Nieuw geweld in Amsterdam
Probleem van de
week: kan AJAX
DOS beteugelen?
Enthousiast Willem II bij
Fortuna niet kansloos
Keres maakt goede kans
na zege op rivaal Tal
Koperen kruisbeeld voor Amerika
Redt eerst"
1 de anderen
Niemand de deur uit
zonder een
Brinta-eritbijt!
Voetbalprogramma
voor zondag
In kandidatentoernooi te Bied
Bobby Fischer proeft weer eens
het zoet van de overwinning
Oostenrijkse beeldhouwer
werkt in Bilthoven
ALLE VIJFTIEN?
VB
WOENSDAG 23 SEPTEMBER 1959
Voorlopig Nederlands elftal
SEMI-PROFS
AMATEURS
WEST I
WEST II
De sleutel voor
Nederlands beste
all-round zwemster
Bosselaar vervangt
Cor van der Gijp
Luxemburg-Nederland B
onder Duitse leiding
Legendarische virtuoos
Dhyan Chand leider
Indisch hockeyteam
Amateurs gaan oefenen
Nederlandse atleten
ver achter in Praag
TRANSPORT OVER WATER
door
MARGUERITE
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii MARGUERITE BOURCET
Terwijl de voorwaartsen van DOS er
de afgelopen zondag tegen het ontred
derde Fortuna zorgeloos op los scoor
den dacht menige Utrechtse supporter
al een week verder. Zouden Tonny van
der Linden en zijn even gevaarlijk schie
tende makkers ook zo gemakkelijk met
Ajax afrekenen? Zondagmiddag zal
men het weten. De Amsterdammers
zijn nog nauwelijks bekomen van de
spectacles in het Olympisch Stadion:
zij zagen het wonderlijke Feijenoord
Blauw Wit oppeuzelen en DWS-A in een
„hete" finale Ajax overmeesteren. En
nu komt DOS naar de "hoofdstad. De
sfeer is gespannen in belde Kampen.
De „Kanaries" wensen ongeslagen te
blijven, de Amsterdammers wensen de
„vergissing" van zondag voorgoed uit
de herinnering te wissen. Voor de pool-
deelnemers een moeilijke zaak, al is
men geneigd DOS de beste kansen te
geven.
Naast dit treffen op het hoogste ni
veau heeft ook het Zuiden zijn „grote"
wedstrijd. PSV, tweede op de ranglijst,
ontvangt Willem II. Geen ontmoeting,
waarvan zonder meer de winnaar valt
aan te wijzen. Het enthousiasme van
de Tilburgers zal de balans wel eens
in evenwicht kunnen houden, hoewel
de Eindhovenaren technisch hoger
moeten worden aangeslagen. In thuis
wedstrijden heeft PSV totnogtoe weinig
aan zijn reputatie laten knabbelen en
men gelooft, dat ook Willem II hieraan
niet toe zal komen.
Ere-divisie: RapidBlauw Wit, Vo-
lendam—VVV, ADO—Sparta, Elinkwijk
Enschede, FortunaSittardia, Ajax—
DOS, NAC—DWS/A, PSV—Willem II,
FeijenoordMV V.
Eerste divisie A: NOADBW, SVV
—Fortuna (VI.), HVC—Vitesse, Wage-
ningenVeendam, de Volewijckers
Stormvogels, RigtersbleekHelmond,
GVAV—'t Gooi; B: LeeuwardenDFC,
de GraafschapRBC, Go Ahead
AGOVV, RCH—SHS, ZFC—Hermes/
DVS, HeraclesLimburgia, Helmondia
DHC, VSV—Alkmaar.
Tweede divisie A: WilhelminaEBOH,
XerxesHaarlem, LongaUVS, EDO
Baronie, NEC—ONA; B: Hilversum
Be Quick, Zwolse BoysZwartemeer,
VeloxHeerenveen, Enschedese Boys
PEC, OldenzaalRheden, ZeistTuban-
tia.
Eerste klasse A: GoudaOSV, Emma
de Spartaan, UWUnitas, Quick
Laakkwartier, SVW—DWV, DCG—HFC;
B: Hengelo—Quick, ESCA—Quick (N.),
VDZ—Alcides, WVC—Oosterparkers,
SneekBe Quick, DOS—Borne; C: MOC
—Wilhelmina, IreneAlliance, Boxtel
Emma, RoermondTOP, de Spechten
Heer, HoensbroekBrabantia.
Tweede klasse A: de Kennemers-HRC,
West FrisiaPurmersteijn, WFCZand-
voortmeeuwen, WBVitesse, DEM
Hollandia, SchotenHBC. B: Vrienden
schaar—JOS, AalsmeerJSV, Hercules
AFC, VVA-OVVO, HMS—Watergraafs
meer, ZeeburgiaBaarn.
Derde klasse A: VelsenBeverwijk,.
Alcmaria VictrixWijk aan Zee, Alkm.
Boys—ADO, CSV—Egmondia, HSV-ZAP,
DTSMeervogels. B: Rood DitQSC,
Always ForwardZaandijk, de Meteoor-
EVC, IVVZW, AssendelftZilver
meeuwen C: KBV-Wilskracht, RKAV!T'-
ZSGO, Swift—TOG. Nautilus—SDW,
NeerlandiaNFC, DEC—SEC. D; SDO—
Rapiditas, CeleritudoCDN, ADEHol
land, Allen WeerbaarDWSV, Ultrajec-
tumAmsvorde.
Vierde klasse A: BKC—LSVV, Helder
de Foresters, VTOSHollandia, USVU
Schagen LimmenTexel. B: VZVRK-
EDO, SEW-Grasshoppers, VVW-Zwaag-
dijk, DWBde Zouaven, George-de Rijp.
C: GVO—Kinheim, RCZ—Waterloo, OFC
Zaanlandia, DIO—EHS, Terrasvogels—
Bloemendaal. D: DRCAPGS, AGS
WMS de ElandSloterdijk, Vespucci
Energia, de GermaanKW. E: RODA
Uithoorn, FokkeSt. Pan..atius, ETO
Hoofddorp Boys. LijndenSt. Martinus,
VDCT—J. H. Kwartier. F: de Meer-DVAV,
DJK—WMHO. ASVA— Animo, Madjoe—
BFC, TWMAmbon, MeerboysNijen-
rodes. G: VVÖG—de Zebra's Laren—
Bilthoven, EMMSaestum, BVCMui-
derberg, VictoriaFAK. KWA-Amersf.
Boys. H: SVFKDS. Zwaluwen Voomit-
Midlandia, Stichtse BoysMaarssen, Pa
triaVreeswijk, WY—Fortitudo.
Tweede klasse A: RKAWCW, Nep-
tunusHVV, LFC—Blauw Zwart, HBS—
VCS, Roodenbura—de Musschen, VUC—
Excelsior. B: VFCDCL, RFCHION,
Fluks—Zwijndrecht, Papendrecht—Slie-
drecht, Leerdam Sport—Spartaan, Slik
kerveerDCV.
Derde klasse A: TYBBWSB, Delft-
Voorburg. DHL-de Postduiven, Vreden-
burch—Lisse, Wassenaar—Alphia. B:
GSV VVP Alphen Westerkwartier,
VIOS—Bodegraven. RVC-Celeritas, GDA
Archipel, Cromvliet-Olympia. C: VDL-
Coal. RCD—HOV. Leonidas—Schoonho
ven, WestlandiaVOO1. Schiebroek-DBZ.
DHSFlakkee. D; Lekkerkerk—Trans-
valia, de HollandiaanOW, ODI—Al-
blasserdam, CKC-Overmaas, RDM-ODS.
Vierde klasse A: DOSRTonegido, Al-
tiorHillegom. THB-Onze Gezellen, Con
cordiaTe Werve, Lenig en SnelGraaf
Willem. B: DSO—DOCOS, SJC—Lugdu-
num. ASCForeholte. Warmunda-VDS.
HoornwijckOranjeplein. C: Delfia
SVDPW, RAVA-'s-Gravenzande, DUNO-
Rijswijk, Hoek van Holland-Quick Steps,
VELO—Martinit. D: 't Noorden—Maas
straat, Stolwijk-Gouderak, BMTSpoor-
wijk. OudewaterHPS VPDKDRL. E:
BÉC-The Rising Hope, EDSDINDUA
DDC—Naaldwijk, Nieuwerkerk—Tediro,
Rockanje—SFC. F: DRZ—Steeds Volhar
den, HaastrechtUNIO, WoerdenVEP.
Hermandad—NADO, Saturnus-Waddinx-
veen. G: FSV/PretoriaLMO. Dubbel
damHeukelum, HardinxveldStrijen,
AmmerstoiseDEH. HillesluisASW. H:
DZBProgress, URSUSMerwede. He
kelingenPFC, IFCPoortugaal, Nieu-
wenhoomGeluksvogels.
iiiiiibiiciimiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Op grond van de resultaten in vorige
seizoenen kan men ook het formulier
van de K.N.V.B.-toto invullen. Dat
zou dan deze.week zó moeten:
RapidBlauw Wit 1
VolendamVW 1
ADOSparta 2
ElinkwijkEnschede 2
FortunaSittardia 1
Ajax—DOS 1
NAC—DWS/A 2
PSV—Willem II 1
FeijenoordMW 1
NOAD—BW 3
HVC—Vitesse 1
Go AheadAGOW>3
HeraclesLimburgia 2
XerxesHaarlem 1
HilversumBe Quick 1
Enschede reist goedgemutst naar
Utrecht, waar het ongetwijfeld moge
lijkheden zal weten te vinden om Elink
wijk in zijn zwakke zijde te treffen: de
techniek. Kraak en zijn mannen kun
nen in bepaalde omstandigheden, zoals
onlangs nog in de derby tegen
DOS, tot sterke verrichtingen komen,
maar wij hebben de indruk, dat zij voor
al met de aanvalslinie van de Sport
club te veel moeite zullen hebben. Ka
nonnier Kerkhoffs zal in ieder geval de
vroegere internationale doelman danig
op de proef stellen.
Rapid behoeft zich op eigen terrein
niet door Blauw Wit te laten verrassen,
tenzij de zebra's de kracht kunnen vin
den om na de vrij troosteloze ontmoe
ting tegen Feijenoord „terug te komen".
Een zege in eigen huis verwachten wij
ook van Volendam, dat zich een waar
dige tegenstander toonde van het on
genaakbare Sparta. VW zal in het vis
sersdorp een moeilijke middag tege
moet gaan. Minder lastig zal Sparta
het waarschijnlijk krijgen. De Rotter
dammers hebben in de uitwedstrijd te
gen ADO een goede gelegenheid het
geschokte vertrouwen bij hun suppor
ters te herstellen. ADO was zondag
weliswaar wat ongelukkig tegen En
schede, dat geflatteerd met 4-1 won,
maar een revanche zit er nu nog echt
niet in.
Fortuna-Sittardia kan een interessan
te wedstrijd worden, aangezien de Ge-
leners wellicht nog een beetje wanke
len van de veelzeggende schop, die hen
door DOS is toegediend. Sittardia staat
op de ranglijst een punt boven Fortuna
en zal dan ook niet met een minder
waardigheidscomplex tussen de lijnen
komen. Een gelijk spel lijkt waarschijn
lijk. Hetzelfde geldt voor de wedstrijd
tussen NAC en DWS-A, die voor de
Amsterdammers stellig niet bij voor
baat te moeilijk mag worden geacht.
Ajax heeft ondervonden dat een kat in
nood vreemd kan springen en het be
hoeft niet bij een enkele sprong te blij
ven. Feijenoord-MVV tenslotte moet op
papier als de enige wedstrijd worden
beschouwd, die met zekerheid kan wor
den voorspeld. De Rotterdammers zul
len hun aanhang dit keer stellig niet
teleurstellen, al zal de uitslag minder
hoog uitvallen dan zondag in het Olym
pisch Stadion.
Evenals verleden jaar organiseert de
H.D.Z. samen met A.Z. 1870 op zater
dagavond 10 oktober in het Sportfond-
senbad-oost te Amsterdam nationale
wedstrijden om te weten wie zich de
beste „all round zwemster 1959" van
Nederland mag noemen. De deelneem
sters zwemmen op een avond 100 m.
vrije slag, 100 m. rugslag, 100 m. vlin
derslag en 100 m schoolslag.
Maandag is Benjamin Peret, een van
de belangrijkste Fransé surrealistische
dichters, op' zestigjarige leeftijd overle
den in het Boucicaut ziekenhuis in Pa
rijs. Peret was een van de leiders van
de surrealistische beweging, die in de
jaren twintig in Frankrijk grote opgang
maakte. Peret werd in 1899 te Nantes
geboren. Zijn twee bekendste bun
dels waren „Le grand jeugu" en „Feu
central".
In de opstelling van het voorlopig Ne
derlands elftal, dat vanavond in Rot
terdam een wedstrijd tegen Saarland
speelt, zijn enige wijzigingen gekomen.
Rechtsbuiten Cor van der Gijp is ge
blesseerd en wordt vervangen door
Bosselaar (Sparta). Bij de reserves
hebben keeper van Dijk (Sparta) en
Kerkhoffs (Spel Enschede) eveneens
blessures opgelopen. Roffel van GVAV
vervangt van Dijk, voor Kerkhoffs is
geen vervanger aangewezen.
Het definitieve elftal van Saarland
is als volgt samengesteld: Langham-
mer (1 FC Saarbrücken), Oberparlei-
ter en Papproth (beiden Saar 05 Saar
brücken). Klein (Saar 05 Saarbrücken),
Ahrens (Spfr. Saarbrücken) en Harig
(Borussia Neunkirchen), Vollmar, Mar
tin (beiden L FC Saarbrücken), Ringel,
Meurer (beiden Borussia Neunkirchen)
en Albert (L FC Saarbrücken). Reser
ves: Kirsch (SPFR Saarbrücken), Wass-
muth (Saar 05 Saarbrücken), Hertha
(SPFR Saarbrücken) en Binkert (L FC
Saarbrücken).
De Westduitse arbiter Willy Om-
merborn zal zondag 4 oktober de wed
strijd tussen het Luxemburgse elftal en
de Nederlandse B-ploeg, die in de
hoofdstad van het Groot Hertogdom
wordt gespeeld, leiden.
Advertentie
U.'x
Zó uit het pak
in de bordenI
brinta
-tarwe
Het heeft er veel van weg, dat Paul
Keres, het voormalige wonderkind uit
Estland, die nu met zijn 43 jaar de
veteranenleeftijd reeds begint te bena
deren, een goede kans maakt om het
Kandïdatentournooi in Bied te winnen.
De man die na de oorlog enkele jaren
erkend werd als de beste schaker na
Botwinnik, heeft een tijdlang met een
inzinking te kampen gehad, waarin zijn
spel de betovering van het creatieve
miste. Maar nu is Keres weer op de
goede weg. Dinsdag moest de jonge
grootmeester Tal dat tot zijn schade er
varen.
Tal had in de eerste 16 zetten een
aanzienlijk overwicht verworven en
scheen kansen op de volle winst te heb
ben. Hij zette de stelling daarna echter
te scherp op, offerde op de 20ste zet
een paard en direct daarna een loper.
Keres nam de beide offers aan. Bij
de 30ste zet was Tal een stuk en vier
pionnen achter, maar weigerde te ca
pituleren. Hij hield de strijd nog tot
de 40ste zet vol. Toen zag hij het hope
loze van de zaak in en legde zijn ko
ning om.
Smyslov en Petrosjan kwamen na
een torenseindspel met witte lopers
remise overeen. Smyslov had geduren-
De 18 hockeyspelers, die over enkele
dagen in Duitsland arriveren om voor
het grote toernooi in München, waar
aan ook door Nederland wordt deelge
nomen, enkele wedstrijden in West
Duitsland te spelen, staan onder leiding
van Dhyan Chand. Deze bijna legenda
risch geworden hockey-virtuoos, die in
de dertiger jaren als de beste midden
voor ter wereld gold en met name tij
dens het Olympisch toernooi in Berlijn
in 1936 op onnavolgbare wijze doelpun
ten aan de lopende band scoorde, is
na de nederlaag van Indië in de finale
van de Aziatische spelen in 1958 in
Tokio tot coach van de officieuze we
reldkampioenschappen benoemd. Het
achttiental, dat naar Europa is ver
trokken en waaruit dus ook de ploeg
zal worden gekozen, die op woensdag
14 oktober tijdens het landen-toernooi
in München tegen Nederl/nd in het
veld komt, bestaat uit de volgende spe
lers: Laxman, Desha Nathu, Prithipal
Singh, Jaman Lal Sharma, N. Murthy,
L. W. Claudius, J. Antic, J. Dacosta,
Mahendra Lal, Charanjit, Charles Ste-
phan, Curdev Singh, Erman, Haripal,
Udham Singh, Bhola, Jaswant Singh
en Patol.
Het Amsterdamse amateurelftal zal
zaterdag 3 oktober a.s. op het terrein
van WA (Amsterdam) een wedstrijd
spelen tegen het Westelijk amateurelf
tal.
de vrijwel de gehele partij het initiatief
en bereikte daardoor een licht positio
neel voordeel. In het middenspel ver
zwakte hü echter en zijn tegenstander
kreeg op de dame-vleugel een sterk
paard. Smyslov moest een pion offe
ren, maar de dubbelpion die hierdoor
ontstond, bleek voor Petrosjan eer een
nadeel dan een voordeel, zodat een re
mise het resultaat werd.
Bobby Fischer, die in de laatste vijf
ronden slechts een half punt had vero
verd, boekte dinsdag de volle winst te
gen Benkoe. De jonge Amerikaan of
ferde een pion om een aanval te kunnen
ondernemen op de zwarte koning. Bij
de 18e zet zette hij alles op alles, gaf
een loper weg, die hij even later terug
nam en bedreigde Benkoe door een da-
me-paarden-combinatie met mat.
De uitgeweken Hongaar moest om
dit gevaar te bezweren zijn dame opge
ven voor een paard. Toen men lang
zamerhand in het eindspel was geko
men staakte Benkoe de strijd. Hij had
nog slechts een toren tegen Fischers
dame.
Gligoric leverde een harde strijd te
gen Olafsson. De IJslander kwam met
een iets betere positie uit de opening,
maar na afruil van de lichtere stuk
ken slaagde de Joegoslaaf erin de
stand te vereenvoudigen en de witte
dreigingen te weerleggen. Olafsson deed
zijn laatste zetten in grote haast, om
dat zijn vlag op vallen stond. Tot zijn
geluk was de positie gesloten zodat hij
met ziin koning enige malen dezelfde
zet kon herhalen. De partij was afge
broken in een stand, die licht in het
voordeel van Olafsson schijnt, maar
het ziet er naar uit, dat Gligoric in de
laatste zetten zijn positie aanmerkelijk
heeft weten te verstevigen.
Na de tiende ronde luidt de stand:
1. Keres (Rusland) G'A p.. 1 afg. part.
2-3 Tal en Petrosjan (beiden Rusland)
elk 6 p., 4. Gligoric (Joegoslavië) 5
'pnt. en 1 afg. part., 5. Fischer (VS) 4
pnt., 6. Smyslov (Rusland) VA punt
en 1 afg. part., 7. Olafsson (LJS1. 3 pnt.
en 2 afg. part., 8. Benkoe (Statenloos)
3 pnt. en 1 afg. part.
Dinsdagavond zijn in Praag interna
tionale atletiekwedstrijden gehouden,
waaraan ook enkele Nederlanders deel
namen. Geen van de Nederlanders
slaagde erin, op een van de ereplaat
sen beslag te leggen. Anton Jonkers
eindigde als vijfde op de 1500 meter in
de matige tijd van 3 min. 59,2 sec.
Winnaar werd de Rus Samoylov in
3.52.4. Op de 5000 meter gewonnen
door de Tsjech Bohaty in 14 min. 10
sec. finishte Frans Kunen als acht
ste in 14 min. 44 sec. Keesom werd in
15.10.6 veertiende.
De beste prestatie werd geleverd
door de Argentijn Suarez, die de 10.000
meter won in 29 min. 26 sec., waar
mee hij een nieuw Argentijns record
vestigde. De Belg Leenaert werd twee
de in 29.28.8.
Begin volgende week zal combineren van deze twee
uit de Rotterdamse haven vormen van kunst is hij ge-
een vier meter groot rood- komen tot één: beeldhouwen
koperen kruisbeeld worden in metalen,
verscheept naar Amerika. Pirkner vertelde bijvoor-
Het is bestemd voor de Du- beeld, dat hij begonnen is
quesny University te Pitts
burgh in Pennsylvania en is
met te proberen uit een plaat
„een kopje" te slaan en dan
vervaardigd door de *30-jari- niet te werken vanuit een
ge Oostenrijkse beeldhou- holle vorm naar de vooraan-
wer, gespecialiseerd in me- zijde. Als een beeldhouwer
taaiplastieken, José Pirkner modelleert hij aan „de goede
uit Utrecht, die sinds acht kant". De kunstenaar meent
jaar in ons land verblijft, nu zover te zijn, dat hij
Het transport van Utrecht iedere vorm kan maken. Al-
naar Rotterdam zal ook over leen de zeer grote onder
water geschieden, omdat het delen worden aan elkaar ge-
anders te veel moeilijkheden last.
oplevert.
Voor het kruisbeeld heeft
In november zal de ont- hij tien koperen platen van
hulling van het kruisbeeld twee bij een meter nodig ge-
plaatsvinden. Het komt te had. In zijn atelier in Bilt-
staan op een ongeveer twin- hoven heeft Pirkner met
tig meter hoge heuvel bij de hulpmiddelen moeten wer-
universiteit. Begin vorig jaar ken om de verhoudingen van
kreeg de kunstenaar de op- het beeld op een afstand te
dracht, nadat hij uitgenodigd kunnen beoordelen. Hij deed
was een ontwerp in te sturen.
Pirkner is indertijd naar
Nederland gekomen op ver
zoek van een edelsmederij,
dit met een spiegel en een
(omgekeerde) verrekijker.
De Oostenrijker heeft in
ons land o.a. gemaakt het
waarvoor hij verschillende St.-Joseph-altaar" in de nieu-
opdrachten uitgevoerd heeft, we r.-k. kerk te Rotterdam-
Na zijn opleiding aan acade- Overschie, een beeldengroep
mies in Graz en Wenen voor voor een school in Tiel en
beeldhouwer, heeft hij aan een beeld voor een school in
een faculteit voor edelsme- Utrecht. Hij is bezig met een
den de techniek van bijoux opdracht voor acht beelden
e.d. maken geleerd. Door het in een r.-k. kerk te Almelo.
Opneming in deze rubriek is niet noodzakelijk een bewijs van' instemming.
Een aantal dagbladen wijdde giste
ren hun hoofdartikel aan de typogra-
fenstaking.
Het Algemeen Handelsblad sprak van
een „eigenaardig conflict" tussen de lei
ding der werknemers-organisaties en de
personeelscommissies der grote grafische
bedrijven. Aan dit artikel ontlenen wij
het slot:
sprake is. De regering en de groepen
die haar volgen, wekken de indruk of
de Bastille van de staatsbemoeienis nu
gevallen is en dat de dag van de vrij
heid is aangebroken. Maar niets is min
der waar. De bemoeiing van de over
heid met de lonen is veel intensiever
dan in het verleden het geval is ge
weest. En in plaats van een doelbewust
algemeen loonbeleid is de willekeur in-
„Het College der Rijksbemiddelaars gemeen ioc
heeft nu, aan de hand van de richtlijnen, !!-. D9 en? groep krijgt zes, de an
die zijn opgesteld door de regering in
overleg met de Stichting van den Arbeid,
gemeend geen goedkeuring te moeten
verlenen aan de nieuwe c.a.o. in de gra
fische industrie. Het College, en niet, zo
als „Het Vrije Volk" kennelijk uit pro
pagandistische of demagogische overwe
gingen schrijft, de r - gering.
Evenmin als staatssecretaris Roolvink
zich een laatste goedkeuring zou hebben
voorbehouden, zoals een loos bericht van
„Het Parool" de vorige week wist te ver
tellen.
Van enige invloed van regeringszijde
valt niets te bespeuren. Het verschil kan
dus slechts liggen in het zakelijk vlak
bij de loonberekening en/of bij de auto
nome arbeidstijdverkorting. N i e t bij de
regering of bij de spelregels, waarvoor
het georganiseerd bedrijfsleven, inclusief
de vakcentrales, mede de verantwoorde
lijkheid heeft aanvaard.
De bedenkelijkste zijde van dit conflict
'ligt dan ook naar onze mening bij de
verhouding tussen de vakorganisaties in
het grafisch bedrijf en haar leden. De
leiding heeft blijkbaar niet voldoende
de nieuwe procedure aan haar Jeden kun
nen duidelijk maken. Ook dit is mis
schien een der geboorteweeën van de
„gedifferentieerde" loonpolitiek. Wij wil
len het althans voorshands hieraan toe
schrijven en niet aan een verlies van
contact tussen leiding en leden. Want
hierop berust geheel het moderne stre
ven om het bedrijfsleven een grotere
autonomie te verlenen. Maar onder de
vastgestelde spelregels.
Zet men deze overboord wanneer zij
knellen, dan ontneemt men het gehele
gebouw van het overleg zijn onmisbaar
fundament."
Het Vrije Volk schrijft onder de kop
„Schijn en wezen" onder meer:
„In het Amsterdamse krantenbedrijf
cn op enkele andere plaatsen is maan
dag het werk neergelegd. Waarom? Om
dat wij een regering hebben, die woor
den zonder inhoud spreekt, beloften
doet, die zij niet nakomt en ook niet
na kan komen en die op een onbegrij
pelijk lichtvaardige manier speelt met
de belangen van ons land. Dat is een
zware beschuldiging, maar het valt niet
moeilijk het bewijs er onmiddellijk bij te
leveren.
De regering en zij die voor de aan
wezigheid van de regering verantwoor
delijk zijn, hebben bedrog gepleegd of
zijn de dupe geworden van het schone
woord vrijheid. Opgedreven door de
slechtste vertegenwoordigers van het li
beralisme en door rechtervleugels die uit
slecht vermomde liberalen bestaan, heb
ben zij de oorlog verklaard aan over
heidsbemoeiingen en wat zij noemen
staatsbediilerij. Er zou nu een vrijere
loonpolitiek komen.
Het is evenzeer een fictie (maar boe
renbedrog is een beter woord), dat
hier van een vrijère loonvorming
5
30
De hertog van Nemours echter hield vast aan de
traditie. En de hertog van Alengon stemde met die
gebrekkige huisvesting in zonder zelfs aan bezwaren
te denken. Voor hem viel er aan vaders beslui
ten niet te tornen. Als jongeman had hij blindelings
al zijn richtlijnen opgevolgd en er zich wel bij bevon
den. Het kwam niet bij hem op, dat een houding, die
bij een jongen uitstekend paste, nog niet altijd
aanbevelenswaardig was voor een gehuwd man. Hij,
die zich steeds het vierde gebod voor ogen hield,
scheen niet te denken aan die andere wet: „De
man zal zijn vader en moeder verlaten en zich
hechten aan zijn vrouwwaarmee het echtelijk
leven uitdrukkelijk boven het kinderleven gesteld
wordt. Kortom, de echtgenoot, hoezeer ook betoverd
door de vrouw van zijn dromen, dreigde zijn huwe
lijksleven mis te laten lopen Zelden zal een jong
paar zijn wittebroodsweken zo verdrietig hebben
ingezet.
Trouwens, de hertog van Nemours had vrij spel
Onder de gegeven omstandigheden zou zelfs hel
meest opstandige kind verplicht zijn geweest hem te
gehoorzamen. Ook prinsen hebben zich, niet meer
en niet minder dan gewone stervelingen, aan de wet
van de omstandigheden te onderwerpen Het leven
op een kasteel is kostbaar, vooral in Engeland
Prinses Sofie Charlotte had. zoals gezegd, geen
bruidschat meegebracht. De hertog van Alengon
beschikte niet over persoonlijke eigendommen
Alles behoorde aan de hertog van Nemours, die er
zich toe bepaalde zijn zoon een jaargeld te geven.
Hun inkomsten zouden het jonge echtpaar hoogstens
de weelde van een nederig landhuisje veroorloofd
hebben, waar het hun onmogelijk geweest zou zijn de
verplichtingen na te komen die er ongeacht hun
persoonlijke voorkeur, aan hun rang nu eenmaal
verbonden waren. Noodgedwongen moesten zij zich
tevreden stellen met hetgeen de hertog van Nemours
hun aanbood.
Overigens is het waarschijnlijk, dat de hertog van
Alengon er zich geen rekenschap van gaf hoe ont
zettend vervelend het leven op Bushy House moest
zijn voor zijn jonge vrouw, die in precies het tegen
overgestelde milieu was opgegroeid. Zij kon er met
de beste wil van de wereld niet aarden, zelfs fysiek
niet. Maar prins Ferdinand, gewend als hij was aan
de sleur van zijn jeugdjaren, scheen daar nauwelijks
enig vermoeden van te hebben.
Met de beste voornemens had Sofie Charlotte op
het Engelse kasteel haar intrek genomen. Onge
twijfeld miste zij er al dadelijk de vertrouwelijkheid
en de afzondering, onontbeerlijke vereisten om de
vreugde van het prille huwelijksgeluk met voll"
teugen te genieten. Hoe dan ook, zij hield van haar
man, zij geloofde in hem. De ervaringen van Elisa
beth, die haar nog vers in het geheugen lagen,
weerhielden haar ervan, die eerste weken te beder
ven door verzet tegen wat onvermijdelijk was.
Bij haar aankomst was de zomer noa niet ten
einde. De weilanden en de bosjes die Bushy House"
omringden, hadden nog de langdurige frisheid van
vochtige streken, waar de zomer pas Iaat sterft.
De herfsttijloos gaf de dikke vacht van de gazons
een paarse tint. Wilde chrysanten bloeiden langs de
lanen. Over heel de natuur lag een gesluierde
charme, die gemakkelijk het hart v m Sofie Charlotte
kon winnen.
En wat een drukte in die dagen! De naburige kas
teelbewoners haastten zich de meuwgekomene. wier
gratie zoveel tongen in beweging had gebracht, te
begroeten Zij was de koningin van de avonden die
te harer ere werden gegeven. Heel de Franse fami
lie verenigde zich om haar: de prins van Joinville.
de hertog van Aumale, haar neven de graaf van
Parijs en de hertog van Chartres. Zij trok aller
aandacht, wanneer zij met haar lange staatsiesleep
en de fonkelende diadeem op haar rijke kapsel aan
het Engelse hof verscheen. Fier galoppeerde zij in
een rood jasje, amazonenrok en met wapperende voi
le in de stoet die uittrok voor de jacht. Zij gaf haar
man reden om trots te zijn, niet alleen op haar
schoonheid, haar éléganoe, maar ook op haar sporti
viteit. Bj al die wereldse feestelijkheden toonde zij
zich in haar gedrag de jonggehuwde vrouw, zelfbe
wust en verlegen tegelijk.
Maar na verloop van twee maanden sloeg haar
stemming plotseling om. Zij begon zich onbehaaglijk
te voelen. Alles stond haar tegen. Het huwelijk
beantwoordde niet aan haar aanvankelijk zo hoop
volle verwachtingen. Of kwam het door de snelle
overgang van het ene klimaat naar het andere? Zij
moest zich voorzichtiger gedragen, zich ontzien,
haar kamer houden. De winter brak aan. Het ging
regenen. Na die uitbundige welkomstweken hernam
het leven op Bushy House" zijn gewone gang
volgens de onverbiddelijke dagorde van „Claremont".
Sofie Charlotte begreep er niets van. Zij had
nooit geleerd haar tijd in te delen naar een schema
en haar verlangens op te schorten. Een moeilijke
zwangerschap maakte haar nog nerveuzer dan zij al
was. Wat zij vorig jaar beschouwd had ais het aards
paradijs, bleek een naargeestig klooster. Alles ging
er volgens de klok: werken, voorlezen, familiebe-
z ek en als de wee 'omstandigheden het toelie
ten een wandelingetje. De partituren van Wagner
kwamen die winter haar koffers niet uit.
Toch zou zij nog wel in dat programma hebben
kunnen berusten. Zij was immers intelligent genoeg
om vrede te vinden in geestelijke arbeid. De wereld
kon haar uiteindelijk niet bekoren. Hartstochtelijke
en romantische naturen als de hare verlangen spoedig
ander voedsel dan het smakeloze suikergoed van bal
avondjes en fuifjes. Sofie Charlotte was, zoals de
meeste nerveuze naturen, bereid tot aanpassing,
zolang men haar met zachtheid behandelde. Zij zou
zich gewillig neergelegd hebben bij de nieuwe levens
wijze, ais er tegenover de opsluiting een liefdevol
samenzijn had gestaan en als haar man haar enige
'eraar was geweest.
Ongelukkigerwii"" meende de schoonvader zelf
naar heropvoeding ter hand te moeten nemen.
(Wordt vervolgd)
dere vijf, de derde drie en een half
percent".
Het hoofdartikel van Het Parool ten
slotte voert de titel „Verkeerde weg". In
dit artikel wordt o.a. het volgende ge
zegd:
„Die staking het zij hier nadrukke
lijk vooropgesteld achten wij onjuist.
Zij is immers niet gericht tegen de
werkgevers, met wie men tot een ak
koord was gekomen, maar tegen het
college van rijksbemiddelaars, dat wil
zeggen in feite tegen de regering. Nu
zijn er zeker omstandigheden denkbaar,
waarin ook een dergelijke staking als
enig overgebleven middel voor de vak
beweging om tegen sociaal onrecht in
het geweer te komen, gerechtvaardigd
moet heten. Van zo'n situatie was in dit
geval echter geen sprake en daarom
was deze staking uit democratisch oog
punt bedenkelijk.
Regering en parlement immers heb
ben in gemeen overleg besloten tot het
voeren van een vrijere loonpolitiek op
de grondslag van een aantal onderling
overeengekomen spelregels, die de vak
beweging beloofd heeft, loyaal mee uit
te voeren. Daarbij hebben naar onze
mening de werknemers in het grafische
bedrijf, evenals die in andere bedrijven,
zich neer te leggen. De bona fide vak
bonden hebben zich dan ook terecht
niet achter deze proteststaking gesteld.
De protestactie van groepen typografen
is aan de andere kant zeker niet on
begrijpelijk, zij het daarom niet ver
gefelijk.
Intussen moet worden aangenomen,
dat het college van rijksbemiddelaars
dat op zijn vingers kon natellen, dat
zijn afwijzende houding tot grote moei
lijkheden zou leiden van oordeel is ge
weest, dat de spelregels voor de vrijere
loonvorming in het ontwerp-c.a.o. voor
het grafische bedrijf niet op de juiste
wijze zijn toegepast. Is die veronderstel
ling juist en zij moet dat wel wezen,
want anders zou de houding van het
college, die zo geheel afwijkt van die
bij het conflict over de metaal-c.a.o.,
onbegrijpelijk zijn dan hebben rijks-
bemiddelaars niet anders gedaan dan
wat er, in het kader van de vrijere
loonpolitiek, van hen mocht worden
verwacht. Wie daarover het college
hard wil vallen, is naar onze mening
aan het verkeerde adres.
Natuurlijk zal er voor de bestaande
moeilijkheden een oplossing moeten
worden gezocht, die een impasse voor
komt. Uit een dergelijk slop kan de
uitweg echter niet wonden gevonden
door arbeidsconflicten, die voor alle
partijen slechts schadelijk zijn. De me
dedeling, dat er opnieuw met het college
van rijksbemiddelaars zal worden ge
sproken over de economische bereke
ningen, die aan de voorgestelde wijzi
gingen in de c.a.o. ten grondslag liggen,
geeft reden te hopen, dat de dreigende
impasse toch nog zal kunnen worden
doorbroken.
Intussen hebben wij voor ons de over
tuiging, dat het conflict in de grafische
industrie wel niet de laatste moeilijk
heid zal zijn bij de allerwegen in gang
zijnde of weldra te openen loononder
handelingen in vele bedrijfstakken. In
cidenten als het onderhavige evenals
het zojuist genoemde, dreigende conflict
in de metaalsector, dat enkele weken
geleden maar net op het nippertje kon
worden vermeden zijn onzes inziens
een nauwelijks te vermijden uitvloeisel
van de vrijere loonvorming zelf. Het is
immers stellig niet toevallig, dat ook de
typografenstaking van precies drie jaar
geleden uitbrak, toen voor de eerste
maal sinds de oorlog een proef werd
genomen met de zgn gedifferentieerde
loonvorming.
Daarom is de actie van gisteren in
onze ogen een niet mis te verstane
waarschuwing, dat de regering met
haar als een stokpaard gekoesterde
vrijere loonvorming, waartegen wij ons
van het begin af aan hebben gekeerd
op de verkeerde weg is. Zij schept in
Nederland een sociaal klimaat, waarin
de sfeer van rust en samenwerking, die
sinds de oorlog zo kenmerkend is ge
weest voor de ontwikkeling hier te lan
de, grondig dreigt te worden verstoord.
Dat is. dunkt ons wel de voornaamste
les, die uit deze krantloze maandag valt
te trekken".
De nieuwe minister van
Defensie
Het weekblad Vrijheid en Demo
cratie neemt scherp stelling tegen een
op lseptember I I. gepubliceerd artikel
van Elsevier, a at ernstige kritiek bevat
te op de benoeming van de minister van
Defensie mr. S. H. Visser. Elsevier
schetste de nieuwe minister als een man
van het „principiële compromis", een
soort derde weg"-figuur.
V rij he id en Democratie rea
geert hierop als volgt:
Wij verheugen ons nog dagelijks over
de volkomen persvrijheid in ons land en
erkennen volmondig het recht van ieder
orgaan, ook een minister der Kroon
scherp te bekritiseren.
Dat Elseviers Weekblad van dat onbe
twiste recht ditmaal een goed gebruik
heeft gemaakt, betwijfelen wij echter ten
zeerste.
Door het ministerschap van Defensie
te aanvaarden heeft de heer Visser de
verantwoordelijkheid op zich genomen
voor een Defensiebegroting van globaal
gezegd ruim anderhalf miljard gulden,
zomede voor de verplichtingen, welke
het lidmaatschap van de NATO ons op
legt.
Zo iemand te schetsen als een „derde
weg"-figuur kan het spijt ons voor hst
blad, welks artikelen wij zo dikwerf met
instemming hebben gelezen door geen
onbevooroordeelde lezer serieus worden
genomen.
Wat is het doel van de NATO? Geen
ander, dan de Westerse wereld een zo
sterk mogelijke machtspositie te ver
schaffen, welke een derde wereldoorlog
kan voorkomen en van uit die sterke
machtspositie de uiterste pogingen in het
werk te stellen om met die dictatoriale
machten tenslotte toch tot een redelijk
akkoord te komen.
Dat is niet de „derde weg", maar de
enige weg om de wereld voor zelfver
nietiging in een derde wereldoorlog te
vrijwaren.
Het is óók het standpunt van de Ver
enigde Staten van Noord-Amerika, die
de kern van de NATO vormen en daar
het onbetwistbaar leiderschap van bezit
ten en van mannen als Eisenhower en
Norstad.
Dit cn geen ander moet ook het stand
punt zijn van de nieuwe minister van
Defensie, die wij herhalen het de
verantwoordelijkheid heeft aanvaard
voor deze politiek en die ware het
anders zeker ook de beide „militaire'''
staatssecretarissen niet bereid zou heb
ben gevonden, onder zijn leiding hun
functies voort te zetten.
Wanneer Elseviers Weekblad bezorgd
is voor de NATO en evenals wij dit
bondgenootschap ook voor ons land een
levensvoorwaarde acht, dient het zich
ervan te onthouden het gezag van de
Nederlandse minister van Defensie in
dat gezelschap te ondermijnen vóórdat
deze in zijn nieuwe functie één daad
heeft gesteld of één woord heeft, gespro
ken.
Regering en Staten-Generaal hebben
i-'der hun eigen verantwoordelijkheid.
De V.V.D.-fracties in beide Kamers heb
ben daar altijd de nadruk op gelegd en
zullen dat blijven doen. Dit sluit in, dat
zij ook de daden van dit Kabinet en van
elke minister afzonderlijk op hun eigen
merites zullen beoordelen en niet zullen
aarzelen kritiek te leveren zonodig
scherpe kritiek waar zij dat noodza
kelijk achten.
Ook de pers zal zich daar zeker niet
van onthouden. Wij achten dat gelukkig
en een voorwaarde voor een goed func
tioneren van ons democratisch bestel.
Die kritiek zal dan echter ten minste
moeten steunen op een minimum aan
redelijkheid en goede trouw.
Over de goede trouw van de onge
noemde schrijver in Elseviers Weekblad
kunnen en willen wij niet oordelen, maar
de redelijkheid van zijn betoog achten
wij ver te zoeken.
Hek beschadigd
Het V rij e Volk merkt terecht op
dat de arrestatie van enkele politieman
nen, die geld zouden hebben aangeno
men in ruil waarvoor zij het'maken van
een proces-verbaal achterwege lieten,
verbazing en ongerustheid heeft gewekt.
Naar aanleiding van deze gevallen vraagt
het blad zich af of wij wel verder uit
voering moeten geven aan de wet, die
politie-beambten machtigt een aantal
overtredingen op de publieke weg af te
doen door de boete van de overtreding
ter plaatse te innen.
Het blad gaat dan verder:
Op dit mement is het ondenkbaar dat
de politiebeambte op straat zijn porte-
monnaie trekt. En de bekeurde die naar
zijn geld grijpt, weet dat hij ongeoor
loofde en hoogst onbehoorlijke voorstel
len doet. Maar als het voldoen van de
boete onmiddellijk aan de verbalisant
een normale zaak is geworden, wat dan?
Wordt dan de \erleiding om de politie
beambte te bewegen met minder dan de
officiële boete genoegen te nemen en dit
bedrag zonder afgifte van een kwitantie
in eigen zak te steken, niet geschapen?
Toen de wet in het parlement in be
handeling kwam, hebben wij wel be
zwaren geopperd, maar niet dit bezwaar.
Omdat de gedachte dat een Nederlands
politieman geld voor ongeoorloofde doel
einden zou aannemen, ons ver lag. Maar
nu is het eerste schaap over de dam. En
daarmee is het hek beschadigd. Zowel
bij de politie als bij het publiek. En
daarom: moet de wet die de onmiddel
lijke afdoening van overtredingen mo
gelijk maakt, wel verder worden uitge
voerd?
Syrië In Damascus, de hoofdstad
van de Syrische provincie van de Ver
enigde Arabische Republiek, hebben
gisteren 40.000 mensen gederrmn -treerd
tegen de terechtstelling van dertien
Iraakse officieren, die zondag ji. te
Bagdad is bekendgemaakt.
