. De Comédie Francaise zal er drie
stukken komen spelen
Het Théatre National de Belgigue, di
recteur Jacques Huisman, broer van de
nieuwe concessionaris van de Monnaie,
heeft om zo te zeggen geen vakantie ge
had, want dit gezelschap is gedurende
enige tijd, met veel succes, opgetreden
op het Festival van Spa. Volgend jaar
zal het Théatre National de Belgique,
die al sedert veel jaren als hij niet in
de provincie, in Kongo, of in het buiten
land speelt als zaal te Brussel de Rési-
dence Théatre heeft een eigen zaal heb
ben in het gebouw van acht en twintig
verdiepingen, dat men aan het optrekken
is op de plaats waar vroeger het oude
Noordstation stond. Het repertorium voor
't lopende seizoen vermeldt tien stukken
waaronder een van de Vlaamse auteur
Jozef van Hoeck in het Frans vertaald:
Jugenment provisoire. Ook een vertelsel
uit het oude Japan zal voor het voetlicht
worden gebracht, Rashomon (Fay en Ka-
nin), waar reeds eerder eén beroemde
film naar werd gemaakt.
De Compagnie des Galeries, directeurs
Fonson en Declercq, kondigt twaalf stuk
ken aan, onder andere Orfeu Negro, met
de zwarte actrice Marpesso Dawn.
Het kleine Théatre de Poche, directeur
Roger Domani, zal hier de creatie bren
gen van Biedermann et les incendiaires
(Max Fritsch).
Het programma van het Théatre Molère
dir. George Jammin is nog niet volle
dig vastgesteld. Men begon er toch alvast
met Pic-Nic (William Ingo). Een Rus
sische satyrisch farce, Le mort de Tarel-
kine (Souhovo-Kobiline), zal er even
eens voor het voetlicht worden gebracht,
alsmede La Mandragore (Machiavel).
Het gezelschap van Le Rideau de
Bruxelles, directeur Claude Etienne, zal
af en toe in de Molièreschouwburg op
treden, waar vrij waarschijnlijk het Pa-
rijse Théatre du Vieux-Colombier l'Otage
van Paul Claudel zal komen spelen.
Te vermelden zijn nog de Gala's Kar-
senty, met ondermeer Le Journal d'Anne
Franck, en Zes Soirèes Franpaises, met
tien stukken, waarvan een van de Vla
ming Hugo Claus, La fiancée du matin.
Als men aan al deze artistieke mani
festaties nog toevoegt, ontelbare concer
ten, bioscoopgala's en tentoonstellingen in
de loop van dit seizoen, zal men moeten
toegeven dat de kunstminnaars van Brus
sel en elders, zich minstens zullen moe
ten „ontdubbelen" willen zij de meeste
van die dingen volgen....
B.
Wat nu precies een „leken-spei" is, och
laten we daar liever niet over discussie
ren, wij voor ons verstaan er onder een
spel, dat bijzonder geschikt is voor leken
tegenover een spel, dat bijna alleen maar
geschikt is voor beroepsmensen.
Maar hier komt nog iets bij. Want
waarom is het bijzónder geschikt voor
leken En hier komt iets, waar men te
genwoordig niet goed meer aan wil of dat
men tegenwoordig totaal over het hoofd
ziet: het getuigenis-element.
Men ziet tegenwoordig niet graag meer
een wezenlijk onderscheid tussen beroeps-
en amateurtoneel, hooguit nog een gradu
eel onderscheid, vandaar dat men het
liefst „beroepsstukken" speelt en van al
le kanten probeert het beroepstoneel te
evenaren. Men blijft dan ondei de maat
in vergelijking met het beroepstoneel, of
minstens middelmatig en al wat middel
matig is heeft geen rechten van bestaan
op kunstgebied.
Maar als het amateurtoneel een eigen
doei heeft, waardoor zijn geheel eigen
wezen wordt bepaald, dan hoeft men
Het vermogen van het Kotterdamsche
Beleggingsconsortium is van 1 januari
1959 tot en met augustus gestegen van
ƒ335 miljoen tot ƒ482 miljoen, hetgeen
een stijging betekent van 44 Het ge
plaatste kapitaal van de maatschappij
nam toe van ƒ92 miljoen (begin 1959) tot
116 miljoen.
Per aandeel bedroeg de waarde, ver
hoogd met de kosten van uitgifte van
nieuwe aandelen per 1 september ƒ216
(185).
Inmiddels hebben ook de inkomsten
zich gunstig ontwikkeld en zij recht
vaardigen wederom de verwachting
van een bevredigend dividend, aldus
deelt de directie in een tussentijds be
richt mede.
De spreiding van de aandelen is toe
genomen en bij de nieuwe beleggingen
is de nadruk gelegd op Europa. Het be
lang bij veelbelovende Duitse onderne
mingen nam aanzienlijk toe, terwijl ook
Franse aandelen hun intrede in de por
tefeuille hebben gedaan.
Naar de landen was de verdeling van
het vermogen per 1 sptember als
volgt: Nederl. intern, concerns 23,84
Nederland 16,81 België 0,41 Duits
land 6,17 Engeland 0,33 Frankrijk
3.15 Italië 0,07 Zweden 1,05 en
Zwitserland 0,12 in totaal 48,95 in
West-Europa. Daarna volgen Verenigde
Staten 40,76 Canada 4,27 Venezuela
),05 Afrika 1,75 en Australië 0,03%.
De liquide middelen bedroegen 4,19
Het algemene produktie-indexcijfer
Is (loor het Centraal Bureau voor de
Statistiek voor de maand juli jl. becij
ferd op 139 tegen 145 in de maand juni
(basis 1953 100). In 1958 werd voor de
maanden juni en juli 130 en 126 bere
kend. De produktie-index gecorrigeerd
,-oor seizoen en lengte van de maand
bleef in juli ten opzichte van juni on
veranderd op 138 (in 1958 een daling van
127 tot 125). Het aantal arbeidsdagen
In juli beliep 25 tegen 24 in juni. (In
L958 25 in juli en 23 in juni).
Bij de verschillende bedrijfsklassen
gaf de leder- en rubbernijverheid de
grootste Maling te zien en wel van 145
h juni tot 127 in juli. De sector bouw
materialen en aardewerk daalde in de
genoemde maanden van 143 tot 135.
Wijnbouw toonde in juli een stijging van
punten ten opzichte van juni toen het
mdexcijfer voor deze sector 111 beliep.
De overige sectoren gaven een geringe
laling te zien, behalve die van de pa
pierindustrie welke in juli nog 2 punten
ton oplopen tot 145.
Het indexcijfer van de produktie per
werknemer in de industrie exclusief
bouwnijverheid, over het tweede kwar
taal 1959 bedroeg 131 tegen 118 in het
eerste kwartaal. (In 1958 waren de cij
fers over het eerste en tweede kwartaal
respectievelijk 111 en 120). Het index
cijfer voor de personeelsbezetting in de
Industrie bleef in het 2e kwartaal 1959
ten opzichte van het eerste onveran
derd op 107. In het eerste kwartaal
1958 beliep het indexcijfer 108, in het
tweede kwartaal daalde het tot 106.
De Levensverzekering Maatschappij
,,ERK" te Nijmegen bestaat 50 jaar.
Op 17 september a.s. zal in Nijmegen
de viering van dit jubileum plaats vin
den. Bij deze gelegenheid heeft de di
rectie van de jubilerende maatschappij
ongetwijfeld een belangrijke culturele
daad gesteld met het doen verschijnen
van een studie over „De Nederlandse
schilderkunst sinds van Gogh". welke
door de schrijver Charles Wentinck in
haar opdracht werd samengesteld
Ogericht in een tijdperk waarin hqt
levensverzekeringsbedrijf voor velen
een aantrekkelijke nering toescheen,
maar ook (of juist daarom) grote te
leurstellingen veroorzaakte, heeft de
,,ERK" tot de jaren rond 1920 een
moeizame ontwikkeling doorgemaakt.
Toen schenen de moeilijkheden over
wonnen en onder bekwame leiding van
haar directeuren de beren A. F. L.
Merx en mr. F. C. J. M. Meijlink, wel
ke laatste in 1957 overleed, is de maat
schappij sindsdien gegroeid tot een
middelgroot levensverzekeringsbedrijf
dat tezamen met zijn dochtermaat
schappij de N.V. Levensverzekering-
Maatschappij ..Vitalis" in de loop van
dit jaar een verzekerd kapitaal van
350 miljoen overschreed.
Met de „Vitalis" en een tweede doch
termaatschappij de N.V. Verzekerings-
Mjj. „Fiducia". welke het schadeverze
keringsbedrijf uitoefent en inmiddels
een jaarlijks premie-inkomen van 1
miljoen benadert, vor it de „ERK"
één concern.
De jubilaresse zoekt haar kracht in
een consequente persoonlijke behande
ling van de haar toevertrouwde zaken.
Dat dit geen vergeefs ideaal is hebben
de oorlogsjaren 1940-45 aangetoond,
toen het ,,ÉRK"-concern tweemaal op
last van de bezettende macht moest
verhuizen en tenslotte de gehele admi
nistratie, benevens de schaduwadmini-
stratie in Den Haag en alle meubilair
door oorlogsgeweld verloren ging. Het
ongelofelijke is toen gebeurd, dat met
behulp van buitendienst-personeel en
dankzij de solidariteit van de verze--
kerden-zelf de administratie geheel op
nieuw werd opgebouwd.
Het werkterrein van de ,,ERK" was
oorspronkelijk beperkt tot verzekering
op het leven van katholieke personen,
allengs bleek het nodig naast het le
vensverzekeringsbedrijf ook het schade
verzekeringsbedrijf te gaan uitoefenen,
waartoe dus ..Fiducia" werd opge
richt. De tweede uitbreiding gold de
verbreking van de band die het werk
terrein op het gebied van levensverze
kering beperkte tot de katholieke land
genoten en omdat in de statuten van
de ,,ERK" daarvoor onoverkomelijke
beletsels zijn neergelegd, werd beslo
ten tot de oprichting van een levensver
zekering-Mij. voor iedereen onder de
naam „Vitalis" die thans een verzekerd
kapitaal heeft van ruim 70 miljoen en
die tevens een behoorlijk aandeel weet
te verwerven van de jaarlijkse produk
tie door die het levensverzekeringsbe-
drjjf in Nederland wordt gemaakt.
Zowel „ERK" als „Vitalis" mogen
er zich op beroemen in de rij der le
vensverzekeringsmaatschappijen een
gunstige plaats in te nemen. Als een
van de jongste van de 57 maatschappij
en in Nederland staat de „ERK" wat
de grootte van haar portefeuille be
treft op de 24ste plaats en „Vitalis",
die pas in 1930 opgericht is. op de 40-
Bte. Tezamen zouden zij de 22ste plaats
'Innemen.
De jubileumuitgave „De Nederlandse
schilderkunst sinds van Gogh" door
Charles Wentinck is "P fraaie wijze
uitgegeven door de Uitgeverij Het
Spectrum. Het boek is voorzien van
een Ten Geleide van de directeur van
-e -hSRK".
tachtig foto's van schilderijen zijn op
genomen. In het boek zijn bovendien
korte biografische gegevens van de be
treffende kunstenaars vermeld. Een na
dere bespreking van dit werk in ons
blad zal nog volgen. Het ligt in de be
doeling het boek in 1960 ook in de
handel te brengen.
De officiële viering van het jubileum
op 17 september a.s. zal worden inge
luid met een plechtige H. Mis in de
St.-Jozefkerk te Nijmegen, waarna tij
dens een koffietafel in „De Vereeni-
ging" door het personeel een geschenk
zal worden aangeboden aan de directie.
Na de receptie ten kantore van de Mij
voorziet het programma o.a. in een
feestelijk diner met cabaret-dansant.
Een tweede programma voorziet in een
grootse ontvangst van het gehele agen
tenkorps op 22 september te Nijmegen.
Het jubileum van de ,,ERI<" bete
kent tevens de kroon op liet werk van
haar directeur A. F. L. Merx, die bin
nenkort zelf zjjn bijna 40-jarig leider
schap overdraagt aan zijn nieuw be
noemde opvolgers de heren F. Driessen
en J. Ch. A. Merx.
De ministerraad van de EEG heeft
te Brussel een verzoek van Turkije om
als geassocieerd lid tot de EEG te mo
gen toetreden in beginsel aanvaard.
Het officiële standpunt is, dat de EEG
bereid is over de inwilliging van het
verzoek ruggespraak te plegen.
Dit betekent, dat de europese com
missie van de EEG, evenals dit met
Griekenland is gebeurd, zal worden op
gedragen de technische aspecten met
het verzoekende land te bespreken.
11 sept.. Kon. Olie 4343% (42%—42%
Unilever 169&—1705 (1655—1670), Philips
1695—1705 (1655—1670), A.K.U. 49—50%
(48%—49%), K.L.M. 32% (32%).
Op basis van de laatste koers van de ef
fectendollar ad f 3.78% (f 3.78) komt boven
staande notering voor Kon. Olie overeen
met een Amsterdamse koers van f 163.40—
164.00 (f 161.60162.10). Voor Unilever komt
het uit op 640%—644% (625%—631%). Voor
Philips op 640iJ—644% (625%—631). Voor
A.K.U. op 370TV-379^ (366%—374%). Voor
K.L.M. op f 123.80 (f 122.80).
Volgens de door het Centraal Bu
reau voor de Statistiek samengestelde
voorlopige gegevens bedroeg de waarde
van de invoer in augustus 1959 ƒ1.110
miljoen (v. m. 1.300 miljoen) ter
wijl voor een waarde van 878
miljoen (v.m. ƒ1.058 miljoen) werd
uitgevoerd. Het dekkingspercentage be
droeg 79 (v.m. 81).
Het dekkingspercentage ligt in augus
tus 1959 t.o.v. de overeenkomende
maand van het voorafgaande jaar 10
punten lager door stijging van de in
voer met 5 pet, bij daling van de uit
voer met 8 pet. Het dekkingspercentage
van het maandgemiddelde over januari-
augustus was in 1959 evehvel gelijk aan
dat van 1958 n.l. 87 pet. Het invoersaldo
nam in augustus 1959 toe met 232
miljoen en bedraagt sedert het begin
van hej. jaa,r ƒ1.261 miljoen <jftnu«ci-
geenszins middelmatig te blijven, integen
deel! Maar dan moet het amateurtoneel
ook zijn geheel eigen stukken hebben,
waardoor het op fle eerste plaats een ge
tuigenis af legt en goed doet aan de men
sen, die het spelen en de mensen, voor
wie zij het brengen.
Veel dergelijke echte leken-spelen ver
schijnen er niet meer. Wat er verschijnt
is in navolging van het Amerikaans
meestal nietszeggend, dus ook niets le
rend en de werkelijke toneelspelen drui
pen van geforceerdheid en zwaarwichtig
heid in navolging van de spelen, die voor
het beroeps verschijnen.
Een echt leken-spel is ook een zeer een
voudig spel, dit wil niet zeggen: een kin
derachtig gevalletje, maar klaar, duide
lijk en doorzichtig. In eenvoud schuilt het
grote kunstenaarschap.
Vroeger verschenen de leken-spelen aan
de lopende band, maar dikwijls waren
deze inderdaad kinderachtig en andere
dropen van vals sentiment. Alleen de be
doeling van de schrijver was goed, maar
het schrijvers-talent ontbrak in zeer vele
gevallen en daardoor kwamen de leken
spelen in een kwade reuk te staan.
Maar Casona is een toneelschrijver van
allure. In zijn spel „Sloep zonder visser"
sleept hij ons mee in zijn formidabele
fantasie naar een niets ontziende zaken
man, voor wie alleen maar geld
enige waarde heeft. Door dit geld heeft
hij zichzelf in een bodemloze afgrond van
kwaad gestort. Genmensenleven telt
meer voor hem. Maar natuurlijk heeft
hij nog nooit een moord gepleegd. Stel je
voor, hij is een heer. Een heer, die nog
nimmer met de wet in botsing is geweest.
Hij heeft misschien wel honderden men
senlevens verzuurd en bekort door zijn
praktijken, maar een moord, een echte
moord heeft hij natuurlijk nog nimmer
gepleegd.
Op een gegeven tijdstip komt de zaken
man aan de grond te zitten. Hij staat op
het punt alles te verliezen. De duivel
dient zich bij hem aan en stelt hem voor
zijn fortuin weer te herstellen tegen in
ruiling van een moord, want een moord
is het enige nog, dat ontbreekt op het
strafregister van de zakenman.
De zakenman denkt er natuurlijk niet
over, hoe rijk hij er ook door kan wor
den.
Maar. zegt de duivel. U behoeft die
moord niet eigenhandig te volbrengen, u
hoeft hem alleen maar te willen. De na
tuurkrachten zullen de moord wel ten uit
voer brengen. De duivel is reeds tevre
den met de wil: deze is voor hem genoeg
En op deze manier wordt er een vooi
de zakenman volkomen vreemde man ge
dood in een land, waar hij zelf nog nooil
geweest is. Hij krijgt van de duivel al
leen maar de naam van die man (e ho
ren en het dorp, waar deze woont.
En nu pas begint het eigenlijke spel.
Het toneel verplaatst ons naar bet huis
van de vermoorde, waar nog de wedu
we met haar moeder woont. De rijke
zakenman echter heeft sinds zijn wils-
daad geen moment rust meer gekend.
En uiteindelijk kan hij geen rust meer
vinden alvorens naar de plaats van zijn
misdaad te- gaan. Daar wordt hij zeer
gastvrij ontvangen door de weduwe en
haar moeder, die blij z'jn eindelijk weer
eens iemand te mogen ontvange, in
hun huisje. De vrouw vertelt hem over
het ongeluk van haar man. Ze waren
zo gelukkig met elkaar, maar ze waren
arm en ze hebben gewerkt en gewerkt
om een sloep te kunnen kopen, zodat hij
zijn brood kon verdienen met vissen op
zee. Dag en nacht hebben zij gewerd
en toen kon hij zijn boot kopen. Ze
ren zo blij als ouders, iie hun eersL
kindje krijgen. En de vrouw stond henj
op te wachten voor het raam, toen "J
zijn boot gekocht had. Maar op W"®S
naar huis gebeurde het ongeluk.
viel van de rotsen. Maar volgens haa>
was het geen ongeluk, maar moord.
En voor het eerst in zijn leven begih'
er iets menselijks in de zakenman
spreken. Voor het eerst begint bij he
door te schemeren wat zijn leven eige»^
lijk is geweest, hoeveel ellende hij ver'
oorzaakt heeft in plaats van goed te doe»'
goed te zijn, iets van zijn leven te make»'
anderen te beminnen. f
Wij krijgen hier groots karakterspel
zien, zowel van de kant van de zake»'
man als van de kant van de weduwe e
haai zuster en haar moeder.
Dit spel zal ons goed doen, ont tot »a
denken brengen, dit spel zal ons vera®'
leren zien dan alleen maar tot wat zlC,
zichtbaar rondom ons afspeelt. De hen}®
en de hel en de liefde en het kwaad zl'
even reëel als ons huis, waarin we
nen en het geld. dat ons door de hand®
vliegt. Dit spel doorbreekt de zichtbar
wereld om ons even bewust te doen z»
van die even werkelijke, maar onzic»}'
bare wereld. Net zo goed als onze wil,
voor niemand zichtbaar is, even werkelU»
is als onze daad.
Dit spel getuigt van ons geloof in
eeuwige waarheden, het zal veel g°®
doen, maar is ook van a tot z door
door toneel, en goed toneel!
De „Deutsch-Indonesische Tabak Hnn-
delsgesellschaft" heeft 5.190 balen Su-
matra-tabak verkocht. De opbrengst lid"
tussen de 14 en 15 miljoen mark.
De D.I.T.H. heeft, naar een woordvoer
der meedeelde, ook 1.500 balen Java-
tabak in veiling gebracht, waarvan de
eigendom wordt betwist door de Soeko-
wono-maatschappij te Amsterdam. Dez®
partij had meer dan een miljoen mark
opgebracht. Van de Sumatra-tabak waS
40 a 45% en van de Java-tabak circa
25% aan Nederlanders verkocht
Het ministerie van financiën deelt me'
de, dat van de 3%% lening 1955 II ten
laste van Nederland op 15 oktober 195=
aflosbaar zal worden gesteld 3/90e dee'
van het op die datum uitstaande bedraë
van deze lening.
De uitloting van schuldbewijzen zal i»
het openbaar plaats vinden op vrijdag E
september 1959 in het gebouw van hei
ministerie van financien, te 's Gravenha'
ge.
25 miljoen 99
O
Binnen het kader van hef Prins
Bernhard-fonds is opgericht het voorlo
pig comité „INDAP" (omilé provi
soire institute Néerlandais pour la dif
fusion des arts plastiques). Aan deze
oprichting liggen tweeërlei factoren ten I
grondslag. Enerzijds bereikten het
Prins Bernhard-fonds van de zijde van
representatieve Nederlandse kunste
naars herhaaldelijk verzoeken om fi
nanciële steun voor de uitvoering van
doorgaans ongecoördineerde of in
cidentele plannen tot het houden
van verkoopexposities in het buiten
land. Anderzijds blijkt voortdurend
dat de hedendaagse Nederlandse beel
dende kunst enkele uitzonderingen ter
zijde latend, op de buitenlandse markt
ongevraagd is.
Het voorlopig comité „INDAP" stelt
zich allereerst ten doel te onderzoeken
in hoeverre dergelijke aanvragen om
steun voor honorering in aanmerking
komen.
Het is voornemens zyn activiteiten
zorgvuldig te coördineren met hetgeen I
door de Nederlandse overheid op het
gebied van de representatie van onze
hedendaagse beeldende kunst in het
buitenland wordt verricht, teneinde zo
veel mogelijk het ontstaan van een
markt fe bevorderen in de centra waar
door middel van dergelijke manifesta
ties belangstelling is of zal worden ge
wekt.
Het plan is om in een later stadium
mede afhankelijk van de opgedane
ervaringen met proefobjecten een
i onafhankelijke stichting „INDAP" op
1 te richten waaraan door het Prin.s
Bernhard-fonds steun zal worden ver
leend. Algemeen secretaris is de Am-
I sterdamse beeldhouwer L. P. J. Braat,
I p.a, P.B.-fonds, Herengracht 499, Am-
fcat-J i stetüMtt,
werp inderdaad niet voldoet aan de
havige zou worden verstoord. Reclaf»
Naar wij uit financiële kringen verne
men zal de gemeente Rotterdam binnen
kort overgaan tot de uitgifte van e®»
4 30-jarige obligatielening ten bedra
ge van 25 miljoen tegen de koers va»
99%. De inschrijving zal openstaan bij ce»
consortium onder leiding van de Rotte®'
damsehe Bank.
Aflossing der lening zal geschieden i»
gelijke jaarlijkse termijnen. Vervroegd®
aflossing is de eerste tien jaar van d®
looptijd niet toegestaan, daarna tusse»
1969-1973 a 101 en vervolgens tege»
101%.
Met ingang van 1 oktober a.s, zal de i»'
voer van bonen en tomaten in ons la»®
uit landen, welke niet tot de EEG beho
ren, weer toegestaan zijn. Dit heeft he1
produktschap voor groenten en fruit tha»s
reeds ter kennis van belanghebbenden g®'
bracht.
Het Centraal Bureau voor de grafisch®
bedrijven deelt ons mede, dat het aan h®1
College van Rijksbemiddelaars een tel®'
gram heeft gezonden van de navolgend®
inhoud: „De besturen der werkgever5'
en werknemersorganisaties in het gra"'
schc bedrijf dringen bij uw college aa»
op een volledige goedkeuring van hun ver'
antwoorde voorstellen lot wijziging van d®
drie grafische collectieve arbeidsoveree»'
komsten. Een spoedige algehele goedke»^
ring zal de toenemende onzekerheid te'
niet kunnen doen.
Er was bij B. en W. van RottcrdahJ
uen aanvraag ingediend, om een lichv
reclame voor een sigarettenmerk te ng
gen aanbrengen op het dak van de pa1?'
den 6 tot en met 12 van de Parallelstraa»
Er werd afwijzend op beschikt, o.m. oh?'
dat de plaatsing en het uiterlijk van
lichtreclames zodanig zouden zijn,
deze i. v. m. de bestaande omgevi»»
en de waarschijnlijk te verwachten opt'
wikkeling daarvan niet aan de redelijk
eisen van welstand zou voldoen.
De aanvrager, een reclamebureau,
hiervan in appél gegaan en de daarVO®
aangewezen commissie heeft ter php»®
een onderzoek ingesteld. Deze comniis5'
is tot het besluit gekomen, dat het o»
te
stellen welstands-eisen, zodat zij de \vCl'
gering op haar plaats acht.
De meerderheid van de commissi®
het echter niet eens met B. en W. ov®",
het bezwaar, dat het karakter van wo°h
wijk door een lichtreclame als de ond®®
d®
op daartoe geëigende panden langs
invalswegen zijn inherent aan het uit®1^
lijk van een grote stad als Rotterdam
behoeven, mits goed uitgevoerd, ook °v®®
dag het karakter van een daarnaast ëe
legen woonwijk niet wezenlijk te schad®J
aldus deze meerderheid, die advise®
het beroep ongegrond te verklar®11}
maar de betrokkene toch nog geleë®
heid te geven met een beter ontwerp
nieuwe aanvrage in te dienen.
